Knowledge - Phy - Brand Summer Camp 2009

การเคลื่อนที่
1. นิยามในเรื่องการเคลื่อนที่
1. ระยะทาง (Distance) คือ ความยาวตามเสนทางที่วัตถุเคลื่อนที่จริง เปนปริมาณสเกลาร (คิดเฉพาะ
ขนาด ไมคิดทิศทาง)
2. การขจัด (Displacement) คือ ระยะการเปลี่ยนตําแหนงของวัตถุจากจุดเริ่มตนถึงจุดสุดทายของการ
เคลื่อนที่ เปนปริมาณเวกเตอร (คิดทั้งขนาดและทิศทาง)
จากรูป A คือ จุดเริ่มตน
B คือ จุดสุดทาย
ระยะทาง คือ เสนทางที่เปนเสนประ
การขจัด คือ เสนทางที่เปนลูกศรชี้
3. อัตราเร็ว (Speed) คือ ระยะทางที่วัตถุเคลื่อนที่ไดในหนึ่งหนวยเวลา เปนปริมาณสเกลาร สามารถ
คํานวณไดจากสูตร
v = St
Speed is a Scalar
เมื่อ v คือ อัตราเร็ว (เมตรตอวินาที, m/s)
S คือ ระยะทาง (เมตร, m)
t คือ เวลา (วินาที, s)
วิทยาศาสตร ฟสิกส (2) ___________________________ โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009

4. ความเร็ว (Velocity) คือ การขจัดที่วัตถุเคลื่อนที่ไดในหนึ่งหนวยเวลา เปนปริมาณเวกเตอร แยก
พิจารณาเปน 2 ประเภท คือ
1. ความเร็วเฉลี่ย (Average Velocity) สามารถหาไดจากสูตร
vv v
∆ S
avr = t
Velocity is a Vector
เมื่อ vv avr คือ ความเร็วเฉลี่ย
v
∆ S คือ การขจัด
t คือ เวลา
2. ความเร็วขณะใดขณะหนึ่ง (Instantaneous Velocity) คือ ความเร็วของวัตถุ ณ จุดใดจุดหนึ่ง
ในการเคลื่อนที่ หาไดจากสูตร
vv = lim ∆vS = d vS
in dt
∆t → 0 ∆t
5. ความเรง (Acceleration) คือ อัตราการเปลี่ยนแปลงความเร็วตอหนึ่งหนวยเวลา เปนปริมาณ

เวกเตอร แยกพิจารณาเปน 2 ประเภท คือ
1. ความเรงเฉลี่ย (Average acceleration) สามารถหาไดจากสูตร
va ∆v
v
avr = t
เมื่อ vaavr คือ ความเรงเฉลี่ย (เมตรตอวินาที2, m/s2)
v
∆ v คือ ความเร็ว (เมตรตอวินาที, m/s)
t คือ เวลา (วินาที, s)
2. ความเรงขณะใดขณะหนึ่ง (Instantaneous Acceleration) คือ ความเรงของวัตถุ ณ จุดใดจุด
หนึ่งในการเคลื่อนที่ หาไดจากสูตร
va = lim ∆va = dva
in
∆t → 0 ∆t dt
ดิฟการกระจัดเปนความเร็ว
ดิฟความเร็วเปนความเรง
ดิฟความเรงเปน...?
โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009 ____________________________วิทยาศาสตร ฟสิกส (3)

2. กราฟในเรื่องการเคลื่อนที่
1. การคํานวณจากกราฟ S-t
ความเร็วคงที่ = ความชันของกราฟ ความเร็วเฉลี่ย = ความชันของคอรด pg

S -S S -S
= ∆∆St = t 2 - t 1 = ∆∆St = t 2 - t 1
2 1 2 1
2. การคํานวณจากกราฟ v-t
ระยะทาง = พื้นที่ใตกราฟ ความเรงคงที่ = ความชันของกราฟ

v -v
= 12 × สูง × ผลบวกของคูขนาน = ∆∆vt = t 2 - t 1
2 1
1
= 2 × (t2 - t1) × (v2 + v1)
การขจัด = พื้นที่ใตกราฟ =  12 × (t2 - t0 ) × v2  -  12 × t0 × v1 

(การหาคาการขจัด ตองพิจารณาเครื่องหมายดวย)
v -v
ความเรงเฉลี่ย = ความชันของคอรด pg = ∆∆vt = t 2 - t 1
2 1

3. การเคลื่อนที่ในลักษณะตางๆ
1. การเคลื่อนที่เปนเสนตรงดวยความเรงคงที่
สูตรที่ใชในการคํานวณ คือ
1. S = (v +2 u)t 2. v = u + at
3. S = ut + 12 at2 4. v2 = u2 + 2aS
ยกเวน t ตัวแปรทุกตัวเปนปริมาณเวกเตอร ดังนั้นจึงตองคิดเครื่องหมายบวก หรือลบตามทิศทางการ
เคลื่อนที่
2. การเคลื่อนที่อิสระภายใตแรงดึงดูดของโลก
1. h = (v +2 u)t
2. v = u + gt
3. h = ut + 12 gt2
4. v2 = u2 + 2gh
(g = 9.8 m/s2)
เมื่อ h คือ ความสูงเทียบกับจุดปลอยวัตถุ
u คือ ความเร็วตน
v คือ ความเร็วสุดทาย
t คือ เวลาในการเคลื่อนที่
g คือ ความเรงเนื่องจากแรงโนมถวงของโลก (แทนคาเปนลบตลอด)
3. การพิจารณาการเคลื่อนที่อิสระภายใตแรงดึงดูดของโลกในลักษณะตางๆ
1. เมื่อปลอยวัตถุใหตกลงสูพื้นโลก พบวา
1.1 ความเร็วตนของวัตถุเทากับศูนย (u = 0)
1.2 ความเร็วมีคาสูงสุดเมื่อวัตถุกระทบพื้น
1.3 คา g มีคาเปนลบ จะได v เปนลบ หมายถึง มีทิศทางลงพื้น

2. เมื่อขวางวัตถุขึ้นไปในอากาศแลวตกลงในระดับที่ต่ํากวาตอนขวาง พบวา
v
2.1 ณ จุด 1 vu เปนบวก h เปนศูนย t เปนศูนย
v
2.2 ณ จุด 2 vv เปนศูนย h เปนบวก t เปนบวก
v
2.3 ณ จุด 3 vv เปนลบ h เปนศูนย t เปนบวก
v
2.4 ณ จุด 4 เมื่อวัตถุกระทบพื้นโลก ความเร็วมีคาสูงสุด vv เปนลบ h เปนลบ t เปนบวก
3. เมื่อปาวัตถุลงมาสูพื้นโลก พบวา
3.1 ความเร็วตนไมเทากับศูนย (u ≠ 0) vu เปนลบ เพราะทิศทางลง
3.2 คา g มีคาเปนลบ จะได v เปนลบ หมายถึง ทิศทางลงพื้น
4. เมื่อปลอยวัตถุตกลงมาอยางอิสระ ขณะเดียวกันก็โยนวัตถุอีกกอนขึ้นไป แลวพบกันที่จุด A พบวา

4.1 เวลาที่วัตถุทั้งสองเคลื่อนที่จากจุดเริ่มไปยังจุด A มีคาเทากัน (tb = tc)
v v
4.2 คา h ของวัตถุ B มีคาเปนบวก คา h ของวัตถุ C มีคาเปนลบ

5. เมื่อปลอยวัตถุจากบอลลูนที่กําลังลอยขึ้นดวยความเร็วคาหนึ่ง พบวา
5.1 ความเร็วตนของวัตถุ = ความเร็วของบอลลูนขณะที่ปลอยวัตถุ ( vu เปนบวก)
5.2 หลังจากการปลอย วัตถุจะเคลื่อนที่ขึ้นไปอีกระยะหนึ่ง แลวจึงเริ่มตกลงมา
5.3 คา g ขณะเคลื่อนขึ้นและลง มีคาเปนลบตลอด
5.4 เมื่อวัตถุเคลื่อนไปไดสูงสุด ความเร็วมีคาเทากับศูนย
ตัวอยางขอสอบ
1. ในการทดลองปลอยถุงทรายใหตกแบบเสรี โดยลากแถบกระดาษผานเครื่องเคาะสัญญาณเวลาที่เคาะจุดทุกๆ
1
50 วินาที จุดบนแถบกระดาษปรากฏดังรูป ถาระยะระหวางจุดที่ 9 ถึงจุดที่ 10 วัดได 3.80 เซนติเมตร
และระยะระหวางจุดที่ 10 ถึงจุดที่ 11 วัดได 4.20 เซนติเมตร ความเร็วเฉลี่ยที่จุดที่ 10 จะเปนกี่เมตรตอ
วินาที
1) 3 m/s 2) 2.5 m/s 3) 2 m/s 4) 1.5 m/s

2. A กับ B วิ่งออกกําลังกายจากจุดๆ หนึ่งดวยอัตราเร็วสม่ําเสมอ 4 เมตรตอวินาที และ 6 เมตรตอวินาที
ตามลําดับ เมื่อเวลาผานไป 60 วินาที A กับ B จะอยูหางกันกี่เมตร
1) 100 m 2) 120 m 3) 130 m 4) 140 m
3. รถยนตคันหนึ่งวิ่งดวยอัตราความเร็วคงตัว 20 เมตรตอวินาที นานเทาใดจึงจะเคลื่อนที่ไดระยะทาง 500 เมตร
1) 10 s 2) 15 s 3) 20 s 4) 25 s

4. ถาปลอยใหกอนหินตกลงจากยอดตึกสูพื้น การเคลื่อนที่ของกอนหินกอนจะกระทบพื้นจะเปนตามขอใด ถาไม
คิดแรงตานของอากาศ
1) ความเร็วคงที่ 2) ความเร็วเพิ่มขึ้นอยางสม่ําเสมอ
3) ความเร็วลดลงอยางสม่ําเสมอ 4) ความเร็วเพิ่มขึ้นแลวลดลง
5. โยนลูกบอลขึ้นไปในแนวดิ่งดวยความเร็วตน 4.9 เมตรตอวินาที นานเทาใดลูกบอลจึงจะเคลื่อนที่ไปถึงจุด
สูงสุด
1) 0.5 s 2) 1.0 s 3) 1.5 s 4) 2.0 s
6. เด็กคนหนึ่งออกกําลังกายดวยการวิ่งดวยอัตราเร็ว 6 เมตรตอวินาที เปนเวลา 1 นาที วิ่งดวยอัตราเร็ว
5 เมตรตอวินาทีอีก 1 นาที แลวเดินดวยอัตราเร็ว 1 เมตรตอวินาที อีก 1 นาที จงหาอัตราเร็วเฉลี่ยใน
ชวงเวลา 3 นาทีนี้
1) 3.0 m/s 2) 3.5 m/s 3) 4.0 m/s 4) 4.5 m/s
7. คลองที่ตัดตรงจากเมือง A ไปเมือง B มีความยาว 65 กิโลเมตร ขณะที่ถนนจากเมือง A ไปเมือง B
มีระยะทาง 79 กิโลเมตร ถาชายคนหนึ่งขนสินคาจากเมือง A ไปเมือง B โดยรถยนต ถามวาสินคานั้นมี
ขนาดการกระจัดเทาใด
1) 14 km 2) 65 km 3) 72 km 4) 79 km
8. รถยนตคันหนึ่งวิ่งดวยอัตราเร็วเฉลี่ย 80 กิโลเมตรตอชั่วโมง จากเมือง A ไปเมือง B ที่อยูหางกัน 200
กิโลเมตร ถาออกเดินทางเวลา 06.00 นาฬิกา จะถึงปลายทางเวลาเทาใด
1) 07.50 นาฬิกา 2) 08.05 นาฬิกา 3) 08.30 นาฬิกา 4) 08.50 นาฬิกา
9. รถยนตคันหนึ่งเคลื่อนที่จากหยุดนิ่งไปบนเสนทางตรง เวลาผานไป 4 วินาที มีความเร็วเปน 8 เมตร/วินาที
ถาอัตราเร็วเพิ่มขึ้นอยางสม่ําเสมอ รถยนตคันนี้มีความเรงเทาใด
1) 2 m/s2 2) 4 m/s2 3) 12 m/s2 4) 14 m/s2
10. เด็กคนหนึ่งเดินไปทางทิศเหนือไดระยะทาง 300 เมตร จากนั้นเดินไปทางทิศตะวันออกไดระยะทาง 400 เมตร
ใชเวลาเดินทางทั้งหมด 500 วินาที เด็กคนนี้เดินดวยอัตราเร็วเฉลี่ยกี่เมตร/วินาที
1) 0.2 m/s 2) 1.0 m/s 3) 1.4 m/s 4) 2.0 m/s
11. ในการเคลื่อนที่เปนเสนตรง กราฟขอใดแสดงวาวัตถุกําลังเคลื่อนที่ดวยความเร็วคงตัว
1) ความเรง 2) ความเรง
0 เวลา 0 เวลา
3) ความเรง 4) ความเรง
0 เวลา
0 เวลา

12. กราฟของความเร็ว v กับเวลา t ขอใดสอดคลองกับการเคลื่อนที่ของวัตถุที่ถูกโยนขึ้นไปในแนวดิ่ง
1) v 2) v
t t
3) v 4) v
t t
13. รถยนต A เริ่มเคลื่อนที่จากหยุดนิ่ง โดยอัตราเร็วเพิ่มขึ้น 2 เมตร/วินาที ทุก 1 วินาที เมื่อสิ้นวินาทีที่ 5

รถยนตจะมีอัตราเร็วเทาใด
1) 5 m/s 2) 10 m/s 3) 15 m/s 4) 20 m/s
14. ถาปลอยใหวัตถุตกลงในแนวดิ่งอยางเสรี หากวัตถุนั้นตกกระทบพื้นดินในเวลา 5 วินาที ถามวาวัตถุกระทบ
ดินดวยความเร็วเทากับกี่เมตร/วินาที
1) 4.9 m/s 2) 9.8 m/s 3) 39 m/s 4) 49 m/s
15. จากรูป แสดงจุดหางสม่ําเสมอกันบนแถบกระดาษที่ผานเครื่องเคาะสัญญาณเวลา 50 ครั้ง/วินาที ขอความใด
ถูกตองสําหรับการเคลื่อนที่นี้
1) ความเร็วเพิ่มขึ้นสม่ําเสมอ 2) ความเรงเพิ่มขึ้นสม่ําเสมอ
3) ความเรงคงตัวและไมเปนศูนย 4) ระยะทางเพิ่มขึ้นสม่ําเสมอ
16. เมื่ออยูบนดวงจันทรชั่งน้ําหนักของวัตถุที่มีมวล 10 กิโลกรัม ได 16 นิวตัน ถาปลอยใหวัตถุตกที่บนผิว
ดวงจันทร วัตถุมีความเรงเทาใด
1) 1.6 m/s2 2) 3.2 m/s2 3) 6.4 m/s2 4) 9.6 m/s2
17. ชายคนหนึ่งเดินทางไปทางทิศเหนือ 100 เมตร ใชเวลา 60 วินาที แลวเดินตอไปทางตะวันออกอีก 100 เมตร
ใชเวลา 40 วินาที เขาเดินทางดวยอัตราเร็วเฉลี่ยเทาใด
1) 1.0 m/s 2) 1.4 m/s 3) 2.0 m/s 4) 2.8 m/s

การเคลื่อนที่แบบโปรเจกไทล
1. การเคลื่อนที่แบบโปรเจกไทล (Projectile Motion)
เปนการเคลื่อนที่ของวัตถุในแนวราบและแนวดิ่งพรอมกัน จึงทําใหเสนทางการเคลื่อนที่เปนวิถีโคง ลักษณะ
ดังรูป
2. สูตรการคํานวณการเคลื่อนที่แบบโปรเจกไทล
1. เมื่อความเร็วตน = u มีทิศทํามุม θ กับแนวราบ

ความเร็วตนตามแนวแกน x ; ux = u cos θ
ความเร็วตนตามแนวแกน y ; uy = u sin θ
2. เมื่อความเร็ว ณ เวลาใดๆ = v มีทิศทํามุม θ กับแนวราบ
ความเร็วตามแนวแกน x ; vx = v cos θ
ความเร็วตามแนวแกน y ; vy = v sin θ
3. ระยะทางสูงสุดตามแนวดิ่ง (H)
u2
H = 2gy
θ)2
= (u sin
2g
วิทยาศาสตร ฟสิกส (10) __________________________ โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009

4. ระยะทางไกลสุดตามแนวราบ (R)
2u x u y
R = g
2 2
= 2u singθ cos θ = u sing (2θ)
โดย R จะมีคามากที่สุด (Rmax) เมื่อ θ = 45°
5. เวลาที่วัตถุเคลื่อนที่จากจุดเริ่มตนถึงจุดสูงสุดตามแนวดิ่ง (t)
t = u sin g
θ
6. เวลาที่วัตถุเคลื่อนที่จากจุดเริ่มตนถึงจุดไกลสุดตามแนวราบ (T)
T = 2u sing
θ
จากขอ 5. และ 6. จะไดวา T = 2t

3. การเคลื่อนที่แบบโปรเจกไทลแนวราบ
คือ การเคลื่อนที่แบบโปรเจกไทลที่มีความเร็วตนเฉพาะแนวราบ เชน เครื่องบินบินในแนวราบแลวทิ้ง
ระเบิดลงมา ลักษณะดังรูป
คําอธิบาย : เมื่อเริ่มปลอยวัตถุที่จุด A
1. ความเร็วตน = ความเร็วของวัตถุที่ทิ้งสิ่งของลงมา
2. ความเร็วตนตามแนวดิ่ง uy = O
ที่จุด B วัตถุตกกระทบกับพื้น
1. ความเร็วตามแนวราบ = ความเร็วตนตามแนวราบที่สุด A (vx = u)
2. ความเร็วตามแนวดิ่ง vy = gt
1. Sx = uxt = ut
g ⋅ S2
2. H = 12 gt2 = 2x
2u
3. vy = gt
หมายเหตุ : สูตรเหลานี้ใชหลักการของสูตรการเคลื่อนที่อิสระภายใตแรงดึงดูดของโลก แตพิจารณาใน
เงื่อนไขของการเคลื่อนที่แบบโปรเจกไทลแนวราบ
โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009 ___________________________วิทยาศาสตร ฟสิกส (11)

1. การเคลื่อนที่แบบโปรเจกไทล เมื่อวัตถุเคลื่อนที่ขึ้นไปถึงตําแหนงสูงสุด อัตราเร็วของวัตถุจะเปนอยางไร
1) มีคาเปนศูนย
2) มีอัตราเร็วแนวราบเปนศูนย
3) มีคาเทากับอัตราเร็วแนวราบเมื่อเริ่มเคลื่อนที่
4) มีคาเทากับอัตราเร็วเมื่อเริ่มเคลื่อนที่
2. ยิงวัตถุจากหนาผาออกไปในแนวระดับ ปริมาณใดของวัตถุมีคาคงตัว
1) อัตราเร็ว 2) ความเร็ว 3) ความเร็วในแนวดิ่ง 4) ความเร็วในแนวระดับ

3. วัตถุที่เคลื่อนที่แบบโปรเจกไทลขณะที่วัตถุอยูที่จุดสูงสุด ขอใดตอไปนีถ้ ูกตอง
1) ความเร็วของวัตถุมีคาเปนศูนย 2) ความเรงของวัตถุมีคาเปนศูนย
3) ความเร็วของวัตถุในแนวดิ่งมีคาเปนศูนย 4) ความเร็วของวัตถุในแนวราบมีคาเปนศูนย

ไฟฟาสถิต
ประจุไฟฟา
1. ทฤษฎีอิเล็กตรอนในไฟฟาสถิต กลาววา
1. วัตถุใดที่มีจํานวนอิเล็กตรอนมากกวาโปรตอน วัตถุนั้นจะมีประจุไฟฟาลบ (Negative Charge)
2. วัตถุใดที่มีจํานวนอิเล็กตรอนนอยกวาโปรตอน วัตถุนั้นจะมีประจุไฟฟาบวก (Positive Charge)
2. สภาพเปนกลางทางไฟฟา คือ สภาพที่เกิดจากวัตถุมีจํานวนโปรตอนและอิเล็กตรอนเทากัน
3. อุปกรณตรวจประจุไฟฟา (Electroscope) เปนเครื่องมือตรวจสอบวาวัตถุนั้นมีประจุหรือไม มี 2 แบบ
คือ
1. อิเล็กโตรสโคปลูกพิธ
2. อิเล็กโตรสโคปแผนโลหะ
4. ตัวนํา (Conductor) คือ วัตถุที่ยอมใหประจุไฟฟาผานไดดี เวลาเกิดประจุไฟฟาบนตัวนําแลวจะมีการ

ถายเทประจุทันที
5. ฉนวน (Insulator) คือ วัตถุที่ไมยอมใหประจุไฟฟาผาน ประจุถายเทไดยาก
6. การเหนี่ยวนํา (Induction) คือ การเคลื่อนยายของอิเล็กตรอนบนวัตถุตัวนําเมื่อมีประจุไฟฟาภายนอก
สงอิทธิพลไปยังตัวนํานั้น แลวมีผลทําใหสวนของตัวนําที่อยูใกลประจุภายนอกมีประจุตรงขามกัน แตสวนของตัวนํา
ที่ไกลออกไปมีประจุชนิดเดียวกับประจุภายนอก
ประจุ 1 คูลอมป คือ ประจุที่ทําใหเกิดแรง 9 × 109 นิวตัน กระทําตออีกประจุหนึ่งซึ่งมีขนาดเทากันและ
วางหางกัน 1 เมตร ในสุญญากาศ

สนามไฟฟา
1. สนามไฟฟา (Electric Field) คือ บริเวณที่เมื่อนําประจุไฟฟาเขาไปวางแลวจะเกิดแรงกระทําบน
ประจุไฟฟานั้น
ทิศของสนามไฟฟา จะถูกกําหนดใหอยูในทิศเดียวกับทิศของแรงที่กระทําตอประจุบวกดังรูป
2. ขนาดของสนามไฟฟาที่ตําแหนง A หมายถึง ขนาดของแรงระหวางประจุที่กระทําตอประจุ 1 คูลอมป

ณ ตําแหนงที่ตองการพิจารณา (ตําแหนง A)
นั่นคือ E = qF
เมื่อ q คือ ประจุไฟฟา ณ ตําแหนงที่พิจารณา (C)

F คือ ขนาดของแรงที่กระทําตอประจุ ณ ตําแหนงที่พิจารณา (N)
E คือ ขนาดของสนามไฟฟา ณ ตําแหนงที่พิจารณา (N/C)
3. ขนาดของสนามไฟฟาเนื่องจากจุดประจุ คือ ขนาดของสนามไฟฟาเนื่องจากจุดประจุ Q ที่ตําแหนงใดๆ
นั่นคือ E = KQ2
r
เมื่อ E คือ ความเขมของสนามไฟฟา (N/C)
K คือ Permittivity Constant
Q คือ ประจุไฟฟาที่ทําใหเกิดสนาม
r คือ ระยะระหวางประจุ Q ถึงตําแหนงใดๆ
สําหรับทิศของสนามขึ้นอยูกับประจุ Q ที่ทําใหเกิดสนามไฟฟา

4. เสนแรงไฟฟา (Electric line of force) คือ เสนที่แสดงถึงทิศทางของแรงลัพธที่กระทําตอประจุบวก
ณ ตําแหนงตางๆ ภายในสนามไฟฟา
ขอสังเกตเกี่ยวกับเสนแรงไฟฟา :
1. บริเวณใกลประจุที่ทําใหเกิดสนาม จะมีเสนแรงไฟฟาอยูอยางหนาแนนเมื่ออยูหางจากประจุ ความ
หนาแนนของเสนแรงไฟฟาจะลดลง
2. บริเวณที่เสนแรงไฟฟาอยูอยางหนาแนน ขนาดของสนามไฟฟา ณ บริเวณนั้นจะมีคามาก
3. ระหวางแผนตัวนําที่วางขนานคูหนึ่ง ซึ่งมีประจุบนแตละแผนเทากันแตเปนประจุตางชนิดกัน สนามไฟฟา
ระหวางแผนตัวนําคูนั้นจะเปนสนามไฟฟาสม่ําเสมอ (เสนแรงไฟฟาขนานกันและมีความหนาแนนสม่ําเสมอ)
5. สนามไฟฟาเนื่องจากประจุบนตัวนําทรงกลม
1. สนามไฟฟาภายในตัวนําใดๆ นับจากผิวเขามา มีคาเปนศูนย
2. สนามไฟฟา ณ ตําแหนงที่ติดกับผิวของตัวนํา จะมีทิศตั้งฉากกับผิวเสมอ
3. ณ ตําแหนงที่หางจากผิวของตัวนํา ขนาดของสนามไฟฟาจะมีคาลดลง
แมเหล็กไฟฟา
1. สนามแมเหล็กและเสนแรงแมเหล็ก
1. แมเหล็ก (Magnet) คือ สารที่สามารถดูดและผลักกันเอง และสามารถดูดสารแมเหล็กได โดยการ
เหนี่ยวนํา ปกติแมเหล็กมี 2 ขั้ว ไดแก ขั้วเหนือและขั้วใต
2. สนามแมเหล็ก (Magnetic Field) คือ บริเวณที่แมเหล็กสามารถสงแรงไปกระทําถึง
3. เสนแรงแมเหล็ก (Magnetic lines of force) คือ เสนที่แสดงทิศทางของสนามแมเหล็ก แบงเปน
2 ประเภท คือ
1. เสนแรงแมเหล็กภายนอกแทงแมเหล็ก จะมีทิศพุงออกจากขั้วเหนือไปสูขั้วใต
2. เสนแรงแมเหล็กภายในแทงแมเหล็ก จะมีทิศพุงออกจากขั้วใตไปสูขั้วเหนือ

4. ความหนาแนนฟลักซแมเหล็ก (Magnetic flux density) คือ จํานวนเสนแรงแมเหล็กที่ผานตั้ง
ฉากกับพื้นที่ 1 ตารางเมตร ซึ่งถือวาเปนขนาดของสนามแมเหล็ก
นั่นคือ B = ∅
A
เมื่อ ∅ คือ จํานวนเสนแรงแมเหล็กหรือฟลักซแมเหล็ก (เวเบอร, weber)
A คือ พื้นที่ที่เสนแรงแมเหล็กผานตั้งฉาก (ตารางเมตร, m2)
B คือ ความหนาแนนฟลักซแมเหล็ก (เทสลา, T)
5. จุดสะเทิน (Neutral Point) คือ ตําแหนงที่สนามแมเหล็กจากแทงแมเหล็กสองแทงหักลางกันเปน
ศูนย
2. แรงเนื่องจากสนามแมเหล็กและการผานกระแสไฟฟา
1. เมื่อประจุไฟฟาเคลื่อนที่เขาไปในสนามแมเหล็ก จะเกิดแรงกระทําตอประจุไฟฟานั้น สรุปไดวา
v v
F = qvv × B
F = qvB sin θ
เมื่อ F คือ แรงที่กระทําตอประจุไฟฟา (นิวตัน, N)

q คือ ประจุไฟฟา (คูลอมป, C)
v คือ ความเร็วของประจุไฟฟา (เมตรตอวินาที, m/s)
B คือ ขนาดของสนามแมเหล็ก (เทสลา, T)
v v
θ คือ มุมระหวาง v กับ B
สําหรับทิศของแรงหาไดจากการใชมือขวาและการหมุนตะปูเกลียวขวา แสดงไดดังนี้
แตถาเปนประจุลบแรงที่กระทําตอประจุลบจะมีทิศทางตรงขามกัน
v
ในกรณีที่ vv ⊥ B (θ = 90°) ประจุไฟฟาจะเคลื่อนที่เปนวงกลมในสนามแมเหล็ก แสดงไดดังนี้
v
ในกรณีที่ vv ⊥ B (θ = 90°) ประจุจะเคลื่อนที่เปนวงกลมในสนามแมเหล็ก

แรงเนื่องจากสนามแมเหล็ก = แรงเขาสูจุดศูนยกลาง
2
qvB = mvr
r = mv
qB
เมื่อ r คือ รัศมีของวงกลม (เมตร, m)

m คือ มวลของประจุไฟฟา (กิโลกรัม, kg)
v คือ ความเร็วของประจุไฟฟา (เมตรตอวินาที, m/s)
q คือ ประจุไฟฟา (คูลอมป, C)
2. เมื่อนําลวดตัวนําวางในบริเวณที่มีสนามแมเหล็กและผานกระแสไฟฟาใหกับลวดตัวนําจะเกิดแรง
กระทําตอลวดตัวนํานั้น สรุปไดวา
v v v
F = Il × B
F = IlB sin θ
เมื่อ F คือ แรงที่กระทําตอลวดตัวนํา (นิวตัน, N)

I คือ กระแสไฟฟาที่ไหลผานลวดตัวนํา (แอมแปร, A)
l คือ ความยาวของลวดตัวนํา (เมตร, m)
v v
θ คือ มุมระหวาง I กับ B
สําหรับทิศของแรงหาไดจากกฎมือซายของเฟลมมิ่งและการใชมือขวา แสดงไดดังนี้

3. เมื่อนําลวดตัวนํา 2 เสน มาวางขนานกันและมีกระแสไหลผานในลวดตัวนําทั้งสอง จะมีแรงกระทํา
ซึ่งกันและกัน นั่นคือ
KI1I 2 l
F = d
เมื่อ F คือ แรงที่กระทําตอกันบนลวดตัวนํา (นิวตัน, N)
K คือ คาคงที่ (K = 2 × 10-7 N/A2)
I1, I2 คือ กระแสที่ไหลผานลวดตัวนําทั้งสอง (แอมแปร, A)
I คือ ความยาวของลวดตัวนําที่เทากัน (เมตร, m)
d คือ ระยะระหวางลวดตัวนําทั้งสอง (เมตร, m)
1. จุด A และ B อยูภายในเสนสนามไฟฟาที่มีทิศตามลูกศรดังรูป ขอใดตอไปนี้ถูกตอง
A B
1) วางประจุลบลงที่ A ประจุลบจะเคลื่อนไปที่ B 2) วางประจุบวกลงที่ B ประจุบวกจะเคลื่อนไปที่ A

3) สนามไฟฟาที่ A สูงกวาสนามไฟฟาที่ B 4) สนามไฟฟาที่ A มีคาเทากับสนามไฟฟาที่ B
2. A, B และ C เปนแผนวัตถุ 3 ชนิดที่ทําใหเกิดประจุไฟฟาโดยการถู ซึ่งไดผลดังนี้ A และ B ผลักกัน สวน
A และ C ดูดกัน ขอใดตอไปนี้ถูกตอง
1) A และ C มีประจุบวก แต B มีประจุลบ
2) B และ C มีประจุลบ แต A มีประจุบวก
3) A และ B มีประจุบวก แต C มีประจุลบ
4) A และ C มีประจุลบ แต B มีประจุบวก
3. สนามแมเหล็กที่เปนสวนหนึ่งของคลื่นแสงนั้น มีทิศทางตามขอใด
1) ขนานกับทิศทางการเคลื่อนที่ของแสง
2) ขนานกับสนามไฟฟาแตตั้งฉากกับทิศการเคลื่อนที่ของแสง
3) ตั้งฉากกับทั้งสนามไฟฟาและทิศการเคลื่อนที่ของแสง
4) ตั้งฉากกับสนามไฟฟาแตขนานกับทิศของการเคลื่อนที่ของแสง

