ΤΑ ΡΕΚΟΡ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ

Allan & Cecilia Klynne, έκδ. «Κλειδάριθμος»

- Πού έζησε η πιο σπάταλη γυναίκα;

- Πόσο κόστισε το πιο ακριβό άρωμα τού κόσμου;

- Ποιά ήταν η πιο ψηλή τιμή για ένα βιβλίο;

- Ποιό ήταν το πιο άσεμνο έργο τέχνης;

- Πού βρισκόταν το παλιότερο δένδρο στον κόσμο;

- Ποιά ήταν η καλύτερη βαφή βλεφαρίδων;

- Ποιός πραγματοποίησε τη μεγαλύτερη κλοπή έργων τέχνης;

Οι άνθρωποι γοητεύονταν πάντα από τις μεγάλες επιδόσεις και

τα παράξενα φαινόμενα. Η ελληνική και η ρωμαϊκή αρχαιότητα δεν
αποτελούν εξαίρεση - το αντίθετο μάλιστα. Η
κλασική γραμματεία είναι γεμάτη από ανέκδοτα
και αναφορές τέτοιων εξαιρετικών γεγονότων. Οι
άνθρωποι της αρχαιότητας ενδιαφέρονταν να
μάθουν για φαινόμενα, που εμείς σήμερα θα τα
ονομάζαμε ρεκόρ ή εντυπωσιακά γεγονότα.

Αυτά τα φαινόμενα προέρχονται από διάφορα

πεδία της ζωής· μπορεί να περιλαμβάνουν
θαυμαστές πληροφορίες για την Αίγυπτο, για
παράξενα ζώα ή για τούς πλουσιότερους
ανθρώπους τού κόσμου. Για παράδειγμα, ένας
διάσημος γλύπτης μπορεί να έχει αφιερώσει τουλάχιστον πέντε
βιβλία, δηλαδή πέντε παπύρους μήκους από 6 έως 8 μέτρων, στα
διασημότερα έργα τού κόσμου. Η εκστρατεία τού Μεγάλου
Αλεξάνδρου έδωσε την ώθηση για αυτού τού είδους την
«εξειδικευμένη γραμματεία». Μέσα σε λίγα μόνο χρόνια ο ορίζοντας
των ελλήνων επεκτάθηκε μέχρι την Ινδία.
 Τα κείμενα με όλες αυτές τις κορυφαίες επιδόσεις ονομάζονταν
Παράδοξα. Οι αρχαίοι συγγραφείς αυτών των κειμένων
γοητεύονταν ιδιαιτέρως με το να ανακαλύπτουν πότε ακριβώς
είχαν συμβεί αυτά τα εκπληκτικά γεγονότα. Πότε
χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά τα γράμματα στη γραφή, πότε
έλιωσαν για πρώτη φορά σίδερο, πότε ο πρώτος γλύπτης ενός
αγάλματος τού Οδυσσέα τον απεικόνισε με το χαρακτηριστικό
σκούφο και άλλα παρόμοια.

Η αρχαία γραμματεία αυτής της θεματικής ήταν ασαφής ακόμα

και στην εποχή της. Τα αρχαία βιβλία ήταν χειρόγραφα και ο
χρόνος ζωής τους, καθώς και οι πιθανότητες να σωθούν για τις
επόμενες γενιές, ήταν πολύ περιορισμένα, εφ΄ όσον δεν γίνονταν
αρκετά αντίγραφα. Γι΄ αυτό το λόγο οι λάτρεις τής γνώσης
συναντούσαν συνεχώς μεγάλα κενά στις βιβλιοθήκες. Αυτό
οδήγησε πολύ σύντομα σε συλλογές τού τύπου «Τα καλύτερα ρητά
τού κόσμου». Σε αυτή τη θεματική ενότητα, πολύ αγαπημένα ήταν
τα «συμπόσια», όπου οι συνδαιτυμόνες συζητούσαν για ένα σωρό
θέματα με συνεχείς παραπομπές σε θεατρικά έργα, ποιήματα και
ιστορικά έργα και έριχναν στη συζήτηση πολλά διάσημα ονόματα.
Το πρότυπο αυτής της γραμματείας ήταν το «Συμπόσιο» τού
Πλάτωνα, που ήδη από την αρχαιότητα το μιμήθηκαν πολλοί.

Οι συγγραφείς ασχολήθηκαν χρονικά με την κλασική ελληνική

περίοδο, την ελληνιστική και τη ρωμαϊκή. Συγκέντρωσαν έναν
αριθμό όσο γίνεται πιο πειστικών ρεκόρ, ενώ ήταν προσεκτικοί με
τούς παλιούς μύθους. Έτσι, άφησαν έξω την όψιμη αρχαιότητα,
αφού στα ιστορικά γραπτά εκείνης της περιόδου εμφανίζονται
πλέον οι χριστιανικές αφηγήσεις περί θαυμάτων. Εκτός
συναγωνισμού έμειναν φυσικά και όλοι οι άθλοι των θεών και των
ηρώων της μυθολογίας.

Μπορεί σήμερα να μάς φαίνεται περίεργος ο μικρός αριθμός

ρεκόρ στον τομέα τού αθλητισμού. Οι άνθρωποι όμως της
αρχαιότητας δεν ενδιαφέρονταν για τα εκατοστά τού
δευτερολέπτου. Όποιος έτρεχε πιο γρήγορα ήταν ο νικητής. Δεν
στόχευαν σε άλλους είδους επιδόσεις πέρα από το συγκεκριμένο
αγώνα. Αυτή η εξέλιξη είναι νεότερη και συνδέεται άμεσα με τη
σύγχρονη τεχνολογία και τη δυνατότητα διάδοσης των γεγονότων
με τη βοήθεια των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Η σύγχρονη
έκφραση «ρεκόρ» πρωτοεμφανίστηκε στην Αγγλία το 19ο αιώνα.
Εκεί υπήρξαν οι πρώτες καταγραφές (records ―› ρεκόρ) αθλητικών
αποτελεσμάτων.

