Η άγνωστη συνέχεια της Ιλιάδας και της Oδύσσειας

 
Όλοι γνωρίζουμε την Ιλιάδα και την Oδύσσεια, αλλά πόσοι έχουν αναρωτηθεί από που προέρχεται η γνώση μας
π.χ. για τον θάνατο του Αχιλλέα, αφού η Ιλιάδα τελειώνει με τον θάνατο του Έκτορα;
Ίσως πολλοί να υποθέτουν ότι τα υπόλοιπα επεισόδια, τα πριν και τα μετά τον θυμό του Αχιλλέα, είναι
κατασκευάσματα των νεότερων τραγικών ποιητών, αλλά στην πραγματικότητα υπήρχε ένα πλήθος επών με
θέμα τα πριν, τα μετά και τα της Τρωικής εκστρατείας.

Όλα αυτά τα έπη ήταν κοινό κτήμα των Ελλήνων (και των Ρωμαίων, που απ’ αυτά εμπνεύστηκαν τη δική τους
επική ποίηση) και διασώζονταν μέχρι τα πρώτα χρόνια του Χριστιανισμού.

Σήμερα δεν υπάρχουν παρά αποσπάσματα, αλλά έχουμε αρκετές έμμεσες πληροφορίες για να μπορούμε ν’
ανασυγκροτήσουμε μια γενική εικόνα τους.

Όλα τους είναι προγενέστερα του 600 π.Χ. κι αυτό δείχνει τον τεράστιο πλούτο επικής ποίησης πάνω στον οποίο
«ακούμπησε» η κλασική Ελλάδα.

α. Τα Κύπρια
Σαν συγγραφέας τους φέρεται ο ίδιος ο Όμηρος, αλλά κι ο Κύπριος Στασίνος ή ο Σαλαμίνιος ή ο Ηγεσίας ο
Αλικαρνασσεύς. Η ημερομηνία συγγραφής τους είναι άγνωστη, αλλά εκτείνονταν σε έντεκα βιβλία (η Ιλιάδα ως
γνωστόν σε 24).

Περιέγραφαν τα του γάμου του Πηλέα, την κρίση του Πάρη, την εκπαίδευση του Αχιλλέα από τον κένταυρο
Χείρωνα, την συγκέντρωση των Αχαιών στην Αυλίδα και την θυσία τής Ιφιγένειας και τέλος τον φόνο του
Τρωίλου από τον Αχιλλέα δίπλα στον βωμό του Απόλλωνα.
 Κύπρια Έπη
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Μετάβαση στην πλοήγησηΠήδηση στην αναζήτηση

Τα Κύπρια έπη είναι έπη της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, ευρέως γνωστά στην κλασική περίοδο, αν και στη συνέχεια χάθηκαν. Το έργο
αποτελεί τμήμα του τρωικού κύκλου σε επικό εξάμετρο στίχο. Η ιστορία του Κυπρίου έπους χρονολογικά κατατάσσεται πρώτο στον επικό κύκλο
και ακολουθεί η Ιλιάδα του Ομήρου. Το ποίημα αποτελείται από 11 βιβλία με επικό στίχο.

Πίνακας περιεχομένων

 1Ημερομηνία και πιθανός συγγραφέας

 2Σωθέντα αποσπάσματα
 3Βασικά θέματα
 4Παραπομπές
 5Βιβλιογραφία
 6Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ημερομηνία και πιθανός συγγραφέας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα Κύπρια έπη πιθανολογούνται ότι γράφτηκαν περίπου τον 8ο αιώνα π.Χ και με τη μορφή που γράφτηκαν έγιναν γνωστά στην κλασική
Ελλάδα [1]. Ο συγγραφέας πρέπει να γνώριζε το κείμενο της Ιλιάδας, γιατί τα Κύπρια έπη προετοιμάζουν τον αναγνώστη για τα γεγονότα που
συμβαίνουν στην Ιλιάδα. Τα περισσότερα γεγονότα των Κυπρίων τα ομηρικά έπη τα ήξεραν, με εξαίρεση τον θάνατο του Παλαμήδη. Το έπος
πιστεύεται ότι το έγραψε ο Στασίνος ή ο Ηγησίας με επικρατέστερο τον Στασίνο[2][3], το οποίο δικαιολογεί το όνομα Κύπρια γιατί και οι δύο επικοί
ποιητές κατάγονταν από την Κύπρο. Σύμφωνα με την παράδοση ο Στασίνος ήταν γαμπρός του Ομήρου και επειδή δεν είχε χρήματα τού έδωσε
για προίκα το έπος Κύπρια έπη. Οι ακόλουθοι στίχοι περιγράφουν το γεγονός [4]:
Στασῖνος ὁ τὰ Κύπρια συγγράμματα ποιήσας
ἅπερ οἱ πλείους λέγουσιν Ὁμήρου πεφυκέναι,
εἰς προῖκα δὲ σὺν χρήμασι δοθῆναι τῷ Στασίνῳ
Σωθέντα αποσπάσματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Περίπου πενήντα τέσσερεις στίχοι από το αρχικό κείμενο επιβιώνουν σήμερα σε σύνοψη του έπους μαζί με με όλα τα κύκλια έπη από
το Χρηστομάθεια γραμματική[5] του Πρόκλου (πιθανώς νεοπλατωνικού λογίου του 2ου αιώνα, του Ευτύχιου Πρόκλου ή άλλου άγνωστου
γραμματικού του 5ου αιώνα π.Χ.). Ελάχιστα αποσπάσματα σώζονται από τον Φώτιο στο Μυριόβιβλος[6][7].

Βασικά θέματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα Κύπρια έπη διηγούνταν τα πριν την Ιλιάδα γεγονότα. Άρχιζαν με την πεποίθηση του συγγραφέα ότι ο Τρωικός πόλεμος έγινε από τη συνετή
σκέψη του Δία γιά να ανακουφίσει την «πλατύστερνη» γη από τον υπερπληθυσμό. Στη συνέχεια αναφέρει τους γάμους της Θέτιδας και
του Πηλέα και τη φιλονικία Ήρας, Αθηνάς και Αφροδίτης για το ποια είναι η «καλλίστη». Συνεχιζόταν με την κρίση του Πάρη, την αρπαγή της
ωραίας Ελένης, τη σύναξη των Αχαιών στην Αυλίδα, την απόβαση στο Ίλιον και τα πρώτα εννέα χρόνια του τρωικού πολέμου.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

1. ↑ Ομηρικά-Ομηρικός κύκλος, εκδ. ΚΑΚΤΟΣ σ. 88 υπ' αριθμόν 792.

2. ↑ Αδαμάντιος Κοραής, Άτακτα, 1830

3. ↑ 30. ἀνθῶν δὲ στεφανωτικῶν μέμνηται ὁ μὲν τὰ Κύπρια Ἔπη πεποιηκὼς Ἡγησίας ἢ Στασῖνος Athēnaíou Deipnosofístai: Athenaei Deipnosophistae
libri XV, Εκδοση sumtibus et typis C. Tauchnitii, 1834

4. ↑ «NOCTOC: Τα "Κύπρια Έπη" : Τα πρώτα ποιητικά κείμενα της Κύπρου». noctoc-noctoc.blogspot.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4
Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 2016.

5. ↑ Ή Χρηστομαθείας γραμματικής εκλογαί', σύμφωνα με τον Severyns 1938, 65-9 και 1953, 248.

6. ↑ Γραφείο τύπου και πληροφοριών Κυπριακής Δημοκρατίας[νεκρός σύνδεσμος], ανακτήθηκε 25/12/2008

7. ↑ Πατριάρχου Φωτίου Βιβλιοθήκη ή Μυριόβιλος, κωδ. 239

 Άτακτα

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

 Severyns, A. 1938, Recherches sur la Chrestomathie de Proclos: Le Codex 239 de Photius. Vol II, Paris: Librairie E. Droz.
 Severyns, A. 1953, Recherches sur la Chrestomathie de Proclos, Vol III, La Vita Homeri et les sommaires du Cycle, Paris: Librairie E. Droz.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κύπρια έπη, ανακτήθηκε 25/12/2008[νεκρός σύνδεσμος]

Athēnaíou Deipnosofístai: Athenaei Deipnosophistae libri XV, Εκδοση sumtibus et typis C. Tauchnitii, 1834

«NOCTOC: Τα "Κύπρια Έπη" : Τα πρώτα ποιητικά κείμενα της Κύπρου». noctoc-noctoc.blogspot.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4
Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 2016.

