T.C.

MLL ETM BAKANLII

MEGEP
(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN GLENDRLMES PROJES)

BLGSAYAR DESTEKL ZM I

ANKARA OCAK 2005

NDEKLER NDEKLER
NDEKLER.............................................................................................................. i AIKLAMALAR........................................................................................................iii GR............................................................................................................................ 1 RENME FAALYET-1..........................................................................................2 1. BLGSAYARDA GEOMETRK ZM YAPMAK............................................. 2 1.1. Cad Nedir?......................................................................................................... 2 1.1.1. Cad Programlarnn zellikleri...................................................................2 1.1.2. Autocadin altrlmas............................................................................ 3 1.2. Autocad Ekran.................................................................................................. 5 1.2.1. Giri Penceresi ........................................................................................... 7 1.2.2. Ara ubuklar..........................................................................................17 1.2.3. Dosya Ama..............................................................................................22 1.2.4. Kapatma, Bytme lemleri.................................................................... 23 1.2.5. Save ve Save As lemleri.........................................................................24 1.3. Autocad Komutlar...........................................................................................27 1.3.1. Line Komutu............................................................................................. 27 1.3.2. Mesafeleri Koordinatlarla Belirtmek........................................................ 28 1.3.3. mle Modlar............................................................................................33 1.3.4. Arc Komutu.............................................................................................. 33 1.3.5. Rotate........................................................................................................ 35 1.3.6. Stretch Komutunun Kullanm .................................................................36 1.3.7. Grid Ve Snap Modlarnn Kullanlmas....................................................37 1.3.8. Rectangle Komutu.................................................................................... 39 1.3.9. Ellipse Komutu......................................................................................... 41 1.3.10. Circle Komutu.........................................................................................42 1.3.11. Copy Komutu..........................................................................................44 1.3.12. Move Komutu........................................................................................ 45 1.3.13. Trim Komutu ......................................................................................... 46 1.3.14. Offset Komutu........................................................................................ 47 1.3.15. Mirror Komutu .......................................................................................47 1.3.16. Fillet Komutu.......................................................................................... 48 UYGULAMA FAALYET................................................................................... 50 PERFORMANS TEST.......................................................................................... 53 LME VE DEERLENDRME......................................................................... 54 RENME FAALYET-2........................................................................................57 2. KEST ALMA........................................................................................................ 57 2.1. Layer (Katman) lemleri.................................................................................57 2.1.1. Katmanlarn Oluturulmas.......................................................................58 2.1.2. Katmanlara Nesne Atanmas.....................................................................63 2.1.3. Katmanlarn Genel Kontrolleri................................................................. 63 i

2.1.4. Katmanlara izgi Tiplerinin Atanmas ....................................................64 2.1.5. Bir izime Bir izgi Tipinin Eklenmesi.................................................. 66 2.2. Tarama lemleri.............................................................................................. 67 2.2.1. Hatch Tarama Komutunun Kullanlmas.................................................. 67 2.2.2. Tarama Ayarlarnn Yaplmas................................................................. 68 2.2.3. Taramas Yaplm Yzeylerin Tarama zelliklerinin Deitirilmesi..... 71 2.3. izimlerin Gelitirilmesi..................................................................................74 2.3.1. Bir Nesneyi Birden ok Kez Kopyalamak ..............................................74 2.3.2. Multiline Komutu......................................................................................74 2.3.3. Multiline Birletirilmesi ve Dzenlenmesi............................................... 76 UYGULAMA FAALYET................................................................................... 79 PERFORMANS TEST.......................................................................................... 81 LME VE DEERLENDRME......................................................................... 82 RENME FAALYET-3........................................................................................85 3. LLENDRME................................................................................................. 85 3.1. llerin Kullanlmas.....................................................................................85 3.1.1. Bir l Bieminin Yaratlmas ve Ayarlanmas..................................... 86 3.1.2. eitli lme lemlerinin Yaplmas.......................................................87 3.1.3. llerin Dzenlenmesi............................................................................91 3.1.4. lye Metin Eklenmesi...........................................................................92 3.1.5. llendirme zelliklerini Deitirmek...................................................93 3.2. izimlere Yaz Eklenmesi............................................................................... 96 3.2.1. Bir izime Yaz Eklenmesi...................................................................... 96 3.2.2. Metin Biimlendirme:...............................................................................97 3.2.3. Yazlarn Biemlerle Dzenlenmesi......................................................... 98 3.2.4. zel Karakterler Eklemek.........................................................................99 3.2.5. Basit Yaz Nesnelerinin Eklenmesi........................................................ 100 3.2.6. Yazlm Yazlarn zelliklerini Deitirmek........................................ 100 UYGULAMA FAALYET................................................................................. 101 PERFORMANS TEST........................................................................................ 104 LME VE DEERLENDRME....................................................................... 105 PERFORMANS TEST........................................................................................ 107 MODL DEERLENDRME................................................................................108 KAYNAKLAR......................................................................................................... 109

ii

AIKLAMALAR AIKLAMALAR
KOD ALAN DAL/MESLEK MODLN ADI MODLN TANIMI 543PLS001 Plastik Teknolojisi Plastik leme Bilgisayarla izim Teknikleri 1 Bilgisayarla izim Teknikleri 1; Cad tanmn, Auto Cad Ekrann, Auto Cad Komutlarn, Layer (Katman) lemlerini, Tarama lemlerini, izimlerin Gelitirilmesi, izimlerde llerin kullanlmasn, izimlere yaz eklenmesi gibi yeterliliklerin kazandrld modldr. 40/32 lkretimi bitirmi olmak. Bilgisayarla izim Yapmak Genel Ama: Deerli renci, bu modl ile gerekli ortam salandnda bilgisayarla teknik izim yapabileceksiniz. Amalar: Gerekli ortam salandnda; Bilgisayarda Teknik resim kurallarna uygun geometrik izim yapabileceksiniz. Bilgisayarda Teknik resim kurallarna uygun kesit alabileceksiniz. Bilgisayarla llendirme yapabileceksiniz. Bilgisayar, Cad-cam programlar, gnye, cetvel, plotter, izim kad Modl ierisindeki retim faaliyetleri sonunda lme deerlendirme ve performans testleri ile kendi kendinizi deerlendirebileceksiniz.

SRE N KOUL YETERLK

MODLN AMACI

ETM RETM ORTAMLARI VE DONANIMLARI LME VE DEERLENDRME

iii

GR GR
Sevgili rencimiz; Plastik endstrisi tm dnyada hzla gelimekte ve bu nedenle bununla ilgili eitim ihtiyac da artmaktadr. Plastik alannda alan kalifiye eleman sknts ekilen u gnlerde lkemizde de meslek liseleri ve yksek okullar bnyesinde plastik teknolojisi blmleri almaktadr. Bu sevindirici gelimelere ramen baz bilgi eksikleri vardr. Tm teknik alanlarda bilinmesi gereken teknik resim plastik teknolojisi alannda da byk nem arz etmektedir. rnein yaplacak plastik rnn resminin izilmesi, kalbnn tasarlanmas, kalp retimi yaplrken kalp teknik resminin kullanlmas, plastik rn retilirken operatrn resme bakarak retecei paray grmesi ve onunla ilgili olarak kontrollerini yapmas, teknik resmin nemini bu alanda da gstermektedir. Hzla gelien bilgisayar teknolojisi teknik izimler iinde yerini alm ve bilgisayar destei ile izim yapabilen izim programlar gelitirilmitir. Gnmzde teknik izimleri yapmak iin birok izim program vardr dolaysyla yapacanz izim iin en uygun program semek olduka nemlidir. Gnmzde hzla gelimekte olan bilgisayar teknolojisi, kullandmz tm ara gereler zerinde yerini alm bulunmaktadr. Bilgisayar gnlk ilerimizde birok kolaylk salamaktadr. Bu modl; bilgisayar destei ile teknik resim kurallarna uygun geometrik izim yapabilmeniz iin hazrlanmtr. Bu modl baar ile tamamladnzda ve kendinizi konu hakknda gelitirdiinizde plastik endstrisinde alabilecek yeterlilie sahip olacaksnz; ancak bu konu ile ilgili tm bilgileri almanzda fayda vardr. Modl baar ile tamamlayacanza inanyor ve modln hayatnzda olumlu deiiklikler yapmasn arzu ediyor, almalarnzda baarlar diliyorum.

RENME FAALYET-1 RENME FAALYET-1

AMA
Gerekli ortam salandnda bilgisayarda teknik resim kurallarna uygun geometrik izim yapabileceksiniz.

ARATIRMA
evrenizdeki firmalarn teknik izimle uraan birimlerini ziyaret ederek; Bilgisayarda geometrik izimler yapmak iin kullanlan bilgisayar programlarn aratrnz. AutoCAD programnn dier programlara gre avantaj ve dezavantajlarn aratrnz. AutoCADin kullanld sektrler ve kullanm nedenlerini aratrnz.

1. BLGSAYARDA GEOMETRK ZM YAPMAK

1.1. Cad Nedir?
Computer Aided Drafting/Design kelimelerinin ba harfleri olan CADin Trke karl BD Bilgisayar Destekli izim veya BDT Bilgisayar Destekli Tasarm anlamna gelmektedir. Bu bilgisayar programn kullanarak teknik izimler, klasik izim gerelerini kullanmadan bilgisayar ortamnda izilmektedir. 1.1.1. Cad Programlarnn zellikleri Bu program, klasik izim tekniklerinin bilgisayar ortamna tand, izim yaparken bir ok kolayln saland, resim zerinde yaplacak deiikliklerin ksa srede yaplarak resmin gncelletirildii, izilen bir resmin orijinal byklnde grlmesinin saland, yaplan resme malzeme atanmas ile gerek malzeme olarak kullancya istedii bilgileri vermesinin yannda daha birok fayda salad ayrca Autodesk, tm pazar gruplarndaki profesyoneller iin retkenlik, esnek kullanm ve birbirleriyle balant konusunda yeni standartlar belirleyen, yeni nesil tasarm yazlm dnyann en yaygn kullanlan PC tasarm yazlmdr. retkenlik nemlidir. Tasarmda yazlm kullananlarn en nem verdikleri konu, retkenliktir. AutoCAD 2000 gelitirilirken de en ok zerinde durulan konu, retkenlik artnn nasl salanaca olduudur.

Tasarm yazlm, engelleri ortadan kaldrmaldr Kullanclar yaratc fikirler ile bu fikirlerin bilgisayara tanmasnda kullanlan yntemler arasndaki farkn en aza indirgenmesini isterler. En kt durum, tasarm yazlmnn bu anlamda engeller karmasdr. Dolaysyla yazlm bu aamada yntem engellerini ortadan kaldrmaldr. Tasarm verisi dinamiktir Hepimiz biliyoruz ki tasarm verisi dinamiktir, srekli deiir. Dolaysyla tasarm verisine ulamak, veriyi kontrol etmek ve tekrar kullanmak, bizler iin bu kadar nemli olan tasarmda anahtar rol stlenir. Tasarm kiiseldir Tek bir zm, herkesin gereksinimini karlamaz. Dolaysyla tasarm yazlm ak, esnek ve zelletirilebilir olmaldr. 1.1.2. Autocadin altrlmas Autocadin htiya Duyduu Donanm zellikleri, AutoCAD 2000 programn kurmak iin bilgisayarnzda, programn ihtiya duyduu donanmn minimum zelliklere ya da daha fazla zelliklere sahip olmas gerekir. Sistem iin minimum zellikler aadaki gibi olmaldr. Intel Pentium II, AMD K6II veya st mikroilemci 64 MB bellek Microsoft Windows 95,Windows 98, Windows NT 4.0 (SP5), Windows 2000 veya Windows ME iletim sistemi 1024x768 VGA grnt birimi 100 MB bo sabit-disk alan fare veya Wintab srcl saysallatrc 4X CD-ROM srcs Bunlara ek olarak aadakiler de gerekebilir: Yazc veya izici Internet balants AutoCAD Programnn Kurulmas AutoCAD programn bilgisayarnza kurmak iin aadaki yolu srasyla takip ederseniz program bilgisayarnzda sorunsuz bir ekilde altrabilirsiniz. 1. Lisansl AutoCAD2000 CDsini CD-ROM srcsne yerletiriniz. Eer bilgisayarnzda iletim sistemi olarak Windows NT 4.0, Windows 95 veya Windows 98,

kullanyorsanz CDyi tkladktan belli bir sre sonra Autorun olarak kendiliinden balayacaktr. Eer Autorun geersiz ise, CDROMun iinden setup.exe dosyasn ift tklayarak altrn. 2. Kurma mensn gsterdiiniz zaman, Install AutoCAD2000 veya Install Migration Assistance seeneini sein. 3. Ho geldiniz ekran geldikten sonra, NEXTi sein. 4. Serial Number diyalog kutusunun ierisine, AutoCAD2000 seri numarasn girin, daha sonra NEXTi sein. 5. Kiisel bilgi diyalog kutusu, giriinde isminizi, organizasyon isminizi, satc ismi ve telefon numarasn girin, sonra NEXTi sein. Bu mende kiisel bilgi diyalog kutusuna, girdiiniz bilgiler tekrar gsterilir. Herhangi bir deiiklik iin Back dmesini tklaynz, bilgilerin doruluunu kabul edip ilerlemek iin 2. defa Enter tuuna basnz. lerlemeye hazr olduunuzda NEXTi sein. 6. Destination location diyalog kutusunda, AutoCAD2000nin kurulaca src ve yolu belirtiniz. Daha sonra NEXTi sein. 7. Kurma tipi (Setup Type) diyalog kutusunda, istediiniz ykleme tipini seiniz. Tam (Full), Tipik (Typical), Dorudan (Compact) veya zel (Custom), setikten sonra NEXTi tklayn. Bu men (Typical) aadaki dosyalar kapsar. letme ve destek dosyalar, Fontlar, rnek izimler ve allagelmi LISP'ler, Veri taban aletleri ve destek dosyalar, Szlk kontrolleri (SPELL-CHECK) iin szlkler, D yzeye ait srcler, Yardm dosyalar. Eer tam (Full), tm seenekler ile AutoCAD2000i kurmak iin Full seerseniz, Microsoft nternet Kaifi (Microsoft Internet Explorer) 4.0, sisteminizde kurulur. MSIE 4.0 yklemek disk boluuna ilaveten 45.5 MB bo yer gerektirir. Dorudan (Compact), sadece AutoCAD2000nin iletilmesini kurar ve dosyalarn destekler. zel (Custom) yklemek, AutoCAD2000nin iletilmesini, destek dosyalarn ve belirlediiniz herhangi bir zel kurulum dosyasn kurar. 8. Dosya-isim diyalog (Folder Name) kutusunda, AutoCAD2000 iin ykleme dosyasn belirtin. Daha sonra NEXTi sein. 9. Metin Dosya birlii (Text File Association) diyalog kutusunda, MNU, LSP ve PAT gibi AutoCAD2000in kk metin dosyalaryla ibirlii yapmak iin editr belirtin.

10. Daha sonra NEXTi sein. 11.Kurulum ilemini baaryla tamamladnz. Kurulum ilemleri tamamlandktan sonra bilgisayarnz tekrar balatmalsnz; nk programn hafzada aktif olabilmesi iin bilgisayarn kapatlp almas gerekir..

1.2. Autocad Ekran

AutoCAD program bilgisayarda altrldnda ekranda aadaki pencere kar (Resim 1.1).

