NETPRO

Bu belgedeki tüm bilgiler önceden uyarı yapılmadan değiştirilebilir ve

Ulusal Cad ve GIS Çözümleri Mühendislik Bilgisayar A.Ş. adına verilmiş
herhangi bir taahhüt niteliği taşımaz. Bu belgede açıklanan yazılım bir
lisans ya da sınırlı kullanım sözleşmesine tabidir. Bu yazılım lisans ya da
sınırlı kullanım sözleşmesinde açıklanan amaçlar dışında herhangi bir
ortama kopyalanması yasalara aykırıdır.

 Copyright Ulusal Cad ve GIS Çözümleri Mühendislik Bilgisayar A.Ş.

1999

Bütün Hakları Saklıdır. Telif hakkı kanunları çerçevesinde izin verilen

haller dışında, önceden yazılı izin alınmaksızın çoğaltılması, uyarlanması
ve tercüme edilmesi yasaktır.

Birinci baskı : EKİM 2005

Basıldığı Yer : Ankara

Dokümanda Bulanan İlgili Modüllerin Versiyonları :

Netcad Anamodül Cad & GIS : 5.0

NETPRO : 2.0

Revizyon Tarihi : 24.10.2005

Revizyon No : 003

Hazırlayan: YY

www.netcad.com.tr
teknik@netcad.com.tr

Dokümanla ilgili öneri ve istekleriniz için ;

bilgi@netcad.com.tr

NETPRO 1
İÇİNDEKİLER
1. GENEL BİLGİLER............................................................................ 4
1.1. KARAYOLU ELEMANLARI İLE İLGİLİ GENEL TANIMLAR............... 4
1.2. YOL GEOMETRİK STANDARTLARI.............................................. 10
2. GEÇKİ ARAŞTIRMASI ................................................................... 11
2.1. SIFIR POLİGONUNUN ÇİZİLMESİ.............................................. 11
2.2. SIFIR POLİGONU HESABI ......................................................... 11
3. YATAY EKSEN .............................................................................. 21
3.1. Yatay Eksen Belirlenmesinde Dikkat Edilecek Hususlar ............ 21
4. NETPRO İŞLEM ADIMLARI ........................................................... 26
4.1. Proje ile ilgili verilerin girişi...................................................... 26
4.1.1. Yeni proje oluşturulması ....................................................... 26
4.1.2. Proje parametrelerinin girilmesi ............................................ 27
4.1.3. Sıyırma değerlerinin girilmesi ............................................... 27
4.1.4. Toprak sınıflarının girilmesi ...................................................29
4.1.5. Depo / Ariyet bilgilerinin girilmesi ......................................... 30
4.2. Güzergahın Tanımlanması......................................................... 33
4.3. Enkesit İşlemleri....................................................................... 35
4.3.1. Modelden enkesit alma ......................................................... 35
4.3.2. Dever Hesabı ........................................................................ 37
4.3.3. Düşey Eksen Bilgilerinin Girilmesi ......................................... 43
4.4. Düşey kurba tasarımında kullanılacak görüş uzunlukları; ......... 45
4.5. Platform Tanımları .................................................................... 54
4.5.1. Rakortman Tanımlarının girilmesi ......................................... 54
4.5.2. Platform Editörü ................................................................... 56
4.5.3. Şev Tanımlarının Yapılması ...................................................59
4.5.4. İstinat Duvarı Tanımlanması ................................................. 60
4.5.5. Tip Enkesit Tanımının Enkesite Çevrilmesi ............................ 62
4.6. Ara Yüzeylerin Oluşturulması.................................................... 63
4.6.1. Sıyırma Yüzeyinin Oluşturulması: ......................................... 63
4.6.2. Asfalt Kaplama tabakasının oluşturulması............................. 65
4.6.3. Temel tabakasının oluşturulması .......................................... 66
4.6.4. Alttemel tabakasının oluşturulması ....................................... 67
4.7. Kübaj Hesapları ........................................................................ 69
4.8. Brükner Hesaplamaları ............................................................. 71
5. Çizimlerin Oluşturulması ............................................................. 75
5.1. Şevli Kotlu Plan Çizimi .............................................................. 75
5.2. Plan Profil Paftalama ................................................................ 78
5.3. Enkesit Çizimleri ....................................................................... 81
5.3.1. Enkesit Tablolarının çizime eklenmesi ................................... 83
5.4. Profil Çizimi .............................................................................. 85
5.5. Brükner Çizimi: ......................................................................... 87
6. RAPORLARIN ÜRETİLMESİ........................................................... 89
6.1. Güzergah Raporları ................................................................... 89
6.2. Some Bilgileri Raporu ............................................................... 91
6.3. Kesit Editörü Raporları.............................................................. 92
6.4. Kübaj Raporları......................................................................... 93
6.5. Brükner Raporları ..................................................................... 95

NETPRO 2
NETPRO 3
1. GENEL BİLGİLER

1.1. KARAYOLU ELEMANLARI İLE İLGİLİ GENEL TANIMLAR

•Karayolu : Her türlü taşıt ve yaya ulaşımı için kamunun yararına açık
arazi şeridi.

•Karayolu trafiği : Karayolunu ulaşım amacı ile tek başlarına veya

birlikte kullanan motorlu ve motorsuz taşıtlar ile yayaların yol
üzerindeki hareketleri karayolu trafiğini oluşturur.

•Otoyol : Sadece motorlu taşıtların kullanabildiği (Silindir hacmi> 50

cm3), geometrik standartları ve proje hızı yüksek kısmi erişimli, çok
şeritli yollardır.

•Devlet yolu : İlleri illere, havaalanlarına, limanlara bağlayan birinci

derecede önemli yollar.

•İl yolu: Devlet yolu sınıfına girmeyen ve il sınırları içinde kalan, ilin ilçe
ve bucaklarını birbirine bağlayan ikinci dereceden önemli yollardır.

•Geçki: Bir yolun arazi üzerinde izlediği doğrultuya geçki (güzergah)

denir.

•Plan: Yolun yatay düzlem üzerindeki izdüşümüdür.

•Alinyiman: Yolun düz giden kısımları
•Kurba (kurp): Yolun eğri yani doğrultu değiştirdiği kesimler.

NETPRO 4
 Güzergah (geçki )

•Enine eğim: Yol enkesitinde enine yönde verilen eğimdir. Yağmur

sularının yol kenarına birikmesine yardımcı olur.

•Boyuna eğim: Araçların rampa inerken veya çıkarken yola verilen

düşey düzlemdeki eğimdir.

NETPRO 5
•Boykesit: Plandaki yol ekseni bir doğru boyunca açılır ve düşey
düzlemdeki izdüşümü alınırsa boykesit (profil) elde edilir.

•Düşey kurba: Boykesitte eğri kısımlara (doğrultu değiştiren) düşey

kurba denir.

Boykesit

•Banket: Yol kaplamasının iki yanında, kaplamaya bitişik ve kaplama

kenarı ile şev başı arasında kalan kısma banket denir.(Banket genişliği
1-3 metredir)

•Platform: Yolun enine yönde kaplama ile banketlerden oluşan kısmına

platform denir.

•Hendek: Yolun yarma kesimlerinde banket ile yarma şevi arasında

uzanan ve yol platformu ile yarma şevine gelen yağış sularının toplanıp
aktığı kanaldır.

•Bordür: kentiçi yollarda kaplama ile daha yüksek kotta bulunan yaya
kaldırımı arasına veya kaplama ile aşağıdaki orta refüj arasına arasına
yerleştirilen taş veya beton eleman

NETPRO 6
Şev: Bir dolguda platformun dış kenarı ile doğal zemin, yarmada ise
hendek tabanı ile doğal zemin arasındaki eğik yüzey. Yarmada ise yarma
şevi, dolguda ise dolgu şevi

•Bölünmemiş yol: Üzerinde karşı yönlerden gelen trafiği ayıran fiziki

engelin bulunmadığı yollardır.

•Bölünmüş yol: Karşı yönden gelen trafik orta refüj, korkuluk ve

benzeri engel ile ayrılmış ise bu yollara bölünmüş yol denir.

NETPRO 7
•Orta refüj: Bölünmüş yollarda karşı yönlerden gelen trafiğie ait
platformları ayıran ve yol kaplamasına düşük veya yüksek kotta olan
kısımlar.

•Tırmanma şeridi: Dağlık kesimlerde yavaş giden taşıtların

kullanmalarına mahsus olmak üzere en sağ kenarına tırmanma şeridi
ilave edilir.

•Şerit çizgisi: Taşıtların emniyetli bir şekilde hareket edebilmeleri için

bırakılan genişliği göstermek için çizilen çizgidir.

•Yol ekseni: Yolun tam ortasından geçtiği düşülen çizgiye (doğrultuya)

yol ekseni denir. Boyuna doğrultuda çizilen çizgiye de eksen çizgisi
denir.

•Korkuluk: Taşıtların yoldan çıkmasını önlemek veya bölünmüş yollarda

platformları ayıran engellerdir.

•Kenar taşları: Güvenlik gerekçesi ile platformun kenarlarını belirtmede

kullanılan işaret elemanlarıdır.

•Kamulaştırma genişliği: Yolun yapımı için kamulaştırılması gereken

alanın genişliğidir. (Kırsal devlet yolları için 60 m, il yolları için 40 metre,
tali yollar için 15-20 metre)

•Toprak işi: Yolların yapılabilmesi için, doğal zeminin belli bir enkesit
şekline dönüştürülmesi sırasında yapılan kazı ve dolgu işlemine toprak
işi denir.

•Tesviye: Doğal zeminin düzeltilmesine denir

•İnce tesviye (reglaj): Tesviye yüzeyine uygun eğim ve boyuna eğim

de verilerek bir greyder yardımıyla düzeltilmesi işlemine ince tesviye
(reglaj) denir. Reglaj yapılmış yol kesimi üstyapı inşaatına hazırdır.

•Altyapı: Toprak işi sonunda elde edilen enkesite altyapı denir. Altyapı
yolun esas taşıyıcı kısmıdır; ancak görevini daha iyi yapabilmesi için
üzerine ilave tabakalar yapılmalıdır.

•Sanat yapıları: Menfez, drenaj tesisleri ve istinat duvarı gibi

yapılardır.

•Üstyapı: Yolun, trafik yüklerini taşımak ve bu yükleri taban zemininin

taşıma gücünü aşmayacak şekilde taban yüzeyine dağıtmak üzere

NETPRO 8
altyapı üzerine inşa olunan ve alttemel, temel ve kaplama
tabakalarından oluşan kısım.

•Yol tabanı: Altyapı ve üstyapıdan oluşan yol gövdesinin oturduğu

doğal zemindir.

• Plankote: Herhangi bir tesisin (kavşak, demiryolu, köprü v.b)

yapılacağı arazi parçasının kotlu planıdır.

• Piketaj: Yol ekseninin kazık çakmak suretiyle arazide tespit edilmesi.

• Şenaj: Yol eksenini belirleyen kazık aralıklarının yatay olarak çelik

şerit metre ile ölçülmesi.

• Alinman: Planda yolun doğru kısmı. (doğru parçası)

• Kurp (yatay): Alinmanları birleştiren yolun eğri kısımları.

• Tanjant orjin (TO): Kurbun başladığı nokta.

• Tanjan final (TF): Kurbun bittiği nokta.

• Ripaj:Yapı ve toprak işlerini azaltmak amacıyla yol eksenini enine

kesit içinde sağa veya sola kaydırılması.

• Yarma (hafir): Kırmızı hattın üzerinde kalan zeminin kazılması.

• Dolgu (imla): Kırmızı hattın altında kalan kısmın doldurulması.

