Professional Documents
Culture Documents
The One Star, September 18, 2011
The One Star, September 18, 2011
Kan hnuzarh The One Star ah kan chuahmi ah Nepal pa hee aa um mi Thantlangpeng, Tlangpi khuami ~uan Tin Zi kan timi kha Tlangpi khuami si loin Tlangte khuami tiah nan kan remh piaknak lai careltu pakhat cio sinah nawl kan in duh hna. A bik in Tlangpi khuami nih nan kan ngaihthiamnak lai upatnak he kan in nawl hna. Editor
Nu raltha..Ch: 6
VOLUME 1, ISSUE 45
Cahmai: 2
KANMAH THAWNG
Chin mino bing eimi an karh lengmang
September 10, 2011:
Chinram kulh le India ramri hrawng bing cin a tamtuk caah Chin mino pawl bing nih a lem mi an karh thluahmah ti a si. India cozah a domi Kate tupung pawl umnak Tonzang peng Cikha khua then in Tamu nitlak lei tiang an cin cang ti a si. Bing cinnak hi kum 2000 in rak thawk a si i 2008 ahcun acre 500 hrawng cin a si, nawlngeitu hna thawng theihter a si nain dantannak zei a um lo tiah khua mino pakhat nih a chim. Cu tin bing cin a tam caah mino chungah bing nih a lem cangmi an tam. Cuaikhat ah Kyats 600,000 in Kate tupung pawl nih an lak i Kyats 1,600,000 in an zuar `han ti a si. Kate tupung tampi cu Tonzang peng le Kabaw hrawng ah Kawlram hmatpung`in in an um ti a si. (Cc: BBC)
September 14, 2011: Cian party fund caah hlan deuh lio pyitaungsuh ciankhanzi in nihin tiang ramleng NGO in a lutmi phaisa cu zatuak(percentage) in an zuh hna ti a si. Keimah telh in Falam USDP phaisa a cawimi minung 100 kan si. A tlawm bik Kyats 300,000 an kan cawih. Kyats 300,000 chungah deposit Kyats 100,000 kan chiah `han. tiah USDP chungtel pakhat nih a chim. Thlakhat Kyats 3 miak in kan cawi i a miak a chuak mi cu Cian party lutlai lei thlahlawh le zung rian`uannak ah an hmang tiah ti a si. Cu lawng si loin lisen lo cycle an tlaihmi le ngunkhuai chungin 10% cu USDP party sinah an pek hna. Cu kong ah Hakha Motor pike pakhat nih dan kan tat mi hna cu cunglei kan pek hna. An i phawt i a tang mi zeitin an tuah ti ka thei lo a ti. Falam peng Cian party thlahlawh cu Kyats 80,000, chung`uan Kyats 70,000 le bahu comiti chungtel panga cu Kyats 50,000 cio pek an si. Cu bantuk in a tangmi Chin ramkulh 8 thlahlawh pek cio an si. (Cc: Khonumthung)
Pu John Kham Chairman (019-2638 660) Pu Tha Peng Vice-Chairman(017-2498 862) Khamh Bawi Hum Secretary(017-2969 836) Paul Camping Thang Asst. Secretary (016-9025 772) ~ial Hniang Treasurer (012-3470 431) Sui Van Pen Asst. Treasurer (012-9462 135) Van Cung Awi Auditor (1) (017-2393 450) Van Nawl Thang Auditor (2) (010-5497 504) Hi HSS hawikomhnak buu ah min cazin an lak cuahmah lio a si. Mah le i pumhnak hmun cio in `uanvo ngeitu hna sinah nihin ni thawkin min rak pek khawh cio a si. A ho paoh sawmdih nan si. Min cazin cu a tanglei `uanvo ngeitu hna sinah pek khawh a si. ~ial Mang CCF(Imbi) (017-6756 561) S. Biak Hre Lian CCF(Cheras) (012-2445 717) Van Cung Awi CCF(Puchong)(017-2393 450) Lung Nawl CCF(Sg. Buloh)(017-3711 537) ~ha Hei Mi-E (017-3267 369) Sang Hoe Lian Senthang (017-6762 421) Mg Khin Lautu (012-6103 476) hkstation2011@gmal.com zongah dothlatnak le min peknak tuah khawh a si. HSS nih a voikhatnak fund kawlnak ding caah Lucky Draw tuahding in timhlamhnak a ngei. Hi Lucky Draw cu 30-Oct-2011 ni ah on a si te lai. Laksawng hna cu: Mobile Phone, Laptop, Rice Cooker, Fan, Wall Clock, Bible (Zipper) le Christian Hymnal Book tbk an si. Pakhat ah RM 10 lawng a si. Nan zapi thazaang nan kan peknak lai kan i sawm hna.
American citizenship a hmu cangmi Pastor pakhat cu September 10 ah Thantlang khuachung in an `hawl. Cu an `hawl mi cu USDP party ruang a si tiah USDP party chungtel pakhat nih a chim. Hi kong hi kanmah upa pawl an si. Pyine USDP meeting ah biaknak lei hruaitu pawl nih Chin party thazaang an pek hna caah USDP kan sungh hi a si. Thawng`ha chimtu hna hi naih tein kan ngiat hna lai tiah biachahnak an ngei tiah a ti. Saya ~ial Lian Thang cu Thantlang khuami a si i tuthla a zarhkhatnak ah US leiin social visa in Thantlang a phak hi a si. Cun Thantlang khua ah thawng`ha bia a chim lioah Thantlang in an dawi hi a si. Pyine nawl chuahmi a si, report tuahtu minung an um caah hitin kan `hawl hi a si tiin khua nawlngeitu pawl nih an ti tiah Saya ~ial Lian Thang chungkhar pakhat nih a chim. Saya ~ial Lian Thang cu a mah phaisa in thawng`ha chim dingah Laitlang a phak hi a si i, ramchung a umlio zongah upadi buarnak a ngei lomi a si. Pathian bia lawng a chim. Ramkhel kong zeihmanh a chim lo tiah upa pakhat nih a chim. Hi kongah Thantlang Church upa pawl an lung a fak tuk, biaknak thleidan a si an ti. Saya ~ial Lian Thang cu September 10 ah Hakha ah a kal i, September 12 ah Rangon lei a lan. (Cc: Khonumthung)
September 16, 2011: India nih Chinram fimnak lei le ngandamnak lei caah $6million a bawmh cu lawmh a um ti dih a si. $ 6 million cu Math fimnak in zoh hnik uh sih. $ 6.5 miilion cu cozah thlenret Kyats 6 in thlen ahcun 39 million a chuak. A lengret Kyats 740 in 4,440 million a chuak. Zei a si ah cozah thlenret a si cang lai caah Chin kut a phan ding cu 39 million lawng a si cang lai. Buaktlak in 0.87% a si lai. A fiang bikin chim ahcun 99.23% cu uktu hna zal chung a lut lai. 2005 ah Chin ramkulh peng 5 ah UNDP bawmhnak $ 26,000,000 a rak lut ti a si. A leng thlenret Kyats 1,500 a si lio a si. Cozah thlen 6.5 in an thlen ding a si nain UNDP nan si caah an ti hna i Kyats 800 in
an thlen ter hna. $ 26,000,000 cu Kyats 800 ret in thlen ahcun Kyats 208,000 million a si lai. Chinram kulh peng 9 minung 500,000 hrawng kan si. Pakhat cio i phawt ahcun minung pakhat nih Kyat 416,000 kan hmuh lai. Peng 5 ah minung 300,000 kan um ti uh sih. Pakhat cio i phawt ahcun Kyats 693,000 cio hmuh ding a si. Minung 6 khuasak ah 4,158,000 kan hmu lai. Cucaah India cozah nih Chin ramkulh fimthiamnak le ngandamnak caah a bawmhmi hi Chin mipi kut 0.87% lawng phak a fawi te. (Cc: Khonumthung)
(U19) an chuihmi Kawlram le Lao puai a va zoh ve. Rangon kum 23 a um chung a tu a voikhatnak pumpalulh puai a zoh a si. A humhimnak cozah nih `uanvo an lak i pumpalulh puai dai tein a zoh ko, a dang puai a zohtu hna zong nih Daw Suh cu an kut an zauh dih tiah Ko Kyaw Soe Naing nih a chim. August thla Naypyitaw ah chawlet lei tonnak an ngeih lioah Kawlram pumpalulh lei president U Kyaw Kyaw puai zoh dingin a rak sawm cang. Kawlram le Lao cu an chuih minutes 10 ah Kawl nih kawlkhat an kawl hna. A hnuah Kawl pahnih a sen in an chuah hna nain 1:0 in Kawlram nih an tei hna. (Cc: VOA)
VOLUME 1, ISSUE 45
Cahmai: 3
KAWLRAM THAWNG
Khuate fa U Thein Sein