Resim 1.1: Auto CAD Ekran

AutoCAD program penceresi be ana ksmdan oluur. Bunlar; a) Men ubuu b) Ara ubuklar c) izim alan

d) Komut penceresi e) Durum ubuu Auto CAD ekrannda grdmz men ubuunu basit bir ekilde inceleyecek olursak (Resim 1.2),

Resim 1.2: Men ve Standart Ara ubuu

Eer AutoCAD ekrannda izim iin kullanmay dndnz herhangi bir ara ubuunun AutoCAD penceresinde olmadn farkettiyseniz, yapmanz gereken tek ey maus yani fare ile men stne gelip sa tua basmanz. Sonra istediiniz ara ubuunu iaretleyerek pencerede istediiniz yere yerletirmeniz gerekmektedir. (Resim 1.3)

Resim 1.3: Pencerede Aktif Olan Ara ubuklar aretlenmi Olarak Grnmektedir.

Yukarda iaretlenmi olan Dimensiyon, Draw, Modify, View gibi ara ubuklarnn AutoCAD penceresinde hazr halde olduu grlmektedir. Ancak rnek olarak Render ara ubuu seili olmad iin pencerede olmadn da grmekteyiz. Bu nedenle render mensn iaretlediimizde render ara ubuunun pencereye yerletiini greceiz (Resim 1.4).

Resim 1.4: Render Ara ubuunun Pencereye Yklenmesi

UCS Simgesi: izim alannn sol alt ksmnda grnen semboldr. Bu sembol kullanc koordinat semboldr ve izimin dorultusunu gsterir. UCSde grm olduunuz X ve Y oklar x ve y eksenlerini temsil eder (Resim 1.5).
Resim 1.5

1.2.1. Giri Penceresi Bu pencereyi amak iin AutoCAD ekrannda File mensnden new butonuna bastnzda karnza aadaki iletiim kutusu kacaktr.

Bu iletiim kutusu size aadaki seenekleri sunacaktr; Open a Drawing (u andaki izimi a) Start from scratch (Den Bala) Use a Template (izimi balatmak bir ablon Kullan) Use a Wizard (izimi balatmak iin sihirbaz kullan) 1- Open a Drawing Mevcut izilmi izimleri listeden seerek amaya yarar. Select a File listesinde en son izilmi drt resmin isimleri (File) ve nerede (Path) olduklar gsterilir. zerine bir kez tkladnz seili dosyann iindekiler, preview (zel Gster) penceresinde grlr. Ya da Browseyi tkladmzda istediimiz bir adrese gz atp oradaki dosyay arabiliriz (Resim 1.6)

Resim 1.6: Dosya Ama

2-Start from Scratch Hi bir ayar yapmadan izime balamak hzl bir yoldur. Yeni bir izime balamak iin hangi lm sistemine dayandna karar vermek gerekir. Burada English (Parmak/ in) ya da Metric (metrik) sistemi kullanlmaktadr. Hangi sistemde izim yaplacaksa o sistem seildikten sonra OK sekmesine basarak izime balanabilir (Resim 1.7).

English, ngiliz mparatorluuna dayanan lm sistemidir. Burada izim ACAD DWT kalbna dayanr ve izim snrlar 12x9 in tir Metric, Metrik l sistemine dayanan bir izim oluturur. Burada izim ACADISODWT ablonuna gredir. izim snrlar 420x297mm dir

Resim 1.7: Hzl Balatma

3-Use a Template ablonlar nceden eitli ayarlar yaplm hazr kalplardr. File menden New (Yeni) bir dosya aldnda veya masa stnden AutoCAD yeni aldnda ekrana gelen Create New Drawing iletiim kutusunda Use a Template sekmesine iaretlenirse karmza kan diyalog kutusu aadaki gibidir (Resim 1.8). eitli ablon izimleri AutoCADle birlikte gelmitir. Bunlar ISO ANSI DIN ve JIS izim formatna uygun ablonlardr. Belli bir izimin ayarlar ska kullanlyorsa bunlar ablon haline getirilerek her defasnda yaplan katman tanmlamalar, lek tanmlamalar ve kat ebatlar tanmlamalarndan kurtulmu olunur. Bu da sizi yeni bir resim iin yapacanz n hazrlktan kurtarm olur ve zaman kazanrsnz.

Resim 1.8: ablon Kullanma

3-1-Select a Template O anki seenekler diyalog kutusunda belirtilen izim ablon dosyalarn listeler (Uzants DWT olanlar). Hangi formatta ablon kullanlacaksa o dosya seilerek Preview penceresinde grntlenir. Browse dier ablonlara ulamay salar. 3-2-Yeni Bir izimde Use a Templatein Kullanm Create New Drawing kutusundan Use a Templatei sein. Select a Template iletiim kutusundan ablonlardan birini sein ya da Browse (Gzat) sekmesine tklayarak Select a Template File penceresinde bir ablon seerek (OK) tamam sekmesine tklayarak Create New Drawing penceresine geri dnn. Create New Drawing kutusunda seilen ablonun preview grnts yan tarafta belirir. Ayrca Template Description alannda seilen ablonun tanmlamas verilmektedir. Tamam (Ok) sekmesine tklayn. 4-Use a Wizard Ksaca kullanc sihirbazdr. File mensnden yeni bir dosya aldnda karmza gelen Create New Drawing iletiim kutusunda Use a Wizard seildiinde Select a Wizard (bir sihirbaz se) listesinde Advanced Setup (Gelimi Kurma Sihirbaz) ve Quick Setup (Hzl Kurma Sihirbaz) seeneklerini sunar.

10

4-1-Quick Setup izim birimleri ve izim alan hzl kurma komutu ile oluturulur. izim birimleri ondalk (Decimal), mhendislik (Engineering), mimari (Architectural), kesirli (Fractional), ve bilimsel (Scientific) birimleri ierir. izim snrlarn kurmak iin genilik ve izim alannn uzunluu ayn zamanda belirtilir. Create New Drawing Use a Wizard diyalog kutusuna basldnda aadaki pencere belirir. Aadaki diyalog sayfasn (Resim 1.9) karnza aldnzda sihirbaz kullanarak hzl kurma ilemini baarabileceksiniz.

Resim 1.9: Birim Ayarlar

Select a Wizard (Seim sihirbaznda) listesinde Quick Setup dosyasna basarak aadaki pencere alr. Quick Setup bize iki deiken sunar. Bunlardan biri Unt (Birimler) dieri ise Area (Alan) deikenidir. 4-1-1-Unt izimin hangi birimde izileceini belirlemeye yarar. Aadaki birimlerden hangisi seilirse onun tahsis ettii lm birimleri kullanlr. Buradaki birimler: Decimal (Ondalk) Engineering (Mhendislik) Architectural (Mimari)

11

Fractional (Kesirli) Scientific (Bilimsel) Unit ayn zamanda Format mens olduu iin formattan Unt Style alt mens ile de l birimleri deitirilebilir. Aadaki Quick Setup (Resim 1.10) penceresinde allacak olan birim seildikten sonra ileri sekmesine basarak Area iletiim kutusuna geilir.

Resim 1.10: izim Alan Belirleme

12

4-1-2-Area izmek istediimiz izimler iin tam lek olarak genilik ve uzunluu belirtir.

Resim 1.11: Advanced Setup Diyalog Sayfas

izime balamadan izim snrlar tespit edilir. Grid, belirtilen alan ierisini snrlandrr. Ayn zamanda izim alan Limits komutu ile de deitirilebilmektedir. izim snrlar , alt sol snr ve alt sa snr temsil eden dnya koordinat isteminde iki boyutlu noktalardr. izim snrlarn belirttiimizde AutoCAD dikdrtgen biiminde alann iinde girebildiimiz koordinatlar snrlar. Kat boluu aktif olduunda kat kenarlar izim snrlar olarak gsterilemez. 4-2.Advanced Setup Gelimi izim oluturma; Quick Setupa ilaveten daha ileri zelliklere sahiptir. Hzl kurmann yetersiz olduu durumlarda kullanlr (Resim 1.11). Be alt seenei vardr. Bunlar : Units (Birimler) Angle (A) Angle Measure (A ls) Angle Direction (A yn) Area (Alan)

13

4-2-1-Unit Quick Setupdaki Unitten fark yoktur. Ayn zellikler bunun iin de geerlidir. Fakat bu Unit penceresinde farkl olarak Precision zellii bulunmaktadr. Bunun avantaj birim hassasiyetini kontrol etmesidir. Burada virglden sonra ka basamak olmas isteniyorsa o hassasiyete ayarlanabilir. Bu ayarlar yaptktan sonra (Next) ileri sekmesine tklayarak Angle alt seeneine ulalr (Resim 1.12). 4-2-2-Angle Burada izimde kullanlacak a formuna uygun olan a seenei seilir.

Resim 1.12: A Format

A lm seildikten sonra precision seenei ile hassasiyet verilir. Decimal Degrees : Ondalk Derece Deg/Min/Sec Grads Radians Surveyor : Derece/Dakika/Saniye : Grad : Radyan : Arazi lm a birimleri kullanlabilir.

A l birimi ve hassasiyet girildikten sonra leri sekmesine basarak dier alt seenee geilir. Ayrca Geri sekmesine baslarak Unit mensne geri dnlebilir. 4-2-3-Angle Measure Alarn girii iin o ann ynnn belirtilmesi gerekir. Burada yaplan a tanmlamasnda 0 balang noktasnn neresi olduuna karar verilmelidir. rnein Easte

14

(Dou) gre a seilirse ki en yaygn kullanlan budur. Buras 0 noktas seilerek alar buradan itibaren balar. Dier a tanmlamalar ise unlardr (Resim 1.13): East (Dou) North (Kuzey) West (Bat) South (Gney) Other (Dier) : A balang noktas olarak douyu seer : A balang noktas olarak kuzeyi seer : A balang noktas olarak baty seer : A balang noktas olarak gneyi seer : Yukardakilerin haricinde sfr noktas semeye yarar.

Yukardaki Advanced Setup penceresinde a tanmlamalar (A balang noktas tanmlamas) yapldktan sonra ileri sekmesine baslarak Angle Direction seeneine geebilirsiniz. Angle seeneine geri dnmek iin geri sekmesi kullanlr.

Resim 1.13: A l Sistemi

4-2-4-Angle Direction A ilerleme ynn belirtmeye yarar. Angle Measure tanmlamasna ek olarak sfr noktas seildikten sonra ilerleme ynnn saat dn yn m; yoksa saat dn ynnn tersi mi, olaca tespit edilir (Resim 1.14). Counter Clockwise: Saat dn yn tersi ilerleme Clockwise : Saat dn ynnde ilerleme

15

Resim 1.14: A lerleme Yn

4-2-5-Area Bu seenek Quick Setup (Hzl Kurma) sihirbaznda aklanmtr. Oradaki bilgilere mracaat edilebilir (Resim 1.15).

Resim 1.15: Alan Seimi

16

1.2.2. Ara ubuklar

Auto CAD ekran ilk aldnda karmza kan izim elemanlarndan birisi de ara ubuklardr. Ara ubuklar, komutlar temsil eden aralar ierir. Hangi aracn ne olduunu anlamamz iin imlecin bir ara zerinde ksa bir sre tutulmas yeterlidir. Bylece o ara kutusunun ilevini ekranda bir ipucu olarak grmek mmkndr. Ara ubuklarn ekrana yerletirmek iin sa tkladnzda karmza kan ara ubuklar penceresi resim 1.16da grld gibi gibi sralanmaktadr.

Resim 1.16

3D Orbit Ara ubuu boyutlu grnm leri kontrol eden ara ubuudur (Resim 1.17).
Resim 1.17

CAD Standarts Ara ubuu Katman, boyut ve metin stillerini standartlara gre kontrol etmenizi salayan ara ubuudur (Resim 1.18).
Resim 1.18

17

Dimension Ara ubuu Yapacanz izimleri llendirmenize yardmc olan ara ubuudur (Resim 1.19).

Resim 1.19

Draw Ara ubuu Draw ubuu; izgi, ember, yay, drtgen, tarama gibi ilemlerin yaplmas iin kullanlacak komutlar ieren ara ubuudur (Resim 1.20).

Resim 1.20

Inquiry Ara ubuu Mesafe, nokta koordinatlar, nesne zellikleri, ktle zellikleri ve alanlarnn bulunmas iin kullanlan komutlar ieren ara ubuudur (Resim 1.21). Insert Ara ubuu Dier izimlerin, farkl izimlerdeki nesnelerin arlp eklenmesi iin kullanlan komutlar ieren ara ubuudur (resim 1.22). Layouts Ara ubuu izimlerin yerleimini grmek iin kullanlan komutlar ieren ara ubuudur (Resim 1.23).

Resim 1.21

Resim 1.22

Resim 1.23

Modify Ara ubuu Mevcut nesnelerde deiiklik yapmak iin kullanlan komutlar ieren ara ubuudur (Resim 1.24).

Resim 1.24

Modify 2 Ara ubuu zel nesnelerde deiiklik iin kullanlan komutlar ieren ara ubuudur (Resim 1.25).
Resim 1.25

18

Object Properties Ara ubuu Yaplacak izimin rengine, kalnlna, izgi tipine gre yaplmasn salayan komutlar ieren ara ubuudur (Resim 1.26).

Resim 1.26

Object Snap Ara ubuu Nesneleri, zel noktalarndan yakalayabilmek iin kullanlan komutlar ieren ara ubuudur (Resim 1.27).

Resim 1.27

Refedit Ara ubuu Harici referans izimleri olarak arlm sembol ya da arka plan izimleri zerinde deiiklik yapmanz salayan komutlar ieren ara ubuudur (Resim 1.28). Reference Ara ubuu izimin apraz referanslarn kontrol eden komutlar ieren ara ubuudur (Resim 1.29). Render Ara ubuu izilmi boyutlu objelerin gerek gibi grnebilmesi iin malzeme kaplama ilemlerinin gerekletirildii komutlar ieren ara ubuudur (Resim 1.30).

Resim 1.28

Resim 1.29

Resim 1.30

Shade Ara ubuu boyutlu nesnelerin grnn kontrol eden komutlar ieren ara ubuudur (Resim 1.31).
Resim 1.31

19

Solids Ara ubuu boyutlu kat nesneleri oluturmak iin kullanlan komutlar ieren ara ubuudur (Resim 1.32).

Resim 1.32

Solids Editing Ara ubuu boyutlu kat nesneleri dzenlemek iin kullanlan komutlar salayan ara ubuudur (Resim 1.33).

Resim 1.33

Standart Toolbar Ara ubuu En ok kullanlan ara ubuudur. Hzl dosya ama, kaydetme, yazdrma ve bytme gibi bir ok ilemin komutlarn ieren ara ubuudur (Resim 1.34).

Resim 1.34

Surfaces Ara ubuu boyutlu nesneleri oluturmak iin kullanlan komutlar ieren ara ubuudur (Resim 1.35). Text ara ubuu

Resim 1.35

Metin oluturmak ve dzenlemek iin kullanlan komutlar ieren ara ubuudur (Resim 1.36).
Resim 1.36

UCS Ara ubuu zerinde allacak koordinat dzlemini ayarlamak iin kullanlan komutlar ieren ara ubuudur (Resim 1.37).

Resim 1.37

20

UCS II Ara ubuu nceden tanmlanm UCSler arasndan seim yapmak iin kullanlan komutlar ieren ara ubuudur (Resim 1.38).

Resim 1.38

View Ara ubuu boyutlu nesneleri grmek ve istediiniz bak eklini ayarlamak iin kullanlan komutlar ieren ara ubuudur (Resim 1.39).

Resim 1.39

Viewports Ara ubuu izdiiniz nesnede ok sayda grnm ayarlamanz salayan ara ubuudur (Resim 1.40).