• Kabarma: Yarmadan çıkan malzemenin genişlemesi.

• Sıkışma: Yarmadan çıkan malzemenin dolguda sıkıştırılarak hacminin

azalması.

• Hafir faktör: Yarmadan çıkarılıp dolguda kullanılacak kabarmış veya

sıkışmış malzeme.

• Ariyet: Yarmadan çıkan malzemenin dolguyu doldurmaması halinde

yol dışından alınan malzeme.

• Depo: Yarmadan çıkan malzemenin dolguyu doldurduktan sonra artıp,

yol dışına uyugun bir yere atılan kımı.

• Kübaj: Sıkışma, kabarma, ariyet, depo işlemleri göz önüne alınarak

yapılan toprak hacim hesabı.

NETPRO 9
• Brükner: En ekonomik toprak dağıtımının grafikle gösterilmesi.

• Drenaj: Suların yola zarar vermez hale getirilmesi.

• Menfez: Akarsuları yolun altından geçirmek için 10 m. açıklığa kadar

yapılan tesisler.

• Büz: Sulama ve sızıntı sularını yolun altından geçirmeye uygun beton

borular.

• İstinat duvarı: Şevlere ve yola destek olmak amacıyla yapılan

yapılar.

• Tahkimat: Suların şevleri tahrip etmemeleri için yapılan yapılar.

1.2. YOL GEOMETRİK STANDARTLARI

Geometrik standartların, güzergah seçimine ve 1.keşfe etkisi

olduğundan, proje safhasından önce tespit edilmesi gerekmektedir.
Başlangıçta bu standartların sağlıklı tespiti, proje aşamasını
kolaylaştırmaktadır.

• Trafik hacmi ve bileşenleri: yol geometrik standartlarını trafik

hacim artışlarına göre sınıflara ayırmaktadır. Trafik hacmi, belirli
senelik zaman periyodu için, ki bu da; yolun trafiğe açıldığı yıl
veya proje amacı için seçilen gelecekteki bir yıl olabilmektedir,
ortalama günlük trafik (OGT) veya proje saatlik trafik (PST)
olarak tariflenmektedir.
• Arazi Topoğrafyası: geometrik standartlar, güzergahın geçtiği
arazinin topoğrafyası dikkate alınarak sınıflandırılır. Genellikle
arazi cinsleri düz, dalgalı ve dağlık ‘ tır. Bu sınıflandırma seçilen
yol güzergahının geçtiği araziyi tariflemektedir.
• Hizmet seviyesi: emniyetli hız, sınırlayıcı eğimleri, sürücü
emniyet ve konforunu, işletme ekonomisini kapsamaktadır.
Geometrik standartlarda bu parametre, değişik proje hızları
kullanılarak karakterize edilmiştir.

Yukarıda açıklanan parametrelerin sağlıklı tespit edilmesiyle, geometrik

projenin ana konularına uygulanması kolay olmakta ve sonuçta elde
edilen standartlar geniş şartlara uygulanabilmekte ve uygulamaların
sonucunda ekonomik ve yeterli projeler elde edilebilmektedir. Bu
organize edilmiş ana fikirler YOL GEOMETRİK STANDARTLARI olarak
tariflenmektedir.

NETPRO10
2. GEÇKİ ARAŞTIRMASI

Bir güzergah araştırmasında, geçilecek yerlerin tesbitinde, verilen eğim

şartlarına göre ilk önce sıfır poligonu çizilir. Sıfır poligonu verilen eğime
göre arazi yüzeyine en iyi uyan, ve minimum kazı gerektiren güzergahı
belirtir.

2.1. SIFIR POLİGONUNUN ÇİZİLMESİ

Yol geometrik standartlarında yolun sınıfına göre öngörülen maksimum

eğim ancak şartların zorladığı yerlerde kullanılmalıdır. Şartlar
elverdiğince yatık eğimler ve büyük yarıçaplı kurplar tercih edilmelidir.
Topoğrafik şartların zorladığı yerlerde ise, sıfır poligonu yatay eksenin
belirlenmesinde rehber olacaktır.

Belirlenen bir eğim ile geçirilen yatay hatta sıfır poligonu denir.Sıfır
poligonu çizebilmek için, boyuna eğim, etüt paftasının ölçeği ve
eşyükseklik eğrileri arasındaki kot farkları dikkate alınarak pergel açıklığı
tespit edilmektedir. Bu esasa göre açılan pergel ile eşyükseklik eğrileri
peş peşe kestirilerek (artan veya azalan kotlara göre) bir noktadan
diğerine bir eğim ile ulaşılmaktadır. Yatay eksen ise bu rehber hatta göre
aliyman ve kurplarla belirlenmektedir.

2.2. SIFIR POLİGONU HESABI

UYGULAMA 1: 1/1000 ölçekli haritada sıfır poligonu çizilecektir.

Eşyükseklik eğrileri arasında kot farkı 2m. dir. %7 boyuna eğime göre
sıfır poligonu çizmek için gerekli olan pergel açıklığını bulunuz.

%7 eğim ile 2 m kot farkı için

L1 = 100 x 2 / 7 =28.57 m mesafe gereklidir.

Harita ölçeği 1/1000 olduğuna göre

Pergel açıklığı = 25.57/100 = 0.0285 m 2.86 cm

UYGULAMA 2: Bir başka hesap türü de, kot farkları ve yatay uzaklık
göz önünde bulundurularak eğimi bizim hesaplamamız ve hesaplanan
eğime göre sıfır poligonunun çizilmesidir. Yapacağımız yol projesi
örneğinde bu hesap türünü kullanacağımız için, konu ile ilgili örnek
ilerideki konularda anlatılmıştır.

NETPRO11
2.1NETCAD ile SIFIR POLİGONU ÇİZİMİ

Projemizde sıfır poligonu hesabı yapmak için, ilk önce verimizi netcad
grafik ortamında açalım. Bunun için Proje -- > Aç işlemi ile ARAZI.NCZ
dosyasını seçip AÇ butonuna butonuna basınız. Dosyamız ekranda
görüntülenecektir.

Sıfır poligonu çiziminde eşyükseklik eğrilerine göre hesaplamalar

yapılacağı için, arazimiz üzerinde üçgen model oluşturup, eğri geçirme
işlemine başlayabiliriz. Bunun için Netsurf -- > Üçgen oluştur işlemin
girilir. Üçgenlemeye esas obje tipi olarak noktaları seçip tamam
butonuna tıklayınız. Tüm noktaları seçmek için sağ alt köşede beliren
seçeneklerden kırmızı renkte sağa ok tuşunu tıklayınız ve mouse sağ
tuşuna basınız.

NETPRO12
Üçgen model oluşturmada dikkate alacağı parametreler bilgisi ekrana
gelir. Yukarıdaki gibi değişiklikleri yaptıktan sonra üçgenle butonuna
tıklayarak üçgenlemeyi başlatınız.

Şimdi oluşturulan üçgen model kullanılarak eğri geçirme işlemine

geçebiliriz. Bunun için Netsurf -- > Eğri İşlemleri -- > Eğri geçir
işlemine girilir ve Eğri geçirilecek üçgenler olarak sağ alt köşede beliren
seçeneklerden kırmızı renkte sağa ok tuşuna tıklayarak bütün üçgenlerin

NETPRO13
seçilmesi sağlanır. Üçgen seçme işlemi bittikten sonra mouse sağ tuşuna
basılır.

Eğriler için bir takım

parametrelerin girilebileceği
bir bilgi penceresi açılır. Z
artış değeri olarak 1.00
görülen yeri 5.00 olarak
değiştiriniz. Böylece
eğrilerimiz her 5 metrelik
kot farklarında geçecektir.
Değişikliği yaptıktan sonra
Tamam Butonuna basınız

Eğri geçirme işleminden sonra tabakalar menüsünde Bozuk Üçgen ve

Üçgen Model tabakalarını görünürlüğünü kapatınız.

NETPRO14
5’er m. aralıklarla eğri geçirilmiş hali yukarıda görülmektedir.

A ve C noktalarımız güzergahımızın başlangıç ve bitiş noktalarıdır. B

noktası ise güzergahın geçmesi istenen ara bir noktadır. Buna göre sıfır
poligonumuzu iki bölümde çizebiliriz. Öncelikle A ve B noktaları arasında
bir sıfır poligonu çizeriz daha sonra ise B ve C noktaları arasında bir sıfır
poligonu çizlir. Bu noktalar arasındaki yatay uzaklıkları ölçmek için
Sorgu -- > Ardışıl Mesafe / Semt / Açı işlemine girilir, Nokta
yakalama modu açık iken, mouse ile A ve B noktaları tıklanır, ve
aşağıdaki bilgi penceresi açılır.

Uzunluk raporuna göre A ve B

noktaları arasındaki uzunluk
484.33 m dir

NETPRO15
Şimdi de B ve C noktaları arasındaki uzunluk raporuna bakacak olursak

Uzunluk raporuna göre B ve C

noktaları arasındaki
uzunluk 834.07 m dir

Aralarındaki uzunlukları bulduktan sonra, bu noktaların kot değerlerine

ihtiyaç vardır. Bunun için Sorgu -- > XYZ Sor işlemine girilir ve nokta
yakalama modu açık iken, mouse ile A noktası gösterilir.

A noktasının kot değeri 85.000 dır.

B noktası da gösterilerek kot bilgisi öğrenilir.

B noktasının kot değeri 60.000 dır.

Son olarak da C noktası gösterilerek kot bilgisi öğrenilebilir.

NETPRO16
C noktasının kot değeri 105.000 dır.

Sıfır poligonu hesabına geçebiliriz. İlk önce arazi durumuna göre bir
katsayı belirlememiz gerekiyor. Bu katsayının minimum değeri 1.00 dir.
Arazinin düz olduğu yani eğimin sıfır olduğu yerlerde katsayı 1.00
olur.Arazi durumuna göre A ve B noktaları arasında katsayımızı 1.20
alacak olursak yaklaşık olarak güzergahımız 484,33 x 1.20 = 581.196 m
olur. A ve B noktaları arasındaki kot farkı 85.00 – 60.00 = 25 m
olduğundan eğim = 25 / 581.196 = 0.043 = %4.3 bulunur.

Düşey Yatay

4.3 m düşey fark için 100 m yatayda yol almak gerekir

5.0 m düşey fark için yatayda ne kadar yol almak gerekir.

(eşyükseklik eğrileri
5’er metre aralıklarla
geçirildiği için)

x = 5 x 100 / 4.3 = 116.279 m olarak bulunur. Bu bizim pergel

açıklığımızdır. Yani A noktasından başlayarak yarı çapı 116.279 metrelik
yaylar çizeceğiz, bu yayların bir sonraki veya bir önceki (güzergahımızın
durumuna göre) eşyükseklik eğrilerinin kestiği yerleri birleştirerek sıfır
poligonumuzu ortaya çıkarmış olacağız. Çizim B noktasına kadar devam
eder.

NOT: Sıfır poligonu çizerken belirlediğimiz pergel açıklığını kullanarak

tam olarak B noktasına ulaşamayabiliriz. Bu durumda pergel açıklığına
değiştirerek (yani eğimi değiştirerek) istediğimiz noktaya ulaşana kadar
denemeleri sürdürürüz.

Ekrandaki diğer noktalarla karışmaması açısından Tabakalar menüsünü

kullanarak Nokta tabakasının görünürlüğünü kapatınız.

Çiz -- > Daire -- > Yarıçapı ve merkezi belli işlemine girilir.

NETPRO17
 Çizeceğimiz dairenin yarı çap
değerini yazabileceğimiz bir
bilgi penceresi ekrana gelir.
Buraya 116 m yazılır ve
Tamam butonuna basılır.