Στόχος των συγγραφέων, όπως αναφέρεται στον πρόλογο τού

βιβλίου τους, ήταν να προσφέρουν ένα διασκεδαστικό,
ενημερωτικό και συγχρόνως κατανοητό βιβλίο, που να προβάλλει
την αρχαιότητα από μια λιγότερο γνωστή πλευρά. Δεν πρόβαλαν
την παράξενη αυτή πλευρά τού αρχαίου πολιτισμού
χρησιμοποιώντας διδακτικά σχόλια και μεγάλες υποσημειώσεις,
ούτε επιχείρησαν να εξηγήσουν με παιδαγωγικό τρόπο την ηθική
και πολιτική σημασία των πηγών για τούς ανθρώπους εκείνης της
εποχής. Έψαξαν μέσα στην αρχαιότητα για τα πιο άσχημα, αστεία,
παράξενα και αισχρά και τα παρουσίασαν χωρισμένα μεν σε
ενότητες, αλλά συγχρόνως μέσα στην ποικιλοχρωμία τους.

Μαρία Λούπου
ΑΠΟ ΤΟΥΣ

ΑΣΕΜΝΟΥΣ ΠΙΝΑΚΕΣ ΤΟΥ ΠΑΡΡΑΣΙΟΥ,

ΣΤΑ ΧΡΥΣΑ ΜΕΖΕΔΑΚΙΑ ΤΟΥ ΜΕΓ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Μια συλλογή από τα «Παράδοξα»,

τα «Γκίνες» της αρχαιότητας.

Το πιο άσεμνο έργο τέχνης. Ήταν του μεγάλου ζωγράφου, Παρρασίου, με

μια ασυνήθιστα ρεαλιστική σκηνή από τη μυθολογία, στην οποία
απεικονιζόταν η Αταλάντη, καθώς έκανε στομαστικό έρωτα στον Μελέαγρο.

Το πιο ακριβό σαπούνι. Ο Δημήτριος ο Πολιορκητής, βασιλιάς τής

Μακεδονίας, ξόδεψε 6.400 κιλά ασήμι περίπου, προκειμένου να αγοράσει
σαπούνι για τις ερωμένες του.

Η πιο υψηλή τιμή για βιβλίο. Ο Αριστοτέλης αγόρασε τα έργα τού

Σπευσίππου αντί τριών ταλάντων, που αντιστοιχούσαν σε 77 κιλά ασήμι.

Τα πιο πολυτελή μεζεδάκια. Ήταν αυτά, που πρόσφερε ο Μέγας

Αλέξανδρος στους καλεσμένους του. Μπουκίτσες από καρύδια, σύκα και
άλλες λιχουδιές τυλιγμένες σε φύλλα χρυσού. Τις ξεφύλλιζαν και έτρωγαν το
περιεχόμενό τους πετώντας το χρυσάφι στο έδαφος.

Οι άνθρωποι της αρχαιότητας ενδιαφέρονταν να μάθουν για φαινόμενα, που

εμείς σήμερα θα τα ονομάζαμε ρεκόρ ή εντυπωσιακά γεγονότα. Αυτά τα
φαινόμενα προέρχονταν από διάφορα πεδία της ζωής· μπορεί να
περιλάμβαναν θαυμαστές πληροφορίες για την Αίγυπτο, για παράξενα ζώα ή
για τούς πλουσιότερους ανθρώπους τού κόσμου. Η κλασική γραμματεία είναι
γεμάτη από ανέκδοτα και αναφορές τέτοιων εξαιρετικών γεγονότων, των
«Παραδόξων», όπως ονομάζονταν. Ας απολαύσουμε ορισμένα από αυτά...

Το πιο πιστά ζωγραφισμένο ύφασμα

Το πιο πιστό έργο ζωγραφικής στην αρχαιότητα το είχε φτιάξει ο

Παρράσιος, σε ένα διαγωνισμό με αντίπαλο το συνάδελφό του, Ζεύξη. Ο
δεύτερος είχε παρουσιάσει σε ένα θέατρο έναν πίνακα με σταφύλια, τα οποία
φαίνονταν τόσο αληθινά, που τα πουλιά πήγαιναν συνεχώς και τα
τσιμπούσαν. Η επιτυχία αυτή τού είχε πάρει τα μυαλά. Τότε, ο Παρράσιος
ζωγράφισε μια κουρτίνα και την έδειξε στους συναδέλφους του. Φαινόταν
τόσο αληθινή, που ο Ζεύξης τον ρώτησε τι ζωγραφιά κρύβεται πίσω από την
κουρτίνα. Όταν κατάλαβε το λάθος του, παραδέχτηκε, ότι ο Παρράσιος είναι
πιο ταλαντούχος από εκείνον, επειδή είχε καταφέρει να ξεγελάσει έναν
καλλιτέχνη, ενώ εκείνος είχε κοροϊδέψει μόνο μερικά πουλιά.

Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, Φ.Ι. 35,65

Τοιχογραφία από την Πομπηία (1ος αι. μ.Χ.).

Η πιο υψηλή τιμή για ένα βιβλίο

Δεν γνωρίζουμε πολλά για τις τιμές των

βιβλίων - ή μάλλον των ρολών παπύρων της
αρχαιότητας. Κανένας όμως, δεν είχε
πληρώσει περισσότερα από τον Αριστοτέλη,
όταν αγόρασε για τη βιβλιοθήκη του τα
λιγοστά έργα τού φιλόσοφου Σπεύσιππου. Η
τιμή ανερχόταν στα τρία τάλαντα, δηλαδή 77
κιλά ασήμι ή 72.000 δηνάρια, όπως γράφει
400 χρόνια αργότερα ο Αύλος Γέλλιος. Ο ίδιος
συγγραφέας αναφέρει, ότι κάποιος φίλος του αγόρασε από ένα βιβλιοπώλη
έναντι 20 χρυσών νομισμάτων ένα αντίγραφο από το δεύτερο άσμα της
Αινειάδας τού Βιργιλίου. Η υψηλή τιμή ήταν δικαιολογημένη, γιατί το βιβλίο
ανήκε στον ίδιο τον Βιργίλιο. Ενδεχομένως μάλιστα να ήταν και το γνήσιο
χειρόγραφο του.
 Γέλλιος, Α.Ν. 2,3,5. 3,17,3

Η πιο αυστηρή τιμωρία για ένα θεατρικό έργο

Ποτέ ένας δραματουργός δεν απογοητεύτηκε τόσο πολύ όσο ο Αθηναίος

Φρύνιχος, όταν ανέβηκε στο θέατρο η τραγωδία του «Μιλήτου Άλωσις» (για
την άλωση της πόλης από το Δαρείο, το 492 π.Χ.). Το έργο αναφερόταν στην
καταστροφή της πόλης από τους Πέρσες δύο χρόνια πριν, και συγκίνησε
τόσο πολύ το κοινό, που ξέσπασε σε κλάματα. Αντί όμως να τιμήσουν τον
ποιητή, αποφάσισαν με δημοκρατικό τρόπο να τιμωρήσουν τον Φρύνιχο,
επειδή θύμισε στους έλληνες τη φοβερή τους δυστυχία. Το πρόστιμο που
τού επιβλήθηκε ανερχόταν στις 1.000 δραχμές, που αντιστοιχούσε σε πολλά
μεροκάματα ενός απλού εργάτη.