4. โดยปกติเข็มทิศจะวางตัวตามแนวทิศเหนือ-ใต เมื่อนําเข็มทิศมาวางใกลๆ กับกึ่งกลางแทงแมเหล็กที่ตําแหนง
ดังรูป เข็มทิศจะชี้ในลักษณะใด
N S
เข็มทิศ
N S
1) 2) 3) N S 4) S N
S N
5. ลําอนุภาค P และ Q เมื่อเคลื่อนที่ผานสนามแมเหล็ก B ที่มีทิศพุงออกตั้งฉากกับกระดาษมีการเบี่ยงเบนดังรูป
ถานําอนุภาคทั้งสองไปวางไวในบริเวณที่มีสนามไฟฟาสม่ําเสมอ แนวการเคลื่อนที่จะเปนอยางไร
B
P
Q
1) เคลื่อนที่ไปทางเดียวกันในทิศทางตามเสนสนามไฟฟา
2) เคลื่อนที่ไปทางเดียวกันในทิศทางตรงขามกับเสนสนามไฟฟา
3) เคลื่อนที่ในทิศตรงขามกันโดยอนุภาค P ไปทางเดียวกับสนามไฟฟา
4) เคลื่อนที่ในทิศตรงขามกันโดยอนุภาค Q ไปทางเดียวกับสนามไฟฟา
6. อนุภาคแอลฟา อนุภาคบีตา รังสีแกมมา เมื่อเคลื่อนที่ในสนามแมเหล็ก ขอใดไมเกิดการเบน
1) อนุภาคแอลฟา 2) อนุภาคบีตา 3) รังสีแกมมา 4) อนุภาคแอลฟาและบีตา
7. วางลวดไวในสนามแมเหล็กดังรูป เมื่อใหกระแสไฟฟาเขาไปในเสนลวดตัวนําจะเกิดแรงเนื่องจากสนามแมเหล็ก
กระทําตอลวดนี้ในทิศทางใด
N S
I
1) ไปทางซาย (เขาหา N) 2) ไปทางขาว (เขาหา S)

3) ลงขางลาง 4) ขึ้นดานบน
8. อนุภาคโปรตอนเคลื่อนที่เขาไปในทิศขนานกับสนามแมเหล็กซึ่งมีทิศพุงเขากระดาษแนวการเคลื่อนที่ของ
อนุภาคโปรตอนจะเปนอยางไร
1) วิ่งตอไปเปนเสนตรงดวยความเร็วคงตัว 2) เบนไปทางขวา
3) เบนไปทางซาย 4) วิ่งตอไปเปนเสนตรงและถอยหลังกลับในที่สุด

9. ถามีอนุภาคมีประจุไฟฟา +q อยูในสนามไฟฟาระหวางแผนคูขนานดังรูป ถาเดิมอนุภาคอยูนิ่ง ตอมาอนุภาค
จะเคลื่อนที่อยางไร
+ + + + + + + +
+Y
+q
O
+X
- - - - - - - - - -
1) ทิศ +X ดวยความเรง 2) ทิศ -X ดวยความเรง
3) ทิศ +Y ดวยความเรง 4) ทิศ -Y ดวยความเรง
10. ขณะที่อนุภาคมีประจุไฟฟา +q มวล m เคลื่อนที่ในแนวระดับในสนามไฟฟาและสนามแมเหล็กดังรูป อนุภาค
จะมีการเคลื่อนที่อยางไร
+ + + + + + + +
× × × × × × × × × 1) โคงขึ้น
× 2) โคงลง
×
v×× ×
×
×
×
×+q×
× ×
×
×
×
×
×
× 3) โคงออกมาจากกระดาษ
× × × × × × × × × 4) โคงเขาไปในกระดาษ
- - - - - - - - - -
11. สนามแมเหล็กโลกมีลักษณะตามขอใด (ขางบนเปนขั้วเหนือภูมิศาสตร)
S S
1) 2)
N N
N N
3) 4)
S S

การเคลื่อนที่เปนวงกลม
1. การเคลื่อนที่เปนวงกลม (Circular motion) คือ การเคลื่อนที่ของวัตถุที่มีเสนทางการเคลื่อนที่เปน
เสนรอบวงของวงกลม โดยมีแรงกระทําตอวัตถุตั้งฉากกับความเร็วอยูตลอดเวลา
2. ความเร็วของการเคลื่อนที่เปนวงกลม
1. ความเร็วเชิงเสน (Linear Velocity) คือ ความยาวตามสวนโคงของการเคลื่อนที่ที่วัตถุเคลื่อนได
ใน 1 หนวยเวลา หนวยเปนเมตรตอวินาที (m/s)
2. ความเร็วเชิงมุม (Angular Velocity) คือ มุมที่จุดศูนยกลางที่รองรับสวนโคงของการเคลื่อนที่ที่
วัตถุเคลื่อนไดใน 1 หนวยเวลา หนวยเปนเรเดียนตอวินาที (rad/s)
3. ความเรงสูศูนยกลาง (Centripetal Acceleration) คือ ความเรงแหงการเคลื่อนที่ของวัตถุที่เปน
วงกลม โดยมีทิศเขาสูจุดศูนยกลางของวงกลม หนวยเปนเมตรตอวินาที2 (m/s2)
4. คาบ (Period) คือ เวลาที่วัตถุใชในการเคลื่อนที่เปนวงกลม 1 รอบ หนวยเปนวินาที (s)
5. ความถี่ (Frequency) คือ จํานวนรอบที่วัตถุเคลื่อนที่เปนวงกลมไดใน 1 หนวยเวลา หนวยเปนเฮิรตซ (Hz)
6. แรงเขาสูศูนยกลาง (Centripetal Force) คือ แรงที่กระทําตอวัตถุใหมีการเคลื่อนที่เปนวงกลม โดย
มีทิศพุงเขาสูจุดศูนยกลางของวงกลมและตั้งฉากกับความเร็วของวัตถุ ณ จุดนั้น หนวยเปนนิวตัน (N)
7. สูตรในการคํานวณการเคลื่อนที่เปนวงกลม
1. θ = สวรันโค
ศมี
ง 2. v = 2 πt r = 2πrf = ωr
2
3. ω = θt = 2Tπ = 2πf = vr 4. ac = vr = ω2r
2
5. T = 1f 6. Fc = mvr = mω2r
เมื่อ θ คือ ระยะทางเชิงมุม (เรเดียน, rad)
r คือ รัศมีของวงกลม (เมตร, m)
v คือ ความเร็วเชิงเสน (เมตรตอวินาที, m/s)
ω คือ ความเร็วเชิงมุม (เรเดียนตอวินาที, rad/s)
T คือ คาบ (วินาที, s)
f คือ ความถี่ (เฮิรตซ, Hz)
ac คือ ความเรงเขาสูศูนยกลาง (เมตรตอวินาที2, m/s2)
Fc คือ แรงเขาสูศูนยกลาง (นิวตน, N)

การเคลื่อนที่แบบซิมเปลฮารมอนิก
1. การเคลื่อนที่แบบซิมเปลฮารมอนิก (Simple Harmonic Motion)
เปนระบบการเคลื่อนที่กลับไปกลับมาซ้ํารอยเดิมเสมอ เชน การแกวงของลูกตุมนาฬิกา การสั่นของลวด
สปริง เปนตน
ความเรงของการเคลื่อนที่แบบซิมเปลฮารมอนิกจะไมคงที่โดยจะเปนสัดสวนกับการขจัด (Displacement)
แตทิศทางตรงกันขามกัน
2. วัตถุเคลื่อนที่เปนวงกลมดวยอัตราเร็วคงที่
เงาของวัตถุจะเคลื่อนที่แบบ S.H.M.
P เปนอนุภาคชิ้นหนึ่ง เริ่มเคลื่อนที่จากจุด B เปนวงกลมดวยอัตราเร็ว

a, b, c, d คือ ตําแหนงที่ P เคลื่อนที่เปนวงกลม
a′, b′, c′, d′ คือ ตําแหนงที่เงา (Projection) ของ P บนแกน AB
จะสังเกตเห็นวา เงาของ P จะเคลื่อนที่กลับไปกลับมาซ้ํารอยเดิมอยูบนแกน ดังนั้นเงาของ P จึงเคลื่อนที่
แบบ S.H.M.
หาการขจัด หาความเร็ว หาความเรง
จากรูป OP คือ ระยะขจัด จากรูป จากรูป

ที่ตองการ vx = v0 sin θ ax = ac cos θ
R คือ รัศมี vx = v0 sin (ωt) ax = ω2R cos θ
x = R cos θ vx = ωR sin (ωt) ( va มีทิศตรงขามกับ vx เสมอ)
x = R cos (ωt)
x = R cos (2πft)

3. การสั่นของลวดสปริง
แสดงดวยรูปภาพไดดังนี้
สภาพปกติ การหดของสปริง การยืดของสปริง
เมื่อสปริงเกิดการยืดหรือการหด จะทําใหเกิดแรงในสปริง โดยมีขนาดแปรผันกับระยะยืดหรือระยะหดของ

สปริง จะไดวา
F ∝ x
F = kx
เมื่อ k คือ คานิจของสปริง (Spring Constant)
(นิจของสปริง หมายถึง แรงที่ทําใหสปริงยืดหรือหด 1 หนวยความยาว)
เมื่อ x คือ ระยะยืดหรือหดของสปริงเบา (เมตร, m)
m คือ มวลวัตถุที่หอยติดกับสปริง (กิโลเมตร, kg)
k คือ คานิจของสปริง (นิวตันตอเมตร, N/m)
a คือ ความเรงซึ่งมีทิศทางตรงขามกับการขจัด (เมตรตอวินาที2, m/s2)
T คือ คาบของการสั่น (วินาที, s)
จะไดสูตรเกี่ยวกับการสั่นของลวดสปริง ดังนี้
(1) a = - kx m มาจาก F = ma
(2) T = 2π mk
4. การแกวางของลูกตุมนาฬิกา (Simple Pendulum)

จากรูป ถา θ มีคานอยมาก ดังนั้น sin θ = tan θ = lx
เมื่อลูกตุมแกวงผานตําแหนงสมดุล l ไปทางตําแหนง B
ลูกตุมจะเคลื่อนชาลง (ความเรงเปนลบ) เพราะแรง mg sin θ จะ
ดึงลูกตุม เขาหาตําแหนงสมดุล แตทิศทางของการขจัดที่ออกจาก
ตําแหนงสมดุลจะมีทิศตรงขามกัน

จาก F = ma
จะไดวา aT = -g sin θ = -w2x
เมื่อ aT คือ ความเรงตามเสนสัมผัส
ถา T คือ คาบของการแกวาง จะไดวา T = 2π gl
5. การเคลื่อนที่ของรถยนตและจักรยานยนตบนทางโคง
พิจารณาทางดานบน
แรงเสียดทาน = แรงสูศูนยกลาง
2
µ(mg) = mvr
µ = v2
rg
แรงกระทําตอรถยนตขณะเลี้ยวโคง แรงกระทําตอจักรยานยนต ขณะ

(แรงปฏิกิริยากระทําที่ลอนอก เพราะ เลี้ยวโคง
เมื่อจะพลิกคว่ําจะยกลอในขึ้น)
ถา θ คือ มุมที่เอียงตัวทํากับแนวดิ่ง

หรือ θ คือ มุมที่ตองยกพื้นเอียง
2
tan θ = vrg
2 2
ขอสังเกต : ถา vrg > µ จะลม แต vrg ≤ µ จะเลี้ยวโคงได

1. ถาการแกวงของนอตแบบฮารมอนิกอยางงายจากตําแหนง A ไป B ใชเวลา 0.5 วินาที คาบการแกวงจะมีคากี่
วินาที
1) 0.5 วินาที
2) 1 วินาที
C A 3) 2 วินาที
B 4) 4 วินาที
2. นอตขนาดเล็กผูกดวยสายเอ็นแขวนไวใหสายยาว l ซึ่งสามารถเปลี่ยนใหมีคาตางๆ ได คาบการแกวง T
ของนอตจะขึ้นกับความยาว l อยางไร
1) T2 เปนปฏิภาคโดยตรงกับ l 2) T เปนปฏิภาคโดยตรงกับ l
2 2
3) T เปนปฏิภาคโดยตรงกับ l 4) T เปนปฏิภาคโดยตรงกับ l
3. รถไตถังเคลื่อนที่ดวยอัตราเร็วสม่ําเสมอและวิ่งครบรอบได 5 รอบในเวลา 2 วินาที หากคิดในแงความถี่ของ
การเคลื่อนที่ ความถี่จะเปนเทาใด
1) 2.5 Hz 2) 1.5 Hz 3) 0.5 Hz 4) 0.4 Hz
4. เหวี่ยงจุกยางใหเคลื่อนที่เปนแนววงกลมในระนาบระดับศีรษะ 20 รอบ ใชเวลา 5 วินาที จุกยางเคลื่อนที่
ดวยความถี่เทาใด
1) 0.25 รอบ/วินาที 2) 4 รอบ/วินาที 3) 5 รอบ/วินาที 4) 10 รอบ/วินาที
5. การเคลื่อนที่ใดที่แรงลัพธที่กระทําตอวัตถุมีทิศตั้งฉากกับทิศของการเคลื่อนที่ตลอดเวลา
1) การเคลื่อนที่ในแนวตรง 2) การเคลื่อนที่แบบวงกลมดวยอัตราเร็วคงตัว
3) การเคลื่อนที่แบบโปรเจกไทล 4) การเคลื่อนที่แบบฮารมอนิกอยางงาย
6. การทดลองเรื่องการเคลื่อนที่แบบฮารมอนิกอยางงาย
ถาใหลูกตุมเคลื่อนที่จาก A ไป B ไป C แลวไป B ดังรูป
ใชเวลา 3 วินาที คาบของการเคลื่อนที่มีคาเทาใด
A C 1) 2 s 2) 3 s
B 3) 4 s 4) 6 s
7. ขอความใดถูกตองเกี่ยวกับคาบของลูกตุมอยางงาย
1) ไมขึ้นกับความยาวเชือก 2) ไมขึ้นกับมวลของลูกตุม
3) ไมขึ้นกับแรงโนมถวงของโลก 4) มีคาบเทาเดิมถาไปแกวงบนดวงจันทร

คลื่น
1. ประเภทของคลื่น
1. คลื่น (Wave) คือ สถานการณการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นบนตัวกลางเนื่องจากการรบกวนจากภายนอก
2. การจําแนกประเภทของคลื่น
1. ถาจําแนกตามลักษณะของการสั่น แบงเปน 2 ประเภท คือ
1.1 คลื่นตามขวาง (Transverse Wave) คือ คลื่นที่มีทิศทางการเคลื่อนที่ตั้งฉากกับทิศการ
เคลื่อนที่ของอนุภาค เชน คลื่นน้ํา คลื่นเชือก คลื่นแมเหล็กไฟฟา เปนตน
1.2 คลื่นตามยาว (Longitudinal Wave) คือ คลื่นที่มีทิศทางการเคลื่อนที่อยูในแนวเดียวกับทิศ
การเคลื่อนที่ของอนุภาค เชน คลื่นเสียง คลื่นที่เกิดจากการอัดตัวของสปริง เปนตน
2. ถาจําแนกตามลักษณะของตัวกลาง แบงเปน 2 ประเภท คือ
2.1 คลื่นกล (Mechanical Wave) คือ คลื่นที่แผออกไปโดยอาศัยตัวกลาง เชน คลื่นน้ํา คลื่น
เสียง คลื่นเชือก เปนตน
2.2 คลื่นแมเหล็กไฟฟา (Electromagnetic Wave) คือ คลื่นที่แผออกโดยไมตองอาศัยตัวกลาง
เชน คลื่นวิทยุ คลื่นแสง เปนตน
3. คลื่นดล (Pulse Wave) คือ คลื่นที่สงออกมาจากแหลงกําเนิดโดยการรบกวนหนึ่งครั้งชนิดของคลื่นดล
แตกตางไปตามลักษณะของการรบกวน เชน คลื่นดลวงกลม คลื่นดลเสนตรง คลื่นดลจะเกิดขึ้นในระยะเวลาสั้น
4. คลื่นตอเนื่อง (Continuous Wave) คือ คลื่นที่สงออกมาจากแหลงกําเนิด โดยการรบกวนหลายๆ
ครั้งอยางตอเนื่อง คลื่นตอเนื่องจะเกิดขึ้นในระยะเวลายาว
2. นิยามในเรื่องคลื่น
1. แอมพลิจูด (Amplitude; A) คือ ระยะการขจัดสูงสุดของคลื่นที่วัดจากเสนปกติ (แนวสมดุล)
การขจัด
A A เสนปกติ (แนวสมดุล)
A A

2. เฟส (Phase) คือ มุมที่อนุภาคกวาดไปตามเสนรอบวงเมื่อมีการเคลื่อนที่จากจุดเริ่มตน ใชบอก
ตําแหนงของอนุภาคในคลื่น
1. เฟสตรงกัน คือ เฟสแสดงตําแหนงของคลื่นที่มีลักษณะอยางเดียวกัน (อนุภาคมีการขจัดเทากัน
และเคลื่อนที่ขึ้นหรือลงอยางเดียวกัน)
2. เฟสตรงขามกัน คือ เฟสแสดงตําแหนงของคลื่นที่มีลักษณะตรงขามกัน (อนุภาคมีการขจัดเทากัน
แตเคลื่อนที่ขึ้นหรือลงตรงขามกัน)
a b
O
π 2π 3π 4π เฟส
c
ขอสังเกต : ก. จุด a มีเฟสตรงกับจุด b

จุด c มีเฟสตรงขามกับจุด a และจุด b
ข. จุดที่มีเฟสตรงกัน จะมีระยะหางกันเปน nλ
จุดที่มีเฟสตรงขามกัน จะมีระยะหางกันเปน  n + 12 λ
(เมื่อ n คือ จํานวนเต็มใดๆ)
3. ความยาวคลื่น (Wave Length; λ) คือ ระยะหางระหวางจุด 2 จุด บนคลื่นที่มีเฟสตางกัน 2π
เรเดียน
O π 2π 3π 4π เฟส
4. คาบ (Period; T) คือ เวลาที่คลื่นเคลื่อนที่ครบ 1 รอบ

5. ความถี่ (Frequency : f) คือ จํานวนรอบที่คลื่นเคลื่อนที่ในหนึ่งหนวยเวลา
นั่นคือ f = T1
เมื่อ f คือ ความถี่ (จํานวนรอบ/วินาที หรือ Hz)

T คือ คาบ (s)

6. ความถี่เชิงมุม (Angular frequency : ω) คือ คามุมที่คลื่นเคลื่อนที่ในหนึ่งหนวยเวลา ดังนั้น
ω = 2πf
เมื่อ ω คือ ความถี่เชิงมุม (เรเดียนตอวินาที, rad/s)
7. หนาคลื่น (Wave Front) คือ แนวเสนตรงที่ลากผานจุดที่มีเฟสเทากัน
8. ความเร็วคลื่น (Velocity) คือ อัตราการเคลื่อนที่ของคลื่น พิจารณาได 2 อยาง คือ
1. ความเร็วเฟส (Phase Velocity) คือ อัตราการเคลื่อนที่ของคลื่นโดยพิจารณา ณ จุดใดจุดหนึ่ง
หรือเฟสใดเฟสหนึ่งของคลื่น คํานวณหาไดจาก
v = fλ
เมื่อ v คือ ความเร็วเฟส (m/s)
f คือ ความถี่ของคลื่น (Hz)
λ คือ ความยาวคลื่น (m)
2. ความเร็วกลุม (Group Velocity) คือ อัตราการเคลื่อนที่ของคลื่นโดยพิจารณาจากคลื่นทั้งกลุม
มิไดพิจารณา ณ จุดใดจุดหนึ่ง
9. การหาความเร็วของคลื่นน้ํา ในกรณีที่ความยาวคลื่นมากกวาความลึกของน้ํามากๆ หาไดดังตอไปนี้
v ≅ gd เมื่อ λ >> d เมื่อความยาวคลื่น (λ)
มากกวาความลึกของน้ํา (d) มากๆ
เมื่อ v คือ ความเร็วของคลื่นน้ํา (m/s)
g คือ ความเรงเนื่องจากแรงโนมถวง (g = 9.8 m/s2)
d คือ ความลึกของน้ํา (m)
10. หลักการรวมไดของคลื่น (Superposition Principle) กลาววา “การขจัดของแตละตําแหนงของ
คลื่นรวม มีคาเทากับผลบวกของการขจัดของแตละคลื่น โดยหลังจากที่คลื่นเคลื่อนที่ผานกันไป แตละคลื่นจะยังคง
มีรูปรางเชนเดิม”
11. แหลงกําเนิดอาพันธ คือ แหลงกําเนิดคลื่นที่มีความถี่เทากันและมีเฟสตรงกันหรือตางกันคงที่
3. สมบัติของคลื่น
1. การสะทอน (Reflection) ของคลื่น คือ การที่คลื่นเคลื่อนที่กลับมาในตัวกลางเดิม มุมตกกระทบจะ
เทากับมุมสะทอน
2. การหักเห (Reflaction) ของคลื่น คือ ทิศทางการเคลื่อนที่ของคลื่นเปลี่ยนไปจากทิศทางเดิมหลังจาก
เคลื่อนที่ผานตัวกลางที่มีความหนาแนนตางกัน
3. การแทรกสอด (Interference) ของคลื่น คือ การรวมกันของคลื่นตอเนื่องที่พบกัน จึงเกิดการเสริม
กันที่ตําแหนงปฏิบัพ (Antinode) และหักลางกันที่ตําแหนงบัพ (Node)
4. การเลี้ยวเบน (Diffraction) ของคลื่น คือ คลื่นสามารถแผฉากขอบของสิ่งกีดขวางไปทางดานหลัง
ของสิ่งกีดขวางได และถาทําใหสิ่งกีดขวางเปนชองเปดเล็กๆ จะสังเกตไดชัดเจน

เสียง
1. อัตราเร็วของเสียง
1. เสียง (Sound) เกิดจากการสั่นของวัตถุ ทําใหพลังงานจากการสั่นของวัตถุถูกถายทอดใหแกโมเลกุล
ของตัวกลาง ซึ่งจะถูกถายทอดตอใหแกโมเลกุลของตัวกลางโมเลกุลถัดไปเรื่อยๆ
การสั่นของคลื่นเสียง ทําใหความดันของอากาศเกิดการเปลี่ยนแปลงดวยความถี่เทากับความถี่ของ
แหลงกําเนิดเสียง
คลื่นเสียงเปนคลื่นตามยาว
2. เสียงกอง (Echo) คือ เสียงๆ เดียวที่เราไดยินซ้ํากันอยางตอเนื่อง เสียงกองที่เราไดยินแตละครั้งจะ
คางอยูในหูนานประมาณ 10 1 วินาที
3. ความสัมพันธระหวางอัตราเร็วของเสียงกับอุณหภูมิ หาไดจาก
vt = 331 + 0.6t
เมื่อ vt คือ อัตราเร็วของเสียงที่อุณหภูมิ t°C (m/s)
t คือ อุณหภูมิ (°C)
v1 T
หรือ v2 = T1
2
เมื่อ v1, v2 คือ อัตราเร็วของเสียงที่อุณหภูมิ T1, T2 ตามลําดับ

T1, T2 คือ อุณหภูมิ (K)
4. อัตราเร็วของเสียงในตัวกลางตางๆ
1. อัตราเร็วของเสียงในของแข็ง หาไดจาก
v = Y
ρ
เมื่อ Y คือ Young’s Modulus (สัมประสิทธิ์การยืดหยุนของของแข็ง)

ρ คือ ความหนาแนนของของแข็ง
2. อัตราเร็วของเสียงในของเหลว หาไดจาก
v = B
ρ
เมื่อ B คือ Bulk’s Modulus (สัมประสิทธิ์การยืดหยุนของของเหลว)

3. อัตราเร็วของเสียงในแกส หาไดจาก
v = KP
ρ
เมื่อ K คือ อัตราสวนของความรอนจําเพาะของแกสเมื่อความดันและปริมาตรคงที่

P คือ ความดันของแกส
2. บีตสและคลื่นนิ่ง
1. บีตส (Beats) เกิดจากการรวมของคลื่นเสียง 2 คลื่นที่มีความถี่ตางกัน ทําใหคลื่นเสริมและหักลางกัน
สลับเปนชวงๆ ทําใหเสียงที่ไดยินคอยบางดังบางสลับกันไป โดยจะมีจังหวะชาหรือเร็วตามความแตกตางระหวาง
ความถี่ทั้งสอง
โดยปกติ มนุษยจะไดยินบีตสที่มีความถี่ไมเกิน 7 Hz
2. ความถี่ของบีตส คือ จํานวนเสียงที่ดังในหนึ่งวินาที หาไดจาก

∆f = |f2 - f1|
เมื่อ ∆f คือ ความถี่ของบีตส
f1, f2 คือ ความถี่ของคลื่นเสียงที่ 1 และ 2 ตามลําดับ
f1 + f2
ความถี่ของเสียงที่ไดยิน = 2
3. คลื่นนิ่ง (Standing Wave) เปนปรากฏการณอยางหนึ่งในการสะทอนของเสียง กลาวคือ เมื่อเสียง
ไปตกกระทบกับวัตถุ เชน กําแพง เสียงจะเกิดการสะทอนซึ่งคลื่นที่สะทอนกลับมาจะแทรกสอดกับคลื่นเสียงทําให
เกิดคลื่นนิ่งที่สามารถตรวจสอบจุดปฏิบัติและจุดบัพได
λ
N 2
ระยะระหวางบัพหรือระหวางปฏิบัพของคูถัดไปเทากับ λ2

3. ความถี่ธรรมชาติและการกําทอน
1. ความถี่ธรรมชาติ (Natural Frequency) คือ ความถี่ที่วัตถุสามารถสั่นหรือแกวงไดอยางอิสระ
2. กําทอน (Resonance) คือ ปรากฏการณที่การสั่นของวัตถุใดๆ มีความถี่ของการสั่นเทากับความถี่
ธรรมชาติ จะทําใหวัตถุนั้นมีการสั่นที่รุนแรงที่สุด
3. การคํานวณในทอปลายปดและทอปลายเปด
1. ทอปลายปด 1 ปลาย ปลายกนทอจะเปนจุด Node และปากทอจะเปนจุด Antinode
A A A
N
N N
Fundamental First Overtone
4L = (2n - l )λ n = 1, 2, 3, ...
เมื่อ L คือ ความยาวของทอ
λ คือ ความยาวคลื่นของคลื่นในทอ
2. ทอปลายปด 2 ปลาย ปลายทอทั้งสองปลายเปนจุด Antinode
A A A A A
N N N
Fundamental First Overtone
2L = nλ n = จํานวนบัพ = 1, 2, 3, ...
4. การไดยิน
1. กําลังเสียง (Power of Sound) คือ พลังงานที่สงออกมาจากแหลงกําเนิดเสียงในหนึ่งหนวยเวลา
2. ความเขมเสียง (Sound Intensity) คือ กําลังเสียงที่ตกกระทบตั้งฉากกับพื้นที่ของหนาคลื่นของ
ทรงกลมหนึ่งตารางหนวย หาไดจาก
I = P
4 πR 2
เมื่อ I คือ ความเขมเสียง (W/m2)
P คือ กําลังเสียง (W)
R คือ ระยะจากแหลงกําเนิดเสียงไปยังตําแหนงที่จะหาคาความเขมเสียง (m)
จากสมการพบวา เมื่อระยะระหวางผูฟงกับแหลงกําเนิดเสียงเพิ่มขึ้น ความเขมเสียงจะลดลง
ความเขมเสียงที่หูของมนุษยจะทนฟงไดดี คือ 1 W/m2

3. ความเขมสัมพัทธของเสียง (Relative Intensity) คือ ปริมาณการเปรียบเทียบของเสียงกับความ
เขมเสียงต่ําที่สุดที่มนุษยไดยิน
ความเขมสัมพัทธของเสียง = II
0
เมื่อ I คือ ความเขมเสียงใดๆ (W/m2)

I0 คือ ความเขมเสียงต่ําที่สุดที่มนุษยไดยิน (I0 = 10-12 W/m2)
4. ระดับความเขมเสียง (Sound Intensity Level) มีหนวยเปนเดซิเบล (dB) หาไดจาก
β = 10 log II
0
เมื่อ β คือ ระดับความเขมเสียง

ระดับความเขมเสียงต่ําสุดที่มนุษยไดยิน = 0 dB
ระดับความเขมเสียงสูงสุดที่มนุษยทนได = 120 dB
5. ระดับเสียง (Pith) คือ ความทุมแหลมของเสียง ซึ่งขึ้นอยูกับความถี่ของคลื่นเสียง ความถี่ของเสียงที่
มนุษยทั่วไปไดยิน จะมีคาตั้งแต 20 ถึง 20000 Hz
6. คลื่นอินฟราโซนิก (Infrasonic Wave) มีความถี่ของเสียงต่ํากวา 20 Hz
7. คลื่นอุลตราโซนิก (Ultrasonic Wave) มีความถี่ของเสียงสูงกวา 20000 Hz
8. คุณภาพของเสียง คือ ความไพเราะของเสียงซึ่งขึ้นอยูกับจํานวนโอเวอรโทน และความเขมของเสียง
ณ โอเวอรโทนนั้น ซึ่งสามารถพิจารณาไดจากการสั่นของสายกีตาร
λ
2
Loop 1 Loop 2 Loop 3
นั่นคือ L = n ⋅ λ2
เมื่อ L คือ ความยาวของสายกีตาร

n คือ จํานวนลูปที่เกิดขึ้นบนสายกีตาร
λ คือ ความยาวคลื่น

ความถี่ของการสั่นลักษณะตางๆ หาไดจากสูตร
n ⋅v = n
fn = λv = 2L T
2L µ
เมื่อ T คือ ความดึงในสายกีตาร (N)

µ คือ มวลตอความยาวของสายกีตาร (kg/m)
fn คือ ความถี่ ซึ่งอาจเรียกไดหลายแบบดังนี้
n f เรียกแบบแรก เรียกแบบที่สอง
1 v/2L Fundamental First Harmonic
2 2v/2L First Overtone Second Harmonic
3 3v/2L Second Ovetone Third Harmonic
M M M M
5. ปรากฏการณดอปเปลอร (Doppler’s Effect)

1. ปรากฏการณดอปเปลอร คือ ปรากฏการณเปลี่ยนแปลงความถี่และความยาวคลื่นเมื่อตนกําเนิดเสียง
ผูสังเกตหรือทั้งสองอยางเคลื่อนที่ จะทําให
1. ผูสังเกตไดยินเสียงที่มีความถี่สูงขึ้น ในกรณีที่ผูสังเกตและแหลงกําเนิดเสียงเคลื่อนเขาหากัน หรือ
หยุดนิ่ง 1 อยาง โดยที่อีกอยางเคลื่อนเขาหา
2. ผูสังเกตไดยินเสียงที่มีความถี่ต่ําลงในกรณีที่
- ผูสังเกตเคลื่อนที่หนีจากแหลงกําเนิดเสียง
- แหลงกําเนิดเสียงเคลื่อนที่หนีจากผูสังเกต
- แหลงกําเนิดเสียงและผูสังเกตเคลื่อนที่หนีจากกัน
2. สูตรสําหรับปรากฏการณดอปเปลอร
1. กรณีที่ไมมีลม
fL = fS  cc -- vvL 
 
 S
2. กรณีที่มีลมพัด
fL = fS  cc ++ vvW -- vvL 
 
 W S

ถาทิศทางลมไมอยูในแนวเดียวกับการเคลื่อนที่ ใหแตกทิศทางลมใหอยูในแนวเดียวกับการเคลื่อนที่
เมื่อ fL คือ ความถี่ของคลื่นเสียงที่สังเกตได
fS คือ ความถี่ของคลื่นเสียงจากแหลงกําเนิด
c คือ ความเร็วของเสียงในอากาศ
vL คือ ความเร็วที่สังเกตได
vS คือ ความเร็วของแหลงกําเนิดเสียง
หมายเหตุ : สูตรที่ใชคือสูตร (1), (2) เทานั้น แตเครื่องหมายของคาแตละคาจะเปลี่ยนไปตามแต
สถานการณ
เมื่อความเร็วมีทิศไปทางขวา เครื่องหมายประจําตัวจะเปนบวก แตถาความเร็วมีทิศไปทางซาย
เครื่องหมายประจําตัวจะเปนลบ
คา fL, fS ที่ไดจากสูตรทั้งสอง สามารถนําไปหาคาความยาวคลื่นไดจากสูตร v = fλ
6. คลื่นกระแทก
1. ซุปเปอรโซนิก (Supersonic) คือ ความเร็วของวัตถุในอากาศที่มีความเร็วสูงกวาความเร็วเสียง
2. เลขมัด (Mach number) คือ อัตราสวนเปรียบเทียบระหวางความเร็วของเครื่องบินที่บินเร็วกวา
เสียงกับความเร็วของเสียง หาไดดังนี้
mach number = cv