Γραφείο τύπου και πληροφοριών Κυπριακής Δημοκρατίας[νεκρός σύνδεσμος]
 «Κύπρια Έπη»

Ποίημα επικό που αποδίδεται στον Ηγησία ή Ηγησίνο τον Σαλαμίνιο, ή, κατά τις ισχυρότερες μαρτυρίες, στον Στασίνο τον Κύπριο. Υπάρχει
ακόμη μαρτυρία ότι ποιητής των Κυπρίων Ἐπῶν είναι ο Όμηρος, ο οποίος, εκτός από δυο γιους, είχε και μια κόρη που ονομαζόταν Αρσιφόνη.
Την κόρη του αυτή πάντρεψε με τον Στασίνο τον Κύπριο και, επειδή δεν είχε περιουσία να της δώσει, της έδωσε ως προίκα ποιήματα, τα οποία
ονομάστηκαν «Κύπρια» από την πατρίδα του Στασίνου. Κατά τον Αριστοτέλη, ποιητής των Κυπρίων Ἐπῶν δεν είναι ο  Όμηρος, γιατί τα έργα του
εκτυλίσσονται γύρω από έναν κεντρικό πυρήνα ή το πολύ δυο, ενώ άλλα έπη, ανάμεσα στα οποία και τα Κύπρια, είναι πολυσύνθετα.
 
Σύμφωνα με τις μαρτυρίες των αρχαίων, τα Κύπρια Ἔπη αποτελούνταν από ένδεκα βιβλία, των οποίων όμως η έκταση δεν είναι γνωστή.
Σήμερα σώζονται δέκα περίπου αποσπάσματα που θεωρούνται ότι ανήκουν στα Κύπρια Ἔπη, με συνολικό αριθμό πενήντα περίπου στίχων.
 
Το περιεχόμενο των Κυπρίων Ἐπῶν, όπως παραδίδεται από τους αρχαίους συγγραφείς και σχολιογράφους, είναι το ακόλουθο:
 
Στο γάμο του Πηλέα με τη Θέτιδα η Έρις δημιουργεί αντιζηλία περί ωραιότητος ανάμεσα στην Αθηνά, την Ήρα και την Αφροδίτη. Με διαταγή του
Διός, ο Ερμής οδηγεί τις τρεις θεές στο βουνό Ίδη για να κριθούν από τον Πάρι. Ο Πάρις εκλέγει την Αφροδίτη ως την ωραιότερη και, με
συμβουλή της, ετοιμάζει πλοίο για να πάει στη Σπάρτη, όπου βρίσκεται η Ελένη, παρά τις αποτρεπτικές μαντείες του Έλενου και της
Κασσάνδρας.
 
Όταν ο Πάρις έφθασε στη Λακεδαίμονα, φιλοξενήθηκε στη Σπάρτη από τον Μενέλαο και πρόσφερε δώρα στην Ελένη. Ο Μενέλαος έφυγε για
ταξίδι στην Κρήτη και, στην απουσία του, ο Πάρις σμίγει με την Ελένη, φορτώνουν το πλοίο και φεύγουν νύχτα για την Τροία. Η Ήρα τρικυμίζει τη
θάλασσα και το πλοίο παρασύρεται προς τη Σιδώνα που ο Πάρις κυριεύει. Έπειτα φθάνουν στην Τροία όπου γίνονται οι γάμοι τους.
 
Η Ίρις αναγγέλλει στον Μενέλαο όσα συνέβησαν στο σπίτι του, κι εκείνος, όταν επιστρέφει, συνεννοείται με τον αδελφό του Αγαμέμνονα κι έπειτα
πηγαίνει στον Νέστορα. Ο Νέστωρ του αφηγείται γεγονότα και περιπέτειες από τη ζωή του Οιδίποδα, του Ηρακλή και του Θησέα κι ύστερα
ξεκινούν για μια περιοδεία στην Ελλάδα για να εξασφαλίσουν τη συμμετοχή των ηγεμόνων σε εκστρατεία εναντίον της Τροίας. Από όλους ο
Οδυσσέας θέλει να αποφύγει τη συμμετοχή και προσποιείται τον τρελό, αλλά αποκαλύπτεται και αναγκάζεται να συμμετάσχει.
 
Γίνεται η συγκέντρωση στην Αυλίδα και, έπειτα από τη θυσία, ο Κάλχας μαντεύει αυτά που θα γίνουν στο μέλλον. Αφού απέπλευσαν έφθασαν
στην Τευθρανία, την οποία, νομίζοντας ότι είναι η Τροία, προσπαθούσαν για χρόνια να κυριεύσουν. Στις μάχες γύρω από την πόλη ο Αχιλλέας
πληγώνει τον Τήλεφο, φθάνει κατόπιν στην Σκύρο, όπου παντρεύεται την κόρη του Λυκομήδη Δηιδάμεια, και μετά θεραπεύει ο ίδιος τον Τήλεφο
για να τους γίνει οδηγός στην Τροία.
 
Στη νέα συγκέντρωση του στόλου των Ελλήνων στην Αυλίδα ο Αγαμέμνων σκοτώνει ένα ιερό ελάφι της Αρτέμιδος, η οποία γι’ αυτό τους
παρεμποδίζει το ταξίδι με τρικυμία. Γίνεται η θυσία της Ιφιγένειας, που σώζεται την τελευταία στιγμή από τη θεά και αντικαθίσταται στο βωμό από
ένα ελάφι.
 
Ο στόλος αναχωρεί, τα πλοία φθάνουν στην Τένεδο, όπου ένα φίδι δαγκώνει τον Φιλοκτήτη, που εγκαταλείπεται εκεί εξαιτίας της δυσοσμίας της
πληγής του. Κατά την απόβαση στην Τρωάδα δέχονται επίθεση από τους Τρώες και σκοτώνεται ο Πρωτεσίλαος. Απαιτούν την Ελένη και, στην
άρνηση των Τρώων να την επιστρέψουν, αρχίζουν τον πόλεμο και τη λεηλασία της χώρας και των γειτονικών πόλεων. Ακολουθούν διάφορα
επεισόδια ανάμεσα στα οποία και ο θάνατος του Παλαμήδη, κι ο Ζευς για να ανακουφίσει τους Τρώες οδηγεί τα πράγματα με τέτοιον τρόπο ώστε
ο Αχιλλέας να απομακρυνθεί από τον πόλεμο. Παρατίθεται τέλος κατάλογος των συμμάχων των Τρώων.
 
Τα Κύπρια Ἔπη ανήκουν στον επικό κύκλο και για τούτο δεν εισέρχονται στο θέμα της Ιλιάδας και της Οδύσσειας του Ομήρου.
 
Στα Κύπρια Ἔπη περιλαμβάνονται και διάφορες άλλες αξιόλογες ή και μοναδικές πληροφορίες, όπως οι ακόλουθες: Το δόρυ του Αχιλλέα ήταν
το μοναδικό ξυλουργικό έργο του Ήφαιστου˙ ο γιος του Αχιλλέα λεγόταν Πύρρος κι αργότερα ονομάστηκε Νεοπτόλεμος˙ ο εγγονός του θεού
Διονύσου Άνιος έπεισε τους Έλληνες να μείνουν εννιά χρόνια στην Εύβοια κι έπειτα να εκστρατεύσουν στην Τροία˙ οι θυγατέρες του
Αγαμέμνονα ήσαν τέσσερις, η Χρυσόθεμις, η Λαοδίκη, η Ιφιγένεια και η Ιφιάνασσα.
β. Η Αιθιοπίς
Πέντε βιβλία του Αρκτίνου του Μιλήσιου, με πιθανότερη ημερομηνία συγγραφής τους, το 780 π.Χ. Περιέγραφαν
την σύγκρουση του Αχιλλέα και της βασίλισσας των Αμαζόνων Πενθεσίλειας κι ακόμα την συντριβή του
Αιθίοπα Μέμνονα, γιου της Ηούς και του αδελφού τού Πριάμου Τιθωνού. Συνέχιζε με το θάνατο του Αχιλλέα
από το βέλος του Πάρη και την διαμάχη Αίαντος και Oδυσσέα για την πανοπλία του νεκρού, που καταλήγει στην
παραφροσύνη του Αίαντα και τέλος, την αυτοκτονία του.