Farenin ucuna yarı çapı 116m olan bir daire gelir, bu dairenin merkezi A
noktası olacak şekilde ekrana yerleştirilir, bu işlemi yaparken nokta
yakalama modunun açık olmasına dikkat edilir.

Yandaki şekilde görüldüğü gibi A noktası

merkez alınarak 116 m. lik bir daire
çizmiş olduk. Daire yerleştirildikten
sonra, A noktası ile bu dairenin bir
sonraki eşyükseklik eğrinin kestiği nokta
Çiz -- > Çizgi Çiz işlemi ile birleştirilir.
Bu işlemi yaparken uygun yakalama
modlarının açık olmasına dikkat edilir.
Yanda görülen doğru sıfır poligonunun ilk
elemanıdır.

Tekrar Çiz -- > Daire -- > Yarıçapı ve merkezi belli işlemine girilir ve
yarı çap değeri yazılır, farenin ucuna yarı çapı 116m olan bir daire gelir.
Bu daire sıfır poligonunun bittiği hat sonu merkez olacak şekilde ekrana
yerleştirilir.

NETPRO18
Yeni çizmiş olduğumuz dairenin bir sonraki eşyükseklik eğrisini kestiği
yer ile sıfır poligonumuzun hat sonu birleştirilir ve aşağıdaki şekil elde
edilir, bu işlem adımları tekrar edilerek B noktasına kadar aynı eğim ile
(yani 116 m yarıçaplı daireleri kullanarak) ulaşılmaya çalışılır.

Fakat aşağıdaki şekilde de görüldüğü üzere sıfır poligonumuz güzergahın

geçmesi istenilen B noktasından geçmedi.

Yani çizilen dairelerin yarı çapları büyük olduğu için B noktasını geçmiş
oldu. Yarı çap değerini küçülterek (yani eğimi arttırarak) işleme devam
ederiz. Örneğimiz için uygun değer şunlardır.

NETPRO19
A – B noktaları arasında eğim: %5.1 pergel açıklığı: 98 m

B – C noktaları arasında eğim: %4.5 pergel açıklığı: 110 m

Değerleri kullanılarak sıfır poligonu çizilir. Aşağıda siyah renkte görülen

hat sıfır poligonudur. Yani bu poligonun her parçasındaki eğim değeri
hesapladığımız eğim değerleridir ve sabittir ( A ve B noktaları arası sabit
eğim, B ve C noktaları arası sabit eğim)

Güzergahımızı bire bir sıfır poligonuna benzer şekilde çizmek

imkansızdır, çünkü sıfır poligonu çok sayıda kırıklardan (some)
oluşmaktadır ve her kırık bölüme kurp koyulacağı düşünülürse
yolumuzun standartlara uygun olmayacağı belirlenir.

Geometrik standartlar göz önünde tutularak, sıfır poligonuna uygun bir

güzergah çizimi yapılır.

Yukarıda beyaz renkle çizilen hat sıfır hattıdır. Bu hat dikkate alınarak bir
güzergah çizilir Güzergahımız 4 some noktasından oluşmaktadır. Some
koordinatları

NETPRO20
 A ve C noktaları zaten grafik verimizde mevcuttur. S.1 ve S.2 some
koordinatlarını girmek için, Hesap -- > Nokta Editörü işlemine giriniz,
gelen pencereyi Tamam butonu ile geçiniz. Grafik verimizde mevcut olan
noktalar editörde görüntülenir. Yeni nokta eklemek için F3 butonuna
basınız ve S.1 ile S.2 noktalarının kot ve koordinatlarını giriniz..

NOT: Z kolonuna herhangi bir şey yazılamıyorsa editör üzerinde mouse

sağ tuşuna basıp Z kolonunu aktif yapınız. Noktalar eklendikten sonra
Çık butonuna basınız, ve aşağıda gelen pencereyi Tamam ile geçiniz.

S.1 ve S.2 noktaları ekranda görüntülenir.

3. YATAY EKSEN

Örneğimizde Kent dışı iki şeritli ikinci sınıf bir yol planlayacağız. Yol için
proje hızını 70 km/h olarak kullanacağız.
Yatay eksen, dairesel eğrilerin, doğru parçalarının ve geçiş eğrilerinin
birleşimidir. Proje mühendislerinin etüt paftasına yatay eksen geçirirken
göz önünde tutması gereken bazı kurallar vardır. Bu kurallar;

3.1. Yatay Eksen Belirlenmesinde Dikkat Edilecek Hususlar

1- Yol geometrik standartları göz önünde tutulmalıdır.

2- Güzergahın geçeceği arazinin jeolojik yapısı elverişli olmalıdır.
3- Yüksek rakımlarda kar ve buzlanma açısından, güzergahın
güneye bakan yamaçlardan geçirilmesine dikkat edilmelidir.
4- Güzergah geçirilirken ekonomi ön planda tutulmalıdır.
5- Güzergah topoğrafyaya uyma koşuluyla mümkün olduğunca ana
istikamette olmalıdır.
6- Seçilen proje hızına bağlı olarak tespit edilen minimum kurp
yarıçapı ancak şartların zorladığı durumlarda kullanılmalıdır.
NETPRO21
 7- Arazi topografyasının müsade etmesi koşuluyla seçilecek yatay
kurbun açık ve görüşü olmasına çalışılmalıdır.
8- Uzun alinmanların sonuna keskin kurplar konulmamalıdır.
9- Yüksek ve uzun dolgulara keskin kurplar konulmamalıdır.
10- Keskin dönüş gerektiren yerlerde kombine kurp kullanımından
kaçınılmalıdır.
11- Birbirine çok yakın ters kurplar kullanılmamalıdır.
12- Yatay eksen her zaman için profil ile birlikte düşünülmelidir.

Güzergahımızı çizmeden önce tabakalar menüsüne girip Güzergah

adında bir tabaka açalım. Güzergah tabakamız aktif iken, Çiz -- > Çizgi
çiz işlemine giriniz. Nokta yakalama modunu açtıktan sonra sırasıyla
A -- > S.1 -- > S.2 -- > C noktalarından oluşan güzergahımızı çizelim

Yukarıda görüldüğü gibi sıfır poligonumuza yakın bir güzergah çizmiş

olduk.

Herhangi bir proje hızı için uygun görülen minimum kurp yarıçapı,
maksimum dever ve tekerlekler ile kaplama arasında ortaya çıkan yanal
sürtünmeye bağlıdır. Minimum kurp yarıçapının hesaplanmasında
kullanılan formül:

NETPRO22
 υ2
R min =
127.4(d + f )

R= Kurp yarı çapı (metre) f = Sürtünme katsayısı

V= Taşıt hızı (km/saat) d = Maksimum dever

Formülden görüleceği üzere merkezkaç kuvvetinin bir kısmı dever ile bir
kısmı ise sürtünme kuvveti ile karşılanmaktadır. Sürtünme katsayısı bazı
faktörlere bağlı olarak tespit edilmektedir. Bu faktörler taşıt hızı, yol
yüzeyinin tip ve şartları, araç tekerleklerinin cins ve şartlarıdır. Genel
olarak aşağıdaki tablodan yararlanılabilir.

Projemizde 70 km/saat’lik proje hızı ve 0.08 maksimum deverli bir kurp

için minimum kurp yarı çap değeri 167 m. dir. Unutmamak gerekir ki
ancak şartların zorlandığı yerlerde öngörülen minimum ve maksimum
değerler kullanılmalıdır.

t= teğet uzunluğu
S= some noktası (alinyimanların kesişme
noktası)
D= sapma açısı (alinyimanların kesiştikleri
noktalardaki dış açı)
b= bisektris uzunluğu (some noktası ile kurba
orta nokta arasındaki mesafe). B noktası da
bisektris noktasıdır.
Developman boyu: TO veTF noktaları
arasındaki yay uzunluğu
R= yatay kurba yarıçapı

NETPRO23
Örnek: Yatay Eksen Hesapları

Sapma açısı, yarıçapı ve TO kilometresi verilen yatay kurbun kurp

elemanlarının ve TF kilometresinin bulunması

∆ = 74.400 grad
R = 400 m
TO = 18 + 654.25 m bilgileri veriliyor.

T = teğet boyu = R x tan (∆/2) = 264.55 m

L = developman boyu = 2 π .R (∆/400) = 467.47 m

B = bisektris uzunluğu = ( R ) / ( cos ∆/2 ) – R = 79.57 m

TF km = 18+654.25 + 467.47 = 19+121.72 m

Örneğimizde planını yapacağımız yol II.Sınıf kent dışı yoldur. Sürücü

konforu ve geometrik standartlar göz önünde bulundurularak, A – S1 –
S2 – C noktalarından oluşan güzergahımızda;

S1 somesi için kurb değeri 500.00 m

S2 somesi için kurb değeri 250.00 m olarak planlanmıştır.

Güzergah üzerinde bu somelerdeki kurb değerlerini belirtmemiz lazım.

Bunun için; Düzenle -- > Yardımcı İşlemler
Köşe yuvarlat
işlemine girilir.
NETPRO24
 Yarıçap değeri olarak 500 girilir ve S1
somesindeki iki teğet obje arka arkaya
gösterilir ve mouse sağ tuşuna basılır.
Böylece some noktasındaki köşenin
yuvarlandığı görülür.

Aynı şekilde S2 somesi için işlemler tekrar

edilir. Burada yarıçap değeri olarak 250 girilir ve işleme devam edilir.
Köşeler yuvarlandıktan sonra aşağıdaki şekil elde edilir.

Dairesel eğrilerden ve doğru parçalarından oluşan yatay eksenimiz

görüntüdeki gibi oluşmuştur.

Yatay eksenimizi çizdikten sonra NETPRO menüsü işlem adımlarına

geçebiliriz.

NETPRO25
4. NETPRO İŞLEM ADIMLARI

4.1. Proje ile ilgili verilerin girişi

4.1.1. Yeni proje oluşturulması

Projemiz ile ilgili genel parametrelerin, bitkisel toprak kalınlık

değerlerinin, depo/ariyet nokta bilgileri, enkesit ve boykesit çizim
parametreleri gibi bilgilerin saklandığı bir proje dosyası oluşturmamız
gerekir. Bu dosyanın uzantısı *.PRJ dir.

 Proje -- > Yeni Proje işlemine giriniz, dosya adı kısmına

PROJE yazıp kaydet butonuna basınız. Böylece PROJE.PRJ
dosyası oluşturulmuş oldu. Daha sonra yapılacak
çalışmalarda bu projeyle ilgili bilgilere ulaşmak için >
Proje -- > Proje Seç işlemi ile daha önce oluşturulmuş
proje seçilebilir.

NETPRO26
 4.1.2. Proje parametrelerinin girilmesi

Proje parametreleri ile ilgili bilgilerin girildiği bölümdür.

> Proje -- > Proje parametreleri işlemine giriniz.

Yanda görülen
bilgileri giriniz. Bu
parametreler bilgi
amaçlıdır. Bir önceki
adımda seçmiş
olduğumuz
PROJE.PRJ
dosyasının içinde bu
bilgiler
saklanmaktadır.
Sadece dozer
taşıma mesafesi,
skreyper taşıma
mesafesi ve kübaj
yöntemi bölümüne
girilen değerler
hesaplamalara
yansıyacaktır.

Parametreler
girildikten sonra
Tamam butonu ile
pencereyi kapatınız.

4.1.3. Sıyırma değerlerinin girilmesi

Bitkisel toprak kalınlıklarının belirlendiği editördür. Kesit editöründe

sıyırma işlemlerinde kullanılacak toprak tabakasının kalınlığıdır.