คลื่นแมเหล็กไฟฟา
1. แมกซเวลล (James Clerk Maxwell) ไดเสนอความคิดวา
1. เมื่อสนามแมเหล็กเปลี่ยนแปลง จะเหนี่ยวนําใหเกิดสนามไฟฟาขึ้นรอบๆ
2. เมื่อสนามไฟฟาเปลี่ยนแปลง จะเหนี่ยวนําใหเกิดสนามแมเหล็กขึ้นรอบๆ
2. คลื่นแมเหล็กไฟฟา (Electromagnetic Wave) เกิดจากการเหนี่ยวนําสลับกันอยางตอเนื่องระหวาง
สนามแมเหล็กกับสนามไฟฟา โดยการเคลื่อนที่ของคลื่นแมเหล็กไฟฟาไมอาศัยตัวกลาง แตอาศัยการเปลี่ยนแปลง
ของสนามแมเหล็กและสนามไฟฟา
สนามแมเหล็กและสนามไฟฟามีเฟสตรงกัน ทิศของสนามแมเหล็กตั้งฉากกับสนามไฟฟา และสนามทั้ง
สองตั้งฉากกับทิศการเคลื่อนที่ของคลื่นแมเหล็กไฟฟา
ความเร็วของคลื่นแมเหล็กไฟฟาเทากับความเร็วของแสง (c = 3 × 108 m/s)
3. สเปคตรัมของคลื่นแมเหล็กไฟฟา (Electromagnetic Spectrum) คือ คลื่นแมเหล็กไฟฟาที่มีชวง
ของความถี่ตอเนื่องตางๆ กัน
4. คลื่นวิทยุ (Radio Wave) เกิดจากการปลดปลอยพลังงานของอิเล็กตรอนในกระแสไฟฟาสลับความถี่

สูง มีความถี่อยูในชวง 104 - 109 เฮิรตซ
5. การสงคลื่นวิทยุในระบบ A.m. (Amplitude Modulation) คือ การรวมสัญญาณเสียงเขากับ
สัญญาณคลื่นวิทยุซึ่งเรียกวา คลื่นพาหะ โดยสัญญาณเสียงจะทําใหแอมพลิจูดของคลื่นวิทยุเปลี่ยนไปแตความถี่
ยังคงที่
ความถี่ของคลื่นวิทยุที่สงในระบบ A.M. อยูในชวง 530 - 1600 กิโลเฮิรตซ
6. การสงคลื่นวิทยุในระบบ F.M. (Frequency Modulation) คือ การรวมสัญญาณเสียงเขากับคลื่น
พาหะ โดยสัญญาณเสียงจะทําใหความถี่ของคลื่นวิทยุเปลี่ยนไปแตแอมพลิจูดยังคงที่
ความถี่ของคลื่นวิทยุที่สงในระบบ F.M. อยูในชวง 88 - 108 เมกะเฮิรตซ
7. คลื่นดิน (Ground Wave) คือ คลื่นวิทยุที่เคลื่อนไปโดยตรงในระดับสายตา
8. คลื่นฟา (Sky Wave) คือ คลื่นวิทยุที่สะทอนลงมาจากบรรยากาศชั้นไอโอโนสเฟยร แตคลื่นวิทยุที่มี
ความถี่สูงจะสะทอนไดนอยลง ตามลําดับ

9. ความถี่ของคลื่นวิทยุ หาไดจาก
f = 1
2 L 1C1
เมื่อ f คือ ความถี่ของคลื่นวิทยุ (เฮิรตซ, Hz)

L1 คือ คาความเหนี่ยวนําของขดลวด (เฮนรี่, H)
C1 คือ คาความจุของตัวเก็บประจุ (ฟารัด, F)
10. คลื่นโทรทัศนและไมโครเวฟ มีความถี่สูงในชวง 108 - 1012 เฮิรตซ จึงไมสะทอนกับบรรยากาศชั้น
ไอโอโนสเฟยรแตจะทะลุผานออกสูนอกโลก ดังนั้นการสงสัญญาณคลื่นจึงใชสถานีถายทอดเปนระยะๆ หรืออาจ
ถายทอดผานดาวเทียม
11. เรดาร (RADAR ยอมาจาก Radio Detection And Ranging) เปนอุปกรณตรวจหาวัตถุ โดย
อาศัยหลักการสงไมโครเวฟไปสะทอนวัตถุ
12. รังสีอินฟราเรด (Infrared) หรือรังสีใตแดง มีความถี่อยูในชวง 1011 - 1014 เฮิรตซ ซึ่งเปนความถี่
ต่ํา มนุษยไมสามารถสัมผัสดวยตา แตประสาทของรางกายรับรูไดในรูปของความรอน โดยปกติสิ่งมีชีวิตจะแผรังสี
อินฟราเรดออกมาตลอด
13. แสง (Light) เปนคลื่นแมเหล็กไฟฟาที่มีความถี่ประมาณ 1014 เฮิรตซ ซึ่งสายตาของมนุษยมองเห็นได
แสงสวนใหญเกิดจากวัตถุที่มีความรอนสูง เชน ดวงอาทิตย ไสหลอดไฟฟา โดยเกิดพรอมกันหลายความถี่และมี
เฟสไมแนนอน
14. เลเซอร (LASER ยอมาจาก Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation)
เปนแสงที่เกิดจากแหลงกําเนิดแสงอาพันธซึ่งใหแสงโดยไมตองอาศัยความรอน แสงเลเซอรมีความถี่เดียวและมี
เฟสแนนอน
15. รังสีอัลตราไวโอเลต (Ultraviolet) หรือรังสีเหนือมวง เปนคลื่นแมเหล็กไฟฟาที่มีความถี่อยูในชวง
1015 - 1018 เฮิรตซ สวนใหญเกิดจากการแผรังสีของดวงอาทิตย
รังสีอัลตราไวโอเลตมีพลังงานพอเหมาะที่สามารถชนอิเล็กตรอนใหหลุดจากโมเลกุลของอากาศ จึงเปน
ตัวการที่ทําใหเกิดประจุอิสระและไอออนในบรรยากาศชั้นไอโอโนสเฟยร รังสีชนิดนี้ไมสามารถทะลุผานสิ่งกีดขวาง
หนาๆ แตสามารถทําใหเชื้อโรคบางชนิดตายได และจะเกิดอันตรายตอผิวหนังและตาของคนในกรณีที่ไดรับรังสี
เปนจํานวนมาก
16. รังสีเอกซ (X-rays) เปนคลื่นแมเหล็กไฟฟาที่มีความถี่อยูในชวง 1016 - 1022 เฮิรตซ เกิดจากการ
ปลดปลอยพลังงานของอิเล็กตรอน
รังสีเอกซสามารถเคลื่อนที่ทะลุผานสิ่งกีดขวางหนาๆ แตจะถูกกั้นโดยอะตอมของธาตุหนักไดดีกวาธาตุ
เบา
17. รังสีแกมมา (Gamma Rays) เปนคลื่นแมเหล็กไฟฟาทั้งหลายที่มีความถี่สูงกวารังสีเอกซ ซึ่งอาจเกิด
ในหลายวิธี เชน เกิดจากการสลายตัวของธาตุกัมมันตรังสี เปนตน

1. คลื่นขบวนหนึ่งมีความถี่ 10 เฮิรตซ มวลของเชือกที่จุดใดๆ จะสั่นไดกี่รอบในเวลา 1 นาที
1) 0.1 รอบ 2) 1 รอบ 3) 10 รอบ 4) 100 รอบ
2. เมื่อคลื่นเดินทางจากน้ําลึกสูน้ําตื้น ขอใดตอไปนีถ้ ูก
1) อัตราเร็วคลื่นในน้ําลึกนอยกวาอัตราเร็วคลื่นในน้ําตื้น
2) ความยาวคลื่นในน้ําลึกมากกวาความยาวคลื่นในน้ําตื้น
3) ความถี่คลื่นในน้ําลึกมากกวาความถี่คลื่นในน้ําตื้น
4) ความถี่คลื่นในน้ําลึกนอยกวาความถี่คลื่นในน้ําตื้น
3. ถาดีดกีตารแลวพบวาเสียงที่ไดยินต่ํากวาปกติ จะมีวิธีปรับแกใหเสียงสูงขึ้นไดอยางไร
1) เปลี่ยนใชสายเสนใหญขึ้น 2) ปรับสายใหหยอนลง
3) ปรับตําแหนงสายใหยาวขึ้น 4) ปรับสายใหตึงขึ้น
4. เสียงผานหนาตางในแนวตั้งฉาก มีคาความเขมเสียงที่ผานหนาตางเฉลี่ย 1.0 × 10-4 วัตตตอตารางเมตร
หนาตางกวาง 80 เซนติเมตร สูง 150 เซนติเมตร กําลังเสียงที่ผานหนาตางมีคาเทาใด
1) 0.8 × 10-4 W 2) 1.2 × 10-4 W 3) 1.5 × 10-4 W 4) 8.0 × 10-4 W
5. ชาวประมงสงคลื่นโซนารไปยังฝูงปลา พบวาชวงเวลาที่คลื่นออกไปจากเครื่องสงจนกลับมาถึงเครื่องเปน 1.0
วินาทีพอดี จงหาวาปลาอยูหางจากเรือเทาใด (กําหนดใหความเร็วของคลื่นในน้ําเปน 1540 เมตรตอวินาที)
1) 260 m 2) 520 m 3) 770 m 4) 1540 m
6. คลื่นวิทยุที่สงออกจากสถานีวิทยุสองแหง มีความถี่ 90 เมกะเฮิรตซ และ 100 เมกะเฮิรตซ ความยาวคลื่น
ของคลื่นวิทยุทั้งสองนี้ตางกันเทาใด
1) 3.33 m 2) 3.00 m 3) 0.33 m 4) 0.16 m
7. คลื่นใดตอไปนี้เปนคลื่นที่ตองอาศัยตัวกลางในการเคลื่อนที่
ก. คลื่นแสง ข. คลื่นเสียง ค. คลื่นผิวน้ํา
คําตอบที่ถูกตองคือ
1) ทั้ง ก., ข. และ ค. 2) ข. และ ค. 3) ก. เทานั้น 4) ผิดทุกขอ
8. ขอใดเปนการเรียงลําดับคลื่นแมเหล็กไฟฟาจากความยาวคลื่นนอยไปมากทีถ่ ูกตอง
1) รังสีเอกซ อินฟราเรด ไมโครเวฟ 2) อินฟราเรด ไมโครเวฟ รังสีเอกซ
3) รังสีเอกซ ไมโครเวฟ อินฟราเรด 4) ไมโครเวฟ อินฟราเรด รังสีเอกซ
9. การฝากสัญญาณเสียงไปกับคลื่นในระบบวิทยุแบบ เอ เอ็ม คลื่นวิทยุที่ไดจะมีลักษณะอยางไร
1) คลื่นวิทยุจะเปลี่ยนแปลงแอมพลิจูดตามแอมพลิจูดของคลื่นเสียง
2) คลื่นวิทยุจะเปลี่ยนแปลงแอมพลิจูดตามความถี่ของคลื่นเสียง
3) คลื่นวิทยุจะเปลี่ยนแปลงความถี่ตามแอมพลิจูดของคลื่นเสียง
4) คลื่นวิทยุจะเปลี่ยนแปลงความถี่ตามความถี่ของคลื่นเสียง

10. มนุษยอวกาศสองคนปฏิบัติภารกิจบนพื้นผิวดวงจันทร สื่อสารกันดวยวิธีใดสะดวกที่สุด
1) คลื่นเสียงธรรมดา 2) คลื่นเสียงอัลตราซาวด
3) คลื่นวิทยุ 4) คลื่นโซนาร
11. เมื่อคลื่นเคลื่อนจากตัวกลางที่หนึ่งไปตัวกลางที่สองโดยอัตราเร็วของคลื่นลดลง ถามวาสําหรับคลื่นในตัวกลาง
ที่สอง ขอความใดถูกตอง
1) ความถี่เพิ่มขึ้น 2) ความถี่ลดลง
3) ความยาวคลื่นมากขึ้น 4) ความยาวคลื่นนอยลง
12. คลื่นแมเหล็กไฟฟาที่นิยมใชในรีโมทควบคุมการทํางานของเครื่องโทรทัศนคือขอใด
1) อินฟราเรด 2) ไมโครเวฟ 3) คลื่นวิทยุ 4) อัลตราไวโอเลต
13. ระดับเสียงและคุณภาพเสียงขึ้นอยูกับสมบัติใดตามลําดับ
1) ความถี่ รูปรางคลื่น 2) รูปรางคลื่น ความถี่ 3) แอมพลิจูด ความถี่ 4) ความถี่ แอมพลิจูด
14. ถากระทุมน้ําเปนจังหวะสม่ําเสมอ ลูกปงปองที่ลอยอยูหางออกไปจะเคลื่อนที่อยางไร
1) ลูกปงปองเคลื่อนที่ออกหางไปมากขึ้น 2) ลูกปงปองเคลื่อนที่เขามาหา
3) ลูกปงปองเคลื่อนที่ขึ้น-ลงอยูที่ตําแหนงเดิม 4) ลูกปงปองเคลื่อนที่ไปดานขาง
15. ขอใดตอไปนี้เปนวัตถุประสงคของการบุผนังของโรงภาพยนตรดวยวัสดุกลืนเสียง
1) ลดความถี่ของเสียง 2) ลดความดังของเสียง
3) ลดการสะทอนของเสียง 4) ลดการหักเหของเสียง
16. คลื่นเคลื่อนที่จากตัวกลางหนึ่งไปยังอีกตัวกลางหนึ่ง ปริมาณใดตอไปนี้ไมเปลี่ยนแปลง
1) ความถี่ 2) ความยาวคลื่น
3) อัตราเร็ว 4) ทิศทางการเคลื่อนที่ของคลื่น
17. ในการเทียบเสียงกีตารกับหลอดเทียบเสียงมาตรฐาน เมื่อดีดสายกีตารพรอมกับหลอดเทียบเสียงเกิดบีตสขึ้น
ที่ความถี่หนึ่ง แตเมื่อขันใหสายตึงขึ้นเล็กนอยความถี่ของบีตสสูงขึ้น ความถี่ของเสียงกีตารเดิมเปนอยางไร
1) สูงกวาเสียงมาตรฐาน 2) ต่ํากวาเสียงมาตรฐาน
3) เทากับเสียงมาตรฐาน 4) อาจจะมากกวาหรือนอยกวาเสียงมาตรฐานก็ได
18. เมื่อใหแสงสีแดงผานเขาไปในปริซึม แสงสีแดงในปริซึมจะมีความเร็วและความยาวคลื่นอยางไรเทียบกับแสง
นั้นในอากาศ
1) ความเร็วลดลง ความยาวคลื่นเพิ่มขึ้น 2) ความเร็วลดลง ความยาวคลื่นลดลง
3) ความเร็วเพิ่มขึ้น ความยาวคลื่นเพิ่มขึ้น 4) ความเร็วเพิ่มขึ้น ความยาวคลื่นลดลง
19. คลื่นวิทยุ FM ความถี่ 88 เมกะเฮิรตซ มีความยาวคลื่นเทาใด กําหนดใหความเร็วของคลื่นวิทยุเทากับ
30 × 108 เมตร/วินาที
1) 3.0 m 2) 3.4 m 3) 6.0 m 4) 6.8 m
20. คลื่นแมเหล็กไฟฟาชนิดใดตอไปนี้ที่มีความยาวคลื่นสั้นที่สุด

นิวเคลียสและกัมมันตภาพรังสี
1. กัมมันตภาพรังสี
1. กัมมันตภาพรังสี (Radioactivity) เปนปรากฏการณที่นิวเคลียสของไอโซโทปไมเสถียร จึงปลอย
อนุภาคหรือพลังงานในรูปของโฟตอนออกมาเพื่อปรับสภาพของนิวเคลียสใหเสถียร
2. ธาตุกัมมันตรังสี (Radioactive Elements) คือ ธาตุที่สามารถปลอยอนุภาคหรือโฟตอนไดเอง
จนกวานิวเคลียสของธาตุจะเสถียร
3. กัมมันตภาพรังสีตามธรรมชาติ (Natural Radioactivity) คือ กัมมันตภาพรังสีที่เกิดจากธาตุ
กัมมันตรังสีปลอยรังสีออกมาเองตามธรรมชาติ
4. กัมมันตภาพรังสีจากการกระทําของมนุษย (Artificial Radioactivity) คือ กัมมันตภาพรังสีที่เกิด
จากการที่มนุษยใชเทคนิคตางๆ เพื่อเปลี่ยนสภาพนิวเคลียสของธาตุ
5. ชนิดของกัมมันตภาพรังสี
จากการศึกษาแนวการเคลื่อนที่ของรังสีที่ออกมาจากธาตุกัมมันตภาพรังสี จะพบวาในบริเวณสนามแมเหล็ก
แนวการเคลื่อนที่ของรังสีจะมี 3 ลักษณะ (ดังรูป) ทําใหสามารถแบงชนิดของรังสีที่ออกมาจากธาตุกัมมันตรังสีได
3 ชนิด ดังนี้
1. รังสีแอลฟา (Alpha rays, α) หรืออนุภาคแอลฟา เปนนิวเคลียสของอะตอมของธาตุฮีเลียม
4
( 2 He ) มีคุณสมบัติดังนี้
1.1 มีมวลประมาณ 4u มีประจุไฟฟา +2e และมีพลังงานประมาณ 4 - 10 MeV
1.2 มีความสามารถทําใหเกิดการแตกตัวเปนไอออนเมื่อรังสีแอลฟาพุงผานสารใดๆ
1.3 มีอํานาจทะลุทะลวงต่ํา กลาวคือสามารถวิ่งผานอากาศไดเพียง 3 - 5 เซนติเมตร
1.4 จะเบี่ยงเบนเมื่อผานสนามไฟฟาและสนามแมเหล็ก เพราะรังสีแอลฟามีประจุ
1.5 มีปฏิกิริยาออนมากตอฟลมถายรูป

2. รังสีบีตา (Beta rays, β) หรืออนุภาคบีตา เปนอิเล็กตรอนที่มาจากการเปลี่ยนสภาพของนิวเคลียส
มิไดเปนอิเล็กตรอนที่โคจรรอบนิวเคลียส มีคุณสมบัติดังนี้
2.1 มีมวลเทากับอิเล็กตรอน มีประจุไฟฟา -1 e และมีพลังงานประมาณ 0.025 - 3.5 MeV
2.2 สามารถทําใหอากาศแตกตัวเปนไอออนได โดยมีอํานาจการไอออนไนซประมาณ 100 1 เทาของ
อนุภาคแอลฟา
2.3 มีอํานาจทะลุทะลวงมากกวาอนุภาคแอลฟา คือ สามารถวิ่งผานอากาศไดประมาณ 1 - 3 เมตร
2.4 จะเบี่ยงเบนเมื่อผานสนามไฟฟาและสนามแมเหล็ก
2.5 มีปฏิกิริยาตอฟลมถายรูปรุนแรงกวาอนุภาคแอลฟา
3. รังสีแกมมา (Gamma rays, γ) เปนคลื่นแมเหล็กไฟฟาที่ประกอบดวยโฟตอนพลังงานสูง มีความ
ยาวคลื่นประมาณ 0.5 - 0.005 Ao มีคุณสมบัติดังนี้
3.1 มีสภาพเปนกลางทางไฟฟา และมีพลังงานประมาณ 0.04 - 3.2 MeV
3.2 สามารถทําใหแกสแตกตัวเปนไอออน แตการแตกตัวที่เกิดขึ้นนอยมาก
3.3 มีอํานาจทะลุทะลวงสูงกวาอนุภาคบีตา
3.4 ไมเบี่ยงเบนเมื่อผานสนามไฟฟาและสนามแมเหล็ก
3.5 มีปฏิกิริยาตอฟลมถายรูปรุนแรงกวาอนุภาคบีตา
3.6 ถูกดูดกลืนไดโดยผานสสารบางๆ ทําใหความเขมของรังสีลดลง
2. นิวเคลียส
1. สมมติฐานเกี่ยวกับโครงสรางของนิวเคลียส
หลังจากที่แชดวิค (Sir James Chadwick) คนพบอนุภาคนิวตรอน ไดมีการตั้งสมมติฐานเกี่ยวกับ
โครงสรางของนิวเคลียสวา “นิวเคลียสประกอบดวยอนุภาคโปรตอนและอนุภาคนิวตรอน โดยเรียกอนุภาคทั้งสอง
ที่รวมกันเปนองคประกอบของนิวเคลียสวา นิวคลีออน (Nucleon)” เราเรียกสมมติฐานนี้วา สมมติฐานโปรตอน-
นิวตรอน (Proton - Neutron Hypothesis)
2. คุณสมบัติทั่วไปของนิวเคลียส
1. มวลอะตอม (มวลของนิวเคลียส) มีคาใกลเคียงกับเลขมวลของอะตอม เชน ธาตุยูเรเนียมมีเลข
มวล 238 และมีมวลอะตอมเทากับ 238.05 u
โดย 1 atomic mass unit (u) = 1.66 × 10-27 กก.
2. ประจุของนิวเคลียส เนื่องจากนิวเคลียสประกอบดวยโปรตอนและนิวตรอน โดยนิวตรอนมีสภาพ
เปนกลางทางไฟฟา ดังนั้นนิวเคลียสจึงมีสภาพเปนประจุไฟฟาบวก โดยมีจํานวนประจุไฟฟาบวกเทากับเลขอะตอม
(Z)
3. รัศมีของนิวเคลียส เราถือวานิวเคลียสมีลักษณะเปนทรงกลมโดยมีรัศมีประมาณ 10-15 - 10-14
เมตร
4. ความหนาแนนของนิวเคลียส มีคาประมาณ 107 kg/m3

3. เลขมวล (Mass Number; A) คือ ผลรวมของจํานวนโปรตอนและนิวตรอนในนิวเคลียส
4. เลขอะตอม (Atomic Number; Z) คือ จํานวนโปรตอนในนิวเคลียส
ดังนั้น จํานวนนิวตรอนในนิวเคลียส = A - Z
5. สัญลักษณของนิวเคลียสของธาตุ X นิยมเขียน 2 แบบ คือ
1. AZ X เชน 23892 U
2. X - A เชน U-238
เมื่อ A คือ เลขมวล และ Z คือ เลขอะตอม
6. ไอโซโทป (Isotope) ของธาตุเดียวกัน คือ นิวเคลียสที่มีจํานวนโปรตอนเทากันแตจํานวนนิวตรอน
ตางกัน โดยจะมีสมบัติทางเคมีเหมือนกันแตสมบัติทางกายภาพตางกัน ไอโซโทปแบงเปน 2 ประเภท คือ
1. ไอโซโทปกัมมันตรังสี (Radioactive Isotope) คือ ไอโซโทปที่ไมเสถียรจึงพยายามปรับสภาพให
เสถียรโดยการแผรังสีออกมาจากนิวเคลียส
2. ไอโซโทปเสถียร (Stable Isotope) คือ ไอโซโทปที่อยูในสภาพเสถียรจึงไมมีการปรับสภาพอีก
ตอไป
7. แมสสเปกโตรมิเตอร (Mass Spectrometer) เปนเครื่องมือที่ใชวิเคราะหมวลอะตอมของธาตุตางๆ
เพื่อที่จะจําแนกไอโซโทปของธาตุตางๆ แสดงดวยภาพไดดังนี้

3. การสลายตัวใหกัมมันตภาพรังสี
1. กฎการสลายตัวใหกัมมันตภาพรังสี (Law of Radioactive Decay)
1. อะตอมของธาตุกัมมันตรังสีจะสลายตัว เปลี่ยนสภาพของนิวเคลียสใหกลายเปนธาตุใหม ดวยการ
แผรังสีแอลฟา บีตาหรือแกมมา
2. สภาพแวดลอมภายนอกนิวเคลียสไมมีผลตออัตราการสลายตัว แตอัตราการสลายตัวของนิวเคลียส
จะแปรผันกับจํานวนนิวเคลียสของธาตุกัมมันตรังสีที่มีอยูในขณะนั้น
2. อัตราการสลายตัวของนิวเคลียส คือ จํานวนนิวเคลียสที่สลายตัวไปใน 1 หนวยเวลา
จาก ∆N ∝ N
∆t
จะไดวา ∆N = -λ N
∆t
เมื่อ N คือ จํานวนนิวเคลียสของธาตุกัมมันตรังสีที่มีอยูขณะเวลา t

∆N คือ จํานวนนิวเคลียสที่สลายตัวในชวงเวลา ∆t
∆t คือ ชวงเวลาสั้นๆ ในการสลายตัวนับจากเวลา t
λ คือ คานิจของการสลายตัว
(เครื่องหมายลบ หมายถึง การลดลงของจํานวนนิวเคลียส)
3. กัมมันตภาพ (Activity) คือ อัตราการสลายตัวของนิวเคลียสในขณะหนึ่ง (∆t → 0) นั่นคือ
A = lim ∆∆Nt = dN
dt = -λN
∆t → 0
เมื่อ A คือ กัมมันตภาพ

4. หนวยของกัมมันตภาพ
ในระบบเอสไอ กัมมันตภาพมีหนวยเบกเคอเรล (Bq) แตในทางปฏิบัตินิยมวัดเปนหนวยคูรี (Ci)
1 Ci = 3.7 × 10-10 Bq
1 mCi = 3.7 × 107 Bq
1 µCi = 3.7 × 104 Bq
5. เมื่อธาตุกัมมันตรังสีสลายตัวไปในขณะหนึ่ง (∆t → 0) จํานวนนิวเคลียสของธาตุกัมมันตรังสีที่
เหลืออยูหาไดจาก
N = N0 ⋅ e-λt

เมื่อ N0 คือ จํานวนนิวเคลียสของธาตุกัมมันตรังสีเมื่อเริ่มพิจารณา (t = 0)
N คือ จํานวนนิวเคลียสของธาตุกัมมันตรังสีที่เหลืออยูเมื่อเวลาผานไป t
e = 2.7182818
แต A = dN dt = -λN จะไดวา
A = A0 ⋅ e-λt
เมื่อ A0 คือ กัมมันตภาพขณะเริ่มพิจารณา (t = 0)
A คือ กัมมันตภาพที่เวลา t นับจากเริ่มตน
แตจํานวนนิวเคลียสแปรผันกับมวลของธาตุ จะไดวา
m = m0 ⋅ e-λt
เมื่อ m0 คือ มวลของธาตุกัมมันตรังสีเมื่อเริ่มพิจารณา (t = 0)
m คือ มวลของธาตุกัมมันตรังสีที่เวลา t นับจากเริ่มตน
6. ครึ่งชีวิต (Half Life) คือ ชวงเวลาที่ธาตุกัมมันตรังสีสลายตัวแลวทําใหจํานวนนิวเคลียสลดลง
ครึ่งหนึ่งของจํานวนเริ่มตน  N = N20  ธาตุกัมมันตรังสีแตละชนิดจะมีคาครึ่งชีวิตเฉพาะตัวและคงที่
นั่นคือ T1/2 = 0.693

λ
เมื่อ T1/2 คือ ครึ่งชีวิต

ในกรณีที่เวลาผานไป nT1/2 นับจากเริ่มตน จํานวนนิวเคลียสของธาตุกัมมันตภาพรังสีที่เหลืออยูเทากับ
N0
2n
7. คานิจของการสลายตัว (Decay Constant) คือ อัตราการสลายตัวของนิวเคลียสตอจํานวน
นิวเคลียสที่เหลืออยู
- dn
dt
λ = N

การแบงธาตุออกตามเลขมวล แบงออกเปน
1. ธาตุเบา คือ ธาตุที่มีเลขมวลอยูในชวง 1-25
2. ธาตุขนาดกลาง คือ ธาตุที่มีเลขมวลอยูในชวง 25-150
3. ธาตุหนัก คือ ธาตุที่มีเลขมวลตั้งแต 150 ขึ้นไป
ประเภทของปฏิกิริยานิวเคลียร แบงออกเปน 2 ประเภท คือ
1. ฟชชัน (Fission) คือ ปฏิกิริยาที่นิวเคลียสของธาตุหนักแตกตัวออกเปน 2 สวนที่มีขนาดใกลเคียงกันและ
เปนนิวเคลียสใหม ซึ่งมีพลังงานยึดเหนี่ยวตอนิวคลีออนเพิ่มขึ้น
เชน 235
92 U + 0 n
1 95 Mo + 139 La + 2 1 n
42 57 0
เปนปฏิกิริยาที่เกิดจากการยิงนิวตรอนใหชนธาตุหนัก U-235 ทําใหนิวเคลียสของ U-235 แตกเปน
2 สวน ที่มีขนาดใกลเคียงกัน (Mo-95 และ La-139) พรอมทั้งนิวตรอน 2 ตัว ออกมา
2. ฟวชัน (Fusion) คือ ปฏิกิริยาที่เกิดจากการรวมตัวของนิวเคลียสของธาตุเบา 2 ธาตุ ทําใหเกิดเปน
ธาตุใหม ซึ่งหนักกวาเดิม และมีการปลอยพลังงานนิวเคลียรออกมา
เชน 32 He + 32 He 4 He + 2 1 H + 12.9 MeV
2 1
ปฏิกิริยาลูกโซ (Chain Reaction) เปนปฏิกิริยานิวเคลียรแบบฟชชันที่เกิดขึ้นอยางตอเนื่อง โดยอาศัย
นิวตรอนที่เกิดขึ้นเปนตัวยิงนิวเคลียสของธาตุตอไป
เครื่องปฏิกรณนิวเคลียร (Nuclear Reactor) เปนเครื่องมือผลิตพลังงานนิวเคลียรที่สามารถควบคุม
อัตราการเกิดฟชชันและปฏิกิริยาลูกโซได
ชื่ออนุภาคและสัญลักษณที่ควรจํา
1. อนุภาคแอลฟา (α) = 42 He
2. อนุภาคบีตา (β) = -01 e
3. รังสีแกมมา (γ)
4. อนุภาคโปรตอน (P) = 11 H
5. อนุภาคนิวตรอน (n) = 01 n
6. โปสิตรอน (β+) = +01 e
7. ดิวเทอรอน (d) = 21 H
8. ทริเทียม = 31 H

4. ปฏิกิริยานิวเคลียร
1. ปฏิกิริยานิวเคลียร (Nuclear Reaction) คือ กระบวนการที่นิวเคลียสเกิดการเปลี่ยนแปลงสภาพ
เชน การสลายตัวนิวเคลียสไปเปนนิวเคลียสของธาตุใหม การแตกตัวของนิวเคลียสไปเปนนิวคลีออนหลังจากมี
อนุภาคมาชน เปนตน
2. สมการของปฏิกิริยานิวเคลียร เปนสมการที่แสดงการเปลี่ยนแปลงภายในนิวเคลียสของอะตอม
รูปแบบของสมการของปฏิกิริยานิวเคลียร คือ
X+a Y+b
หรือ X(a, b)Y
เราเรียกปฏิกิริยานิวเคลียรนี้วา ปฏิกิริยา (a, b) ของนิวเคลียส X
เมื่อ X คือ นิวเคลียสที่ใชเปนเปา
a คือ อนุภาคที่วิ่งเขาชนเปา
b คือ อนุภาคที่เกิดขึ้นหลังจากการชน
Y คือ นิวเคลียสของธาตุใหมที่เกิดขึ้นหลังจากการชน
ตัวอยางปฏิกิริยา เขียนโดยยอ ชื่อปฏิกิริยา
9 Be + 4 He 12 C + 1 n 9 Be (α, n) 12 C (α, n)
4 2 6 0 4 6
198 Hg + γ 197 Au + 1 H 198 Hg (γ, P) (γ, P)
80 79 1 80
197 Au
79
80 Pt + 21 H 197 Au + 01 n 196 Pt (d, n) (d, n)
78 79 78
197 Au
79