2010 Kawlram tamadah U Thein Sein cu Irrawady ram`hen a si ti lawngin langhter a rak si. Thawngla pawl nih tamadah tuanbia le chungkhar kong an halmi lehnak a um lo. 2008 US president thim hlan in thimnak a dih hnu tiang Obama a chuahkehnak lamthluan pi cu vawleipi theih in media pawl nih rak aupi a si. Hruaitu pakhat a konglam cu mipi theih in thlah a si tikah thilfiang i theihternak a langh i duhnung tuk thil zong a si. Hruaitu le hruaimi kar i hmuhthiamnak zong a chuah pi. U Thein Sein konglam a thei mi ka hawi pa bawmhnak in ka langhter mi a si. U Thein Sein cu Irrawady ram`hen, Cungku khuate rili kam khua ah a chuak mi a si. Khuakhat le khuakhat tilam in pehtlaih a si. Cungku khua ah palik sakhan pakhat a um. U Thein Sein te khua hi sianginn tangli tiang a um. Tangli a awn hnuah Hanci tikulh Chawngwoh khua ah a kai. Chawngwah khua hi tangriat tiang a um i atu cu tanghra tiang a um cang. Chawngwah khua a kai lioah chawngw ah khuami U Luin Sein le U Phio Taung hna cu U Thein Sein he a kawm bikmi an si. U Thein Sein cu U Luin Sein te inn ah a ei ton mi le a um ton mi a si. U Thein Sein le U Phio Taung cu midai te an si nain U Luin Sein cu miholh tam a si. Tangriat an awn hnuah U Thein Sein le U Luin Sein hna cu Phathein tanghra sianginn ah an kai. U Phio Taung belte sianginn a peh ti lo. U Thein Sein cu tangkua a awn hnuah DSA (No. 9) a kai. U Luin Sein belte camipuai a sungh caah khua lei a kir. Cuticun hawikawm pathum hna cu thawngpang i theih dah ti lo an mui an i hmu kho ti lo. U Luin Sein fa upabik cu B.Sc in a dih i ti ralkap ah a lut. A hniang bik pa palik a `uan. Tlawmpal a rau hnuah U Luin Sein cu mizeng (Lephiat) zawtnak a tuar. Khoika hmanh a chuak kho ti lo. Culio ah
Thurah Shwe Mann cu nitlak thlanglei tainghmu a si. Thurah Shwe Mann cu ruah loin U Thein Sein te khua a phan. U Luin Sein le U Phio Taung ton ka duh ko hna a ti. A ton hna i, tarihkan detah ah U Thein Sein `ainghmu a `uan lio a si i, U Thein Sein biacah cu a chimh hna. Cun tanghra sianginn zong a pek hna. U Thein Sein cu 2008 Nagis thlichia lioah an khua cu a va phan. US a voi 16nak president Abraham Lincoln cu sifah chungkhar in president dirhman a phak bantuk in kan tamadah pi zong..(Midang thaicia chungin.. Editor)
simi ngakchia sinum a hremtu Rangon ram`hen Mingala taungngunt palik nih an tlaih. U Hlah Than fanu kum 11 Mah Tin Gih Shwe cu chungkhar harsat tuk ruangah Daw Ni Ni Hlaing sinum an `uan ter. Ni Ni Hlaing nih a kum rup loin rianhrang a fial lengmang pinah fungin a tuk lengmang. Rua in a ka tuk mi cu a kiah lengmang caah thir in a ka tuk tiah ngakchia nu nihcun a chim. Tu thla hramthawk ah rian a ka fialmi kongah thir a lin mi in ka kut le ka hmai ah a ka duah tiah ngakchia nu nihcun a chim. A fanu sin a va lengmi a pa cu a fanu hnawm a hlonh lioah an i tong i, a fanu te nih a konglam a chimh hnuah palik sakhan ah report a va tuah hi a si. ( C c : RFA)
Hluattaw sinak in pakhat an Ralkap kutin a thimi Mah Win Kawlram caah Euro nu nih phuah Maw caah hla fungkhat sehbing in khualtlawn aa September 11, 2011: 2010 thimnak ah AraSeptember 11, timh kan ramkulh Pohtaw khua RNDP party in 2011: September
teinak a hmumi U Aung Kyaw Yan cu hluattaw sinak in an phuah caah hi bantuk phuah hi cu ramkhel lei kuttum in thongh bantuk a si tiah RNDP party in pyituh hluattawh 8 le Amyota luattaw 7 minthut he cathluan pakhat an chuah. Ramkhel kutin thong hi mi zapi nih theih hna seh ti kan duh caah hitin cathluan kan chuah hi a si tiah party president Dr. Aung Maung nih a ti. Ramkhel mit cun lainawn a si tiin ka hmuhnak kha ramchung ramleng nih theih dih ding, a hman ning tein a thimtu Arakan mipi theih dih ding le kan party dihlak zong nih an theih dih dingah kan thinlung fahnak kha kan langhter mi a si a ti rih. RNDP party U Aung Kyaw Yan cu thimnak ah nincang loin teinak a hmuh tiah zuamtu Cian party in U Htun Aung Khan nih report a tuah i thimnak commision nih voithum tiang an hlathlai hnuah an phuah hi a si. U Htun Aung Khan hi teinak a hmu taktak mi cu a si tiah September 9 ah pyitaungsuh thimnak commission president U Tin Aye nih a chim. Ramkhel leiin lainawn ruangah an phuah mi U Aung Kyaw Yan cungah kan ngaihchiatnak le cohlan khawh a si lomi tuahsernak caah cathluan kan chuah hi a si ti zong RNDP nih an langhter chih. (Cc: RFA) 19, 1988 ah ralkap kut in a rak thimi tangriat siangngakchia nu te Mah Win Maw caah ramleng a phan mi hlasak thiam La Sho Thein Aung nih upatnak hla a phuah mi cu 88 siangngakchia pawl nih kenkip ah phot dingin timhtuahnak an ngei. Tuchan mino nih 88 lio mino tete nunnak an pek ning theihternak caah a si tiah hlaphuantu nih a ti. A hla chugnah hi nu hi a ho set dah a si ti a fianter. Kum 16 a simi Mah Win Maw cu Kyihmintan No. (4) ah sianginn kai lio a si. A `angah bochoh Aung San hmanthlak a pawm pah in lam an rak zawh. Cu lioah ralkap nih an kah i, a liang le a ke ah an khen. Cun vawlei ah a tlu ruangmang. Cu lioah Pu Aung San hmanthlak a thlah lo, a pawm rih ko. A tluk hnuin bia pakhat a chim. Kuttlaih in hmaiah kan kal rih ko lai a ti. Cucu Mah Win Maw a donghnak a bia a si. Sianginn uniform he Mah Win Maw cu a thi he Doctor a kai liomi pahnih nih an rak cawi lio hmanthlak cu vawleicung Media kip sin a phan. Cu hla a phuah mi cu ralkap nih nawlngeihnak an lak ni September 18 ah ramchung ramleng phot a si lai an ti. (Cc: RFA)
September 12, 2011: Kawlram kong vialte ramkip nih theih dih hna seh tiah Miss Jag Dojkovski cu England in Check ram Prague khua tiang sehbing kaa cit lai a ti. A kalnak ding lam hi meng 1,200 hrawng a sau i, zarhli hrawng ka rau lai a ti. Hi nu a khualtlawnnak cu September 12 in a thawk cang. Ka kal pah in France. Belguim, Holand le Germany ram hna ka tan pah lai ti zong a chim. Kawlram kong mipi theihter khawhnak caan `ha ka hmuh caah ka lung a tling tuk a ti. Kawlram ramkhel kong mipi theih dingin ka tuah mi cungah ka lung hmui tuk. Atu ka tuah mi hi ramkhel ruang thongtla chuahnak zong aa tel, cun Kawlram kong aa zuam cuahmah mi Burma Campaign UK fund ca zong ah a si tiah Miss Jag Dojkovski nih a ti. September 13 ah France ram lei tilawng in ka lut lai i, Paris lei in ka kal lai a ti. Ka khualtlawnnak chungah Burmese Campaign UK buu le Burma VJ aa khen mi angki kaa hruk hna kai ti zong a chimchih. (Cc: RFA)
VOLUME 1, ISSUE 45
Cahmai: 4
KAWLRAM THAWNG
Ralzaam pawl kirnak kong EU upa le Kawlram vunci tonnak an ngei
tho tein a kirmi ralzaam pawl cu an humhimnak le riankhai kong kan tuaktan pi hna lai tiah EU commission Kristalina Georgieva he September 9 Naypyitaw ah tonnak an ngeih lioah ramri lei vunci Thein Htay a chim bia cu The Nation thanhca nih a langhter. A pakhatnak ah UNHCR nih kumhnih thum cu an kan bawmh a hau. An kan bawmh lo ahcun kan dirhmun a fek kho lai lo. Kanram kan kir ahcun eidin, fimthiamnak lei, ngandamnak lei le kan ca humhimnak a biapi a si. Cu tin an kan bawmh ahcun kan ram kan vawlei kir cu kan duh ko tiah Karen ralzaam committee president Saw Robert Htuai nih a ti. Kan ca humhimnak a um lo ahcun mipi an kir ngam lai lo a ti. Kristalina Georgieva le vunci pa an i
