Kodi Doganor

REPUBLIKA EN SHQIPRIS KUVENDI LIGJ Nr.8449, dat 27.01.
1999
KODI DOGANOR I REPUBLIKS S SHQIPRIS N mbshtetje t neneve 81 dh 83, paragrafi 1, t Kushtetuts s Republiks s Shqipris, me propozim t Kshillit t Ministrave, KUVENDI I REPUBLIKS S SHQIPRIS VENDOSI PJESA I DISPOZITA T PRGJITHSHME KREU 1 FUSHA E ZBATIMIT DHE PRKUFIZIME BAZ Neni 1 Legjislacioni doganor prbhet nga ky Kod, nga legjislacioni doganor ndrkombtar lidhur me konventat n t cilat aderon Republika e Shqipris, nga aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi si edhe nga aktet e tjera ligjore q kan t bjn me veprimtarin doganore.
1
Neni 2 Veprimtaria doganore siguron mbrojtjen e interesave t Republiks s Shqipris, q kan t bjn me importet, eksportet dhe tranzitet e mallrave, pavarsisht nga mnyra e transportit, lidhur me drgesat ndrkombtare, me kalimin n pikat kufitare dhe me qarkullimin e lir t mallrave, t personave dhe t bagazheve t tyre. Neni 3 Territori doganor prfshin territorin toksor, ujrat territoriale, ujrat e brendshme dhe hapsirn ajrore t Republiks s Shqipris. Neni 4 Vija doganore prbhet nga bregdeti, brigjet e liqeneve e t lumenjve kufitar dhe nga kufijt toksor me shtetet e tjer. Neni 5 1. Zona doganore prfshin at pjes t territorit doganor ku veprojn autoritetet doganore si dhe t gjitha zonat ku kto autoritete ushtrojn kontroll ose mbikqyrje doganore. 2. Zonat doganore vendosen n pikat e kontrollit t kalimit t kufirit si dhe n pikat e tjera t territorit doganor. 3. Krijimi, shtrirja territoriale dhe klasifikimi i zonave doganore t prhershme ose t prkohshme, caktohen nga Kshilli i Ministrave me propozim t Ministrit t Financave. Neni 6 1. Zona doganore e mbikqyrjes toksore prbhet nga territori q prfshin hapsirn nga vija doganore e kufirit toksor deri n 10 km n brendsi. Prgjat bregdetit kjo zon mbikqyrjeje shkon deri n 5 km nga bregu n brendsi. 2. Zona doganore e mbikqyrjes detare prbhet nga rripi i detit q shtrihet prej vijs doganore deri n kufirin e jashtm t ujrave territoriale dhe t ujrave t brendshme.
Neni 7 Me autoritete doganore kuptohen autoritetet e ngarkuara me zbatimin e legjislacionit doganor, si dhe t akteve t tjera ligjore dhe nnligjore zbatimi i t cilave i sht ngarkuar ktyre autoriteteve. Neni 8 Pr qllim t ktij Kodi, prdoren prkufizimet e mposhtme: 1. Person do t thot: a) nj person fizik b) nj person juridik c) t gjith personat e tjer, t njohur nga legjislacioni n fuqi. 2. Person i vendosur n Republikn e Shqipris do t thot: a) n rastin e nj personi fizik ose t personave t tjer t prmendur n paragrafin 1(c), do person q rregullisht banon n Shqipri, b) n rastin e nj personi juridik, do person i cili ka n Republikn e Shqipris nj zyr t regjistruar, selin qndrore ose nj seli t prhershme afariste. 3. Administrat doganore do t thot: struktura organike e autoriteteve doganore. 4. Zyr doganore do t thot: do zyr n t ciln mund t kryhen t gjitha ose nj pjes e formaliteteve q parashikon legjislacioni doganor. 5. Vendim do t thot: do akt zyrtar i autoriteteve doganore q ka t bj me normativat doganore q rregullojn nj shtje t caktuar, i cili ka pasoja ligjore pr nj ose disa persona t caktuar ose t identifikueshm. 6. Status doganor do t thot: statusi i mallrave t kategorizuara si mallra shqiptare ose jo shqiptare.