1. ไอโอดีน-128 มีคาครึ่งชีวิต 25 นาที ถาเริ่มตนมีไอโอดีน-128 อยู 400 มิลลิกรัม ไอโอดีน-128 จะลดลง
เหลือ 100 มิลลิกรัม เมื่อเวลาผานไปกี่นาที
2. คารบอนเปนธาตุที่เปนสวนสําคัญของสิ่งมีชีวิต สัญลักษณนิวเคลียส 126 C แสดงวานิวเคลียสของคารบอนนี้
มีอนุภาคตามขอใด
1) โปรตอน 12 ตัว นิวตรอน 6 ตัว
3) โปรตอน 6 ตัว อิเล็กตรอน 6 ตัว
3. ขอใดตอไปนี้เปนการกําจัดกากกัมมันตรังสีที่ดีที่สุด
1) เรงใหเกิดการสลายตัวเร็วขึ้นโดยใชความดันสูงมากๆ
2) เผาใหสลายตัวที่อุณหภูมิสูง
3) ใชปฏิกิริยาเคมีเปลี่ยนใหเปนสารประกอบอื่น
4) ใชคอนกรีตตรึงใหแนนแลวฝงกลบใตภูเขา
4. ขอใดถูกตองสําหรับไอโซโทปของธาตุๆ หนึ่ง
1) มีเลขมวลเทากัน แตเลขอะตอมตางกัน
2) มีจํานวนโปรตอนเทากัน แตจํานวนนิวตรอนตางกัน
3) มีจํานวนนิวตรอนเทากัน แตจํานวนโปรตอนตางกัน
4) มีผลรวมของจํานวนโปรตอนและนิวตรอนเทากัน
5. นักโบราณคดีตรวจพบเรือไมโบราณลําหนึ่งวามีอัตราสวนของปริมาณ C-14 ตอ C-12 เปน 25% ของ
อัตราสวนสําหรับสิ่งที่ยังมีชีวิต สันนิษฐานไดวาซากเรือนี้มีอายุประมาณกี่ป
กําหนดใหครึ่งชีวิตของ C-14 เปน 5730 ป
1) 2865 ป
2) 5730 ป
3) 11460 ป
4) 22920 ป
6. รังสีในขอใดที่มีอํานาจในการทะลุทะลวงผานเนื้อสารไดนอยที่สุด
1) รังสีแอลฟา
2) รังสีบีตา
3) รังสีแกมมา
4) รังสีเอกซ

7. กิจกรรมการศึกษาที่เปรียบการสลายกัมมันตรังสีกับการทอดลูกเตานั้น จํานวนลูกเตาที่ถูกคัดออกเทียบไดกับ
ปริมาณใด
1) เวลาครึ่งชีวิต
2) จํานวนนิวเคลียสตั้งตน
3) จํานวนนิวเคลียสที่เหลืออยู
4) จํานวนนิวเคลียสที่สลาย
8. เครื่องหมายดังรูปแทนอะไร
มวง
เหลือง
1) เครื่องกําเนิดไฟฟาโดยกังหันลม
2) การเตือนวามีอันตรายจากกัมมันตภาพรังสี
3) การเตือนวามีอันตรายจากสารเคมี
4) เครื่องกําเนิดไฟฟาโดยเซลลแสงอาทิตย
9. นิวเคลียสของเรเดียม-226 ( 226
88 Ra ) มีการสลายโดยการปลอยอนุภาคแอลฟา 1 ตัวและรังสีแกมมาออกมา
จะทําให 226
88 Ra กลายเปนธาตุใด
1) 218
84 Po
2) 222
86 Rn
3) 23090Th
4) 234
92 U
10. อนุภาคใดในนิวเคลียส 236 234
92 U และ 90Th ที่มีจํานวนเทากัน
1) โปรตอน
2) อิเล็กตรอน
3) นิวตรอน
4) นิวคลีออน
11. ในธรรมชาติ ธาตุคารบอนมี 3 ไอโซโทป คือ 126 C 136 C และ 146 C ขอใดตอไปนีถ้ ูก
1) แตละไอโซโทปมีจํานวนอิเล็กตรอนตางกัน
2) แตละไอโซโทปมีจํานวนโปรตอนตางกัน
3) แตละไอโซโทปมีจํานวนนิวตรอนตางกัน
4) แตละไอโซโทปมีจํานวนโปรตอนเทากับจํานวนนิวตรอน

12. รังสีใดที่นิยมใชในการอาบรังสีผลไม
1) รังสีเอกซ
3) รังสีบีตา
4) รังสีแอลฟา
13. ไอโซโทปกัมมันตรังสีของธาตุไอโอดีน-128 มีครึ่งชีวิต 25 นาที ถามีไอโอดีน-128 ทั้งหมด 256 กรัม
จะใชเวลาเทาไรจึงจะเหลือไอโอดีน-128 อยู 32 กรัม
1) 50 นาที
2) 1 ชั่วโมง 15 นาที
14. นิวเคลียสของเรเดียม-226 มีการสลายดังสมการขางลาง x คืออะไร
226 Ra → 222 Rn + x
88 86
2) อนุภาคบีตา
3) อนุภาคนิวตรอน
4) อนุภาคแอลฟา
15. ธาตุกัมมันตรังสีใดที่ใชในการคํานวณหาอายุของวัตถุโบราณ
1) I-131
2) Co-60
3) C-14
4) P-32
16. ขอความใดตอไปนี้ถูกตองเกี่ยวกับรังสีแอลฟา รังสีบีตาและรังสีแกมมา
1) รังสีแอลฟามีประจุ +4
2) รังสีแอลฟามีมวลมากที่สุดและอํานาจทะลุทะลวงผานสูงที่สุด
3) รังสีบีตามีมวลนอยที่สุดและอํานาจทะลุทะลวงผานต่ําที่สุด
4) รังสีแกมมามีอํานาจทะลุทะลวงสูงที่สุด
17. ขอใดถูกตองเกี่ยวกับปฏิกิริยานิวเคลียรฟวชัน (fusion)
1) เกิดที่อุณหภูมิต่ํา
2) ไมสามารถทําใหเกิดบนโลกได
3) เกิดจากนิวเคลียสของธาตุเบาหลอมรวมกันเปนธาตุหนัก
4) เกิดจากการที่นิวเคลียสของธาตุหนักแตกตัวออกเปนธาตุเบา

18. ในการสลายตัวของ 146 C นิวเคลียสของคารบอน-14 ปลอยอิเล็กตรอนออกหนึ่งตัว นิวเคลียสใหมจะมี
ประจุเปนกี่เทาของประจุโปรตอน
1) 5
2) 7
3) 13
4) 15
19. อัตราการสลายตัวของกลุมนิวเคลียสกัมมันตรังสี A ขึ้นกับอะไร
1) อุณหภูมิ
2) ความดัน
3) ปริมาตร
4) จํานวนนิวเคลียส A ที่มีอยู


คลื่น (WAVE)
คลื่น คือ ปรากฏการณที่แหลงกําเนิดคลื่นแผกระจายพลังงานออกจากแหลงกําเนิดนั้นๆ
ชนิดของคลื่น (Types of Wave) แบงออกไดเปน 2 ชนิด คือ
1. แบงโดยอาศัยการสงผานตัวกลางเปนหลัก
1.1 คลื่นกล (Machanical Wave) คือ คลื่นที่ตองอาศัยตัวกลางในการแผปริมาณทางฟสิกส หรือ
ตองอาศัยตัวกลางในการเคลื่อนที่ เชน คลื่นผิวน้ํา คลื่นในเสนเชือก คลื่นเสียง เปนตน
1.2 คลื่นแมเหล็กไฟฟา (Electromagnetic Wave) คือ คลื่นที่ไมตองอาศัยตัวกลางในการแผ
ปริมาณทางฟสิกส หรือไมอาศัยตัวกลางในการเคลื่อนที่
2. แบงโดยอาศัยลักษณะการสั่นของปริมาณทางฟสิกสเปนหลัก แบงไดเปน 2 ชนิด คือ
2.1 คลื่นตามยาว (Longitudinal Wave) คือ คลื่นที่มีทิศการสั่นของอนุภาคตัวกลางอยูในแนว
เดียวกับทิศการเคลื่อนที่ของคลื่น เชน คลื่นเสียง คลื่นการสั่นของสปริง เปนตน
2.2 คลื่นตามขวาง (Transverse Wave) คือ คลื่นที่มีทิศการสั่นของอนุภาคอยูในแนวตั้งฉากกับทิศ
การเคลื่อนที่ของคลื่น เชน คลื่นน้ํา คลื่นในเสนเชือก ฯลฯ และคลื่นตามขวางชนิดหนึ่งที่ไมอาศัยตัวกลางใน
การเคลื่อนที่เราเรียกวา “คลื่นแมเหล็กไฟฟา” เชน คลื่นแสง คลื่นวิทยุ คลื่นไมโครเวฟ ฯลฯ
วิทยาศาสตร ฟสกิ ส (50) _______________________ โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009

3. สวนประกอบของคลื่น พิจารณาไดดังนี้
λ v
รูปที่ 1 แสดงสวนประกอบตางๆ ของคลื่น

จากรูป สวนประกอบตางๆ ของคลื่นมีดังนี้ คือ
1. สันคลื่น (Crest) คือ สวนบนสุดของคลื่น
2. ทองคลื่น (Trough) คือ สวนต่าํ สุดของคลื่น
.
3. ความถี่ (Frequency) คือ จํานวนลูกคลื่นที่เคลื่อนที่ผานตําแหนงหนึ่งๆ ไปไดในหนึ่งหนวยเวลา

ใชสัญลักษณ f แทน มีหนวยเปนรอบตอวินาที หรือเฮิรตซ (Hz)
4. คาบ (Period) คือ ชวงเวลาที่คลื่นเคลื่อนที่ผานตําแหนงหนึ่งๆ ไปไดครบหนึ่งลูกคลื่น ใชสัญลักษณ
T แทน มีหนวยเปนวินาทีตอรอบ
จากนิยามของความถี่และคาบเวลาขางตน เราจะไดความสัมพันธระหวางปริมาณทั้งสองเปน
T = 1f ...(1)
5. การกระจัด (Displacement) คือ ระยะที่อนุภาคตัวกลางคลื่นเคลื่อนที่หางจากแนวสมดุลเดิม
กอนที่จะเกิดคลื่น จากรูป คือ ระยะ ในแนวแกน y
6. แอมปลิจูด (Amplitude) คือ การกระจัดสูงสุด (มากที่สุด) ที่อนุภาคตัวกลางเคลื่อนที่ไดหางจาก
แนวสมดุลเดิม ตามรูป คือ ระยะ A และตามปกติจะใชสัญลักษณ A แทน
7. ความยาวคลื่น (Wave Length ; λ) คือ ระยะระหวางตําแหนงบนคลื่นที่มีคามุมเฟสตางกันเปน
∆φ = 2π เรเดียน (หรือ 360 องศา) เปนปริมาณสเกลาร ใชสญ ั ลักษณ λ แทน มีหนวยเปนเมตร (m) แตโดย
ทั่วไปเพื่อความสะดวกในการพิจารณา เราจะวัดระยะระหวางสันคลื่นที่อยูถัดกัน หรือตําแหนงทองคลื่นที่อยูถัดกัน
เปนระยะเทากับ 1 ความยาวคลื่น ดังรูป
8. ความเร็วคลื่น (Velocity of Wave, v) คือ การกระจัดที่คลื่นแผผานตัวกลางไปไดในหนึ่งหนวย
เวลาหรือระยะการแผพลังงานของคลื่นไปไดในหนึ่งหนวยเวลา เปนปริมาณเวกเตอร ใชสัญลักษณ v แทน มีหนวย
เปน เมตรตอวินาที (m/s)
v = st = fx ...(2)
โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009 _______________________ วิทยาศาสตร ฟสกิ ส (51)

คุณสมบัติของคลื่น
คุณสมบัติของคลื่นมีอยู 4 อยาง คือ
1. การสะทอน (Reflection)
2. การหักเห (Refraction)
3. การแทรกสอด (Interference)
4. การเลี้ยวเบน (Diffraction)
คุณสมบัติขอที่ 1 และ 2 เปนคุณสมบัติรวมระหวางคลื่นกับอนุภาค (อนุภาคสามารถมีคุณสมบัติการ
สะทอนและการหักเหไดดวย) สวนคุณสมบัติขอที่ 3 และ 4 เปนคุณสมบัติเฉพาะของคลื่นเทานั้น
การสะทอน (Reflection) เกิดจากคลื่นไมสามารถแผจากตัวกลางหนึ่งไปยังอีกตัวกลางหนึ่งได เชน การ
สะทอนของคลื่นน้ํากับตลิ่ง การสะทอนของคลื่นในเสนเชือก การสะทอนของคลื่นแสง การสะทอนของคลื่นเสียง
เสนตั้งฉาก
(Normal Line) รังสีสะทอน
รังสีตกกระทบ (Incident Rays) (Reflected Rays)
หนาคลื่นกระทบ หนาคลื่นสะทอน
θI θ R
ผิวสะทอน
มุมตกกระทบ θI θR มุมสะทอน
รูปที่ 2 แสดงการสะทอนของคลื่น
กฎการสะทอน มีอยู 2 ขอ
1. มุมตกกระทบ = มุมสะทอน
2. รังสีตกกระทบ เสนตั้งฉากและรังสีสะทอน ตองอยูบนระนาบเดียวกัน
การหักเห (Interference)
เกิดจากการที่คลื่นเคลื่อนที่เปลี่ยนตัวกลางที่มีคุณสมบัติของตัวกลางบางประการไมเหมือนกัน สงผล
ใหคลื่นเปลี่ยนแปลงความเร็ว โดยเปลี่ยนทิศการเคลื่อนที่ และ(หรือ)เปลี่ยนอัตราเร็วคลื่น แตความถี่ยังคงเทาเดิม
กฎของสเนลล
เปนกฎที่อธิบายการหักเหของคลื่น ระหวางตัวกลางคูหนึ่งๆ มีสมการเปน
sin θ1 v1 λ1
sin θ = v = λ
2 2 2
...(3)

การแทรกสอด (Interference)
การแทรกสอดเกิดขึ้นไดเมือ่ คลื่น 2 ขบวนกําลังแผอยูในบริเวณเดียวกัน กอนที่จะศึกษาเรื่องการ
แทรกสอด เราจะตองทําความเขาใจเกี่ยวกับขอตกลงตางๆ ดังตอไปนี้กอน คือ แหลงกําเนิดคลื่นอาพันธ
(Coherwnt Source)
แหลงกําเนิดคลื่นอาพันธ คือ แหลงกําเนิดคลื่น 2 ขบวน ที่มีปริมาณตอไปนี้เทากัน คือ f, T, λ, v,
A, ∆φ
การเลี้ยวเบน (Diffraction)
การเลี้ยวเบนของคลื่น เกิดขึ้นเนื่องจากมีสิ่งกีดขวางการแผของคลื่น แลวคลื่นสามารถแผออมสิ่งกีด-
ขวางนั้นไปได การเลี้ยวเบนของคลื่นจะมี f และ λ คงที่ แต v และ A เปลี่ยนแปลง
1. คลื่นตามขวางรูปไซนบนเสนเชือกกําลังเคลื่อนที่ไปทางขวามือ ขณะหนึ่งจุด A ซึ่งเปนจุดสีแดงแตมเล็กๆ บน
เสนเชือกกําลังอยูที่สันคลื่นพอดี อีกนานเทาใดจุด A จึงจะเคลื่อนลงมาอยูที่ตําแหนงปกติ (ระดับเสนประ)
(A-NET’51)
λ = 0.8 m
A
เสนเชือก
v = 5 m/s
1) 20 ms 2) 40 ms 3) 60 ms 4) 80 ms
2. ถาความเร็วของคลื่นน้ําเทากับ 6.0 เมตรตอวินาที ขณะทีส่ ันคลื่นที่หนึ่งและที่สี่หางกัน 7.2 เมตร คลื่นนี้มี
ความถี่เทาใด (A-NET’49)
1) 0.8 Hz 2) 2.5 Hz 3) 3.3 Hz 4) 4.3 Hz

เสียง (SOUND)
ธรรมชาติของเสียง
เสียงเปนคลืน่ กล ที่ตองอาศัยตัวกลางในการเคลื่อนที่ และเปนคลื่นตามยาว เกิดเนื่องจากแหลงกําเนิด
เสียงถูกรบกวน (ไดรับพลังงานจากภายนอก) แลวเกิดการสั่น จากนั้นพลังงานจากแหลงกําเนิดเสียงจะแพรกระจาย
ในตัวกลางสงผานไปรอบๆ แหลงกําเนิดเสียงนั้น ถาแหลงกําเนิดเสียงอยูในอากาศจะมีการสงพลังงานใหกับโมเลกุล
ของอากาศ โมเลกุลของอากาศจะเกิดการสั่นเกิดการอัดและขยายตัวของโมเลกุลอากาศ เราเรียกชวงอัดตัวกัน
ของอากาศวา “ชวงอัด (Compression)” และเราเรียกชวงที่มีการขยายตัวของอากาศวา “ชวงขยาย (Expansion)”
ตัวอยางเชน กรณีการสั่นของหนังหนากลองที่ถูกตี แลวเกิดการแผของคลื่นเสียงออกไปแบบคลื่นตามยาว ดังรูป
v
λ λ λ
λ λ
อัตราเร็วของเสียงในอากาศ
เสียงสามารถเคลื่อนที่ไดทั้งในของแข็ง, ของเหลว และแกส
- อัตราเร็วเสียงในอากาศขึ้นอุณหภูมิของอากาศ มีสูตรคํานวณเปน
vt = 331 + 0.6 ⋅ t ...(1)
เมื่อ vt คือ อัตราเร็วเสียงในอากาศ ขณะอุณหภูมิ t°C (m/s)
t คือ อุณหภูมิของอากาศในหนวยเซลเซียส (°C)
จากสมการที่ (1) จะไดวาคลื่นเสียงจะมีอัตราเร็วเปลี่ยนแปลงไป 0.6 m/s เมื่ออุณหภูมิของ
อากาศเปลี่ยนแปลงไป 1°C และสมการนี้สามารถใชคํานวณไดดเี มือ่ อุณหภูมิของอากาศอยูใ นชวง -40°C ถึง 40°C
v ∝ T
เมื่อ v คือ อัตราเร็วของคลื่นเสียง (m/s)
T คือ อุณหภูมิของอากาศขณะนั้นๆ ในหนวยเคลวิน (K)
ถามีการเปรียบเทียบอัตราเร็วของคลื่นเสียง 2 บริเวณที่มีอุณหภูมิแตกตางกัน จะไดสมการเปน
v1 T1
v2 = T2 ...(2)
- อัตราเร็วของคลื่นเสียงที่มีความยาวคลื่น λ และความถี่ f มีสูตรคํานวณเปน
v = fλ ...(3)
- อัตราเร็วของคลื่นเสียงในตัวกลางเดียว (บริเวณเดียว) จะมีอัตราเร็วคงที่ มีสูตรคํานวณเปน
v = st ...(4)
ซึ่งสมการที่ (4) นี้ใชในการออกขอสอบ ม.3 บอยมาก เชน กรณีใชเสียง SONAR ในการประมง

ปรากฏการณที่เกิดขึ้นเนื่องจากคุณสมบัติของคลื่นเสียง
1. บีตส (Beats)
เปนปรากฏการณการรวมกันของคลื่นเสียง 2 ขบวนที่มีความถี่ใกลเคียงกัน โดยจะมีความถี่เสียง
แตกตางกันไมเกิน 7 Hz คลื่นเสียงทั้ง 2 ขบวนอาจจะมีแอมปลิจูดเทากันหรือไมก็ได เคลื่อนที่ในตัวกลางเดียวกัน
เมื่อแทรกสอดกันปรากฏวาเกิดคลื่นเสียงลัพธที่มีแอมปลิจูดไมคงที่ แปรเปลี่ยนอยูตลอดเวลา ทําใหเราไดยินเสียง
ดัง-คอย เปนจังหวะสลับกันไป และจํานวนครั้งของการไดยินเสียงดัง หรือจํานวนครั้งของการไดยินเสียงคอย
เนื่องจากคลื่นเสียงลัพธนี้ในชวงเวลา 1 วินาที เราเรียกวา “ความถี่บีตส” (Beats Frequency ; fB)
ถาเรากําหนดใหคลื่นเสียง 2 ขบวนมีความถี่เปน f1 และ f2 ตามลําดับ โดยมีความถี่ตางกันไมเกิน 7 Hz
เกิดการรวมกันแลวทําใหเกิดคลืน่ เสียงลัพธเปน f0 และเกิดความถี่บีตสเปน fB พิจารณาไดดังรูป
f +f
จะไดสมการความถี่คลื่นเสียงปรากฏการณเปน f0 = 1 2 2 ...(5)
เมื่อ f0 คือ ความถี่ปรากฏที่ไดยิน (Hz)
และเราจะไดสมการความถี่บีตสเสียงเปน fB = |f1 - f2| ...(6)
เมื่อ fB คือ ความถี่บีตส (Hz)
จากการไดยินเสียง ดัง ติดตอกันของมนุษยความรูที่ไดยินเสียงดังติดตอกัน จะเกิดขึ้น ได สวนมาก
ไมเกิน 7 ครั้งตอวินาที หรือ ผลตางของความถี่จากแหลงกําเนิดเสียงทั้ง 2 จะตางกันไมเกิน 7 Hz
2. ปรากฏการณดอปเพลอร (Doppler Effect)
เปนปรากฏการณที่ผูสังเกตเสียงไดยินเสียงจากแหลงกําเนิดที่มีความถี่เปลี่ยนแปลงไปจากความถี่ของ
เสียงเดิม เนื่องจากการเคลื่อนที่ของผูสังเกตเสียงสัมพัทธกับแหลงกําเนิดเสียง ทําใหผูสังเกตไดยินเสียงแหลม-ทุม
มากกวาปกติความเปนจริงที่เกิดขึ้นจากแหลงกําเนิดเสียงเอง ซึ่งจะไดสมการการคํานวณดังนี้
f0 =  vv ±± vv0  ⋅ fs
 
...(7)
 s
เมื่อ f0 คือ ความถี่เสียงปรากฏตอผูสังเกต (Hz)
fS คือ ความถี่เสียงจากแหลงกําเนิดเสียง (Hz)
v คือ อัตราเร็วเสียงในอากาศ (m/s)
v0 คือ อัตราเร็วของผูสังเกตเสียง (m/s)
vS คือ อัตราเร็วของแหลงกําเนิดเสียง (m/s)
หมายเหตุ วิธีการใชสมการ
1. ถาผูสังเกตเคลื่อนที่เขาหาแหลงกําเนิดเสียง v0 มีคาเปนบวก (+)
2. ถาผูสังเกตเคลื่อนที่ออกจากแหลงกําเนิดเสียง v0 มีคาเปนลบ (-)
3. ถาแหลงกําเนิดเสียงเคลื่อนที่เขาหาผูสังเกต vs มีคาเปนลบ (-)
4. ถาแหลงกําเนิดเสียงเคลื่อนที่ออกจากผูสังเกต vs มีคาเปนบวก (+)

3. ความเขมเสียง
ความเขมเสียง คือ พลังงานเสียงที่ตกกระทบตอพื้นที่ตั้งฉาก 1 ตารางหนวย (ซึ่งเปนพื้นที่ที่รับพลังงาน
เสียง) ในเวลา 1 วินาที เปนปริมาณสเกลาร ใชสัญลักษณ I แทน มีหนวยเปน J/m2 ⋅ s หรือ Watt/m2 ในที่นี้เรา
พิจารณาไดจากคลื่นเสียง 3 มิติ
สมการที่ใชในการคํานวณคือ = AP = P 2 ...(8)
4 πR
เมื่อ I คือ ความเขมเสียง (Watt/m2)
P คือ กําลังของเสียงที่ออกมาจากแหลงกําเนิด (Watt)
A คือ พื้นที่ที่รับพลังงานเสียง (m2)
R คือ ระยะหางจากแหลงกําเนิดเสียง (m)
หมายเหตุ
1. ความเขมเสียงต่ําสุดที่หมู นุษยสามารถไดยินคือ I0 = 10-12 Watt/m2
2. ความเขมเสียงสูงสุดที่หูมนุษยสามารถทนฟงไดคือ Imax = 1 Watt/m2
4. ระดับความเขมเสียง
ระดับความเขมเสียง คือ ระดับที่บอกใหทราบถึงความดังของเสียงซึ่งไดจากสมการ
β = 10 ⋅ log10 II ...(9)
0
เมื่อ β คือ ระดับความเขมเสียง ณ ตําแหนงที่พิจารณา (เดซิเบล dB)
I คือ ความเขมเสียงขณะใดขณะหนึ่ง ณ ตําแหนงที่พิจารณา (Watt/m2)
I0 คือ ความเขมเสียงต่ําสุดที่มนุษยสามารถไดยินได = 10-12 Watt/m2
5. คลื่นกระแทก
เปนปรากฏการณทางเสียง เกิดเมื่อแหลงกําเนิดเสียง มีอัตราเร็วมากกวาเสียง (ที่เกิดจากแหลงกําเนิด
เสียงนั้น)
vs > v

1. เสียงรบกวนบนถนนวัดระดับความเขมเสียงได 90 เดซิเบล แตภายในรถยนตที่ปดมิดชิดระดับความเขมเสียง
ลดเหลือ 70 เดซิเบล ถามวาความเขมเสียงภายในรถยนตเปนกี่เปอรเซ็นตของความเขมเสียงนอกรถยนต
(A-NET’49)
1) 77% 2) 70% 3) 20% 4) 1%
2. ระดับเสียงจากการทํางานของเครื่องจักร 5 เครื่อง มีคาเปน 100 เดซิเบล ถาเดินเครื่องจักรเพียง 1 เครื่อง
ระดับเสียงใหมจะเปนเทาใด (A-NET’50)
1) 93 dB 2) 83 dB 3) 60 dB 4) 20 dB
3. ระดับความเขมเสียงที่ระยะ 3 เมตรหางจากแหลงกําเนิดวัดได 120 เดซิเบล จงหาวาที่ระยะหางจาก
แหลงกําเนิดเสียงนี้เทาใด จึงจะวัดระดับความเขมเสียงได 100 เดซิเบล
1) 3.6 m 2) 4.3 m 3) 10.8 m 4) 30.0 m
4. ในการศึกษาปรากฏการณดอปเพลอรโดยใชถาดคลื่น เมื่อนักเรียนจุมปลายดินสอที่ผิวน้าํ ดวยจังหวะ
สม่ําเสมอพรอมดวยเคลื่อนปลายดินสอ ถาการทดลองของนักเรียนใหหนาคลื่นดังรูป ขอสรุปขอใดตอไปนี้
เปนขอที่ถูกตอง
1) การทดลองมีการเคลื่อนปลายดินสอไปทางซายดวยอัตราเร็วเทากับอัตราเร็วของคลื่น
2) การทดลองมีการเคลื่อนปลายดินสอไปทางขวาดวยอัตราเร็วเทากับอัตราเร็วของคลื่น
3) การทดลองมีการเคลื่อนปลายดินสอไปทางซายดวยอัตราเร็วมากกวาอัตราเร็วของคลื่น
4) การทดลองมีการเคลื่อนปลายดินสอไปทางขวาดวยอัตราเร็วมากกวาอัตราเร็วของคลื่น

แสง
1. แสงเปนคลื่นแมเหล็กไฟฟา มีคุณสมบัติของคลื่น คือ สะทอน หักเห แทรกสอด และเลี้ยวเบน
2. การสะทอน เกิดเมื่อแสงกระทบตัวกั้นแลวเคลือ่ นที่ยอนกลับสูตัวกลางเดิม
2.1 กฎการสะทอน
- รังสีตกกระทบ รังสีสะทอน และเสนแนวฉากอยูในระนาบเดียวกัน
- มุมตกกระทบ = มุมสะทอน
2.2 ภาพเกิดจากรังสีสะทอนตัดกัน ถาตัดจริงเกิดภาพจริง ถาเสมือนตัดกันเกิดภาพเสมือน
2.3 ภาพจากกระจกเงาราบ
- เปนภาพเสมือนเสมอ
- ระยะภาพ = ระยะวัตถุ
- กําลังขยายเปน 1
2.4 ภาพจากกระจกเวา เปนไดทั้งภาพจริงและภาพเสมือน
2.5 ภาพจากกระจกนูน เปนภาพเสมือนขนาดเล็กกวาวัตถุ
2.6 ความสัมพันธระหวาง f, S และ S′ หาไดจาก
f กระจกเวาเปน + กระจกนูนเปน -
1 = 1 + 1
f S S′ S ระยะวัตถุเปน + เสมอ ยกเวนวัตถุเสมือน
S′ ระยะภาพจริงเปน + ระยะภาพเสมือนเปน -
f = 2R (หนากระจก) (หลังกระจก)
2.7 กําลังขยายหาไดจาก
′
M = SS′ = yy
หรือ M = S -f f หรือ M = S ′ f- f
3. การหักเห เกิดเมือ่ แสงเคลื่อนทีผ่ าน 2 ตัวกลาง แลวมีอัตราเร็วเปลี่ยนไป
n v sin θ λ
3.1 กฎของสเนลล n2 = v 1 = sin θ1 = λ 1
1 2 2 2
3.2 ดรรชนีหักเหของตัวกลางใดๆ เปนคาที่บอกใหรูวาอัตราเร็วแสงในสุญญากาศเปนกี่เทาของอัตราเร็ว
แสงในตัวกลางนั้น ตัวกลางใดทีค่ า n มาก อัตราเร็วแสงในตัวกลางนั้นจะมีคานอย
3.3 การสะทอนกลับหมด เกิดเมือ่ แสงเดินทางจากตัวกลางที่อัตราเร็วของแสงนอยไปยังตัวกลางที่
อัตราเร็วแสงมาก โดยมุมตกกระทบโตกวามุมวิกฤต (θC)
n
sin θC = n2
1

3.4 การกระจายแสง เกิดขึ้นเพราะอัตราเร็วของแสงในตัวกลางตางๆ มีคาไมเทากัน แสงที่มีความยาว
คลื่นนอยจะหักเหไดมากกวาแสงที่มีความยาวคลื่นมาก
3.5 เลนสมี 2 แบบ คือ เลนสนูน (รวมแสง) เลนสเวา (กระจายแสง)
3.6 ภาพจากเลนสเกิดจากรังสีหักเหตัดกัน ตัดกันจริงเกิดภาพจริง เสมือนตัดกันเกิดภาพเสมือน
3.7 ภาพจากเลนสนูน เปนภาพจริง (ขนาดใหญ เล็ก เทาวัตถุ) และภาพเสมือนขนาดใหญ
3.8 ภาพจากเลนสเวา เปนภาพเสมือนขนาดเล็กกวาวัตถุ (ถามีเลนสเวาชิ้นเดียว)
3.9 ภาพจากเลนสเวาและกระจกนูน สามารถเปนภาพจริงได ถามีอุปกรณทางแสงชิ้นอื่นที่ทําใหแสงที่
ตกกระทบทั้งเลนสเวาและกระจกนูนเปนแสงลูเขาแลวตัดกันกอนจุดโฟกัสของทั้งเลนสเวาและกระจกนูน
3.10 ความสัมพันธระหวาง f, S และ S′
f เลนสนูนเปน + เลนสเวาเปน -
1 = 1 + 1
f S S′ S ระยะวัตถุเปน + เสมอ ยกเวนวัตถุเสมือน
S′ ระยะภาพ, ภาพจริงเปน + ภาพเสมือนเปน -
3.11 กําลังขยายหาไดจาก
′
M = SS′ = yy = S -f f = S ′ f- f
3.12 ความลึกปรากฏหาไดจาก
n ตา h ′ cos θวัตถุ
n วัตถุ = h cos θตา
ถามองดิ่ง cos θวัตถุ = cos θตา = 1 ดังนั้น n ตา = hh′
n
วัตถุ
4. การแทรกสอด เมื่อแสงผานชองคูหรือเกรตติงจะแทรกสอดเกิดคลื่นนิ่ง ทําใหเกิดแถบมืดแถบสวาง
4.1 เงื่อนไขแถบสวาง (A) d sin θ = nλ
(ปฏิบัพ) (n = 0, 1, 2, ...)
d xl = nλ
4.2 เงื่อนไขแถบมืด (N) d sin θ = 


n - 12  λ
(บัพ) (n = 1, 2, 3, ...)
d xl = n - 12  λ



4.3 การหา d ของเกรตติง ไดวา d = ความยาวของ เกรตติง

จํานวนเสน
4.4 เมื่อแสงขาวผานชองคูหรือเกรตติงจะแยกเปน spectrum โดยตรงกลางเปนแสงขาว
4.5 เมื่อแสง 2 ความยาวคลื่น λx และ λy ผานชองคูหรือเกรตติงแลวเกิดการซอนทับของแถบสวาง
จะไดวา nxλx = nyλy
5. การเลี้ยวเบน เกิดเมือ่ แสงผานชองเดียว โดยเมือ่ ความกวางของชอง (d) มากกวาความยาวคลื่น
จะทําใหเกิดการแทรกสอดที่ใหคลื่นนิ่ง
เงื่อนไขแถบมืด d sin θ = nλ
(n = 1, 2, ...)
d xl = nλ