Στράβων, 14,1,7

Το πιο αστείο ελληνικό θεατρικό έργο

Ο Ηγεμόνας από τη Θάσο υπήρξε ένας επιτυχημένος συγγραφέας

κωμωδιών ή, για να το πούμε πιο σωστά, παρωδιών. Δυστυχώς όμως, δεν
έχει σωθεί κανένα έργο του. Όταν ανέβηκε το 413 π.Χ. στην Αθήνα το έργο
του «Γιγαντομαχία», έφτασε στην πόλη η είδηση της καταστροφικής ήττας
τού αθηναϊκού στόλου στη Σικελία, που είχε συμβεί πριν δύο χρόνια. Παρά
το γεγονός, ότι όλοι στο κοινό είχαν έναν ή περισσότερους συγγενείς, που
είχαν λάβει μέρος σε αυτή την άτυχη ναυτική εκστρατεία, παρέμειναν στο
θέατρο και γέλασαν μέχρι δακρύων. Η παράσταση δεν διακόπηκε.

Αθήναιος, Δειπν. 9,407

Οι πιο πολλοί χρυσοί κύλικες σε ένα γάμο

Όταν ο Μέγας Αλέξανδρος παντρεύτηκε στα Σούσα τη Στάτειρα, την κόρη

τού βασιλιά των Περσών Δαρείου Γ΄, διοργάνωσε μια γιορτή ασύγκριτης
μεγαλοπρέπειας. Μετά το δείπνο δόθηκε σε κάθε έναν από τους 9.000
καλεσμένους ένα χρυσό κύπελλο με κρασί, για να κάνουν σπονδές. Με
αφορμή το γάμο, ο Αλέξανδρος εξόφλησε τα χρέη των στρατιωτών του, που
έφτασαν περίπου στους 225 τόνους ασήμι.

Πλούταρχος, Βίος Αλεξ. 70

Η πιο τιμημένη μούμια της αρχαιότητας

Η σορός τού Μεγάλου Αλεξάνδρου είχε μεγάλη συμβολική αξία για τούς
στρατηγούς του και τούς διαδόχους του, ακόμα και σε σχέση με τη
νομιμοποίηση της θέσης τους. Κατά τη μεταφορά της από τη Βαβυλώνα στη
Μακεδονία, ο Πτολεμαίος κατάφερε να πάρει στην κατοχή του τη νεκρική
εξέδρα και να τη φέρει στην Αίγυπτο. Εκεί, ο Αλέξανδρος ταριχεύτηκε και
τοποθετήθηκε σε μια χρυσή σαρκοφάγο. Για πολλά χρόνια μπορούσε
κάποιος να δει τη σαρκοφάγο σε ένα τάφο στην Αλεξάνδρεια. Ο Στράβων,
300 χρόνια αργότερα, αναφέρει, ότι η αρχική σαρκοφάγος αντικαταστάθηκε
από μια γυάλινη. Ενδεχομένως εννοεί αλαβάστρινη.

Ο αυτοκράτορας Αύγουστος είχε επισκεφθεί τον τάφο τού Αλεξάνδρου,

αλλά, όπως αναφέρεται, ήταν τόσο αδέξιος, που έκανε ζημιά στη μούμια
σπάζοντας την άκρη της μύτης της. Ο αυτοκράτορας Καλιγούλας λέγεται, ότι
είχε εμφανιστεί φορώντας το θώρακα της πανοπλίας τού Αλέξανδρου.
Περίπου 200 χρόνια αργότερα, επισκέφθηκε το νεκρικό θάλαμο ο
αυτοκράτορας Καρακάλλας. Επειδή εκεί μέσα έκανε κρύο και ένιωθε
δυσάρεστα τύλιξε τη μούμια με το μανδύα του. ,

Μετά από 500 χρόνια εξαφανίστηκε η μούμια τού Μεγάλου Αλεξάνδρου

Από τότε κανένας δεν έχει καταφέρει να ανακαλύψει τον τάφο του.

Στράβων 17.1.8. Σουητώνιος, Καλιγ. 52. Δίων Κάσσιος 51,16,5. Ηρωδιανός

4,8,9.

Η πιο μεγάλη μαριονέτα

Οι παρεκτροπές του σελευκίδη βασιλιά Αντίοχου Θ΄ (πέθανε το 95 π.Χ.),

καθώς και το ενδιαφέρον του για το θέατρο τον έκαναν αντιπαθή,
τουλάχιστον στους ιστορικούς της αρχαιότητας. Ιδιαίτερα ανάρμοστο
θεωρούσαν τον ενθουσιασμό του για τις μαριονέτες. Ο βασιλιάς είχε ζητήσει
να τού φτιάξουν τεράστιες κούκλες και είχε μάθει να τις χρησιμοποιεί. Τού
έδινε μεγάλη χαρά να έχει επάργυρα ή επίχρυσα ζώα διαφόρων ειδών ύψους
δύο μέτρων.

Διόδωρος 34. 35,34

Η Αφροδίτη θεωρείτο
το καλύτερο «μοντέλο» της αρχαιότητας,
καθώς αναπαραστάθηκε
από τούς περισσότερους γλύπτες,
ζωγράφους και αγγειογράφους.