7. Mallra shqiptare do t thot: a) mallrat q prftohen ose prodhohen trsisht n territorin doganor t Republiks s Shqipris sipas kushteve t prcaktuara n nenin 29 dhe q nuk kan n prbrje mallra t importuara nga vende ose territore t tjera; b) mallrat e importuara nga vende ose territore t tjera dhe t vendosura n qarkullim t lir n territorin doganor t Republiks s Shqipris; c) mallrat q prftohen ose prodhohen n territorin doganor t Republiks s Shqipris, qoft vetm prej mallrash t prmendura n nnparagrafin (b), qoft prej mallrash t prmendura n t dy nnparagrafet e msiprm (a) dhe (b). 8. Mallra jo shqiptare do t thot: t gjitha mallrat q nuk prfshihen n paragrafin 7. 9. Borxh doganor do t thot: detyrimi q ka nj person pr t paguar shumn e detyrimeve t importit (borxh doganor importi) ose shumn e detyrimeve t eksportit (borxh doganor eksporti), q zbatohen pr mallra t caktuara sipas dispozitave n fuqi n Republikn e Shqipris. 10. Detyrime importi do t thot: detyrimet doganore dhe taksa t tjera q kan efekt t njjt me detyrimet doganore q duhen paguar n importimin e mallrave. 11. Detyrime eksporti do t thot: detyrimet doganore dhe taksa t tjera q kan efekt t njjt me detyrimet doganore q duhen paguar n eksportimin e mallrave. 12. Debitor do t thot: do person q ka nj borxh doganor pr t paguar. 13. Mbikqyrje nga autoritetet doganore do t thot: veprimet me karakter t prgjithshm t ndrmarra nga kto autoritete pr t siguruar respektimin e legjislacionit doganor dhe, kur sht e nevojshme, t dispozitave t tjera t zbatueshme mbi mallrat q i nnshtrohen mbikqyrjes doganore. Mbikqyrja e zons doganore t mbikqyrjes toksore kryhet nga autoritetet doganore t brendshme dhe mbikqyrja e zons doganore t mbikqyrjes ujore nga autoritetet doganore detare.
14. Kontroll nga autoritetet doganore do t thot: kryerja e veprimeve specifike si kontrolli i mallrave, verifikimi i ekzistencs dhe i vrtetsis s dokumentave, shqyrtimi i kontabilitetit dhe i dokumentave t tjer t ndrmarrjeve, inspektimi i mjeteve t transportit, kontrolli i bagazheve dhe i mallrave t tjera q personat mbajn ose kan n trupin e vet, kryerja e verifikimeve dhe e veprimeve t tjera t ngjashme, pr t siguruar respektimin e rregullave doganore dhe kur sht e nevojshme, t dispozitave t tjera t zbatueshme mbi mallrat q i nnshtrohen mbikqyrjes doganore n territorin doganor t Republiks s Shqipris. 15. Destinacion doganor i mallrave do t thot: a) vendosja e mallrave nn nj regjim doganor; b) hyrja e tyre n nj zon t lir ose n nj magazin t lir; c) rieksportimi i tyre nga territori doganor i Republiks s Shqipris; d) asgjesimi i tyre; e) braktisja dhe kalimi i tyre n favor t buxhetit t shtetit; 16. Regjim doganor do t thot: a) vnia n qarkullim t lir; b) tranziti; c) magazinimi doganor; d) prpunimi aktiv; e) prpunimi nn kontroll doganor; f) lejimi i prkohshm; g) prpunimi pasiv; h) eksportimi.
17. Deklarim n dogan do t thot: akti me t cilin nj person shpreh, n format dhe mnyrat e caktuara, vullnetin pr t vendosur mallrat nn nj regjim t caktuar doganor. 18. Dat e pranimit t deklarimit n dogan do t thot: asti kur bhet deklarimi n dogan dhe pranohet nga zyra doganore. 19. Deklarues do t thot: personi q bn deklarimin n dogan n emrin e vet, ose personi n emr t t cilit bhet deklarimi n dogan. 20. Paraqitje e mallrave n dogan do t thot: njoftimi i autoriteteve doganore, n mnyrn e parashikuar, pr mbrritjen e mallrave n zyrn doganore ose n nj vend t caktuar ose t miratuar prej autoriteteve doganore. 21. lirim i mallrave do t thot: akti, me an t t cilit autoritetet doganore e bjn nj mall t disponueshm pr qllimet e parashikuara nga regjimi doganor, t cilit ai mall i ishte nnshtruar. 22. Mbajts i regjimit do t thot: personi pr llogari t t cilit sht br deklarimi n dogan, ose personi t cilit i jan transferuar t drejtat dhe detyrimet e personit t prmendur m lart lidhur me nj regjim doganor. 23. Mbajts i autorizimit do t thot: personi t cilit i sht lshuar autorizimi. KREU 2 ORGANIZIMI I ADMINISTRATS DOGANORE, I PERSONELIT DHE I VEPRIMTARIS DOGANORE Seksioni 1 Organizimi i Administrats Doganore qendrore dhe lokale Neni 9 1. Administrata Doganore prbhet nga Drejtoria e Prgjithshme, nga Drejtorit Rajonale dhe nga degt doganore. Ajo varet nga Ministria e Financave dhe sht nn mbikqyrjen e saj.
