Styl autokratyczny –

 to styl w którym sprawowanie władzy i podejmowanie decyzji

należy przede wszystkim do kierownika (nauczyciela),
 kreowanie autokratyczne bywa nazywane także
dominacyjnym lub autorytarnym, skoncentrowanym na
przywódcy (nauczycielu) i opartym na środkach przymusu.
 przeważał w rodzinach patriarchalnych, ma on więc charakter,
konserwatywny i jest oparty na tym rodzaju autorytetu, który
został nazwany autorytetem przemocy lub pedantyzmu,
zakłada wyraźny dystans między rodzicami a dzieckiem
Odmiany autokratycznego
stylu wychowania:
 surowy nadzór
 ostre środki represji
 stawianie wymagań
przekraczających nieraz możliwości
dziecka
 racjonalne ograniczani swobody
dziecka
 stawianie przed dzieckiem zadań i
wymagań dostosowanych do jego
cech indywidualnych i
rozwojowych.
 Cechy autorytaryzmu:
autorytaryzmu

• Władza,
• Brak kontroli,
• Siła autorytetu,
• Powinności jak i wymagania,
• System restrykcji;
• W wychowaniu posłuszeństwo,
• Podporządkowanie się
autorytetowi, który z natury
pochodzi od dorosłych.
 Autorytaryzm w wychowaniu powstaje i
rozwija się w sytuacji gdy:
gdy
1. Gdy brakuje niekwestionowanych autorytetów etycznych, wówczas
pojawiają się autorytety tzw. siłowe
2. Gdy brakuje lub jest zbyt słaby autorytet rodziców, co powoduje
poddawanie się urabianiu zewnętrznemu
3. Gdy człowiek przeżywa tragizm egzystencji, czyli brak szans na
spełnienie oczekiwań wolnościowych, pokojowych
4. Gdy zakłócona zostaje jedność świata powodująca poszukiwania
ostoi bezpieczeństwa, możliwości odwołania się w razie zagrożenia
do kogoś mocnego, sprawnego i sprawczego
5. Gdy pojawia się zachwianie wiary, zbyt dalece posunięta
dowolność jej uprawiania powodująca zagubienie się młodego
człowieka w świecie wartości
 Autorytaryzm w wychowaniu

• Despotyzm • Podporządkowanie
• Dogmatyzm • Jasność norm i reguł
• Doktrynerstwo • Stabilizacja
• Manipulacja • Zniewolenie
• Konformizm • Arbitralność
• Urabianie • Posłuszeństwo
• Rygoryzm • Niedialogiczność
• Poczucie bezpieczeństwa • Dyktatura
• Indoktrynacja
 Autorytaryzm w ogóle, a więc i wychowania, nie
uwzględnia dialogu i dialektyki. Nie ma w nim struktury
dialogicznej umożliwiającej „zaszczepienie” myśli innej niż
uznana, innej niż autorytetu. Nie dopuszcza sporu, oporu,
myśli kolektywnej.
 Koralewicz w 1990r. wyróżnił następujące pozycje
skali autorytaryzmu:
• Najważniejszą rzeczą, której trzeba uczyć dzieci, jest całkowite posłuszeństwo
wobec rodziców      
• Zawsze powinno się okazywać szacunek tym, którzy sprawują władzę        
• W tym skomplikowanym świecie jedynym sposobem na to, żeby wiedzieć co
zrobić, jest zdać się na specjalistów i doradców                    
• Każdy dobry kierownik, aby uzyskać uznanie i posłuch, powinien być surowy
i wymagający  wobec ludzi, którzy mu podlegają  
• Każdy powinien być posłuszny wobec swoich zwierzchników, niezależnie od
tego, czy jest przekonany o ich racji        
• Żaden przyzwoity mężczyzna nie może szanować kobiety, która przed
małżeństwem nawiązała stosunki seksualne         
• Niedobrze jest robić cokolwiek w inny sposób, niż robiły to poprzednie
pokolenia    
 Korelaty autorytaryzmu
Według Korzeniowskiego
z 1991 roku
 niższe wykształcenie
 niższe wykształcenie ojca
 wiek
 niższe dochody
 płeć męska
 niepracujący
 wiara i praktyki religijne
Według Skarżyńskiej i Gientka
z 1999 roku
 konformizm
 samokierowanie (korelacja ujemna)
 nietolerancja dla osób odmiennych
(homoseksualizm, narkomania, AIDS)
 wyższa punitywność względem
dewiantów
 silniejsza ocena zagrożeń dla
spójności grupy (lęk przed
przestępczością, narkomanią, AIDS,
upadkiem autorytetów, zagrożeniem
spójności rodziny)
 kolektywistyczne podejście do
podejmowania ważnych decyzji
życiowych (wpływ rodziny,
znajomych)
Autorytaryzm niszczy dyskurs, ogranicza innowacyjności w
konsekwencji odpowiedzialność za skutki działania, zawsze
bowiem za ich brak można wskazać winnego poza sobą.
Autokratyzm w wychowaniu spowalnia (bądź uniemożliwia)
konstruktywne, niepoddańcze spojrzenie na siebie od
wewnątrz, ogranicza poznanie samego siebie i prowadzenie
za sobą swoistej gry wewnętrznej w kierunku budowania
własnego poglądu na świat i miejsce w nim. Nakazuje
posługiwanie się poglądami autorytetów.
Skutkiem tego wychowania jest:

1. Brak wrażliwości na
manipulację i bycie
manipulowanym
2. Akceptacje ograniczonej
wolności i autonomii
3. Strach i lęk przed
niespełnieniem oczekiwań
4. Bezkrytyczne
podporządkowanie się,
uległość, posłuszeństwo
5. Konformizm
6. Brak innowacyjności
7. Bierność
 Usprawiedliwiony autorytaryzm
W poszukiwaniu istoty wychowania możliwy jest tzw. umiarkowany
autorytaryzm.
1. Dziecko ze swojej istoty jest otwarte na wzorce, ponieważ uczy się stosunków
panujących w zastanym przez nie świecie. Potrzebuje umiarkowania,
określania, pokazywania. Poddaje się woli dorosłego bezkrytycznie, bez
świadomości dobra czy zła.
Autorytaryzm wychowania najmłodszych polega na przekazaniu niezbędnych
informacji o zachowaniu życia, zdrowia, bezpieczeństwa, podstawowych
informacji o ciekawiącym dziecko świecie fizycznym i społecznym. Jest to
jeden z warunków bezpieczeństwa rozwojowego.
2. Dziecko rozpoznaje to co je otacza głownie przez zmysły, przez konkret, a nie
przez rozumienie związków i zależności miedzy ludźmi, faktami, rzeczami.
Zachowania uczy się głównie przez naśladownictwo. Obecność jasnych,
mocnych autorytetów (rodziców, nauczycieli) jest więc niezbędnym
warunkiem poznania/poznawania.
 Usprawiedliwiony autorytaryzm
3. Dziecko chce być nagradzane, chce
być akceptowane, uznawane
społecznie. Ta potrzeba
ustawicznego bycia
dowartościowania jest motorem
rozwoju/postępu. Dziecko robi
wiele, by podobać się dorosłym.
Dziecko obdarowywuje dorosłego
ogromnym zaufaniem, dlatego
podąża za nim, za jego
przykładem, dostosowuje się do
jego zachowań. Świat docierający
do dziecka jest zhierarchizowany
przez pozycje i role.
Dziękujemy za uwagę!