Ο πιο μεγάλος λόφος στάχτης

Δίπλα στο ναό τού Δία στην Ολυμπία υπήρχε ένας παράξενος βωμός. Είχε
δημιουργηθεί από τις στάχτες των θυσιών, που προσφέρονταν στο θεό και
είχαν εναποτεθεί εκεί με το πέρασμα των αιώνων. Οι άνθρωποι είχαν
αναμίξει αυτή τη στάχτη με νερό από τον Αλφειό ποταμό και είχαν φτιάξει το
βωμό, που ήταν κλιμακωτός. Την εποχή που επισκέφθηκε το ναό ο
Παυσανίας, ο βωμός είχε διάμετρο 37 μέτρα και ύψος 6,5 μέτρα.
 Παυσανίας 5,13,9-11

Η πιο μεγάλη παραγωγή δοχείων νυκτός

Η μεγαλύτερη παραγωγή δοχείων νυκτός είναι πολύ πιθανό, ότι συνέβη το

307 π.Χ. στην Αθήνα. Τότε, ο βασιλιάς Κάσσανδρος της Μακεδονίας, έχρισε
κυβερνήτη το Δημήτριο Φαληρέα, αλλά οι κάτοικοι της πόλης τον έδιωξαν.
Μετά γκρέμισαν τα τριακόσια ορειχάλκινα αγάλματα τού μισητού άνδρα,
έλιωσαν το μέταλλο κι έφτιαξαν δοχεία νυκτός. Να λογική χρήση και για τα
αγάλματα των σύγχρονων δικτατόρων.

Στράβων 9,1,20

Ο πιο διαβόητος πυρομανής

Το 356 π.χ. καταστράφηκε από φωτιά ο ναός της Άρτεμης στην Έφεσο,
που ήταν ένα από τα επτά θαύματα τού αρχαίου κόσμου. Οι αρχές
κατάφεραν να πιάσουν το δράστη. Το όνομα του ήταν Ηρόστρατος. Όταν τον
ρώτησαν ποιο ήταν το κίνητρο του, εκείνος απάντησε, ότι ήθελε να γίνει
διάσημος και να μείνει στην ιστορία. Οι αρχές αποφάσισαν να κρατήσουν
σιωπή ιχθύος και να μην αποκαλύψουν το όνομα τού εγκληματία, για να μην
κάνουν και άλλοι τρελοί παρόμοιες πράξεις. Παρ΄ όλα αυτά, το θέμα έγινε
γνωστό και από τότε αποκαλούμε ηροστράτεια τη φήμη, που αποκτούν οι
εγκληματίες από τις πράξεις τους.

Βαλέριος Μάξιμος 8,14 παρ. 5. Γέλλιος, Α.Ν. 2,6,18

Η απάτη με τις πιο μεγάλες συνέπειες

Μια απλή απάτη κατά τη διάρκεια τού πολύχρονου Πελοποννησιακού

Πολέμου (431 έως 404 π.Χ.) οδήγησε την Αθήνα στο τέλος της. Η πόλη
Εγεστα στη Σικελία είχε διαμάχη με τους γείτονες της, που είχαν τη βοήθεια
των ισχυρών Συρακουσών. Οι κάτοικοι της Εγέστας αποφάσισαν να
ζητήσουν στρατιωτική βοήθεια από τούς Αθηναίους.

Η εκκλησία τού δήμου στην Αθήνα ήταν σκεπτική αλλά επειδή οι

Συρακούσιοι ήταν πιστοί σύμμαχοι τής Σπάρτης αποφάσισαν, λαμβάνοντας
υπ΄ όψη τα μελλοντικά στρατιωτικά έξοδα, να ερευνήσουν πόσο πλούσια
ήταν πραγματικά η Εγέστα. Έστειλαν λοιπόν μια διερευνητική αποστολή στη
Σικελία. Όταν οι απεσταλμένοι έφτασαν στην Εγέστα, τούς πήγαιναν από
δείπνο σε δείπνο σε ολόκληρη την πόλη. Σαστισμένοι διαπίστωσαν, ότι όλα
τα σπίτια ήταν γεμάτα με πανάκριβα ασημένια σερβίτσια. Στην
πραγματικότητα, όμως κάθε βράδυ ήταν τα ίδια ποτήρια και πιάτα, που
πήγαιναν μυστικά από τραπέζι σε τραπέζι.

Οι απεσταλμένοι πείστηκαν για τις δυνατότητες τού σχεδίου και

επέστρεψαν στην Αθήνα. Εκεί δέχθηκαν με ενθουσιασμό την αναφορά τους
και τον επόμενο χρόνο, το 415 π.Χ., έστειλαν έναν ισχυρό στόλο στη Σικελία.
Δύο χρόνια αργότερα σχεδόν όλοι όσοι είχαν συμμετάσχει στην επιχείρηση
είχαν σκοτωθεί σε μάχες ή γίνει σκλάβοι. Ήταν ένα φοβερό πλήγμα για την
Αθήνα στη μάχη της εναντίον της Σπάρτης και, παρά το πέρασμα τού
χρόνου, δεν κατάφερε ποτέ να το ξεπεράσει.

Θυκυδίδης 6,6-8. 6,46

Ένα ρεκόρ, που δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ

Ο Δεινοκράτης ήταν ένας καλλιτέχνης και αρχιτέκτονας, που έφτιαχνε

μεγαλοπρεπή σχέδια για τον Μέγα Αλέξανδρο. Ήθελε να μετατρέψει το
βουνό Άθως σε ένα γιγάντιο γλυπτό, που θα έδειχνε το βασιλιά να κάνει
σπονδή στους θεούς. Εδώ πρέπει να σημειώσουμε, ότι ο Άθως είναι ένα
βουνό που έχει σχήμα πυραμίδας και ύψος 2.033 μέτρα. Για να πλαισιωθεί το
γλυπτό θα έχτιζε δύο πόλεις δίπλα στο βουνό, που θα συνδέονταν με ένα
τεχνητό ποτάμι, μέσα στο οποίο θα έρρεε η σπονδή τού Αλέξανδρου. Το
σχέδιο όμως απορρίφθηκε και ο Δεινοκράτης αναγκάστηκε να αρκεστεί στο
σχεδιασμό τής Αλεξάνδρειας της Αιγύπτου.