2. Drejtorit Rajonale varen nga Drejtoria e Prgjithshme e Doganave dhe jan nn mbikqyrjen e saj. Ato prbhen nga nj ose disa deg doganore, mbi t cilat ushtrojn kontroll. 3. Kompetencat dhe organizimi i Administrats Doganore prcaktohen n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi. 4. N strukturat e Drejtoris s Prgjithshme t Doganave krijohet organi i lufts kundr kontrabands dhe trafikut t paligjshm, i cili kryen funksionet e policis gjyqsore. Detyrat dhe t drejtat e personelit q kryen funksionet e policis gjyqsore jan t prcaktuara me ligj. Neni 10 Orari i funksionimit t zyrave t Administrats Doganore prcaktohet n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi. Seksioni 2 Formalitetet, kontrollet, mbikqyrja dhe kompetencat e autoriteteve doganore Neni 11 1. Mallrat mund t kalojn vijn doganore t kufirit toksor, ujor dhe n aeroporte vetm n pikat e kalimit t kufirit shtetror ku ka zona doganore. 2. Ngarkimi, shkarkimi, imbarkimi, zbarkimi dhe transbortimi i mallrave dhe i mjeteve prgjat vijs doganore kufitare dhe n aeroporte kryhet me lejen e autoriteteve doganore dhe n prputhje me mnyrat e prcaktuara prej tyre. 3. Autoritetet doganore jan prgjegjse pr : a) kryerjen e t gjitha veprimeve t prcaktuara n kt Kod pr mallrat n hyrje dhe n dalje t territorit doganor shqiptar, sipas rregullave t parashikuara n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi; b) verifikimin dhe vjeljen e detyrimeve doganore q duhen paguar;
c) parandalimin, verifikimin dhe luftn ndaj veprimtaris kontraband, shkeljeve dhe trafikut t paligjshm t mallrave t ndaluara; d) konstatimin dhe verifikimin e shkeljeve t dispozitave t ktij Kodi, t parashikura n pjesn VIII; e) prgatitjen dhe nnshkrimin e marrveshjeve e t konventave ndrkombtare n fushn e doganave, sipas autorizimit; f) prgatitjen, mbledhjen dhe, mbi bazn e nj krkese me shkrim, drgimin e t dhnave statistikore t tregtis s jashtme pr Ministrin e Tregtis dhe pr organet e tjera publike t parashikuara nga legjislacioni n fuqi; g) mbikqyrjen n t gjith territorin doganor t Republiks s Shqipris t mallrave q i nnshtrohen mbikqyrjes s autoriteteve doganore; 4. Pr t siguruar respektimin e dispozitave t prcaktuara nga ky Kod dhe nga akte t tjera ligjore dhe nnligjore, zbatimi i t cilave u sht ngarkuar autoriteteve doganore, punonjsit e doganave ushtrojn kontroll mbi t gjitha mallrat, mbi mjetet e transportit dhe udhtart q kalojn vijn doganore n zonat doganore e prgjat vijs kufitare toksore e ujore, n ujrat e brendshme dhe n hapsirn ajrore, q jan nn mbikqyrjen e autoriteteve doganore. Me qllim q t rritet efikasiteti i kontrolleve, autoritetet doganore mund t lidhin edhe marrveshje pr shkmbim informacioni me organizma publike ose private, shqiptare ose t huaja, t ktij sektori. 5. N pikat e kalimit t kufirit toksor, ujor e n aeroporte, si edhe n dalje nga doganat e brendshme, organizohet kontrolli i mallrave dhe i mjeteve t transportit q dalin nga zonat doganore, pr t verifikuar nse cilsia dhe sasia e mallrave t transportuara jan n prputhje me dokumentat doganore shoqruese. Nse nuk rezultojn mosprputhje, punonjsit e dogans q kryejn kt shrbim vendosin mbi dokumentat doganore vuln q tregon se jan n rregull. N rast t kundrt, ata prpilojn proces-verbalin prkats, t cilin ia kalojn Kryetarit t zyrs doganore pr t kryer formalitetet e mtejshme.