Resim 1.40

Web Ara ubuu Webe ulamak iin kullanlan ara ubuudur (Resim 1.41).
Resim 1.41

Zoom Ara ubuu izdiiniz resim iinde hareket etmenizi, resmi bytp kltmenizi salayan ara ubuudur (Resim 1.42).

Resim 1.42

21

Customize Ara ubuu Ekrana gelen ara ubuklarna fazladan komut girilmesini salayan ara ubuudur (Resim 1.43).

Resim 1.43

1.2.3. Dosya Ama Dosya ilemleri, standart ara ubuunda, file mens altnda ve komut satrna File yazlarak bulunabilir. 1. New: Yeni Dosya Amak Yeni bir izime balamak iin kullanlan bir komuttur. Yeni bir izim istendiinde ekrana Create New Drawing iletiim penceresi gelir. Burada yer alan Open a Drawing, Start From Scratch, Use a Template, Use a Wizard seenekleri ile ilgili geni bilgi Balang blmnde verilmitir. Bu seenee ekilde ulalabilir. Standart toolbar :

File check mensnden : File/ New Komut Satrndan : Command/ New

2. Open: Dosyay Amak Daha nceden kaydedilmi olan bir AutoCAD dosyasn amaya yarar (Resim 1.44). Ekrana gelen Select File iletiim penceresinden almak istenen dosyann ismi bulunarak alr. Gelen diyalog kutusunun seeneklerinin ou, standart dosya seimi zelliklerini tar. Dosya ama ilemi ekilde yaplabilir. Standart toolbar :

File check mensnden : File/Open

22

Komut Satrndan

: Command/Open

Resim 1.44: Dosya Ama

Dosya ad

: Alacak olan dosyann ismi girilerek dosya alabilir.

Dosya tr : Alacak olan dosyann uzantsn belirlemeye yarar. AutoCAD; dwg, dxf, dwt uzantl dosyalar aabilir. Konum listesinde bulunan dosya ismi bulunduktan sonra dosya isminin stne bir kez tklayp, a dmesine baslarak alabilir. Dosya almasn iptal etmek iin iptal dmesine basnz. Browse/ Search diyalog kutusunu gsterir. Dwg izim grntlerinin preview (n) grntsn bularak iindeki resimlere gz atmay salar. Dosyay bulmak iin AutoCAD arama yolunu kurar. Dosyalarn ksm olarak almasn salar. 1.2.4. Kapatma, Bytme lemleri 1. Close: Dosyalar Kapatmak AutoCAD 2000le gelen bir yeniliktir. Mevcut gncel izimleri kapatmaya yarar. Bundan nceki srmlerde bulunmamaktadr. Bu komuta iki ekilde ulalabilir: File ek mensnden : File/ Close Komut satrndan : Command/ Close

23

Eer izim zerinde hibir deiiklik yaplmamsa, AutoCAD gncel izimi kapatr. izim zerinde deiiklik yaplmsa aadaki mesaj ekrana gelir (Resim 1.45).

Resim 1.45

Bu pencere; izimde deiiklik yaptnzda: Yaplan deiiklik kayt edilecek mi ya da edilmeyecek mi? diye sorar. stee gre cevap verilir ve dosya kapatlr. 2. Auto CADi Kapatmak AutoCAD ekrannn sa st kesinde bulunan kutucuklarla ayr ilem gerekletirilmektedir (Resim 1.46).
Resim 1.46

Bu kutucuk AutoCAD programn kapatr. Eer izim yaplmsa kaydeder ya da isteinize gre kaydetmez ve programdan klm olur. 3. Auto CADi Bytmek Bu kutucukla pencere, ekrann altna indirilerek AutoCAD programn bilgisayar ekrannda pasif duruma getirir. Bu kutucukla kapatlm pencere -pasif duruma getirilmi programekranda tekrar alr. 1.2.5. Save ve Save As lemleri 1. Save Mevcut izimleri Kaydetmek AutoCADte izilmi olan izimleri hzl kaydetmeye yarayan komuttur. lk kaydetme ileminde izimin dosya ismini ister. Ayrca alm olan bir dosya zerinde deiiklik yaplmsa kaydetme ilemi yaplmaldr (Resim 1.47). Bu komuta ekilde ulalabilir: Standart toolbar File check mensnden : File/ Save yaparak aadaki pencere ile karlaacaksnz. Komut satrndan : Command/ qsave yazarak.

24

Resim 1.47: Kaydetme Penceresi

Ayrca AutoCADin otomatik kaydetme zellii de kullanlabilir. Bunun iin Tools ek mensnn Options seeneini tklayarak ekrana gelen pencereden Open and Save ikonuna tklayn. Burada yer alan File Safety Precautions alanndaki Automatic Save kutusunun altndaki blmde ilk olarak verilen 120 dakikalk sreyi istenilen kaydetme sresi ile istediiniz herhangi bir sre ile deitirin, Apply (Uygula) seerseniz bundan sonra istediiniz srede otomatik kaydetme yaplacaktr. 2. Save As Dosyalarn Farkl Kaydedilmesi File check mensnden: File/Save As yapldnda aadaki pencere kacaktr (Resim 1.48).

Resim 1.48: Save As Penceresi ile Farkl Kaydetme

25

Bu komut altnz dosyay; farkl bir isimde kaydetmeye, farkl bir dizinde kaydetmeye, farkl bir formatta kaydetmeye yarar. Farkl Bir simde Kaydetmek Daha ncede var olan dosyann zerine kaydetmeyi engeller. Farkl Bir Dizine Kaydetmek Dosyalar farkl dizinlere kaydetmeye yarar. rnein AuotoCAD2000de izilmi ve AutoCADin sample klasrne kaydedilmi dosyay belgelerime kaydetmek. Farkl Bir Formatta Kaydetmek AutoCAD2000de izilmi olan dosyalarn bundan nceki srmlerde alabilmesi iin nceki srmlerinin formatnda kaydedilmesini salar. Ayrca AutoCAD izimlerinin hangi uzantda kaydedileceini semeye yarar.

Resim 1.49: Dosya Uzants Deitirme ile Kaydetme

izilen resimler dwt, dxf, dwg uzantlarnda kaydedilebilir. Dwt AutoCAD ablonlarnn uzantsdr. dxf uzantl kaydedilen resimler bilgisayar destekli imalat yapan tezahlarn hafzasna gnderilerek para imalat iin resmin tezgaha tantlmasn salar (Resim 1.49). AutoCAD2000 Drawing (*.dwg) AutoCAD R14/LT 98/LT 97 Drawing (*.dwg)

26

AutoCAD R13/LT 95 Drawing (*.dwg) AutoCAD Drawing Template File (*.dwg) AutoCAD 2000 DXF (*.dxf) AutoCAD R14/LT 98/LT 97 DXF (*.dxf) AutoCAD R13/LT 95 DXF (*.dxf) AutoCAD R12/LT2 DXF (*.dxf) 3. Exit; AutoCAD'den kmak AutoCADden kmak iin kullanlr. ki ekilde ulalabilir: File check mensnden : File/Exit Komut satrndan : Command/Exit

1.3. Autocad Komutlar

1.3.1. Line Komutu izgi izmek AutoCAD ile izgi izmek ayr yoldan yaplabilir. Bu yollar aada gsterilmitir (Resim 1.50).

Komut Satr: Line

Draw menu: Line Resim 1.50

Draw toolbar: Line

Line komutu ile doru iziminde verilen noktasal deerler 2 boyutlu grntlenir, Z boyutundaki dzlem nesnenin alma dzlemi olur. Line komutu ile izilen dorular sonsuz saydaki noktalardan meydana gelir. Farkl yntemlerle noktasal dorularn tanmlanmas mmkndr. Komut satrndan komut girme yntemlerini kullanabilir, mouse kullanarak noktalar tanmlayabilir, nesne kilitleme yntemi ile izimi hzlandrabilirsiniz.

Resim 1.51: Line Komutu le Dorular izme

27

AutoCAD2000 ile gelitirilen Line komutunda SNAP TRACKING ile izginin gidecei noktann dorultusunu kilitlemek ve gidecei mesafeyi kontrol etmek mmkndr. Line komutu balang noktasn seer, dier noktalar balang noktasn sfr kabul ederek tanmlanr (Resim 1.51). Command: _line Specify first point: Birinci noktay tanmlaynz. Birinci noktay tanmladktan sonra dier noktalar ile devam edilir. Specify next point or [Undo]: @100<0 (balangca 100 birim uzaklkta 0 derece ynnde) Specify next point or [Undo]: @100<270 (bir nceki noktaya 100 birim ve 270 derece ynnde ) Specify next point or [Close/Undo]: @100<180( bir nceki noktaya 100 birim ve 180 derece ynnde) Specify next point or [Close/Undo]: C (dorular kapatmak iin Close girin) Bir nesne izimi oluturulduunda veya bir nesne paras tanmlandktan sonra LINE komutu ile bir doru tanmlanmak istenir ve bu dorunun balang noktasnn bir nce izilen nesnenin son noktas olmas istenirse; LINE komutu girildikten sonra mouseun sa tuuna tklayarak veya ENTER tuuna basarak bir nceki izilen nesnenin son noktas yakalanm olur. Line komutunu kullanrken izim deiik yntemlerle hzlandrlabilir 1.3.2. Mesafeleri Koordinatlarla Belirtmek Koordinat Sistemleri ki boyutlu dzlemde izim alannda izim noktalar belirtilirken X,Y parametreleri kullanlr. Verilen deerler X ve Yyi temsil eder. Dik koordinat sisteminde X deeri yatay mesafeyi, Y deeri ise dikey mesafeyi ifade eder. ki ordinat ekseninin kesime noktasna orijin ad verilir (Resim 1.52). Kartezyen koordinat sistemi drt eyrek blmden oluur. Birinci eyrekte X ve Y pozitif; ikinci eyrekte X negatif, Y pozitif; nc eyrekte X ve Y negatif; drdnc eyrekte ise X pozitif, Y negatif deere sahiptir.

28

Resim 1.52: Koordinat Ekseni

Kartezyen Koordinat Sistemleri Kartezyen koordinat sistemleri unlardr: Mutlak koordinat sistemi (Absolute coordinates) Artl koordinat sistemi (Relatif coordinates) Kutupsal koordinat sistemi (Polar coordinates) Mutlak Koordinat Sistemi (Absolute Coordinates) izim yaplrken ilk seilen nokta (Line specify first point) izginin birinci noktasn; yani Balang Noktasn temsil eder. Mutlak koordinat sistemi, byk projelerde ve karmak resimlerde mesafelerin hesaplanmas g olduu iin pek tercih edilmez. Bir AutoCAD iziminde, pratik olarak balang noktasna Command satrna Line specify first point iletisi geldiinde (0,0) orijin noktas girilerek mesafelerin hesaplanmas biraz kolaylatrlabilir.

29

Resim 1.53

Yukardaki rnekte (Resim 1.53) Command satrnda aadaki mesafeler girilerek mutlak koordinat sistemi daha iyi anlalabilir. Command: Line Specify first point: 50,50 Specify next point or [Undo]: 300,50 Specify next point or [Undo]: 300,150 Specify next point or [Close/Undo]: 250,150 Specify next point or [Close/Undo]: 250,250 Specify next point or [Close/Undo]: 200,250 Specify next point or [Close/Undo]: 200,350 Specify next point or [Close/Undo]: 100,350 Specify next point or [Close/Undo]: 50,50 Artl Koordinat Sistemi (Relative Coordinates) nceki noktaya ilikin koordinat deerleri bilindiinde greceli koordinat sistemi kullanlr.

30

Burada en son gelinen nokta 0,0 noktas kabul edilerek verilir. X ve Y koordinatlarnn bana klavyeden @ iareti getirilir. Ksaca @X,Y eklinde formle edilir.

Resim 1.54 Artl Koordinat Sistemi

Yukardaki rnekte (Resim 1.54) Command satrna aadaki mesafeler girilerek artl koordinat sistemi daha iyi anlalabilir. Command: Line Specify first point: 50,50 Specify next point or [Undo]: @250,0 Specify next point or [Undo]: @0,100 Specify next point or [Close/Undo]: @-50,0 Specify next point or [Close/Undo]: @0,100 Specify next point or [Close/Undo]: @-50,0 Specify next point or [Close/Undo]: @0,100 Specify next point or [Close/Undo]: @-100,0 Specify next point or [Close/Undo]: @-50,-300

31

Kutupsal Koordinat Sistemi (Polar Coordinates) Kutupsal koordinatta mesafeler aya bal olarak verilir. Sembol olarak (@) iareti kullanlr. Bu koordinat sistemini formlize etmek gerekirse @ MESAFE < AI eklinde tanmlanabilir. Bu koordinat sisteminde de en son gelinen nokta 0,0 noktas olarak kabul edilir. Verilen alar aksi belirtilmedike saat dn yn tersine (Counter Clockwise) dorudur. A yn Units komutuyla veya altaki Startup diyalog kutusunda saat dn ynne gre ayarlanabilir.

Resim 1.55: Kutupsal Koordinat Sistemi

Yukardaki rnekte (Resim 1.55) Command satrna aadaki mesafeler girilerek kutupsal koordinat sistemi daha iyi anlalabilir. Command: Line Specify first point: 50,50 Specify next point or [Undo]: @ 250<0 Specify next point or [Undo]: @100<90 Specify next point or [Close/Undo]: @50<180 Specify next point or [Close/Undo]: @100<90 Specify next point or [Close/Undo]: @50<180

32

Specify next point or [Close/Undo]: @100<90 Specify next point or [Close/Undo]: @100<180 Specify next point or [Close/Undo]: C (Close) 1.3.3. mle Modlar izim alannn iinde nesneleri seen, izim yapan, noktalarn yerletirme ilemlerini yapan izim krsrne imle modlar denir. AutoCAD ile alrken programn command satr size mesajlarla yardm ederken imle de ne yapacanzla ilgili ipular salar. Standart Programn sizden beklediini belirtir. mle: komut

Point Selection mleci: Bu imle grndnde program sizden bir nokta girii yapmanz istemektedir. Object Selection mleci: Bu imle grndnde program sizden bir nesne semenizi istemektedir. Osnap mlei: Bu imle bir nesne zerinde yapmay dndnz bir deiiklik ncesinde nesneyi nereden tutmaya karar verdiyseniz o zaman grnr. Object Snap Tracking: Osnap ile birlikte grnr. Mevcut nesnelerin geometrisine gre bir noktay uzayda hizalamanzda size yardmc olur. 1.3.4. Arc Komutu Bu komutu yay izmek iin kullanabilirsiniz. Bu komuta ulamak iin u yollardan birini kullanabilirsiniz. Draw toolbar:

33

Draw menu: Arc Komut Satr: Arc Command: _arc Specify start point of arc or [CEnter]: Yayn balang noktasn veya merkez noktasn tanmlayn (T1). Specify second point of arc or [CEnter/ENd]: yayn ikinci noktasn girin veya seeneklerden birini sein (T2). Specify end point of arc: yayn son noktasn tanmlayn (T3). Arc komutu girildikten sonra yayn balang noktasn veya yayn merkez noktasn tanmlamamz gerekir. kinci nokta olarak Center seenei ile yayn merkez noktasn tanmlayabilir veya End seenei ile son noktay tanmlayabiliriz. Komutu tamamlamak iin ENTER tuuna baslr (Resim 1.56).

