PEWA QAZ MIHEMED AWA DI DROKA AZADXWAZIYA GEL XWE DE B RBEREK EFSANEY?!

JI BO BRANNA 56 SALIYA EHD KIRINA PEWA QAZ MIHEMED HEM EHDN RBAZA BI AN EREFA DOZA KURDISTAN. KAKAR OREMAR
navdarenkurd@hotmail.com Gelek kes hene ku bi nav xizmetek mezin di demek kin de navn mezin danne ser xwe, l nav dann qre-qara wan demek zde di av dil gel de nemaye. Sedem j di piratk de hatiye dtin selmandin. Wek bav kal dibjin: Kar w kes kir y ku bi daw an temam kir Nav hurmeta drok z nabe para herkes. Ji bo bi destxistina navek paqij di xebat droka her netewek de drbn fdakariyek bnimune pwste. Dema di br hizrn mirovek de ev du sifet bn dtin, bgoman ew mirov ji titek natirse bi rihet li hember zehmetyn dijmin gel xwe berxwedan dike. ehd mezin riya azad demokrasiya geln Rojhilata Navn Pewa Qaz Mihemed yek ji wan lderaye ku di xwe nexweyn jiyana gel xwe de, ji wan cuda neb heta can xwe j fday bextewer(xwebext) serbilindiya gel Kurdistan kir. Ji bona w j nav hurmeta w ya drok qet ji nava dil mejiy gel Kurd hem azadxwazn chana demokrasxwaz re nabe. Roja 22. 01. 1946an li qada iwarira di ahiya ragehandina komara demokratka Kurdistan de li bajar Mihabad Pewa Qaz Mihemed li hember zdetir ji 20 hezar Kurdan hinek lder giregirn Kurd bi ehamet tewaziek tej evn sekin wiha axiv: Kurdistan xwed cihek istratej erdnigarya taybet e ku gel Kurd hertim bi b w hind ku netewe milletek din di navbera wan de mesaf bike wan ji hev biqetne, tev bi hevre tde dijn t de xwed malkiyeta xwe ya mill ne. Serbihr(biserhat) droka wan ya derbasby yeke bi git tde hevparin. (Kurd) xwed adab adet nertyn netew yn wisane ku bi ti rengan sedemn cur bi cur ti byerek nekarye sistiyek di nava bingeh binax millyeta wan de peyda bike. Kurd ji kevin de xwediy hezaran paa desthilatdar rkxistn xwe yn mill bne. Hema di Kurdistana azad ya niha de(1) malbata emrn Mkir ku destpker wan Emr Seyfeddn bye, heya 1020 hetav(ems) (1641 zayn) bi awayek serbixwe yek li pey y din: Emr Seyfeddn, Sarim Beg, x Heyder, Emr Beg, Emr Paa heya digehe Qbadxan bi desthilat hza xwe ve (bi awayek serbixwe) hukimdar kirine. Millet red xwed xret Kurd di hem dewir axek de herkes ku xeyala desthilatdariya ntimana wan kiribe, dijayet berengar wan bne li hember wan dijayet(berberakan) kirine ji kirina ti fdakariyek j kmas nekirine. Pit ji destyna seltenet desthilatdariy j, ji bo bi destxistina serxwebn azadiy bi milyonan qrban fda kirine, ji bo ku hertim di hal xebat berxwedan da bn, ti cure zehmet azarek nemaye ku di jiyan de nekinin nebnin. Bi viya re j hm bextre, kurewer, kutin talan ji aliy neyaran ve teheml kirine qet ji bo bi destxistina

armanc xweziyn xwe newestiyane di riya bi destxistina azady da nesekinne(bhina xwe nedane), bi dilek hind bi hz radeyek wisa mezin xebat tkuan kirine ku heya niha hzek wiha peyda nebye ku bikarbe bi hevre(tkda) wan bixeniqne. Mr Kor kutine, Babanyan ser hildane, Baban bdeng kirine Erdelan hestane, ew li erd dane, Bitls rabne hezarn din yn mna wan. Heta di van dawiyan de pit er chan y ber ku dktatoriya ran Tirkiy hatine ser kar ziman adet mezheb taybetmendiyn Kurdan yn netew bi carek lawaz hejar bqmet kirin, ji kirina ti wehiyet hovtiyek nesekinn, xwndin nivsna ziman Kurd j yasax li berkirina cil kincan (kincn Kurd) j qedexe b. Nedihitin em xwediyn qenc di ti mafn mirovanetiy de pikidar xwed par bn. Riya hnbna zanist teknolojiy ji me qt kiribn, her roj bi hecet(hncet - behane) herdem bi teqeleyek kom bi kom desete-deste Kurdn hejar bextre heps surgn dikirin ew dikutin ji beyin dibirin. Destkeft hatina v millet pran bare ji xwe re dibirin ew j bir t(thn) taz dihitin. Heya ku di ehrwera sala 1320an(Augusta 1941an) de firta azady desthilatdariya dktator fastiya Rizaxan herifand(tkikand). Ser Kurdan ji hem zext nerihetyan, hinek azad b di cih de hiss kir ku awa div ji derfet mifay bistne riya rast bi destxistina azadiya v millet iye y i bike? Zilam mirovn bi br xwed hi bi eref ku pir ji mjda b xwna dil xwe vedixwarin ji bo zelliya v millet dkel bhna ewat ji hundur wan derdiket, gelek z dan xuyakirin ku dema kar xebat ye div ji v derfet feyde b standin ev dem bi temam ew roje ya ku yn beriya me j pir av li riya w bn. Bi yekcar z, bwestan rawestan, dest bi kar xebat kirin (Hzb Dmokrat Kurdistan)(2) pkann bi destek peyt(mukim) mijl kar bar xwe y mill bn bi avek hr bi dqet pwst pdvyn Kurdan dan xuyakirin c bi c kirin. Beriya hem titek dubend nakukyn l eayr ku bi dek hle fitneyn kedxwar dktatoran ji bo mtin(kedxwar) xwarina maf emandin(tewandin)a v millet wek ew bixwe dibjin: Tefreq biyendaz w hukumet kn_ Dubendiy bavje ji xwe re desthilatdariy bike, xistibn nava me heya radeyek ev agir belav berfireh bib ku birayn ji dayik bavek ji hev qetandin ku yekit hevgirtina wan j, ji nav rakirin..... Pitre Pewa Qaz Mihemed ku bi nrn avek bavane li gel xwe dinr, behsa wan kar bar ku di ax desthilatdariya Kurdan de valatiya desthilatdariya dewleta navendiya ran kirine, dike wiha axaftina xwe berdewam dike: Me heya niha end xwndingehn kean kuran(xurtan) vekirine, xwndingeha evane me damezrand pirtk bi ziman Kurd hatin wergrandin... Xurt ke zilamn mezin di xwndingehn evane rojane da bi ziman Kurd dixwnin li cih w hind ku e-heft salan mijl xwndin hnbna ziman Fars bibin, di mehek-du mehan de dibine xwnde(xwndewar) hem titek dixwnin dinivsin.