ton lioah hin ramkhel ruang ralzaam kong ah biachahnak ka tuah kho lo, an ca humhimnak kong zong biafek ka chim khawh mi a um lo a ti. EU bawi nihcun ralzaam humhimnak caah UNHCR nih `uanvo lak dingah The Nation thanhca chung in a forh hna. Thai ramri a um mi ralzaam pawl hi an khuaram ah kir an duh ko tiah Thai nawlngeitu pawl nih an chim ve. (Cc: DVB)
tak hna. Kan nun phung ramkip nih theih hna seh, sangchin ve cang seh ti hi kan tinh mi a si an ti. Kawlram cozah a soisel ngaimi kan si nain U Thein Sein bia ruangah kan kir mi a si an ti rih. Thonginn chung a um mi Zar Ga Na zong ton dingin timhtuahnak an ngei. Thee Lay Thee hi 2003 ah rak dirhmi a si. 2007 ah ramleng an chuak i, Malaysia, Singapore, Korea, Japan le US hna an kal hnuah Thailand ram Chaingmai ah an um. Ramdang lamnak le capo an tuahkip Kawlram dohnak a tam caah an kan tlaih lai tiin Thailand an um hi a si. (Cc: Irrawady)
Irrawaddy tikhamnak nih Ramkhel ruang thongtla Thlathum chungah ramkhel thlah dingin nuhrin covo bu Kawl mipi `hatnak a pe tuk thongtla 2,000 kan thlah cang nih Thein Sein ca an pek lai lo hna September 14, 2011: Kawl cozah nih a
September 13, 2011: Kawlram cozah thar nih tukum May thla chungah zalennak nawl a chuah i thongtla 2,000 kan thlah hna tiah ramleng vunci U Wah Nah Maung nih Kawlram nuhrincovo kong he pehtlai in a voi 18nak Jeneva meeting ah a chim. Tamadah U Thein Sein nih May 16, 2011 ah a voikhat zalennak nawl a chuah i thihdan pekmi cu nunchung thongdan ah `humh an si. May thla in July thla chung tiangah thongtla 2,000 kan thlah hna tiah a chim hi a si. Thongtla 2,000 kan thlah hna tiah ramleng vunci nih a chim nain ramkhel ruang thongtla kongah lih a chim a si ko tiah AAPP chung`uan chang Ko Bu Ci nih a ti. Ramleng vunci pa hi a dik mi cu a dik tiin a cohlan khawh a biapi tuk. An thlah mi hna hi mifir sualnak ngeimi an si. Hi 2,000 chungah ramkhel ruang thongtla 50 lawng an si. A tak ti ahcun vawleicung ramkip sinah lihbia an chim a si. Hitin an um chung poh cu Kawlram `hatlei a panh lai lo, U Thien Sein cozah zong zumh an har lai tiah an ti. Jeneva meeting pi ahcun U Wa Nah Maung nih hramhram rian`uan ter a um tilonak kong hna biatak in a va phuan. ICRC zong thonginn chung luhnak kan pek cang hna i, an duh mi rian`uannak nawl kan pek hna ti zong a va chim len. (Cc: RFA)
September 14, 2011: Kawl cozah nih Tuluk, Thai, Japan le India company hna pawl he min a thutmi Irrawaddy tikhamnak ruahkhannak cu Kawl mipi nih 25% lawng hmuh a si lai i a tangmi cu company pawl nih ramdang zuar an timh tiah Rangon US tanzung nih an phuan. October 20, 2008 Wikileaks chimnak ahcun Irrawaddy, Tanluin le Chintuin in ramchung ramleng company pawl nih Electric sehzung 19 a um i nikhat ah mega watts 30 in 7,000 tiang an chuah a ti. Cun ruahkhannak 20 zong ramdang company he minthut cia a si a ti rih. A ra laimi kum 20 chungah tikhamnak 250 tuah dingin Kawl cozah nih timhtuahnak an ngei i nikhat ah meitha mega watts 40,000 chuah dingin an timh tiah tanzung ca ahcun a um. 2008 lioah Kawlram pumpi meitha a herh mi cu mega watts 15,000 a si nain mitin 6,200 lawng a pek khawh tiah No.1 sehhmuh zung cabia pawl an langhter rih. Meitha a tlawm tuk caah Rangon, Mandalay le Taungkyi hna cu zaanlei 6:00 in 8:00 tianglawng mei pek a si nain Naypyitaw cu sml 24 chung pek ding in Electric zung lei nih an timh. Kawlram chung sifak tam deuh cu Phazawngdan le Betrio lawng bochan a si ko. (Cc: DVB)
dikmi thlennak tuah an duh taktak ko ahcun ramkhel ruang thongtla a thlah dih hrim a herh tiah minung 3,000 minthut he New York hrambunh nuhrin covo bu nih U Thein Sein sinah ca an pek. Ramkhel ruang thongtla 2,000 thlah le thlah lo hi cozah `ha an si le si lo tahfung a si lai an ti. U Thein Sein sin an kuatmi hi UNO, US, ASIAN, EU, Tuluk le India zong kan pek ve hna lai an ti. Hi hna vialte nih Kawl cozah chimhrin dingah nuhrin covo bu nihcun an forh chih hna. Ramkhel rian`uan nan tlaih `hiam rih ko hna ahcun cozah belnak thuh a si lai tiah Ban Ki Moon nih August 5 ah Kawl cozah ralrin a rak pek bal cang hna. (Cc: DVB)
VOLUME 1, ISSUE 45
Cahmai: 5
KAWLRAM THAWNG
kong lamkaltu Mr. Derek Michell cu ninga chung Kawlram a cam hnu in Rangon vanlawng bual ah September 14 ah thawngfiannak a tuah i democracy kong le nuhrin covo kong lei ah ramhnih pehtlaihnak a biapi tuk hringhran a ti. Kawlram nih `hatnak lei kalpi a duh taktak ahcun US zong nih `hatnak leiin kan dirpi lai. Kawl cozah an rian`uannak hi ramkip nih an zumh hna lo ning, hitin zumh lomi dirhmun nan um hi thil`ha a si lo tiah a forh hna nak kong a chimchih. Kawlram a cam chung cozah hruaitu a ton hna ning, Daw Suh he tonnak an ngeih ning le Daw Suh cu Kawl miphun le tlangcung mi caah a biapi hrinhran ko a ti rih. Ramkhel ruang thongtla kong fiangpup in ka ceih pi hna nain zia biafiang lehnak a um lo ti zong a chim. (Cc: RFA)
Derek Michell: Kawlram Cencer zawtnak tuarmi Daw Su : Irrawaddy tiva kong aa thlen rih lo ramkhel thongtla chuahnak ahcun mipi lungput a biapi September 14, nawl an hal September 12, 2011: No.1 2011: Kalwram Electric vunci U Zaw Min
September 14, 2011:
Cencer zawtnak ruangah thlaruk lawng a nung cang lai an timi ramkhel ruang thongtla Ko Zaw Lin Htun cu zalonnak pek dingin a chungkhar nih halnak an tuah. U Thein Sein sinah a nu minthut in ca an pek. Insein thongah kum 20 thongdan pek a si i, a pawpi le a lung cencer a si i thlaruk lawng na nung cang lai tiah Dr. pawl nih an ti. 2003 Kawlram pumpi Student Union an dirnak ah a cawlcang ve mi Ko Zaw Lin Htun cu a lung cencer a si a theih nain a pawpi cencer a si belte aa theih rih lo. A thih hlanah zalonnak pek in a chungkhar he um `i kan duh ko tiah lungzawtnak a ngeimi a nu nih a ti. A thih hlan ah democracy a hmuh ta lo hman ah a lenglei ah zalong tein um ta sehlaw kan lung tal a dam deuh lai ti zong a chimchih. Hitluk a zual cangmi mizaw cu chuah awk a si ko cang tiah a hawipa nih a ti ve. (Cc: DVB)
nih Irrawaddy tikham simanking cu kan peh ko lai tiah a timi kong he pehtlai in hi kong ah mipi thinlung put ning hi cozah nih a cohlan ding a si tiah Daw Aung San Suh Kyi nih a ti. Tikham ruahkhannak kongah Daw Su nih cozah sin nawlnak cathluan pakhat a rak chuah i, thawngla pawl, ca`ial thiam , lemcang thiam pawl le mipi minthut he photzamnak an rak tuah bal cang. September ni 10 Naypyitaw ah tlanglawng lei vunci zung ah thawngfianhnak a rak tuahtu U Zaw Min nih Irrawaddy kong cawlcanghnaknak a tuahtu pawl hi Irrawaddy zawtnak a ngeimi an si a rak ti. Minthup Kyaw Min Lu (Shwepyita) tiin Irrawaddy kong a `ialtu kha keimah ka si ti zong a chimchih. (Cc: RFA)
Taungyin tiva a lian i Mo- ~hitumhnak tuahkami nuva tor 5,000 hrawng a phum pahnih an i that September 11, 2011: Arakan ram Dungkhua dih