Αιθιοπίς
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Μετάβαση στην πλοήγησηΠήδηση στην αναζήτηση

Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την
κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 25/05/2017.

Αιθιοπίς

Συγγραφέας Αρκτίνος

 π
 σ
 ε

Το Αιθιοπίς (Αἰθιοπίς) είναι ένα χαμένο έπος της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας. Ήταν μέρος του Τρωικού κύκλου, δηλαδή της ομάδας εκείνης
των επών που εξιστορούσε την ιστορία του Τρωικού Πολέμου. Η ιστορία της Αιθιοπίδας ακολουθεί χρονολογικά αυτή της ομηρικής Ιλιάδας, και
έπονται τα γεγονότα της Μικρής Ιλιάδας. Η Αιθιοπίς αποδιδόταν από αρχαίους συγγραφείς στον Αρκτίνο της Μιλήτου (βλέπε Κυκλικοί ποιητές).
Το ποίημα περιελάμβανε πέντε βιβλία έμμετρου λόγου σε δακτυλικό εξάμετρο.
 Πίνακας περιεχομένων

 1Ημερομηνία
 2Περιεχόμενο
 3Σημασία του ποιήματος
 4Παραπομπές και υποσημειώσεις

Ημερομηνία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Αιθιοπίς συντέθηκε πιθανώς τον έβδομο αιώνα π.Χ., αλλά υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα ως προς τον ακριβή χρονικό εντοπισμό της. Αρχαίες
πηγές χρονολογούν τον Αρκτίνο τον όγδοο αιώνα, αλλά πρώιμες καλλιτεχνικές αναπαραστάσεις ενός από τους πιο σημαντικούς χαρακτήρες, της
Πενθεσίλειας, χρονολογούνται το 600 π.Χ..

Περιεχόμενο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σε τωρινές κριτικές εκδόσεις μόνο πέντε γραμμές επιβιώνουν από το αυθεντικό κείμενο της Αιθιοπίδας'. Εξαρτώμαστε σχεδόν πλήρως από μια
περίληψη των Κύκλιων επών που περιέχονται στην Χρηστομάθεια που αποδίδεται σε έναν άγνωστο "Πρόκλο" (πιθανώς μπορεί να ταυτισθεί με
τον γραμματικό του 2ου αιώνα Ευτύχιο Πρόκλο). Λιγότερα από δέκα άλλες αναφορές δίνουν ενδείξεις της ροής του έργου.
Το ποίημα ανοίγει, λίγο μετά τον θάνατο του Τρώα ήρωα Έκτορα, με την άφιξη της Αμαζόνας πολεμίστριας Πενθεσίλειας που έρχεται σε
υποστήριξη των Τρώων. Ζει μια στιγμή δόξας στη μάχη, αλλά ο Αχιλλέας την φονεύει. Ο Έλληνας πολεμιστής Θερσίτης αργότερα σαρκάζει τον
Αχιλλέα, ισχυριζόμενος ότι ο Αχιλλέας ήταν ερωτευμένος μαζί της, και ο Αχιλλέας τον φονεύει επίσης. Ο Αχιλλέας καθαίρεται τελετουργικά για το
φόνο του Θερσίτη.
Μετά άλλος ένας σύμμαχος φθάνει, ο Μέμνων, γιος της Ηούς και του Τιθωνού, οδηγώντας ένα Αιθιοπικό εφεδρικό σώμα στρατού φορώντας
οπλισμό κατασκευασμένο από τον θεό Ήφαιστο. Στην μάχη ο Μέμνων σκοτώνει τον Αντίλοχο, έναν Έλληνα πολεμιστή, ο οποίος ήταν γιος
του Νέστορα και πολύ φίλος του Αχιλλέα. Κατόπιν ο Αχιλλέας σκοτώνει τον Μέμνωνα, και ο Δίας κάνει τον Μέμνωνα αθάνατο κατά παράκληση
της Ηούς. Αλλά στον θυμό του ο Αχιλλέας καταδιώκει τους Τρώες σχεδόν ως τις πύλες της Τροίας, και στις Σκαιές Πύλες σκοτώνεται από ένα
βέλος που έριξε ο Πάρις, βοηθούμενος από τον θεό Απόλλωνα. Το σώμα του Αχιλλέα σώζεται από τον Αίαντα και τον Οδυσσέα.
Οι Έλληνες έκαναν κηδεία στον Αντίλοχο. Η μητέρα του Αχιλλέα, η θαλάσσια νύμφη Θέτις, έρχεται με τις αδελφές της και τις Μούσες να θρηνήσει
πάνω από το πτώμα του Αχιλλέα. Οι επικήδειοι αγώνες διεξάγονται προς τιμήν του Αχιλλέα, στους οποίους η πανοπλία και τα όπλα του Αχιλλέα
προσφέρονται ως τρόπαιο για τον μεγαλύτερο ήρωα· και εκεί αναπτύσσεται μια διαμάχη επ' αυτών μεταξύ Αίαντα και Οδυσσέα. Εκεί τελειώνει
η Αιθιοπίς· είναι αδιευκρίνιστο αν η κρίση των όπλων του Αχιλλέα, η ακόλουθη αυτοκτονία του Αίαντα ήταν αφηγηματικά θέματα της Αιθιοπίδας,
στο επόμενο ποίημα του Κύκλου, την Μικρή Ιλιάδα, ή σε αμφότερα.
Σημασία του ποιήματος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα γεγονότα της Αιθιοπίδας ήταν πολύ δημοφιλή στους αρχαίους Έλληνες αγγειογράφους. Ειδικά οι δημοφιλείς σκηνές του θανάτου της
Πενθεσίλειας, και η ανάκτηση του πτώματος του Αχιλλέα από τον Αίαντα.

Η Αιθιοπίς είναι ένα χαμένο έπος της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας. Ήταν μέρος του Τρωικού
κύκλου, δηλαδή της ομάδας εκείνης των επών που εξιστορούσε την ιστορία του Τρωικού Πολέμου.
Η ιστορία της Αιθιοπίδας ακολουθεί χρονολογικά αυτή της ομηρικής Ιλιάδας, και έπονται τα γεγονότα της
Μικρής Ιλιάδας. Η Αιθιοπίς αποδιδόταν από αρχαίους συγγραφείς στον Αρκτίνο της Μιλήτου. Το ποίημα
περιελάμβανε πέντε βιβλία έμμετρου λόγου σε δακτυλικό εξάμετρο.

Η Αιθιοπίς συντέθηκε πιθανώς τον έβδομο αιώνα π.Χ., αλλά υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα ως προς τον
ακριβή χρονικό εντοπισμό της. Αρχαίες πηγές χρονολογούν τον Αρκτίνο τον όγδοο αιώνα, αλλά πρώιμες
καλλιτεχνικές αναπαραστάσεις ενός από τους πιο σημαντικούς χαρακτήρες, της Πενθεσίλειας,
χρονολογούνται το 600 π.Χ..

Σε τωρινές κριτικές εκδόσεις μόνο πέντε γραμμές επιβιώνουν από το αυθεντικό κείμενο της Αιθιοπίδας'.
Εξαρτώμαστε σχεδόν πλήρως από μια περίληψη των Κύκλιων επών που περιέχονται στην Χρηστομάθεια
που αποδίδεται σε έναν άγνωστο "Πρόκλο" (πιθανώς μπορεί να ταυτισθεί με τον γραμματικό του 2ου αιώνα
μ.Χ. Ευτύχιο Πρόκλο). Λιγότερα από δέκα άλλες αναφορές δίνουν ενδείξεις της ροής του έργου.