Ji bo nasandina liyaqeta mill derxistina jiyana and, kultur edebya Kurdan ji bo gehandina hewara xwe bi guh cihana mirovanet edalet, pwstiya me bi titn wean belavkirin heb. Weanxaneyek gelek ba hat kirin di bajar me(Mihabad) bixwe de bi ziman me bi weanxana me bixwe kovar rojname derdikevin br ra daxwazn me di chan de belav diken. Destkeft berhemn me ku pareke zde bi qmet b bi hle(dek) ji dest me derdixistin dest kedxwariy barajek li pber me bazara chan dirust kirb. Me riya areseriy peydakir ticaret aboriya Kurdistan pir ba hat teimn kirin. Di ax dktatoriy de ku hem cure maliyat ji me distandin, bi km zdey ne aletn saxlem dermankirin, ne doxtor, derman ne j nexwexane ji me re sazkirin. Em bixwe nexwexanek pir ba di perojek nzk de vedikeyin saxlemiya hevwelatiyn me teimn dibe. Me hzek mill pkanye ku bi cesaretek temam amedeye ji ntimana me re parzvaniy bike. Xuyaye ku serkeftina me seraser di hemen riya demokrasiy de di netceya alakiyn Hzb Dmokrat Kurdistan bi pitgriya chana demokratk e, ji bona w j em dibjn: Bij pkhnern Dmokrat. Gel Kurd bi hezaran sede(baraj) astengyn dijwar di r de hebn, kom dareyn dktatoriy brawestan li hember kar xebata me hertim karikn dikirin ji kirina ti namerdiyek nedisekinn. Duberekyn di navbera l eretan de di hundur de j ji mere pirsgirkn mezin bn. L h yek ji vane nekarn beriya me bigirin me bi dilek bihz li berxwe da me alak xebatn xwe berdewam kirin heya ku serxwebn azadiya netewa Kurd me bi dest xist. Xuyaye ku hinek bermayyn van xeter tehlukan i di hundur de i li derve hj mane, gel Kurd bi mere li dij wan y xebata xwe berdewam bike bi pitigriya Xwed y serfiraz proz bibe. ro ji nunern hem herm navn Kurdistan bi b li ber avgirtina cudahyn n(sinif) i ji axa reiyet, mezin bik tev bi hevre civiyane yekdil yekziman hawara demokrasy diken di rya Demokrat(3) de dimein hza Demukrat didin xuyakirin.(4) Rojn Xwe yn azad, demokras bexteweriya Kurdan zde nedomn. L wek xuyaye sedemn cihan btir di tkna komara Kurdistan Azerbayican bi teisr bn. Pit ku Rizaxan Pehlew di er chan y duyemn da helwesta dewleta xwe bal da lan kirin, rewa siyas ya ran tevlhev b. ran ji aliy Yektiya Sovyet Inglzan hat dagrkirin. Zexta Rusan ya li ser dewleta ran ji ber petrla bakur ran b ku dewleta navendiya ran near bike bi wan re protukola neft mza biken. Di 04. 04. 1946an de di navbera ran Sovyetistan de peymana neft hat mza kirin. Ew peymana ku di navbera dewletn Emrka, Inglz Yektiya Sovyet da hatib mza kirin, dida xuyakirin ku gereke hzn hem welatan di ax e mehan pit sekinandina er gereke ji ran derketane derve li ser esas yekperebna axa ran ku di s peymann jr de hatib diyarkirin: _ 1. Peymana S al(hevgirtin) di 21 Janiviya sala 1945an de.