Kawl ramri Taungyin tiva a lian tuk caah Kawlram kuat ding Motor 5,000 ti nih a phum dih, Dawtnak hlei timi zong a rawk dih ti a si. Voikhat ah tilian a tlun caah Motor tawh an `hen kar ah 60 hrawng cu ti nih a fenh nain sau a fenh hna lo tiah mithmuh pakhat nih a chim. Kawlram kuat ding a si nain Kawlram leiin gate an phih caah hitin a taapnak hi a si. Thawngla pawl nih hman kan thlak lai an timi zong a ngeitu pawl nih an duh lo ti a si. Hi tilian hi kum 20 chungah a lian bik a si an ti. (Cc: DVB)
ah Ko Soe Soe (25) le mah Yin Ma Myint (20) hna cu `hitumhnak an tuah ni in ni16 lawng an um i an mah tein si `ha lo an ding i September 2 ah an i that. Hi hna pahnih `hitumhnak an tuah hi nu le pa hnatlak lo veve in an tuah mi a si i zungzal khuasak dingah harnak tampi a um caah hitin an i thah hi a si lai tiah khuami pawl nih an chim. Arakan ramkulh Taungkoh ah hi bantuk si `ha lo din in nunnak a liam mi hi a tam pi cang. Kan hnu kum chungah Mah Ye Ye Win timi nu cu si `halo din ruangah a rak thi bal cang. Cun mah Me Coe (18) timi nu zong si`ha lo zuarnak dawr ah a `uan i a zuar cuahmah mi si`ha a din ruangah a rak thi ve. Hi bantuk in si `halo zuar a si nain nawlngeitu lei nih zei dantat a um lo tiah khuami pawl nih an ti. (Cc: Online) tutan cu duhmi poh ton khawh an si tiah Media pawl nih an ti. Ralkap zong ton khawh an si ti a si. Arakan (RNDP) party in Dr. Aye Maung zong nih cathluan a rel ve. A cathluan relmi phundang ngai a si. Daw Suh, Pagan a kal lio A pathiam sin a chimmi miphun fa pawl he dohnak kong, zumhnak ruang thong a tlami hna kong a telh i a dih in kut bengh piak dih a si. A dih in Committee chungtel minung 12 nih thawngfianhnak an tuah. Hluattaw chung biatung an dirhmi kong, Irrawaddy cungah mipi lungput kong hna an chuahpi. (Cc: Irrawaddy)
nak vawleicung democracy ni an tuah ni ah thawngla pawl cu ri tukpiak um loin thawng an lak khawh cang. Cu hlan ah ken an kan sianh lomi hna thilri pawl zong ken khawh dih a si cang. Pyituh hluattaw president U Shwe Mann nih vawleipi nih an hngah hna bantuk in Media pawl nih an in hngah ko hna tiah a chuakmi pawl a ti hna ti a si. Vawleicung democracy ni ah phundang tuk a simi ri tung pakhat hluattaw chungah a dir an ti. Cuhlan Media pawl cu hman lawng kan thlak khawh hna, ton khawh an si lo nain
US lamkaltu Mr. Derek Mitchell cu September 12 zingah minutes 40 hrawng tonnak an ngei. Tonnak an ngei hnuin Daw Suh nih tonnak kong `hatnak lei a panh ko, chawlet kharnak kong cu ceihnak a um lo tiah thawngla pawl sinah a chim. Cun cozah he tonnak ka ngeih mi cu mipi fahnak pek ka duh lo caah kaa thim mi lam a si, `uan`inak a um lo ahcun `hatnak kan panh lai lo tiah a ti rih hna. Mr. Derek Mitchell nih Kawlram kong naih tein ka zoh peng ko, tulio dirhmun hi `hat lei a panh lai ka zumh ko a ti. Mr. Derek cu NLD party le CRPP hna he sml pakhat chung tonnak an ngei rih. CRPP chung`uan U Aye Ta Aung nih Kawlram cu 1948 in zalennak hmuh a si nain tlangcung hriamtlai pawl he dohnak nihin tiang a dongh lo ning, tlangcung pawl he covo tluknak kong, mah tein khuakhan lairel khawh ve ding, a dikmi pyitaungsuh a si khawhnak ding, 2008 phunghram remhding a tam ning kong hna a chim. Zomi congress hruaitu Pu Cin Sian Thang nih ramkhel lei thlennak a hmuh lo ning, thongtla a thlah hna lawngah thlennak a um tiah zumh a si ning hna a chuahpi ve. Mr. Derek Mitchell cu U Thein Sein ruahnak petu hna he minutes 15 tluk rian kong biahalnak a ngeih hna. Cun US palai pa cu September 9 ah pyituh hluattaw president Thurah Shwe Mann, amyota hluattaw president U Khin Aye Myint, ramleng vunci U Tu Nah Mawng le ramri lei le sehhmuh vunci duhbochohci Thein Htay hna zong tonnak a ngeih hna. Cun HIV tuartu zohkhenhnak le mihar bawmtu U Kyaw Thu zong a ton hna. (Cc: VOA)
VOLUME 1, ISSUE 45
Cahmai: 6
VAWLEICUNG THAWNG
Rian`uantu hna Covo kong dohnak chung a pil vemi nu ral`ha
American nuhrin covo tuanbia ah rian`uantu covo (Labor movement) caah a cawlcanghtu, kum 70 a si hnuah thongdan kum 20 pekmi nural`ha pakhat a um. Cu nu cu rian`uantu bu pawl nih Mother Jones tiah an auh. Mother Jones nih a aupi mi bia pakhat a um. Ruan`uantu (Labor movement) dohnak a um poh ahcun Mother Jones kaa tel ve lai ti a si. Mother Jones a tar hnu a aupi mi bia ruangah US ram rian`uantu covo a umnak hi a si. Cucaah American nuhrin covo tuanbia ah hmunhma pakhat a lak. US ah an chuah mi minthang Mother Jones mekazin cu a mah upatnak caah an chuah mi a si. Mother Jones a min tak cu Mary Harris Jones a si. Mother Jones cu August 1, 1837 ah Ireland ram ah a chuak. A pa le chung hi ramkhel lei minthang an si. A pu cu ramkhel ruangah hrithlai dirhmun tiang a phan. A pa zong ramkhel lei a `uan ruangah Ireland in US ram ah an zaam. US an kal lioah Jones cu kum 5 lawng a si rih. Mother Jones cu Canada ram Toronto ah high school a dih. Cun Chicago ah aa `hial i thil`hitnak ah a `uan. Cun Memphis ah aa `hia `han i Sianginn cachim rian a `uan. Cu ahcun thirsernak a `uan mi George Jones he `hiumhnak an tuah. Va a ngeih lioah kum 31 a si cang. A vapa cu thirsernak buu ah a cawlcang mi a si caah Mother Jones zong rian`uantu pawl nunning a lung a fiang chin. Kum 37 a si ah a va le a fa le pali nih a tawa zawtnak in an thih tak. Kum 41 a si lioah ngaihchiatnak nih a tlunh rih hoi. Chicago an inn mei nih a kangh i, an ngeihmi thilri mei nih a ciam pi dih. Cu hnu cun rian`uantu covo cawlcanghnak ah aa peih lawlaw. Vawleicung sehzung rian`uantu buu an dirh i aa tel ve. Rian`uantu pawl duhnak an langhter mikip thazaang a pek hna. Dohnak a um poh teinak a um lai tiin a zumh caah thlahlawh kaih ding, rian`uan caan `humh ding timi pawl halnak a tuah lengmang. Biataknak he a `uan caah Mother Jones a umnak poh ah thathawhnak in a khat ton. 1900 riantuantu duhnak langhter lioah nupi tiang tel ve dingin a sawm dih hna. 1991 ah thiamtahnak a `uanmi, sinum a `uanmi pawl a thawh pi rih hna. A tar hnuah biatak in aa tel caah duhnak langhternak a `hawng chinchin. 1993 ah president Roosevelt theih dingin ngakchia rin`uantu a thawh pi hawi hna. 1908 ah Mother Jones an tlaih. Nitlak Virginia thir rian`uantu pawl duhnak langhter ruangah rianngeitu nih meithal in an kah hna i minung pakhat a rak thi. Cu ahcun hruaitu a si caah an tlaih i kum 20 thongdan an
pek. A hnuah sualnak a ngeih lo an theih i an thlah `han. Cu ahcun kum 78 a si cang. Avoihnihnak an tlaih hi kum 83 a si cang hnuah a si. Thlahnih chung thonginn chungah an chiah. Kum 93 a si tiang a cawlcang rih ko. Kum 88 a si lioah a pumpak kong a `ial. Namnehnak chungin rian`uantu pawl an luat cang, an nun ning a sang deuh cang, rian`uan caan zong `humh a si cang. Vawlei rumnak an lamh kho ve cang tiin a `ial. Mother Jones cu kum 93 ah a thi i a ruak cungah minung 20,000 nih an zuan khawh. A thih hnuah hla pakhat an phuah. Theih lomi hla `ialtu nih a hmanmi caah dohnak a lutmi kan nu, `ihnak a ngei lomi miral`ha nu, a thih tiang a dir ngammi Mother Jones upatnak caah tiin a `ial. (Cc: DVB)