Στράβων 14,1,23

Ο πιο ισχυρός μαγνήτης της αρχαιότητας

Το 250 π.Χ. ο αρχιτέκτονας Τιμοχάρης ξεκίνησε να κατασκευάζει ένα,

μοναδικό στο είδος του, ναό για τη βασίλισσα Αρσινόη στην Αλεξάνδρεια. Τα
είδωλα των θεών θα ήταν από σίδερο και θα αιωρούνταν ελεύθερα στο χώρο
με τη βοήθεια μαγνητών στην οροφή και στο πάτωμα.
 Ωστόσο, ο θάνατος τόσο τού αρχιτέκτονα όσο και του βασιλιά Πτολεμαίου
Β΄ το 246 π.Χ. ανέστειλαν την ολοκλήρωση τού σχεδίου.

Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, Φ.Ι. 34,148

Στην Αλεξάνδρεια υπήρχαν πολλές κουλτούρες, θρησκείες και λαοί, που

συμβίωναν. Για έναν ιερέα εκεί η ζωή ήταν συνεχής αγώνας να προσεκλύσει
περισσότερους πιστούς. Όσοι είχαν πιο επιτυχημένα κόλπα γέμιζαν τούς
ναούς τους. Σε πολλές περιπτώσεις οι ιερείς χρηματοδοτούσαν την έρευνα κι
οι επιστήμονες της εποχής (π.χ. Ήρων) κατασκεύαζαν μηχανές για τον
εντυπωσιασμό τού αφελούς 12θεϊστικού ποιμνίου. Σε ένα παλαιότερο άρθρο
της Ελεύθερης Έρευνας αναφέρεται η χωρίς εμφανή στήριξη κι ως δια
μαγείας αιώρηση (με κρυμμένο μαγνήτη στην οροφή) ενός σιδερένιου
άρματος τού Απόλλωνα στο ναό τού Σέραπι. Σύμφωνα με άλλη αναφορά, σε
άλλο ναό της Αλεξάνδρειας, δύο αγάλματα τού Άρη και τής Αφροδίτης στο
αποκορύφωμα της τελετής πλησίαζαν μεταξύ τους. Μόλις ενώνονταν τα
μαγνητικά πεδία παραγόταν έλξη και έμοιαζαν να αγκαλιάζονται. Το ένα
άγαλμα ήταν από μαγνητίτη και το άλλο από σίδηρο. (Διαβάστε: Η αρχαία
επιστήμη στην υπηρεσία τού 12θεϊστικού ιερατείου).

Η πιο ακριβή αγορά σαπουνιού

Ο Δημήτριος ο Πολιορκητής, βασιλιάς της Μακεδονίας, ξόδεψε περίπου

6.400 κιλά ασήμι, για να αγοράσει σαπούνι, για τις ερωμένες του - χρήματα,
που είχε αποσπάσει εκβιαστικά το 300 π.Χ. από τούς Αθηναίους.
 Πλούταρχος, Βίος Δημήτρ. 27

Η πιο καταστροφική λεηλασία

αρχαίων αντικειμένων στην αρχαιότητα

Το 44 π.Χ., ο Ιούλιος Καίσαρας ίδρυσε στην Κόρινθο μια αποικία. Η

περιοχή ήταν ακατοίκητη 102 χρόνια, από τότε δηλαδή, που την είχαν
καταστρέψει οι ρωμαίοι. Οι έποικοι έκαναν αμέσως μια σειρά από
ανακαλύψεις, όταν ξεκίνησαν να απομακρύνουν τα ερείπια και να φτιάχνουν
νέα κελάρια. Αυτοί οι «αρχαιολόγοι» είχαν εντυπωσιαστεί τόσο πολύ από
την ποιότητα των ορειχάλκινων αγαλμάτων και των ανάγλυφων από
τερακότα, που φαίνεται ότι σύλησαν όλους τούς τάφους. Στη συνέχεια, τα
αντικείμενα πουλήθηκαν σε υψηλές τιμές στη Ρώμη. Σύντομα οι κορινθιακές
τεφροδόχοι έγιναν της μόδας. Η μόδα όμως ξέφτισε γρήγορα, καθώς στην
αγορά προσφέρονταν όλο και λιγότερες και όλο και χειρότερες τεφροδόχοι.

Στράβων, 8,6,23

Η πιο υψηλή αμοιβή για μια ομιλία

Ο ρήτορας Ισοκράτης έγραψε κάποτε έναν υπερασπιστικό λόγο, που τον

πούλησε για 20 τάλαντα. Αυτό αντιστοιχεί δε 500 κιλά ασήμι. Σίγουρα ο
αγοραστής ήθελε μια καλή υπεράσπιση, διότι εκείνη την εποχή, όποιος
δικαζόταν στην Αθήνα έπρεπε να υπερασπιστεί ο ίδιος τον εαυτό του.

Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, Φ.Ι. 7,110

Η πιο υψηλή ιατρική αμοιβή

Ο Κλεόμβροτος από την Κέα έβαλε στην τσέπη αμοιβή ρεκόρ, όταν έσωσε
τη ζωή τού βασιλιά Αντίοχου Σωτήρα (πρώτο μισό τού 3ου αιώνα π.Χ.). Η
θεραπεία κόστισε 100 τάλαντα, περίπου 2.500 κιλά ασήμι. Πληρώθηκε όμως,
από το βασιλιά Πτολεμαίο.
 Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, Φ.Ι. 7,123

Τα πιο πολυτελή μεζεδάκια

Όταν κάποτε ο Μέγας Αλέξανδρος θέλησε μαζί με τούς φίλους του να το

ρίξει πραγματικά έξω, τύλιξε το επιδόρπιο, από καρύδια, σύκα και άλλες
λιχουδιές, με φύλλα χρυσού. Κατάπληκτοι οι υπόλοιποι φιλοξενούμενοι
παρακολουθούσαν πώς οι στρατηγοί ξετύλιγαν τις μπουκίτσες τους και
πετούσαν στη συνέχεια το χρυσάφι στο έδαφος. Οι σκλάβοι, που
συμμάζεψαν το χώρο μετά τη γιορτή, μπορούσαν να κρατήσουν ό,τι
έβρισκαν.

Αθήναιος, Δειπν. 4,155 γ-δ

Τα πιο πολλά χρήματα, που δόθηκαν ποτέ, για την αγορά ενός σκύλου

Τον 5ο αιώνα π.Χ., ο Αλκιβιάδης είχε ένα μεγάλο και ωραίο σκύλο, για τον
οποίο είχε πληρώσει 700 δραχμές. Ένας μεροκαματιάρης στην Ακρόπολη
κέρδιζε τότε μια δραχμή την ημέρα.