_ 2. Peymana Potsdam ji 11 meha Juyy heya 3 Auta 1945an. _ 3. Peymana mtiyaza neft ya di navbera Tehran Moskovay de di 04 Aprla 1946an de. Kurdan ji peymana Atlantk ku di navbera Rozvlt irl de hatib lidarxistin, hvyn mezin dikirin, l ev peyman j bi sud rijma Tehran b Kurd tde xwed ti mafek nebn. Herwiha sedemn din yn tkna her du komarn Kurdistan Azerbayican cudabna rbaz helwesta her du komaran ya di tkelya bi gel re b. Komara Kurdistan komarek demokratk b ku ti mesafe di navbera birveber gel Kurd de nedihat dtin. Hem kmnetewn ol mill(Asr, Ermen, Yehd Azer) di Kurdistan de di mafn xwe yn koltur ol de azad bn. Ferqek di navbera wan Kurdan de nedihat dtin. Birvebern Kurd di nava hejar di nava dil gel xwe de gehitibn xwe ji wan cuda hiss nedikirin. Herwiha di 11 meh temen komar de ten yek kes li Mihabad hat kutin ku terorek siyas nay hesibandin. Rbern komara Azerbayican z protukola hevkariy ku di sala 1946an de di navbera nunern her du aliyn Kurd Azer(Qaz Mihemed, general Mistefa Barzan, general Mihemed Husn Syf Qaz, Ceefer Pewer, general Kebr ...) de pkhatib, di piratka xwe de hilweandin z ji Tebrz ber bi Yektiya Sovyet revyan. Bi v reng zdetir ji bst hizar kesan li Tebrz hermn din yn desthilatdariya komara Azerbaycan hatin kutin. Ev kar birvebern komara Azerbayican b sedem ku komara Kurdistan bi ten bimne Pewa Qaz Mihemed ji bo parastina jiyan namsa gel Kurd bi ba dt ku bi teslmkirina xwe, p li wrankirina bajar Mihabad bigire. Pit ku Azerbayican ket dest arta ah ran(Mihemed Riza Pehlew), byer bi awayek tund li pey hev derbas bn. L serokkomar Kurdistan carek din sonda ku di roja ragehandina komara Kurdistan li meydana iwarira li hember gel xwarib, bi br an dubare kir: Emin be Xuda, be kelam ezm Xuda, be ntiman, be erafet mill Kurd, be alay muqedes Kurdistan siwnd dexm ke ta axir henasey giyanim rijandin axirn qetrey xiwnim, be giyan be mal le ry ragirtin serbexwey w berzkirdinewey alay Kurdistan da, tbikim nisbet be cimuhr Kurdistan yekit gel Kurd Azerbayican, mut wefdar bimnim.(5). W heya roja ehdbna xwe bi dehan caran ev sonda xwe ya wefadriye dubar sedbare kir. Di rewek wiha tevlhev de karbidestn dewleta ran ku hertim xwestine ji ava lo masyan bigirin, z ketin xebat ku bi dest rgir, ca xaynn ku bi pere ji xwe re kirbn, bajar Mihabad talan wran biken, l Qaz Mihemed canfda ku hertim ji bo parastina maf gel sembula fdakariy dihat hesibandin, z ji serleker artra ran Homayun desthilatdarn Tehran re xeber and ku: Ger hn bixwazin bi v reng hri bnin ser bajar Mihabad, em j y heya dilopa xwna xwe ya dawiy li dij we er berxwedan bikeyin. Hem karn serokkomar Kurdistan bi awayek demokratk birve din. W xwest ji bo nebna jensdek din di Kurdistan de derfet ji dagirkeran

re nehle. Ji bona w j pitre di mizgefta Ebas Axa de gel birvebern komara Kurdistan li hev civandin Pewa Qaz Mihemed ji gel dawa kir ku di derbar er an j teslmkirina bajar Mihabad dtinn xwe bnin ziman. W w roj ji gel re da diyarkirin ku: Ez di xwe nexweyan de bi were bm ez xwe bidim dest karbidestn dewleta ran ku bi kutina min hem kn kerba xwe li ser min vala biken bila xisarek negehe we. Ez bi sond, peyman girdana bi gel xwe ve wefadar mame qet ji we dr nakevim... Ez berpirsyartiya her tit digirim ser sty xwe...Bila baweriya we heya dawiy bi min hebe.... DADGEHKIRINA RBERN KURD BPIRENSBYN BIRVEBERN DADGEH Dadgehkirina ldern komara 1946a Kurdistan ku yek ji mezintirn byer mehkemn siyas di hem ran Rojhilata Navn de t hesibandin, ji ber end xalan pir girnge. Girngtirn xal berxwedana Pewa Qaz Mihemed hevaln w ye ku bi ekerah dizann ew bne kutin. L wek ahidn arta ran bi xwe j didin xuyakirin, Qaz Mihemed di hem ax mehkemekirin de heta carek j ser xwe netewand hertim btirs bi serbilind bi bersivn xwe yn mentiq, hem amade byyn di dadgeh de heyretgirt kiribn. Xaleke din ya girngiya mehkemekirina ehdn azadiya Kurdistan v rastiy j dide xuyakirin ku her s Qaz di baweriya xwe ya bdaw ji bo diyarkirina qedera siyas ya gel Kurd mana wan ya bi dewama ore demokrasiy gelek zde bye. Di dadgeha formalte leker de ku arta dewleta cinayetkara ran di lekergeha Mihabad de pkann, li dij her s serokn Kurd z biryara darvekirin hat dayn. Hertit di ar rojan de bi daw b ku ev berevaj hem xal zagnn yasaya bingehna ran b. Dadger hevaln w di biryar kar xwe de ne xwed insyatfek serbixwe bn biryara dawiy ji aliy Inglz Emrkyan ve hatib dayn. Bi qas ku birvebern dadgeh di br rayn xwe de brade lawaz bn, Pewa Qaz Mihemed hevaln w j xwed radeyek wisa mezin bihz bn ku nimuneyek mezin ji fdakar welatparziya wan bawera wan ya bdaw bi pkeftina civak siyas, demokras rizgariya Kurd Kurdistan b. Ew di berdewa armancn xwe de mna iyayek mezin pitrast bi bawer bn. L tit her giring di ax mehkemekirin de ev rast b ku birvebern mehkem ji man bawermend, rast, cesaret, zanyar mrxasiya ldern Kurd ecbgirt mabn. Bi taybet bersivn Pewa Qaz Mihemed ku bi piran w j bi pirskirina pirsek, bersiv dida pirsn serok dadgeh, tevlhev xiste nava kar mehkemekirin. Peway Kurd 14 seetan bi awayek mentiq bi wan re axiv ji wan re da selmandin ku Kurdan di pkanna komara Kurdistan de karek qann kiriye maf wane ku li ser diyarkirina qedera xwe ya siyas, xwed biryar kiryar bin. Bi van dtinn berfireh ew ehdn destpka demokras azadiya gel Kurdistan hem geln ran bn ku ji bo gehitina bi armancn xwe, amade bn can xwe j pk doza gel demokrasiy biken.