6. เปรียบเทียบลวดลายการแทรกสอดจากชองคูและชองเดี่ยว
6.1 ความกวางของแถบสวาง (N - N)
ชองคูทุกแถบกวางเทากัน = λdl
ชองเดี่ยว แถบอื่นๆ กวาง λdl แตแถบสวางกลางกวาง 2λd l
6.2 ระยะหางของแถบสวาง (A - A)
ชองคูทุกแถบหางกันเทากัน = λdl
ชองเดี่ยวทุกแถบหางกัน = λdl ยกเวน A0 - A1 หาง 3λd l
6.3 ความเขมของลวดลายการแทรกสอด
ชองคู ทุกแถบเขมเทากัน
ชองเดี่ยว แถบสวางกลางเขมทีส่ ุด แถบถัดไปเขมนอยลงๆ
1. ฉายลําแสงเลเซอรความยาวคลื่น 625 นาโนเมตรผานเกรตติงในแนวตั้งฉากเพื่อตองการใหจุดสวางอันดับที่
หนึ่งเบนจากแนวกลางประมาณ 30 องศา จะตองเลือกใชเกรตติงอันไหนใน 4 อัน A, B, C และ D ซึ่งมี
จํานวนเสนตอมิลลิเมตรเปน 500, 650, 780 และ 940 ตามลําดับ (A-NET’51)
1) A 2) B 3) C 4) D
2. ภาพที่เกิดโดยเลนสนูนในรูปเปนตามขอใด (A-NET’51)
วัตถุ 1) ภาพหัวตั้ง ขนาดโตขึ้น
f 2) ภาพหัวกลับ ขนาดโตขึ้น
3) ภาพหัวตั้ง ขนาดเล็กลง
2f 4) ภาพหัวกลับ ขนาดเล็กลง
3. แสงความถี่ 4.00 × 1014 Hz ในเสนใยนําแสงมีความยาวคลื่นในเนื้อเสนใยเทากับ 4.50 × 10-7 m จงหา
คาดรรชนีหักเหของเนื้อเสนใยนําแสงนี้ (A-NET’51)
1) 1.33 2) 1.50 3) 1.67 4) 1.76
4. กําหนดใหวา I1 = 12.5% ของ I0 จงหาคาของมุม θ ที่แกนของ B ทํากับแกนของ A (A-NET’51)
แสงไมโพลาไรซ แสงโพลาไรซ
ความเขม I 0 ความเขม I 1
แผนโพลารอยด A แผนโพลารอยด B
1) 60° 2) 69° 3) 76° 4) 83°

5. แสงความยาวคลื่น 500 นาโนเมตร ตกกระทบเกรตติงอันหนึง่ ในแนวตั้งฉาก พบวาเสนสเปกตรัมลําดับแรก
เบนจากแนวกลางไป 30 องศา ถามวาเสนสเปกตรัมลําดับแรกที่เบนไปจากแนวกลาง 45 องศา มีความยาว
คลื่นเทาใด (A-NET’49)
1) 333 nm 2) 353 nm 3) 707 nm 4) 750 nm
6. เลนสนูนบางมีความยาวโฟกัส 80 เซนติเมตร ถาวางเลนสนี้บนแทงพลาสติกใสรูปสี่เหลี่ยม เมือ่ แสงอาทิตย
สองลงในแนวดิง่ แสงจะรวมกันเปนจุดซึ่งต่ํากวาผิวบนของแทงพลาสติกเทาใด ถาดรรชนีหักเหของพลาสติก
เปน 1.5 (A-NET’49)
1) 53 cm 2) 80 cm
3) 120 cm 4) 125 cm
7. เมื่อนําวัตถุไปวางหนาเลนสเปนระยะ 20 เซนติเมตร พบวาเกิดภาพเสมือนซึ่งมีขนาดลดลงเหลือ 51 เทา

ของขนาดวัตถุ ถามวาภาพกับวัตถุอยูหางกันเทาใด (A-NET’49)
1) 16 cm 2) 24 cm 3) 80 cm 4) 120 cm
8. ถาใหแสงตกกระทบตัวกลางหนึ่งเปนมุมตกกระทบ 45° พบวามุมหักเหเปน 30° ถาตองการใหแสงสะทอน
จากตัวกลางนั้นเปนแสงโพลาไรซตองใหแสงตกกระทบดวยมุมตกกระทบเทาใด (A-NET’50)
   
 1   1 
1) sin-1  2) sin-1 ( 2 ) 3) tan-1 ( 2 ) 4) tan-1 

 2  
 2 

ไฟฟาสถิต
1. ประจุไฟฟา มี 2 ชนิด คือ ประจุบวกและประจุลบ ประจุเหมือนกันจะผลักกัน ประจุตางกันจะดูดกัน
2. แรงระหวางประจุ หาไดจาก
kQ1Q 2
F = เปนปริมาณเวกเตอร
R2
K = 9 × 109 N ⋅ M2/C2
R คือ ระยะหางของจุดประจุทั้งสองซึ่งวัดจากจุดศูนยกลางถึงจุดศูนยกลาง
3. สนามไฟฟา (E) เปนแรงที่จุดประจุกระทํากับประจุทดสอบ +1 คูลอมบ
3.1 คาสนามไฟฟา หาไดจาก
E = kQ2 เปนปริมาณเวกเตอร
R
3.2 จุดสะเทิน คือ จุดที่สนามไฟฟาเปนศูนย
3.3 คาสนามไฟฟาในทรงกลมเปนศูนย
3.4 ความสัมพันธระหวางแรงและสนามไฟฟาไดวา
F = qE q คือ ประจุที่อยูในสนามไฟฟา
F เปนปริมาณเวกเตอร
ทิศของ F จะเหมือน E ถา q เปนประจุ +
ทิศของ F จะตรงขาม E ถา q เปนประจุ -
4. ศักยไฟฟา (VA) คือ งานในการนําประจุ +1 คูลอมบ จากอนันตมาจุดนั้น
4.1 ศักยไฟฟา หาไดจาก
VA = kQ เปนปริมาณสเกลาร ตองคิดเครื่องหมาย
RA
ประจุ Q ดวย
4.2 ศักยไฟฟาในทรงกลมเทากับศักยไฟฟาที่ผิว
5. พลังงานศักยไฟฟา (WA, EPA) คือ งานในการนําประจุ q คูลอมบ จากอนันตมา ณ ตําแหนงนั้นๆ
พลังงานศักยไฟฟา
WA = qVA คิดเครื่องหมาย q ดวย
6. ความตางศักยไฟฟา (VAB) คือ งานในการนําประจุ +1 คูลอมบ จากจุดหนึ่งไปอีกจุดหนึ่ง
ความตางศักย หาไดจาก
VAB = VA - VB Vตอนหลัง - Vตอนแรก

7. ความสัมพันธระหวางความตางศักยไฟฟาและสนามไฟฟาในสนามสม่ําเสมอ ไดวา
V = Ed โดย E ตองขนานกับ d
8. กฎทรงพลังงาน เมื่อไมมีแรงภายนอกไปเกี่ยวของจะไดวา ผลรวมของพลังงานศักยและพลังงานจลน
ทุกจุดมีคาคงตัว
q(VA - VB) = EkB - EkA
9. ตัวเก็บประจุ มี 2 แบบ คือ ตัวเก็บประจุทรงกลมและแผนโลหะขนาน
9.1 ความจุของตัวเก็บประจุทรงกลม
C = Q
Vผิว
C = a a คือ รัศมีทรงกลม
k
9.2 ความจุของตัวเก็บประจุแผนโลหะขนาน
C = Q
Vระหวางแผน
9.3 การตอตัวเก็บประจุมี 2 แบบ คือ อนุกรมและขนาน
- แบบอนุกรม Qรวม = Q1 = Q2 = Q3
Vรวม = V1 + V2 + V3
1 1 1 1
C รวม = C1 + C2 + C3
- แบบขนาน Vรวม = V1 = V2 = V3
Qรวม = Q1 + Q2 + Q3
Cรวม = C1 + C2 + C3
9.4 พลังงานที่สะสมในตัวเก็บประจุ หาไดจาก
W = 1 QV = 1 CV2 = 1 Q 2
2 2 2 C

แบบทดสอบ
1. ทรงกลมเล็กๆ สองลูกมีมวลเทากันเทากับ m มีประจุไฟฟา Q เทากัน แขวนไวดว ยเชือกยาว l เชือกทั้ง
สองกางออกเปนมุม 2θ โดย θ เปนมุมเล็กมาก ทรงกลมทั้งสองหางกันเปนระยะ x ระยะ x มีคาเทาใด
(k คือ คาคงตัวทางไฟฟา)
1/3   1/3
2θ 
*1) 2kQ

2l 
2) mg2 

l l mg 



2kQ l 

1/3   1/3
2l 
4) mg2 

3) kQ

mg 



x
 kQ l 

2. หยดน้ํามันรัศมี r ลอยนิ่งในสนามไฟฟา E ที่มีทิศดิ่งลง ประจุไฟฟาในหยดน้ํามันมีคาเทาใด กําหนดใหหยด

น้ํามันมีความหนาแนน ρ
πR 3ρg πR 3ρg
1) + 43 E *2) - 43 E 3) + 34 E3 4) - 34 E3
πR ρg πR ρg
3. ประจุขนาด 3 × 10-8 คูลอมบ วางที่จุด B ซึ่งหางจากจุด A เปนระยะทาง 25 เซนติเมตร จะตองวางประจุ
ที่เหมาะสมหางจาก A เปนระยะทางเทาใดจึงจะทําใหทุกๆ จุดบนผิวทรงกลมรัศมี 20 เซนติเมตร ที่มี
ศูนยกลางที่จุด A มีคาเปนศูนย
1) 12 cm *2) 16 cm 3) 20 cm 4) 24 cm
4. จากรูป ถาตัวเก็บประจุ A มีประจุ 2 ไมโครคูลอมบ จงหาพลังงานไฟฟาสะสมในตัวเก็บประจุ B
A 1 µF
1) 2 × 10-6 J 2) 3 × 10-6 J
B 3 µF 3) 4 × 10-6 J *4) 6 × 10-6 J
5. ทรงกลมตัวนํารัศมี 10 เซนติเมตร มีประจุ 1 ไมโครคูลอมบ ศักยไฟฟาที่ระยะ 5 เซนติเมตรจากจุดศูนยกลาง

ภายในทรงกลมเปนเทาใด
1) 0 V 2) 9 × 103 V *3) 9 × 104 V 4) 1.8 × 105 V
6. ตัวเก็บประจุ C1 เทากับ 5 ไมโครฟารัด และ C2 เทากับ 10 ไมโครฟารัด เดิมไมมีประจุอยูเลย ตอเปนวงจร
ดังรูป ตอนแรกโยก S ไปแตะ A จนเกิดสมดุลทางไฟฟา จากนั้นโยก S ไปทาง B พลังงานที่สะสมใน C2
เปนเทาใด AS B
1) 25 µJ 2) 50 µJ
15 V C1 C2 3) 100 µJ *4) 125 µJ

ไฟฟากระแส
1. กระแสไฟฟา (I) คือ จํานวนประจุบวกที่ผานพื้นหนาตัดหนึ่งใน 1 หนวยเวลา
หา I ไดจาก - I = Qt
- I = nevA
2. ความตานทาน (R) ของลวดตัวนํา
ρl
หา R ไดจาก R = A
3. กฎของโอหม
เมื่อมีกระแสไฟฟาผานความตานทาน ไดวาอัตราสวนระหวางกระแสที่ผานและความตางศักยของตัว
ตานทานมีคาคงที่
I 1
V = R หรือ V = IR
V = IR หมายถึง งานที่ +1 คูลอมบเสียใหแกตัวตานทาน

4. การตอตัวตานทาน ทําได 2 แบบ คือ ตออนุกรมและตอขนาน
4.1 ตออนุกรม Iรวม = I1 = I2 = I3
Vรวม = V1 + V2 + V3
Rรวม = R1 + R2 + R3
4.2 ตอขนาน Iรวม = I1 + I2 + I3

Vรวม = V1 = V2 = V3
1 1 1 1
R รวม = R1 + R 2 + R 3 → Rรวม มีคานอยกวา R แถวที่นอยที่สุด
RR
→ R = R 1+ R2 → ในกรณีที่มี 2 ตัว
1 2
5. แรงเคลื่อนไฟฟา (E) คือ งานที่เซลลไฟฟาจายใหแกประจุ +1C ในการเคลื่อนครบวงจร
หาไดจาก E = IR + Ir → I = R E+ r
6. การตอเซลลไฟฟา มีการตอ 2 แบบ คือ การตออนุกรมและการตอขนาน
ถาตอถูกขั้ว Eรวม = E1 + E2 + ...
การตออนุกรม - Eรวม
ถาตอผิดขั้ว Eรวม = ΣEถูก - ΣEผิด
- rรวมกัน

7. การหาความตางศักย หาไดจาก
VAB = ΣIR - ΣE → E ทิศตาม I เปน +, E ทิศสวน I เปน -
โดยคิดกระแสจาก A ไป B
8. พลังงานไฟฟาของตัวตานทาน (W) คือ งานที่ความตานทานไดทั้งหมด
- หา W ไดจาก W = QV
= ItV
= I2Rt
2
= VR t
9. กําลังไฟฟาของตัวตานทาน (P) คือ งานไฟฟาที่ถูกเปลี่ยนไปในหนึ่งหนวยเวลา

- หา P ไดจาก P = Wt
= IV
= I2R
2
= VR
- เครื่องใชไฟฟาจะกําหนดคา P ที่ใชกับ V มาให ถาใชกับ V ที่เปลี่ยนไป คา P ก็จะเปลี่ยน I จะ

เปลี่ยนแต R คงตัว
10. การคิดคาไฟ คิดจากพลังงานไฟฟาที่ใชมีหนวยเปนหนวย (unit) ซึ่งคือ กิโลวัตต ⋅ ชั่วโมง
หาจํานวนยูนิตไดจาก จํานวนยูนิต = 1000 วัตต × ชั่วโมง
11. มิเตอร มี 3 แบบ คือ แอมมิเตอร โวลตมเิ ตอร และโอหมมิเตอร ซึ่งดัดแปลงมาจากกัลวานอมิเตอร

11.1 แอมมิเตอร วัด I
- วิธีทําตอความตานทานนอยๆ (Shunt) แบบขนานกับกัลวานอมิเตอร
IGRG = ISRS
- วิธีใชตอ A แบบอนุกรมกับวงจร
11.2 โวลตมิเตอร วัด V
- วิธีทําตอความตานทานมากๆ กับกัลวานอมิเตอร
Vที่อาน = VG + VR
- วิธีใชตอ V แบบขนานกับจุด 2 จุด
11.3 โอหมมิเตอร วัด R
- วิธีใชตอ R ที่ตองการวัดเขากับโอหมมิเตอร

แบบทดสอบ
1. กระแสไฟฟา I ที่ผานเสนลวดเสนหนึ่งสัมพันธกับเวลาดังกราฟ จงหาปริมาณประจุไฟฟาทั้งหมดที่ผานพื้นที่
หนาตัดของเสนลวดโลหะนี้ ในชวงเวลา 0 ถึง 10 วินาที
I (A)
1) 5.0 C
1.5 2) 6.25 C
1.0
0.5 *3) 7.5 C
t (S) 4) 5.75 C
0 5 10
2. ลวดตัวนําเสนหนึง่ มีพื้นที่หนาตัด A ตารางเมตร ความหนาแนนของอิเล็กตรอนอิสระเทากับ n อนุภาคตอ
ลูกบาศกเมตร ปลายทั้งสองขางของลวดเสนนี้ตอเขากับแหลงจายไฟทําใหเกิดกระแสไหลในลวด I แอมแปร
ถาอิเล็กตรอนอิสระใชเวลาในการเคลื่อนที่จากปลายขางหนึ่งไปอีกปลายหนึ่ง t วินาที จงหาความยาวของ
ลวด (e คือประจุของอิเล็กตรอน)
1) nAt le 2) neAtI
It
*3) neA 4) nAle
3. ในการทดลองตอตัวตานทาน R1, R2, R3 และ R4 ดังในภาพ ถาจะใหไดคาความตานทานรวมต่ําสุด คา R1,
R2, R3 และ R4 ควรมีคาเปนกี่โอหม เรียงตามลําดับดังนี้
R1 *1) 10, 40, 30, 20
2) 20, 10, 40, 30
R 2 R3 R 4 3) 30, 20, 10, 40
4) 40, 30, 20, 10
4. เซลลไฟฟา 4 ตัว ตางมีแรงเคลือ่ นไฟฟา E โวลต และความตานทานภายใน r โอหม เทากัน นําเซลลไฟฟา
ไปตอกันเปนวงจรกับความตานทานภายนอก R พบวาเมื่อตอเซลลไฟฟาอยางขนานจะใหกระแสไฟฟาผาน
ความตานทาน R เปน 1.5 เทา ของกระแสไฟฟาเมื่อตอเซลลไฟฟาอยางอนุกรมความตานทานภายใน r
มีคากี่โอหม
1) 0.5 R 2) R 3) 1.5 R *4) 2 R
5. ขนาดความตางศักยระหวาง A และ B มีคาเทาใด
4V 4Ω A
1) 0.2 V
12 V
*2) 3.8 V
3Ω 1Ω 2V 2 Ω 3) 5.0 V
4) 7.4 V
B

แมเหล็กไฟฟา
1. ความเขมของสนามแมเหล็ก คือ จํานวนฟลักซแมเหล็กที่ตกตั้งฉากใน 1 หนวยพื้นที่ มีหนวยเปน
เวเบอร/ตารางเมตรหรือเทสลา
φ
B = A
⊥
2. การเหนี่ยวนําแมเหล็ก
2.1 เมื่อมีกระแสไหลในเสนลวดจะเกิดสนามแมเหล็กรอบๆ เสนลวด
I
B
ทิศของ B หาไดจากการใชมือขวา กําลวดใหนิ้วหัวแมมือแทน I นิ้วทั้ง 4 แทน B
2.2 เมื่อมีกระแสไหลในขดลวดจะเกิดการเหนี่ยวนําแมเหล็ก หาขั้วแมเหล็กไดจากการใชมือขวากําลวด
นิ้วทั้ง 4 แทน I นิ้วหัวแมมือแทนขั้วเหนือ
N S
3. แรงจากสนามแมเหล็ก
3.1 ประจุ q เคลื่อนที่เขาไปในสนามแมเหล็กจะมีแรงกระทํา คือ
v v
F = q vv × B
หรือ F = qvB sin θ θ เปนมุมระหวาง v กับ B
F จะตั้งฉากกับ v ทําใหประจุวิ่งโคงวงกลม โดยแรงนี้เปนแรงเขาสูศูนยกลาง
2
FC = mvR
3.2 เมื่อมีกระแสไหลในเสนลวดที่อยูในสนามแมเหล็กจะเกิดแรงกระทํา
F = I l B sin θ
3.3 การหาทิศ F หาไดจากการใชมือขวา นิ้วทั้ง 4 แทนทิศ I ฝามือหันหา B นิ้วหัวแมมอื แทนทิศ F
ที่กระทําตอประจุ +

3.4 เสนลวด 2 เสน ที่มีกระแสผานและวางขนานกันจะเกิดแรงกระทําซึ่งกันและกัน
KI1 I 2 l
F = d
l = ความยาวของสวนที่ขนานกัน
d = ระยะหางของลวดทั้งสอง
ถา I ไหลทางเดียวกันเกิดแรงดึงดูดกัน ถา I ไหลสวนทางกันเกิดแรงผลักกัน
3.5 เมื่อมีกระแสไหลในโครงลวดจะเกิดแรงกระทํา ทําใหเกิดโมเมนตแรงคูควบ
MC = BINA cos θ θ คือ มุมระหวางระนาบขดลวดกับ B
4. การเหนี่ยวนํากระแสไฟฟา
4.1 เมื่อเคลื่อนขดลวดหรือแมเหล็กจะเกิดแรงเคลื่อนไฟฟาเหนี่ยวนํา
∆φ
ε = ∆t
4.2 ทิศของแรงเคลื่อนไฟฟาเหนี่ยวนําหาไดจากการใชมือขวา
- โดยการกํามือ ใหนิ้วหัวแมมือเปนแมเหล็กขั้วเหนือที่สราง นิ้วทั้ง 4 แทนทิศของ E เหนี่ยวนํา
N
N ที่สราง
ε
- ใหนิ้วหัวแมมอื แทน B ที่สราง ซึ่งจะมีทิศตรงขาม ∆B นิ้วทั้ง 4 แทนทิศ E เหนี่ยวนํา
B
ε
B ที่สราง
4.3 เมื่อเสนลวดเคลื่อนที่ตัดเสนแรงแมเหล็กจะเกิดแรงเคลื่อนไฟฟาเหนี่ยวนํา
ε = Bl v
ทิศของ E หาจากการใชกฎมือขวา ใหนิ้วทั้ง 4 แทน v, F ฝามือหันหา B นิ้วหัวแมมือแทน ε, I
5. หมอแปลงไฟฟา ใชแปลงความตางศักยไฟฟา โดยใชกับไฟฟากระแสสลับ
E1 E2
R V2
N1 N2
E N
5.1 E1 = N 1
2 2
5.2 E1 อาจเขียนเปน V1 แต E2 จะเทากับ V2 เมื่อขดลวดไมมีความตานทาน
5.3 เมื่อประสิทธิภาพ 100% ไดวา I1V1 = I2V2

1. ภาพนี้แสดงภาคตัดขวางของลวดยาวมาก 3 เสนตั้งฉากกับหนากระดาษอยูที่มุมทั้งสามของรูปสีเ่ หลี่ยมจัตุรัส
ลวดแตละเสนมีกระแสไหล I สนามแมเหล็กที่จุด P เปนตามรูปใด (A-NET’51)
I ออก I เขา 1) 135° 2) 45°
P P
P
3) P 45° 4) 135°
P I ออก
2. อิเล็กตรอนกําลังเคลื่อนที่ลงลางในระนาบของขดลวด เมื่อปลอยกระแส I ไหลดังรูป แรงกระทําตออิเล็กตรอน
จะเปนตามขอใด (A-NET’50)
1) ไมมีแรงกระทํา
I
2) แรงกระทําในทิศขึ้น
3) แรงกระทําไปทางขวา
4) แรงกระทําไปทางซาย

ไฟฟากระแสสลับ
1. ไฟฟากระแสสลับ ปริมาณตางๆ จะเปลี่ยนแปลงไปตามเวลา
1.1 แรงเคลื่อนไฟฟาขณะใดๆ e = Em sin ωt
1.2 กระแสไฟฟาขณะใดๆ i = Im sin ωt ω = 2πf
1.3 ความตางศักยขณะใดๆ v = Vm sin ωt
2. คาที่วัดไดจากมิเตอร เรียกวา คายังผล ซึ่งเปนคาเฉลี่ยรากที่สองของไฟฟากระแสสลับ
3. คารากที่สองของกําลังสองเฉลี่ย ของไฟฟากระแสสลับจะเปน 1 ของคาสูงสุด
2
I
irms = m = Iยังผล
2
Vm
Vrms = = Vยังผล
2
4. ความตานทานของ R, C, L
ตัวตานทานมีความตานทาน = R = ρ Al
ตัวเก็บประจุมีความตานทานเชิงความจุ = xC = ω1C
ตัวเหนี่ยวนํามีความตานทานเชิงความเหนี่ยวนํา = xL = ωL
5. ความสัมพันธของ v และ i ของ R, C, L
5.1 ตัวตานทาน จาก v = iR ไดวา v และ i เฟสตรงกัน
5.2 ตัวเก็บประจุ จาก C = QV , C = itv
i = Cvt ไดวา i มีเฟสนํา v 90°
5.3 ตัวเหนี่ยวนํา จาก v = L∆t i ไดวา v มีเฟสนํา i 90°
5.4 แผนภาพเฟเชอรความสัมพันธของ v และ i ของ R, C, L เปนดังนี้
iC vL
vR
iR vC iL
ตัวตานทาน i, v เฟสตรงกัน ตัวเก็บประจุ i เฟสนํา v 90° ตัวเหนี่ยวนํา v เฟสนํา i 90°

6. การตอ R, L, C แบบอนุกรม
R L C
vL v รวม vL - vC
φ
เขียน phasor ได vR
vC vR i R , iC , i L i
6.1 i เทากัน
6.2 v รวมกันแบบ phasor vรวม = v 2R + (v L - v C ) 2
6.3 z = R 2 + (x L - x C ) 2
7. การตอ R, L, C แบบขนาน
R iC i รวม iC - iL
L iR
C vR , vC , vL iR v
iL
7.1 v เทากัน
7.2 i รวมกันแบบ phasor iรวม = i 2R + (i C - i L ) 2
2
7.3 z รวมหาไดจาก 1z = 1 
+  x1 - x1 
R2  L C 
8. กําลังที่สูญเสียในวงจร
8.1 P = iรวมvรวม cos φ
8.2 P = กําลังที่สูญเสียในตัวตานทาน

1. กระแสไฟฟา IC มีคาเทาใด (A-NET’51)
ความถี่เชิงมุม IC I 0 sin ωt
เทากับ ω C R
1) ωCRI0 sin ωt 2) ωCRI0 cos ωt 3) ω RI 0 sin ωt RI 0 cos ωt

4) ω
C C
2. เซลลไฟฟาในวงจรนี้กําลังทํางานดวยอัตรารวมเปนเทาใด (A-NET’51)
I 1) I2R q2
2) 2C
R +q
V C -q q2
3) I2R + 2C 4)  IR + Cq  I
3. แอมพลิจูดของกระแส I มีคาเทาใด (A-NET’50)

 2  2
I 1) 1  2 +  1   V0



 2)
  2   
  1  -  1   V0
R   ωL  
    R   ω L  
   
V0 sin ωt L R
V0 V0
3) 4)
2 2
R + (ωL) R 2 - (ωL) 2
4. หลังสับสวิตช SW ลงแลว ความตางศักยระหวางจุด A กับ B มีคาเทาใด (A-NET’50)
A q q
SW 1) 13 C0 2) 12 C0
+q
C -q 0 2C q q
0 3) 32 C0 4) C0
B

อะตอมและอิเล็กตรอน
1. ทอมสัน หาคา q/m ได 1.76 × 1011 C/kg ทําการทดลองโดย
1.1 เรงประจุผานความตางศักย V qV = 12 mv2
2
1.2 ประจุวิ่งโคงในสนามแมเหล็ก qvB = mvR
1.3 ประจุวิ่งตรงในสนามแมเหล็กและสนามไฟฟา qvB = qE
2. มิลลิแกน หาคาของ e- ได 1.6 × 10-19 C โดยใชหยดน้ํามัน
หยดน้ํามันที่ลอยนิ่งในสนามไฟฟา qE = mg
หา E ไดจาก E = Vd
3. โครงสรางอะตอม
3.1 รัทเทอรฟอรด
- มีประจุ + รวมกันตรงกลาง เรียกวา “นิวเคลียส”
- มี e- วิ่งเปนวงกลมรอบๆ
3.2 บอร
- e- ในชั้นพิเศษไมแผสเปกตรัม โดยที่ชั้นพิเศษนี้ไดวา mvR = n h
- รัศมีอะตอม Rn = n2R1
E
- พลังงานอะตอม En = 12
n
- เมื่อเปลี่ยนชั้นพลังงาน จะมีการดูดกลืนหรือปลดปลอยคลื่นแมเหล็กไฟฟา λ ที่ปลดปลอย
หาไดจาก
 
1 = R  1 - 1  ไลมานท nf = 1 ni = 2, 3, ...
λ H 2 2
 nf ni  บาลมเมอร nf = 2 ni = 3, 4, ...
โดย RH = 1.10 × 107 m-1
4. ปรากฏการณโฟโตอิเล็กทริก เมื่อแสงความถี่พอเหมาะตกกระทบโลหะ จะทําใหเกิดกระแสโฟโต-
อิเล็กตรอน
4.1 พลังงานโฟตอน E = hf
4.2 สมการพลังงาน hf = W + eVs
4.3 พลังงานจลนสูงสุดของ e Ekmax = eVs หรือ Ekmax = hf - W
-
Vs คือ stopping potential Vs

4.4 จากกราฟระหวาง Vs และ f
f
- slope = he f0
W
e

5. ความยาวคลื่นเดอบรอยล อนุภาคประพฤติเปนคลื่นไดเมื่อเคลื่อนที่
5.1 ความยาวคลื่นสสาร λ = hP = mv h
5.2 พลังงานอนุภาค E = 12 mv2

5.3 พลังงานคลื่น E = hf
6. รังสีเอกซ เกิดเมื่อเรง e- ผานความตางศักยสูงๆ แลวทําใหเกิดการแผคลื่นแมเหล็กไฟฟาในชวง
รังสีเอกซมี 2 แบบ
6.1 รังสีเอกซแบบเสน หา λmin จากการพิจารณา e- ตัวที่ชนเปาแลวหยุดไดวา
eV = 12 mv2 = hfmax = λhc → λmin = eV hc
min
6.2 รังสีเอกซแบบตอเนือ่ ง เกิดเมื่อ e- ชน atom แลว atom ถูกกระตุนเมื่อกลับสูสถานะพื้นจะ
ปลดปลอยพลังงาน
1. ฟงกชันงานของโลหะโซเดียมเทากับ 2.0 อิเล็กตรอนโวลต ถาแสงความยาวคลื่น 300 นาโนเมตร ตกกระทบ
ผิวโซเดียม โฟโตอิเล็กตรอนที่เกิดขึ้นจะมีพลังงานจลนสูงสุดกี่อิเล็กตรอนโวลต (A-NET’49)
1) 1.2 eV 2) 2.1 eV 3) 4.2 eV 4) 6.1 eV
2. ถาระดับพลังงานชั้นที่ n ของอะตอมไฮโดรเจนในหนวยอิเล็กตรอนโวลต เขียนไดเปน En = - 13.6
n2
ถาอิเล็กตรอนของอะตอมไฮโดรเจนเปลี่ยนสถานะจากชั้นที่ 2 ลงมาชั้นที่ 1 จะปลดปลอยโฟตอนที่มีโมเมนตัม
เทาใด (A-NET’49)
1) 3.40 × 10-8 kg ⋅ m/s 2) 4.89 × 10-10 kg ⋅ m/s
3) 1.63 × 10-18 kg ⋅ m/s 4) 5.44 × 10-27 kg ⋅ m/s
3. เมื่อฉายแสงความถี่หนึ่งลงบนผิวโลหะที่มีคาฟงกชันงาน 1.0 อิเล็กตรอนโวลต ไดพลังงานจลนสูงสุดของ
อิเล็กตรอนเปน 2.0 อิเล็กตรอนโวลต ถาใชแสงความถี่ใหมเปน 1.5 เทาของความถี่เดิม คาพลังงานจลน
สูงสุดของอิเล็กตรอนเปนเทาใด (A-NET’50)
1) 2.5 eV 2) 3.0 eV 3) 3.5 eV 4) 4.0 eV
r r
4. อนุภาคโปรตอนเคลื่อนที่ในสนามไฟฟา ( E ) หรือในสนามแมเหล็ก ( B ) ดังรูปในขอใดที่ความยาวคลื่น
เดอบรอยลของอนุภาคไมเปลี่ยน (A-NET’50)
r r
P r v P r v
v r v
1) 2) P r 3) r 4) P r
E E E B