Vawleicung chawletnak Tuluk Syria dantat ding Russia kut a phan tak ko cang nih a duh lo
September 11, 2011:
Tuluk Bank lutlai Zhou Xiaochuan cu tulio vawleicung chawlet ningcang tein a um khawhnak dingah a biapi bik dirhmun ah a um cang. Tuluk chawlet lei a `han bantuk in Zhou Xiaochuan minthannak nih US centre bank president min a khuh cang. Zhou Xiaochuan nih US $ ai ah ramkip phaisa thar pakhat thawk dingin biatung nikum ah a rak chuahpi bal cang. Global chawletnak US nih a mawngh caan cu a dih ko cang tiah a mah pumpak nih tukum chung a chim mi bia nih Washinton cozah hnahnawh a pek cang hna. Japan lonh in Tuluk nih vawleicung chawlet ngan pahnihnak `hutdan ah an `hu cang. Hi `hutdan `hutnak caah caansaupi kan rak kal a ti. Nitlak lei ram nih sehlei chan kum 200 an kalmi cu Tuluk nih kum 40 ah kan phan a ti rih. Vawleicung a pakhatnak US `hutdan laknak dingah Tuluk nih zeizat dah caan a lak lai i Zhou Xiaochuan zeitin dah a cawlcangh te lai tihi chawlet pawl an zoh ciomi a si. (Cc: The Financial Times)
langhtertu hna kutthlak in a dawitu Syria cozah dantat dingah US le nitlak lei ram hna nih halnak an tuah mi cu Russia nih a hnon piak hna. Syria cungah dantatnak chap a herh ti lo tiah Russia tamadah Dmitry Medvedev nih kan hnu nikhat ni ah a chim. Russia cu UNO security council ah Veto nawlngeihnak a ngeimi a si ve caah biachahnak tuah kho lo in a chia khotu ram pakhat a si ve. Syria ramhun Bashar al-Assad cungah hmual a ngei tukmi biachahnak tuah hi ruah a herh ko tiah a chimrih. Aluancia thlaruk chungah Syria ram duhnak langhtertu 2,600 an thi tiah UNO in Navi Pillay nih a chim. Syria cozah lei nihcun duhnak langhtertu 700 le Syria ralkap 700 an zapi 1400 an thi tiah an langhter. (Cc: VOA)
VOLUME 1, ISSUE 45
Cahmai: 7
VAWLEICUNG THAWNG
Lee Kuan Yew: nu pawl Doctor hmuh nakin va ngeih i zuam deuh uh
September 14, 2011: Kan hnu
zarh chungah Yunnan University ah ceihhmainak pakhat an tuah i siangngakchia nu pakhat nih Singapore ramchung ramdang mi an luhnak kong he pehtlai in biahalnak a tuah. Ph.D caah caan dih hlah uh, vangeih tu i zuam uh, chungkhar timi hi Ph.D nakin a biapi deuh. tiah Singpore ramhunhlun Lee Kuan Yew nih a ti hna. Lee bia cungah Association of women for Action and Research Aware in president Nicole Tan nih biatak in a dir hnawh. UNO in mino le lentecelhnak lei lamkaltu Yacob zong nih biafak ngaiin a leh. Singapore ram cu nu thleidannak um hlahseh timi Cedaw ah min a thu ve mi a si. Singapore ram nih kumkhat ah ramdang
rian`uantu 60,000 a herh hna. Cu hna `humhnak dingah buaktlak fahrin 1.8 kha 2.1 ah kaiter a hau tiah Lee nih a ti. Nicole Tan nih nu thleidan lo ding min a thumi ram nih hlan lio ruahnak, nu hna cu timi ruahnak hi cozah nih biatak chuah in an `uan a hau a ti. Lee Kuan Yew bantuk upa an ruahnak hi dirhmun sang a duh vemi chungkhar nautat a si a ti rih. (Cc: Yahoo News)
khuapi Santa Cruz in Trinidad an zuan lioah kan hnu zarh chungah accident an ton hi a si. Vanlawng a hnu leiah ka thu i, thilri nih a ka nenh caah suimilam 63 chung chuah kho lo in ka um a ti. Hi pa hi vanlawng a tlak nithum a rauh hnu September ni 9 ah an va hmuh hi a si. (Cc: Daily Mail)
Syria dohnak ah minung Egypt ram um Israel tanzung buainak a chuak 2,600 an thi
VOLUME 1, ISSUE 45
Cahmai: 8
VAWLEICUNG THAWNG
A fa caah nunnak aa pemi nu
Hihi Japan ram thlichia le tilet nih a den hna lio a cangmi thil pakhat a si. A fapa thlathum pa te khamh dingah a nu nih a cunglei in `ihnung thil vialte a kham piak. Thlichia nih inn tampi a hrawh lio caan a si. A nu keng le lu hmun tampi cu thing le lung nih a den i a nu nunnak nih a celh ti lo, a fapa caah a nunnak a liam. Mikhamtu pawl nih an hmuh hna tikah a nu cu hliamhma tuar khawh lo ruangah a nunnak a rak liam cang. A nu `ang tangah a fapa thlathum pa cu a rak nung rih ko. Puan in a tom i cu puan chungah phone pakhat le catlap pakhat te a rak chiah piak. A nu nih ca a `ialtak mi cu Ka fapa na rak nun ko a si ahcun na nu kan dawtnak hi rak philh hlah mu tiin a `ial. (Cc: Facebook.com)
ASIAN le Asia nichuah lei Ghandhi nih a keden a hlonh Voikhat caah tihnung bik sii `halo cu Ghandhi ATS tlanglawng in
September 13, 2011: ATS timi Amphetamine si`ho lo cu tulio ASIAN le Asia nichuah leiah a pakhatnak ritsi `ihnung a si tiah UNO agency buu pakhat nih an chim. Greater Mekong in Laos, Kawlram, Thai le Tuluk ah 2008 lio le 2010 an tlaih mi hi let li in a karh tiah kan hnu nithum ni ah an chim. Cu ritsi cu Tuluk, Kawl le Philippines ah biatak in an chuah nain a tu ahcun methamphetamine le ecstasy pawl cu Indonesia le Malaysia ah biatak in an chuah cang ti a si. Methamphetamine si zuarnak bik cu Mekong tiva thluan pawngkam Kawl, Thai, Tuluk, Laos le Cambodia ram a si an ti. Methamphetamine chuahtu ah Kawlram hi biapi ah aa tel i hmuh 12 ah buu 50 renglo nih an chuah ti a si. (Cc: VOA) khualtlawn aa tim. Tlanglawng dinhnak a phak ah tlawnglawng aa thawh a si ve. A rannak in a kai i a keden pakhat a thlak sual. A char manh ti lo, tlanglawng nih a kalpi thluahmah cang. A ke cung keden pakhat kha a thlaknak pawng teah a hlonh ta ve. A pawng `humi snih ziah na keden cu na hlonh tiah a hal. Keden pakhat hi ka caah zeihmanh san a tlai lo, midang a char mi nih a pahnih in char lawlaw hna seh law a `ha deuh tiah a leh. (Cc: Online news)
Afghanistan ram US ralkap Euro nitlak leiah TB zawtnak sakhan doh a tong Afghanistan nichuah leiah a um mi thar a karh American ralkap sakhan pakhat cu Taliban
September 14, 2011: Euro nitlak leiah tulio
TB si nih a damh kho lo mi TB zawtnak thar a chuah ning nih vawlei thindomh in a chiah tiah WHO nih ralrin pek bia an phuan. Euro nitlak lei TB zawtnak thar in kumtin minung 80,000 hrawng an zaw tiah WHO nihcun an chim. Euro nitlak leiah London hi mizaw tambik an si i kumkhat ah minung 3,500 an zaw ti a si. WHO nih i thlop ning thar a kawl cuahmah a si i a hmuh khawh ahcun 2015 ahcun minung 120,000 nunnak kan khamh hna lai an ti. (Cc: BBC) pawl nih bomb in an doh hna i, American ralkap 80 hrawng hma an pu. Afghanistan ram mi 5 an thi tiah September 12 ah Afghan um NATO ralkap nih an chim. American ram World Trade Centre an doh kumhra tlin ni ah hitin an doh hi a si i, Taliban pawl nih Afghan ram in US ralkap chuak hna seh ti kan duh caah hitin kan doh hi a si an ti. (Cc: AP)
Thawng bultan
*Afghanistan ah nikhat chung ralkap nih ralhrang an tuk hna i, minung 14 an thi, 21 an tlaihhna tiah September 10 ah an chim. *Africa nichuah lei tikulh pakhat a si mi Tanzania ram ah tilawng pakhat a pil i minung 100 an thi. Hi tilawng chungah minung 500 an um i September 10 ah a pil hi a si. *Somali ralzaam sakhan ah chungtlik zawtnak in ngakchia 17 an thi. Hi ngakchia an thih hi September 8 ah a si. *Sudan ram ah ralhrang pawl nih palik runven ah a vak mi an doh hna i minung 13 an thi, 30 hma an pu. Hi dohnak hi September 9 ah a chuak mi a si.