> Proje -- > Sıyırma Değerleri işlemine giriniz. Bizden sadece

kilometre ve kalınlık bilgisi istenmektedir. Kilometre ve kalınlık
NETPRO27
değerlerini yazdıktan sonra + Butonu ile değerlerin sağ bölüme
geçmesini sağlayınız. Kilometre ve kalınlık bilgileri aşağıdaki gibi
girildikten sonra Kabul butonu ile pencere kapatılır.

Zemin Araştırma Raporu

Toprak sınıfları ve bir sonraki aşamada anlatılan depo/ariyet bilgileri
arazi ve laboratuar çalışmaları yapılarak hazırlanan Jeolojik-Jeoteknik
araştırma raporu sonucunda belirlenir. Zemin araştırma raporu dikkate
alınarak, proje hattının geçtiği zemine ait bilgiler (sıkışma, kabarma ,
şev eğimleri, klas değerleri, malzeme ocaklarının klas durumu, yerleri,
rezervleri, üst yapı kalınlık itinereri) elde edilir.

Zemin araştırma raporu sonucu aşağıdaki tablolarda verilmiştir.

KLAS YARMA
DOLGU ŞEV
KM ŞEV
S K TORAK KÜSKÜ Y.K S.K Ç.S.K DEĞERLERİ
DEĞERLERİ
0+000
10 - 80 20 - - - 1/2 1/2
0+600
0+600
- 10 - 30 40 30 - 1/2 1/2
1+430

Tablo 2 : Sıkışma, kabarma, şev eğimleri ve klas tablosu

NETPRO28
 Depo/Ariyet Sıkışma
No KM Mesafe Toprak Küskü Y.K S.K Ç.S.K
Adı Kabarma
Tuzlabaşı solda
1 0+000 - - - - - -
Deposu 65.0 m
Oğulbey
solda
2 Ariyet 0+700 K = %5 10 60 30 - -
85.0 m
Ocağı
sağda
Atölen
3 1+500 125.0 - - - - - -
Deposu
m
Tablo 3 : Depo / Ariyet Ocakları tablosu

4.1.4. Toprak sınıflarının girilmesi

> Proje -- > Toprak sınıfları işlemine giriniz. Boş bir editör açılacaktır,
editör üzerinde mouse sağ tuşuna basıp EKLE işlemini seçiniz. Toprak
sınıf bilgilerini girebileceğimiz bir pencere açılacaktır.

Zemin araştırma
raporundan elde
ettiğimiz bilgileri
girip Tamam
butonuna basınız.
Girilen değerler
editör üzerinde
görüntülenecektir.
Tekrar mouse sağ
tuşu ile EKLE işlemini
seçiniz, toprak
sınflarını gireceğimiz
yeni bir pencere
açılacaktır.

NETPRO29
Açılan pencereye aşağıdaki bilgileri giriniz, ve Tamam butonu ile
pencereyi kapatınız.

Girilen toprak sınıfları editörde, aşağıdaki gibi görüntülenir.

Kabul butonu ile pencereyi kapatınız.

4.1.5. Depo / Ariyet bilgilerinin girilmesi

Brükner dengelemesi için önemli olan Depo ve ariyet noktalarının yerleri,

ayrıca ariyet noktalarının klas durumlarının girildiği editördür.

Proje -- > Depo Ariyet Noktaları işlemine giriniz.

NETPRO30
Boş bir editör açılacaktır. Yeni bir depo veya ariyet bilgisi eklemek için
editör üzerinde mouse sağ tuşuna basıp Yeni Depo/Ariyet Ocağı Ekle
işlemini seçiniz.

Tip olarak depoyu seçtikten sonra

yandaki bilgileri giriniz ve Tamam
butonuna basınız. Girilen bilgiler
editöre eklenecektir. Yeni bir depo
veya Ariyet ocağı bilgisi girmek için
Tekrar editör üzerinde mouse sağ
tuşuna basılır ve EKLE işlemi seçilir.

İkinci depo için aşağıdaki bilgiler girilir ve Tamam butonuna basılır.

NETPRO31
Ariyet ocakları bilgisi girmek için ise tekrar editör üzerinde mouse sağ
tuşuna basılır ve EKLE işlemi seçilir.

Ariyet ocaklarında depolara ek

olarak ocağın bulunduğu zeminin
klas durumu da girilir. Yandaki
bilgiler girildikten sonra Tamam
butonu ile pencereden çıkılır.

NETPRO32
Girilen depo ve ariyet bilgileri editör üzerinde aşağıdaki gibi görüntülenir.

Kabul butonu ile editörden çıkılır. Böylece proje ile ilgili genel bilgilerin
girişi tamamlanmış oldu.

4.2. Güzergahın Tanımlanması

Doğru parçalarından, ve dairesel kurplardan oluşan yatay eksenimizi,

güzergah olarak tanımlama aşamasına geldik.

> Güzergah -- > Güzergah Tanımlama işlemine girilir.

Güzergah yöntemi ve başlangıç kilometresi belirtilmelidir. Yöntem olarak

Someler seçeneği işaretlenir ve Tamam butonuna basılır.

NETPRO33
Oluşturulacak Güzergah penceresi açılır. + EKLE butonuna tıklanır.
Dosya adı kısmına GUZERGAH yazılır.

Dosya adı ve konum belirlendikten sonra Kabul butonuna basılır.

NETPRO34
Güzergah haline getirilecek objeler sıra ile seçilir. Alinman – Kurp –
Alinman – Kurp –Alinman şeklinde seçildikten sonra mouse sağ tuşuna
basılır ve güzergah tanımlanmış olur. Güzergah haline getirilecek objeleri
seçme sırası önemlidir. Burada sıralamaya dikkat edilmelidir.

4.3. Enkesit İşlemleri

Yatay eksen belirlendikten sonra yol platformunun oluşturulması

amacıyla yol eksenine dik kesitler alınır. Enkesitler arazinin şartlarına
bağlı olarak yatay eksen boyunca belli aralıklarla (genellikle 20 m) ve
gerekli görülen yerlerde alınmalıdır. Enkesitler yatay eksenden itibaren
sağda ve solda olmak üzere genellikle 30 m uzunluğunda alınmaktadır.
Arazinin apik olması durumunda ise şevlerin araziyi kesebilmesi için
yeterli uzunlukta alınmalıdır.

4.3.1. Modelden enkesit alma

Model üzerinden enkesit alma işlemi yapacağımız için, tabakalardan
üçgen model tabakasının görünmezliğini iptal edip görünmesini
sağlayınız. Ekranda üçgen model görüntülendikten sonra,
> Enkesit -- > Modelden Enkesit Al komutunu seçiniz.
Gelen pencereden bir önceki adımda oluşturduğumuz GUZERGAH.KTB
dosyasını seçiniz ve Kabul butonuna basınız.
Yöntem olarak sabit aralıklı yöntemini seçip Tamam butonuna basınız.
Oluşturacağımız enkesit için bir isim vermemiz gerekecek, bunun için +
EKLE butonu tıklanır ve oluşacak enkesit dosya adı kısmına ARAZI
yazınız ve kaydet butonuna basınız. Ardından kabul butonu tıklanır.
Aşağıdaki pencere ekrana gelir.

NETPRO35
Oluşturacağımız enkesit ile ilgili yukarıdaki parametreler girilir ve
Tamam butonuna basılır.

NETPRO36
Aşağıda güzergahımız üzerinde alınan enkesitler görülmektedir.

4.3.2. Dever Hesabı

Taşıtlar kurpta seyrederken, taşıtı kurp dışına sürüklemek ve devirmek

isteyen bir merkezkaç kuvveti meydana gelmektedir. Taşıtın
devrilmemesi için bu merkezkaç kuvvetinin emniyetli bir şekilde
karşılanması gerekmektedir. Bunu karşılayan kuvvetlerden biri sürtünme
kuvvetidir, diğeri ise deverle karşılanır. Karayolları standartlarına göre
bunun %75’i dever ile, %25’i ise sürtünme ile karşılandığı kabul
edilmiştir.Değişik proje hızlarına ve kurp yarıçaplarına bağlı olarak
bulunan dever değerleri tablo 4’de gösterilmiştir. Türkiye’de uygulanan
dever formülü;
υ2
d = 0,00443x dir.
R

Dever uygulaması, TO’dan rakortman boyunun 2/3 ü kadar önce başlar,

TO’dan itibaren rakortman boyunun 1/3 kadar sonra maksimum değere
ulaşıp, TF’den rakortman boyunun 1/3 mesafe öncesine kadar
maksimum değerde devam eder ve TF’den 2/3 sonra biter. Rakortman
boyunun en az 45 m olması öngörülmektedir.

NETPRO37
3 çeşit dever uygulaması vardır

• Eksen kotları sabit dever uygulaması ( NETPRO ile yapılan dever

uygulaması)
• Dış kenar kotları sabit dever uygulaması
• İç kenar kotları sabit dever uygulaması

Örnek: Dever hesabı ve uygulaması

Proje hızı 90 km/sa olan yolda eksen kotları sabit, geçiş eğrisiz dever
uygulaması yapınız. Yatay kurba yarıçapı 250 m, başlangıç enine eğimi
% 2, maximum
dever % 8 platform genişliği 10 m alınacaktır.

V2
d= 0,00443 = 0,00443(902/250)= 0,143 > % 8 olduğundan,
R
d= 0,08 = % 8 alınacak

V2
0,08 = 0,00443 ⇒ V= 67,19 km/st (hız kısıtlaması yapılır.)
250

NETPRO38
 υ p3
Ld = 0,0354 = 0,0354(90 3 / 250) = 103,23m Ld > 45m
R

2 1
Ld = 68.82m Ld = 34.41m
3 3

Eğim değişim aralığı: 103,23/10 = 10,323 m

NETPRO39
> Editör -- > Güzergah editörü işlemine girilir. GUZERGAH.KTB
dosyası seçilir ve kabul butonuna basılır. Güzergah editörü penceresi
açılır. Yatay eksenimize ait bilgiler (some koordinatları, kurp yarı çapları,
deverler, proje hızları...) burada görülmektedir.

Dever hesaplarını otomatik olarak yapmak için İşlemler -- > Otomatik

T.C.K Dever komutunu seçiniz.

Geometrik standartlarımıza uygun olarak (II.Sınıf yol için) tablodan

gerekli bilgilere (proje hızı, maksimum dever...) ulaşıp, aşağıdaki dever
parametreleri penceresine gireriz.

Dever parametrelerini girdikten sonra, Tamam butonuna basınız.

Belirlediğimiz parametrelere göre hesaplamalar otomatik olarak yapıldı,

NETPRO40
ve gerekli yerlerde hız düşürüldü. Bunu bilgi olarak gösteren aşağıdaki
pencere ekrana gelecektir.

Bu bilgi penceresini Tamam butonu ile geçiniz.

Böylece tablodaki dever değerleri ve hızlar güncellenmiş oldu.

Güzergahımız ile ilgili bir takım kontroller yapılabilir.

Bunun için İşlemler -- > Yatay kurp kontrolünü seçiniz.

NETPRO41
Bilgi penceresini Tamam ile geçiniz.

Daha sonra İşlemler -- > Dever kontrolünü seçiniz.

Deverler ile ilgili bilgileri gösteren pencere ekrana gelecektir Tamam

butonu ile pencereyi kapatınız.

Güzergah editöründe bulunan someler üzerinde gerekli değişiklikler ve

düzenlemeler yapılabilir. Herhangi bir some satırı üzerinde fare ile çift
tıklandığında some bilgilerini gösteren bir pencere açılacaktır. Gerekli
değişiklikler yapılarak some bilgileri güncellenebilir.

