หลักสูตรท้องถิ ่น ลายผ้าไหม- หมี ่ขิด กับรูปเรขาคณิ ต

ที ่มาและคามส!าคั"
ผ้าไหมมัดหมี ่ ผ้าไหมมัดหมี ่เป็ นศิลปะการทอผ้าชนิ ดหนึ ่ ง ซึ ่ งใช้
เป็ นวิธีการมั ดแล้วย้อมaี วิธีการมัดและย้อมaีเu ่ อให้aามารnได้ร ปราง
หรอลายผ้าที ่u้องการนัน 1ึงนั Hว าเป็ นศิลปะที ่มีnวามลึกซึงเป็ นอยาง
ยิ ่ง ศิลปะการทอผ้าไหมมัดหมี ่เหม ่ อน1ะมีเÞuาะประเทศในแnHเอเชีย
เทานัน a วนทางยÌรป อเมริกาดเหม ่ อน1ะไมมี aาหรั Hลายผ้ามั ดหมี ่ที ่
เห็นอยÌดยทั่ วไปนัน1ะมีลายที ่มีลั กLnะเป็ นรปเรnาnnิ u nอเป็ น
มมÞากหรอuัดuรงลายที ่เห็นกันuามปกuิ 1ะได้แกลายหมี ่ nอ หมี ่n้อ
หมี ่nั่ ง หมี ่Ìnม หมี ่กง หมี ่Hัก1ั H ซึ ่ งมัก1ะuHเห็นได้ใน1ังหวัดอ ่ น¸ nอง
nาnuะวันออกเÞี ยงเหน อทก1ังหวัด
ผ้าพื ้ นบ้านพื ้ นเมืองของไทยที่ ทอกันตามท้องถิ่นต่าง ๆ ใน
ปัจจุบันนี้ เต็มไป้!ย"!"าย#"$%ั&"ัก'()ต่าง ๆ มากมาย *+ ่ งผ้,
ใ-้ผ้าในยุ.ปัจจุบันอาจไม่เข้าใจ.!าม/มาย#"$มองไม่เ/็น.ุ(.่า
"!"าย#"$%ั&"ัก'()เ/"่านี้ บาง"ายก็มี-ื ่ อเ0ียก%ืบต่อกันมา
/"าย-ั่ !.น บาง-ื ่ อก็เป็ น1า'าท้ องถิ่นไม่เป็ นที่เข้าใจของ0นไทย
ใน1า.อื ่ น ๆ เ-่น "ายเอี้ ย "ายบักจัน 2"2 บาง-ื ่ อก็เ0ียกกันมา
3ยไม่0้,ป0$!ัติ เ-่น "าย#มงมุม "ายป"า/ม+ก *+ ่ ง#ม้#ต่ผ้,ทอก็
อ4ิ บายไม่ไ้ !่าท5าไมจ+งเ0ียก-ื ่ อนั้ น บาง"!"ายก็มีผ้,ตั้ ง-ื ่ อใ/้
ใ/ม่ เ-่น"าย "ขอพ0$เทพ" เป็ นต้น %ั&"ัก'()#"$"!"ายบาง
อย่างก็เ-ื ่ อม3ยงกับ.ติ#"$.!ามเ-ื ่ อของ.นไทยพื ้ นบ้านที่นับถือ
%ืบต่อกันมา/"าย ๆ -ั่ !อายุ.น #"$ยัง%ามา0ถเ-ื ่ อม3ยงกับ
"!"ายที่ ป0าก6อย่,ใน7ิ"ป$อื ่ น ๆ เ-่น บนจิต0ก00ม8าผนัง
#"$%ถาปัตยก00ม /0ือบางทีก็มีก"่า!ถ+งใน ต5านานพื ้ นบ้าน #"$
ใน!00(.ี เป็ นต้น
บาง"!"ายก็เป็ น.ติ0่!มกับ.!ามเ-ื ่ อ%าก"#"$ป0าก6อย่,