zam caah American um mi Kachin mipi nih $ 6,000 an bawmh hna. California state Los Angeles khua ah tlangcung mi le pyituh kungye (LA) fonh in a voikhatnak an hlut hna hi a si tiah LA lutlai Ko Bo Bo nih a chim. An hlutmi phaisa cu Kachin biakinn pakhat in kan hlut lai ti a si. (Cc: RFA)
September 11, 2011: Lybia ram hruaitu Gaddafi fapa Mr. Saadi Gaddafi ho Motor cu Niger ram ah an lut i Niger ralkap Motor rual nih an don hna tiah Niger cozah nih an chim. Lybia cozah chungin bawilian 10 hrawng nih an zulh ti a si. Niger cozah nih Mr. Saada Gaddafi tlaih ding hi timhtuahnak a um lo an ti. Kum 37 a si mi Gaddafi fapa cu tupung pawl nih Tripoli an lak lioah kaphnih biaruah dingin aa zuam mi pa a si. (Cc: BBC)
VOLUME 1, ISSUE 45
Cahmai: 9
MINLANG HNA
2011 Universal muidawh bik
2011 Miss Universe thimnak cu Brazil khuapi Sao Paulo ah an thim cang hna. A ho dah an thim ti cu a tang lei ah hin zohhmanh. 2011 Universal Miss pi cu Angola, kum 25 a simi Leila Lopes nih a co. A min tling cu Leila Lulianada Costa Vieira Lopes a si. Pe 5 le lemah 8 a sang. Benguela ah a chuak i England ah a um mi a si. Zumh bikmi Brazil muidawh nu Priscila Machado cu a pathumnak lawng a hmuh. A palinak le a panganak cu Asia muidawh a simi Philippines in Shamcey Supsup le China in Zilin Luo nih an tlaih. A pahnihnak belte Ukraine muidawh Olesya Stefanko nih a hmuh. Leila Lopes cu 2010 Unversal muidawh bik Mexico in Ximena Navarrete nih lichen a chinh. Miss Universe 2011 Special Awards Miss Congeniality Miss Montenegro "Nikolina Lonar" Miss Photogenic Miss Sweden "Ronnia Fornstedt" Best National Costume Miss Panama "Sheldry Sez" 1st runner-up -Miss Ukraine "Olesya Stefanko" 2nd runner-up -Miss Brazil "Priscila Machado" 3rd runner-up - Miss Philippines "Shamcey Supsup"
Priscila Machado"
Oscar tuanbia ah muidawh bik bik Selena Gomez kut ah Justin pawl Bieber min a `ial
Oscar Acadamy laksawng timi hi 1928 in an rak thawk. Kum tin Hollywood ah tuahmi Acadamy laksawng nih American movie lei a `hanchoter pinah vawleicung lemcang lei lam pemtertu a si. Oscar tuanbia ah aa dawh bik timi minung 10 cu http://news.ifeng.com nih a thim hna.
1.Vivienleigh (1913-1967) Avoi 12nak le avoi 24nak ah Oscar laksawng a rak hmutu muidawh a si. Sihni nupi a si nain lemcang lei a rak kalmi nu a si. Kum 31 ah sihni Holman he duhnak vawlei ah an pil. 1939 ah Gone With The Wind le 1951 ah Astreetcar Named Desire in Oscar a rak lak. 2.Joan Fontaine cu October 22, 1917 ah Japan ram Tokyo ah a chuak. Avoi 14nak Oscar a rak hmutu a si. Kum 10 a siin lemcang lei a pil cang. 1937 le 1940 ah Oscar laksawng voihnih a rak hmuh. 3.Greer Garson cu 1903 ah Landon ah a chuak. 1942 ah avoi 15nak Oscar laksawng a rak hmuh. Ram 11 nih duh bikmi le a `ha bik lemcang thiam muidawh an rak timi nu a si. 4. Jennifer Jones cu May 2, 1919 ah a chuak. 1944 ah avoi 16nak Oscar laksawng a rak lak. 2009, a mah a kum 90 ah a thi. 5.Ingrid Bergman cu August 29, 1915 ah Shweden ram ah a chuak. Avoi 17nak le avoi 29nak Oscar laksawng a rak hmuhtu a si. Pasal voithum a ngei i 1983 ah England ah a thi. 6. Olivia De Havilland cu 1916 ah Japan ram ah a chuak. A pa cu England sihni pakhat a si i a nu cu lemcang thiam a si. Avoi 19nak le avoi 22nak Oscar laksawng a hmuh. 7. Audrey Hepburn cu Belguim ram ah a chuak. Belguim, Holand, England le Ireland thicawh a si. Avoi 26nak Oscar laksawng a hmuh. Kum 63 a si ah a thi. 8. Grace Kelly cu avoi 27 nak Oscar laksawng a hmutu a si. Mirum chungkhar in a chuak mi a si i, Moroc siangpahrang nupi a si. 9.Atharine Hepburn cu American ah a chuak. Avoi 6nak, a voi 40nak, avoi 41nak le avoi 54nak Oscar laksawng hmutu a si. A pa cu dortor a si i a nu cu nupawl ramkhel lei i tel dingin a lemsoitu hna a si. Atharine Hepburn a ngakchiat lioah ningzah a thiam tukmi a si i, University a phak hnu lawngah lemcang lei a lutmi a si. 10. Elizabeth Taylor cu London ah a chuak. Avoi 33nak le avoi 37nak Oscar laksawng a rak hmuh. Pasal 8 a rak ngei. (Cc: Online News)
September 16, 2011: Selena Gomez cu a tlangval Justin Bieber min a kut ah tattoo a `ial cang ti a si. Selena cu naiah show pakhat a tuah i cu ahcun a kut cung ca fiang tein a langhter chih. Kum 17 lawng a si rihmi Justin nih kum 20 ka si ah ka pa timi dirhmun dir ka duh ko cang a ti. Selena le Justin kar pehtlaihnak zeitluk in a `hat ti cu Selena kut ah ca nih a langhter an ti. Selena `anhtu pa pawl caah a kut cung ca nih lungnuamh loin a chiah hna lai ti zong an chim. Hi hna pahnih nih kan i duh lo ti kha biatak in an rak dirpi hmasa nain a hnu ahcun fiang tein an chim `han. Show a dih in interview an tuah miah Selena nih va ngeih dingah timhhtuahnak ka ngei rih lo a ti hna. (Cc: Daily Mail)
VOLUME 1, ISSUE 45
Cahmai: 10
TONNAK
Chin Youth Organization Conference ah Dr. Salai Ngun Cung Lian Biachim mi
July 3, 2011 Indianapolis, Indina, USA
Upatmi CYO President, CYO Hruaitu vialte, upatmi MP Pu Lian Uk, CNF Chairman Pu Zing Cung, CHRO Board of Director Pu Victor Biak Lian, CFC hruaitu Pu Zo Tum Hmung, biaknaklei upa hna, miphun unau, hawikawm vialte hna le Pathian pekmi Chinland le Pathian dawtmi Chin miphun thaizing thawkin a hruai hnga ding, a kilkawi hnga ding, a zohkhenh hnga dingmi pawl CYO members vialte; CYO kum 10 tlinnak ni thengte ah bia chimhnak caan nan ka pek caah kai lawm. Tuzan ah chimh ka duhmi cu Kan Thih Hlan Tiang Cawn A Herh: Zeiruangah Ti Ahcun Fimcawnnak Cu Thazaang A Si ruangah a si. James Addison nih a timi cu Fimthiamnak timi cu, Vanchiatnak nih a tei khawh lomi, Sual nih an hrawhpiak khawh lomi, Zei bantuk ral zong nih a tei khawh lomi, Phungphai ngeilo uknak chia zong nih sal a canter khawh lomi, Hawi`ha a si tiah a ti. Minung timi hi, Fimthiamnak Education kan ngeih lo ahcun A splendid