Πλούταρχος, Βίος Αλκ. 9

Ο πιο δυσάρεστος τρόπος, να χαλάσεις το κέφι τής παρέας

Τον 5ο αιώνα π.Χ., ο Ηρόδοτος αναφέρει έναν άνδρα, που στις γιορτές των
πλούσιων αιγυπτίων μετά το φαγητό περιέφερε στην ομήγυρη ένα ξύλινο
γλυπτό. Ήταν υπέροχα φτιαγμένο κι έδειχνε ένα νεκρό μέσα στο φέρετρό
του. Επάνω στο φέρετρο οι καλεσμένοι διάβαζαν, πως θα έπρεπε να τρώνε
και να χαίρονται, επειδή γρήγορα θα πέθαιναν κι αυτοί και θα βρίσκονταν
μέσα σε ένα τέτοιο φέρετρο.
 Ηρόδοτος 2,78

Καρφιά από χρυσάφι

Οι αυλικοί τού Μεγάλου Αλεξάνδρου αντέγραψαν με γοργούς ρυθμούς την

πολυτέλεια των Περσών μετά την κατάκτηση τής αυτοκρατορίας τους.
Ορισμένοι μάλιστα ξεπέρασαν σε υπεροψία τούς αλλοτινούς άρχοντες.
Κάποιος Άγνωνας, για παράδειγμα, κατασκεύαζε τα παπούτσια του με
καρφιά από χρυσάφι. Ο Πλίνιος το αναφέρει ως παράδειγμα σπατάλης τού
αισχίστου είδους.

Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, Φ.Ι. 33,50.

Πλούταρχος, Βίος Αλέξ. 40. Αθηναίος, Δειπν. 12, 539 β-ε

Οι πιο αηδιαστικοί κόλακες

Από όλα τα γλοιώδη παράσιτα, που συνωστίζονταν γύρω από τους

τύραννους, οι άθλιοι κόλακες, που περιτριγύριζαν τον Διονύσιο Α΄, ήταν
σίγουρα οι χειρότεροι. Το ότι συμπεριφέρονταν αδέξια κατά τη διάρκεια τού
φαγητού και ψαχούλευαν πάνω στο τραπέζι, για να δώσουν την ευκαιρία
στον μύωπα άρχοντά τους να τούς βοηθήσει, ώστε να νιώσει υπεροχή, πάει
κι έρχεται. Όταν όμως ο τύραννος έφτυνε, αυτοί τέντωναν το κεφάλι τους
μπροστά για να πιάσουν το σάλιο. Κι αφού στη συνέχεια έγλειφαν τα σάλια ή
ακόμη και τα εμέσματα τού ηγεμόνα, οι κόλακες τον διαβεβαίωναν, ότι η
γεύση ήταν νοστιμότερη κι από μέλι.

Αθηναίος, Δειπν. 6, 249-250

Ο πιο ηθικός κτηνοβάτης

Στον Κράθη, ένα βοσκό από τη Σύβαρη, σφηνώθηκε η ιδέα να κοιμηθεί με

την πιο γλυκιά κατσίκα του. Στη συνέχεια, σύμφωνα με τον Αιλιανό, πήγαινε
κάθε τόσο σε εκείνη, όταν ήθελε να ικανοποιήσει τις ορέξεις του. Της
πήγαινε και δώρα. Εξαιρετικά κλαδάκια, στάχυα και ρετσίνι. Το ρετσίνι της το
πήγαινε, για να μυρίζει καλύτερα το στόμα της όταν ήθελε να την φιλήσει. Ο
Κράθης άπλωνε και μαλακά φύλλα για το ζώο, για να μπορεί να κοιμάται
καλύτερα. Αυτό δεν άρεσε στον πιο δυνατό τράγο τού κοπαδιού.
Εξαγριώθηκε τόσο πολύ, που τσάκισε με τα κέρατά του το κρανίο τού Κράθη
την ώρα που κοιμόταν. Όταν οι Συβαρίτες -που ήταν γνωστοί για τις
ιδιαίτερες προτιμήσεις τους- έμαθαν το γεγονός, πλημμυρίστηκαν από τα πιο
φιλάνθρωπα συναισθήματα. Ανέγειραν ένα μνημείο προς τιμήν τού βοσκού
και έδωσαν το όνομά του στο ποτάμι τής πόλης.

Αιλιανός, Π.Ζ.Ι. 6,42

Αριστερά: Κτηνοβάτες σάτυροι σε κύλικα (γύρω στο 530 π.Χ.).

Δεξιά: Ο Παν συνουσιάζεται με μια κατσίκα. (Από την βίλα των παπύρων
τού Ερκολάνο, εκεί όπου βρέθηκαν εκατοντάδες πάπυροι επικούρειας
φιλοσοφίας, που είχαν ταφεί κάτω από τη λάβα τού Βεζούβιου, Αρχ. Μουσείο
Νάπολι).

Η πιο ακριβή πόρνη

Τον 4ο αιώνα π.Χ. ζούσε στο λιμάνι της Κορίνθου η διάσημη πόρνη Λαΐδα.
Όταν κάποτε την επισκέφτηκε ο ρήτορας Δημοσθένης, για να τη ρωτήσει
πόσο αμείβεται για τις υπηρεσίες της, εκείνη απαίτησε 10.000 δραχμές,
ποσό, που αντιστοιχούσε στα εισοδήματα 27 χρόνων ενός τεχνίτη στην
Ακρόπολη. Σοκαρισμένος ο Δημοσθένης λέγεται, ότι απάντησε: «Σε αυτή την
τιμή δεν αγοράζω κανενός τις ενοχές».

Γέλιος, Α.Ν. 1,8

 Επάνω: Αττική ερυθρόμορφη κύλικα με πολλαπλές ερωτικές σκηνές (510
π.Χ., Μουσείο Λούβρου).

Κάτω: Δύο τοιχογραφίες κι ένα ανάγλυφο από την Πομπηία με ερωτικά

θέματα (1ος αι. μ.Χ.).

Ο πιο μεγάλος φαλλός τού κόσμου

Σε ένα άρμα, στην παρέλαση τού Διονύσου στην Αλεξάνδρεια, είχε γίνει
αντικείμενο θαυμασμού ένας χρυσός φαλλός μήκους 50 μέτρων. Ήταν
διακοσμημένος με μια χρυσή κορδέλα και στην κορυφή ρίχε ένα χρυσό
αστέρι διαμέτρου τριών μέτρων.