NETPRO42
Editörden çıkmak için Dosya -- > Sakla Çık komutunu kullanarak
editörden çıkınız.

4.3.3. Düşey Eksen Bilgilerinin Girilmesi

Yatay eksenin zemin kotları (siyah kotlar), yatay (km), düşey (kot)
şeklinde noktalanarak yolun profili elde edilmektedir.

NETPRO43
Kırmızı çizginin eğim değiştirdiği yerlerde görüş uzunluğu azaldığı ve
dolayısıyla güvenlik azaldığı için, ani eğim değişmesi düşey ivme ve
sarsıntıyı artırdığı için iki kırmızı çizgi kolu arasına uygun uzunlukta
düşey kurba yerleştirilir.

NETPRO44
1. , 2. ve 3. Sınıf yollarda iki kırmızı çizgi kolu arasındaki cebrik eğim
fark eğim farkı % 0.5 den büyük ise, Düşük standartlı yollarda ise cebrik
fark %1 den büyükse düşey kurba uygulanır.

4.4. Düşey kurba tasarımında kullanılacak görüş

uzunlukları;
•Bölünmemiş iki ve üç şeritli yollarda geçiş görüş uzunluğu dikkate alınır
(Görüş uzunluğu, karşı yönden taşıtın gelmesi durumundaki geçiş görüş
uzunluğudur; karşıdaki taşıtın hızı proje hızıdır). Eğer uygulanması
mümkün değilse, duruş görüş uzunluğu dikkate alınır.
•Bölünmüş yollarda duruş görüş uzunluğu dikkate alınır. (karşıdan taşıt
gelmediği için)

Uygulama kolaylığından ve kısa mesafede görüş uzunluğu sağladığı için

parabolik düşey kurbalar kullanılır. Bazı durumlarda, dairesel düşey
kurbalar da kullanılır.

Kapalı Düşey Kurba Uzunluğu Hesabı

Duruş görüş uzunluğu dikkate alınırsa, düşey kurba uzunluğu (L)

S < L için L = (G.S2) / (4.2)

NETPRO45
S > L için L = 2.S – (4.2) / ( G )

Geçiş görüş uzunluğuna göre (h2= 1,37 m)

S < L için L = (G.S2) / (10)

S > L için L = 2.S – (10) / ( G )

Düşey Kurba hesabı işlem sırası

•S<L veya S>L kriterlerinden birini seçerek, L yi hesapla ve koşulun

sağlanıp sağlanmadığını kontrol et. (Örnek: S>L ise, L ile S yi karşılaştır)
Koşul sağlanmışsa L uygundur.

•İlk kabul edilen koşul sağlanmadıysa, diğer kritere göre L’yi hesapla.
Koşul sağlanmışsa L uygundur.

•Her iki koşul da sağlanmadıysa;

Devlet yollarında Lmin= 120 m
İl yollarında Lmin= 80 metre seçilir.

•Hesaplanan L değerleri yukarıdaki değerlerden küçükse, minimum

değerler kullanılır.

S görüş uzunluğu = 0,278 x V x t + 0,00394 x (V2 ) / (f ± s) formülü ile

hesaplanır.

Örnek: Düşey kurba uygulaması

Bölünmüş bir yolda kırmızı çizgi eğimleri sırasıyla %3 ve -%7 dir. Proje
hızı 90 km/st ; intikal reaksiyon süresi 1 sn, sürtünme katsayısı 0,4 ;
some noktası kotu 1000m dir. Parabolik düşey kurba uzunluğunu
hesaplayarak T1, B, T2 noktalarında ve her 25 metrede bir kırmızı kotları
hesaplayınız.

Çözüm: g1 = % 3, g2 = -%7 olduğuna

G = 0,03-(-0,07)= 0,1>0 kapalı düşey kurba

90 2
S = 0,278*90*1+0,00394 = 99,23 m
0,4 + 0,03

NETPRO46
 G*S2
S<L ⇒ L= = 0,1*(99,23)2/4,2 = 234,44 m
4,2
S<L uygundur.

L
T1kot= Pkot- * g 1 = 1000-(234,44/2*0,03)= 996,48 m
2
L
T2kot= Pkot- * g 2 = 1000-(234,44/2*0,07)= 991,79 m
2
L *G
e= = 234,44*0,1/8 =2,93 m
8
Bkot= Pkot-e = 1000- 2,39 = 997,07 m

y=G/(2L)*x2

X r=0,03x T1kot+r 0,1 T1kot+r-y

y= x2
2 * 243,44 Kırmızı kot
0
0.00 996.48 0.00 996.48
25
0.75 997.23 0.13 997.10
50
1.50 997.98 0.53 997.45
75
2.25 998.73 1.20 997.53
100
3.00 999.48 2.13 997.35
117.22
3.52 1000.00 2.93 997.07
125
3.75 1000.23 3.33 996.90
150
4.50 1000.98 4.79 996.19
175
5.25 1001.73 6.52 995.21
200
6.00 1002.48 8.52 993.96
225
6.75 1003.23 10.78 992.45
234.44
7.03 1003.51 11.71 991.81

Aşağıda belirtilen hususlar göz önünde tutularak, profile kırmızı hat

geçirilip parabolik düşey kurplar yerleştirilmektedir.

NETPRO47
Kırmızı hat tespitinde göz önünde bulundurulacak hususlar

1. Yol geometrik standartlarında yolun sınıfına göre tespit edilmiş

olan maksimum boyuna eğim göz önünde tutulmalıdır.
2. Yarma ve dolguların dengeli olmasına dikkat edilmelidir.
3. Ova ve düz arazilerde yar altı sularının tesirleri göz önünde
tutularak kırmızı hat yeteri yükseklikte tespit edilmelidir.
4. Yan derelerden gelen suların gerektireceği seviyenin üstünde bir
kırmızı hat tespit edilmelidir.
5. Yüksek rakımda geniş boyunlarda kar mücadelesi bakımından
yarmadan kaçınılmalıdır.
6. Yan yolların bağlantılarına dikkat edilmelidir.
7. Gizlenmiş iniş tipi profillerden kaçınılmalıdır.
8. Kısa tanjantlar ile birleştirilmiş iki düşey kurp şeklinde geçirilen
düşey eksenden kaçınılmalıdır.

Yatay ve düşey eksen birbirinden bağımsız olarak tespit edilmemelidir.

Yatay ve düşey eksen her zaman birbirini tamamladığından, her ikisi
birlikte düşünülmeden hazırlanan projelerde istenmeyen durumlar
ortaya çıkacaktır. Yatay eksen ve profilin uygun birleşimi aşağıdaki genel
kontroller dikkate alınarak sağlanabilmektedir.

1. Yatay kurplar ve profil dengeli şekilde düzenlenmelidir. Uzun

tanjantlar veya büyük yarıçaplı yatay kurplarla, dik ve uzun
kırmızı hatlar, yatık kırmızı hatlarla küçük yarıçaplı yatay
kurpların birlikte kullanılmasından kaçınılmalıdır.
2. Trafik, emniyet ve estetik olarak analiz edildiğinde düşey ve
yatay kurpların çakıştırılması genellikle daha iyi görüntü
sağlamaktadır.
3. Kapalı düşey kurplara veya yakınlarına keskin yatay kurplar
getirilmemelidir
4. Açık düşey kurbun en düşük kotuna veya yakınına keskin yatay
kurp getirilmemelidir.
5. İki şeritli yollarda, emniyetli geçme mesafesinin gereksinimi göz
önünde bulundurulmalı
6. Kavşaklara yaklaşırken yatay kurplar görüşü açık ve kırmızı
hatlar mümkün olduğunca yatık olmalıdır.

Bütün bu hususları göz önünde bulundurarak, kırmızı kot çalışması

yapacağız. Bunun için arazinin profilini çizmemiz lazım.

Profil -- > Profil Çizimi işlemine giriniz.

NETPRO48
Profil çiziminde kullanacağımız dosyaları, seçebileceğimiz ve çizim ile
ilgili ayarları yapabileceğimiz bir pencere açılır. Sol taraftaki bölüm
üzerinde mouse sol tuşuna basınız ve Enkesit Dosyası Ekle işlemini
seçiniz. Açılan pencereden ARAZI.KSE dosyası seçilir ve kabul butonuna
basılır. Dosyanın eklendiği görülecektir. Profil Çiz butonuna basıldığında
mouse ucuna profil gelecektir. Ekranda uygun bir yere bu profil
yerleştirilir.

Tabakalardan KIYAS tabakasının görünürlüğünü kapatırsak, daha rahat

bir şekilde kırmızı kot çalışması yapabiliriz.

Kırmızı kot çalışması yaparken yatay ekseni de göz önünde

bulundurmamız gerektiğinden, profilimize yatay eksen krokisini
ekleyebiliriz.

Yatay eksen krokisini eklemek için > Editör -- > Güzergah editörü
işlemine giriniz.

NETPRO49
Açılan pencereden GUZERGAH.KTB dosyasını seçip kabul butonuna
basınız.

İşlemler -- > Yatay Kroki komutunu seçiniz.

Kroki çiziminin daha anlaşılır olması için yandaki değerleri giriniz ve

Tamam butonuna basınız.

Yatay kroki mouse ucuna gelecektir, ekranda çizili olan profile yeterli
miktarda yaklaştıktan sonra, krokiye profilin alt satırına uygun olacak
şekilde yerleştiriniz. Krokiyi yerleştirdikten sonra, Güzergah editöründen
çıkmak için Dosya -- > Sakla Çık komutunu kullanınız.

Böylece yatay ve düşey ekseni aynı anda görmüş oluyoruz, bu durumda

kırmızı kot çalışması yapmak daha kolay olacaktır, çünkü yatay eksen ve
profili birlikte düşünmüş olacağız. Şekilde daire içinde görüldüğü gibi
muhtemelen yerleştireceğimiz açık düşey kurp ile ilk yatay kurp ( R =
500.00 m) çakışmaktadır. Burada dikkat etmemiz gereken Açık düşey
kurbun en düşük kotuna veya yakınına keskin yatay kurp
getirilmemesidir. Bu yüzden güvenlik açısından ilk yatay kurp ile düşey
kurbun çakışmaması için dikkatli bir çalışma yapmamız gerekiyor. Bu
bölümde kırmızı çizgiyi araziye uydurmak sıkıntı yaratabilir bu yüzden
şekildeki daire içindeki bölümü dolgu fazlası kullanarak

NETPRO50
Tabakalar menüsünden kırmızı adında bir tabaka açalım ve Çiz -- >
Çizgi Çiz işlemine girelim. Son nokta yakalama modu açık iken profil
üzerinde kırmızı ekseni çizelim.

0+000.00 ile 0+520.00 km’leri arasına ilk hattımızı yerleştirelim, daha

sonra
0+520.00 ile 1+080.00 km ‘leri arasına hattımızı çizelim, son olarak da
1+080.00 ile 1+428.83 km’leri arasına hattımızı yerleştirelim.

Aşağıda kırmızı hat görülmektedir.

Düşey eksen ile ilgili bilgileri girmek için;

> Profil -- > Düşey Tanımla işlemine giriniz. GUZERGAH.KTB

dosyasını seçerek Kabul butonuna basınız.

Açılan düşey editörü penceresinde, yatay eksendeki kurplardan aldığı

değerler görülmektedir. Bu değerleri çizmiş olduğumuz profil üzerinden
okutacağımız için değerlerin hepsini X işareti ile siliniz. İşlemler -- >
Profil Üzerinden Ardışıl Some Oku işlemine giriniz. Netcad grafik
ekranında çizmiş olduğumu kırmızı hattın kırık noktalarını sıra ile
gösteriniz. (bu gösterim sırasında uygun yakalama modu açık olmalıdır

NETPRO51
ve profil üzerinde yeterli bir şekilde yaklaşılmalıdır) Someleri gösterme
işlemi bittikten sonra, mouse sağ tuşuna basınız.

