Professional Documents
Culture Documents
KÕ ho¹ch
[1] chuÈn bị
[4]Phª duyÖt vµ
ph¶n håi [3] CDP
Căn cứ theo Quyết định số 894/2001/QĐ-UB của Uỷ ban nhân dân tỉnh Sơn La ngày 07.5.2001
về việc phê duyệt tài liệu hướng dẫn và áp dụng Phương pháp lập kế hoạch Phát triển thôn bản (VDP)
trên toàn tỉnh, tỉnh Sơn La với sự hỗ trợ của Dự án Phát triển lâm nghiệp xã hội (SFDP) Sông Đà đã
thực hiện VDP trên 10 huyện trong tổng số 10 huyện thị, 103 trong số 201 xã và 1 500 trong số gần 3
000 thôn bản (tính đến 12/2003).
Đây là tài liệu hướng dẫn thực hành phương pháp lập kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội
có sự tham gia của người dân (VDP) cho cấp xã và thôn bản.
Chúng tôi hy vọng cuốn tài liệu này là cơ sở cho các cuộc thảo luận tại các tỉnh quan tâm đến
việc lập kế hoạch phân cấp.
Những cuốn tài liệu được sử dụng trong quá trình này luôn sẵn có trên trang thông tin:
http://www.mekonginfo.org/partners/SFDP/index.htm
hoặc tại
Nội Dung
Phương pháp xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế xã hội (PTKT –
XH) từ cơ sở có sự tham gia của người dân (VDP)..........................2
1.Vai trò của công tác kế hoạch trong quản lý nhà nước.....................2
2.Vai trò của người dân trong xây dựng kế hoạch thôn bản...................2
3.Định nghĩa về phương pháp VDP......................................................2
4.Các loại kế hoạch phát triển KT-XH...................................................2
4.1. Kế hoạch phát triển dài hạn.................................................................................. ...2
4.2. Kế hoạch hàng năm....................................................................................... ..........2
5.Giới thiệu chu trình xây dựng kế hoạch PTKT - XH có sự tham gia của
người dân ( VDP)........................................................... .....................1
Các bước xây dựng kế hoạch có người dân tham gia......................2
1. Công tác chuẩn bị........................................................... ................2
2. Đánh giá hiện trạng KT - XH thôn bản..............................................2
2.1. Thu thập thông tin. .................................................................................. ...............2
2.2. Phân tích thông tin ..................................................................... ............................2
2.3. Xây dựng kế hoạch ở cơ sở...................................................................... ...............2
2.4. Tổ chức thực hiện xây dựng kế hoạch tại bản....................................................... ...3
Tổng hợp số liệu ở các cấp.................................. .........................5
1. Thẩm định ...................................................................... ...............6
1.1. Mục đích của việc thẩm định............................................................ .......................6
1.2. Nội dung của công tác thẩm định........................................................... .................6
1.3. Các bước thẩm định........................................................................................... ......6
2. Phê duyệt kế hoạch................................. .....................................6
3. Giao kế hoạch........................................................................... .....7
Phương pháp xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế xã hội (PTKT –XH) từ cơ sở có sự
tham gia của người dân (VDP)
1. Vai trò của công tác kế hoạch trong quản lý nhà nước
Trong nền kinh tế hiện nay, kế hoạch luôn là một công cụ quan trọng trong việc quản lý và điều hành
nền kinh tế đất nước. Công tác kế hoạch phải luôn luôn được đổi mới cho phù hợp với từng giai đoạn và
thời kỳ phát triển của đất nước.
2. Vai trò của người dân trong xây dựng kế hoạch thôn bản
Trong việc xây dựng kế hoạch,( Kế hoạch PTKT - XH xây dựng từ cơ sở -VDP ) sự tham gia của người
dân đóng vai trò quan trọng trong toàn bộ quá trình xây dựng kế hoạch.
3. Định nghĩa về phương pháp VDP
LËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi tõ c¬ së (th«n, b¶n, phêng, x·) cã ngêi
d©n tham gia lµ ngêi d©n th¶o luËn, ®¸nh gi¸ nh÷ng khã kh¨n, trë ng¹i, c¸c
nguån lùc cÇn thiÕt, ®Ò ra nh÷ng môc tiªu ph¸t triÓn l©u dµi, x¸c ®Þnh
nh÷ng ho¹t ®éng hµng n¨m nh»m ®¹t nh÷ng môc tiªu vµ phï hîp víi ®Þnh h-
íng ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Þa ph¬ng.
4. Các loại kế hoạch phát triển KT-XH
4.1. Kế hoạch phát triển dài hạn
Bao gồm các mục tiêu, chương trình và các hoạt động nhằm tạo ra thay đổi cơ bản trong cuộc sống của
cộng đồng thôn bản/ tổ dân phố đồng thời tìm ra những giải pháp lớn để thực hiện các mục tiêu đã đề ra
thời gian xác định có thể từ 3 - 5 năm tuỳ theo yêu cầu và hoàn cảnh cụ thể của cơ sở.