Το ποίημα ανοίγει, λίγο μετά τον θάνατο του Τρώα ήρωα Έκτορα, με την άφιξη της Αμαζόνας πολεμίστριας
Πενθεσίλειας που έρχεται σε υποστήριξη των Τρώων. Ζει μια στιγμή δόξας στη μάχη, αλλά ο Αχιλλέας την
φονεύει. Ο Έλληνας πολεμιστής Θερσίτης αργότερα σαρκάζει τον Αχιλλέα, ισχυριζόμενος ότι ο Αχιλλέας ήταν
ερωτευμένος μαζί της, και ο Αχιλλέας τον φονεύει επίσης.
Ο Αχιλλέας καθαίρεται τελετουργικά για το φόνο του Θερσίτη.Μετά άλλος ένας σύμμαχος φθάνει, ο Μέμνων,
γιος της Ηώς και του Τιθωνού, οδηγώντας ένα Αιθιοπικό εφεδρικό σώμα στρατού φορώντας ολισμό
κατασκευασμένο από τον θεό Ήφαιστο.

Στην μάχη ο Μέμνων σκοτώνει τον Αντίλοχο, έναν Έλληναν πολεμιστή ο οποίος ήταν γιος του Νέστορα και
πολύ φίλος του Αχιλλέα. Μετά ο Αχιλλέας σκοτώνει τον Μέμνονα, και ο Δίας κάνει τον Μέμνονα αθάνατο κατά
παράκληση της Ηούς.

Αλλά στον θυμό του ο Αχιλλέας καταδιώκει τους Τρώες σχεδόν ως τις πύλες της Τροίας, και στις Σκαιές Πύλες
σκοτώνεται από ένα βέλος που έριξε ο Πάρις, βοηθούμενος από τον θεό Απόλλωνα. Το σώμα του Αχιλλέα
σώζεται από τον Αίαντα και τον Οδυσσέα.

Οι Έλληνες έκαναν κηδεία στον Αντίλοχο. Η μητέρα του Αχιλλέα, η θαλάσσια νύμφη Θέτις, έρχεται με τις
αδελφές της και τις Μούσες να θρηνήσει πάνω από το πτώμα του Αχιλλέα. Οι επικήδειοι αγώνες διεξάγονται
προς τιμήν του Αχιλλέα, στους οποίους η πανοπλία και τα όπλα του Αχιλλέα προσφέρονται ως τρόπαιο για
τον μεγαλύτερο ήρωα· και εκεί αναπτύσσεται μια διαμάχη επ' αυτών μεταξύ Αίαντα και Οδυσσέα.

Εκεί τελειώνει η Αιθιοπίς·είναι αδιευκρίνιστο αν η απόφαση του πανοπλία του Αχιλλέα, και την επακόλουθη
αυτοκτονία του Αίαντα, είπαν στις Αιθιοπίδα στο επόμενο έπος του Κύκλου, η Μικρή Ιλιάδα, ή και στα δύο.
γ. Μικρά Ιλιάς
Τέσσερα βιβλία άγνωστης ημερομηνίας, γραμμένα από τον Λέσβιο Λέσχη ή τον Θεστορίδη ή τον Διόδωρο ή τον
ίδιο τον Όμηρο. Περιέγραφαν την σύλληψη τού Τρώα μάντη Έλενου από τον Oδυσσέα και την αποκάλυψη απ’
αυτόν ότι το Ίλιον θα έπεφτε μόνο εάν ο γιος του Αχιλλέα Νεοπτόλεμος οπλιζόταν με τα οστά του Πέλοπα κι εάν
επίσης οι Αχαιοί έκλεβαν από τους Τρώες το Παλλάδιον, ένα θεόσταλτο είδωλο της Αθηνάς.

O Διομήδης κι ο Oδυσσέας κλέβουν το Παλλάδιον, ενώ η πανοπλία του Αχιλλέα, που είχε κερδίσει από τον
Αίαντα ο Oδυσσέας, παραδίδεται στον Νεοπτόλεμο. Ακολουθούσε η περιγραφή της κατασκευής του Δούρειου
Ίππου και η άλωση της Τροίας.

Μικρά Ιλιάς
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μετάβαση στην πλοήγησηΠήδηση στην αναζήτηση
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την
κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 9/12/2016.
Η Μικρά Ιλιάς (Ελληνικά: Ἰλιὰς μικρά· Λατινικά: Ilias parva) είναι ένα χαμένο έπος της αρχαιοελληνικής γραμματείας.
Ανήκε στα κύκλια έπη του τρωικού πολέμου και ήταν γραμμένο σε επικό στίχο. Η ιστορία της Μικρής Ιλιάδας έρχεται χρονολογικά μετά από
αυτήν της Αιθιοπίδας και ακολουθείται από αυτήν της Ιλίου Πέρσιν ("Πτώση της Τροίας"). Η Μικρή Ιλιάδα αποδόθηκε από αρχαίους συγγραφείς
στον Λέσχη της Πύρρας, τον Κιναίθωνα, τον Διόδωρο των Ερυθρών, τον Θεστορίδη της Φώκαιας ή τον ίδιο τον Όμηρο (βλέπε Κύκλιοι ποιητές).
Το ποίημα περιελάμβανε τέσσερα βιβλία σε στίχο δακτυλικού εξαμέτρου, το ηρωικό μέτρο.

Μικρά Ιλιάς
Η Μικρά Ιλιάς ήταν ένα από τα έπη του τρωικού κύκλου που συνέχιζαν τη διήγηση της ομηρικής Ιλιάδος, περιέγραφαν δηλαδή τα γεγονότα του τρωικού πολέμου
που συνέβησαν μετά τον θάνατο και την ταφή του Έκτορα. Αποτελείτο από τέσσερα βιβλία και ως συγγραφέας της θεωρούνταν (συνήθως) ο ποιητής του 7ου π.Χ.
αιώνα Λέσχης ο Μυτιληναίος.

Υπήρχαν όμως και αρχαίοι συγγραφείς που απέδιδαν τη Μικρά Ιλιάδα σε άλλους ποιητές. Ο Ησύχιος ο Μιλήσιος [1] και ο Ψευδο-Ηρόδοτος[2] την αναφέρουν ως έργο
του Ομήρου· ενώ κάποιοι άλλοι, όπως μας πληροφορεί ένας αρχαίος σχολιαστής, την απέδιδαν στον Θεστορίδη τον Φωκαέα, ή τον Κιναίθωνα τον Λακεδαιμονίο, ή
ακόμη τον Διόδωρο τον Ερυθραίο.[3]

Περιεχόμενο της "Μικράς Ιλιάδος"

Σύμφωνα με τη "Χρηστομάθεια" του Πρόκλου, η Αιθιοπίς (το προηγούμενο της Μικράς Ιλιάδος έπος) τελείωνε με τη διαμάχη Αίαντα και Οδυσσέα για το ποιος ήταν πιο
άξιος να πάρει την πανοπλία και τα όπλα του φονευθέντος από τον Πάρη Αχιλλέα.

Η αυτοκτονία του Αίαντα

(λεπτομέρεια από ετρουσκικό αγγείο)

• Στη Μικρά Ιλιάδα τα όπλα, μετά από παρέμβαση της Αθηνάς, είχαν ήδη δοθεί στον Οδυσσέα. Ο Αίας έχανε τα λογικά του και επιτίθονταν στο κοπάδια του
στρατεύματος κατασφάζοντας τα. Αργότερα συνερχόταν και ντροπιασμένος αυτοκτονούσε.