Resim 1.56

Arc komutunu girdikten sonra en son izilen izgi veya yaya, yay teeti izmek iin ENTER tuuna basnz (Resim 1.57). Options: Seenekler: Start Point: Balang Noktas Center: Merkez

Resim 1.57

34

1.3.5. Rotate Bu komut ile izmi olduunuz nesneleri bir merkez nokta etrafnda dndrebilirsiniz. Modify toolbar Modify menu: Rotate izilmi nesneleri dndrmek iin nce semelisiniz sonra, izim alannda iken Mouseun sa tuuna tklayp alacak menden Rotate komutunu ya da, Komut Satrndan: Rotate komutunu seebilirsiniz (Resim 1.58).

Resim 1.58: Rotate Komutunun Kullanm

Command: Rotate Current positive angle in UCS: Gncel pozisyon Select objects: Dndrlecek nesneyi sein Select objects: Dndrlecek nesneyi sein Select objects: Seme ilemini tamamlamak iin ENTER e basn Specify base point: Dndrme merkez noktasn tanmlayn Specify rotation angle or [Reference]: Dndrme referansn veya dndrme asn tanmlayn. Rotation Angle Rotation Angle seenei ile seilen nesneler tanmlanacak olan a ile merkez nokta etrafnda dndrlr. Specify the reference angle <0>: Dndrme asn tanmlayn veya ENTER e basn. Specify the new angle: Yeni ay tanmlayn Reference Reference seenei ile bir referans as tayin edilir ve dndrlecek nesneler bu referans asna gre dndrlr (Resim 1.59). Specify rotation angle or [Reference]: r Specify the reference angle <0>: 45 Specify the new angle: 90

35

u ilem sras ile komutu kullann. Modify mensnden, Rotate komutunu se Dndrmek iin nesneleri se (1). Dndrmek iin asl dndrme merkez noktasn tanmla (2). Dndrme asn tanmla (3).

Resim 1.59: Rotate Komutunun Kullanm

1.3.6. Stretch Komutunun Kullanm Nesneleri germek veya tamak iin kullanabileceiniz bu komutu aadaki yntemlerden biriyle kullanabilrsiniz. Modify toolbar: Modify menu: Stretch Komut Satrndan: Stretch Stretch komutu ile seili nesneleri asl merkez tanmlayarak germek veya nesneleri tamak iin kullanabilirsiniz. Nesnenin belli bir ksmn herhangi bir dorultuda ekip uzatmaya, ksaltmaya, byltmeye veya kltmeye yarar. Nesne seme ilemi uzatlacak ksm iine alacak bir pencere biiminde olmaldr (Resim 1.60).

Resim 1.60:Strehch Komutunun Kullanm

Select objects to stretch by crossing-window or crossing-polygon. Bir pencere veya poligon eklinde uzatlacak nesneyi sein. Select objects: Specify first corner: P1 Select objects: Specify opposite corner: P2 Select objects: Seme ilemini tamamlamak iin ENTERe basn

36

Specify base point or displacement: P3 Uzatma asl merkez noktasn tanmlayn Specify second point of displacement: P4 1.3.7. Grid Ve Snap Modlarnn Kullanlmas Gridlerin izim Alannda Arka Plan Kullanm izim alannda belirtilen snrlarn zgara kullanarak izim altna zgara kat tabakas yerletirilmesine benzer. Sadece belirtilen snrlarn altnda grnr. htiyaca gre zgara aralklar deitirilebilir. Bu komuta ekilde ulalabilir. Tools ekmensnden: Tools/ Drafting Settings Durum ubuundan: Grid F7 tuuna baslarak Komut satrndan: Command/ Rm Grid Araln Deitirmek iin aadaki ilem srasn takip edebilirsiniz Tools ek mensnden Drafting Settings seeneini setiinizde ekrana aadaki iletiim penceresi gelir (Resim 1.61).

37

Resim 1.61: Drafting Settings Diyalog Kutusu

Grid X spacing giri kutusunda 10 olan deeri 5 yapn, Grid Y spacing giri kutusundaki deeri de 5 yapn, OKye tklayn. Artk ekrandaki zgara aral 5 mm aralkl zgara eklinde gzkecektir. NOT: Izgara araln GRIDUNIT sistem deikeni ile de ayarlayabilirsiniz. Command: GRIDUNIT Enter new value for GRIDUNIT <10.0000,10.0000>: 5 NOT: Gridi komut satrndan GRIDMODE sistem deikenine 0 ve 1 yazarak ta ap kapatabilirsiniz. Snaplarn izim Alannda Kullanm Bu mod izim imlecinin verilen spacing (boluk) deerine mknatslanmasn salar. Bylece imle bu noktalara kenetlenmeye zorlanr. Bu moda u ekillerde ulaabilirsiniz. Tools check mensnden: Tools/Drafting Settings gre adeta

38

Durum ubuundan: Snap F9 tuuna baslarak Komut satrndan: Command/Rm Tools ek mensnden Drafting Settings seeneini sein ekrana Grid seeneinde kullandnz iletiim penceresi gelir. Snap On (F9): snap modunu ama ve kapatmaya yarar. Ayrca Snap amak iin komut satrndan SNAPMODE sistem deikeninde 0 veya 1 yazlarak alp kapatlabilir. Snap Type ve Style Bu komut snap modunun tipini ve stilini deitirmek iin u seenekleri sunar. Grid Snap kutucuu ile snap ve Grid ortak kullanmnn zelliini deitirebilirsiniz. SNAPTYPE sistem deikeni ile snap tipini belirleyebilirsiniz. Snap tipleri ikiye ayrlmtr. Rectangular Snap: Snap drtgensel olarak hareket eder. Rectangular Snap seildiinde aadaki gsterim eklinde gzkr (Resim 1.62).

Rectangular Snap Resim 1.62

Isometric Snap: Eer izometrik bir izim yapmak istiyorsanz, bu kutucuu seili hale getiriniz. izim alannz aadaki gibi grnr (Resim 1.63). zometrik izimle ilgili geni bilgi ileriki konularda verilecektir.

Isometric Snap Resim1.63

1.3.8. Rectangle Komutu Dikdrtgen ekiller oluturmak iin ayr yoldan ilem yaplabilir. Draw toolbar Draw menu: Rectangle Komut Satr: Rectang or rectangle Rectangle komutu ile tek hareketle dikdrtgen ekiller oluturulabilir (Resim 1.64). Komut girildikten sonra verilen seenekler ile nesneye deiik zellikler kazandrlabilirsiniz

39

ki Nokta Tanmlayarak Dikdrtgen izme

Resim 1.64

Chamfer Bu seenek ile dikdrtgen ekle X ve Y eksenleri dorultusunda, istenilen deerlerde pah krmak mmkndr (Resim 1.65). Command: Rectang Specify first corner point or [Chamfer/Elevation/Fillet/Thickness/Width]: c Specify first chamfer distance for rectangles <0.0000>: 50 Specify second chamfer distance for rectangles <6.0000>: 50 Specify first corner point or [Chamfer/Elevation/Fillet/Thickness/Width]: Specify other corner point:

Rectang Komutunda Chamfer Seeneinin Kullanm

Resim 1.65

Elevation Bu seenek ile dikdrtgenin Z ekseni ynndeki ykseklii tanmlanabilir. Fillet Dikdrtgene verilecek Radius deeri tanmlanr (Resim 1.66). Command: Rectang Specify first corner point or [Chamfer/Elevation/Fillet/Thickness/Width]: F Specify fillet radius for rectangles <0.0000>: 10 Specify first corner point or [Chamfer/Elevation/Fillet/Thickness/Width]:doru seilir. Specify other corner point:Doru seilir

40

Rectang Komutunda Fillet Seeneinin Kullanm

Resim 1.66

Polygon Ekenarl birleik izgilerle kapal nesneler, okgenler oluturur. Draw toolbar Draw menu: Polygon sembol Komut Satr: Polygon Polygon komutu ile oluturulan nesneler Polyline ile oluturulan nesnelerin gstermi olduu zellii gsterir. Nesne dzenleme Edit Polyline komutu ile dzenlenebilir. Polygon komutu girildikten sonra ekenar nesnenin kenar says tanmlanr, nesnenin merkez noktas ve edge seenei ile ekenar nesnenin kenar uzunluu tanmlanabilir. Merkez nokta seildikten sonra Inscribed in circle seenei ile tanmlanacak uzunluk ile oluacak daireye dtan teet bir nesne oluur. Circumscribed about circle seenei ile tanmlanacak uzunluk ile oluacak daireye iten teet bir nesne oluur. Specify radius of circle seenei ile dairenin yarap deeri tanmlanr (Resim 1.67).

Resim 1.67: Polygon Komutunun Kullanm

1.3.9. Ellipse Komutu ELLIPSE, komutu farkl parametrelerle elips izmek iin kullanlr. zometrik izimlerde, ember elips eklinde grldnden izometrik izim moduna geildiinde, ELLIPSE komutu izometrik ember izme seenei sunar. ELLIPSE komutu, izilen emberi kk yay paralar eklinde oluturur. Daha sonra bu yay paralar PEDIT komutuyla birletirilebilirler. Draw toolbar: Draw menu : Ellipse Komut Satr: Ellipse

41

Command

: Ellipse

Specify axis endpoint of ellipse or [Arc/Center]: (Elipsin merkez noktasn girin) Specify other endpoint of axis: 20 (eksenin son noktasn girin) Specify distance to other axis or [Rotation]: (elipsi grntlemek iin komuttan kn) Options (seenekler): Axis Endpoint (eksen son noktas) Arc (yay) Center (merkez) Isocircle (izometrik ember) 1.3.10. Circle Komutu Bu komut ile dairesel izimler oluturabilirsiniz. Bu ilemi yapabilmek iin u yollardan birini kullanabilirsiniz. Draw toolbar: Draw menu : Circle Komut Satr: Circle Specify center point for circle or [3P/2P/TTR (tan tan radius)]: Bir nokta tanmlayn veya bir seenek giriniz. Options (seenekler): Center Point (merkez nokta) 3P ( nokta) 2P (iki nokta) TTRTangent, Tangent, Radius (tanjant, tanjant, rads) Circle (Center) Bu seenekle merkez (center) noktas tanmlayarak ember izebilirsiniz (Resim 1.68). Command: circle Specify center point for circle or [3P/2P/TTR (tan tan radius)]: (emberin merkez noktasn tanmlaynz) Specify radius of circle or [Diameter] <30.0000>: 25 (emberin yarapn tanmlamak iin R yazp yarap deerini girin. ap deerini girmek iin dorudan deer girilebilir.

42

Center Seenei le Yay izme

Resim 1.68

Eer bir izimde daha nceden tanmlanan mevcut deerle ilem yapmak isteniyorsa, direkt ENTER tuuna baslarak izim hzlandrlabilir. Farkl bir deer girmek iin, yeni deeri girip ENTER tuuna baslmaldr. Circle (3P) nokta (3P) seenei ile ember izme, izim alan zerinde nokta tanmlayarak ember oluturma ilemi olarak bilinmelidir (Resim 1.69). Command: circle Specify center point for circle or [3P/2P/TTR(tan tan radius)]: 3P Specify first point on circle: emberin 1. noktasn tanmla (P1) Specify second point on circle: emberin 2. noktasn tanmla (P2) Specify third point on circle: emberin 3. noktasn tanmla (P3)

3P seenei ile ember izme

Resim 1.69

Circle (2P) ki nokta (2P) seenei ile ember izme, izim alan zerinde iki nokta tanmlayarak ember oluturma ilemidir (Resim 1.70). Command: circle Specify center point for circle or [3P/2P/TTR (tan tan radius)]: 2P Specify first end point of circle's diameter: (emberin 1. noktasn tanmla (P1) Specify second end point of circle's diameter: (emberin 2. noktasn tanmla (P2)

43

2P seenei ile ember izme

Resim 1.70

Circle (TTR) Tangent, tangent, radius seenei ile ember izme, izim alan ierisinde bulunan ember veya yay nesnelerine teet ember izimi iin kullanlr (Resim 1.71).

TTR seenei ile ember izme

Resim 1.71

Command: circle Specify center point for circle or [3P/2P/TTR (tan tan radius)] Specify point on object for first tangent of circle: (emberin 1. noktasn tanmla. Specify point on object for second tangent of circle: (emberin 2. noktasn tanmla. Specify radius of circle <37.4732>: 60 (emberin yarapn giriniz.) 1.3.11. Copy Komutu Nesnelerin kopyalanmasn salar. Bu ilemi yapmak iin u yollardan birini kullanabilirsiniz. Modify toolbar: Shortcut menu: izim alannda mousea sa tklayarak alacak menden Copy komutunu sein (Resim 1.72). Komut Satrndan: copy yazarak, Command: Copy Select objects: Kopyalanacak nesneleri seiniz. Select objects: Nesneleri setikten sonra ENTER tuuna basnz.

44

Specify base point or displacement, or [Multiple]: tekli kopyalama iin balang noktasn tanmlaynz.(P1) displacement or <use first point as displacement>: Kopyalanacak yerin merkez noktasn tanmlaynz. (P2)

Resim 1.72: Copy Komutunun Kullanm

Copy (Multiple): oklu kopyalama Nesnelerin birden fazla kopyalanmasn salar (Resim 1.73). Aadaki izimi incelediimizde, ayn dairelerden olumasn istediiniz bir izim iinde daireleri kolayca kopyalayabilirsiniz.

Resim 1.73: Copy (Multiple) Komutunun Kullanm

1.3.12. Move Komutu Bu komut ile nesneleri bir yerden baka bir yere tayabilirsiniz. Move komutu seilen bir veya daha fazla elemann bir noktadan baka bir noktaya tanmasn salayan bir komuttur (Resim 1.74). Modify toolbar: Modify menu: Move Shortcut menu: Bu ilemi yapabilmek iin, nesneleri sein, mouse izim alannda iken sa tua tklayn alacak menden Move komutunu seiniz. Komut Satrndan: Move Command: Move

45

Select objects: 1 found (tanacak nesneleri seiniz) Select objects: (devam etmek iin ENTER tuuna basnz) Specify base point or displacement: (tamann ikinci noktasn tanmlaynz) or <use first point as displacement>: (tamada birinci noktay kullannz)

Resim 1.74: Move Komutunun Kullanm

1.3.13. Trim Komutu Trim komutu ile birbirleriyle kesien izim elerinin kesien noktalar arasnda kalan ve istenmeyen ksmlarn siler; yani budama yaparsnz. Budama ileminin gerekletirilebilmesi iin atlacak ksmn mutlaka bir izgiyle snrlandrlm olmas gerekir. Trim komutu ile budama yaplrken nce budama ilemini snrlandran nesneler seilir, ENTER tuuna baslarak seme ilemi tamamlanr, mouse ile nesneler arasnda budanacak ksmlar iaretlenir. Budama ilemini tamamlamak iin ENTER tuu ve mouse kullanlabilir (Resim 1.75). Command: Trim Current settings: Projection=UCS Edge=Extend Select cutting edges ... Select objects: 1 found Budama lemi in Modify mensnden, Trim komutunu se. Budama snrlarn tanmlayan nesneleri belirleyiniz (1 ve 2) ve ENTER tuuna basnz. Nesneler arasnda kalan, budamak istediiniz ksm mouse ile tklaynz (3) ve ilemi tamamlamak iin ENTER tuuna basnz.