Di cihek dadgehkirin de ku bi serokatiya serleker ran y bi nav Pars Tebar hat birevebirin, dema ew ji Pewa Qaz Mihemed re dibje: We xwe kire alet dest dijimin..., ew j bi radeyek bihz ku ji hereket ry w y nran dihat xuyakirin, wiha bersiv w da: Hn li kr bn ku piya v jensd(fac) bigirin. Bi van hem strk mdal vakslan, hn li kr bn dema ev dijmin hat nava axa welat me?! Min bi xwe gelek efser serbaz dtin, b w hind ku dijmin nz wan bibe bi sedan klometro ji wan dr, silah(ek) hem titn xwe yn din bi deste kincek diryay(qetyay) digherandin ku ji qada xebat birevin. Min bi xwe zdetir ji sed kes ji van hjayan birin mala xwe ez ji wan re li ser man, berxwedan fdakariy axivme ku raz nebn. Min xwarin kinc dan wan dirav(pere) j dan nava berka wan ek(silah)a wan careke din ji wan re vegerand min gote wan: ku ev namsa weye w nedanin erd di dawiy de min ew andin Tehran... Ger pit valahiya desthilatdariy di herm de min berpirsyartiya birvebirina herm girtiye dest xwe, ji ber w hind bye ku gel Kurd bi piran ev berpirsyartya han pniyar min kirin. L ez li pey meqam an j cihbilindiy nebm, imk min ew hebn. Armanc ew b ku ji difin(poz)a kes xwn ney wiha j b. L hn ku li vir bi fermana axayn xwe yn Emrk Inglz dixwazin me bi dam mehkm biken, ev qas li dora titn vala negeirin vala neaxivin destra wan ya di ber de hat diyarkirin, pkbnin. Mirina di riya gel azady de ji me re irn e em bi can dil v eref dipejrnin. Baweriya we hebe di ax daleqandin de axnek j ji min nay..... Hem parastin axaftinn Pewa Qaz Mihemed ji dil can bn nexwest ku di ry dijmin de lawaziy ji xwe bide nandan bi v reng gel Kurd li cem neyarn wan b tehqr kirin. Ji bona w j dema serok mehkem bi axaftinek bhurmet bi gel Kurd kir Kurd kiksifet bi nav kirin, Pewa rab ser piyan xwest bi kursya(sendelya) ku li ser rnitib hri bike ser serleker Pars Tebar. Ev kiryara lder Kurd tirs xofek mezin xiste dil wan ew near man ku navberek bidene kar xwe y dadgeh kirina her s Qazyan. Nnern edaleta ran ya rizyay z phesiyan ku nikarn bi awayek qann serok Kurd hevaln w mehkm biken. imk Pewa Qaz Mihemed arezayyek zdetir batir ji wan li ser naveroka qanna bingehna ran heb dizan ku awa li hember wan bisekine li berxwe bide. Necef Qul Pisyan ku ahidek ax dadgeh kirin b di cihek pirtuka xwe ya bi nav ( Ez Mihabad xunn ta kinarhay Eres_ Ji Mihabada bi xwn heya qiraxn Ers) dibje: Di dadgeh de Qaz Mihemed hri ser siyaset kiryarn dewleta Tehran kir got: Ez ji kuncik v zindan diqrnim ji dewleta Tehran desthilatdarn wan re dibjim ku hn gunehkarin ne em... we hri anye ser ax welat me mal milk me talan diken.... Herwiha rojnamevanek bi nav Sulyman H j di v derbar de dibje: Qaz got ku div hn li cih me bn girtin mehkeme kirin ku we hri anye ser me di maln me de we em hsr kirine xistine nava girtgeh...Tevaya karn ku rdane ji ber siyaseta dewlet ya zalimane ye. Dewlet heta izin nedida ku gel bi deng raya xwe nunern xwe bine

parliman... Ger dewlet hem Kurdan weke xayn dizane, bila dest xwe ji v erd hilgire ger welatparz dihesibne bila izin bide ku kar bar birvebirina xwe ew bi xwe hildin dest xwe.... Qaz Mihemed qet ji kar xwe poman neb di dadgeh de xwe mna destpker orea demokrasiy di Kurdistan de binav dike. Herwiha ew bi dadger ran dide fam kirin ku berevaj birvebern komara Azerbayican birvebern komara Kurdistan di bin bandora ti hzeke biyan de dewletek Kurd pkneanne. Ew di dadgeh de bi dengek bilind ji wan re dibje: Ev kar min ji ber evna min ya ji bo welat gel min b, her belaya ku hn dixwazin bnin ser min, l gel min nerihet meken...