• Ο Οδυσσέας εν τω μεταξύ αιχμαλώτιζε σε ενέδρα τον Έλενο, τον μάντη γιο του Πριάμου, και μάθαινε απ' αυτόν ότι η Τροία θα καταλαμβανόταν μόνον όταν οι Αχαιοί
χρησιμοποιούσαν το τόξο και τα βέλη του Ηρακλή, τα οποία κατείχε ο Φιλοκτήτης. Ο Διομήδης πήγαινε να βρει τον Φιλοκτήτη στη Λήμνο (όπου οι Αχαιοί τον είχαν
εγκαταλείψει πριν δέκα χρόνια, όταν κακοφόρμισε η πληγή που είχε από δάγκωμα φιδιού), και τελικά τον έπειθε να έρθει μαζί του στην Τροία. Ο γιατρός Μαχάων
θεράπευε τον Φιλοκτήτη και αυτός αρίστευε στη μάχη σκοτώνοντας σε μονομαχία τον Πάρη. Ο Μενέλαος έπαιρνε τότε εκδίκηση ακρωτηριάζοντας το πτώμα του
Πάρη, αλλά τελικά οι Τρώες κατόρθωναν να το μεταφέρουν στην Τροία και να το ενταφιάσουν. Μετά την ταφή ο Δηίφοβος, ένας άλλος γιος του Πριάμου,
παντρευόταν την Ελένη.[4]

• Ο Οδυσσέας έφερνε από τη Σκύρο τον γιο του Αχιλλέα τον Νεοπτόλεμο και του έδινε τα όπλα του πατέρα του. Ο Νεοπτόλεμος σκότωνε τον βασιλιά της Μυσίας
Ευρύπυλο, τον γιό του Τηλέφου, που είχε έρθει να βοηθήσει τους Τρώες, και αυτοί κλείνονταν στα τείχη της πόλης τους.

• Ο Επειός κατασκεύαζε με τις συμβουλές της Αθηνάς τον Δούρειο Ίππο, ενώ ο Οδυσσέας μεταμφιεσμένος εισερχόταν στην Τροία για να την κατασκοπεύσει. Εκεί
συναντούσε την Ελένη, η οποία τον αναγνώριζε και συνωμοτούσε μαζί του. Ο Οδυσσέας επέστρεφε στα πλοία, αφού πρώτα σκότωνε αρκετούς Τρώες. Αργότερα,
ξαναέμπαινε μυστικά στην πολιορκημένη πόλη, μαζί με τον Διομήδη αυτήν τη φορά, και έκλεβαν το Παλλάδιον, το άγαλμα που προστάτευε την Τροία.
 Ο Φιλοκτήτης στη Λήμνο
(αττικό αγγείο του 5ου π.Χ. αιώνα,
Μητροπολιτικό Μουσείο Ν. Υόρκης)

• Τελικά, οι καλύτεροι πολεμιστές των Ελλήνων κρύβονταν μέσα στον Δούρειο Ίππο. Οι υπόλοιποι αφού έκαιγαν τις σκηνές, διέλυαν το στρατόπεδο και
επιβιβάζονταν στα πλοία προσποιούμενοι ότι τάχα λύουν την πολιορκία και αναχωρούν. Στην πραγματικότητα κρύβονταν πίσω από την Τένεδο καραδοκώντας. Οι
Τρώες έπεφταν στην παγίδα και αφού γκρέμιζαν ένα μέρος του τείχους, οδηγούσαν τον Δούρειο Ίππο μέσα στην πόλη γιορτάζοντας το δήθεν τέλος του πολέμου.

Στο σημείο αυτό, κατά τη "Χρηστομάθεια", τελείωνε η διήγηση της Μικράς Ιλιάδος. Η περίληψη όμως του έπους από τον Πρόκλο φαίνεται πως ήταν αρκετά ελλιπής.
Όπως προκύπτει και από τα αποσπάσματα που σώθηκαν[5], η Μικρά Ιλιάς στην πραγματικότητα κάλυπτε ένα μεγάλο φάσμα γεγονότων του τρωικού πολέμου, στα
οποία περιλαμβανόταν η άλωση της Τροίας και ο διαμοιρασμός των λαφύρων. Κάλυπτε δηλαδή και επεισόδια του πολέμου που πραγματευόταν η Αιθιοπίς και η Ιλίου
Πέρσις. Ο Πρόκλος βέβαια δεν είχε άμεση πρόσβαση στα έπη του τρωικού κύκλου. Στην εποχή του τα έπη αυτά είχαν μάλλον προ πολλού χαθεί· αντλούσε τις
πληροφορίες του από έργα προγενεστέρων του μυθογράφων και γραμματικών. [6]

Αποσπάσματα
Η Μικρά Ιλιάς φαίνεται πως υιοθετούσε ορισμένες εκδοχές των μύθων που έρχονταν σε αντίθεση με την επικρατούσα παράδοση ή με τις εκδοχές που εμφανίζονται
σε άλλα έπη του τρωικού κύκλου, όπως λόγου χάριν στην Ιλίου Πέρσιν. 

Διαβάζουμε έτσι σε ένα από τα σωθέντα αποσπάσματα, ότι ο Νεοπτόλεμος αιχμαλώτισε τον Αινεία και τον οδήγησε στα πλοία ως "γέρας έξοχον", "έπαθλο ανώτερο
απ' όλων των άλλων Δαναών".[7] Αντίθετα, στην Ιλίου Πέρσιν ο Αινείας, μετά την επιπόλαια απόφαση των Τρώων να μεταφέρουν τον Δούρειο Ίππο μέσα στη πόλη,
διαισθανόμενος την επικείμενη καταστροφή κατέφευγε με του δικούς του στην Ίδη. Σύμφωνα δε με μια μεταγενέστερη παράδοση συγκέντρωσε αργότερα τους
εναπομείναντες Τρώες και ίδρυσε μια καινούργια πόλη, ή -άλλη εκδοχή- κατέφυγε με τους δικούς του στην Ιταλία.
 Ο Νεοπτόλεμος σκοτώνει τον Πρίαμο
χτυπώνοντας τον με το σώμα του Αστυάνακτα
(αττικός αμφορέας, Βρεττανικό Μουσείο)

Στο ίδιο απόσπασμα διαβάζουμε ακόμη ότι ο Νεοπτόλεμος αρπάζοντας από το πόδι τον Αστυάνακτα μέσα από την αγκαλιά της παραμάνας του τον πέταξε κάτω από
τα τείχη της Τροίας σκοτώνοντάς τον· ενώ στην Ιλίου Πέρσιν είναι ο Οδυσσέας που προβαίνει στη φρικαλέα αυτή πράξη.
(Σε ένα αγγείο της αρχαϊκής εποχής ο φόνος του Αστυάνακτα παρουσιάζεται ακόμη πιο αποτρόπαιος: Βλέπουμε τον Νεοπτόλεμο να σκοτώνει τον Πρίαμο
πάνω στο βωμό του Ερκείου Διός χρησιμοποιώντας ως φονικό ρόπαλο το σώμα του μικρού Αστυάνακτα.)

Ανάμεσα στους στίχους της Μικράς Ιλιάδος που σώθηκαν περιλαμβάνονται και οι δύο εναρκτήριοι στίχοι του έπους:
         Ἴλιον ἀείδω καὶ Δαρδανίην εὔπωλον,
         ἧς πέρι πόλλα πάθον Δαναοὶ θεράποντες Ἄρηος.
         [Ψάλλω το Ίλιον και τη Δαρδανία με τα λαμπρά άλογα
         όπου πολλά έπαθαν οι Δαναοί, οι ακόλουθοι του Άρη.]

 Χρήστος Μπελόπουλος     

Σημειώσεις
 

1. M. West, Homeric Hymns. Homeric Apocrypha. Lives of Homer, p.430, Loeb Classical Library 496, Harvard University Press, 2003.

2. Ψευδο-Ηρόδοτος, Περὶ τῆς τοῦ Ὁμήρου γενέσιος καὶ βιοτῆς, 16.