46

Trimlenecek izim

aretlenmi izim Resim 1.75:Trim Komutunun Kullanm

Trimlenmi izim

Not: Budama yapmak iin nesnelerin kesimesi gerekmektedir. 1.3.14. Offset Komutu Nesneleri teleme hareketi yapar. Bu komut ile ayrca birbirine paralel nesneleri oluturmak ok kolay olacaktr. Modify toolbar: Modify menu : Offset Komut Satrndan : Offset Offset komutu girildikten sonra, offsetlenecek nesnenin offsetleme miktar tanmlanr, offsetlenecek nesneler seildikten sonra offsetleme yn belirlenir (Resim 1.76). Command: Offset Specify offset distance or [Through] <10.0000>: 15 (offsetleme mesafesi) Select object to offset or <exit>: (nesneleri seme) Specify point on side to offset: (offsetleme yn) Select object to offset or <exit>: komutu tamamlamak iin ENTERe bas.

Resim 1.76:Offset Komutunun Kullanm

1.3.15. Mirror Komutu Bu komut ile nesneleri aynalar; yani simetrik kopyalarn oluturursunuz. Mirror komutunu kullanrken, seilen izim elemanlarnn simetriini almak iin eksen kabul edilecek bir dorudan mutlaka faydalanmak gerekir.

47

izimi hzlandrmak iin simetrik nesnelerin tamamn izmek, uzun zaman alabilir. Daha hassas ve hzl izimler oluturmak iin nesnelerin simetrii alnabilir (Resim 1.77). Modify toolbar: Modify menu: Mirror Komut Satrndan: Mirror Command: Mirror Select objects: 1 found (1. nesneyi sein P1) Select objects: 1 found, 2 total (2. nesneyi sein P2) Select objects: 1 found, 3 total (3. nesneyi sein P3) Select objects: 1 found, 4 total (4. nesneyi sein P4) Select objects: 1 found, 5 total (5. nesneyi sein P5) Select objects: (devam etmek iin ENTER tuuna basn) Specify first point of mirror line: (Aynalama iin birinci eksen noktasn tanmlayn) line: (ikinci eksen noktasn tanmla) Delete source objects? [Yes/No] <N>:(Aynalanacak nesnenin silinmesini istemiyor iseniz N, silinmesini istiyorsanz Y modunu sein)

Resim 1.77: Mirror Komutunun Kullanm

1.3.16. Fillet Komutu Fillet komutu; iki doru, ember, yay, bileik izgi elemannn u noktalarn verilen yarap ya da yayla birletirir (Resim 1.78). Modify toolbar: Modify menu: Fillet Komut Satrndan: Fillet Yarap ya da yay oluturma ileminde nesnelerin seilen noktalarnn yarap/yay oluturulacak tarafna yarap/yay lsnden daha yakn olmas gerekir. Aksi halde AutoCAD 2000 hata mesaj vererek ilemi iptal edecektir.

48

Yay oluturulacak nesnelerin mevcut alma dzleminde (UCSde) olmas gerekir. Nesnelerin farkl Z kalnlna sahip olmamas gerekir. Fillet komutunda yarap deeri 0 (sfr) girildiinde seilen nesneleri yarapsz olarak birletirir.

Resim 1.78:Fillet Komutunun Kullanm

Fillet komutunda, girilen yarap deeri komutla tekrar girilip deitirilene kadar ayn deerle ileme devam eder. POLYLINE komutuyla izilmi veya bu zellie sahip izim elemanlarnn btn kelerine ayn yarap oluturulacak ise Polyline seenei ile tek bir ilem de yaplabilir. izimde bulunan ember ile izgiye yay oluturma srasnda arada bulunan izgiler kaybolur. Bunu nlemek iin FILLET komutundan sonra TRIM seeneini kullannz, aradaki izgilerin kaybolmasn istemiyorsanz NO TRIM seeneini giriniz. Bylece izgilerin kaybolmas nlenecektir. Options (seenekler): First Object (birinci nesne) Polyline (bileik izgi) Radius (rads) Trim (budama) rnek iin aadaki ekli (Resim 1.79) iziniz ve Fillet komutu ile son eklini veriniz.

Resim 1.79:Fillet Komutunun Uygulanmas

(Fillet komutundan nce)/(Fillet komutundan sonra)

49

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

Uygulama 1: Aada teknik resmi izilmi ve llendirilmi resmi bilgisayarda iziniz.

Uygulama 2:Aada teknik resmi izilmi ve llendirilmi resmi bilgisayarda iziniz.

Uygulama 3:Aada teknik resmi izilmi ve llendirilmi resmi bilgisayarda iziniz.

50

UYGULAMA FAALYET LEM BASAMAKLARI

lem Basamaklar
izim programlarn bilgisayara ykleyiniz.

neriler

giysisi giyiniz Temiz ve dzenli olunuz izim yapacanz bilgisayar altrnz AutoCAD programn altrnz izim ara ve gerelerini hazr hale getiriniz AutoCAD aldnda kendinize ait yeni bir sayfa anz Giri penceresini kullanarak iziminizde kullanmay dndnz ablon sayfas zerinde; izim sihirbazn altrarak istediiniz ayarlar yapnz Bilgisayar programn yaplacak izime gre izimde kullanmanz gereken ara ayarlaynz ubuklarn ykleyiniz Bunun iin bilgi sayfalarndaki Ara ubuklar konusunu inceleyebilirsiniz izimin ilem srasn belirleyiniz Yapacanz izim iin ncelikle bir ilem sras belirlerseniz iziminizi daha basit yapabilirsiniz izgi iziniz izgi izmek iin bilgi sayfalarndaki Line konusunu tekrar inceleyebilirsiniz izgi izme komutuna farkl yoldan birini kullanarak ulaabilirsiniz izgi izebilmek iin farkl koordinat sisteminden birini kullanabilirsiniz Dikdrtgen iziniz Dikdrgen izmek iin bilgi sayfalarndaki Rectangle konusunu tekrar inceleyebilirsiniz almanz sk sk kaydediniz Elips iziniz Elips izme komutuna farkl yoldan birini kullanarak ulaabilirsiniz Daire iziniz Circle izme komutuna farkl yoldan birini kullanarak ulaabilirsiniz Daire izmek iin bilgi sayfalarndaki Circle konusunu tekrar inceleyebilirsiniz Birbirine balayacanz iki objeye Snap ara ubuundan teet ikonunu kullanarak teet izebilirsiniz Yay izme komutuna farkl yoldan birini kullanarak ulaabilirsiniz Yay izmek iin bilgi sayfalarndaki Arc konusunu tekrar inceleyebilirsiniz okgen izme komutuna farkl yoldan birini kullanarak ulaabilirsiniz okgen izmek iin bilgi sayfalarndaki

Teet iziniz Yay iziniz

okgenler iziniz

51

Polygon konusunu tekrar inceleyebilirsiniz izimi kaydediniz Yaptnz izimi, retmeninizin syleyecei bir klasre isim vererek kaydediniz Gvenlik tedbirlerine uyunuz etiine uygun davrannz Bilgisayarnz dzgn bir ekilde kapatnz

52

PERFORMANS TEST PERFORMANS TEST

renme faaliyetinde kazandnz becerileri aadaki tablo dorultusunda lnz. PERFORMANS DEERLENDRME KRTERLER izim ara ve gerelerini hazr hale getirdiniz mi? Bilgisayar programn yaplacak izime gre ayarladnz m? Resmi uygun biimde izdiniz mi? Birleme noktalarnda budama temizlii yaptnz m? izimi kontrol ederek izim zerindeki izgilerin eksikliifazlaln giderdiniz mi? Sreyi iyi kullandnz m? (3 saat) Faaliyet deerlendirmeniz sonucunda hayr iaretlediiniz ilemleri tekrar ediniz. Tm ilemleri baaryla tamamladysanz bir sonraki faaliyete geiniz. EVET HAYIR

53

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

1. Aadakilerden hangisi yaptnz almay kaydetmek iin kullanlan komuttur? A) FLE B) SAVE C) TRM D) MOVE E) RECTANGLE Aadakilerden hangisi izgi izmek iin kullanlan komuttur? A) Save as B) Rectangle C)Hatch D)Mirror E)Line Aadakilerden hangisi yay izmek iin kullanlan komuttur? A) Mirror B) Grid C)Arc D)Trim E)Fillet Aadakilerden hangisi standart ara ubuunda bulunmaz? A) Format B) Tools C)Dimension D)Help E)Advance Setup Aadakilerden hangisi katman oluturmak iin kullanlan ikondur? A) B) C) D) 6. E) Aadakilerden hangisi drtgen oluturmak iin kullanlan komuttur? A)Line B)Trim C)Rectangle D)Snap

2.

3.

4.

5.

54

E)Mline 7. Aadakilerden hangisi Rectangle oluturmak iin kullanlan ikondur? A) B) C) D) E) 8. Aadakilerden hangisi Spline oluturmak iin kullanlan ikondur? A) B) C) D) E) 9. Aadakilerden hangisi Mirror oluturmak iin kullanlan ikondur? A) B) C) D) E) 10. Aadakilerden hangisi Chamfer oluturmak iin kullanlan ikondur? A) B) C) D) E)

55

CEVAP ANAHTARI 1. Aadakilerden hangisi yaptnz almay kaydetmek iin kullanlan komuttur? B) Save 2. Aadakilerden hangisi izgi izmek iin kullanlan komuttur? E) Line 3. Aadakilerden hangisi yay izmek iin kullanlan komuttur? C) Arc 4. Aadakilerden hangisi standart ara ubuunda bulunmaz? E) Advance Setup 5. Aadakilerden hangisi katman oluturmak iin kullanlan ikondur? A) 6. Aadakilerden hangisi drtgen oluturmak iin kullanlan komuttur? C) Rectangle 7. Aadakilerden hangisi Rectangle oluturmak iin kullanlan ikondur? D) 8. Aadakilerden hangisi Spline oluturmak iin kullanlan ikondur? E) 9. Aadakilerden hangisi Mirror oluturmak iin kullanlan ikondur? B) 10. Aadakilerden hangisi Chamfer oluturmak iin kullanlan ikondur? E)

DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz ve doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. lme sorularndaki yanl cevaplarnz tekrar ederek, aratrarak ya da retmeninizden yardm alarak tamamlayanz.

56

RENME FAALYET-2 RENME FAALYET-2

AMA
Gerekli ortam salandnda bilgisayarla kesit alma ilemini yapabileceksiniz.

ARATIRMA
evrenizdeki firmalarn teknik izimle uraan birimlerini ziyaret ederek; Kesit alma yntemlerini aratrnz. Bilgisayar destei olmadan kademeli, yarm ve ksmi kesit alnm teknik resimler bulunuz.

2. KEST ALMA
2.1. Layer (Katman) lemleri
Bu komut ile izim alannda yeni katmanlar oluturursunuz (Resim 2.1). Bu komuta ulamak iin aadaki yollardan birini kullanabilirsiniz. Object Properties toolbar: Format menu: Layer Command line: Layer (veya transparent komutu iin 'Layer kullann)

Layer properties manager iletiim kutusunu grmek iin properties ara ubuundan layers aracna tkland grlmektedir.
Resim 2.1

AutoCAD2000de katman zellikleri Object Properties toolbar mensnden deitirilebilir. AutoCAD kullancs istedii kadar katman oluturabilir. Herbir katman bamsz olarak hareket eder. Tm katmanlarda gncel olan AutoCAD zellikleri geerlidir. AutoCAD2000 de katman ismi 255 karaktere kadar yazlabilir. Oluturulan her katman

57

izimin bir parasdr. izim esnasnda katmanlarn grntlenip grntlenmemesi salanabilir. Yeni bir izime balandnda 0 (sfr) isimli bir katman otomatik olarak oluur. Bu katman izim esnasnda silinemez. Yeni bir katman oluturulup gncel hale getirilmedike izilen tm objeler bu katmanda izilmi olur. Oluturulacak katmanlara renk, izgi tipi, izgi kalnl, yazdrma modl, plot gibi deikenler verilebilir. 2.1.1. Katmanlarn Oluturulmas Layer Bu komut katman oluturur. LAYER komutu ile izim alan zerinde birbirinden bamsz saydam sayfalar diyebileceimiz resim dzlemleri oluturulur. LAYER komutu ile Layer Properties Manager diyalog kutusu ekrana gelir. Bu diyalog kutusu ile yeni bir katman oluturma (new), gncel katman deitirme (current), katman silme (delete), detaylarn gsterilip/ gsterilmemesi (show/ hide details), filtreleme (filter), oluturulan katmann zelliklerini deitirme gibi ilemler yaplabilir (Resim 2.2).

Resim 2.2:Katman zellikleri Yneticisi Diyalog Kutusu

New (Yeni): Yeni bir katman oluturur. New sekmesi tklandnda katman ismini girmek iin bir kutucuk alr, katmann ismi 255 karaktere kadar seilebilir. AutoCAD kullancs istedii kadar katman oluturabilir (Resim 2.3). Oluturduu bu katmanlara farkl izim zellikleri vererek resmi daha kolay izebilirsiniz.

58

Resim 2.3:Engin Adnda Yeni Bir Katman Oluturulmu

Current (Gncel): Bu seenek ile mevcut bir katman izim alannda gncel hale getirebilirsiniz. Bunun iin gncel yaplmak istenen katman seiniz, Current sekmesine tklaynz. Seilen katman gncel hale gelecektir. Katmann gncel olup olmadn Current Layer blmesinden kontrol edebilirsiniz. Delete (Silme): Mevcut olan bir katmann tm zellikleri ile silinmesini salar. Silmek istediiniz katman seiniz, delete sekmesine tklayarak katmann silinmesini salaynz (Resim 2.4).

Resim 2.4:Layer Mesaj

Hide/Show Details (Detaylar Gizle/Gster) Bir katmana ait olan detaylarn gizlenmesini ya da gsterilmesini salar. Detaylarn gizlenip ya da gsterilmesini istediiniz katman seiniz. Ekrandaki seenek Hide Details ise seilen katmann detaylar gsteriliyor demektir. Gizlemek iin Hide Details sekmesini tklaynz (Resim 2.5).

59

Resim 2.5:Detay Diyalog Kutusu

Nesne seme ilemi devam ettike detay ekran katman zelliklerine gre deiecektir. Filters (Filtreleme): Bu komut oluturulan katmanlarn zelliklerine gre filtrelenmesini salar. Katman says fazlaysa, bu komut olduka kullanldr (Resim 2.6).

Resim 2.6:Filtreleme Seenekleri

Show All Layers seenei mevcut tm katmanlar gsterir. Show All Used Layers seenei izim alannda kullanlan katmanlarn grntlenmesini salar. Show All Xref Dependent Layers seenei Xref tabanl dosyalara ait katmanlarn gsterilmesini salar. Invert Filter seenei katmanlar ters dz eder (Resim 2.7).

Resim 2.7:Tm Katmanlar Gstermek in Show All Layers Seilmitir.

Named Layer Filters ile ekrana gelecek menden yeni bir filtre oluturulabilir, sonradan oluturulmu filtreler silinebilir veya zellikleri deitirilebilir (Resim 2.8).

60

Resim 2.8:Katman Filtreleme Mens

Properties Layer (Katman zellikleri) Bu ksmda oluturulan katmanlarn tm zellikleri mevcuttur. Ancak yeni deikenler eklenebilir (Resim 2.9, 2.10).

Resim 2.9:Katman zellikleri Mens

On (Ak) ksmnda katmann izim alannda grnmesi veya grnmemesi salanr. Parlak lamba katmann ak (on) olduunu ve ekranda grnmesini salar.