การเคลื่อนที่เปนเสนตรง
สรุปเรื่องการเคลื่อนที่เปนเสนตรง
การเคลื่อนที่เปนเสนตรงสามารถสรุปเปนสมการได 3 สมการ
v = u + at
S = ut + 12 at2
v2 = u2 + 2aS
u คือ อัตราเร็วตน v คือ อัตราเร็วปลาย
t คือ เวลา S คือ การขจัด
a คือ ความเรง
หลักการคิด
1. ความเร็วมีทิศขึ้นเปนบวก ลงเปนลบ
2. จุดที่อยูต่ํากวาจุดเริ่มตนของการเคลื่อนที่เปนลบ
3. ความเรงชี้ขึ้นเปนบวก ลงเปนลบ
ปญหาเชิงกราฟ
1. กราฟระหวางความเรงกับเวลา พื้นที่ใตกราฟคือความเร็วที่เปลีย่ นไป ถาความเร็วตนเปนศูนย พื้นที่
ใตกราฟ คือ ความเร็ว
2. กราฟระหวางความเร็วกับเวลา
¾ พื้นที่ใตกราฟ คือ การกระจัด
¾ ความชันของกราฟ คือ ความเรง
3. กราฟระหวางระยะทางกับเวลา
¾ ความชันของกราฟ คือ ความเร็ว

1. กราฟของอัตราเร็ว (v) กับเวลา (t) ขอใดแทนการปลอยวัตถุจากหยุดนิ่งใหตกอยางอิสระในสุญญากาศ
ภายใตแรงโนมถวง
1) v 2) v
t t
3) v 4) v
t t
2. กราฟในขอใดที่แสดงการกระจัด (s) กับเวลา (t) สําหรับการดีดลูกบอลขึ้นไปในแนวดิ่งและตกลงมาภายใต
แรงโนมถวง
1) s 2) s
t t
3) s 4) s
t t
3. รถยนตคันหนึ่งวิ่งดวยความเร็วคงที่ 10 เมตรตอวินาที ขณะที่อยูหางจากสิ่งกีดขวางเปนระยะทาง 35 เมตร
คนขับตัดสินใจหามลอรถโดยเสียเวลา 1 วินาที กอนที่หามลอจะทํางาน เมื่อหามลอทํางานแลว รถจะตองลด
ความเร็วในอัตราเทาใด จึงจะทําใหรถหยุดพอดีเมื่อถึงสิ่งกีดขวางนั้น
1) 1.0 m/s2 2) 1.5 m/s2 3) 2.0 m/s2 4) 3.0 m/s2
โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009 ___________________________ วิทยาศาสตร ฟสิกส (77)

การเคลื่อนที่แบบโปรเจกไทล
สรุปเรื่องการเคลื่อนที่แบบโปรเจกไทล
การเคลื่อนที่แบบโปรเจกไทล เปนการเคลื่อนที่ในสองมิติโดยที่ความเรงอยูในแนวดิ่งอยางเดียว ดังนั้นใน
แนวราบมักจะเปนการเคลื่อนที่ดว ยอัตราเร็วคงที่ เทากับอัตราเร็วตน สวนอัตราเร็วตามแนวดิ่งเปลี่ยนไปตาม
ความเรง g สามารถสรุปความสัมพันธไดดังนี้
แนวดิ่ง แนวราบ
ความเรง ความเรง
ay = -g m/s2 ax = 0 m/s2
ความเร็ว ความเร็ว
vy = uy - gt m/s vx = ux m/s (ความเร็วคงที่)
ระยะทาง ระยะทาง
y = uyt - 12 gt2 เมตร x = uxt เมตร
ขอสังเกต
จุดที่การเคลื่อนที่แบบโปรเจกไทล มีความเร็วต่ําสุดไดแกจุดที่อยูสูงสุด โดยจะมีอัตราเร็วเทากับอัตราเร็ว
ตนในแนวราบ (เพราะอัตราเร็วในแนวดิ่งเทากับศูนย)
ระยะสูงสุด
จุดสูงสุดของการเคลือ่ นที่วิถีโคง อัตราเร็วในแนวดิง่ เทากับศูนย จะมีคา
u2
H = 2gy เมตร
ระยะไกลที่สุด
ระยะไกลที่สุดหาไดจากการหาเวลาที่การขจัดทางแกน y = 0 เมตร และนําเวลาไปแทนในสมการหาคา
ระยะทางตามแนวราบ
2u x u y
R = g เมตร
ถาเรายิงวัตถุดวยอัตราเร็วตน u เมตรตอวินาที ทํามุม θ กับแนวระดับ ระยะไกลสุดสามารถเขียนในรูป
ของอัตราเร็ว u และมุม θ ไดวา
2 2
R = 2u sin (gθ) cos ( θ) = u sing (2θ) เมตร
ดังนั้น จะเห็นไดวาระยะทางไกลสุดที่วัตถุจะไปไดที่อัตราเร็วตนคงที่ จะเกิดเมื่อยิงวัตถุเปนมุม 45 องศา
ระยะไกลสุดเมื่อยิงวัตถุดวยมุม 30 องศาจะเทากับยิงดวยมุม 60 องศา ถาอัตราเร็วตนเทากัน (จริงๆ แลวถามุม
บวกกันได 90 องศาจะไดระยะทางเทากัน

1. เมื่อไมคิดแรงตานของอากาศ รูปใดแสดงทิศทางของแรงลัพธที่กระทําตอลูกทรงกลมหลังจากที่ขวางออกไป
ในอากาศและกําลังเคลื่อนที่ทํามุม θ กับแนวระดับ
1) 2) 3) 4)
θ θ
2. เด็ก 4 คนนั่งอยูริมตลิง่ และขวางกอนหินพรอมกันลงน้ําคนละกอน ถาแตละกอนตกที่ตําแหนงตางกันคือ A,

B, C และ D โดยมีทางเดินของกอนหิน ดังรูป จงพิจารณาวากอนหินที่ตกตรงตําแหนงใดถึงพื้นน้ํากอน
A B C D
1) A 2) B 3) C 4) D
3. เมื่อขวางกอนหินกอนหนึ่งดวยความเร็วตน 20 เมตรตอวินาที พบวากอนหินตกถึงพื้นราบดวยความเร็วที่ทํา
มุม 60 องศากับแนวดิ่ง หินกอนนี้ขวางไปไดสูงสุดเทาใด
1) 5 m 2) 10 m 3) 15 m 4) 20 m
4. ชายคนหนึ่งยืนอยูบนพื้นสนามราบ เขาขวางลูกบอลขึ้นไปในอากาศ ลูกบอลลอยอยูในอากาศนาน 4.0 วินาที
โดยไมคิดแรงตานของอากาศ ถาลูกบอลไปไดไกลในแนวระดับ 60.0 เมตร ความเร็วที่ใชขวางลูกบอลมีคา
เทาใด
1) 15.0 เมตรตอวินาที 2) 20.0 เมตรตอวินาที
3) 25.0 เมตรตอวินาที 4) 30.0 เมตรตอวินาที
5. ชายคนหนึ่งโยนลูกบอลจากยอดพื้นเอียงดวยความเร็ว 20 เมตรตอวินาที เอียงทํามุม 30 องศากับแนวระดับ
ถาพื้นเอียงนั้นเอียงลง 30 องศาจากแนวระดับเชนกัน จะใชเวลาเทาใดลูกบอลจึงจะตกกระทบพื้นเอียงนับ
จากเริ่มโยน
1) 2.0 วินาที 2) 2.6 วินาที 3) 3.5 วินาที 4) 4.0 วินาที

6. ลูกปนมวล 8 กรัม ยิงตรงไปยังทอนไมมวล 2 กิโลกรัม ซึ่งวางอยูบนขอบโตะพื้นลื่น ที่มีความสูง 0.8 เมตร
เมื่อลูกปนกระทบไมและฝงในเนือ้ ไม ทอนไมเคลื่อนที่หลนจากโตะและตกถึงพื้นหางจากขาโตะ 2 เมตร
จงหาอัตราเร็วของลูกปนในหนวยเมตรตอวินาที
8g
2k
0.8 m
2.0 m

มวล แรง และกฎการเคลื่อนที่
กฎของนิวตัน
1. วัตถุจะรักษาสภาพหยุดนิ่ง หรือเคลื่อนที่ดวยอัตราเร็วคงที่ ถาแรงลัพธที่กระทําบนวัตถุเปนศูนย
2. ความเรงที่เกิดขึ้นตอวัตถุจะแปรผันตรงตอแรงกระทําตอวัตถุ และแปรผกผันกับมวลของวัตถุนั้น
3. ทุกๆ แรงที่กระทําตอวัตถุหนึ่งโดยอีกวัตถุหนึ่งจะมีแรงขนาดเทากันแตทิศตรงขามกระทําตอวัตถุที่ออก
แรงแรกเสมอ
การแตกแรง
Y
F
Fy = F sin θ
θ
X
Fx = F cos θ
การรวมเวกเตอรของแรง ถามีแรง 2 แรงตั้งฉากกัน Fx และ Fy ผลรวมของแรงทั้งสองหาไดจาก

F = Fx2 + Fy2
1. รถเข็นมวล 100 กิโลกรัม เดิมอยูนิ่ง ถูกแรงในแนวระดับขนาด 50 นิวตัน ผลักใหเคลื่อนที่ไปบนพื้นราบ
ถาแรงเสียดทานที่กระทําตอรถทั้งหมดเทากับ 30 นิวตัน ถามวาถาแรงกระทําเปนเวลา 12 วินาที จะทําให
รถเข็นมีความเร็วเทาใด
1) 2.4 m/s 2) 7.2 m/s 3) 9.6 m/s 4) 14.4 m/s
2. แรง 5 นิวตัน และ 12 นิวตัน ในระนาบระดับ มีทิศ
5N
ตั้งฉากกันกระทําตอมวล 10 กิโลกรัมบนพื้นระดับลื่น
90° จงหาขนาดของความเรงของมวลนี้
1) 0.7 m/s2
10 kg 12 N
2) 1.2 m/s2
3) 1.3 m/s2
4) 1.7 m/s2

3. รถมวล 1000 กิโลกรัม เพิ่มความเร็วอยางสม่ําเสมอจากหยุดนิ่งไปเปน 72 กิโลเมตรตอชัว่ โมง ในเวลา
10 วินาที แรงเสียดทานที่สงใหรถเรงไปขางหนามีคาเทาใด
1) 1000 N 2) 2000 N 3) 3600 N 4) 7200 N
4. ลิ่มวางอยูบนพื้นฝดมาก ผิวบนของลิ่มเปนผิวราบลื่น นํามวล M มาวางและปลอยใหไถลลงบนผิวลื่นนี้
แรงที่ลิ่มกดทับพื้นระดับจะเพิ่มขึน้ จากเดิมเทาใด
M
g
ผิวลื่น
α
พื้นระดับ ฝดมาก
1) Mg 2) Mg cos α 3) Mg cos2 α 4) Mg cos3 α

5. เมื่อดึงดวยแรง F1 วัตถุ A มีความเรง a1 และเมื่อดึงดวยแรง F2 วัตถุ A มีความเรง a2 แรงเสียดทานมีคา
เทาใด
g A แรงดึงในแนวระดับ
แรงเสียดทาน
Fa -F a F a -F a Fa +Fa Fa +Fa
1) 1a1 - a2 2 2) 1a2 - a2 1 3) 1a1 + a2 2 4) 1a2 + a2 1
1 2 2 1 1 2 2 1
6. สปริงเบาๆ ทั้งสามอันเหมือนกันหมด สปริงในรูป ก
ยืดออก 4 เซนติเมตร สปริงในรูป ข ยืดออกรวมกี่
เซนติเมตร
1) 2 2) 4
g
3) 6 4) 8
M
รูป ก M
รูป ข

สมดุล
สมดุลของแรง
สภาพสมดุล เกิดขึ้นตามกฎขอที่ 1 ของนิวตัน
“วัตถุจะรักษาสภาพหยุดนิ่งหรือเคลื่อนที่ดวยอัตราเร็วคงที่เมื่อแรงลัพธ เปนศูนย”
v
เขียนเปนสมการคณิตศาสตรไดวา ∑ F = 0
ทั้งนี้สามารถสรุปเปนหลักสั้นๆ ไดวา
“แรงขึ้น = แรงลง”
“แรงซาย = แรงขวา”
สมดุลตอการหมุน
ในเรื่องสมดุล ในเรื่องนี้นอกจากสมดุลตอการเคลื่อนที่แลวยังมีสมดุลตอการหมุนดวย การหมุนนั้นจะเกิด
ตอเมื่อมีแรงกระทําตอวัตถุในแนวที่ไมผานจุดตรึง หรือที่เรียกวา จุดหมุน แรงนี้จะทําใหเกิด ปริมาณหนึ่งขึ้น มีชื่อ
เรียกวา ทอรก (Torque) โดยนิยาม ทอรก ไดแก ผลคูณของแรงในแนวตั้งฉากกับรัศมีของแกนหมุน คูณกับ
ระยะหางจากแกนหมุนของจุดที่แรงกระทํา
จุดหมุน
R F sin θ
θ
F
F cos θ
ดังนั้น ทอรกจะมีขนาดเทากับ
| vτ | = RF sin θ
ทั้งนี้ทอรกจะทําใหเกิดการหมุนในสองทิศทาง บางครั้งจึงเรียกทอรกวา โมเมนต (Moment) โดย
กําหนดใหมีทิศตามเข็มนาฬิกาและทวนเข็มนาฬิกา ในสภาพสมดุล เราสรุปไดวา ทอรกลัพธของระบบเทากับศูนย
v
Στ = θ
หรือ
ผลรวมของโมเมนตทวนเข็ม = ผลรวมของโมเมนตตามเข็ม

1. คานเหล็กสม่ําเสมอมวล 2 กิโลกรัม ยาว 2 เมตร ที่ปลายทั้งสองขางผูกมวล 13 และ 6 กิโลกรัม ถามวา
จะตองผูกเชือกที่ตําแหนงหางจากปลายดานมวล 13 กิโลกรัม เทาใดคานจึงจะสมดุล
1) 1.33 m 2) 1.00 m 3) 0.75 m 4) 0.67 m
2. มวล m แขวนดวยเชือก 2 เสน ยาว 40 และ 30 เซนติเมตร ปลายเชือกยึดไวหางกัน 50 เซนติเมตร
ในแนวระดับดังรูป และอยูในสมดุล ถาตัดเชือกดาน 30 เซนติเมตรใหขาดแบบทันที มวล m จะเริ่มเคลื่อนที่
ดวยความเรงเปนกี่เทาของคา g
50
40 30
m
3. คานสม่ําเสมอหนัก W วางพิงกําแพงลื่นและพื้นลื่นดังรูป ถามีเชือกในแนวระดับดึงรั้งระหวางกําแพงกับ
จุดศูนยกลางมวลของคานเพื่อไมใหคานลม เชือกนี้มีความตึงเทาใด
กําแพงลื่น
1) W
g 3
T 2) 3 W
เชือก
3) 2 W
พื้นระดับลื่น 30° 4) W
2
4. ชายคนหนึ่งถือแผนไมขนาดสม่ําเสมอยาว 2 เมตรน้ําหนัก 100 นิวตัน ใหสมดุลตามแนวระดับโดยมือขาง
หนึ่งยกแผนไมขึ้นที่ตําแหนง 40 เซนติเมตร จากปลายใกลตัวและมืออีกขางหนึง่ กดแผนไมลงที่ปลาย
เดียวกันนั้น จงคํานวณหาแรงกดและแรงยกจากมือทั้งสอง ตามลําดับ ที่ทําใหแผนไมอยูนิ่งได
1) 120 และ 220 นิวตัน 2) 130 และ 230 นิวตัน
3) 140 และ 240 นิวตัน 4) 150 และ 250 นิวตัน
5. ชายคนหนึ่งหนัก 500 นิวตัน กําลังขึ้นบันไดสม่ําเสมอยาว 5.0 เมตร และหนัก 100 นิวตัน ถาบันไดพาดอยู
กับผนังลื่นโดยปลายบันไดบนพื้นอยูหางจากผนัง 3.0 เมตร และสัมประสิทธิ์ความเสียดทานระหวางพื้นกับ
บันไดเทากับ 0.5 ชายคนนี้จะขึ้นบันไดไปไดระยะกี่เมตรกอนที่บันไดจะไถล

งานและพลังงาน
งานคืออะไร
งาน คือ ความสามารถที่ทําใหวัตถุเคลื่อนที่ เปนสิ่งที่วัตถุไดรับเมื่อถูกแรงกระทําและเกิดการเคลื่อนที่ขึ้น
(หากไมเกิดการเคลื่อนที่ถือวาไมเกิดงาน)
หนวยของงาน
งานมีหนวยเปนแรงคูณกับระยะทาง คือ นิวตัน ⋅ เมตร (N ⋅ m) ซึ่งในระบบฐานของระบบ SI จะเขียนได
เปนกิโลกรัม ⋅ เมตร2/วินาที2 ซึ่งตอมามีการบัญญัติหนวยใหมวา จูล (joules: J)
งานของแรงคงที่
นิยาม งานของแรงคงที่ = แรงในทิศการเคลื่อนที่ × ระยะทางที่เคลื่อนที่
ถาแรงไมอยูในแนวเดียวกับการเคลื่อนที่
เราสามารถใชการแตกแรงเพื่อหาขนาดของแรงที่อยูในแนวทางการเคลื่อนที่
v v
F sin θ F
v
θ F cos θ
v
X
ดังภาพ แรงในแนวการเคลื่อนที่ คือ F cos (θ) ดังนั้นงานจึงมีคาเทากับ
W = [F cos (θ)] × [x]
เมื่อ x เปนระยะทางที่วัตถุเคลื่อนที่ไป
งานและกราฟของแรงกับระยะทาง
เมื่อนําแรงมาเขียนกราฟกับระยะทาง ตัวอยางเชนแรงคงที่
แรง (นิวตัน)
งาน
F
ระยะทาง (เมตร)
X
“งาน คือ พื้นที่ใตกราฟของแรงกับระยะทาง”

งานของแรงเสียดทาน
แรงเสียดทานมี 2 ประเภท คือ แรงเสียดทานสถิต (Static friction) และแรงเสียดทานจลน (Kinetic friction)
1. แรงเสียดทานสถิตเปนแรงตานการเคลื่อนที่เมื่อวัตถุถูกแรงภายนอกกระทํา แรงนี้จะมีคานอยกวาคา
หนึ่งเสมอ และจะเทากับแรงภายนอกที่กระทําตอวัตถุแตมีทิศตรงขามและวัตถุจะไมเคลื่อนที่
fs ≤ µsN
µs คือ สัมประสิทธิ์ความเสียดทานสถิต และ N คือ แรงตัง้ ฉาก (Normal Force) ดังนั้นแรงเสียด
ทานสถิตจึงไมใหงาน
2. แรงเสียดทานจลน เกิดขึ้นในระหวางการเคลื่อนที่ของวัตถุ มีขนาด
F = µkN
µk คือ สัมประสิทธความเสียดทานจลน และ N คือ แรงตั้งฉาก (Normal Force) เนื่องจากแรงเสียด
ทานมีทิศตรงขามกับทิศการเคลื่อนที่ งานของแรงเสียดทานจะเปนลบเสมอ
งานของแรงโนมถวง
แรงโนมถวงเปนแรงที่มีขนาดคงที่เทากับ mg และมีทิศเขาสูศูนยกลางโลก (ทิศลง) เสมอ งานของแรง
โนมถวงของโลก เมื่อวัตถุเคลื่อนที่จากตําแหนงที่มีความสูง y1 ไปยังตําแหนงที่มีความสูง y2 เปน
W = -mg(y2 - y1)
เนื่องจากแรงโนมถวงมีทิศลงงานของแรงโนมถวงสําหรับการเคลื่อนที่ในแนวราบจึงมีคาเปนศูนย (แรงมีทิศ
ตั้งฉากกับการเคลื่อนที่) งานของแรงโนมถวงจึงขึ้นกับความสูงเริม่ ตนและความสูงสุดทายของวัตถุเทานั้น
งานของแรงไมคงที่
ถาแรงมีขนาดไมคงที่ขึ้นกับตําแหนงของวัตถุ การคํานวณงานสามารถทําไดจากการหาพื้นที่ใตกราฟของ
แรงกับระยะทาง ตัวอยางเชน แรงจากสปริง ที่เปนไปตามกฎของฮุค (Hooke’s law) ขนาดของแรงจากสปริง
แปรผันตรงกับระยะยืดของสปริงดังกราฟ
f = kX
(Newton)
kx
Force
X x (m)
ถาสปริงยืดจากจุดสมดุลถึงระยะยืด x งานสามารถหาไดจากพื้นที่ใตกราฟ
งาน = พื้นที่ใตกราฟ
= 12 × ฐาน × สูง
W = 12 kx2

ถาสปริงยืดจาก x1 ถึง x2 งานจะเปน
W = -  12 kx22 - 12 kx12 
กําลัง
กําลังโดยความหมายหมายถึง อัตราการทํางาน คือทํางานไดมากพียงใดในเวลาที่กําหนด โดยหลักการแลว
กําลัง หมายถึง งานที่ทําหารดวยเวลาที่ใช
ถา P แทนกําลัง ในหนวยจูลตอวินาที หรือวัตต (Watt)
และ W แทนงานในหนวยจูล
และ t แทนเวลาในหนวยวินาที
เราสามารถเขียนความสัมพันธไดวา
P = Wt
1. กราฟของแรงกับตําแหนงของวัตถุเปนดังรูป จงหางานที่ระยะ 10 เมตร
50
(Newton)
40
30
20
10
F
00 5 10 15
X (m)

2. กราฟแสดงความสัมพันธระหวางแรง (F) และการกระจัด (S) มีลักษณะดังรูป ถาวัตถุเคลือ่ นที่ทั้งสิ้น 5
วินาที จงหาวางานและกําลังมีคาเทาใด
7
6
(Newton) 5
4
3
2
1
F
0 0 2 4 6 8 10
S (m)
3. จงหางานอยางนอยที่กรรมกรคนหนึ่งตองทําในการดันกลองสินคามวล 50 กิโลกรัม ขึ้นไปตามพื้นเอียงทํามุม

53 องศากับพื้นราบถึงจุดสูงจากพื้นราบ 4 เมตร ถาแรงเสียดทานระหวางพื้นเอียงกับกลองเปน 80 นิวตัน
(กําหนด sin (53) = 4/5)
4. เครื่องยนตจะตองออกกําลังกี่วัตตในการขับเคลื่อนรถยนตมวล 1000 กิโลกรัม ขึ้นไปตามพื้นเอียง 30 องศา

ดวยอัตราเร็วคงที่ 15 เมตรตอวินาที ถาพื้นมีสัมประสิทธิ์ความเสียดทาน 0.8

พลังงาน
1. งานของแรงลัพธและพลังงานจลน
ถาแรงลัพธบนวัตถุมีคาไมเปนศูนย งานลัพธที่กระทําบนวัตถุยอมไมเปนศูนย จากกฎของนิวตัน แรงลัพธ
บนวัตถุมีคา
v
Σ F = m va
m คือ มวลของวัตถุและ a คือความเรงเฉลี่ยของวัตถุ จากการเคลื่อนที่เปนเสนตรง ความเรงเฉลี่ย
ของวัตถุเปน
va = v - u
t
งานของแรงลัพธมีคา
W = ΣF ⋅ x
x = vavt
=  v +2 u  t
งานของแรงลัพธมีคา
W = 12 mv2 - 12 mu2
ปริมาณ 12 mv2 เรียกวา พลังงานจลน (Kinetic Energy) สรุปไดวา
งานของแรงลัพธ = ความเปลี่ยนแปลงของพลังงานจลน
2. งานของแรงโนมถวงและพลังงานศักยโนมถวง
แรงโนมถวงของโลกมีทิศเขาสูศูนยกลางของโลกเสมอ ถาวัตถุเปลี่ยนความสูงจากความสูง y1 มาเปน y2
งานของแรงโนมถวงเปน
Wmg = -mg(y2 - y1)
= -(PE2 - PE1)
PE = mgy
เทอม mgy เรียกวา พลังงานศักย งานนี้ไมขึ้นกับเสนทางที่วัตถุเคลื่อนที่ ขึ้นแตกับตําแหนงของวัตถุ
ที่จุดเริ่มตน และจุดสุดทาย เราเรียกแรงนั้นวา แรงอนุรักษ (Conservative Force) แรงสวนใหญเปนแรง
อนุรักษ ยกเวนแรงเสียดทาน หรือแรงหนวง

3. งานของแรงจากสปริงและพลังงานศักยยืดหยุน
แรงจากสปริงมีลักษณะพิเศษที่ไมคงที่ เราสามารถหา
งานในการยืด สปริ ง จากระยะสมดุ ล จนมี ความยาว
(Newton)
F = kX
ของระยะยื ด เป น x โดยหาพื้ น ที่ ใ ต ก ราฟ งานนี้
เรี ย กอี ก อย า งหนึ่ ง ว า พลั ง งานศั ก ย ยื ด หยุ น
(Elastic Potential Energy) คาพลังงานศักย-
ยืดหยุนมีคา
Force
area = kx2/2 PEelastic = 12 kx2

X x (m)
4. กฎการอนุรักษพลังงาน (Conservation of Energy)

ถาแรงยอยทุกแรงเปนแรงอนุรักษ งานของแรงยอยทุกแรงจะเทากับผลตางของพลังงานศักย ณ ตําแหนง
สุดทาย กับพลังงานศักยของตําแหนงเริ่มตน เมื่อรวมงานของแรงยอยทุกแรงเขาดวยกันเปนแรงลัพธ งานของแรงลัพธ
เทากับผลตางของพลังงานจลน เราสามารถสรุปไดวาถาไมมีแรงเสียดทาน (หรือแรงไมอนุรักษ) พลังงานทั้งหมด
(รวมทั้งพลังงานจลนและพลังงานศักยทุกชนิด) จะมีคาคงที่ เราเรียกกฎนี้วา กฎการอนุรักษพลังงาน
(Conservation of Energy) หลักการนี้เปนหลักการที่ใชบอยครั้งในปญหาเรื่องพลังงาน
1. รถทดลองมวล 0.5 กิโลกรัม วิ่งดวยอัตราเร็ว 2.0 เมตรตอวินาทีบนพื้นราบ เขาชนสปริงอันหนึ่งซึ่ง มีปลาย
ขางหนึ่งยึดติดกับผนังและมีคาคงตัวสปริง 200 นิวตันตอเมตร สปริงจะหดตัวเทาใด ในจังหวะที่มวลลด
อัตราเร็วลงเปนศูนยพอดี
2. ยิงลูกปนมวล 12 กรัม ไปยังแทงไมซึ่งตรึงอยูกับที่ ปรากฏวาลูกปนฝงเขาไปในเนื้อไมเปนระยะ 5 เซนติเมตร

ถาความเร็วลูกปนคือ 200 เมตรตอวินาที จงหาแรงตานทานเฉลี่ยของเนื้อไมตอลูกปน

3. กดมวล 1 กิโลกรัม ลงบนสปริงซึ่งตั้งในแนวดิ่ง ใหสปริงยุบตัวลงไป 10 เซนติเมตร จากนั้นก็ปลอย ปรากฏ
วามวลถูกดีดใหลอยสูงขึ้นเปนระยะ 50 เซนติเมตร จากจุดที่ปลอย จงหาคาคงตัวของสปริง
4. ในเหตุการณไฟไหมครัง้ หนึ่ง ชายมวล 60 กิโลกรัม ติดอยูบนตึกสูง และจําเปนตองกระโดด ลงมาบนตาขาย

ซึ่งคนขางลางชวยกันจับเอาไว โดยเขาอยูสูงจากตาขาย 8 เมตร ภายหลังการกระโดดตาขายยุบลงจาก
ระดับเดิม 0.8 เมตร โดยที่ตัวชายผูนี้มิไดกระดอนจากตาขายเลย จงหาแรงเฉลี่ยที่ตาขายกระทําตอชายผูนี้
5. ชายคนหนึ่งกําลังวิ่งอยูปรากฏวาพลังงานจลนของเขาเทากับครึ่งหนึ่งของเด็กซึ่งกําลังวิ่งอยู เด็กคนนี้มีมวล
ครึ่งหนึ่งของเขา ถาชายคนนี้เพิ่มอัตราเร็วขึ้นอีก 1 เมตรตอวินาที ปรากฏวาเขามีพลังงานจลนเทากับ
พลังงานจลนของเด็กพอดี จงหาอัตราเร็วของเด็ก

การชนและโมเมนตัม
จากกฎการเคลื่อนที่ของนิวตัน
F = ma = m(vt- u)
F = mv -t mu
เราสามารถนิยาม โมเมนตัม p = mv
แรง คือ อัตราการเปลี่ยนโมเมนตัม
การดล คือ การเปลี่ยนโมเมนตัม มีคาเทากับ แรงเฉลี่ย คูณดวยเวลาที่วัตถุรับแรง
∆p = mv - mu
= Favg × t
เมื่อนําแรงมาพลอตเปนกราฟกับเวลา เราจะไดวา พื้นที่ใตกราฟระหวาง แรงกับเวลา ไดแก โมเมนตัมที่
เปลี่ยนไป หรือการดลนั่นเอง
แรง (นิวตัน)
การเปลี่ยน
โมเมนตัม
เวลา (วินาที)

การชนและกฎการอนุรักษโมเมนตัม
ในการชนกันระหวางวัตถุ 2 ชิ้น m1 และ m2 ในระหวางการชนแรงกระทําบนวัตถุทั้งสอง เปนไปตาม

กฎของนิวตัน
F12 = -F21
m 1 v 1 - m 1u 1 m v -m u
t = - 2 2t 2 2
m1v1 + m2v2 = m1u1 + m2u2
ผลรวมโมเมนตัมกอนชน = ผลรวมโมเมนตัมหลังชน
ในการชนโมเมนตัมจะอนุรกั ษเสมอทั้งการชนแบบยืดหยุนและแบบไมยืดหยุน
การชน แบบตางๆ
• การชนแบบยืดหยุน คือ การชนที่ไมมีการเสียพลังงานในการชนเลย
• การชนแบบไมยืดหยุน คือ การชนที่เมื่อชนแลวมีพลังงานบางสวนเสียไป เชน การชนที่ติดกันไป
การชนในสองมิติ
หลักการคํานวณการชนในสองมิติ ใชหลักเดียวกับขางตนเพียงแตวา แยก แกน x และ y โดยโมเมนตัม
รวมในแตละแกนจะอนุรักษ มีขอสังเกตคือถามวลของวัตถุเทากันและการชนเปนแบบยืดหยุน หลังชนทิศทางที่
วัตถุทั้งสองเคลื่อนที่ไปจะตั้งฉากกัน

1. ในการชนกันอยางไมยืดหยุนดังแสดงในรูป ความเร็วหลังชนของ m มีขนาดเทาเดิมแตกลับทิศ v มีคาเทาใด
M m M m
u u v u
กอนชน หลังชน
1) u เมตร/วินาที 2)  M -M2m  u เมตร/วินาที

3)  M M- m  u เมตร/วินาที 4)  2mM- M  u เมตร/วินาที
2. วัตถุ A มีมวลเปน 2 เทาของวัตถุ B ปลอยทั้งคูใหตกจากหยุดนิ่งจากระดับสูงเดียวกัน ขณะเมือ่ กระทบพื้น
นั้นโมเมนตัมของวัตถุ A มีขนาดเปนกี่เทาของวัตถุ B
1) 12 2) 1 3) 2 4) 4
3. ลูกฟุตบอลมวล 0.5 กิโลกรัม เคลื่อนที่ดวยความเร็ว 10 เมตรตอวินาที ถาผูรักษาประตูใชมือรับลูกบอลให
หยุดนิ่งภายในเวลา 0.04 วินาที แรงเฉลี่ยที่มือกระทําตอลูกบอลมีขนาดเทาใด
4. แรง F กระทําตอมวล 0.4 กิโลกรัม ทําใหขนาดของความเร็ว v เปลี่ยนแปลงตามเวลา t โดยทิศไมเปลี่ยน