slave, a reasoning savage tiah a ti. Saram ruahnak a ngeimi sal. The Union of Burma dirh a si kate in nihin ni tiang kan Chin miphun chungin, fimthiamnak cawnnaklei ah a dongh chuak i, Post-doctorate scholar, Doctorate le Professional Doctorate Degrees a hmuhmi zeizat dah kan ngeih hna? Kan theih cio ko. Miphunpi pakhat kan si ve tiah ai timi Chin miphun lakah, Arts and Sciences College fate pakhat dirh khawhnak caah a herh mi Faculty Members (Cawnpiaktu) a ngei lomi miphun kan si cu a fak tuk. Celh awk a si lo. Zeiruangah a si hnga? Kanmah mawh a si lo. Kanmah Palh a si lo. Kanmah thiam lo a si lo. A ruang a um. 1948 in 1962 tiang a kan uktu, nizan Pu Zing Cung nih a kan chimhmi, Kawl miphun lawng hi miphunpi kan si timi zumhnak a ngei i, ram uktu hna nih Chin miphun Ca kan thiam lai an duh lo. Kan fim lai an duh lo. Curuangah, Parliamentary Democracy Uknak in Union of Burma uk a rak si lio zong ah Chinland ah College pakhatte zong dirh an i timh lonak kha a si. 1962 in 1988 tiang a kan uktu General Ne Win le Kawlmi
lawng hi miphunpi kan si timi zumhnak a ngeitu hna nih, Chin miphun ca an thiam ahcun an fim sual lai i, thil an theih sual lai ti an phang caah kan Chin miphun upa hna nih an nawl len zong ah College pakhatte zong a kan serpiak duh lo. 1988 in 2011 tiang a kan uktu Pu Saw Maung le Than Shwe zong cu `hiam`hiam an si. Russia, China le ram dangdang hna ah Kawl Scholar a thongthong in an thlah ko nain, Chin miphun zeizatdah kan i tel ve? Zapi theih a si. 2011 March thla in nihin ni tiang a kan uktu Pu Thein Sein hruaimi cozah zong nih an duh lo timi cu, Education Minister Dr. Chan Aye nih Chin MP Pawl Parliament ah bia halnak an ngeihmi a lehnak pawl nih fiangtein a langhter. CU RUANGAH, Union of Burma a dirhtu Ramkulh le Miphun Founding State and People kan si ko nabuin, Chinland ah University pakhatte zong nihin ni tiangah a um lomi hi a si. Hi nih a langhtermi cu, 1948 in nihin ni tiang Union of Burma a uktu Kawl miphun lawng Miphunpi kan si timi zumhnak a ngeih i, ram a uktu hna nih Chin miphun cathiam an duh lomi le an fim sual lai an phannak Unfolding Evidence a si. CYO mino hna, tthatein ruat tuah u! Nan lung a faak lo maw? Hi hna ruangah, a dang thil tampi ruangah, hi bantukin a kan tuahtonak hi celh a si ti lo caah, 1988 ni thawkin, Chin miphun hna nih miphun dang bantukin, Pathian pekmi Chinland ah kanmah kan kong kan lam, zalong tein khuakhan lairel khawhnak nawl kan ngah `hannak caah tiin, dohthlenhnak tuah a si. Chinland le Chin miphun a dawtu Pasal`ha le nusal`ha 100 renglo an thisen a luang i, an nunnak an pek, an ruak vawlei tangah a lut cang. Hi bantukin miphun dohthlenhnak ral a thawh caah le adang thil tampi ruangah, kan ram ah kan him ti lo i, vawleicung ramrum bik le ram `ha bik simi ram hna ah ralzam in kan phan. Nihin ah Chin miphun tampi cu, K to 12 free in kai khawhnak ram, teirial tein i zuam ahcun, scholarship le grant hna hmuh i, college free in kai khawhnak ram, rian`uan pah buin sianginn kai khawhnak ram le student loan hna lakin, sianginn
kai khawhnak ram pawl ah khua kan sa. Hi bantuk vawleicung ram`ha bik le sianginn `habik hna ah Chin miphun hna nih fimthiamnak cawnkhawhnak Chance kan ngahmi hi zeiruangah a si hnga timi, tuzan ah hika a rak rami vialte nih na ruat bal maw? 1948 in nihin ni tiang Chin miphun hna hi fim hna hlah seh, thiam hna hlahseh, hrut hna seh, molh hna seh tiah a kan titu pawl nih kum 60 chung an thil tuahmi vialte kan biakmi Pathian nih a celh ti lo caah, Ka dawt vemi Chin miphun hna hi, miphun dang bantukin, cawn ve hna cang seh, thiam ve cang hna seh, fim ve cang hna seh law an Pathian ka si hi, ka theih ve cang hna seh ti a duh caah can`ha, lam`ha le sinak`ha a kan pekmi a si tiah ka zumh. Pathian nih a dawt vemi, miphun dang hna cu, rocket an i cit i, thlapa an kai, van ah a zuang, rili tangah an vaak, zalong tein khua an sa, nuam tein an nung. Hi vialte thil tuah khawhnak caah a herh bikmi cu Fimthiamnak a si. Chin miphun thlapa kai kan duh ve lo maw? Miphun dang hna bantukin kan si duh ve ahcun CYO MEMBERS VIALTE, FIMTHIAM CAWNNAK AH TEI RIAL HNA USIH. Thlapa nan kai hrimhrim lai lo tiah Pathian chiatserhmi miphun kan si loh. Nuclear Meithal le, Nuclear Power hna ngeih khawhnak caah a herh bikmi cu Fimthiamnak `hiam`hiam a si. Chin miphun nih Nuclear meithal le Nuclear Power kan ngeih ve ahcun Kawl Ralkap lubo pa nih Porter a kan phorhter lai maw? Than Shwe le Thein Sein hna nih kan hmaiah an khup an bil lai i, nan thiamnak hi ra kan cheuh ve ko u, an ti hrimhrim lai. CYO MEMBERS VIALTE, FIMTHIAM CAWNNAK AH TEIRIAL HNA USIH. Harvard, Cambridge, Yale, Princeton, IU, Perdue University ti bantuk sianginn min thangthang dirh khawhnak a herh bikmi cu Fimthiamnak a si. Hi bantuk minthang, University of Chinland dirh kan duh ve maw? 2022 kum, CYO kum 20 tlinhnak, CYO Conference kan tuah ni ah, vawleicung ram kip a phanmi Chin mino hna lakah, Ph.D degree 100 nan um ahcun
