GRAMATIKA IZENORDAINAK: Izena ordezkatzen dute, haren funtzioa betetzen dute, ezin da determinatzailerik ez adjektiborik erabili, deklinatu egiten

dira. MOTAK: 1-Pertsona-izenordainak: pertsona zehazten dute (nor, nori, norekin) Bi motatakoak: arruntak (ni, zu...) indartuak: aditzaren aurrean eta ERE hitzaren aurrean (neu, zeu..) Pertsona-izenordain arrunten taula:

NOR NORK ni hi hura gu zu zuek nik hik hark guk zuk zuek

NOREN nire hire haren gure zure zuen haien

NORENTZAT niretzat hiretzat harentzat guretzat zuretzat zuentzat haientzat

NOREKIN nirekin hirekin harekin gurekin zurekin zuekin haiekin

NORTAZ nitaz hitaz hartaz gutaz zutaz zuetaz haietaz

haiek haiek

Pertsona-izenordain indartuak: NOR NORK neu heu bera zeu geu neuk heuk berak zeuk geuk NOREN neure heure beraren zeure geure zeuen NORENTZAT neuretzat heuretzat berarentzat zeuretzat geuretzat zeuentzat NOREKIN neurekin heurekin berarekin zeurekin geurekin zeuekin NORTAZ neutaz heutaz beraz zeutaz geutaz zeuetaz

zeuek zeuek

berak berek

beren

berentzat

berekin

berez

2-Zehaztugabeak: Ez dute zehazten nori buruz edo zeri buruz hitz egiten gauden. -Inor/ezer :galderetan eta ezezko perpausetan -norbait/zerbait: baiezkoetan -Edonor/edozer: galderetan, baiezkoetan eta ezezkoetan. 3-Bihurkariak: ekintzaren egilea eta hartzailea pertsona bera direnean. Noren kasua + BURUA (neure buruari) 4-Elkarkariak: elkarrekikotasuna edo bi pertsonaren arteko harremana edo eragina ematen dute aditzera. -Mugagabean deklinatzen dira. -Bizidunen deklinabide marka hartzen dute, nork kasuan izan ezik (elkarrekin, elkarri, elkarrengana). LEXIKOA Sinonimoak: Ahal = nahi Oparo = jori Soro = lur-sail Patrika = sakela Irabazi (izena) = mozkin

Esapideak: Miseria gorritik atera Aberastu Kale gorrian geratu Ezer gabe geratu Negu gorria heldu Negu hotza heldu. Umegorria izan Umemokoa izan. Astegun gorria izan Asteguna izan. Lotsa gorria pasatu Lotsa handia pasatu. Larrugorritan egon Biluzik egon. Inoren lepotik barre egin Inoren kontura barre egin Zerbait bere onera etorri lehengora itzuli Piper egin Sasieskola egin Pipertu Haserretu Piperrik ez Batere ez Piper gorria baino gorriago Lotsa izan Sardina bat jan, sardina bat lan Indarra izateko ongi elikatu beharra dago Txerri gosetiak ezkurra amets Zerbaiten gabezia duenak huraxe nahi du Ogi gogorrari hagin zorrotza Lan zailei gogor heldu behar zaie. JAN aditzaren esanahia bera dutenak: higatu, sinetsi, xahutu, desagerrarazi, elikatu. Hitz elkartuak: Jatetxe: janaria eta edaria zerbitzatzen diren etxea. Jan-neurria: ieta Jangela: jantokia. Jangura: jateko gogoa, gosea Janaldi: jaten igarotzen den denbora. Jatordu: jateko ordua Jangai: jatekoa.