(6) Helwest cesareta Syf Qaz Sedr Qaz j berpirsyarn dadgeh serwand kiribn nedizann bi i away bersiva pirsyarn wan yn mentiq rast biden!!. HELWESTA NUNERN EMRKA INGLZ Di w serdema ku rewa chan ya siyas-civak bi awayek cuda ji ya ro b her du bilukn Rojhilat Rojava bi hevre di rikeberatiy de bn, end caran nnern Emrka Inglz di girtgeh de hatin dtina Qaz Mihemed xwestin ku w biknin aliy xwe ji bo berjewendiyn xwe yn kedxwar ji hurmet bilindahiya w ya civak-siyas mifay bistnin. Qaz Mihemed herend dizan ku bi v kar y sedsed ji mirin rizgar bibe dewleta ran nikare w dam bike, l daxwazn nunern Emrka Birtaniya nepejirandin. Li gor wan belgeyn ku niha hatine weandin, beriya destpka mehkema yekemn ax ku her s Qaz li Mihbad di binavdriy de bn, konsul Emrka birz Lstir Stun li bajar Tebrz, konsul Inglistan birz Kars, nuner kilsaya protestan ya Emrka birz Lio Ingstun Btl, siyasetmedar Emrk y agehdar di pirsgirka Kurdan de birz Duhar herwiha sefr Emrka Gorg Alen li Tehran her yek bi awayek nihn xwe gehandin bajar Mihabad bi hevkariya berpirsyarn arta ran di girtgeh de n cem Pewa Qaz Mihemed. L wan nekar rada ldern Kurd biknin wan ji xwe re bikirin. Di hevdtina ku Duhar bi Qaz Mihemed re pktne jre wiha dibje:Ger Qaz di Kurdistan de siyasetn Emrka birve biben(cra biken), em ji wan re hevkariy biken ew ji girtgeh dam rizgar bibin... Gorg Alen j dibje: Eger Qaz raz bibe, dewleta Emrka j amadeye ku ji bo pkanna dewleta serbixwe ya Kurdistan hevkariy pre bike.... L bersiva Pewa Qaz Mihemed di dema ku dizan roj bi roj dema ehd bna wan nzk dibe, li hember tevaya van pniyar daxwazan Emrk Inglzan wiha b: Ez ne mirovek durme ba dizanim ku hn ji min i dixwazin, l ez bawer mana xwe ji dest nadem. Ez nikarim xiyanet li gel xwe bikem. Min gel xwe dest birat dostya Sovyetistan girtiye ji hevkar pitgriya wan Pewazy dikeyin.(7) Hzn mezin w dem heta Kurdn ku di xizmeta berjewendiyn kedxwaran de bn j, xistin dewr ku Qaz Mihemed raz biken w bxin xizmeta berjewendiyn xwe yn siyas. Wan bi riya serokwezr w dem y raq Nr Sed ku di xizmeta siyaseta Inglzan de b, xwestin ku x Elaeddn Zniw ji Qaz Mihemed re nameyek binivse wan raz bike ku ew herin

raq. x Elaeddn nameyek dinivse bi riya kur xwe x Ebdulqadir nameya xwe digehne dest Qaz Mihemed. L Qaz di bersiva x Elaeddn de ji kur w re wiha dibje: Ji bav xwe re bibje ku ew bixwe xlam byanyaye, ev bes nne ku dixwaze ez j xwe bifiroim wan... Her roja ku derbas dib, di zindana tarya dijminan de riha canfday berxwedana semboln canbihriya Kurdan zdetir getir dib. Ew di w baweriy de bn ku gel Kurd z an j dereng rojek y azadya xwe ji dagrkern Kurdistan bistnin. Berpirsyarn dewleta navendiya ran carek bi nihn Qaz Mihemed hevaln w birin Tehran j, l berpirsyarn Emrk Inglz nekarn wan raz biken ku daxwazn wan bipejirnn xwe ji mirin rizgar biken. Wek dayika Kurd Mna Qaz j dide xuyakirin, Qaz Mihemed beriya ku ji mal derkeve li Miyanduav xwe teslm serleker Homayun bike, ba dizan ku y b ehd kirin. L w carek din an bra me xwe ku i soz qirar dane gel xwe di derav teng de nexwest ji bo rizgarkirina can xwe mna Ceefer Pewer gel xwe di nava lepn gorn har hov de bihle di drok de wek mirovek tirsinok rre b bi brann. Ew kinifa ku nana bdadya hizar sal ya padiahn ran b, nekar di br rayn wan yn azadxwaziy de gherandin bike. Ev rast pit 56 salan ku arva millya ran hinek belge dokumentn li ser mehkemekirina her s Qazyan belav kirin, bi awayek rontir t selmandin. Di v derbar de rojnamevan nivskarn ran biyan j derheqa rbern Kurd de gelek xaln girng dan ekere kirin. Ji van belgan t xuyakirin ku fdakariya Pewa Qaz Mihemed hevaln w ji bo peroja Kurd hem geln ran dergehek n vekir ku ew j dergeh demokrasy b. Pit ku di dadgeha yekemn de biryara damkirin hat dayn, heya s mehan serokkomar Kurdistan hevaln w nehatin dam kirin. Sedemek ji bo v kar ew b ku belk Emrk Inglz bikarbin bi riya iwirandina bi wan re br rayn wan ber bi berjewendiyn xwe ve veghzin. L sedema girngtir ew b ku hzn pmerge arta Kurdistan di bin serokatiya nemir general Mistefa Barzan de li herdera Kurdistan belav bibn er di navbera arta ran Kurdan de berdewam b. Nuner Sovyetistan li bajar Tebrz di raporteke xwe de dibje: Dema ku Kurdan hri ser ben cur bi curn arta ran dibirin er arta axayn xwefiro dikirin, wan ji ber tirs bi nana teslmbn, ala Kurdistan di epern xwe de bilind