61

Snk lamba kapal (off) olduunu gsterir. Bu ekilde olan katmanda izilmi olan nesne ekranda grnmez. Thaw (Istmak) ok youn resimlerde tm resmin ekranda her seferinde tazelenmesini salar bu da makinann performansn drr. Freeze (dondurmak) katmann dondurulmasn salar. areti katmann izim alannda dondurulmasn salar Lock (kilit) seenei ile katmann kilitlenmesi salanr. areti katmann kilitli olduunu gsterir. Kilidi kapal olan katmann objelerinde deiiklik yaplamaz. areti katmann kilitli olmadn ifade eder. Kilidi ak olan katmann objelerinde deiiklik yaplabilir. Katman izim rengini gsterir. Bu zellik ile ilgili katmandaki izim on-off zellii ile printer den kar ya da kmaz. Bu ara ise katmanda kullanlan izgi tipi ve kalnln Continius gsterir. Bu Pencerede Katman Rengi Seeceimize Yardm Edecektir.

Resim 2.10:Renk Ayarlar Mens

62

2.1.2. Katmanlara Nesne Atanmas Programda bir nesne oluturduumuzda, o nesne aktif katmana atanr. u ana dek bir katmannz vard. Bu katman 0 (sfr) katman idi. Bundan sonra yeni isimler ve zellikler vererek yeni katmanlar oluturabilirsiniz (Resim 2.11). Object Properties ara ubuundaki properties aracn kullanarak bunlara yeni nesneler atayabilirsiniz.

Resim 2.11: Bu letiim Kutusu Bir Nesnenin ya da Nesne Grubunun zelliklerini Deitirmenizi Salar.

2.1.3. Katmanlarn Genel Kontrolleri Katmanlardaki izimlerin ekranda grnp grnmemesi, kilitli olup olmamas, printerden kp kmamas gibi ilk mdahale ilemlerinin ve kontrollerinin yaplmas iin aadaki pencereden kolayca mdahale edilebilir (Resim 2.12).

63

Resim 2.12:Layer Kontrol Penceresi

Bazen bir izimde hangi katman zerinde altnz konusunda seici davranmanz gerekebilir. nk kark ve detayl almalarda net grmek istediiniz blgede baz katmanlar kapatarak netlik salayabilir ve kolay alabilirsiniz. 2.1.4. Katmanlara izgi Tiplerinin Atanmas Linetype (izgi Tipi) Bu ksmda katmanlarn izgi tipi belirlenir. Linetype seeneinde oluturulacak objelerin zelliklerine gre izgi tipi seilir. izgi tipi oluturulacak katman zerine tklanr. Select Linetype diyalog kutusundan katman zelliine gre izgi tipi seimi yaplr (Resim 2.13).

Resim 2.13:izgi Tipi Diyalog Kutusu

Oluturulacak izgi tipi Select Linetype diyalog kutusunda yoksa Load sekmesine tklanarak AutoCAD2000de olan izgi tiplerini ekrana getiren Load or Reload Linetypes diyalog kutusu ekrana gelir. izgi tipi seildikten sonra OK tuuna baslr (Resim 2.14).

64

Resim 2.14:izgi Tipi Ykleme Mens

Load or Reload Linetypes diyalog kutusu ile seilen izgi tipi OKEY tuundan sonra seilen izgi tipi Select Linetype diyalog kutusunda grnr. Seilmek istenen izgi tipi seilerek OK tuuna baslarak izgi tipi seilir. Lineweight (izgi Kalnl): AutoCAD2000 srmyle sunulan yeni bir zelliktir. AutoCAD bu seenek ile izgi kalnln katmandan kontrol etme olana verir. Objelerin zelliine gre katmanlara izgi kalnl atanr. Lineweight seeneinde izgi kalnlklar standartlatrlmtr. Yeni bir izgi kalnl tipi Default ile belirlenebilir (Resim 2.15).

65

Resim 2.15:izgi Kalnl Mens

Plot (Yazdrma) Plot seenei ile oluturulan nesnelerin kts katmandan kontrol edilebilir. AutoCAD2000 srmyle sunulan yeni bir zelliktir. Farkl katmanlarla oluturulan nesnelerin ktdan alnmas istenmeyen katmanlar plot seeneinin aktif hale getirilmesi ile salanabilir. ktlar alrken katmanlarn plot seeneinin aktif hale getirilmesi gerekir. 2.1.5. Bir izime Bir izgi Tipinin Eklenmesi Yaptnz bir almada kullanm olduunuz herhangi bir katmanda bir izgi tipi mutlaka vardr. Bu izgi tipinin yerine baka bir izgi tipi eklemek isteyebilirsiniz. Bunun iin aadaki diyalog kutusunu aktif hale getirmek ve istediiniz bir izgiyi semek yeterli olacaktr (Resim 2.16).

Resim 2.16:Layere Yeni Bir izgi Tipi Eklemek

66

2.2. Tarama lemleri

Fikirlerinizi iletmeyi kolaylatrmak amac ile malzeme tiplerini, zel blgeleri, dokular, renkleri gibi farkl zellikteki yerleri izimde kolay belirlemenin bir yolu da izime tarama eklemektir. Bunun iin AutoCAD size ok geni bir tarama deseni seenei sunar. Tarama desenleri iin ayr bir katman kullanmak size pratik alma ve kolaylk salayacandan yeni katmanlar oluturabilirsiniz. 2.2.1. Hatch Tarama Komutunun Kullanlmas Hatch izim elemanlarna tarama ilemleri yapar. Hatch komutu, izimde bir nesnenin oluturduu kapal alan farkl desenlerle taramak iin kullanlr. Farkl nesnelerden oluan izimlerde birbirini kesen paralar farkl desenlerle taranr. Tarama ilemi iin yolu deneyebilirsiniz. Menden, ara ubuundan, komut satrndan olmak zere deiik yollar kullanabilirsiniz (Resim 2.17, 2.18). 1. Menden Kullanlmas

Resim 2.17: Check Mensnden Tarama Yapmak stediinizde Yandaki Pencere Alacak Ve Hatch Diyalog Penceresini Aabileceksiniz.

67

2. Ara ubuklarndan Kullanlmas

Resim 2.18: Draw ubuundan Tarama Yapmak stediinizde Yandaki Pencere Alacak ve Hatch Diyalog Penceresini Aabileceksiniz

3. Komut Satrndan Kullanlmas Eer tarama ilemini komut satrndan yapmak isterseniz, aadaki ilem srasn takip etmelisiniz. Command: Hatch Enter a pattern name or [?/Solid/User defined] <ANGLE>: ansi31 Specify a scale for the pattern <1.0000>: Specify an angle for the pattern <0>: Select objects to define hatch boundary or <direct hatch>, Select objects: 1 found Select objects: 1 found, 2 total 2.2.2. Tarama Ayarlarnn Yaplmas HATCH komutu girildii zaman, Boundary Hatch diyalog kutusu ekrana gelir. Bu diyalog kutusu ile tarama ilemi yaplacak nesnenin zelliklerine gre tarama ilemi ynlendirilir. Ekrana gelen diyalog kutusu (Resim 2.19) ile Quick (hzl), Advanced (gelimi) tarama ilemi yaplabilir (Resim 2.20, 2.21, 2.22, 2.23).

68

Resim 2.19:Tarama Diyalog Kutusu (Quick)

Quick: Bu blmde tarama ileminde kullanlacak desenin tanmlanmas, desenin para zerindeki etkileri, nesne tanmlama, tarama deseninin nesne zerindeki grnts gibi alt seenekler mevcuttur. Type: Type seeneinde User defined (kullanc belirtmek), Predefined (belirtilmi), Custom (zel tarama) alt seenekleri ile karlalr. Custom ve User defined seenekleri ile zel tarama deseni tanmlamak mmkndr. Predefined seenei tarama iin gerekli farkl ilemleri tanmlamanza olanak salar. Pattern: Bu blmde tarama ablonu oluturulur. Tarama ablonlar AutoCAD2000 ile blmler halinde sunulmutur. Pattern blmnde mevcut tarama ablonu grntlenir. Farkl bir ablon kullanmak iin grnt alan yanndaki sekmeye tklanr. Burada blmler halinde tarama ablonlar yer alr.

69

Resim 2.20:Tarama Tipleri

Resim 2.21:ANSI Seenekleri

Resim 2.22: ISO Tarama Seenekleri

Custom Pattern: Custom seenei tanmland zaman aktif halde bulunur. zel tarama ablonlarnn tanmlanmasn salar. Angle: Tarama ablonuna verilecek ann belirlenmesi. Ayn desende birleik, farkl paralarn taranmasnda kullanldr. Scale: Tarama izgilerine verilecek lek deerini belirler. Relative to paper space: Sayfa boluuna gre sralamak. Spacing: User defined Seenei ile aktif hale gelir. Tarama izgileri arasndaki boluk mesafesini belirlemek iin kullanlr.

70

Pick Points: Tarama blgesinin tanmlanmas. Taranacak blgenin kapal olmas gerekir. Kapal blge ierisinde bir noktann tanmlanmas ile o blgeye ait nesne elemanlar kesik izgi haline gelir.

Resim 2.23
Select Object (nesne seme): Tarama blgesinin seilmesinde nesne elemanlarn seme yntemi. Remove Island (ada tama): Nesne ierisinde bulunan adalarn belirlenmesi. View Selections (seim grntleme): Tarama srasnda seilen nesnenin grntlenmesini salar. Taranacak blge seildikten sonra View Selections seeneini tklaynz, Bhatch diyalog kutusu ekrandan gidecek ve seili alanlar grntlenecek. Komut satrnda <Hit enter or right-click to return to the dialog> (diyalog kutusuna dnmek iin ENTER tuuna bas veya sa tua tkla) yazs grnr. Inherit Properties (tarama atama): Daha nceden oluturulmu tarama stillerinden birini kullanarak tarama ilemi yapar. Bhatch komutu girilir, Inherit Properties seenei tklanr, nceden oluturulan tarama seilir daha sonra taranacak yeni blge tanmlanr. Double (iki ynl): User defined seildiinde aktif hale gelir. Tarama izgilerinin iki ynl olmasn salar. Composition (dzenleme) blmnde, Associative (birletirmek), Nonassociative (birletirmemek) seenekleri yer alr. 2.2.3. Taramas Yaplm Yzeylerin Tarama zelliklerinin Deitirilmesi Bu blmde, AutoCAD iin gelimi tarama ayarlar kullanlr. Birbiri ile btnleik izimlerde nesne zelliini tanmlamak birden fazla ilemden tasarruf salar. Island detection style (ada tipini ortaya karmak) blmnde tarama tipi belirlenir (Resim 2.24).

71

Resim 2.24:Ada Tipi Belirleme

Normal tarama seenei en dtan seilen noktadan ieriye doru, nesnelerin bir dolu bir bo ekilde taranmasn salar (Resim 2.25).

Resim 2.25: Normal Tarama Uygulamas

Outer (dtaki), seenei i ie gemi nesnelerden seilen en d elemann taranmasn salar (Resim 2.26).

Resim 2.26: Outer Tarama Uygulamas

Ignore seenei seilen en d elemandan itibaren tm nesnelerin taranmasn salar (Resim 2.27).

Resim 2.27: Ignore Tarama Uygulamas

72

Resim 2.28:Tarama Diyalog Kutusu (Advanced)

Gelimi tarama ayarlar diyalog kutusu Resim 2.28de grlmektedir. Object Type (nesne tipi): Retain Boundaries seenei iaretlendiinde Region (blge) ve Polyline (birleik izgi) seenekleri aktif hale gelir. Island detection Method (ada metodunu ortaya karmak): Flood (tamak), Ray casting (n deitirmek). Flood seenei ile Island Delection Style blmnde seilen stil aktif haldedir. Ray Casting seeneinde bu stiller aktif deildir. Tarama ileminin seilmesinden sonra PREVIEW sekmesine tklandnda tarama blgesinin n grn ekrana gelir. OKEY sekmesi tklanarak tarama ilemi tamamlanr. Tarama ilemini tamamlamayp komuttan kmak iin CANCEL sekmesini tklaynz. Tarama ileminin yaplabilmesi iin tarama blgesinin kapal bir alana sahip olmas gerekir. Tarama ilemi hakknda bilgi almak iin AutoCAD2000 yardm komutu HELP sekmesi tklanarak yardm alnabilir.

73

2.3. izimlerin Gelitirilmesi

2.3.1. Bir Nesneyi Birden ok Kez Kopyalamak Copy (Multiple): oklu kopyalama, nesnelerin birden fazla kopyalanmasn salar (Resim 2.29). Command: Copy Select objects: (Kopyalanacak nesneleri sein) Select objects: (Nesneleri setikten sonra ENTER basn) Specify base point or displacement, or [Multiple]: M (oklu kopyalamalar iin M tuuna basn) Specify base point:(Kopyalamann balang noktasn tanmlaynz) displacement>: (Kopyalanacak yerin balang noktasn tanmla) displacement>: (Kopyalanacak yerin balang noktasn tanmla) displacement>: (Kopyalanacak yerin balang noktasn tanmla) displacement>: (Kopyalanacak yerin balang noktasn tanmla) displacement>: (Komuttan kmak iin ENTER tuuna basn)

Resim 2.29:Copy (Multiple) Komutunun Kullanm

2.3.2. Multiline Komutu Multiline komutu oklu izgi izmek iin kullanlr (Resim 2.30).
Resim 2.30: oklu izgi (Multiline komutu

Draw toolbar: Draw menu: Multiline Komut Satr: mline MLINE komutu birbirine eitli mesafelerde paralel izgiler izmek iin kullanlr. MLINE komutu ile oluturulan izgilerin her biri ayr bir eleman tekil eder; her birine renk,

74

izgi tipi, izgi kalnl vermek mmkndr. MLINE komutu ile izime balamadan nce izim deikenlerinin ayarlanmas gerekir. MLINE komutu ile oluturulan nesneler arasnda kalan alana renk vb. zellikler verilebilir. MLINE komutu ile oluturulan izimlerin dzenlenmesinde MLEDIT komutundan yararlanlabilir. Mline komutu ile karlalacak seenekler: Options (seenekler): Start Point (balang noktas) Justification (dorulama) Scale (lek) Style (stil) Mline komutu ile izilmi bir rnek (Resim 2.31). Command: Mline Current settings: Justification = Bottom, Scale = 20.00, Style = Standard Specify start point or [Justification/Scale/Style]: J Enter justification type [Top/Zero/Bottom] <bottom>: Z Current settings: Justification = Zero, Scale = 20.00, Style = STANDARD Specify start point or [Justification/Scale/Style]:(balang noktasn tanmla) Specify next point or [Undo]: (sonraki noktay tanmla) Specify next point or [Close/Undo]: (izimi kapat, veya sonraki noktay tanmla) Specify next point or [Close/Undo]: (izimi kapat, veya sonraki noktay tanmla) Specify next point or [Close/Undo]: (izimi kapat, veya sonraki noktay tanmla) Specify next point or [Close/Undo]: (izimi kapat, veya sonraki noktay tanmla) Specify next point or [Close/Undo]: (izimi kapat, veya sonraki noktay tanmla) Specify next point or [Close/Undo]: (izimi kapat, veya sonraki noktay tanmla) Specify next point or [Close/Undo]: C (izimi kapat, komuttan kmak iin ENTER tuuna bas)

75

Resim 2.31: Mline Komutu Uygulamas

2.3.3. Multiline Birletirilmesi ve Dzenlenmesi Mlstyle oklu izgi parametrelerini dzenler (Resim 2.32). Format menu: Multiline Style Komut Satr: Mlstyle Mlstyle komutu girildiinde bir men ekrana gelir. Buradaki oklu izim stillerinden yararlanlr veya yeni bir stil oluturulabilir. Yeni isim oluturma, dosyadan oklu izim stilleri arma ilemleri yaplabilir. Ayrca gncel stil deitirilebilir.