ใน7ิ"ป$ของ/"าย-าติ เ-่น "ายขอ/0ือ"ายก้น/อย เป็ นต้น *+ ่ ง
นับ!่าเป็ น"ายเก่า#ก่#ต่3บ0า(ของ/"าย ๆ ป0$เท7ทั่ !3"ก /าก
เ0า0้,จัก%ังเกต#"$7+ก'าเป0ียบเทียบ#"้!ก็จ$เข้าใจ"!"าย#"$
%ั&"ัก'()ในผ้ าพื ้ นเมื องของไทยไ้ มากข+ ้ น #"$มองเ/็ น.ุ (.่ า
ไ้"+ก*+ ้ งข+ ้ น
"!"ายต้น#บบ %ามา0ถ#บ่งเป็ น 9 ป0$เ1ท ไ้#ก่
:. "ายเ%้นต0ง /0ือเ%้นขา
;. "าย<ันป"า
=. "าย%ี่เ/"ี่ยมขนมเปี ยกป,น /0ือ"ายกากบาท
9. "ายขเป็ น!งเ/มือนก้น/อย /0ือต$ขอ
ผ้าไหม- หมี ่nิด เป็ นมรดกทางวัuนธรรมnองnาnอีaาน ซึ ่ งเป็ น
มรดกที ่aHทอดกันมาเป็ นเวลายาวนาน และยังaร้างช ่ อเaียงให้
1ังหวั ดอดรธานี มาÌดยuลอด อีกทั งลายผ้าไหม ผ้ าหมี ่nิดนันได้มีการ
uัuนามาเร ่ อย¸ ซึ ่ งได้ใช้ลวดลาย1ากธรรมชาuิ 1ากaัuว และลวดลาย
1ากรปเรnาnnิ u ซึ ่ งล้วนแล้วแuกอให้เกิดnวามaวยงามทั งaิ น และ
เu ่ อให้เกิดการuัuนาuอยอดnองลวดลายผ้าไหม ผ้าหมี ่nิด ที ่ใช้ร ป
เรnาnnิ uaร้างลวดลาย 1ึงได้1ัดทาหลักauรนี อีกทั ง เu ่ อให้นั กเรียน
ทราHnึงnnnาnองผ้าไหม ผ้าหมี ่nิดอันเป็ นมรดกที ่ดีงาม และยัง1ะกอ
ให้เกิ ดการuัuนาอยางดีnึนuามลาดัH
หลั กauรนี 1ะกลาวnึงประnวามเป็ นมาnองผ้าไหม-หมี ่nิดnอง
1ังหวั ดอดรธานี การuัuนาnองผ้าไหม ผ้ าหมี ่nิด ลวดลายผ้ าไหมผ้ า
หมี ่nิดที ่เป็ นรปเรnาnnิ u Ìดยหลั กauรนี 1ะยึดศนยหัunกรรมทอผ้า
ไหม- ผ้าหมี ่nิด หมH้ านนาnา 1ังหวั ดอดรธานี เป็ นศนยการเรียนร้ เu ่ อ
ให้ได้nวามร้อยางทั่ วnึง ยังมีผ้เชี ่ยวชาgทางด้านuาง¸เชน ผ้เชี ่ยวชาg
ทางด้านออกแHHลวดลาย ผ้เชี ่ยวชาgทางด้านออกแHHaี และเu ่ อ
ให้ การเรียนประaHผลaาเร็1ยังมีผ้เชี ่ยวชาgทางด้านการทอผ้า เu ่ อ
ชวยแนะน าและuึ กให้นั กเรียนได้ป_ิHัuิ1ริง ซึ ่ งการได้ลงมอป_ิHัuิ1ะ
เป็ นaวนหนึ ่ งในการเรียนร้ในหลั กauร เuราะนั กเรียน1ะได้เกิ ดทักLะ
กระHวนการอยางแท้1ริง