dikirin wney Peway Kurdistan(Qaz Mihemed) hildigirtin destn xwe... ti rojek nne ku ji herma Kurdistan end kamiyunn birndar kutyan nenin Tebrz.... Di v nav de hrn hza esmanya Emrka her du dewletn raq Tirkiy j hevkariya dewleta ran dikirin.L pmergeyn nemir general Mistefa Barzan Zroy Herk(Bihadr) xisarek mezin gehandin arta ran. Roja 28 Marsa sala 1947an serleker El Rezima Ara sefr Amirka Gorg Alen hatin Mihabad bi awayek nihn di bin berpirsyartiya serleker Nkozad de bo cara duy dawiy dadgeha Pewa Qaz Mihemed, Sedr Qaz general Syf Qaz carek din destpkir. V car kna wan ji Qazyan pir zde b. Ji ber ku wan bi ti awayan nekarbn bigehin armancn xwe. Bersiva

berpirsn Emrk Inglz ji bo damkirina her s Qazya poztv b Mihemed Riza ah Pehlew ku bi hevkariya wan li ser kursiya selteneta ran rnitib, hukim dama Pewa Qaz Mihemed hevaln w mza kirib ku di dest serleker El Rezim Ara de b. Di dadgeha duyemn de j serokkomar Kurdistan hevaln w b w hind ku belge an j nivsek di dest wan de hebe, parzvaniya xwe kirin bi netewe welatparziya xwe serbilind bi kar xwe ftixar dikirin. Mna Qaz di v derbar de dibje: Serwan erf Pit bi dawbna dadgeh hat mala me bi dilek tej hesret xem wiha got: Heyfa mirovek weke Qaz Mihemed, heyfa v zilam mezin, zana hekm. Duh dema pkhatina mehkem Qaz Mihemed ar seetan axiv bi lim mentiq zanyaryn xwe hem birvebern dadgeh ecbgirt kirin. Qaz Mihemed bi evn fdakariyek wisa mezin diaxiv bala endamn dadgeh bi awayek kiandib ser xwe ku ti kesek ji wan nedikar axftinn w qt biken....(8) Di rastiy de Qaz Mihemed ne ten birveber endamn dadgeh mehkeme dikirin, belk rijma ran ya paayet j rre riswa kirib mafdarbna doza gel Kurdistan bi herkes dida pejirandin. Serwan erf ku di dawiya mehkem de fermana damkirina dama Qaz Mihemed hevaln w nepejirandib, ji ber v helwesta xwe ya mirovanetiy ji art hat derxistin pitre ji ber v camr helwesta xwe ya mirovanetiy rast gelek ser nerihetiyan hat. Nve eva 31 Marsa sala 1947an b. Dilgemar mrkujan serokkomar Kurdistan bi hinceta w hind ku y wan binin Tehran, ann qada iwarira pit ku avn serokkomar bi sdar dam ketin, ber xwe da serleker Pars Tebar bi ryek xwe wiha jre got: Hn ji termn me j di tirs wehet de ne, ger dixwazim me dam biken, ima derewan dikin dibjin em we biben Tehran. Weke ekereye derewgotin dury qanna we ye....(9) Pitre Pewa di hundur salona aredariya Mihabad de wesiyetnameya xwe dinivse. Wek efsern ran didin xuyakirin du wesyetnameyn Pewa Qaz Mihemed hebne ku yek siyas ya din j ji bo malbata xwe nivsb. L wesiyetnameya siyasya her s Qazyan j heya niha neketiye dest Kurdan. Li gor gotina efesern ku di ax damkirin de amde bn di ry Qaz Mihemed de ti nann tirs weheta ji kutin nehatine dtin. Ew mirovek netirs bi xret b. Di w ev de w ji Mela Sidq(10) re gotiye: Binivse, bila gel Kurd bizane ku ez heya bhina dawiya jiyana xwe, kur fdakar wan bm... Ji bo ku mna bajar Tebrz Mihabad j wran nebe namsa we b parastin, ez nereviyam min xwe ji were fda kir. Niha ez soza xwe ji bo we bi c tnim di w baweriy deme ku di dirjahiya drok de canfdayyek wiha nehatiye dtin. Elbet li ser we j ferze ku riya min bidomn tola min ji dagrkern welat xwe bistnin. Ez ftixar dikem ku di riya gel xwe de can xwe dikim qrban. Bij serxwebn azadiya Kurdistan.... Pewa Qaz Mihemed di bin sdara dam de dibje: Ey gel Kurd riya azadiya xwe bermeden. Baweriya xwe bi dewleta xwefiroa Pehlew