ดังกราฟ อัตราการเปลี่ยนการดลในชวงความเร็ว ที่ A ไปเปนความเร็วที่ B มีคาเทาใด
อัตราเร็ว (เมตรตอวินาที)
40
30
20
10
00 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5
เวลา (วินาที)

5. ลูกบอลมวล 2.0 กิโลกรัม ตกจากที่สูง 1.25 เมตร ในแนวดิ่ง กระทบพื้นราบแลวสะทอนกลับขึ้นไปไดสูงสุด
0.45 เมตร ถาลูกบอลกระทบพื้นเปนเวลา 0.1 วินาที แลว
1. การดลที่พื้นกระทําตอลูกบอลเปนเทาใด
2. พื้นออกแรงเฉลี่ยตอลูกบอลเทาใด
3. การกระทบพื้นลูกบอลเสียพลังงานจลนไปเทาใด
6. ลูกฟุตบอลมวล 0.3 กิโลกรัม ถูกเตะจากสภาพที่หยุดนิ่งใหลอยไปในอากาศดวยอัตราเร็วตน 10 เมตรตอ

วินาที ถารองเทาของนักฟุตบอลตกกระทบลูกฟุตบอลนาน 5 × 10-3 วินาที จงหาแรงดลในหนวยนิวตันที่
กระทําตอลูกฟุตบอล โดยคิดวาแรงนี้กระทําผานจุดศูนยกลางมวลและมีคาคงตัว
1) 150 2) 300 3) 600 4) 1200
7. ยิงลูกปนมวล 5 กรัม ใหมีความเร็ว 900 เมตรตอวินาที ตามแนวระดับขณะกระทบถุงทรายมวล 1 กิโลกรัม

ซึ่งแขวนไวดว ยเชือกตามแนวดิ่ง ทันทีที่ลูกปน ทะลุผานถุงทรายพบวาถุงทรายมีความเร็ว 4 เมตร/วินาที
จงหาขนาดของความเร็วที่ลูกปนออกจากถุงทราย

การเคลื่อนที่เปนวงกลมเปนการเคลื่อนที่โดยมีระยะหางจากจุดคงที่ “จุดหมุน” เทากันเสมอ โดยลักษณะ
ทั่วไปในระดับนี้เนนที่การเคลื่อนที่เปนวงกลมดวยอัตราเร็วคงที่ โดยสรุปความสัมพันธไดดังนี้
v
R
o ac
ถา R เปนรัศมีความโคงของการเคลื่อนที่เปนวงกลม หนวยเมตร

v เปนอัตราเร็วเชิงเสนของวัตถุที่เคลื่อนที่เปนวงกลม (มีทิศสัมผัสกับผิว) หนวยเมตรตอวินาที
ω เปนอัตราเร็วเชิงมุม (มุมที่กวาดไปไดในหนึ่งวินาที) หนวยเรเดียนตอวินาที
T คือ คาบการเคลื่อนที่ (เวลาที่เคลื่อนที่ครบรอบ)
ac คือ ความเรงมีทิศเขาสูศูนยกลางของวงกลมในหนวยเมตรตอวินาที
เราพบวา
v = ωR เมตรตอวินาที
ω = 2Tπ เรเดียนตอวินาที
2
ac = vR
= ω2R เมตรตอวินาที
ดังนั้น แรงที่จะดึงวัตถุใหเคลื่อนที่เปนวงกลม
F = m ac
2
= m vR นิวตัน
วัตถุจะเคลื่อนที่เปนวงกลมไดตองมีแรงภายนอก (แรงตึงเชือก, แรงเสียดทาน ฯลฯ) ในทิศเขาสูศูนยกลาง
จึงจะรักษารูปแบบการเคลื่อนที่ได

1. วัตถุหนึ่งเคลือ่ นที่แบบฮารมอนิกอยางงายรอบจุดสมดุล O โดยมีอัตราเร็วสูงสุด 5 เซนติเมตรตอวินาที
โดยมีคาบเทากับ 2π วินาที ถามวาขณะที่วัตถุมีความเร็ว 3 เซนติเมตรตอวินาที วัตถุอยูห างจากจุด O
เทาใด
1) 1 cm 2) 2 cm 3) 3 cm 4) 4 cm
2. ลูกบิลเลียดมวล M รัศมี R มีโมเมนตความเฉื่อย MR2 เดิมอยูนิ่งๆ บนพื้นเอียงสูง 2.8 เมตร กลิง้ ลงมาตาม
พื้นเอียง เมื่อถึงพื้นราบลูกบิลเลียดนี้มีความเร็วเทาใด
1) 6.3 m/s 2) 7.4 m/s 3) 9.0 m/s 4) 12 m/s

แมเหล็กและการเหนี่ยวนําแมเหล็กไฟฟา
สนามแมเหล็ก
y สนามแมเหล็ก ไดแก บริเวณโดยรอบแทงแมเหล็ก ซึ่งสามารถสงผลใหเกิดแรงบนประจุไฟฟาที่

เคลื่อนที่เขามาได และเหนี่ยวนําใหแทงแมเหล็กอื่นเรียงตัวในแนวขนานกับเสนแรง
y สนามแมเหล็กมีทิศพุงออกจากขั้วเหนือ และพุงเขาหาขั้วใต
y ขั้วโลกเหนือมีขั้วแมเหล็กใต และขั้วโลกใตมีขวั้ แมเหล็กเหนือ
สนามแมเหล็กโดยรอบแทงแมเหล็ก
สนามแมเหล็กจากขั้วแมเหล็กตางขั้วกัน สนามแมเหล็กจากแมเหล็กเหมือนกัน
y หนวยของสนามแมเหล็กเปน “เทสลา” (T)
y 1 เทสลา = 1 เวเบอร/ตารางเมตร = 1 นิวตัน/แอมแปร ⋅ เมตร
y 1 เกาส (Gauss) = 10-4 เทสลา
y แมเหล็กทั่วไปจะมีความเขมสนามประมาณ 25000 G หรือ 2.5 T
y สนามแมเหล็กโลกขนาดประมาณ 0.5 G

ตัวอยาง โดยปกติเข็มทิศจะวางตัวตามแนวทิศเหนือ-ใต เมื่อนําเข็มทิศมาวางใกลๆ กับกึ่งกลางแทงเหล็กที่
ตําแหนงดังรูป เข็มทิศจะชี้ในลักษณะใด
N S
เข็มทิศ
N S
4) S N
N S
1) 2) 3)
S N
การเคลื่อนที่ของประจุไฟฟาในสนามแมเหล็ก
เมื่อประจุไฟฟาเคลื่อนที่เขาในสนามแมเหล็กมันจะเบี่ยงเบนเปนสวนโคงของวงกลม
แรงแมเหล็กบนประจุไฟฟาเคลื่อนที่
พบวาแรงแมเหล็กจะเกิดขึ้นตอประจุไฟฟาที่เคลื่อนที่เทานั้นและมีทิศทางตั้งฉากกับ
ทั้งความเร็วและสนามแมเหล็ก เปนไปตามกฎมือขวาดังสมการ
F = qV × B
การใชกฎมือขวา
1. หันมือขวาใหปลายนิ้วทั้ง 4 ชี้ไปในทิศเดียวกับความเร็ว
2. กํามือโดยใหหมุนเขาหาทิศของสนามแมเหล็ก
3. ถาทิศของสนามแมเหล็กชี้ไปดานหลังมือใหพลิกมือกลับ
4. นิ้วโปงจะชี้ทิศของแรงตอประจุบวก
5. ประจุลบแรงจะกลับทิศ

แรงไฟฟาบนลวดตัวนําที่มีกระแสไหล
กระแสไฟฟาเกิดจากประจุไฟฟาเคลื่อนที่ ดังนั้นลวดตัวนําที่มีกระแสไหลที่อยูในสนามแมเหล็กก็จะถูกแรง
กระทําเชนกัน โดยมีทิศเปนไปตามกฎมือขวา ตามความสัมพันธ
v v v
F = Il × B
ตามกฎมือขวาเชนกัน โดยแทนความเร็วของประจุดว ยทิศทางของกระแสไฟฟา
ตัวอยาง
1. อนุภาค P และ Q เมื่อเคลื่อนทีผ่ านสนามแมเหล็ก B ที่มีทิศพุงออกตั้งฉากกับกระดาษมีการเบี่ยงเบนดังรูป
ถานําอนุภาคทั้งสองไปวางไวในบริเวณที่มีสนามไฟฟาสม่ําเสมอ แนวการเคลื่อนที่จะเปนอยางไร
B
P
Q
1) เคลื่อนที่ไปทางเดียวกันในทิศทางตามเสนสนามไฟฟา
2) เคลื่อนที่ไปทางเดียวกันในทิศทางตรงขามกับเสนสนามไฟฟา
3) เคลื่อนที่ในทิศตรงขามกันโดยอนุภาค P ไปทางเดียวกับสนามไฟฟา
4) เคลื่อนที่ในทิศตรงขามกันโดยอนุภาค Q ไปทางเดียวกับสนามไฟฟา
2. อนุภาคโปรตอนเคลื่อนที่เขาไปในทิศขนานกับสนามแมเหล็ก ซึ่งมีทิศพุงเขากระดาษแนวการเคลื่อนที่ของ
อนุภาคโปรตอนจะเปนอยางไร
1) วิ่งตอไปเปนเสนตรงดวยความเร็วคงตัว 2) เบนไปทางขวา
3) เบนไปทางซาย 4) วิ่งตอไปเปนเสนตรงและถอยหลังกลับในที่สุด
3. อนุภาคแอลฟา อนุภาคบีตา รังสีแกมมา เมื่อเคลื่อนที่ในสนามแมเหล็ก ขอใดไมเกิดการเบน
1) อนุภาคแอลฟา 2) อนุภาคบีตา
3) รังสีแกมมา 4) อนุภาคแอลฟาและอนุภาคบีตา
4. วางลวดไวในสนามแมเหล็กดังรูป เมื่อใหกระแสไฟฟาเขาไปในเสนลวดตัวนําจะเกิดแรงเนื่องจากสนามแมเหล็ก
กระทําตอลวดนี้ในทิศทางใด
N S
I
1) ไปทางซาย (เขาหา N) 2) ไปทางขวา (เขาหา S)

3) ลงขางลาง 4) ขึ้นดานบน
วิทยาศาสตร ฟสิกส (100) _________________________ โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009

5. AB เปนสวนของลวดตรงยาวมีกระแส i จาก A ไป B และมีอิเล็กตรอนประจุ -e กําลังวิ่งผานจุด C ดวย
ความเร็ว v ซึ่งมีทิศขนานกับ AB ดังรูป ขณะนั้น อิเล็กตรอนมีความเรงตามขอใด
1) มีความเรงในทิศเขาหาเสน AB
C v
2) มีความเรงในทิศออกจากเสน AB
A B 3) มีความเรงในทิศขนานกับการเคลื่อนที่
i 4) ไมมีความเรง
6. เมื่ออิเล็กตรอนเคลื่อนที่ผานบริเวณหนึ่งซึ่งมีสนาม กรณีใดที่ความเร็วของอิเล็กตรอนไมเปลี่ยนแปลง
1) ขนานกับสนามแมเหล็ก 2) ขนานกับสนามไฟฟา
3) ตั้งฉากกับสนามแมเหล็ก 4) ตั้งฉากกับสนามไฟฟา
7. อนุภาคบีตาเคลื่อนที่เขาไประหวางแผนตัวนําขนาน a และ b ซึ่งวางหางกัน 2.0 มิลลิเมตร และมีความตาง
ศักย 160 โวลต ภายในที่วางระหวางแผนตัวนํา มีสนามแมเหล็กสม่ําเสมอขนาด 4.0 เทสลา และมีทิศดังรูป
ถาตองการใหอนุภาคบีตาทะลุชองเปด S พอดี ความเร็วของอนุภาคจะตองเปนเทาใด และแผนตัวนํา a
จะตองเปนขั้วบวกหรือขัว้ ลบ
8. อิเล็กตรอนมวล m ประจุ -q เคลื่อนที่เขาไปในสนามแมเหล็ก B ในแนวตั้งฉากกับสนามแมเหล็ก ความเร็ว

ของอิเล็กตรอนมีทิศเบนไป 45 องศาจากแนวเดิมเมื่อเวลาผานไปกี่วินาที
โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009 __________________________วิทยาศาสตร ฟสิกส (101)

การเคลื่อนที่ของประจุไฟฟาเปนวงกลม
เมื่อประจุไฟฟาเคลื่อนในสนามแมเหล็กจะเคลื่อนเปนวงกลม โดยมีแรงแมเหล็กเทากับแรงเขาสูศูนยกลาง
ดังนั้นเราจะแสดงไดวา
FB = FC
mv 2
qv⊥B = R ⊥
mv
R = qB⊥
ถาความเร็วมีทิศตัง้ ฉากกับสนามแมเหล็ก
ประจุจะเคลื่อนที่เปนวงกลม
รัศมีความโคง R = mv qB
ความถี่การหมุน f = 2qB πm มีชื่อเรียกวา cyclotron frequency
ถาความเร็วไมตั้งฉากกับสนามแมเหล็ก
mv
ประจุจะเคลื่อนที่เปนเกลียว (spiral) โดยมีรัศมีของเกลียว R = qB⊥ และประจุจะเคลื่อนที่ตามแนว
สนามแมเหล็ก ดวยอัตราเร็ว v //
ขอสังเกต ถามองเขาหาตามแนวสนามแมเหล็ก ประจุบวกจะวนในทิศทวนเข็มนาฬิกา ขณะที่ประจุลบจะวนในทิศ
ตามเข็มนาฬิกาแสมอ
1. ถาอนุภาคไฟฟาบวกมีขนาดประจุเทากัน มวลไมเทากัน เคลื่อนที่เขาสูสนามแมเหล็กในแนวตั้งฉากดวย
ความเร็วเทากัน แลวประจุตางเคลื่อนที่วิถีเปนวงกลม ขอใดตอไปนี้ทถี่ ูกตอง
1) รัศมีของการเคลื่อนที่ไมเทากัน
2) อัตราเร็วเชิงมุมของอนุภาคที่มีมวลมากจะมีคามากกวาของอนุภาคที่มีมวลนอย
3) แมเหล็กที่กระทําตอแตละอนุภาคมีคาเทากัน
4) พลังงานจลนของอนุภาคทั้งสองขณะวิ่งโคงเทากัน
2. อิเล็กตรอนมวล m กิโลกรัม ประจุ e คูลอมบ เคลื่อนที่ดว ยอัตราเร็วคงตัว v เมตรตอวินาที เขาไปในบริเวณ
สนามแมเหล็กสม่ําเสมอ ขนาด B เทสลา ในทิศที่ตั้งฉากกับการเคลื่อนที่ ทําใหเกิดการเคลื่อนที่เปนวงกลม
อิเล็กตรอนจะเคลื่อนที่ไดกี่รอบตอวินาทีในสนามแมเหล็กนั้น

3. ประจุ -q มวล m เคลื่อนที่ดวยความเร็วตน V0 เขาไปในบริเวณ (1) ซึ่งมีสนามไฟฟาสม่ําเสมอ E และ
บริเวณ (2) ซึ่งมีสนามแมเหล็กสม่ําเสมอ B โดย E และ B มีทิศดังรูป และ d เปนระยะทางที่ประจุเคลื่อนที่
ในบริเวณ (1) เมื่อเขาสูบริเวณ (2) แลวประจุจะมีเสนทางการเคลื่อนที่อยางไร และมีรัศมีความโคงเทาใด
4. ขดลวดสี่เหลี่ยมผืนผาขนาด 10 เซนติเมตร × 30 เซนติเมตร แขวนยึดติดเพดานดวยเชือก ปลายลางของ

ขดลวดอยูในสนามแมเหล็กที่มีความเขม 0.2 เทสลา ทิศทางดังรูป จะตองมีกระแสไหลในขดลวดเทาใด และ
มีทิศทางใด จึงจะทําใหความตึงในเสนเชือกที่แขวนขดลวดไวมีขนาด 6 × 10-2 นิวตัน ในที่นี้ไมคิดมวลของ
ขดลวด
5. อิเล็กตรอนและโปรตอนที่มีพลังงานจลนเทากันและเขาไปในสนามแมเหล็กเดียวกัน รัศมีความโคงของการ
เคลื่อนที่ของโปรตอนจะเปนกี่เทาของอิเล็กตรอน

6. อนุภาคแอลฟาและอนุภาคเบตาเคลื่อนที่เขาไปในแนวขนานกับสนามแมเหล็ก B ที่มีคาสม่ําเสมอดังรูป
การเคลื่อนที่ในสนามแมเหล็กของอนุภาคทั้งสองจะเปนอยางไร
v
B
α
เครื่อง mass spectrometer
เปนเครื่องแยกประจุไฟฟาที่มีมวลตางกันออกจากกัน โดยการเรงประจุไฟฟาใหเคลื่อนที่เขาสูสนามแมเหล็ก
โดยมีอัตราเร็วเทากัน หรือมีพลังงานเทากัน เมื่อเขาสูสนามแมเหล็กประจุก็จะเคลื่อนเปนวงกลมโดยมีรัศมีมาก
นอยตามแตอัตราสวนประจุตอมวลของประจุ โดยที่ระยะที่ไปกระทบ x = 2R
กรณีประจุมีความเร็วเทากัน
x = 2R
x = 2 mv
qB
X ∝ qm

กรณีประจุมีพลังงานเทากัน (ถูกเรงดวยความตางศักยเทากัน)
x = 2R
x = 2 mv qB
x = 2 mv 2qV
qB m
x = B2 2mV
q
X ∝ m
q
ตัวอยาง อนุภาค 3 ตัว ไดแก โปรตอน ( 11 H ) ดิวเทอรอน ( 21 H ) และ อนุภาคแอลฟา ( 42 He ) ถูกเรงดวยความ

ตางศักยไฟฟาเทากัน วิ่งเขาในบริเวณสนามแมเหล็กขนาดสม่ําเสมอ โดยมีทิศทางการวิ่งตั้งฉากกับสนามแมเหล็ก
จงเปรียบเทียบรัศมีวงโคจรของอนุภาคทั้ง 3 นั้น
สนามแมเหล็กจากกระแสไฟฟา (แมเหล็กไฟฟา)
y ป พ.ศ. 2362 (ค.ศ. 1819) Hans Oersted ขณะที่กําลังทําการสาธิตเรื่องกระแสไฟฟา สังเกตเห็นวา
เมื่อผานกระแสไฟฟาในเสนลวด สามารถทําใหเข็มทิศเปลี่ยนทิศได
y ตอมา Andre’ Ampère เสนอกฎเกณฑแสดงความสัมพันธระหวางแรงแมเหล็กระหวางเสนลวดที่มี
กระแสไหล
y ในทศวรรษ 1820 ฟาราเดยและเฮนรี แสดงวากระแสไฟฟาสามารถเกิดขึ้นไดจากการเปลี่ยนแปลง
สนามแมเหล็ก ซึ่งนําไปสูการผลิตกระแสไฟฟาจากเครื่องกําเนิดไฟฟาในเวลาตอมา

สนามแมเหล็กจากลวดตรงยาวที่มีกระแสไหล
สนามแมเหล็กจะมีทิศเปนไปตามกฎมือขวา โดยกํารอบเสนลวดใหนิ้วโปงชี้
ในทิศที่มีกระแสไหล แนวของมือจะชี้ในทิศของสนามแมเหล็ก
ขนาดของสนามแมเหล็กจะแปรผันตรงกับกระแสไฟฟา และแปรผกผันกับ
ระยะหางจากลวด
B ∝ I
B ∝ 1r
ดังนั้นสามารถแสดงไดวา
µ I
B ∝ 2π0r เทสลา
µ0 คือ ความซาบซึมไดของสุญญากาศ permeability constant
µ0 ∝ 4π × 10-7 T / mA
µ0 ∝ 1.26 × 10-6 T / mA
ตัวอยาง A, B และ C เปนเข็มทิศเบา วางอยูบนกระดาษราบ เสนลวดตัวนํา PQ ตั้งฉากกับกระดาษ และตอ

กับสวิตช S อนุกรมกับเซลลไฟฟา ดังรูป เมื่อสับสวิตช S ลง คํากลาวตอไปนี้ขอใดถูก
1) ปลายเหนือของ A จะเบนไปทางตะวันตก
2) ปลายเหนือของ B จะเบนไปทางตะวันออก
3) ปลายเหนือของ C ยังคงชี้ไปยังทิศเหนือดังเดิม

ตัวอยาง ภาพนี้แสดงภาคตัดขวางของลวดยาวมาก 3 เสนตั้งฉากกับหนากระดาษอยูที่มุมทั้งสามของรูปสีเ่ หลี่ยม
จัตุรัส ลวดแตละเสนมีกระแสไหล I สนามแมเหล็กที่จุด P เปนตามรูปใด
I ออก I เขา
P I ออก
1) 135° 2) 45°
P P
P
3) P 45° 4) 135°
แรงระหวางลวดตัวนําที่มีกระแสไฟฟา
y สนามแมเหล็กเนื่องจากกระแส Ia ที่ระยะหาง d เทากับ

µ i
B = 20πda เทสลา
y แรงบนลวดเสนที่สองเทากับ
µ i i
Fb = iblBa = 20πad b l นิวตัน
y ในทางกลับกันจะเกิดแรงบนลวดเสนที่ 1 เนื่องจากสนามแมเหล็กในลวดเสนที่ 2
µ i i
Fa = ialBb = 20πad b l
y แรงตอหนวยความยาวจะเทากัน
สรุป กระแสไหลทางเดียวกันจะเกิดแรงดูดกัน กระแสไหลสวนกันจะกิดแรงผลักกัน
y หลักการนี้ใชในการเทียบมาตรฐาน 1 แอมแปร

ตัวอยาง ลวดทองแดง 2 เสนยาวเทากัน ขนาดเทากันและวางขนานกัน เมื่อมีความตางศักยระหวางปลายลวด
ทั้งสองเทากัน เกิดแรงในแตละเสนเปน F ถาลวดเสนหนึ่งมีพื้นที่หนาตัดโตเปนสองเทาโดยที่ขอกําหนดอื่นคงเดิม
แรงที่เกิดบนเสนลวดนั้นจะเปนกี่เทาของ F
ตัวอยาง นักเรียนคนหนึ่งทําการทดลองเรื่องแรงระหวางลวดตัวนําสองเสนที่มีกระแสไฟฟาไหลผานและขนานกัน
ครั้งที่ 1 เขาจายใหกระแสไฟฟาไหลผานลวดทั้งสองในทิศทางตรงกันขาม ครั้งที่ 2 เขาจายใหกระแสไฟฟาที่ผาน
ลวดทั้งสองมีทิศไปทางเดียวกัน ขอใดตอไปนี้ถูกตองเกี่ยวกับแรงระหวางลวดทั้งสองสําหรับการทดลองครั้งที่ 1
และครั้งที่ 2 ตามลําดับ
1) แรงดูดและแรงผลัก
2) แรงดูดทั้งสองกรณี
3) แรงผลักทั้งสองกรณี
4) แรงผลักและแรงดูด

มอเตอรไฟฟา
เปนอุปกรณที่อาศัยหลักแรงกระทําตอเสนลวดที่มีกระแสไหล ทําใหเกิดโมเมนตรอบแกนหมุน ทําใหหมุนได
ทั้งนี้โมเมนตของแรงคูควบที่เกิดขึ้นรอบแกนหมุนมีคาเทากับ M = NIA sin (θ) นิวตันเมตร

เมื่อ M คือ โมเมนตของแรงคูควบ
I คือ กระแสไฟฟาในขดลวด
N คือ จํานวนรอบของขดลวด
A คือ พื้นที่หนาตัดของขดลวด
θ เปนมุมระหวางสนามแมเหล็กกับเสนตั้งฉากกับระนาบของขดลวด
ตัวอยาง ขดลวดตัวนํารูปสี่เหลี่ยมมีพื้นที่ 12 ตารางเซนติเมตร มีระนาบอยูในแนวระดับ วางอยูในบริเวณที่

สนามแมเหล็ก 4 เทสลาในแนวดิ่ง ถาจํานวนขดของขดลวดตัวนําเทากับ 500 รอบ จงหาโมเมนตของแรงคูควบที่
เกิดขึ้น ณ ตําแหนงนั้น ถาคาของกระแสที่ผานขดลวดเทากับ 5 แอมแปร

แรงเคลื่อนไฟฟาเหนี่ยวนํา
การทดลองของฟาราเดย
ในทศวรรษ 1820 ฟาราเดยและเฮนรี แสดงวากระแสไฟฟาสามารถเกิดขึ้นไดจากการเปลี่ยนแปลง

สนามแมเหล็ก ซึ่งนําไปสูการผลิตกระแสไฟฟาจากเครื่องกําเนิดไฟฟาในเวลาตอมา โดยฟาราเดยทําการทดลอง 2
อยาง คือเคลื่อนแทงแมเหล็กเขาหาขดลวด และทําใหเกิดสนามแมเหล็กในขดลวดจากกระแสไฟฟา ฟาราเดย
พบวาจะมีกระแสไฟฟาไหลในขดลวดที่ 2 ขณะที่แทงแมเหล็กเคลื่อนที่ หรือมีกระแสไฟฟาที่เปลี่ยนแปลงเทานั้น
และเมื่อเบนขดลวดไป 90 องศา ไมเกิดกระแส
ฟาราเดยสรุปวา เกิดแรงเคลื่อนไฟฟาในขดลวด 2 เปนผลมาจากการเปลี่ยน ฟลักซแมเหล็กที่เกิดจาก
ขดลวด 1
ฟลักซแมเหล็ก
ฟลักซแมเหล็ก คือ ผลคูณระหวางพื้นที่กับสนามแมเหล็กที่ผานพื้นที่ในแนวตั้งฉาก
Φ = B⊥A = BA cos (θ)

r
B

ตัวอยาง จงหาฟลักซแมเหล็กที่ผานขดลวดสี่เหลี่ยมผืนผา abcd ถามีสนามแมเหล็ก B ขนาดสม่ําเสมอ 2 เทสลา
ในทิศที่ขนาดแกน X ดังรูป
ตัวอยาง ขดลวดของมอรเตอรไฟฟามีพื้นที่หนาตัด 0.4 ตารางเมตร วางอยูในสนามแมเหล็ก 2 เทสลา โดยมี

ระนาบของขดลวดทํามุม 30 องศากับสนามแมเหล็กดังรูป จงคํานวณวาฟลักซแมเหล็กที่ผานขดลวดเทากับเทาไร
1) 1.0 Wb
2) 0.8 Wb
3) 0.6 Wb
30° 4) 0.4 Wb
r
B
กฎของเลนซ
กระแสไฟฟาเหนี่ยวนําจะเกิดขึ้นในทิศทางที่จะสรางสนามแมเหล็กตานความเปลี่ยนแปลงของสนามแมเหล็ก
ภายนอก

ตัวอยาง กระแสเหนี่ยวนําในขดลวดเกิดขึน้ ไดเมื่อสนามแมเหล็กผานในขดลวดมีการเปลี่ยนแปลง รูปใดแสดงทิศ
ของกระแสเหนี่ยวนํา i ไดถูกตอง
1) ก., ข. และ ค.
2) ก. และ ข.
3) ค. เทานั้น
4) คําตอบเปนอยางอื่น
ตัวอยาง เมื่อสับสวิตช S ใหครบวงจร จะเกิดกระแสไฟฟาไหลในวงจร B ในทิศใด

แกนเหล็กออน
A B
S
+- R P Q
1) ไมมีกระแสไหล
2) กระแสไฟฟาไหลในทิศ R → P → Q
3) กระแสไฟฟาไหลในทิศ Q → P → R
4) กระแสไฟฟาไหลในทิศ R → P → Q แลวกลับทิศเปน Q → P → R

ตัวอยาง ลวดตัวนํา P วางอยูระหวางขัว้ ของแมเหล็กไฟฟา ถาสนามแมเหล็กในบริเวณขดลวดมีคาสม่ําเสมอ
v v
เทากับ B1 (รูป ก.) ตอมาลดกระแสไฟฟา ทําใหสนามแมเหล็กสม่ําเสมอมีคาลดลงเปน B2 (รูป ข.) นั่นคือ
ฟลักซแมเหล็กที่ผานขดลวด P มีการเปลี่ยนแปลง ขอใดตอไปนี้แสดงทิศทางการเคลื่อนที่ของอิเล็กตรอน (e) และ
ทิศทางของแรงเคลื่อนไฟฟา (E) ในขดลวด P ไดถูกตอง
รูป ก. รูป ข.
1) B B 2) B B
e E e E
3) B B 4) B B
e E e E

กฎของฟาราเดย (Faraday law)
ฟาราเดยสรุปความสัมพันธตามกฎของเขาไดวา
“แรงเคลื่อนไฟฟาเหนี่ยวนําจะเทากับจํานวนขดลวดคูณดวยอัตราการเปลี่ยนฟลักซแมเหล็ก”
∆Φ
ε = -N ∆t B
เมื่อ ΦB คือ ฟลักซแมเหล็ก ในหนวยเวเบอร

t คือ เวลา
N คือ จํานวนขดลวด

แรงเคลื่อนไฟฟาในเสนลวดทีเ่ คลื่อนที่
เมื่อมีลวดตรงยาวเคลื่อนที่ผานสนามแมเหล็กดวยอัตราเร็ว v แรงไฟฟาจะทําใหปลายทั้งสองมีความตางศักย
เทากับ
∆Φ
ε = - ∆t B โวลต
ε = BLv
ตัวอยาง ลวดตัวนําเสนหนึ่งเคลื่อนที่ผานสนามแมเหล็กสม่ําเสมอในทิศทางดังรูป ดวยความเร็วคงที่ v ศักยไฟฟาที่

ปลายทั้งสองของลวดเปนอยางไร
ตัวอยาง เครื่องบินซึ่งกําลังบินในแนวระดับมุงหนาทางทิศเหนือในสนามแมเหล็กโลกจะถูกเหนี่ยวนําใหเกิด
แรงเคลื่อนไฟฟาระหวางปลายปกซายกับขวามีคาเทาใด กําหนดใหสนามแมเหล็กโลกในแนวดิ่งตรงตําแหนง
เครื่องบินมีคา B เครื่องบินบินดวยอัตราเร็ว v และระยะจากปลายปกซายไปถึงปลายปกขวาเทากับ D

หมอแปลงไฟฟา
หมอแปลงไฟฟาเปนอุปกรณเปลี่ยนแรงเคลื่อนไฟฟาโดยอาศัยหลักแรงเคลื่อนไฟฟาเหนี่ยวนําระหวางขดลวด 2
ขด โดยขดแรก เรียกวา ขดลวดปฐมภูมิ (Primary Coil) และขดลวดที่สอง เรียกวา ขดลวดทุติยภูมิ
(secondary Coil) โดยเชื่อมตอกันดวยแกนเหล็ก โดยขดลวดทั้งสองจะมีจํานวนขดตางกัน ถาขดปฐมภูมิมี
จํานวนขด N1 และขดลวดทุติยภูมิมีจํานวนขด N2
โดยที่อัตราการเปลี่ยนฟลักซแมเหล็กในขดลวดปฐมภูมิเทากับอัตราการเปลี่ยนฟลักซแมเหล็กในขดลวดทุติยภูมิ
ε1 ∆Φ B ε
N1 = ∆t = N2
2
หรือ
ε1 N
ε2 = N1
2
เนื่องจากพลังงานไฟฟาจะตองอนุรักษ ดังนั้นถาหมอแปลงมีประสิทธิภาพ 100% กําลังไฟฟาที่ขดลวดปฐมภูมิ

จะเทากับกําลังไฟฟาที่ขดลวดทุติยภูมิ ซึ่งสรุปไดวา
I1ε1 = I2ε2
ถาประสิทธิภาพต่ํากวา 100% จะไดวา
=  II2εε2  × 100%
 