3. M. West, Greek Epic Fragments: From the Seventh to the Fifth Centuries BC, p. 128, Loeb Classical Library 497, Harvard University Press, 2003.
• Ιωάννης Τζέτζης: "Ἰλιάς ... Ὁμήρου δὲ, πρὸς ἀντιδιαστολήν τῶν μικρῶν Ἰλιάδων· καὶ γὰρ Λέσχης Πυρραίος, Κιναίθων τὲ τις Λακεδαιμόνιος, καὶ ὁ Ἐρυθραῖος
Διόδωρος, Τρυφιόδωρος τε καὶ Κόϊντος ὁ Σμυρναῖος, καὶ ἕτεροι, Ἰλιάδας συγγεγραφήκεσαν".
("Εις την Ομήρου Ιλιάδα εξήγησης Ιωάννου γραμματικού του Τζέτζου" σελ. 45 [257], στο: Liber de metris poeticis ; Joannis Tzetzae Exegesis in Homeri Iliadem ;
Primum edidit et indices addidit Godofredus Hermannus, Weigel, 1812.)

4. R. Westphal, Scriptores metrici graeci (1866), "Πρόκλου χρηστομαθίας γραμματικής β' ", σελ.238-239.

5. Ομηρικά - Επικός κύκλος, "Μικρά Ιλιάς" (αρχαίο κείμενο και νεοελληνική απόδοση), σελ. 110-121, εκδ. Κάκτος, 2005.
•  M. West, Greek Epic Fragments…, ό.π., "The Little Iliad, Testimonia and Fragments", p. 118-143.

6. A. Lesky, Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας, σελ. 135, εκδ. Κυριακίδη, 2011.

7. Ομηρικά - Επικός κύκλος, ό.π., σελ. 117.

 

Το κείμενο της "Χρηστομάθειας" για τη "Μικρά Ιλιάδα"

……

"Ο θάνατος του Αίαντα"

Αντόνιο Τζάνκι
(Antonio Zanchi, 1631-1722)

Ἑξῆς δ᾿ ἐστὶν Ἰλιάδος μικρᾶς βιβλία τέσσαρα Λέσχεω Μυτιληναίου, περιέχοντα τάδε·

ἡ τῶν ὅπλων κρίσις γίνεται καὶ Ὀδυσσεὺς κατὰ βούλησιν Ἀθηνᾶς λαμβάνει, Αἴας δὲ ἐμμανὴς γενόμενος τήν τε λείαν τῶν Ἀχαιῶν λυμαίνεται καὶ ἑαυτὸν ἀναιρεῖ.
μετὰ ταῦτα Ὀδυσσεὺς λοχήσας Ἕλενον λαμβάνει καὶ, χρήσαντος περὶ τῆς ἁλώσεως τούτου Διομήδης ἐκ Λήμνου Φιλοκτήτην ἀνάγει. ἰαθεὶς δὲ οὗτος ὑπὸ Μαχάονος καὶ
μονομαχήσας Ἀλεξάνδρῳ κτείνει καὶ τὸν νεκρὸν ὑπὸ Μενελάου καταικισθέντα ἀνελόμενοι θάπτουσιν οἱ Τρῶες.

"Ο θάνατος του Αστυάντακτα"

 Ανδρομάχη, Αστυάνακτας
Πύρρος (Νεοπτόλεμος)
Εντουάρ Τεοφίλ Μπλανσάρ
(Eduard Theophile Blanchard,
1844-1879)

μετὰ δὲ ταῦτα Δηΐφοβος Ἑλένην γαμεῖ· καὶ Νεοπτόλεμον Ὀδυσσεὺς ἐκ Σκύρου ἀγαγὼν τὰ ὅπλα δίδωσι τὰ τοῦ πατρός· καὶ Ἀχιλλεὺς αὐτῷ φαντάζεται. Εὐρύπυλος δὲ
ὁ Τηλέφου ἐπίκουρος τοῖς Τρωσὶ παραγίνεται, καὶ ἀριστεύοντα αὐτὸν ἀποκτείνει Νεοπτόλεμος. καὶ οἱ Τρῶες πολιορκοῦνται· καὶ Ἐπειὸς κατ᾿ Ἀθηνᾶς προαίρεσιν τὸν
Δούρειον Ἵππον κατασκευάζει.

Ὀδυσσεὺς δὲ αἰκισάμενος ἑαυτὸν κατάσκοπος εἰς Ἴλιον παραγίνεται καὶ ἀναγνωρισθεὶς ὑφ᾿ Ἑλένης περὶ τῆς ἁλώσεως τῆς πόλεως συντίθεται, κτείνας τέ τινας τῶν
Τρώων ἐπὶ τὰς ναῦς ἀφικνεῖται· καὶ μετὰ ταῦτα σὺν Διομήδει τὸ Παλλάδιον ἐκκομίζει ἐκ τῆς Ἰλίου.

ἔπειτα εἰς τὸν Δούρειον Ἵππον τοὺς ἀρίστους ἐμβιβάσαντες τάς τε σκηνὰς καταφλέξαντες, οἱ λοιποὶ τῶν Ἑλλήνων εἰς Τένεδον ἀνάγονται· οἱ δὲ Τρῶες τῶν κακῶν
ὑπολαβόντες ἀπηλλάχθαι, τόν τε Δούρειον Ἵππον εἰς τὴν πόλιν εἰσδέχονται, διελόντες μέρος τι τοῦ τείχους, καὶ εὐωχοῦνται ὡς νενικηκότες τοὺς Ἕλληνας.

Προέλευση κειμένου: Μικρά Ιλιάς | Σημειώσεων Συναγωγή https://belopchi.blogspot.com/2015/11/MikraIlias.html#ixzz7K4DDpwct

δ. Ιλίου Πέρσις «Άλωση της Τροίας»

Δύο βιβλία του Αρκτίνου του Μιλήσιου, που πιθανόν ν’ αποτελούσαν συνέχεια της Αιθιοπίδος. Περιέγραφε την
πτώση της Τροίας, καθώς και τα του Αινεία, που διασώζεται κουβαλώντας τον πατέρα του Αγχίση στους ώμους
του.

Συνέχιζε με το βιασμό της Κασσάνδρας μέσα στο ιερό της Αθηνάς από τον Αίαντα το Λοκρό και τους φόνους του
Πριάμου και τού γιου τού Έκτορα Αστυάνακτα από τον Νεοπτόλεμο. Τελείωνε με την θυσία της κόρης του
Πριάμου Πολυξένης επάνω στον τάφο του Αχιλλέα.
Ιλίου Πέρσις
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Μετάβαση στην πλοήγησηΠήδηση στην αναζήτηση

Οι Αχαιοί θυσιάζουν την Πολυξένη. Τυρρηνικός αμφορέας του 6ου π.Χ. αιώνα. Βρετανικό μουσείο.

Ο Νεοπτόλεμος σκοτώνει τον Πρίαμο. Αττικός αμφορέας του 6ου π.Χ. αιώνα. Μουσείο του Λούβρου
Ο Αστυάναξ πετιέται από τα τείχη της Τροίας μπροστά στα μάτια της ανήμπορης Ανδρομάχης.

Η Ιλίου Πέρσις,[1] ένα από τα χαμένα έπη του τρωικού κύκλου, περιέγραφε την άλωση και καταστροφή της Τροίας από τους Αχαιούς. Ως
δημιουργός του φερόταν ο ποιητής του 8ου π.Χ. αιώνα Αρκτίνος ο Μιλήσιος, πιθανολογούμενος συγγραφέας επίσης της Αιθιοπίδος και
της Τιτανομαχίας.[2]
Σύμφωνα με τον Πρόκλο, τον συγγραφέα της Γραμματικής Χρηστομάθειας, η Ιλίου Πέρσις αποτελούσε συνέχεια της Αιθιοπίδος και της Μικράς
Ιλιάδος και περιελάμβανε δύο βιβλία. Σύγχρονοι όμως ερευνητές πιστεύουν ότι στην πραγματικότητα το έπος του Αρκτίνου πρέπει να ήταν
αρκετά μεγαλύτερο - άλλωστε ο Πρόκλος δεν είχε άμεση πρόσβαση στο αρχικό κείμενο του ποιήματος (που στην εποχή του ήταν ήδη χαμένο),
αλλά αντλούσε τις πληροφορίες του μόνον από επιτομές και σχόλια προγενεστέρων του. [3]