nenin, soz qirarn wan tev derewin. Wan derew gotin me, dev ji ore xebat berneden, bij azad... . Dema ku berpirsn dewlet xwestin avn Qaz Mihemed bi destmalek gir biden, w izin neda ji wan re wiha got: Ey xaynino, ez li hember gel welat xwe ne ermizarim ku avn xwe bigirim...Dixwazin di van kliyn dawiya jiyana xwe de bi zet serbilind li asyn sibeha welat xwe y bedew binrim ku awa berla tartiy diirne(eq dike). Ez kur wefadar gel xwe bm heme. Mirin ji bo kedxwariy, mirin ji bo Pehlew, bij rana azad, bij gel Kurd bij Kurd Kurdistan.... Bi v away kur rhelal gel xwe, Qaz Mihemed erbeta ehadet vexwar bi kiryar gotinn xwe yn mrane di droka gel xwe de b rberek efsaney mrasek b mirin y berxwedan. Pit ehdkirina Peway Kurd general Mihemed Husn Syf Qaz ji zindan ann qada iwarira. Dema w term serokkomar Kurdistan bi kinf ve daleqand dt, bi dengek bilind li ser ser ranyan qrya wiha got: We awa serokkomar Kurdistan dam kiriye!!?, bij Qaz Mihemed, bij azad.... Bi van dirmn ku w didan ew ber bi sdara dam birin kinf xistin stoy w. L dema ew daleqandin kinifa dar dam qetiya ew carek din ket erd. Syf Qaz mna pehlewan qehremann efsaney carek din rab ser pyan wiha got: Ey efsern xayn, hn padiahn we, r adetn we axayn we weke v kinif rizyay ne.... Pitre carek din kinif xistin stoy w ew j ehd kirin. Ber sib demjimr 5 sib Sedr Qaz j ann qada iwarira dema xwestin av jre bnin, w nepejirand got: Ez ji dest kikn ps yn weke we av venaxm ez j mna bira pismam xwe dixwazim bi avn vekir herim bin dar dam..... Bi v away di rewek de ku wan bi rihet dikar can mal xwe ji dest cinayetkarn dewleta ran rizgar biken, her syan bpoman btirs wers xeniqandin xistin stoyn xwe di riya demokras azadiya geln Rojhilata Navn de pngavn girng drok avtin. Bi awayek ku ne ten di nava Kurdan de, belk di nava hem geln azadxwaz de ew ehdn rmeta bilinda mirovanetiy tn hesibandin. imk wan bi v fdakariya drok nav xwe di mjya hem geln sitem dt de, bi ava zr dan nivsandin tomar kirin. RAYA GIT EHD BNA RBERN KURD Nivskara taliyay Marya Maok di pirtka xwe ya bi nav ran Xebat de dinivse: Kutina hovane ya peway xebata azadxwaziya gel Kurd, Qaz Mihemed birayn w ehamet qehremaniya ku wan di ax damkirin de ji xwe nan dan, ti wextek ji bra mirovan nae. Nav van birayan, hem gel Kurd ji bo xebata di riya bi destxistina azad demokrasiy dilivand... Kovara Firans ya bi nav Muayn Awiryan j wiha nivsb: Branna xatireya rber navdar pver xwefikir gel Kurd lder bizava demokratka ran, Qaz Mihemed birayn w ku ji aliy dewleta ran ve hatin damkirin, ne ten ji bo Kurdn ran belk ji bo kmnetewe geln din j bn dirme nimuneyn oregery .

Herwiha dplomat Emrk Arbald Rozvlt j ku demek di sifareta Emrka li Tehran wezfedar b, di pirtka brannn xwe de wiha dibje: Ez bi rojnamevann Emrk Firans me Mihabad ku ji nzve komara otonomiya Kurdistan bibnim bi serokkomar w re biaxivim. Ji me re hat eyan kirin ku r zagnn komara Kurdan bi awayek mukemel hatine damezrandin... Me bi dtina Qaz Mihemed hisskir ku ew di nava gel de xwed hurmetek taybet ye... Qaz mna intirnasyonalstek pver, hurmetek taybet ji bo geln din li ber av digire... Qaz mirovek bi cesaret, zrek, karzan bnimune, xwedy mentiq axaftinkerek hosta b ku bi her away xebt daku r zangnn dewleta Kurdistan li ser bingeh esasek bitew bihz demokrasy darijne...(11) BERWAWIDEK DI NAVBERA KOMARA KURDISTAN KOMARA SLAMYA RAN DE Pwste b zann ku komara Kurdistan li gor mercn w dema chan ji aliy r zagnn demokratk, dewletek pver b. Ji ber ku di w dem de bi git li hem chan bi qas hejmara tilyn her du destan dewletn demokratk di chan de tunebn ku div komara Kurdistan yek ji demokratktirn dewletn w dem b hesibandin. Ger komara Kurdistan ya ber 56 salan bi komara slamya ran ya ro re b qiyaskirin, y gelek cudah bn dtin. Komara paverya slamya ran ku meleyn rbertiya w dikin, biktirn maf ji bo kmnetewn mill li ber av nagire ji bo v armanc j heya niha bi deh hezaran Kurd kmnetewn din ji aliy wan ve hatine trbaran kirin kutin. L di ax komara Kurdistan de rewa jiyana kmnetewn ol mill bi awayek din b hurmeta maf hem kmnetewn ol mill di ax desthilatdariya Kurdan dihat parastin. Di van 21 saln derbasby de bi hezarn kes rewenbr, siyasetvan xelk sivl i li dervey ran i di nava sinorn ran de hatine damkirin terorkirin. Bi awayek ku di roja ro de ran di raya git de mna dewletek hov pitvana terorsima chan t hesibandin binav kirin. L di 11 meh temen komara Kurdistan de heta yek kes j ji ber armancn xwe yn siyas nehat girtin teror kirin. Di girtgehn komara