η
 1 1

1. หมอแปลงไฟลงจาก 20,000 โวลต เปน 220 โวลต เกิดกําลังในขดลวดทุติยภูมิ 5.4 กิโลวัตต หมอแปลงมี
ประสิทธิภาพ รอยละ 90 กระแสไฟฟาที่ผานขดลวดปฐมภูมิมีคาเทาใด
1) 0.24 A 2) 0.27 A 3) 0.30 A 4) 0.54 A
2. หมอแปลงเครื่องหนึง่ มีจํานวนรอบของขดลวดปฐมภูมิตอจํานวนรอบของขดลวดทุติยภูมิ เปน 1 : 4 ถามี
กระแสและความตางศักยในขดลวดทุติยภูมิเทากับ 10 แอมแปรและ 200 โวลตตามลําดับ จงหากระแสและ
ความตางศักยในขดลวดปฐมภูมิ
1) 40 A และ 50 V 2) 50 A และ 40 V
3) 40 A และ 40 V 4) 50 A และ 50 V
3. หมอแปลงมีแกนเหล็กเพื่อใหฟลักซแมเหล็กผานจากขดลวดปฐมภูมิไปยังขดลวดทุติยภูมิ จงพิจารณา
ขอความตอไปนี้
I. แกนเหล็กมีสมบัตเิ ปนเหล็กออน
II. แกนเหล็กมีสมบัตเิ ปนสารแมเหล็กถาวร
III. หมอแปลงที่มีประสิทธิภาพดีตองมีกระแสวนในแกนเหล็กมาก
IV. หมอแปลงที่มีประสิทธิภาพดีตองมีกระแสวนในแกนเหล็กนอย
ขอความทีถ่ ูกตองคือ
1) I และ III 2) II และ IV 3) II และ III 4) I และ IV
4. หมอแปลงชนิดแปลงลงเครื่องหนึ่ง ใชกับความตางศักย 220 โวลต เมื่อนําหมอแปลงนี้ไปใชกับเตารีด 110
โวลต 750 วัตต เปนเวลา 1 นาที พบวาเกิดความรอนขึ้นในแกนเหล็ก 7.8 กิโลจูล ในขณะที่เตารีดมี
กําลังไฟฟาคงเดิม ขดลวดปฐมภูมิจะตองใชกระแสไฟฟาอยางนอยที่สุดกี่แอมแปร
5. หมอแปลงอุดมคติตวั หนึ่ง มีจํานวนรอบของขดลวดปฐมภูมิเปน 2,000 รอบ และจํานวนรอบของขดลวด
ทุติยภูมิเปน 1,000 รอบ เมื่อนํามาใชในวงจรดังรูป ขนาดของฟวสที่นํามาใชจะตองมีคาอยางนอยที่สุดเทาใด
6. หมอแปลงมีแกนเหล็กเพื่อใหฟลักซแมเหล็กผานจากขดลวดปฐมภูมิไปยังขดลวดทุติยภูมิ ขอใดตอไปนี้ถูกตอง
1) แกนเหล็กมีสมบัตเิ ปนเหล็กออน
2) แกนเหล็กมีสมบัตเิ ปนสารแมเหล็กถาวร
3) หมอแปลงที่มีประสิทธิภาพดี ตองมีกระแสวนในแกนเหล็กมาก
4) หมอแปลงที่มีประสิทธิภาพดี ตองมีกระแสวนในแกนเหล็กนอย

คลื่นแมเหล็กไฟฟาเปนคลื่นชนิดเดียวที่ไมตองอาศัยตัวกลางในการสงผานพลังงาน ดังนั้นจึงสามารถเดินทาง
ในสุญญากาศได คลื่นแมเหล็กไฟฟาจึงเปนตัวการหลักในการสงผานพลังงานจากดวงอาทิตยมายังโลกในรูปของแสง
โดยเฉลี่ยแลวแสงอาทิตยนําพลังงานมาถึงโลกในอัตรา 1370 วัตตตอตารางเมตร
คลื่นแมเหล็กไฟฟาเคลื่อนที่ในสุญญากาศดวยอัตราเร็วคงที่ 3 × 108 เมตรตอวินาที อัตราเร็วนีเ้ ปน
ปริมาณสมบูรณ นั่นคือ ไมวาผูสังเกตจะอยูนิ่งหรือเคลือ่ นที่ก็จะวัดอัตราเร็วแสงไดเทากันเสมอ ในตัวกลางอื่น
นอกจากสุญญากาศ อัตราเร็วของคลื่นแมเหล็กไฟฟาจะชาลงโดยอัตราสวนระหวางอัตราเร็วแสงในสุญญากาศ
หารดวยอัตราเร็วแสงในตัวกลาง เรียกวา ดัชนีหักเห
n = cv
องคประกอบของคลื่นแมเหล็กไฟฟา
องคประกอบของคลื่นแมเหล็กไฟฟาประกอบดวยสนามแมเหล็ก และสนามไฟฟาในทิศทางที่ตั้งฉากกันที่
สําคัญอัตราสวนระหวางสนามแมเหล็กและสนามไฟฟาจะเทากับอัตราเร็วของแสงในตัวกลางนั้น
electric
field
magnetic
field
propa
ga tion
c = E
B

คลื่นแมเหล็กไฟฟาชนิดตางๆ
คลื่นแมเหล็กไฟฟาแบงออกเปนประเภทยอยๆ ตามความยาวคลืน่ ดวยชื่อตางๆ กัน เมื่อเรียงตามความยาว
คลื่น ไดแก รังสีแกมมา รังสีเอกซ รังสีอัลตราไวโอเลต แสง คลืน่ อินฟราเรด คลื่นไมโครเวฟ คลืน่ วิทยุ โดยแตละ
กลุมมีการใชประโยชนที่แตกตางกันออกไป
gamma ultraviolet infrared
rays X-rays rays rays radar FM TV shortwave AM
10-14 10-12 10-10 10-8 10-6 10-4 10-2 1 102 10 4

Wavelength (meters)
Visible Light
400 500 600 700

Wavelength (nanometers)
รังสีแกมมา เปนคลื่นแมเหล็กไฟฟาที่ปลอยออกมาจากสารกัมมันตรังสี รังสีแกมมามีพลังงานสูง ดังนั้น
ความยาวคลื่นจึงสั้นอยูในระดับ 0.001 นาโนเมตร หรือสั้นกวา เราใชรังสีแกมมาในทางการแพทยเพื่อใชฆาเชื้อ
หรือทําลายเซลลมะเร็ง
รังสีเอกซ มีความยาวคลื่นมากกวารังสีแกมมาอยูในชวง 1 นาโนเมตร ถึง 0.001 นาโนเมตร รังสีเอกซ
เกิดจากการหนวงประจุไฟฟาอยางแรงทําใหประจุนั้นมีการแผรังสีออกมา เนื่องจากรังสีเอกซมีอํานาจทะลุทะลวง
สูงเราจึงนํามาใชประโยชนในการถายภาพอวัยวะภายในรางกายที่เรารูจักในชื่อเรียกวา ถายเอกซเรย
รังสีอัลตราไวโอเลต หรือรังสีเหนือมวงมีความยาวคลื่นในชวง 1 ถึง 400 นาโนเมตร เปนรังสีที่มอี ันตราย
ตอสิ่งมีชีวิต สามารถกระตุนใหเกิดมะเร็งที่ผิวหนัง รังสีอัลตราไวโอเลตจากดวงอาทิตยจะถูกดูดกลืนไปดวยบรรยากาศ
โดยเฉพาะอยางยิ่งดวยแกสโอโซน อยางไรก็ดีรังสีอัลตราไวโอเลตมีประโยชนในการฆาเชื้อโรค
แสง แสงเปนคลื่นแมเหล็กไฟฟาที่เรามองเห็น มีความยาวคลื่น 400-700 นาโนเมตร เปนคลื่นแมเหล็กไฟฟา
ที่สามารถรับไดดวยเซลลสีในตา (เรตินา) จึงมีบทบาทสําคัญในการเห็นแสงมีสีตางๆ ตั้งแตสีมว งที่ 400 นาโนเมตร
จนถึงสีแดงที่ 700 นาโนเมตร
รังสีอินฟราเรด หรือรังสีความรอนมีความยาวคลื่นตั้งแต 700 นาโนเมตร (0.7 ไมครอน) ถึง 1000 ไมครอน
(1 ไมครอน คือ 1 ในลานเมตร) เราใชรงั สีนี้ในการปรุงอาหาร และใชสงสัญญาณควบคุมอุปกรณจากระยะไกล
(รีโมตคอนโทรล)
คลื่นไมโครเวฟ เปนคลื่นแมเหล็กไฟฟาที่มีความยาวคลื่นในชวง 1 มิลลิเมตร ถึง 10 มิลลิเมตร เราใช
ประโยชนในการสื่อสาร (โทรศัพทมือถือ) และปรุงอาหาร (เตาไมโครเวฟ)
คลื่นวิทยุ มีความยาวคลื่นตั้งแต 1 เซนติเมตร ไปจนถึงหลายเมตร เราใชคลื่นวิทยุในการสื่อสาร (โทรทัศน
วิทยุ)

1. คลื่นแมเหล็กไฟฟาชนิดใดตอไปนีท้ ี่มีความยาวคลื่นสั้นที่สุด
2. ขอใดเปนการเรียงลําดับคลื่นแมเหล็กไฟฟาจากความยาวคลื่นนอยไปมากไดถูกตอง
1) รังสีเอกซ อินฟราเรด ไมโครเวฟ
2) อินฟราเรด ไมโครเวฟ รังสีเอกซ
3) รังสีเอกซ ไมโครเวฟ อินฟราเรด
4) ไมโครเวฟ อินฟราเรด รังสีเอกซ
3. คลื่นแมเหล็กไฟฟาที่นิยมใชในรีโมทควบคุมการทํางานของเครื่องโทรศัพทคือขอใด
4. สนามแมเหล็กที่เปนสวนหนึ่งของคลื่นแสงนั้น มีทิศทางตามขอใด
1) ขนานกับทิศทางการเคลื่อนที่ของแสง
2) ขนานกับสนามไฟฟา แตตั้งฉากกับทิศการเคลื่อนที่ของแสง
3) ตั้งฉากกับทั้งสนามไฟฟาและทิศการเคลื่อนที่ของแสง
4) ตั้งฉากกับสนามไฟฟาแตขนานกับทิศการเคลื่อนที่ของแสง
การฝากสัญญาณเสียงไปกับคลื่นวิทยุ
ในการสื่อสารนั้นตองสงสัญญาณเสียงจากจุดหนึ่งไปยังอีกจุดหนึ่ง วิธีที่ทํากัน คือ การเปลี่ยนสัญญาณเสียง
เปนสัญญาณไฟฟาและฝากไปกับคลื่นวิทยุ ซึ่งวิธีการฝากสัญญาณเสียงนี้เรียกวา โมดูเลชัน (Modulation) ซึ่ง
สามารถ ทําได 2 วิธี คือ
Frequency Modulation คือ การนําสัญญาณเสียงไปฝากกับคลื่นวิทยุที่มีความถี่สูงและเดินทางไปไดไกล
สัญญาณที่ผสมแลวจะมีคาอําพนเทากันตลอด แตความถี่จะเปลี่ยนไปเล็กนอยตามสัญญาณไฟฟาที่เขามา สัญญาณ
FM มีขอไดเปรียบที่ความคมชัดของสัญญาณ แตไมสามารถสงสัญญาณไปไดไกลเทาที่ควร
Amplitude Modulation คือ การฝากสัญญาณเสียงโดยผสมสัญญาณไปกับคลื่นวิทยุโดยคลื่นจะมีความถี่
คงเดิมแตคาอําพนจะเปลี่ยนไปตามสัญญาณเสียงที่เขามา การฝากสัญญาณเสียงดวยวิธีนี้สามารถสงสัญญาณได
ไกลกวาระบบ FM
1. การฝากสัญญาณเสียงไปกับคลื่นในระบบวิทยุแบบ เอ เอ็ม คลื่นวิทยุที่ไดจะมีลักษณะอยางไร
1) คลื่นวิทยุจะเปลี่ยนแปลงแอมพลิจูดตามแอมพลิจูดของคลื่นเสียง
2) คลื่นวิทยุจะเปลี่ยนแปลงแอมพลิจูดตามความถี่ของคลื่นเสียง
3) คลื่นวิทยุจะเปลี่ยนแปลงความถี่ตามแอมพลิจูดของคลื่นเสียง
4) คลื่นวิทยุจะเปลี่ยนแปลงความถี่ตามความถี่ของคลื่นเสียง

สเปกตรัมคลื่นแมเหล็กไฟฟาและการใชประโยชน

ไฟฟากระแสตรง (Direct current)
1. ความตางศักยระหวางจุด a กับจุด b เปนเทาใด
a
R R
V R R
b
1) V5 2) V4 3) V3 4) V2
2. เซลลไฟฟาในวงจรนี้กําลังทํางานดวยอัตรารวมเปนเทาใด
I R +q
V C -q
1) I2R q2
2) 2C q2
3) I2R + 2C 4)  IR + Cq  I
3. กระแสไฟฟา I มีคาเทาใด
หลอดไฟ I 5W 6V
15 W 12 V
12 V 5W 6V
1) 0.48 A 2) 0.83 A 3) 1.25 A 4) 2.08 A

4. เครื่องทําน้ําอุนไฟฟาใหความรอนแกน้ํา 15 กิโลกรัม ทําใหน้ําอุณหภูมิเพิ่มจาก 22 ไปเปน 42 องศาเซลเซียส
สําหรับการอาบน้ําแตละครั้ง จงหาวาในการนี้จะเสียคาใชจายเทาใด กําหนดใหความจุความรอนจําเพาะของน้ํา
= 4.2 กิโลจูล/กิโลกรัม ⋅ เคลวิน และคาพลังงานไฟฟา 1 กิโลวัตต-ชั่วโมง เทากับ 5 บาท
1) 0.18 บาท 2) 1.20 บาท 3) 1.75 บาท 4) 2.50 บาท

ไฟฟาสถิต (Electrostatic)
กฎของคูลอมบ
|q ||q | 1 |q1||q 2| นิวตัน
F = k 1 2 2 = 4 πε
r 0 r2
1 2
k = 4 πε = 9 × 109 Nm2
0 C
2
ε0 = 8.85 × 10-12 C 2
Nm
สนามไฟฟา v
v
E = qF
0
สําหรับจุดประจุ
|q||q 0|
F = k
r2
E = qF
0
= k q2||
r
สนามไฟฟาในทรงกลมตัวนําที่มีประจุไฟฟา Q
E = kQ2 นิวตันตอคูลอมบ เมื่อ r > R (อยูนอกทรงกลม)
r
E=0 นิวตันตอคูลอมบ เมื่อ r < R (อยูในทรงกลม)
1. จากรูป ถาตัวเก็บประจุ A มีประจุ 2 ไมโครคูลอมบ จงหาพลังงานไฟฟาสะสมในตัวเก็บประจุ B

A 1 µF
B 3 µF
1) 2 × 10-6 J 2) 3 × 10-6 J 3) 4 × 10-6 J 4) 6 × 10-6 J
2. ทรงกลมตัวนํารัศมี 10 เซนติเมตร มีประจุ 1 ไมโครคูลอมบ ศักยไฟฟาที่ระยะ 5 เซนติเมตรจากจุด
ศูนยกลางภายในทรงกลมเปนเทาใด
1) 0 V 2) 9 × 103 V
3) 9 × 104 V 4) 1.8 × 105 V
3. จํานวนขดลวดปฐมภูมิและทุติยภูมิของหมอแปลงไฟฟาเทากับ 200 รอบ และ 20 รอบ ตามลําดับ
หมอแปลงนี้ใชกับไฟบาน 220 โวลต ถาขดลวดทุติยภูมิตอกับความตานทาน 10 โอหม ถามวากําลัง
ความรอนที่เกิดขึ้นที่ความตานทานนี้เปนเทาใด ถาไมมีการสูญเสียพลังงานในหมอแปลงเลย
1) 4840 W 2) 220 W 3) 48.4 W 4) 22.0 W

4. ขอความตอไปนี้ ขอใดไมใชคลื่นแมเหล็กไฟฟา
1) แสงเลเซอร 2) คลื่นอัลตราซาวนด
3) แสงจันทร 4) รังสีแกมมา
5. อนุภาคมวล m ประจุ q ถูกเรงจากหยุดนิ่งผานความตางศักย V = 2000 โวลต ทําใหไดความเร็ว v = 5 × 106
เมตร/วินาที เมื่อเริม่ เขาสูสนามแมเหล็ก B = 0.1 เทสลา ทิศตั้งฉากกับความเร็ว รัศมีความโคงของการ
เคลื่อนที่ของอนุภาคในสนามแมเหล็กจะเปนกี่เซนติเมตร
m B
q v
6. ทรงกลมโลหะรัศมี 5 มิลลิเมตร สามารถรับประจุในอากาศไดปริมาณสูงสุดเทาใด ถาอากาศแตกตัวเปน

ไอออนเมือ่ สนามไฟฟาในอากาศมีขนาดสูงถึง 3 × 106 โวลต/เมตร
1) 8.3 × 10-3 C 2) 1.7 × 10-3 C 3) 1.7 × 10-6 C 4) 8.3 × 10-9 C
7. หลังสับสวิตช SW ลงแลว ความตางศักยระหวางจุด A กับ B มีคาเทาใด
A
SW
+q
C -q 0 2C
0
B
q q q q
1) 13 C0 2) 12 C0 3) 32 C0 4) C0

ความรอนและทฤษฎีจลน
สรุปเรื่องความรอนและทฤษฎีจลน
1. ความรอนจําเพาะและความรอนแฝง
ความรอนจําเพาะ คือ ความรอนที่ใชในการทําใหสาร 1 หนวย มีอุณหภูมิสงู ขึ้น 1 เคลวิน
ความรอนจําเพาะตอกิโลกรัม คือ ความรอนที่ใชในการทําใหสาร 1 กิโลกรัม มีอุณหภูมิสูงขึ้น 1 เคลวิน
Q = MC∆T
ความรอนจําเพาะตอโมล คือ ความรอนที่ใชในการทําใหสาร 1 โมล มีอุณหภูมิสงู ขึ้น 1 เคลวิน
Q = nc∆T
การเปลี่ยนความรอนเปนงาน
งานและความรอนสามารถเปลี่ยนรูปไปมาระหวางกันได
W = ∆Q
2. กฎของแกส
P1 V1 PV
T = 2T 2
1 2
PV = nRT = NkT
n คือ จํานวนโมลของแกส
N คือ จํานวนโมเลกุลของแกส
R คือ คาคงตัวของแกส = 8.31 J/mol ⋅ K
k คือ คาคงที่ของโบลทซมันน = 1.38 ×10-23 J/K
3. กฎของแกสและพลังงานจลนเฉลี่ย
PV = 23 N Ek
Ek = 32 kT
4. พลังงานภายใน
U = N Ek = 32 NkT = 32 nRT
5. อัตราเร็วรากที่สองของกําลังสองเฉลี่ย
1 mv2 = 3 kT
2 2
vrms = 3kT
m

6. งานในการขยายตัวของแกส ไดแก พื้นที่ใตกราฟของกราฟความดันกับปริมาตร
P
งาน
V
V1 V2
ทั้งนี้แกสขยายตัว งานเปนบวก แกสหดตัวงานเปนลบ

สําหรับการขยายตัวที่ความดันคงที่ W = P∆V
7. กฎขอที่ 1 ของเทอรโมไดนามิกส
∆Q = ∆U + W
∆U = 32 Nk∆T = 32 nR∆T
1. ใหพลังงานความรอน 30000 จูลแกน้ําแข็งมวล 50 กรัม อุณหภูมิ 0 องศาเซลเซียส ผลลัพธจะเปนอยางไร
ถากําหนดใหความรอนแฝงจําเพาะของการหลอมเหลวของน้ําแข็งเทากับ 333 จูลตอกรัม และความจุ
ความรอนจําเพาะของน้ําเทากับ 4.2 จูลตอกรัม ⋅ องศาเซลเซียส
1) ไดน้ํารอนอุณหภูมิ 100 องศาเซลเซียส 2) ไดน้ํารอนอุณหภูมิ 60 องศาเซลเซียส
3) ไดน้ําเย็นอุณหภูมิ 20 องศาเซลเซียส 4) ไดน้ําเย็นผสมน้ําแข็งอุณหภูมิ 0 องศาเซลเซียส
2. แกสอุดมคติในกระบอกสูบเดิมมีอุณหภูมิ 293 เคลวิน มวล 15 1 โมล ถาแกสนี้รับความรอน 75 จูล และ
ขยายตัว สุดทายอุณหภูมิเพิ่มขึ้นเปน 343 เคลวิน ถามวาในการนี้แกสทํางานเทาใด
1) 34 J 2) 47 J
ความรอน 3) 72 J 4) 117 J
3. แกสอุดมคติอณ ุ หภูมิ 360 เคลวิน ถูกอัดที่ความดันคงที่ใหปริมาตรเหลือเพียง 0.8 เทา ของปริมาตรเดิม

จะมีอุณหภูมิสุดทายเปนเทาใดในหนวยเคลวิน
4. เครื่องทําน้ําอุนไฟฟาใหความรอนแกน้ํา 15 กิโลกรัม ทําใหน้ําอุณหภูมิเพิ่มจาก 22 ไปเปน 42 องศา-
เซลเซียส สําหรับการอาบน้ําแตละครั้ง จงหาวาในการนี้จะเสียคาใชจายเทาใด กําหนดใหความจุความรอน
จําเพาะของน้ํา = 4.2 กิโลจูลตอกิโลกรัม ⋅ เคลวิน และคาพลังงานไฟฟา 1 กิโลวัตต ⋅ ชั่วโมง เทากับ 5 บาท
1) 0.18 บาท 2) 1.20 บาท 3) 1.75 บาท 4) 2.50 บาท

5. ที่อุณหภูมิ 30 องศาเซลเซียส พบวาในอากาศมีไอน้ําอยู 18 กรัม/ลูกบาศกเมตร ถาที่อุณหภูมนิ ี้ความดันไอ
น้ําอิ่มตัวเทากับ 4.2 กิโลพาสคัล ขณะนั้นอากาศมีความชื้นสัมพัทธเทาใด
1) 40% 2) 50% 3) 60% 4) 70%
6. ถาแกสอุดมคติในภาชนะปดไดรบั ความรอน 350 จูล และไดรับงาน 148 จูล พลังงานภายในแกสจะ
เปลี่ยนไปเทาใด
1) เพิ่มขึ้น 202 J 2) ลดลง 202 J 3) เพิ่มขึ้น 498 J 4) ลดลง 498 J
7. แกสออกซิเจนบรรจุในถังมีความดัน 1.2 บรรยากาศ แกสโอโซนมวลเทากันบรรจุอยูในถังขนาดเทากัน
อุณหภูมิเทากัน จะมีความดันกี่บรรยากาศ
1) 0.4 2) 0.8 3) 1.8 4) 3.6
8. แกสชนิดหนึ่งบรรจุอยูในกระบอกสูบที่ความดัน P และอุณหภูมิ 273 K มีโมเลกุลเคลื่อนที่ดว ยความเร็วเฉลี่ย
v = ชนฝาลูกสูบจํานวน f ครั้งตอวินาที ถาเพิ่มปริมาตรกระบอกสูบเปนสองเทาดวยการขยายลูกสูบโดยทํา
ใหอุณหภูมิคงที่ ความถี่ในการชนฝาลูกสูบจะเปนเทาใด
1) f/4 2) f/2 3) f 4) 2f
9. ระบบหนึ่งประกอบดวยกระบอกสูบบรรจุแกสอุดมคติ ถาแกสภายในกระบอกสูบมีการเปลี่ยนแปลงความดัน
และปริมาตร ดังกราฟจาก A → B → C จงหางานที่แกสทําในหนวยกิโลจูล
ความดัน (N/m2)
A
5 × 105
2 × 105 C
B
ปริมาตร (m3)
0.2 0.4
10. ถาใหความดันของแกสในกระบอกสูบหนึ่งคงที่ และใหอุณหภูมิของแกสในกระบอกสูบเปลี่ยนจาก 27°C เปน

77°C อัตราสวนของปริมาตรใหมตอปริมาตรเดิมเปนเทาใด
1) 0.3 2) 0.9 3) 1.2 4) 3.5
11. จะตองใหความรอนเทาใดแกแกสฮีเลียมจํานวน 1 โมล ที่บรรจุอยูในกระบอกสูบแลวทําใหแกสนั้นดันให
ลูกสูบทํางาน 20 จูลและอุณหภูมิเพิ่มขึ้น 10 เคลวิน
1) 72.5 J 2) 124.5 J 3) 144.5 J 4) 249.5 J
12. จงหาวาแกสไนโตรเจนที่อุณหภูมิเทาใดที่มีคาเฉลี่ยของกําลังสองของอัตราเร็วของโมเลกุลเทากับของแกส
ออกซิเจน ที่อุณหภูมิ 47๐C (กําหนดน้ําหนักโมเลกุลของไนโตรเจน และออกซิเจนเทากับ 28 และ 32
ตามลําดับ)
1) -28°C 2) 7°C 3) 42°C 4) 47°C

13. ถาแกสอุดมคติมีปริมาตรคงที่ ขอความใดตอไปนี้เปนจริง
ก. โมเลกุลของแกสทุกโมเลกุลมีอัตราเร็วเทากันที่อุณหภูมิที่กําหนด
ข. พลังงานจลนทั้งหมดของโมเลกุลแปรผันโดยตรงกับความดันคูณปริมาตรของแกสนั้น
ค. พลังงานภายในของแกสเพิ่มขึ้นเมื่ออุณหภูมิเพิ่มขึ้น
ง. ความดันแปรผันโดยตรงกับอุณหภูมิสมบูรณ
ขอใดถูก
1) ก., ข. และ ค. 2) ข., ค. และ ง. 3) ง. เทานั้น 4) คําตอบเปนอยางอื่น


Knowledge - Phy - Brand Summer Camp 2009

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Knowledge - Phy - Brand Summer Camp 2009

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

การเคลื่อนที่

วิทยาศาสตร ฟสิกส (2) ___________________________ โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009

5. ความเรง (Acceleration) คือ อัตราการเปลี่ยนแปลงความเร็วตอหนึ่งหนวยเวลา เปนปริมาณ

โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009 ____________________________วิทยาศาสตร ฟสิกส (3)

ความเร็วคงที่ = ความชันของกราฟ ความเร็วเฉลี่ย = ความชันของคอรด pg

ระยะทาง = พื้นที่ใตกราฟ ความเรงคงที่ = ความชันของกราฟ

การขจัด = พื้นที่ใตกราฟ =  12 × (t2 - t0 ) × v2  -  12 × t0 × v1 

วิทยาศาสตร ฟสิกส (4) ___________________________ โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009

โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009 ____________________________วิทยาศาสตร ฟสิกส (5)

4. เมื่อปลอยวัตถุตกลงมาอยางอิสระ ขณะเดียวกันก็โยนวัตถุอีกกอนขึ้นไป แลวพบกันที่จุด A พบวา

วิทยาศาสตร ฟสิกส (6) ___________________________ โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009

1) 3 m/s 2) 2.5 m/s 3) 2 m/s 4) 1.5 m/s

โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009 ____________________________วิทยาศาสตร ฟสิกส (7)

วิทยาศาสตร ฟสิกส (8) ___________________________ โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009

13. รถยนต A เริ่มเคลื่อนที่จากหยุดนิ่ง โดยอัตราเร็วเพิ่มขึ้น 2 เมตร/วินาที ทุก 1 วินาที เมื่อสิ้นวินาทีที่ 5

โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009 ____________________________วิทยาศาสตร ฟสิกส (9)

1. เมื่อความเร็วตน = u มีทิศทํามุม θ กับแนวราบ

วิทยาศาสตร ฟสิกส (10) __________________________ โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009

จากขอ 5. และ 6. จะไดวา T = 2t

โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009 ___________________________วิทยาศาสตร ฟสิกส (11)

1) อัตราเร็ว 2) ความเร็ว 3) ความเร็วในแนวดิ่ง 4) ความเร็วในแนวระดับ

วิทยาศาสตร ฟสิกส (12) __________________________ โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009

4. ตัวนํา (Conductor) คือ วัตถุที่ยอมใหประจุไฟฟาผานไดดี เวลาเกิดประจุไฟฟาบนตัวนําแลวจะมีการ

โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009 ___________________________วิทยาศาสตร ฟสิกส (13)

2. ขนาดของสนามไฟฟาที่ตําแหนง A หมายถึง ขนาดของแรงระหวางประจุที่กระทําตอประจุ 1 คูลอมป

เมื่อ q คือ ประจุไฟฟา ณ ตําแหนงที่พิจารณา (C)

วิทยาศาสตร ฟสิกส (14) __________________________ โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009

โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009 ___________________________วิทยาศาสตร ฟสิกส (15)

เมื่อ F คือ แรงที่กระทําตอประจุไฟฟา (นิวตัน, N)

วิทยาศาสตร ฟสิกส (16) __________________________ โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009

เมื่อ r คือ รัศมีของวงกลม (เมตร, m)

เมื่อ F คือ แรงที่กระทําตอลวดตัวนํา (นิวตัน, N)

โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009 ___________________________วิทยาศาสตร ฟสิกส (17)

1) วางประจุลบลงที่ A ประจุลบจะเคลื่อนไปที่ B 2) วางประจุบวกลงที่ B ประจุบวกจะเคลื่อนไปที่ A

วิทยาศาสตร ฟสิกส (18) __________________________ โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009

1) ไปทางซาย (เขาหา N) 2) ไปทางขาว (เขาหา S)

โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009 ___________________________วิทยาศาสตร ฟสิกส (19)

วิทยาศาสตร ฟสิกส (20) __________________________ โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009

โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009 ___________________________วิทยาศาสตร ฟสิกส (21)

P เปนอนุภาคชิ้นหนึ่ง เริ่มเคลื่อนที่จากจุด B เปนวงกลมดวยอัตราเร็ว

จากรูป OP คือ ระยะขจัด จากรูป จากรูป

วิทยาศาสตร ฟสิกส (22) __________________________ โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009

เมื่อสปริงเกิดการยืดหรือการหด จะทําใหเกิดแรงในสปริง โดยมีขนาดแปรผันกับระยะยืดหรือระยะหดของ

4. การแกวางของลูกตุมนาฬิกา (Simple Pendulum)

โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009 ___________________________วิทยาศาสตร ฟสิกส (23)

แรงกระทําตอรถยนตขณะเลี้ยวโคง แรงกระทําตอจักรยานยนต ขณะ

ถา θ คือ มุมที่เอียงตัวทํากับแนวดิ่ง

วิทยาศาสตร ฟสิกส (24) __________________________ โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009

โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009 ___________________________วิทยาศาสตร ฟสิกส (25)

วิทยาศาสตร ฟสิกส (26) __________________________ โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009

ขอสังเกต : ก. จุด a มีเฟสตรงกับจุด b

4. คาบ (Period; T) คือ เวลาที่คลื่นเคลื่อนที่ครบ 1 รอบ

เมื่อ f คือ ความถี่ (จํานวนรอบ/วินาที หรือ Hz)

โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009 ___________________________วิทยาศาสตร ฟสิกส (27)

วิทยาศาสตร ฟสิกส (28) __________________________ โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009

เมื่อ v1, v2 คือ อัตราเร็วของเสียงที่อุณหภูมิ T1, T2 ตามลําดับ

เมื่อ Y คือ Young’s Modulus (สัมประสิทธิ์การยืดหยุนของของแข็ง)

เมื่อ B คือ Bulk’s Modulus (สัมประสิทธิ์การยืดหยุนของของเหลว)

โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009 ___________________________วิทยาศาสตร ฟสิกส (29)

เมื่อ K คือ อัตราสวนของความรอนจําเพาะของแกสเมื่อความดันและปริมาตรคงที่

2. ความถี่ของบีตส คือ จํานวนเสียงที่ดังในหนึ่งวินาที หาไดจาก

วิทยาศาสตร ฟสิกส (30) __________________________ โครงการแบรนดซัมเมอรแคมป 2009

Fundamental First Overtone