Resim 2.32:Multiline Styles Diyalog kutusu

76

MLSTYLE komutuyla alan menyle oklu izim parametrelerinin ismi deitirilip, gncel olan parametreler deitirilebilir. Element Properties seenei ile nesne elemanlarnn zelliklerine ait parametreler ayarlanabilir (Resim 2.33). izgi tipi, rengi, kaydrma mesafesi gibi deikenler ayarlanr. Yaplan deikenler ayn ekranda grntlenir.

Resim 2.33:Element Properties Diyalog Kutusu

Element Properties seeneinde renk deikenlerini ayarlarken mevcut renkleri gsteren bir men ekrana gelir. Buradan elementlerin renkleri istenen tonda seilebilir (Resim 2.34).

Resim 2.34:Select Color Diyalog Kutusu

77

Multiline Properties seenei ile birleme noktalarnn gsterilip gsterilmemesi, izgiler arasnda kalan araln dolu olup olmamas gibi seenekler ayarlanr (Resim 2.35).

Resim 2.35: Multiline Properties Diyalog Kutusu

78

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

Uygulama 1:Aada teknik resmi izilmi ve llendirilmi resmi bilgisayarda iziniz.

Uygulama 2:Aada teknik resmi izilmi ve llendirilmi resmi bilgisayarda iziniz.

79

UYGULAMA FAALYET LEM BASAMAKLARI lem Basamaklar izim ara ve gerelerini hazr hale getiriniz neriler giysisi giyiniz Temiz ve dzenli olunuz izim yapacanz bilgisayar altrnz AutoCAD programn altrnz. AutoCAD aldnda kendinize ait yeni bir sayfa anz Giri penceresini kullanarak iziminizde kullanmay dndnz ablon sayfas zerinde, izim sihirbazn altrarak istediiniz ayarlar yapnz izimde kullanmanz gereken ara ubuklarn ykleyiniz. Bunun iin bilgi sayfalarndaki Ara ubuklar konusunu inceleyeniz Yapacanz izim iin ncelikle bir ilem sras belirlerseniz iziminizi daha basit yapabilirsiniz Tam kesit almak iin bilgi sayfalarndaki Hatch konusunu tekrar inceleyebilirsiniz Tarama ile ilgili zellikleri ayarlaynz almanz sk sk kaydediniz Yarm kesit almak iin tam kesitteki yollar izleyebilirsiniz Kademeli kesit almak iin tam kesit teki yollar izleyebilirsiniz Ksmi kesit almak iin tam kesitteki yollar izleyebilirsiniz. Yerinde dndrlm kesit almak iin tam kesitteki yollar izleyebilirsiniz Yaptnz izimi retmeninizin syleyecei bir klasre isim vererek kaydediniz Gvenlik tedbirlerine uyunuz etiine uygun davrannz Bilgisayarnz dzgn bir ekilde kapatnz

Bilgisayar programn yaplacak izime gre ayarlaynz izimin ilem srasn belirleyiniz Tam kesit alnz

Yarm kesit alnz Kademeli kesit alnz Ksmi kesit alnz Yerinde dndrlm kesit alnz izimi kaydediniz

80

PERFORMANS TEST PERFORMANS TEST

renme faaliyetinde kazandnz becerileri aadaki tablo dorultusunda lnz. PERFORMANS DEERLENDRME KRTERLER Bilgisayar programn yaplacak izime gre ayarladnz m? izimin ilem srasn belirlediniz mi? Tam-Yarm- Kademeli- Ksmi vb.kesit aldnz m? Tarama izgi kalnlklarn doru verdiniz mi? Tarama izgi araln verdiniz mi? Tarama izgi asn verdiniz mi? Tarama tipini setiniz mi? Tarama izgi tipini setiniz mi? Resmi doru izdiniz mi? Birleme noktalarndaki budama temizlii yaptnz m? Sreyi uygun kullandnz m? (3 saat) EVET HAYIR

Faaliyet deerlendirmeniz sonucunda hayr iaretleyerek yapamadnz ilemleri tekrar ediniz. Tm ilemleri baaryla tamamladysanz bir sonraki faaliyete geiniz.

81

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

1. Aadaki Sorulardan Doru Seenei aretleyiniz Aadakilerden hangisi izim alannda yeni katmanlar oluturan komuttur? A) Hatch B) Layer C) Toolbar D) Move E) Rectangle Aadakilerden hangisi Layer Propertiesde deitirilemez? A) Renk B) izgi tipi C) Katman ad D) izgi kalnl E) lek Aadakilerden hangisi Layer ikonudur? A) B) C) D) E) 4. Aadakilerden hangisi katmann ak olduunu ifade eder? A) B) C) D) E) 5. Aadakilerden hangisi Tarama ikonudur? A) B) C) D) E)

2.

3.

82

6.

Aadakilerden hangisi Tarama diyalog sayfasnda bulunmaz? A) Quik B) Type C) Pattern D) Properties E) Angle Aadakilerden hangi komut bir nesneyi birden ok kopyalamak iin kullanlr? A) Copy B) Mirror C) Multiple D) Multiline E) Lengthen Aadakilerden hangi komut oklu izgi izmek iin kullanlr? A) 2Line B) Xline C) Line D) Multiline E) Lline Aadakilerden hangisi Mline ikonudur? A) B) C) D) E)

7.

8.

9.

10.

Aadakilerden hangisi Mline komutunun kullanm amacdr? A) Birbirine dik izgiler izmek B) Birbirine paralel izgiler izmek C) ie daireler izmek D) Birbirine 45 dorular izmek E) izilmi izgileri dzenlemek

83

CEVAP ANAHTARI 1. Aadakilerden hangisi izim alanna yeni katmanlar oluturan komuttur? B) Layer 2. Aadakilerden hangisi Layer Propertiesde deitirilemez? E) lek 3. Aadakilerden hangisi Layer ikonudur? C) 4. Aadakilerden hangisi katmann ak olduunu ifade eder? A) 5. Aadakilerden hangisi Tarama ikonudur? E) 6. Aadakilerden hangisi Tarama diyalog sayfasnda bulunmaz? D) Properties 7. Aadakilerden hangi komut bir nesneyi birden ok kopyalamak iin kullanlr? C) Multiple 8. Aadakilerden hangi komut oklu izgi izmek iin iin kullanlr? D) Multiline 9. Aadakilerden hangisi Mline ikonudur? C) Aadakilerden hangisi Mline komutunun kullanm amacdr? 10. B) Birbirine paralel izgiler izmek. , DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz ve doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. lme sorularndaki yanl cevaplarnz tekrar ederek, aratrarak ya da retmeninizden yardm alarak tamamlayanz.

84

RENME FAALYET-3 RENME FAALYET-3

AMA
Gerekli ortam salandnda bilgisayarla izilmi teknik resimler zerinde llendirme yapabileceksiniz.

ARATIRMA
evrenizdeki firmalarn teknik izimle uraan birimlerini ziyaret ederek; llendirme yntemlerini aratrnz.

3. LLENDRME
3.1. llerin Kullanlmas
llendirme Teknikleri Nesneler oluturulduktan sonra, AutoCAD izimlerinin boyutlarnnn tanmlanabilmesi iin llendirilmeleri gerekir. AutoCAD2000 ile llendirme daha pratik ve grsel hale getirilmitir. llendirme ayarlar alan diyalog kutusundan, deiiklikleri grerek ayarlanabilir (Resim 3.1).

Resim 3.1: llendirme zellikleri

llendirme ara ubuu resim 3.2de grlmektedir.

Resim 3.2:llendirme Ara ubuu

85

3.1.1. Bir l Bieminin Yaratlmas ve Ayarlanmas Dimension Style llendirme yapmadan nce llendirmenin istediimiz gibi olmas ve yeni bir stil oluturmak iin kullanlan ayarlar komutudur. Bu dzenleme komutuna aadaki yollardan ulaabilirsiniz. Dimension toolbar Dimension menu Komut Satrndan Style Dimstyle

Dimension Style komutu girildikten sonra Dimension Style Manager diyalog kutusu ekrana gelir (Resim 3.3). Bu diyalog kutusu ile Set Current (gncel set), New (yeni), Modify (deiiklik yapmak), Override (hakkn vermemek), Compare (karlatrmak), List (liste) gibi seeneklere cevap verilir.

Resim 3.3: llendirme Tipi Yneticisi

AutoCAD2000 srm, llendirme deikenleri ile kullancya, yaplan deikenleri model resim zerinde uygulayarak byk kolaylklar salamaktadr. Yaplan deiiklikler Preview (n grn) blmnde grlmektedir.

86

Set Current seenei: Styles blmnde mevcut olan llendirme stillerinden birininin seilerek gncel hale getirilmesi iin kullanlr. New: Bu seenek, yeni bir llendirme tekniini tanmlamak iin kullanlr (Resim 3.4).

Resim 3.4: Yeni llendirme Stili Oluturma

New Style: Name ksmna yeni stilin ismi girilir. Start With: Bu ksmda daha nce var olan stillerden balanlarak yeni stilin balang referans tanmlanr. Use for: Bu ksmda oluturulacak yeni stilin hangi llendirmeler iin kullanlaca tespit edilir. Btn bir llendirme iin kullanlabilir veya alacak alt seeneklerden biri belirlenebilir. Continue: Bu sekme tklanarak yeni oluturulacak llendirme stili zelliklerinin tanmlanmas iin devam edilir. 3.1.2. eitli lme lemlerinin Yaplmas Dim ve Dim1 Bu komut llendirme eriim modlar iin kulanlr. Komut Satrndan: Dim veya Dim1 girilebilir. DIM komutu girildikten sonra izim zelliine gre bir llendirme tekniinin tanmlanmas gerekir. Command: Dim Dim: Angular Select arc, circle, line, or <specify vertex>: Select second line: Select second line: Dimaligned Bu komut al dorusal objeleri boyutlandrmak iin kullanlr. Bu komut ile nesne elemanlar zerindeki al yzeylerin lleri tanmlanr (Resim 3.5).

87

Bu komuta aadaki ekillerle ulalr. Dimension toolbar: Dimension menu: Aligned Komut Satrndan: Dimaligned Options (seenekler): Extension Line Origin (balang izgisini uzatmak) Object Selection (nesne se) Extension Line Origin seenei ile llendirme al dorunun birinci ve ikinci noktalarn tanmlayarak yaplr. Select Object: Nesne se Dimension Line Location: l izgisi yerini, tanmlaynz. Mtext: oklu yaz eklemek Text: Yaz eklemek Angle: A deeri ile llendirmek Command: Dimaligned Specify first extension line origin or <select object>: (birinci noktay tanmla) Specify second extension line origin: (ikinci noktay tanmla) Specify dimension line location or [Mtext/Text/Angle]: (l izgisi yerini tanmlayn veya yeni bir deer iin seeneklerden birini sein) Dimension text = 30,5

Resim 3.5:Dimaligned Komutunun Kullanm

Dimangular Bu komut ile nesne elemanlar arasndaki a deerini tanmlamak mmkndr. DIMANGULAR komutu izim zerindeki elemanlarn asal deerlerini atar. ki izgi arasndaki ay tanmlama, bir yayn asal deeri, bir emberin merkezinden herhangi bir noktay tanmlayarak bu komut kullanlabilir. Dimangular komutu girildikten sonra asal dorunun birinci noktas ve ikinci noktas tanmlanr, asal deer kendiliinden hesaplanr. Daha sonra l izgisinin yeri tanmlanr. stee bal olarak Mtext ve Text seenekleri ile l yazs yerine baka yazlar veya asal deerler verilebilir.

88

Bu komuta aadaki ekillerle ulalr. Dimension toolbar: Dimension menu: Angular Komut Satrndan: Dimangular Options (seenekler): Arc Selection (yay seme) Circle Selection (ember seme) Line Selection (izgi seme) Three-Point Specification ( nokta tanmlama) Aadaki ekli izerek komut kullanmn inceleyin. Aadaki resimde (Resim 3.6). 59lik ly yapmak iin Ara ubuunda Angular dimension iaretlenir ve bizden leceimiz ilk doru istenir. Bunun iin nce Line1 iaretlenir sonrada Line 2 iaretlenir sa tu tklanarak lme yaplm olur.

Resim 3.6:Dimangular Komutunun Kullanm

Dimcenter Merkez iareti veya eksen izgisi oluturur. Dimcenter komutu, ember veya yaylarn orta noktasn belirlemek iin kullanlr. Objelerin merkezine konacak izgi tipini ve bykln tanmlamak gerekir (Resim 3.7). Dimension Style Manager diyalog kutusunda, merkeze konacak izginin tipi ve bykl tanmlanr.

Resim 3.7

Size: Eksen izmede kullanlacak semboln byklk deeri verilir. Mark Size seeneinde belirtilen byklk deeri ile merkez noktay tanmlar. Line: line seenei aktif yaplrsa, verilen size deeri ile ember veya yaya merkezi tanmlayan dorular izer. ember veya yaydan size deerinin mesafesi kadar dar kar. None: None seenei aktif yaplrsa, merkez veya eksen izgisi tanmlanmaz.

89

Dimension toolbar: Dimension menu: Center Mark Komut Satrndan: Dimcenter Resim 3.7de Dimcenter komutunun kullanm grlmektedir.

Resim 3.8: Dimcenter Komutunun Kullanm

Dimcontinue: Srekli llendirme yapar. Dimdiameter: ap deeri vererek llendirme Dimdiameter Komutu ile ember, daire, yay gibi izim elemanlarnn ap deeri tanmlanr (Resim 3.9). Dimension toolbar: Dimension menu: Diameter Komut Satrndan: Dimdiameter Options: (seenekler) Dimension Line Location: (l izgisi yeri) Mtext: (oklu yaz ekleme) Text: (yaz ekleme) Angle: (a deeri verme)

Resim 3.9: Dimdiameter Komutunun Kullanm

Dimradius Yarap deeri vererek llendirme Dimradius komutu ember, yay gibi objelerin yarap deerini tanmlamak iin kullanlr. Dimension toolbar: Dimension menu: Radius

90

Komut Satrndan: Dimradius Dimlinear Dimlinear Komutu ile dorusal nesnelerin boyut lleri tanmlanr. llendirilecek nesnelerin iki noktasn tanmlayarak veya nesneyi seerek llendirme yaplabilir. Dimlinear komutu ile Horizontal (yatay), Vertical (dikey) llendirme yaplabilir. 3.1.3. llerin Dzenlenmesi Modify: Modify seenei, llendirme tekniinde deiiklik yapmak iin kullanlr. Modify seenei girildii zaman Override Current Style diyalog kutusu ekrana gelir. Bu diyalog kutusu ile (Resim 3.10) Lines and Arrows (izgiler ve oklar), Text (yaz), Fit (uygunluk), Primary Units (temel birimler), Alternate Units (deiimli birimler), Tolerances (toleranslar) gibi deikenler belirlenir.

Resim 3.10: llendirme izgileri ve Oklar.

91

3.1.4. lye Metin Eklenmesi Bu blmde l yazlar ayarlar yaplmaktadr (Resim 3.11). Text: Bu seenekte yaz ile ilgili deikenler tanmlanr. Text Appearance (yaz grnm) blmnde, Text style (yaz stili), Text color (yaz rengi), Text height (yaz ykseklii), Fraction height scale (ykseklik ksm lei), Draw frame around text (yaz etrafn ereveleme) deikenleri belirlenir.