Profil üzerinden okuttuğumuz someler editör penceresinde görülecektir.

Kurp boyları henüz hesaplanmadığı için, değeri 0.00 olarak
görünmektedir. T.C.K Standartlarında kurp boyları uygulamak için,
İşlemler -- > T.C.K standartlarında Kurp Boylar işlemini seçiniz.

Açık kurplar ve kapalı kurplar için “K” katsayılarını belirleyeceğimiz

pencere açılır. Geometrik standartlar tablosuna baktığımızda “K”
katsayısının Açık kurp için 22-19, kapalı kurp için 29-20 arasında olduğu
görülmektedir.

Yukarıdaki değerleri yazdıktan sonra, Tamam butonuna basınız. Düşey

kurp boyları aşağıdaki gibi değişecektir.

NETPRO52
Planlamış olduğumuz bu düşey ekseni profil üzerinde çizmek için;

İşlemler -- > Güzergah Çizimi işlemine giriniz.

Güzergah çizimi için kullanılacak parametre bilgilerini girdikten sonra

Tamam butonuna basınız.

Dosya -- > Sakla Çık işlemi ile Düşey editöründen çıkınız.

NETPRO53
Ekranda hem arazinin profili, hem düşey eksenimiz, hemde yatay
eksenimiz ve bunlar ile ilgili bilgiler görülmektedir.

4.5. Platform Tanımları

4.5.1. Rakortman Tanımlarının girilmesi

Tırmanma şeridi, servis cepleri, genişlemeler gibi platform genişlik

değerini tanımlamak için kullanılır. Dar olan kurplarda genişlemeler
rakortmanlar ile çözülür.

> Güzergah -- > Rakortman Tanımları işlemine giriniz.

Boş bir rakortman editörü açılır.

NETPRO54
Dosya -- > Yeni Rakortman işlemine giriniz.

Bölüm No kısmına 1 yazınız ve Tamam butonuna basınız.,

Aşağıda sol tarafta yer alan değerleri yazıp + butonuna basınız, böylece
değerlerin sağ tarafta 1 no’lu rakortman tanımının altında
görüntülenmesi sağlanır. Diğer tanımları da aynı şekilde yapınız ve
aşağıdaki değerleri elde ediniz.

Böylece platformumuzdaki genişlik tanımlarını yapmış olduk. Dosya -- >

Sakla Çık komutu ile rakortman editöründen çıkılır.
NETPRO55
 4.5.2. Platform Editörü

> Platform Editörü işlemine

giriniz.

Çıkan pencereden Yeni Platform

Sihirbazını seçiniz ve Tamam
Butonuna basınız.

Yeni platfrom adı satırındaki ... ( üç nokta) butonuna basınız. + EKLE

butonuna basarak dosya adı kısmına PLATFORM yazınız ve Kaydet
butonuna basınız. Ardından çıkan pencerede Kabul butonuna basınız.

Bağlı olduğu güzergah satırındaki ... ( üç nokta ) butonuna basınız ve

GUZERGAH.KTB dosyasını seçip Kabul butonuna basınız.

Referans Enkesitler satırındaki ... ( üç nokta ) butonuna basınız ve

ARAZI.KSE dosyasını seçip Kabul butonuna basınız.

En altta bulunan Sağ Sol Aynı yazısının başında bulunan kutucuğu aktif
yapınız.

Sola Tanım satırına R01%D,YKO yazınız, sağ sol aynı kutusunu

işaretlediğimiz için

NETPRO56
Sağa Tanım satırı
R01%D,YKA olarak geldi.

Bütün bilgileri girdikten

sonra, pencere yandaki
gibi görülecektir. Tamam
butonuna basınız.

NETPRO57
Aşağıdaki gibi platform editörü sayfası açılacaktır.

R01%D,YKO kodlamasında güzergah genişliğini R01 değişkeni olarak

tanımladık, bu R01 değişkeni, rakortman tanımlarında belirlemiş
olduğumuz değerlerden yansıyacaktır.

Yüzey tanımında kullanılan yukarıdaki kodlama ile ilgili ayrıntılı bilgiler

NETPRO kullanıcı kitabında mevcuttur.

NETPRO58
 4.5.3. Şev Tanımlarının Yapılması

Şev Tanımları -- > Şev uygula işlemini seçiniz.

İlgili yerleri yukarıdaki gibi doldurunuz ve Tamam butonuna basınız.

Program gerekli yerlerde dolgu tanımını, gerekli yerlerde ise yarma
tanımını kullanarak şevleri oluşturacaktır.

Platform editörünün üst tarafında bulunan (Görsel Enkesit İzleyici

Butonuna) basınız.

Burada, tanımlamış olduğumuz platform ve şev tanımlarını görsel olarak

izleyebiliriz ve hatalı yerleri veya araziye uymayan tanımları kolaylıkla
kontrol edebiliriz. Enkesit izleyicisinde Kesit butonuna tıklayarak diğer
kesitlerdeki tanımlarıda görebiliriz.

NETPRO59
 4.5.4. İstinat Duvarı Tanımlanması

Yol platformunun araziyi kesmediği yada çok uzakta kestiği yerlerde

istinat duvarı kullanılarak daha güvenli bir platform elde edilebilir. İstinat
duvarı tanımlamak için Makro -- > Otomatik İstinat Duvarı işlemine
giriniz. Kullanılacak zemin olarak ARAZI.KSE dosyasını seçiniz ve Tamam
butonuna basınız.

İstinat duvar tanımları ile ilgili bir

pencere açılacaktır. 0+380 ve 0+480
km’leri arasında ve sol tarafta istinat
duvarı tanımı yapalım. Solda istinat
duvarı aralıkları butonuna basınız.

Aşağıdaki pencere açılacaktır. Mouse

sağ tuşu işe çıkan menüden Ekle
işlemini seçiniz.

Başlangıç ve bitiş bilgilerini yandaki

tablodaki gibi doldurunuz ve Tamam
butonuna basınız.
Yapılan tanımlar bir önceki pencerede
görüntülenecektir. Bu pencereyi de
Tamam butonu ile geçiniz.

NETPRO60
Son olarak Solda İstinat Duvar Aralıkları karşısında bulunan Uygula
butonuna basınız.

Uygulanan duvarlar ile ilgili tablo değerlerinin görüntülendiği bir bilgi

penceresi görüntülenir. Tamam butonu ile bilgi penceresini kapatınız.
İstinat duvar tanımlarını penceresini de Tamam butonu ile kapatınız.

Platform editörünün üst tarafında bulunan (Görsel Enkesit İzleyici

Butonuna) basınız ve kesitler bölümümden 0+380.00 ile 0+460.00 km
aralıklarının olduğu kesitleri inceleyerek uygulanan istinat duvarları
kontrol edilebilir.

Yukarıda yol tip enkesiti, istinat duvar ve arazi kesitleri aynı anda
görülmektedir.

NETPRO61
Tanımlanan istinat duvarları enkesite çevrilmelidir. Bunun için
Makro
İstinat Duvarlarını Enkesite çevir işlemi seçilir.

Hangi taraftaki istinat duvarları

enkesite çevrilecek ise Taraf olarak o
seçilir ve Tamam butonuna basılır.

Açılan Enkesitler
penceresinden Ekle işlemi ile
yeni kesit adı olarak ISTINAT
yazılır ve Tamam butonuna
basılır.

4.5.5. Tip Enkesit Tanımının Enkesite Çevrilmesi

Tanımlamış olduğumuz platform ve

şevleri enkesit editöründe görmemiz
için, enkesite çevirmemiz gerekiyor.
Bunun için,

Dosya -- > Enkesite Çevir işlemine

giriniz.

Uzatma yapılacak kutusu aktif hale

getirilir.

Uzatılacak enkesit Dosyası satırında

ARAZI.KSE dosyası seçili olmalıdır.

Yandaki gibi gerekli ayarlamaları

yaptıktan sonra Tamam butonu ile
işlemi sonlandırınız.
NETPRO62
Eğer enkesite çevirme işleminde herhangi bir hata ile karşılaşılsaydı,
program otomatik olarak hangi kesitlerde hatalar olduğunu belirtecekti.

Enkesite çevirme işlemi bittikten sonra otomatik olarak Kesit Editörü

Penceresi açılacaktır.
Kesit editörü peceresinde bulunan (Görsel Enkesit İzleyici
Butonuna) basınız ve araziye uzatılmış kesitleri kontrol ediniz.

4.6. Ara Yüzeylerin Oluşturulması

4.6.1. Sıyırma Yüzeyinin Oluşturulması:

Sıyırma editörünü kullanarak bitkisel toprak kalınlıklarını

belirlemiştik. Genellikle dolgu yapılmadan önce, bu bitkisel toprak
kalınlığı temizlenmelidir. Yani Sıyırma kazısı yapılmalıdır. Program bu
kazıyı otomatik olarak yapmaktadır.

İlk olarak Dosya
Yükle işlemi ile açılan kesitler penceresinden

ARAZI.KSE kesitini ekrana yükleyiniz. Kesit İşlemleri
Sıyırma
Değerleri işlemine giriniz ve bitkisel toprak kalınlık değerleri bilgilerini
kontrol ediniz. Herhangi bir değişiklik yapılabilir. Kabul butonu ile
pencereyi kapatınız.

Kesit Editöründe yüklü olan kesitlerden ARAZI.KSE dosyasını aktif

hale getiriniz ve Kesit İşlemleri -- > Zemin -- > Sıyırma işlemine
giriniz.

NETPRO63
Yukarıdaki bilgileri girdikten sonra, Tamam butonuna basınız. Yol ile
sınırlar seçeneği işaretlendiği için açılan yol dosyası penceresinden
PLATFORM.KSP dosyasını seçiniz ve Kabul butonuna basınız.

Kesit editörü @SIYIRMA adında bir kesit dosyası oluşturmuş oldu. Bu

dosya aktif iken Dosya -- > Yeni İsimle Sakla işlemine giriniz. +
EKLE butonuna basarak dosya adı kısmına SIYIRMA yazınız ve
Kaydet butonuna basınız. Daha sonra Kabul butonu ile işlemi
bitiriniz.

Görsel enkesit izleyicisini açıp ve sıyırma kazısının tüm kesitlere nasıl

uygulandığını kontrol edebiliriz. Belirlemiş olduğumuz değerler
çerçevesinde arazi yüzeyi yol ile sınırlı olmak kaydı ile sıyrılmış oldu.

NETPRO64
 4.6.2. Asfalt Kaplama tabakasının oluşturulması
Yolun kırmızı kotundan itibaren 5 cm asfalt kaplama tabakası olduğunu
kabul edelim.

Kesit editöründe PLATFORM.KSP dosyası seçili iken İleri Kesit

İşlemleri -- > Makro çalıştır işlemine giriniz. Açılan Enkesit
Makrolarından Üstyapı Katmanları (TEK YOL) makrosunu seçip TAMAM
butonuna basınız.

D1 değişken mesafesine metre cinsinden değerimiz yazılır (0.05m)

Kesit editöründe @MAKRO adında bir dosya oluşmuş oldu. Görsel

Enkesit izleyicisini açarak @MAKRO dosyası kontrol edilir.

NETPRO65
@MAKRO dosyasını kaydetmek için Dosya -- > Yeni İsimle Sakla
işlemine giriniz. + EKLE butonuna basarak dosya adı kısmına KAPLAMA
yazınız ve Kaydet butonuna basınız. Daha sonra Kabul butonu ile işlemi
bitiriniz.