4.2. Kế hoạch hàng năm
Là kế hoạch được xây dựng cho thời gian 1 năm (từ 1/1 đến 31/12 hàng năm) Kế hoạch hàng năm đề ra
các mục tiêu cụ thể cần đạt được trong năm bao gồm những công việc cần thực hiện và các giải pháp cụ
thể để từng bước đạt được mục tiêu kinh tế xã hội của kế hoạch dài hạn.
Một bản kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội ở thôn bản thường bao gồm những yếu tố sau:
- Kế hoạch mục tiêu.
- Kế hoạch giải pháp.
Kế hoạch mục tiêu: Là những thay đổi tích cực mà cộng đồng mong muốn đạt được trong khoảng thời
gian 1 năm, là cái mốc rất cụ thể của từng hoạt động để người dân có thể thực hiện được nhằm từng
bước đạt được mục tiêu của kế hoạch dài hạn.
Kế hoạch giải pháp: Là những hoạt động và biện pháp cụ thể cần thực hiện để đạt được mục tiêu đề ra.
Các hoạt động phải có khối lượng và thời gian, địa điẻm, trách nhiệm cụ thể của các bên tham gia hoạt
động.
5. Giới thiệu chu trình xây dựng kế hoạch PTKT - XH có sự tham gia của người dân
( VDP)
Sơ đồ: Chu trình xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội có người dân tham gia
- Kết quả đánh giá hoặc ước tính kết quả thực hiện kế hoạch trong năm hoặc trong kỳ kế
hoạch hiện tại.
2.3.1. Những nội dung chính cần xác định trong khi xây dựng mục tiêu tổng quát:
- Những mục tiêu về phát triển kinh tế
- Những mục tiêu về phát triển văn hoá, xã hội.
- Những mục tiêu về phát triển an ninh quốc phòng.
2.3.2. Lựa chọn thứ tự ưu tiên
Nhiều khi những mục tiêu được xác định quá nhiều vì vậy phải lựa chọn, so sánh những hoạt động nào
cần ưu tiên làm trước và hoạt động nào làm sau, cân đối với khả năng và nguồn lực có sẵn của địa
phương để nâng cao tính khả thi của kế hoạch. Có thể dùng công cụ xắp xếp theo thứ tự ưu tiên để lựa
chọn ra những mục tiêu nào có điểm càng cao thì được ưu tiên làm trước.
2.3.3. Xây dựng kế hoạch hàng năm
Sau khi lựa chọn mục tiêu ưu tiên cần làm rõ, những hoạt động cụ thể để đạt được những mục tiêu đã
lựa chọn. Một lần nữa các hoạt động phải được xếp theo thứ tư ưu tiên. Các hoạt động phải được thảo
luận kỹ càng với người dân và phải trả lời được các câu hỏi sau:
- Làm cái gi?
- Làm ở đâu?
- Khi nào?
- Khối lượng bao nhiêu?
- Trách nhiệm của thôn bản?
- Hỗ trợ gì từ bên ngoài?
Sản phẩm của bước này là một bản kế hoạch hoàn chỉnh để đưa lên xã tổng hợp theo hệ thống biểu (của
cấp bản, xã)
2.4. Tổ chức thực hiện xây dựng kế hoạch tại bản
Thời gian tiến hành cho một bản lần đầu tiên xây dựng kế hoạch là 3 ngày. Để đảm bảo sự tham gia đầy
đủ của các thành viên nữ và nam trong bản, có thể mời trực tiếp phụ nữ hoặc khuyến khích cả thành viên
nam và nữ trong hộ gia đình cùng tham gia
Ngày thứ nhất
Buổi sáng
Trưởng bản với sự trợ giúp của cán bộ hướng dẫn, thông báo rõ ràng cho mọi người biết:
- Mục đích và nội dung của đợt đánh giá và lập kế hoạch.
- Cách thức tiến hành nội dung làm việc trong 3 ngày.
- Chia nhóm và phân công các nhóm theo từng chủ đề (như thu thập số liệu cơ bảnphân
loại kinh tế hộ, nông nghiệp, lâm nghiệp, y tế giáo dục, kết cấu hạ tầng, ....)
- Chú ý phân công các thành viên trong thôn bản theo khả năng hiểu biết của họ với từng
chủ đề. Nếu phụ nữ quá e ngại, có thể chia họ thành một nhóm riêng hoặc nếu họ tham
gia vào các nhóm nam cần nhắc nhở trưởng nhóm đặc biệt khuyến khích và chú ý tới
những ý kiến của họ.
Buổi chiều: Các nhóm tiếp tục đánh giá theo từng chủ đề
Ngày thứ hai: Các nhóm tiếp tục đánh giá theo từng chủ đề được phân công
Ngày thứ ba
Buổi sáng
Họp các nhóm
- Đại diện của từng nhóm trình bày kết quả đánh giá và đề xuất của từng nhóm. Sau đó
các thành viên của nhóm khác tham gia đóng góp và bổ xung ý kiến.
- Trưởng bản tổng hợp kết quả của các nhóm thành một đánh giá chung về thực trạng của
bản hiện nay.