meleyn paver de bi sedhezaran mirov ji ber br rayn xwe yn siyas jiyanek tal dijwar derbas diken nikarin xwe ji zincrn hsriy rizgar biken. Herwiha komara demokratka Kurdistan bi komarn mna Tirkiye, raq Sriy re j di i awayan de nay berewird kirin. EW NAMIRIN DI DROK DE BN EFSANE Di esman evn say tar de, gelek strk dibiriqin, l ronahiya hinek strkan zdetir e bala mirovan btir dikinin ser bedew trjn xwe yn tej hv. Droka geln azadxwaz j mna esman tej strkn cur bi cure. L hinek kes, strkn tej ronah yn droka netewek ne ku bi nra xwe ronah bexteweriy pk gel xwe diken. Ew bi ti away vemirandin napejirnin mna mumikan diewitin daku ji civata xwe re ronah bexteweriy pk biken. Pewa Qaz Mihemed, Sedr Qaz Seyf Qaz j girantirn berhem xwe y v chan yan can xwe gor erafet doza gel Kurdistan kirin. Ew namirin, imk ew tev mirovn xwed xret netirs bn ku ji mirin netirsn. Dil wan ji hesin polayn b, ji ber ku ji bo jiyaneke erzan pita xwe nedan

gel xwe ew bn navn bmirin ku bi hizaran salan y di nava dil mejiy hem azadxwazn chan de bijn. 31 Mars roja hem ehdn Kurdistan, y bibe roja serhildanek git di her ar peren Kurdistan d. Bi w hvy ku em riya ehdn xwe berneden. Kurd fdakariya serok ehdn xwe ji br naken. Ji bona w j nav Pewa Qaz Mihemed di helbest strann ar hunermendn Kurd de cih girtiye. Cgerxwn, Qedrcan, Premrd gelek kesn din canfdayya wan di helbest strann xwe de xemilandine. Li jr nimuneyek ji strana dengbjiy ku ji aliy dengbjek Kurd y bi nav Helm ve hatiye strn: Heger bra we nay, hn sond bixwin bi w sonda mezin Bi ser Qaz Mihemd Bi xwna x Sed, Ji w roj heya roja ro av qz bk Kurdistan Ji hsira, Ji gir Li ser frisa Ti car betal nabin. Jder Tbn:
_ 1. Pewa Qaz Mihemed behsa azadiya Kurdistan dike ku bi serokatiya Hzb Demokrat Kurdstan komara Kurdistan hatib damezrandin. Hizb Demokrat li ser van bingehan hatib damezrandin: Heqqet, Edalet Temedn(aristaniyet). _ 2, 3. Yan mexseda w HDK e. Div b zann ku HDK di destpk de bi b peyva ran dihat naskirin. Li pit ehdbna Pewa Qaz Mihemed nav rxistin b bi Hizb Dmokrat Kurdistan ran. _ 4. rojnama kurdistan hejmar 10 15.11.1324 beranber 04. 02. 1946 _ 5. Sonda pewa Qazi Mihemed bi zarava Kurmanci wihaye: Ez bi Xwed, bi kelama ezim(mezin)a Xwed, bi nitiman, bi erafeta netewa Kurd, bi ala muqedesa Kurdistan sond dixm ku heya nefesa can xwe ya dawiy rijandina dilopa xwina xwe ya heri dawiy, bi can mal di riya ragirtina serxwebn bilindkirina ala Kurdistan bixebitim nisbet bi komara Kurdistan yekitiya gel Kurd Azerbayican, mutii wefadar biminim. _ 6. Nemir Qaz Mihemed mirovek Kurdperwer, dndar di ax serokkomariy de zanb ku berpirsyartiyek girng girtiye ser miln xwe div heya dawiy li ser soza xwe ya ku ji gel Kurd re dab, wefadar bimne. Ji bona w j nedixwest ji ber karn ku ew berpirs wan bye, gel sivl bguneh b nerihet kirin. _ 7. Ev helwesta exlaq nana wefadar peyman nekniya mrxas rejinn Kurdaye ku di drok de nimuneyn wiha gelek caran bi ber av dikevin. _ 8. Hevpeyvna min bi dayika Kurd Mina Qaz(xanima Pewa Qaz Mihemed) re.

_ 9. Zdetir ji 300 salaye ku birvebern ran bi derew durtiyn xwe gel Kurd ldern wan bi nav at lihevhatin dixapnin dikujin. Heta gelek caran wan serokn Kurd di nava mala xwe de j kutine ku ev j di nava koltura Kurdan de bermiyek wisa mezine ku qet nay bexn. Ji Emrxan Lebzrn, Cewer Axay ikak, Simkoy ikak, Mengur Axa bigire heya Pewa Qaz Mihemed, Silman Mn, Dr. Ebdulrehman Qasimlo, Dr. Sadiq erefkend ...hwd tev bi nav diyaloga atiy bi dest padiah meleyn ran hatine ehd kirin. _ 10. Mela Sidq mirovek xwefiro xulamok dewleta ran b ku di kliyn dawiya jiyana serokn Kurd ji aliy dewleta ran ve ji bo nivsandina wesyetnameya ldern Kurd hevkariya dijmin gel xwe dikir. Gel Kurd ev xiyaneta w ji br nekirin. Ji bona w j w nekar jiyana xwe di Mihabad de berdewam bike pitre ji nava Kurdan reviya. _ 11. Nivsa Nemir Rehm Qaz Esrar muhakimy Qaz Mihemd ve yarane bi ziman Fars_ Esrarn mehkeme kirina Qaz Mihemed hevaln w.