4.6.3. Temel tabakasının oluşturulması

20 cm kalınlığındaki temel tabakasının oluşturulması

Kesit editöründe PLATFORM.KSP dosyası seçili iken İleri Kesit

İşlemleri -- > Makro çalıştır işlemine giriniz. Açılan Enkesit
Makrolarından Üstyapı Katmanları (TEK YOL) makrosunu seçip TAMAM
butonuna basınız.

D1 değişken
mesafesine metre
cinsinden değerimiz
yazılır (0.20m)

Kesit editöründe @MAKRO adında bir dosya oluşmuş oldu. Görsel

Enkesit izleyicisini açarak @MAKRO dosyası kontrol edilir.

NETPRO66
@MAKRO dosyasını kaydetmek için Dosya -- > Yeni İsimle Sakla
işlemine giriniz. + EKLE butonuna basarak dosya adı kısmına TEMEL
yazınız ve Kaydet butonuna basınız. Daha sonra Kabul butonu ile işlemi
bitiriniz.

4.6.4. Alttemel tabakasının oluşturulması

40 cm kalınlığındaki alttemel tabakasının oluşturulması.

Kesit editöründe PLATFORM.KSP dosyası seçili iken İleri Kesit

İşlemleri -- > Makro çalıştır işlemine giriniz. Açılan Enkesit
Makrolarından Üstyapı Katmanları (TEK YOL) makrosunu seçip TAMAM
butonuna basınız.

Alttemel tabakası, temel tabakasının da 20 cm altında olacağı için, yolun

kırmızı kotundan 40 cm aşağıda bir yüzey oluşturacaktır. Bunun için D1
değişkenine 0.40 yazılır ve Tamam butonuna basılır.

NETPRO67
Kesit editöründe @MAKRO adında bir dosya oluşmuş oldu. Görsel
Enkesit izleyicisini açarak @MAKRO dosyası kontrol edilir.

@MAKRO dosyasını kaydetmek için Dosya -- > Yeni İsimle Sakla

işlemine giriniz. + EKLE butonuna basarak dosya adı kısmına ALTTEMEL
yazınız ve Kaydet butonuna basınız Daha sonra Kabul butonu ile işlemi
bitiriniz.

NOT: Aşınma, binder, bitümlü temel, plentmix ... gibi yüzeyler de aynı
şekilde oluşturulur.

Yukarıdaki şekilde Yol yüzeyine ait bütün katmanlar görülmektedir.

Arayüzeyler oluşturulduktan sonra, Dosya -- > Çık komutu ile Kesit

Editöründen çıkılır.

Platform editöründen ise Dosya -- > Çık işlemi ile çıkılır. Platform
dosyasını sakla çık seçeneği seçildikten sonra Tamam butonuna basılır.
NETPRO68
4.7. Kübaj Hesapları

Alan ve hacim hesaplarını yapabilmek için, kübaj editörü kullanılır.

> Kübaj Editörü işlemine giriniz. Boş bir kübaj cetveli açılır.

Hesap -- > Alan hesapla işlemine girilir.

Sonraki alım enkesitleri olarak PLATFORM.KSP seçilir

Önceki alım enkesitleri olarak ARAZI.KSE seçilir ve Hesapla butonuna

basılır.

NETPRO69
Yukarıda görüldüğü gibi S/K katsayıları 1 olarak alanları hesapladı.
Oysaki km aralıklarına göre sıkışma/kabarma katsayıları belirlemiştik. Bu
yüzden hacim hesabına geçmeden önce Diğer menüsünden S/K
değerlerini uygula işlemini seçiniz.

S/K değerlerinin uygulandığını gördükten sonra Hesap
Hacim hesabı

işlemini seçiniz

Hesaplanan kazı, ve dolgu alanları ilgili kolonlara yazılmış oldu. Alanlar

hesaplandıktan sonra hacim hesabına geçilir.
Hesap -- > Hacim hesabı komutu seçilir

Yöntem olarak TCK

seçilir. Brükner ilk
değeri brükner
diyagramı çizerken
kullanacağı değerdir.
Brükner değerinin eksi
(-) olmaması için
genelde büyük bir
değer kullanılır.

Hacim değerleri de eklenmiş oldu. Kübaj dosyasını brükner

dengelemesinde tekrar kullanacağımız için, Dosya -- > Dosya Sakla
işlemine giriniz. + EKLE butonuna basınız, dosya adı kısmına KUBAJ
yazıp Kaydet butonuna basınız. Daha sonra Kabul butonu ile işlemi

NETPRO70
bitiriniz. Kübaj editöründen çıkmak için Dosya -- > Çık işlemini
gerçekleştiriniz.

4.8. Brükner Hesaplamaları

> Tools -- > Brükner Dengelemesi işlemine giriniz. Bürkner

editörü açılır.

Dosya -- > Proje Yükle komutu ile KUBAJ.KUB dosyasını seçip

Kabul butonuna basınız.

değerini girdikten sonra Tamam butonuna basınız.

Şekildeki gibi brükner diyagramı görüntülenir.

NETPRO71
 Göster menüsündeki özelliklerin hepsinin aktif
olması sağlanır.

Ana hat geçirmek için ( Ana Hat Ekle) butonuna basınız. Brükner
diyagramında bulunan ilk noktaya tıklayınız ve ana hattın geçmesini
sağlayınız.

Böylece brükner diyagramında bulunan ile tepeden oluşan bölüm kendi

içinde dengelenmiş oldu(kapalı alan oluşturduğu için)
İkinci bir dengeleme hattını 0+580.00 km’den geçirelim. Bunun için
İşlem
Km’den geçen ana hattı bul işlemini seçiniz ve Km bölümüne
580 yazını, Tamam butonuna basınız.

Ana hatlar geçirildikten sonra, yardımcı hatlar ve dozer hatları otomatik

olarak geçirilebilir. Bunun için;

İşlem -- > Tüm yardımcı hatları bul işlemine girilir,

Toprak sınıflarının girilmesi bölümünde tanımı yapılan sınıflar

kullanılarak yardımcı hatlar geçirilecek ise yukarıdaki mesaj Evet ile
geçilir.
NETPRO72
Böylece toprak sınıflarına göre otomatik olarak geçirilmiş oldu.

Dozer hatlarının geçirilmesi için;

İşlem -- > Tüm dozer hatlarını bul işlemi ile dozer hatlarının
otomatik bulunması sağlanır. Proje parametrelerinin girilmesi
bölümünde tanımlanan dozer taşıma mesafesi (150.00m) dikkate
alınarak kırmızı renkte görülen dozer hatları otomatik olarak geçirilmiş
oldu.

Anahatların çakışıp çakışmaması, toprak sınıfları, açıkta kalan minimum,

maksimum noktaları.. gibi bir takım kontrollerin yapılabilmesi için;

İşlem -- > Kontrol Et işlemine giriniz.

Yandaki tabloda verilen

uzaklık değeri dikkate
alınarak, bu mesafeden
(1.00m) daha yakın hatlarının
olup olmadığı kontrol edilir.

Tamam butonuna basınız. Aşağıdaki bilgi penceresi açılacaktır.

Kontrol sonucu hata olup olmadığına bakınız, ve Tamam butonuna

basınız.

İşlem -- > Depo /Ariyet Aralıklarını Bul işlemine giriniz.

NETPRO73
Yapılan brükner dengelemesine göre 4 farklı bölge için toprak ihtiyacı
olduğunu ve bunların ariyetlerden karşılanması gerektiğinin bilgisini
görüyoruz. Bu aralıklara en uygun ariyetin hangisi olduğunu program
otomatik olarak hesapladı. (Zaten örneğimizde bir tane Ariyet yeri
mevcuttur). Kabul butonu ile pancereyi kapatınız.

İşlem -- > Tüm Alanları Bul işlemi ile Alanların hesaplanması

sağlayınız.

NETPRO74
 Dosya -- > Proje Sakla işlemi ile değişiklikleri saklayınız.

Dosya -- > Çık işlemi ile brükner editöründen çıkınız.

Mesajını Evet butonu ile geçiniz.

NOT: Bürkner çizimleri ve raporlar sonraki bölümlerde anlatılacaktır.

5. Çizimlerin Oluşturulması

5.1. Şevli Kotlu Plan Çizimi

İlk olarak daha önceden geçirilmiş eğrileri tabakalar menüsünü

kullanarak siliniz. Çünkü yol güzergahımızdan eşyükseklik eğrilerinin
geçmemesi lazım, bunun için mevcut olan eğrileri tabakalar
menüsüne girerek siliniz. Bunun için, tabakalar menüsüne giriniz (
T harfine basarak da ulaşılabilir). Tabakalar penceresinin üst
bölümünde bulunan Eksi (-) butonuna basınız ve eğriler ile ilgili
tabakaları işaretleyiniz ve Tamam butonuna basınız.

> Tools -- > Yol modelini Çıkart işlemine giriniz.

Yol Enkesitleri penceresinden PLATFORM.KSP dosyasını seçip Kabul

butonuna basınız

Güzergah tanımlarından GUZERGAH.KTB dosyasını seçip Kabul

butonuna basınız.

NETPRO75
Şekildeki gibi, yolun geçtiği güzergahtan üçgenler temizlenmiş oldu.

> Güzergah -- > Şevli Kotlu Plan işlemine giriniz.

NETPRO76
Yol Enkesitleri olarak PLATFORM.KSP dosyasını seçiniz

Şev tanımları bölümünde bulunan butonuna basınız ve açılan

listeden, aralarının şev olarak taranmasını istediğini kod aralıklarını
işaretleyiniz.

Şekildeki gibi güzergahımızın şevli ve kotlu planı çizilmiş oldu.

NETPRO77
 Yol platformunu tekrar üçgenlemek için;

Netsurf -- > Eğri İşlemleri -- > Eğri Geçir işlemine giriniz

Eğri geçirilecek üçgenleri seçmek için sağ alt köşede bulunan kırmızı
ok işaretini (hepsi anlamındadır) seçiniz ve sağ tuşa basınız.

Z Artış değerini 1.00 yapınız ve Tamam butonuna basınız.

Tabakalardan üçgen model tabakasının görünürlüğünü kapatınız.

5.2. Plan Profil Paftalama

Plan profil paftalarının tasarımının yapılması için kullanılan işlemdir.

Tasarımın yapılabilmesi için yol planının (şevli plan ve arazi haritası)
hazılanmış olması gerekmektedir

> Profil -- > Plan profil Tasarımı işlemine giriniz.

Bindirme: Ardışıl iki pafta arasındaki iç içe geçme miktarıdır. Değer

olarak 30 yazınız.

NETPRO78
Plan/Profil Tasarım Bloğunu seçmek için ilgili satır sonunda
bulunan ... butonuna basınız ve netcad kurulumu ile birlikte gelen
bloklarda herhangi birini seçiniz. Eğer netcad C dizini içine kurulmuş
ise bu blokların yeri -- > C:\NETCAD\MODUL\NETPRO\SECME dizini
içerisindedir. Bu dizin içindeki blok dosyalardan PPRO_O.NCZ
dosyasını seçiniz

Yatay Güzergah satırı sonunda bulunan ... butonuna basınız ve

GUZERGAH.KTB dosyasını seçiniz.

Pafta İndekslerini Oluştur butonuna basınız.

Şekilde görüldüğü gibi 4 adet pafta oluşturulmuş oldu. Düzenle -- >

Kaydır işlemi ile pafta indeksleri kaydırılabilir, böylece indeksler,
güzergahın ortasında olacak şekilde ayarlanabilir.

Pafta tasarımını yaptıktan sonra paftalama işlemine geçebiliriz.

> Profil -- > Plan Profil Paftalama işlemine giriniz.