Kalay University khi South East Asia ah University `ha bik ah kan serh kho hrimhrim lai. The Union of Burma ah a si a fak bikmi cu, kan chuah kehnak Chinram, Chinland a si tiah UNDP nih an ti. Union of Burma ah a rum bikmi, a thiam bikmi, a fim bikmi, thil a tuah kho bikmi ram le miphun si kan duh maw? CYO MEMBERS VIALTE, FIMTHIAM CAWNNAK TEIRIAL HNA USIH. A luancia thlakhat hrawngah khan Kawl ralbawi pakhat nih a timi cu Chin MP pawl cu, ca zong an thiam lo, holh zong an thiam lo nain, Union level ah Minister si cu an duh ngai tiah kan Chin miphun nehsawh ngaiin bia a chimh. CYO member vialte kan hal hna. Na lung a faak lo maw? CYO MEMBERS VIALTE, FIMTHIAM CAWNNAK TEIRIAL HNA USIH. The Union of Burmaram a dirhtu miphun kan rak si. The Union of Burma a hruaitu si kan duh maw? President Obama bantukin vawleicung ram `hawng bik United States of America hruaitu si khawhnak hnga dingah cun, thlacam lawngin a za lo. Pumpalulh chuih thiam lawngin a za lo. Biazai ttial thiam lawngin a za lo. Biachim thiam lawngin a za lo. Fimthiamnak cawnnak ah teirial i, hlawhtling a herh. CYO Member vialte bia hal kan duh hna. Kawl miphun lawng hi miphunpi kan si ko timi lungput a ngeimi hna i, an saduhthahnak pakhat cu, Chin miphun hna hi fim hna hlah seh, thiam hna hlah seh, ra kan tluk hna hlah seh, hrut hna seh, molh hna seh tiah kum 60 hlei chung a kan tuahtonak in luatnak caah, MINO kan si lioah zeidah kan tuah a herh? FIMTHIAM CAWNNAK AH TEIRIAL KAN HERH. Nizan ah Pu Victor Biak Lian nih a kan chimhmi Global Chin Christian Churches (GCCC) nih an timi ah, Laimi cu biasiphai kan hmang tuk an ti. Fimthiam cawnnak kong a `hatnak ka chim tikah, kei cu ka tar cang, ka thluak a `ha lo, Mirang holh ka thiam lo, ka si a faak tuk, tiah a phungphun in, nan lung chungah biasi a phaimi nan um kho men. Zei bantukin i zuam len zongah fimthiam cawn awk ka si kho hrimhrim lo a titu nan um sual ahcun, ruahnak pakhatte cheuh kan duh. Page 11 ah a peh
VOLUME 1, ISSUE 45
Cahmai: 11
Biazai zaihnih
Dawtnak Zuun
Dam ko tung i, Tuar khawh tung lomi ' Zawtnak'. Man dih tung i, Aa thek tung lomi ' Lungthin'. Faktuk tung i , Alang tung lomi 'Hma'. Hma tung lo i, Aa taang tungmi ' Hmape'. Paitu
Bobby Charlton nih hat trick 7 ri a rak chiah mi Rooney nih a phan cang
Man U hmaikal Rooney cu Bolton he an chuih lioah hat trick a ngah caah Bobby Charlton nih a rak chiah tami hat trick voi 7 cu a phan ve cang. A tukum chungah hat trick voihnih a ngah cang. A pu Ferguson nih Rooney cu kum 25 mno te a si rih, hmailei caan tampi a ngei rihmi a si. Cucaah Bobby Charlton ri a chiahmi lonh in rithar a chiah te lai.tiah a ti. Man U hi puaili an chuih cang mi ah kawl 18 an kawl hna i cu chungah kawl 8 cu Rooney ke in a lut mi a si. Premiere League ah hat trick kawl tam lei ah a pa 5nak a si cang. A pakhatnak cu Alan Shearer a si i voi 11, Robin Fowler 9. Henry le Owen 8 veve cun Rooney 6 hna an si. (Cc: Eleven News)
Suarez cu Liverpool tuanbia thar ah a lut kho tiah Gerrard nih a thangthat
(Biachimtu Dr. Salai Ngun Cung Lian nawl peknak in kan chuah `hanmi a si. Editor)
Liverpool captain a simi Steven Gerrard nih A chuihti hawi hmaikal Chelsea Suarez cu Liverpool i teinak a hmubik tuanbia thar tial celhzuamtu a si kho. tiah a cawnglawmhnak in a chim..Gerrard cu i khawnnak in a Tevez captain a si ti lo dinh lio a si ko nain Suarez cu LiverMan City hmaikal pool caah a tha tak tak i goal tampi a sut piak hna.Cu caah Gerrard nih Carlos Tevez cu Suarez cu atu nakin tampi atha rih lai. A mah cu kan club I taunbia ah a captain rian a ngah lut kho ding asi. tiah a chim. (Cc: Eleven news) than ti lai lo tiah manager Mancini nih a rak chim.Tevez cu kan Khawmsuattu: Salai Lai Kam Thang hnu i thialkhawh Ui lu can dah,Sia mei can Ui lu can maw sai mei can dah timi a duh nak cu khua te ah a lu (hruaitu) caan lioah ka dang club i thial ding tuan a duh mi hna khi a sawh duh nak a si..Sia lu can cu.Khuapi chungah in a rak nawl ko hna nain a relrem lo caah Man City ah a um than ko hawi tuah mi tuah ve ti nak khi a sawh bik nak cu si.Khuapi chungah nain captain rian cu a hmu than ti lai hawihnu zulh in um khi a tha deuh ti nak a si lo tiah Mancini nih a chim. Mancini Chiat`hat an tahnak Chiat ni ton caan ah minung tampi in chuah pi ahcun ngaihchiatnak a zor. nih Tevez cu chungkar kong raun~hat ni ah minung tampi chuahpi ah cun lunglawmhnak a karh chin tinak gah club dang iI thial ding in a kan halmi cung ah ka theithiam piak a si.. ko.Nain captain rian cu Kompany Milut va don hlah, Rullut va don Hlan pipu nih a rak hman duhnak bik chan cu rul cu minung kan ral si ka pek cang caah a ra laimi Wigan caah thlam chung tbk le innchung tbk ah a luh ahcun va that tinak khi a he chuih ding ah Tevez cu a tel mi sawh duh bik mi cu a si. Minung cu zeibantuk santlai lo a si hmanh ah va cazin ah tlak asi ko nain Kompany don hrim hlah thluachuah bongmal phortu an si ti a duhnak bik a si. nih captain rian a tuan riah ko lai.tiah a chim. (Cc: Peh`han ding Goal.com)
VOLUME 1 , ISSUE 45
Cahmai: 12
FAKLANGHNAK PAWL
MI DAM LO, MIZAW HNA CAAH THEIHTERNAK
Malaysia um kan Laimi a dam lomi, a zaw fakmi, thazaang a ngei lomi,Malay siikhaan kal aa harh deuhmi hna caah man fawi deuh le mah le holh tein zohkhenh a duhmi hna caah a tanglei address ah hin nifatin i piah khawh a si (1) Si phunphun cawkkhawh a si (2) Drip, thaumnak chunhkhawh a si (3) Hepatitis B vaccine ( thinphin chuahtertu B rungrul khamhsii ) chun khawh a si (4) Thla 3 khan nauhlatnak sii chunhkhawh a si (5) In chung khar nau ngeih a duh rih lo mi ( Family planning service ) (6) Thithlum, Zunthlum, Thi`um, Thikai tahkhawh a si (7) A dangdang zawtnak a phunphun ca ah MAN FAWI TE IN SI CHUNH,SI CAWK KHAWH A SI. NO 31-A , 1ST FLOOR JALAN BRUNEI BARAT( ACR ZUNG A HNU LEI, PU DU PLAZA PAWNG ) Sayama Mang Tial @ Tially Contact Ph. No 014 2660 597 Phone. No. 012 2532 704
PHAISA KUATNAK
Acan hman te le fel tein phaisa kuat piak khawh a si. Kuat khawhnak hmun hna cu: Rangon, Mandalay, Kalay Myoh, Falam, Hakha, Thantlang, Matupi, Mizo ramchung hna a si. Address: Pudu Palaza pawng Ph: 0176914641 Ph: 0129742594
Hnipuan/thilri `hitterkhawh a si
Hnipuan/thilri na duh ning tein `hitter khawh a si. Kawlram ah cansau pi a `hi cang mi a si. A thiam. `hitman a fawi. `hitter hmanh na ruah ning leng in a `ha lai. Contact: 0172198451 / 0169289446 Hello! Pi Khin Shwe Pudu
khawhchung in bawmh kan rak zuam lai. Computer zong cawn khawh a si. 1.Basic IT Skills 2.Webpress le Blogger ser ningcang Ngun Hlei Iang Pudu Plaza pawng
Ph: 0129752507