Περιεχόμενο της Ιλίου Πέρσεως[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα πάντα με την Χρηστομάθεια του Πρόκλου,[4] η Ιλίου Πέρσις πραγματευόταν τα εξής επεισόδια:
Οι Τρώες βλέποντας άδειο το στρατόπεδο των Αχαιών, εξέρχονταν από τα τείχη και εύρισκαν τον Δούρειο ίππο. Ακολουθούσε σύσκεψη στην
οποία αποφασιζόταν τελικά η μεταφορά του μέσα στην πόλη παρά τις προειδοποιήσεις της Κασσάνδρας και τις αντιρρήσεις του Λαοκόωντος.
Δυο πελώρια φίδια έβγαιναν τότε από την θάλασσα, έπνιγαν το Λαοκόωντα και έναν από τους γιούς του και κατέφευγαν στον ναό της Αθηνάς.
Ο Αινείας εκλαμβάνοντας το γεγονός ως σημάδι των θεών και προαισθανόμενος τον επικείμενο όλεθρο κατέφευγε με τους δικούς του στην Ίδη.
Οι υπόλοιποι Τρώες έφερναν τον Δούρειο Ίππο μέσα στην Τροία και με απόφαση του Πριάμου γιόρταζαν το δήθεν τέλος του πολέμου. Οι
παραμονεύοντες πίσω από την Τένεδο Αχαιοί ειδοποιούνταν με πυρσούς από τον Σίνωνα, τον κατάσκοπο που είχαν αφήσει πίσω τους,
επέστρεφαν αιφνιδιαστικά και μαζί με τους κρυμμένους μέσα στην κοιλιά του Δούρειου ίππου συμπολεμιστές τους καταλάμβαναν εύκολα την
πόλη. Ακολουθούσε η σφαγή των Τρώων και το ξεκλήρισμα της γενιάς του Πριάμου.
Ο νεαρός Νεοπτόλεμος σκότωνε τον γέροντα Πρίαμο πάνω στο βωμό του Ερκείου Διός[5] και έσερνε σκλάβα του την Ανδρομάχη. Ο Αίας ο
Λοκρός γκρέμιζε το άγαλμα της Αθηνάς στην προσπάθεια του ν' αρπάξει την Κασσάνδρα που είχε απελπισμένα γαντζωθεί σ' αυτό.
Ο Οδυσσεύς σκότωνε τον μικρό Αστυάνακτα, ρίχνοντας τον από το τείχη της πόλης και η Πολυξένη σφαγιαζόταν πάνω στον τάφο του Αχιλλέως.
Ο Μενέλαος κατακρεουργούσε τον Δηίφοβο, άνδρα της Ελένης μετά τον θάνατο του Πάριδος, συμφιλιωνόταν με την ίδια και την οδηγούσε στα
πλοία. Ο Δημοφών και ο Ακάμας, οι γιοί του Θησέως, εύρισκαν την γιαγιά τους την Αίθρα (που είχε αναγκασθεί να ακολουθήσει την Ελένη στην
Τροία) και την έπαιρναν πίσω μαζί τους. Οι Αχαιοί μοιράζονταν τα λάφυρα και τις γυναίκες των Τρώων, πυρπολούσαν την πόλη και
αναχωρούσαν.
Οι θεοί όμως, εξοργισμένοι με τις τόσες ιεροσυλίες και ακρότητες, αποφάσιζαν να τους τιμωρήσουν. Θα τους αφάνιζαν κατά την επιστροφή τους
στην πατρίδα - περιπέτειες όμως που θα διηγιόταν το επόμενο έπος του τρωικού κύκλου, οι Νόστοι.

Τα διασωθέντα αποσπάσματα και η επιρροή της Ιλίου Πέρσεως στους μεταγενέστερους

ποιητές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Από την Ιλίου Πέρσιν διασώθηκε μια δωδεκάδα μόνο στίχων, στους οποίους αναφέρονται ο αρχηγός των Αθηναίων στον τρωικό
πόλεμο Μενεσθεύς και οι γιατροί Μαχάων και Ποδαλείριος (που όμως εδώ αποκαλούνται γιοί του Εννοσίγαιου - δηλαδή του σείστη της γής, του
Ποσειδώνα - και όχι του Ασκληπιού, όπως στον Όμηρο).[6]
Στην αρχαιότητα πάντως η Ιλίου Πέρσις επηρέασε αρκετούς ποιητές και καλλιτέχνες. Τον 6ο π.Χ. αιώνα ήδη ο λυρικός
ποιητής Στησίχορος έγραψε ένα ομότιτλο ποίημα,[7] το οποίο αναφέρεται μαζί με την Αιθιοπίδα και σε έναν από τους Ιλιακούς πίνακες που
εικονογραφούν την καταστροφή της Τροίας. Αλλά και ο ποιητής Λέσχης, σύμφωνα με τον Παυσανία,[8] έγραψε μια Ιλίου Πέρσιν, ενώ
ο Αριστοτέλης στην Ποιητική του αναφέρει την ύπαρξη και μιας ομότιτλης τραγωδίας. [9]
Αργότερα ο Βιργίλιος χρησιμοποίησε το έπος του Αρκτίνου για να γράψει το δεύτερο βιβλίο της Αινειάδος, βάζοντας τον Αινεία να διηγηθεί με
παραστατικό τρόπο τον αφανισμό της Τροίας στη βασίλισσα της Καρχηδόνας Διδώ.[10] Αλλά και ο Κόιντος Σμυρναίος, ποιητής του 4ου μ.Χ.
αιώνα, βάσισε ένα μέρος του επικού του ποιήματος (Τα μεθ΄ Όμηρον) στην Ιλίου Πέρσιν,[11] όπως επίσης και ο κατά τι μεταγενέστερος
του Τριφιόδωρος ο Αιγύπτιος, συγγραφέας ενός μικρού έπους με τίτλο Ιλίου άλωσις.[12]

Παραπομπές και υποσημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

1. ↑ Η λέξη πέρσις σημαίνει άλωση, καταστροφή. Σχετίζεται με το ρήμα πέρθω (μέλ. πέρσω) που σήμαινε εκπορθώ, καταστρέφω, λεηλατώ, κουρσεύω.
2. ↑ P. Kroh, Λεξικό αρχαίων συγγραφέων, εκδ. USP, 1996.

3. ↑ A. Lesky, Ιστορία της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας, σελ. 137. εκδ. Κυριακίδη, 2011.

4. ↑ G. Kinkel, Epicorum Graecorum fragmenta (1877), σελ. 49. Iliu Persis

-- M. West, Greek Epic Fragments: From the Seventh to the Fifth Centuries BC., "The Sac of Ilion", σελ. 142, Harvard University Press, 2003.

5. ↑ Ο Έρκειος Ζεύς ήταν προστάτης της οικογένειας και της οικογενειακής γαλήνης. Είχε το άγαλμα ή τον βωμό του στο προαύλιο, στο ἕρκος, των
οικιών.
 6. ↑ Ομηρικά - Επικός κύκλος, "Ιλίου Πέρσις", σελ. 129, εκδ. Κάκτος, 2005.

7. ↑ A. Lesky, σελ. 232, ό.π.

8. ↑ Παυσανίας, Ελλάδος περιήγησις, 10, 25.5.

9. ↑ Αριστοτέλης, Ποιητική, 1456α.

10.↑ Βιργιλίου Αινειάδα, Βιβλίο ΙΙ, μτφ. Ελένη Γκαστή, εκδ. Τυπωθήτω, 2005.

11.↑ Κόιντος Σμυρναίος, Τα μεθ΄ Όμηρον, μτφ. Πάικου Δ. Νικολαΐδη - Ασιλάνη, εκδ. Φύλλα, 1996.
-- Κακριδής Φάνης, Κόιντος Σμυρναίος - Γενική μελέτη των "μεθ' Όμηρον" και του ποιητή τους, εκδ. Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 1962

12.↑ Τριφιό

ε. Οι Νόστοι «Οι Επιστροφές»

Πέντε βιβλία άγνωστης ημερομηνίας, του Τροιζηνίου Αγία ή ενός άγνωστου Κολοφώνιου ή πιθανόν του ίδιου
του Oμήρου. Περιέγραφαν την επιστροφή στην πατρίδα τους, άλλων ηρώων του Τρωικού πολέμου, όπως και
τον φόνο του Αγαμέμνονα και την τιμωρία του Oρέστη.