NETPRO79
Sol bölümde tasarımını yaptığımız 4 adet paftanın KM başlangıçları
görülmektedir. Bunlardan herhangi birini seçebiliriz veya tümünü seç
komutu ile bütün indekslerin paftalanmasını sağlayabiliriz.

Tanım dosyaları değerlerine bastığınızda seçilen blok için değişken

değerler karşımıza çıkar.

Profil çizimi tanımından Last Profil seçeneğini seçiniz

Sonuç dizini bölümüne ise oluşturulacak paftaların kopyalanacağı yeri

yazınız.

Değişiklikleri yukarıdaki gibi yaptıktan sonra, paftaları yarat

butonuna basınız
Sonuç dizin içine seçmiş olduğumuz paftalar (4 adet) kopyalanmış
oldu. Proje -- > Aç komutu ile paftalarınızı açınız.

NETPRO80
 Yukarıda 4 adet paftamız (plan ve profil) görülmektedir.

5.3. Enkesit Çizimleri

Proje -- > Yeni işlemi ile yeni bir proje açınız.

> Enkesit -- > Enkesit Çizimi işlemine giriniz.

NETPRO81
Mouse Sağ tuşuna basınız ve enkesit ekle işlemine giriniz. Açılan
listeden PLATFORM.KSP kesitini seçiniz ve Kabul butonuna basınız.

Bir alttaki satırı aktif yapıp (şekildi görüldüğü gibi gri renkli) mouse
sağ tuşu ile enkesit ekle işlemine giriniz. Açılan listeden ARAZI.KSE
dosyasını seçiniz ve Kabul butonuna basınız.

NOT: Bu şekilde birden çok enkesit dosyasının aynı anda çizilmesini

sağlayabiliriz.
Enkesit çizimi menüsünde
Genel bölümüne geçiniz.

Kilometre süzgecine
(120+400+600) yazınız
sadece bu kilometrelerdeki
kesitleri çizdiriyoruz. Gerekli
ayarlamaları yaptıktan
sonra çiz butonuna basınız
ve ekranda herhangi bir yeri
gösteriniz.

Aşağıdaki kesitler görüldüğü gibi

0+160.00 km’li kesit tam yarma kesiti

0+400.00 km’li kesit tam dolgu kesiti

0+660.00 km’li kesit ise karışık kesittir.

NETPRO82
5.3.1. Enkesit Tablolarının çizime eklenmesi

Enkesit tabloaları kullanılarak enkesite ait detay bilgilerde, enkesit

üzerinde görüntülenebilir. Enkesit tablolarını kullanabilmek için,
grafik ekranda enkesitlerin çizilmiş olması gerekmektedir. Az önce
çizilmiş olan enkesitler ekranda yüklü iken;

> Enkesit -- > Enkesit tabloları işlemine giriniz.

NETPRO83
Tablo hazırla butonuna basınız.

Listelenecek olan makrolardan, Ek tablo Y/D makrosunu seçiniz ve

Tamam butonuna basınız.

Yarma / Dolgu Alanları penceresinde KUBAJ.KUB dosyasını seçerek

Kabul butonuna basınız.

Yol platformu penceresinde PLATFORM.KSP dosyasını seçerek Kabul

butonuna basınız.

Enkesit Tablosu penceresinde + EKLE butonuna basınız, dosya adı

kısmına ENKTABLO yazarak Kaydet butonuna basınız, Daha sonra
Kabul butonuna basınız.

NETPRO84
 Enkesit tablosu sonuçlarını gösteren bir pencere açılacaktır. Bu
pencereyi Tamam butonu ile geçiniz.

Enkesit tabloları penceresini de Tamam butonu ile geçiniz.

Yukarıda da görüldüğü gibi ekranda önceden çizilmiş olan enkesitlerin

sağ üst köşesine seçmiş olduğumuz Ek tablo Y/D makrosundaki yarma
ve dolgu ile ilgili bilgiler de eklenmiş oldu.

5.4. Profil Çizimi

> Profil -- > Profil Çizimi işlemine giriniz.

Profil çizimi penceresi açılır, profil dosyaları bölümünde iken Mouse sağ
tuşuna basınız ve Enkesit Dosyası Ekle işlemini seçiniz, çıkan pencereden
ARAZI.KSE dosyasını seçiniz ve Kabul butonuna basınız.

Tekrar profil dosyaları bölümünde iken Mouse sağ tuşuna basınız ve

Enkesit Dosyası Ekle işlemini seçiniz, çıkan pencereden PLATFORM.KSP
dosyasını seçiniz ve Kabul butonuna basınız.

NETPRO85
Eklemiş olduğunuz dosyalar yukarıdaki gibi görüntülenecektir. Sol taraf
profil dosyaları bölümüdür, Profil çizimine ayrıca Brükner, Şev eğimleri,
Palye, EKT dosyalarını ekleyebiliriz. Sağ bölüm ise eklediğimiz
dosyalardan hangilerinin çizim üzerinde görünüp görünmemesini
sağladığımız bölümdür. Bunlar çizim sekmesinin özellikleridir.

Opsiyonlar bölümüne geçtiğimizde, çizim ölçeği, boyutlar, çözünürlük

gibi ayarları yapabileceğimiz bölüm karşımıza çıkar.

Gerekli ayarlamaları yaptıktan sonra profil çiz butonuna basınız, mouse

ucuna profil gelecektir, bu profili ekranda uygun olan bir yere mouse sol
tuşuna basarak yerleştiriniz.
NETPRO86
5.5. Brükner Çizimi:

Önceki adımlarda brükner dengelemesini yapmıştık ve sonuçlarını

kaydetmiştik. Şimdi ise gerekli raporları ve grafik çizimlerini
oluşturacağız.

> Tools -- > Brükner Dengelemesi işlemine giriniz.

Dosya -- > Yükle komutu ile KUBAJ.KUB dosyasını seçiniz.

NETPRO87
Brükner başlangıcı olarak 1000000 değerini giriniz ve Tamam
butonuna basınız.
Alanları hesaplanmış ve dengelemesi yapılmış olan brükner
diyagramı ekrana gelecektir.
Dosya -- > Sonuçlar -- > Brükner Çizimi işlemini seçiniz.

Çizim ile ilgili

parametreleri
ayarladıktan sonra
Tamam butonuna
basınız.

Aşağıdaki gibi depo veya ariyet noktalarının konumlarını gösteren bir

bilgi penceresi açılacaktır. Bu mesajı Ok butonu ile geçiniz.

Dosya -- > Çık işlemi ile brükner editöründen çıkınız. Netcad grafik
ekranında bürkner çizimini göreceksiniz.

NETPRO88
6. RAPORLARIN ÜRETİLMESİ

6.1. Güzergah Raporları

Tanımlı olan güzergaha ait bilgileri rapor şeklinde kullanabiliriz.

> Güzergah -- > Güzergah Raporları işlemine giriniz.

Yatay Güzergah olarak GUZERGAH.KTB dosyasını seçiniz ve Kabul
butonuna basınız.

NETPRO89
Açılan pencereden rapor türünü seçiniz ve bu raporun nereye
yazılmasını istediğinizi (ekran veya dosya) belirtiniz ve Tamam
butonuna basınız.

Yukarıda örnek bir güzergah raporu görüntülenmektedir.

NETPRO90
6.2. Some Bilgileri Raporu
Some noktalarına ait bilgileri (yarıçap, uzunluk...) tablo şeklinde
grafik ekranda gösterebiliriz.

Dosya -- > Aç komutu ile SEVLI.NCZ dosyasını açınız.

> Editör -- > Güzergah editörü işlemine giriniz. GUZERGAH.KTB
dosyasını seçiniz ve Kabul butonuna basınız.
2 numaralı somenin olduğu satırı mouse ile işaretleyerek aktif hale
getiriniz.
İşlemler -- > Some bilgileri işlemine giriniz.

Some bilgilerinden
hangilerinin tabloda
görünmesini istiyorsanız
onları belirtiriniz ve yazı
boyunu ayarlayınız daha
sonra Tama butonuna
basınız. Mouse ucuna
some bilgileri tablo
halinde gelecektir. Some
değerleri hangi some
noktasına ait ise grafik
ekran o noktaya
otomatik olarak
yaklaşacaktır. Mouse
ucuna gelen tabloyu
somenin uygun bir
yerine yerleştiriniz. Aynı
işlemleri 3 numaralı
some için tekrarlayınız ve daha sonra Güzergah editöründen Dosya -
- > Saklamadan Çık komutu ile çıkınız.

NETPRO91
6.3. Kesit Editörü Raporları
Tanımladığımız kesitlere ait bir takım bilgileri rapor şeklinde
üretebiliriz.

> Kesit Editörü işlemine giriniz.

PLATFORM.KSP kesiti yüklü değil ise Dosya -- > Yükle işlemi ile
editöre yükleyiniz.
Dosya -- > Yaz işlemine giriniz.
Almak istediğiniz rapor türünü seçeneklerden seçiniz ve Tamam
butonuna basınız. Örnek olarak Enkesit Noktaları Raporu (XYZ)
seçiniz ve Tamam butonuna basınız.

Süzgeç
sorgusunu
Tamam butonu
ile geçiniz.

Program Güzergah dosyasını soracaktır. GUZERGAH.KTB dosyasını

seçerek Kabul butonuna basınız. Almak istediğiniz rapor aşağıda
görülmektedir.

NETPRO92
6.4. Kübaj Raporları
Kesitler arasında yapılan her türlü kübaj hesaplamalarının sonuçlarını
çizelge halinde alabiliriz.

> Kübaj Editörü işlemine giriniz.

Dosya -- > Dosya Yükle işlemi ile KUBAJ.KUB dosyasını yükleyiniz.
Hesap -- > Hacim Hesabı ile hacimleri hesaplatınız.
Dosya -- > Yaz işlemine giriniz.

NETPRO93
Kübaj raporları penceresi açılacaktır. Listeden çıktısını almak
istediğiniz rapor türünü seçiniz ve Tamam butonuna basınız. Örnek
olarak Hacimler Tablosu (TCK-ÖZET) raporunu seçiniz.

Kilometre süzgecini Tamam ile geçiniz.

Kübaj parametrelerinden Brükner ilk değerini 1000000 yapınız ve

Tamam butonuna basınız.

NETPRO94
6.5. Brükner Raporları

> Tools -- > Brükner Dengelemesi işlemine giriniz.

Dosya -- > Proje Yükle işlemi ile KUBAJ.KUB dosyasını yükleyiniz.
Brükner başlangıcı olarak 1000000değerini yazınız ve Tamam butonuna
basınız.
Dosya -- > Sonuçlar -- > Hafriyat ve Paralı Taşıma Metraj Cetveli
işlemini seçiniz.

NETPRO95
Gerekli ayarlamaları yapınız ve Tamam butonuna basınız.
Cetvel netcad grafik ekranına aktarılmış oldu.
Brükner editöründen çıkmadan diğer raporları da alalım.

Paralı Taşıma Bilgileri

Dosya -- > Sonuçlar -- > Paralı Taşıma Bilgileri işlemine giriniz.

Yukarıdaki gibi POZ numaraları ve taşınan toprak miktarları

görüntülenmektedir.

NETPRO96
Bürkner Özeti
Dosya -- > Sonuçlar -- > Brükner Özeti işlemine giriniz.

Yukarıdaki çizelge de özet olarak yapmış olduğumuz taşımayı

göstermektedir.

Brükner editöründen Dosya -- > Çık komutu ile çıkınız. Grafik ekranda
Hafriyat ve Paralı Taşıma Metraj Cetvelinin çizilmiş olduğunu
göreceksiniz.

NETPRO97