Αθήναιος, Δειπν. 5,201

Το πιο άσεμνο έργο ζωγραφικής

Ο αυτοκράτορας Τιβέριος είχε κληρονομήσει ένα έργο τού ζωγράφου

Παρράσιου με μια ασυνήθιστα ρεαλιστική σκηνή από τη μυθολογία.
Απεικόνιζε την κυνηγό Αταλάντη, καθώς έκανε στοματικό έρωτα στον
πρίγκιπα Μελέαγρο. Η διαθήκη όριζε, ότι ο αυτοκράτορας θα μπορούσε
εναλλακτικά να πάρει ένα πολύ μεγάλο χρηματικό ποσό σε περίπτωση, που
ο πίνακας τον πρόσβαλλε και δεν ήθελε να τον πάρει. Ο Τιβέριος όμως,
ενθουσιάστηκε και τοποθέτησε τον πίνακα στην κρεβατοκάμαρά του.

Σουητώνιος, Τιβ. 44,2

Εκτός εαυτού από τη θλίψη

Όταν ο Ηφαιστίωνας, ο καλύτερος φίλος τού Μεγάλου Αλεξάνδρου, πέθανε

το 324 π,Χ., ο Αλέξανδρος από τη θλίψη του σχεδόν έχασε τα λογικά του.
Γνωρίζονταν από τα παιδικά τους χρόνια και πολέμησαν μαζί
προελαύνοντας μέσω της Περσίας στις Ινδίες. Όταν ο σύντροφος του
χτυπήθηκε ξαφνικά από πυρετό και πέθανε, ο Αλέξανδρος πένθησε σε τέτοιο
βαθμό, ώστε διέταξε προς τιμήν τού νεκρού να κοπούν οι χαίτες και οι ουρές
όλων των αλόγων και των μουλαριών. Διέταξε επίσης, να σταυρώσουν το
γιατρό, που δεν κατάφερε να θεραπεύσει τον Ηφαιστίωνα. Για πολύ καιρό ο
Αλέξανδρος απαγόρευε οποιαδήποτε μουσική στο στρατόπεδο.
Αναζητώντας ίσως και ο ίδιος το θάνατο, ριχνόταν με κάθε ευκαιρία στις
μάχες, σφάζοντας αμέτρητους εχθρούς. Όλα αυτά, σύμφωνα με τον
Πλούταρχο, για να αποδώσει τιμή στο νεκρό του φίλο.

Πλούταρχος, Βίος Αλέξ. 72

Το φιλοσοφικό πρόσταγμα, «μέτρον άριστον», τού

Κλεόβουλου τού Λίνδιου (6ος αι. π.Χ.), δεν ήταν ο
κανόνας στην αρχαία Ελλάδα. Η έλλειψη τής
αίσθησης τού μέτρου και οι υπερβολές χαρακτήριζαν
όχι μόνον πολλούς απλούς ανθρώπους, αλλά και
ηγέτες, όπως τον Μέγα Αλέξανδρο, τού οποίου ο
εκπερσισμός, η υπεροψία, η προσκύνησή του, που
επέβαλε, οι διακηρύξεις του, ότι είναι αθάνατος, γιός
τού Άμμωνος Διός, επομένως θεός, δημιούργησαν
μεγάλο ηθικό χάσμα στις σχέσεις του με το
στράτευμα.

Η πιο κολλώδης πανδαισία αρωματικών ελαίων

Στον Αντίοχο Δ΄ τον Επιφανή από τη Συρία, που τον αποκαλούσαν επίσης
Επιμανή, άρεσε να ανακατεύεται με τούς υπηκόους του και να τυλίγεται με
χρήματα, όταν δεν χόρευε γυμνός με ηθοποιούς πάνω σε μια σκηνή ή
ασχολούνταν με μεγάλες μαριονέτες. Μια φορά, ενώ βρισκόταν σε δημόσια
λουτρά, κάποιος εξέφρασε την άποψη, ότι ο βασιλιάς πρέπει να είναι πολύ
ευτυχισμένος, που μπορεί να αποκτά ακριβά αρώματα. Κολακευμένος ο
Αντίοχος έδωσε εντολή να περιχύσουν τον άνδρα με μια κανάτα, που
περιείχε σχεδόν επτά λίτρα αρωματικά έλαια. Όλοι τότε κυλίστηκαν μετά
στην κολλώδη μάζα, ενώ και ο ίδιος ο βασιλιάς προσγειώθηκε γελώντας
δυνατά στα οπίσθιά του.

Πολύβιος 26,1. Αθηναίος, Δειπν.10, 438 δ-ε

Ο πιο θανάσιμος διαγωνισμός

Ο Μέγας Αλέξανδρος διοργάνωσε το 325 π.Χ. ένα διαγωνισμό οινοποσίας,

για να τιμήσει έναν ινδό φακίρη, που είχε ακολουθήσει τούς μακεδόνες μέχρι
τη Βαβυλώνα και εκεί ολοκλήρωσε τη γήινη ύπαρξή του ανεβαίνοντας σε μια
νεκρική πυρά. Το ποτό ήταν ανέρωτο, καθαρό κρασί, και το πρώτο βραβείο
ήταν ένα τάλαντο, δηλαδή περίπου 26 κιλά ασήμι. Από τούς
διαγωνιζόμενους πέθαναν σχετικά σύντομα οι 35 και άλλοι έξι λίγο αργότερα.
Νικητής αναδείχτηκε ο Πρόμαχος, που ήπιε 13,5 λίτρα, αλλά και αυτός
πέθανε μετά από τέσσερις ημέρες.

Αθηναίος, Δειπν. 10.437

Η πιο μεγάλη και αξιοσημείωτη παρέλαση τής αρχαιότητας

Η πιο λαμπρή παρέλαση τής αρχαιότητας διοργανώθηκε από τον

Πτολεμαίο Β΄ το 270 π.Χ. στην Αλεξάνδρεια προς τιμήν τού θεού τού κρασιού
Διονύσου. Η εκδήλωση κράτησε μια ολόκληρη ημέρα και ήταν μια επίδειξη
τής εξουσίας και της δύναμης τού Πτολεμαίου.