Resim 3.11:llendirme Yaz Mens

Text style Text style seeneinin yannda bulunan sekmeye tklanarak Text Style diyalog kutusu ekrana gelir (Resim 3.12).

92

Bu diyalog kutusu ile Style name blmnde nceden oluturulan yaz stillerinden biri seilir veya New seenei ile yeni bir yaz stili oluturulabilir. Rename (yeniden isimlendirmek), Delete (silmek). Font seeneinde Font name (font ismi), Font Style (kaln, kaln italik, normal, italik gibi seenekler), Height (yaz ykseklii) Use Big Font (byk font kullan) gibi deikenler. Effects (efektler) seeneinde Upside down (alt st), Backwards (sondan baa), Vertical (dikey), Widht Factor (kalnlk faktr), Oblique Angle (eiklik as) gibi deikenler tanmlanr. Preview blmnde yaz ile ilgili yaplan deiiklikler grntlenir. Apply seenei ile yaplan deiiklikler uygulanr. Cancel seenei ile diyalog kutusundan klr. Text hakknda bilgi almak iin Help (yardm) komutundan yararlanlabilir.

Resim 3.12:Text Style (Yaz Stilleri)

3.1.5. llendirme zelliklerini Deitirmek Primary Units (temel birimler) seeneinde (Resim 3.13). Linear Dimensions (dorusal llendirmeler), Measurement Scale (l skalas), Zero Suppresion (sfr saklamak) Angular Dimensions (asal llendirmeler) deikenleri belirlenir.

93

Resim 3.13:Temel Birimler Mens

Alternate Units seeneinde (Resim 3.14): Display alternate units (deiimli birimleri gster) seenei ekrana gelir. Bu seenek tklanrsa deiimler iin seenekler oluacaktr. Bu seeneklerin Primary Units seeneklerinden farkl olarak Multiplier for alt units (birimler arpan) deikeninde mevcut l deerlerinde bir say arpan kullanma deeri girilir. Placement (konum) blmnde After primary value (esas deerden sonra) Below primary value (esas deerin altnda) deikenleri tespit edilir.

94

Resim 3.14:Alternate Units Mens

Tolerances seeneinde (Resim 3.15): Tolerance Format (tolerans format) deikeni tespit edilir. Method (none, Symmetrical, Deviation, Limits, Basic gibi metotlardan biri seilir), Precision (doruluk hassasiyeti iin virglden sonra kaydrma deeri), Upper value (st deer), Lower value (alt deer), Scaling for height (ykseklik iin skala deeri) Vertical position (Bottom, Middle, Top gibi dikey pozisyon biimi) deikenleri belirlenir.

95

Resim 3.15:Toleranslar Mens

3.2. izimlere Yaz Eklenmesi

3.2.1. Bir izime Yaz Eklenmesi Mtext:ok satrl yazlar yazmak iin kullanlr Draw toolbar: Draw menu: Text ya da Multiline Text Komut Satrndan: Mtext Mtext komutu ile AutoCAD ekranna yaz ekleyebilirsiniz. ok satrl ve ok paragrafl yaz yazmak iin kullanlabilir. Bu komut ile oluturulacak yaz satrnda bir snrlama yoktur. Her bir karakterin format deitirilebilir. Mtext komutu ile oluturulan yazlarn zellikleri DDMODIFY komutu ile deitirilebilir.

96

Mtext komutu girildikten sonra metnin oluturulaca alan seimi yaplr, izim alan birinci ke ve ikinci ke belirtilerek oluturulur. izim alan seildikten sonra bir men alr. Bu mende, oluturulacak yazya ait karakter (Character), zellikler (Properties), yazlar aras mesafe (Line Spacing), yazlan yazy bulup deitirme (Find/Replace) gibi deikenler mevcuttur (Resim 3.16).

Resim 3.16: Metin Ekleme Diyalog Kutusu

Mtext komutu ile u seeneklerle karlalr. Options (seenekler): Height (ykseklik) Justify (uydur) Line Spacing (izgi boluu) Rotation (dndrme) Style (stil) Width (genilik) 3.2.2. Metin Biimlendirme: Text: Text komutu ile izim alanna yaz eklenebilir. AutoCAD2000 ile yaz yazmak iin Text, Mtext, Dtext komutlar kullanlabilir. Draw menu: Text/ Single Line Komut Satrndan: Text Text komutu tklandnda: Options (seenekler): Start Point (balang noktas) Justify (uydur) Style (sitil) Creating Special Unicode Characters (zel karakterler oluturma)

97

3.2.3. Yazlarn Biemlerle Dzenlenmesi Character: Bu seenekle yaznn karakteri belirlenir. Yaz tipi, yaz puntosu, kaln, italik, alt izgili olmas, yaznn rengini deitirme, yazya sembol ekleme gibi seenekler bulunur. Yaz tipini belirlemede mevcut yaz tipleri kullanlr. Yazy seerek yazya deiik tipler eklemek mmkndr (Resim 3.17):

Resim 3.17

Symbol: Sembol seenei ile yazya semboller ekleyebilirsiniz (Resim 3.18).

Resim 3.18:Sembol Seenei ile Derece ve ap gibi Sembollerin Eklenmesi

Properties :Bu seenekle yaz zelliklerini tanmlamak mmkndr. Style Yaznn stilini Justification Yaznn izim alanndaki yerini Width geniliini Rotation Dndrme as bu seenekler ile belirlenebilir. Align:Metnin balang noktasn ve takip edecei dzen belirlenerek yazlar dzenlenir. Komut alrken mouse ile farkl noktalar tanmlayarak deiik noktalarda yaz oluturulabilir.

98

3.2.4. zel Karakterler Eklemek AutoCAD izimlerine metin eklerken daha farkl iaretleri kullanabilmek iin Windows sistem aralarndan yararlanlabilir. MTEXT komutu ile Multiline Text Editr mensnde Symbol sekmesinden Other seenei ile Karakter Elem mens grntlenir. Buradan belirlenen yaz tipi ile farkl karakterler metne eklenebilir (Resim 3.19).

Resim 3.19: Karakter Elem Diyalog Kutusu

99

3.2.5. Basit Yaz Nesnelerinin Eklenmesi AutoCAD izimlerine eklenmi metinlere bazen basit nesneler eklenmek istenirse metin kutusuna iki yzde iareti (%%) konduktan sonra kontrol kodu yazlr. Baz zel kontrol kodlar ve yapt ilemler yledir: Kod Yapt lem %%O Bu koddan sonra yazlan yazlar ayn kod yazlana kadar st izgili olur %%U Bu koddan sonra yazlan yazlar ayn kod yazlana kadar alt izgili olur %%D Derece () sembol oluturur %%P Art /Eksi (6)tolerans iareti koyar %%C ap (&) sembol oluturur 3.2.6. Yazlm Yazlarn zelliklerini Deitirmek Daha nceden yazlm bir yaznn zelliklerini deitirmek istediinizde aadaki komut semboln kullanp deitirmek istediiniz objeyi seerek alan diyalog penceresinden yaz ile ilgili zellikleri deitirebilirsiniz (Resim 3.20).

Resim 3.20

100

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

Uygulama 1: Aada teknik resmi izilmi ve llendirilmi resmi bilgisayarda izerek llendiriniz.

Uygulama 2: Aada teknik resmi izilmi ve llendirilmi resmi bilgisayarda izerek llendiriniz.

101

Uygulama 3:Aada teknik resmi izilmi ve llendirilmi resmin grnn bilgisayarda izerek zerinde llendiriniz.

Uygulama 4: Aada teknik resmi izilmi ve llendirilmi resmi bilgisayarda izerek llendiriniz.

102

lem Basamaklar

izim ara ve gerelerini hazr hale getiriniz

Bilgisayar programn yaplacak izime ve llendirmeye gre ayarlaynz llendirme ilem srasn belirleyiniz llendirme ayarlarn yapnz Dorusal llendirme ilemlerini yapnz Asal llendirme ilemlerini yapnz Yarap ve ap llendirme ilemlerini yapnz Referans noktaya gre llendirme yapnz Sral llendirme yapnz

izimi kaydediniz

neriler giysisi giyiniz Temiz ve dzenli olunuz izim yapacanz bilgisayar altrnz AutoCAD programn altrnz AutoCAD aldnda kendinize ait yeni bir sayfa anz Giri penceresini kullanarak iziminizde kullanmay dndnz ablon sayfas zerinde, izim sihirbazn altrarak istediiniz ayarlar yapnz izimde kullanmanz gereken ara ubuklarn ykleyiniz Bunun iin bilgi sayfalarndaki Ara ubuklar konusunu inceleyiniz Yapacanz llendirme iin ncelikle bir ilem sras belirlerseniz llendirmenizi daha basit yapabilirsiniz llendirme ayarlar yapmak iin Bilgi sayfasnda anlatlm olan New Dimension Style konusunu tekrar inceleyebilirsiniz Bu konu iin gerek duyarsanz Bilgi sayfasndaki Linear Dimension konusunu inceleyebilirsiniz Bu konu iin gerek duyarsanz Bilgi sayfasndaki Angular Dimension konusunu inceleyebilirsiniz Bu konu iin gerek duyarsanz Bilgi sayfasndaki Diameter-Radius Dimension konularn inceleyebilirsiniz llendirmenizi referans noktas tespit ederek yaparsanz resmi karmaklktan kurtarrsnz Bu konu iin gerek duyarsanz Bilgi sayfasndaki Baseline Dimension konularn inceleyebilirsiniz Yaptnz izimi, retmeninizin syleyecei bir klasre isim vererek kaydediniz Gvenlik tedbirlerine uyunuz etiine uygun davrannz Bilgisayarnz dzgn bir ekilde kapatnz.

103

PERFORMANS TEST PERFORMANS TEST

renme faaliyetinde kazandnz becerileri aadaki tablo dorultusunda lnz. PERFORMANS DEERLENDRME KRTERLER izim ara ve gerelerini hazr hale getirdiniz mi? Bilgisayar programn yaplacak izime ve llendirmeye gre ayarladnz m? izimin ilem srasn belirlediniz mi? llendirme ayarlarn yapmak Dorusal-Asal-ap-Yar ap vb. llendirme ilemlerini yaptnz m? Resmi doru izdiniz mi? Birleme noktalarnda budama temizlii yaptnz m? Resim zerindeki izgilerin eksikliini-fazlaln ayarladnz m? Sreyi uygun kullandnz m? (3 saat) EVET HAYIR

Faaliyet deerlendirmeniz sonucunda hayr iaretleyerek yapamadnz ilemleri tekrar ediniz. Tm ilemleri baaryla tamamladysanz bir sonraki faaliyete geiniz.

104

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

LME SORULARI 1. Aadakilerden hangisi llendirme ara ubuudur? A) Surfaces B) Dimension C) Object Snap D) Modify 2. Aadakilerden hangisi dorusal llendirme ikonudur? C) A) B) D) 3. Aadakilerden hangisi hizal llendirme ikonudur? A) B) C) D) E) E) Draw

E)

4. Aadakilerden hangisi merkez iareti koymak iin kullanlan komuttur? A) Dimcenter B) Dimcontinue C) Dimdiameter D) Dimradius E) Dimlinear 5. Aadakilerden hangisi srekli llendirme yapan komuttur? A)Dimdiameter B) Dimcontinue C) Dimcenter D) Dimedit E) Dimangular

6. Aadakilerden hangisi llendirme yaz mensne girmek iin kullanlr? A) Lines and B) Primary C) Text D) Tolerance E) Fit Arrows Units 7. Aadakilerden hangisi AutoCAD ekranna yaz eklemek iin kullanlr? A) Text B) Mtext C) Dimtext D) Textstyle E) Options 8. Aadakilerden hangisi yazlara sembol eklemek iin kullanlan komuttur? A) Textsymbol B) Align C) Symbol D) Character E) Properties 9. Aadakilerden hangisi klavye kullanarak ap iareti yapar? A) %%P B) %%C C) %%D D) %%U E) %%O

10. Aadakilerden hangisi daha nceden yazlm yaznn zelliklerini deitirmek iin kullanlr? A) Dimtext B) Text C) Multiline D) Import Text E) Text edit properties Text Editr

105

CEVAP ANAHTARI 1. Aadakilerden hangisi llendirme ara ubuudur? B) Dimension 2. Aadakilerden hangisi dorusal llendirme ikonudur? D) 3. Aadakilerden hangisi hizal llendirme ikonudur? A) 4. Aadakilerden hangisi merkez iareti koymak iin kullanlan komuttur? A) Dimcenter 5. Aadakilerden hangisi srekli llendirme yapan komuttur? B) Dimcontinue 6. Aadakilerden hangisi llendirme yaz mensne girmek iin kullanlr? C) Text 7. Aadakilerden hangisi AutoCAD ekranna yaz eklemek iin kullanlr? B) Mtext 8. Aadakilerden hangisi yazlara sembol eklemek iin kullanlan komuttur? C) Symbol 9. Aadakilerden hangisi klavye kullanarak ap iareti yapar? B) %%C 10. Aadakilerden hangisi daha nceden yazlm yaznn zelliklerini deitirmek iin kullanlr? B) Text properties

106

PERFORMANS TEST PERFORMANS TEST

Uygulamal lme Aralar (Performans Testleri) Aada perspektif ve grn izilmi olan teknik resmin grnn iziniz, kesitini alarak llendirme ilemini yapnz.

107

MODL DEERLENDRME MODL DEERLENDRME

Modlde kazandnz becerileri aadaki tablo dorultusunda lnz. PUAN MODL DEERLENDRME KRTERLER RENCNN ALDII PUAN

Bilgisayar programn yaplacak izime ve llendirmeye gre ayarladnz m? Geometrik izim yapmak Dairelerin izimini yaptnz m? Eksen izimleri yaptnz m? Geometrik izimlerin doruluunu kuontro ettiniz mi? Kesit almak Kesit resmini doru izdiniz mi? Tarama izgi alarn doru izdiniz mi? Tarama izgi tipini doru setiniz mi? izgi kalnlklarn doru ayarladnz m? llendirme yapmak l yaz ve oklarnn bykl doru mu? llendirmeniz dorulu mu? llendirme izgi kalnlklarnz doru mu? Genel ilemler Birleme noktalarnda budama temizlii yaptnz m? Resim zerindeki izgilerin eksikliini-fazlaln ayarladnz m? Sreyi uygun kullandnz m? (6 saat)

DEERLENDRME Modl ile ilgili eksikleriniz var ise ilgili faaliyetlere geri dnerek bu eksiklerinizi tamamlaynz. Modl baar ile tamamladysanz retmeninize danarak bir sonraki modle geebilirsiniz. Deerli rencimiz, ilediimiz Bilgisayarla izim Teknikleri I Modln bitirmi durumdasnz; eer bu modl baar ile tamamladysanz burada elde ettiiniz yeterlikleri bundan sonraki modllerde de sk sk kullanacanz unutmaynz. Bu konularn daha bir ok kez karnza kacann farknda olarak burada kazandrlan yeterliklerinizi gelitirmek ve gncel gelimeleri takip etmek, alannzda yetimi bir eleman olmanz salayacaktr.

108

KAYNAKLAR KAYNAKLAR
AutoCAD 2000, AutoCAD2002, AutoCAD2004 Program Kaynaklar. GKALP Baykal, AutoCAD 2002 ve AutoCAD LT 2002 Pusula Yaynclk GEORGE Omura, Alfa Basm Yayn, 2002 IKI Ender, AutoCAD Release 12 for Windows, Trkmen Yaynevi 1995 ALVARCIOLU Yiit, NAZF Orhan Gazi niversitesi. Bitirme Tezi, 2000

109