Lập kế hoạch
- Trưởng bản , cùng với các nhóm tập hợp và liệt kê các hoạt động theo đề xuất của từng
công cụ.
- Sàng lọc các hoạt động và xắp xếp theo thứ tự ưu tiên theo nguyên tắc: Mức độ cấp
thiết, dễ làm, ít lệ thuộc vào bên ngoài, phù hợp với cách làm của địa phương.
- Xây dựng kế hoạch 5 năm và kế hoạch phát triển của năm thứ nhất.
Buổi chiều
- Tổ chức một cuộc họp toàn dân bản để thảo luận và bổ xung vào kết quả đánh giá của
các nhóm.
- Trước tiên, trưởng bản thay mặt cho các nhóm trình bày kết quả đánh giá, kế hoạch mục
tiêu 5 năm và kế hoạch hoạt động của năm đầu tiên.
- Khuyến khích dân bản tham gia đóng góp ý kiến bổ xung vào bản kế hoạch. Đặc biệt để
cho những người phụ nữ nói lên những ý kiến của mình đòi hỏi cần có sự kiên nhẫn vì
họ có thể gặp khó khăn hơn khi trình bày trước đám đông.
- Dựa vào kết quả đóng góp ý kiến của dân bản, trưởng bản bổ xung và sàng lọc lần cuối
cùng các hoạt động trong bản kế hoạch.
- Cuối cùng là kế hoạch phát triển thôn bản đã được xây dựng với sự tham gia, nhất trí
cao của toàn dân trong thôn bản.
Lưu ý: Khi tổng hợp số liệu, cán bộ kế hoạch phải trung thực với số liệu đã có. Tuy nhiên không máy
móc cộng các số liệu của bản mà phải tiến hành phân tích cụ thể.
Sau khi thẩm định kế hoạch, UBND huyện có thể yêu cầu xã chỉnh sửa kế hoạch cho phù hợp với
nguồn lực hỗ trợ từ bên ngoài (huyện, tỉnh, các dự án nếu có ). Sau đó UBND huyện xem xét lại lần nữa
rồi ra quyết định phê duyệt kế hoạch cho cấp xã.
3. Giao kế hoạch
Cấp huyện
UBND huyện tổ chức họp giao kế hoạch cho các xã, bao gồm các ngành liên quan vào cuối tháng 11
hàng năm. Nội dung giao kế hoạch ở cấp huyện:
- Các chỉ tiêu phát triển chủ yếu về các mặt kinh tế - xã hội
- Các nguồn lực hỗ trợ từ huyện: vốn, vật tư, kỹ thuật,....
Cấp xã
Căn cứ kế hoạch được giao tổ chức giao kế hoạch cho từng thôn bản (chậm nhất vào ngày 25/12 ). Nội
dung:
- Các chỉ tiêu chủ yếu. Các nguồn lực hỗ trợ từ xã, huyện tổ chức thực hiện xây dựng kế
hoạch tại bản.
Buổi sáng
1. Ban quản lý thôn bản và những nông dân được lựa chọn cùng với cán bộ hướng dẫn đánh giá
lại từng hoạt động trong kế hoạch phát triển năm 200...:
Những căn cứ để đánh giá
- Sử dụng bản kế hoạch năm 200.., những hoạt động đã thực hiện theo nhu cầu của người
dân nhưng không nằm trong kế hoạch, kế hoạch hoạt động hàng tháng và sổ ghi chép
của thôn bản, rà soát lại các hoạt động đã thực hiện, so sánh chỉ tiêu kế hoạch với việc
thực hiện
- Phân tích và tìm ra nguyên nhân không hoàn thành kế hoạch, chưa thực hiện kế hoạch,
hoặc thực hiện mà không đạt được kết quả
2. Thảo luận đưa ra những giải pháp, lựa chọn những hoạt động và dự thảo bản kế hoạch hoạt
động năm 200.......
Những căn cứ để xây dựng kế hoạch cho năm tiếp theo:
- Căn cứ vào những giải pháp vừa thảo luận ở phần đánh giá
- Căn cứ vào nhu cầu hiện tại của người dân
- Căn cứ vào định hướng phát triển của huyện, xã
Buổi chiều
3. Họp toàn thể dân bản
- Mời mỗi hộ gia đình ít nhất một người tham gia ( trong đó có 1/3 phụ nữ )
- Trình bày mục đích của đợt đánh giá và xây dựng kế hoạch phát triển thôn bản năm
200....
- Trưởng thôn báo cáo kết quả đánh giá việc thực hiện kế haọch 200.... và dự kiến kế
hoạch năm 200.....
- Đóng góp ý kiến của dân bản.
- Thống nhất kết quả đánh giá và kế hoạch năm tiếp theo.
- Thống nhất thời gian gửi kế hoạch lên xã để tổng hợp.
Ghi chú: Trước khi triển khai đánh giá kế hoạch, trưởng thôn phải thoàn thành bản thu thập dữ liệu cơ
bản và thống nhất lựa chọn ít nhất 10 nông dân đại diện cho các ban ngành và những nông dân am hiểu
về các họat động của điạ phương tham gia.