Νόστοι
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μετάβαση στην πλοήγησηΠήδηση στην αναζήτηση
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την
κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 17/11/2014.

Νόστοι
 Συγγραφέας Εύμηλος ο Κορίνθιος

Γλώσσα αρχαία ελληνικά

Είδος επική λογοτεχνία

Προηγούμενο Ιλίου Πέρσις

Επόμενο Οδύσσεια

δεδομένα (π • σ • ε )

Οι Νόστοι είναι ένα χαμένο έπος της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας.

Ανήκε στον Επικό Κύκλο ή Τρωικό κύκλο, ο οποίος αφηγείτο όλη την ιστορία του Τρωικού Πολέμου σε επικό στίχο. Η ιστορία των Νόστων ανήκει
χρονολογικά μετά από αυτή της Ιλίου Πέρσις και ακολουθείται από την Οδύσσεια. Ο συγγραφέας των Νόστων είναι αβέβαιος: αρχαίοι
συγγραφείς απέδιδαν το ποίημα είτε στον Αγία είτε στον Όμηρο και στον Εύμελο (βλέπε Κυκλικούς ποιητές). Το ποίημα αποτελείται από πέντε
βιβλία σε δακτυλικό εξάμετρο στίχο. Η λέξη νόστος σημαίνει «επιστροφή στην πατρίδα».
στ. Τηλεγόνεια
Δύο βιβλία του Κυρηναίου Ευγάμμονος, γραμμένα περί το 600 π.Χ. Αποτελούσαν συνέχεια της Oδύσσειας κι
αφηγούνταν τα μετά την επιστροφή του Oδυσσέα μέχρι και το θάνατό του από τα χέρια τού γιου του με την
Κίρκη, Τηλεγόνου. Ο Αριστοτέλης σχολιάζοντας τα έργα τού Τρωικού κύκλου, γράφει: «υπάρχει εδώ υλικό για
πολλές τραγωδίες» και βέβαια, η επίδρασή τους στην λυρική ποίηση και στις εικαστικές τέχνες ήταν και είναι
τεράστια.

Τηλεγόνεια
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Μετάβαση στην πλοήγησηΠήδηση στην αναζήτηση

Η Τηλεγόνεια ή Τηλεγονία ήταν το τελευταίο έπος του τρωικού κύκλου και αποτελούσε συνέχεια της Οδύσσειας. Ως ποιητής του φέρεται
ο Ευγάμμων ο Κυρηναίος ή (σπανιότερα) ο Κιναίθων ο Λακεδαιμόνιος.[1]

Περιεχόμενο της Τηλεγονείας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με την Χρηστομάθεια του Πρόκλου η Τηλεγόνεια περιελάμβανε τις εξής ιστορίες:[2]
Μετά την μνηστηροφονία και την ταφή των νεκρών, ο Οδυσσέας θυσίαζε στις Νύμφες και αναχωρούσε για την Ήλιδα. Εκεί τον φιλοξενούσε ο
βασιλιά Πολύξενος, ένας από τους στρατηγούς των Επειών στο τρωικό πόλεμο, και του χάριζε έναν κρατήρα διακοσμημένο με παραστάσεις από
τον μύθο του Τροφωνίου, του Αγαμήδη και του Αυγείου.

Φραντσέσκο Πριματίτσιο: Οδυσσεύς και Πηνελόπη.

Ο Οδυσσέας επέστρεφε στην Ιθάκη, αλλά σύντομα ξαναέφευγε για την Θεσπρωτία. Τελούσε θυσίες για να εξευμενίσει τον Ποσειδώνα,
παντρευόταν την βασίλισσα των Θεσπρωτών Καλλιδίκη και έκανε μαζί της ένα γιό, τον Πολυποίτη. Επικεφαλής των Θεσπρωτών ξεκινούσε
πόλεμο ενάντια στους Βρύγους, στον οποίο ανακατεύονταν και ο Άρης με την Αθηνά, ο πρώτος υπέρ των Βρυγών και η δεύτερη υπέρ των
Θεσπρωτών. Τελικά με την διαμεσολάβηση του Απόλλωνος επερχόταν η ειρήνη.
Μετά τον θάνατο της Καλλιδίκης, βασιλιάς των Θεσπρωτών γινόταν ο Πολυποίτης και ο Οδυσσέας ξαναγυρνούσε στην Ιθάκη, όπου έβλεπε για
πρώτη φορά τον μικρότερο του γιο, τον Πολιπόρθη, που η Πηνελόπη είχε γεννήσει όσο αυτός έλειπε μακριά.
Στην Ιθάκη όμως κατέφθανε και ο Τηλέγονος, ο άλλος του γιος από την Κίρκη που ταξίδευε αναζητώντας τον, και μη γνωρίζοντας που είναι
άρχιζε να λεηλατεί το νησί. Ο Οδυσσέας προσπαθούσε τότε να τον σταματήσει, αλλά ο Τηλέγονος τον πλήγωνε θανάσιμα.
Όταν καταλάβαινε ότι στην πραγματικότητα σκότωσε αυτόν που αναζητούσε, έπαιρνε το άψυχο σώμα του πατέρα του και μαζί με
τον Τηλέμαχο και την Πηνελόπη κατέφευγαν στο μαγικό νησί της Κίρκης. Για τον νεκρό Οδυσσέα η Κίρκη βέβαια δεν μπορούσε να κάνει τίποτα
πια, όμως τους υπόλοιπους τους έκανε αθάνατους. Στην συνέχεια ο Τηλέγονος παντρευόταν την Πηνελόπη, ο Τηλέμαχος την Κίρκη και
η Τηλεγόνεια τελείωνε με τον ευφάνταστο αυτόν τρόπο.
Ορισμένοι μελετητές πιστεύουν ότι ένα μέρος της Τηλεγονείας, αυτό που μιλά για τις περιπέτειες του Οδυσσέα στην Θεσπρωτία, προερχόταν
μάλλον από ένα παλαιότερο έπος, την Θεσπρωτίδα.[3]
Από την Τηλεγόνεια διασώθηκαν ελάχιστα μόνον αποσπάσματα. [4]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

1. ↑ P. Kroh, Λεξικό αρχαίων συγγραφέων, εκδ. USP, 1996.

2. ↑ R. Westphal, "Πρόκλου, Χρηστομαθείας Γραμματικής Β΄", στο: Scriptores metrici graeci (1866), σελ. 241.

3. ↑ A. Lesky, Ιστορία της Αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας, σελ. 138, εκδ. Κυριακίδη, 2011.

4. ↑ M. West, Greek Epic Fragments: From the Seventh to the Fifth Centuries BC., "Telegony", σελ. 164, Harvard University Press, 2003.

Η πληθώρα αυτή λογοτεχνημάτων περί του Τρωικού πολέμου αποτελούν το συλλογικό καταστάλαγμα μιας
μακραίωνης «ηρωικής” παράδοσης επαγγελματιών ραψωδών, που επιτελούσαν το ιερό καθήκον τής
μεταλαμπάδευσης των ηθικών αξιών υπό το πέπλο της ψυχαγωγίας, όπως ακριβώς μας περιγράφεται και στην
ίδια την Oδύσσεια, όταν ο Δημόδοκος διηγείται στον ίδιο τον Oδυσσέα την κατασκευή του Δούρειου Ίππου.

Μια φωτογραφία χίλιες λέξεις: Ακολούθησε το pronews.gr στο Instagram για να «δεις» τον πραγματικό κόσμο!
Η μεγαλοφυΐα του Ομήρου, κάλυψε με τη λάμψη της την συγκρότηση, σε ενιαίο σώμα, αυτής της μακραίωνης
παράδοσης, που υπήρξε κι ο συνεκτικός ιστός μιας χιλιόχρονης θριαμβευτικής πορείας που σημάδεψε την
ανθρωπότητα.