Η παρέλαση ξεκίνησε με μια απεικόνιση τού Αυγερινού και ολοκληρώθηκε

με αναπαράσταση τού Αποσπερίτη. Υπήρχαν όλα τα εξωτικά ζώα και
πολύτιμα αντικείμενα, που είχε στη διάθεση της η ισχυρή Αίγυπτος. Είκοσι
τέσσερα άρματα τα έσερναν τέσσερεις ελέφαντες το καθένα, ενώ τα
υπόλοιπα τα έσερναν σε ζευγάρια 120 τράγοι, 14 αντιλόπες, και 16 άγριοι
γάιδαροι. Σε κάθε άρμα υπήρχε ένα μικρό αγόρι ντυμένο αρματηλάτης και
δίπλα του ένα κορίτσι. Ακολουθούσαν 16 στρουθοκάμηλοι με χαλινάρια,
δώδεκα καμήλες φορτωμένες με μπαχαρικά και τουλάχιστον 2.400 σκυλιά
από διαφορετικές ράτσες από ολόκληρο τον τότε γνωστό κόσμο. Αιθίοπες
έσερναν 600 ελεφαντόδοντα και 2.000 κορμούς εβένου. Άλλοι είχαν κλουβιά
με παπαγάλους, στρουθοκαμήλους και φασιανούς. Υπήρχαν επίσης 24
λιοντάρια, μάλλον σε ασφαλή απόσταση από τα εκατοντάδες θαυμάσια
πρόβατα διαφόρων ειδών, που επίσης συμμετείχαν στην παρέλαση.
Επιπλέον παρουσιάστηκαν 26 λευκά βόδια από την Ινδία, 14 λεοπαρδάλεις,
16 πάνθηρες, μια λευκή αρκούδα, μια καμηλοπάρδαλη και ένας ρινόκερος.

Επάνω στα ίδια τα άρματα παρουσιάζονταν κάθε είδους πολύτιμα

αντικείμενα. Τεράστια είδωλα θεών και ένα άγαλμα τού Μεγάλου Αλεξάνδρου
πέρασαν μπροστά από τούς ενθουσιασμένους θεατές. Επάνω σε ένα άρμα
υπήρχε ένα είδωλο τού Διονύσου να ιππεύει έναν ελέφαντα ύψους εννέα
μέτρων. Ο θεός φορούσε ένα πανωφόρι από πορφύρα και ένα τεράστιο
χρυσό στέμμα. Το άρμα του το ακολουθούσαν 500 κορίτσια με μανδύες από
πορφύρα και ζώνες από χρυσάφι. Γυναίκες πέρασαν φορώντας επίχρυσα
φτερά σαν τη θεά Νίκη, ενώ 120 αγόρια θυμιάτιζαν με μοσχολίβανο και 40
άνδρες ήταν τυλιγμένοι μέσα σε πορφύρες παριστάνοντας τούς σάτυρους.
Χιλιάδες άλλοι άνθρωποι ήταν μεταμφιεσμένοι σε διάφορες μορφές τής
μυθολογίας. Οι περισσότεροι κουβαλούσαν τεράστια αντικείμενα από χρυσό,
ασήμι και ελεφαντόδοντο. Μια χορωδία 600 ανδρών συνοδευόταν από 300
αυλητές. Όλοι τους φορούσαν χρυσά στεφάνια στο κεφάλι.

Ο Αθήναιος, χρησιμοποιώντας αυτά τα στοιχεία από ένα χαμένο κείμενο

για την ιστορία της Αλεξάνδρειας, αφιερώνει πολλές σελίδες στην περιγραφή
αυτού τού πολυδάπανου θεάματος. Τελειώνοντας, πρέπει να προσθέσουμε,
ότι στην παρέλαση συμμετείχαν 57.600 στρατιώτες τού πεζικού και 23.200
στρατιώτες τού ιππικού. Η αμοιβή για τους συμμετέχοντες και τούς
οργανωτές των εορτασμών και μόνο έφτασε στα 2.230 τάλαντα, δηλαδή
πολύ περισσότερο από 50.000 κιλά ασήμι.

Αθηναίος, Δειπν. 5, 197-203

Η γυναίκα, που έγινε δυο φορές βασίλισσα των Σελευκιδών

Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, το 280 π.Χ. ο Αντίοχος ερωτεύτηκε τρελά τη

γυναίκα του πατέρα του, Στρατονίκη, που ήταν κόρη του Δημήτριου τού
Πολιορκητή. Ο πατέρας του, Σέλευκος Α΄, ήταν βασιλιάς των σελευκιδών. Ο
Αντίοχος υπέφερε από τον ερωτά του. Σταμάτησε να τρώει και να πίνει, δεν
ήθελε πλέον τη ζωή του και προσπαθούσε να πείσει το γιατρό του, ότι είναι
άρρωστος. Εκείνος όμως, γρήγορα κατάλαβε, ότι υπέφερε από έρωτα. Ο
γιατρός καθόταν όλη την ημέρα στο δωμάτιο τού υποτιθέμενου αρρώστου,
για να δει πως αντιδρά στους επισκέπτες. Μόλις εμφανίστηκε η Στρατονίκη,
κοκκίνισε κι άρχισε να τραυλίζει φοβερά. Είχε όλα τα συμπτώματα τού
ερωτευμένου.

Ο βασιλιάς ήθελε να μάθει τί δεν πήγαινε καλά με το γιο του και ο γιατρός
του είπε, ότι ο γιος του υπέφερε από έναν έρωτα, που θα έμενε
ανεκπλήρωτος. Αυτό είναι αδύνατο, είπε ο βασιλιάς. Ο γιατρός εξήγησε, ότι ο
Αντίοχος ποθούσε τη γυναίκα του πατέρα του. Αδύνατον! Ο Σέλευκος έκλαψε
από συγκίνηση και έδωσε τη γυναίκα του στο γιο του. Έτσι λοιπόν, όταν ο
Αντίοχος έγινε τελικά βασιλιάς των σελευκιδών, είχε στο πλευρό του τη
Στρατονίκη, που ήταν ήδη και παλιότερα βασίλισσα.

Πλούταρχος, Βίος Δημήτρ. 38

Allan Klynne & Cecilia Klynne

Πηγή:http://www.freeinquiry.gr/pro.php?id=2164