6. Kur sht e nevojshme, nj shrbim i till kryhet nga autoritetet doganore edhe nprmjet kontrollit t mjeteve t transportit prgjat rrugve t lvizjes s ktyre mjeteve. N kt rast, punonjsit e dogans q jan ngarkuar pr t ndaluar mjetet e transportit, prdorin tabeln e ndalim-qarkullimit, me t ciln jan pajisur nga Drejtoria e Prgjithshme e Doganave, dhe i tregojn drejtuesit t mjetit kartn e tyre identifikuese. N rast se nga kontrolli i br rezultojn parregullsi, punonjsit e dogans e shoqrojn automjetin pran zyrs doganore m t afrt, ku prpilojn proces-verbalin prkats, i cili i dorzohet Kryetarit t zyrs doganore pr t kryer formalitetet e mtejshme. 7. Me qllim q t sigurohet zbatimi i legjislacionit doganor dhe i akteve t tjera ligjore dhe nnligjore, zbatimi i t cilave i sht ngarkuar dogans, autoritetet doganore mund t kryejn t gjitha kontrollet e nevojshme pran ambjenteve t deklaruesit ose t cdo personi tjetr q esht prfshir, n mnyr direkte ose t trthort, n clirimin e mallrave, sipas akteve nnligjore n zbatim t ktij Kodi. 8. N rastet kur autoritetet e tjera q veprojn n territorin doganor t Republiks s Shqipris kan dyshime ose vihen n dijeni pr shkelje t normave t ktij Kodi, t akteve nnligjore n zbatim t tij, si dhe t ligjeve t tjera, zbatimi i t cilave sht detyr e autoriteteve doganore, ato njoftojn menjher zyrn doganore q mbulon territorin n fjal. Kjo e fundit kryen t gjitha verifikimet e formalitetet e rastit, prfshir ktu edhe njoftimin e organeve gjyqsore, sipas procedurave t parashikuara n Pjesn VIII t ktij Kodi. 9. Kur ka dyshime t bazuara pr trafik droge, armsh ose pr krime t tjera me karakter ekonomik e financiar, autoritetet kompetente t policis mund t ndalojn automjetet q u nnshtrohen formaliteteve doganore dhe q jan t vulosura me plumb prej autoriteteve doganore. N kto raste, mjetet e transportit shoqrohen n zyrn doganore m t afrt q sht kompetente territorialisht, ku hiqet vula dhe autoritetet e msiprme policore, n prani t autoriteteve doganore, kryejn t gjith kontrollet q ato i konsiderojn t nevojshme. Kto autoritete, n bashkpunim me autoritetet doganore, prgatisin nj raport me shkrim, i cili, nse sht rasti, u drgohet autoriteteve gjyqsore n prputhje me dispozitat e Kodit t Procedurs Penale. Neni 12
1. Prve rasteve t forcave madhore, plotsisht t dokumentuara dhe me prjashtim t regjimit t tranzitit dhe vendosjes s mallrave n qarkullim t lir, deklarimi n dogan duhet t bhet n zyrn doganore kompetente pr territorin ku sht vendosur personi. 2. Drejtori i Prgjithshm, duke br prjashtim nga rregulli i shprehur n pikn 1, kur rrethanat krkojn kryerje kontrollesh t veanta, mund t vendos q formalitetet doganore pr disa kategori mallrash t prqndrohen n zyrn doganore kufitare ose n nj a disa zyra doganore t brendshme. 3. Pr nevoja t tregtis dhe me krkes t personit t interesuar, kryetart e degve doganore mund t lejojn q disa nga kontrollet doganore t kryhen n ambientet e deklaruesve ose n vende t tjera t propozuara prej tyre, t cilat konsiderohen t prshtatshme nga autoritetet doganore pr kryerjen e t gjitha kontrolleve t nevojshme. Deklaruesit i ngarkohen shpenzimet e ktij shrbimi, t cilat prcaktohen me udhzim t Drejtorit t Prgjithshm, duke llogaritur kohn e harxhuar pr kryerjen e kontrollit, si dhe largsin e ktyre ambienteve nga zyra doganore. Seksioni 3 Organikat, punsimi dhe marrdhniet e puns s personelit t Administrats Doganore Neni 13 1. Brenda 15 ditsh nga data e hyrjes n fuqi t ktij Kodi, Kshilli i Ministrave, me propozim t Ministrit t Financave, prcakton organikn e administrats doganore, n mnyr q t garantoj, nga njra an, mbrojtjen e interesave fiskale t Republiks s Shqipris, dhe nga ana tjetr, nj organizim t prshtatshm pr dinamizmin dhe veantin e veprimtaris doganore. Drejtori i Prgjithshm i Doganave merr masat pr caktimin e personelit n zyrat doganore qendrore dhe lokale. 2. N organik, personeli sipas detyrave ndahet n funksionar t lart, drejtues, funksionar doganor dhe personel tjetr doganor t kategorizuar n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi.
10
3. Detyrat dhe funksionet e secils prej kategorive t msiprme, si dhe procedurat e kalimit nga nj nivel m i ult n nj nivel m t lart karriere prcaktohen n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi. 4. Kshilli i Ministrave, brenda 15 ditsh nga data e hyrjes n fuqi t ktij Kodi, prcakton nivelin e pags pr do kategori t personelit t parashikuar n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi n prputhje me ligjislacionin n fuqi. Neni 14 1. Drejtori i Prgjithshm emrohet me vendim t Kshillit t Ministrave, me propozim t Ministrit t Financave. Nndrejtort e Prgjithshm t Doganave emrohen nga Ministri i Financave me propozim t Drejtorit t Prgjithshm t Doganave, sipas dispozitave t punsimit t ktij Kodi. 2. Personeli i Administrats doganore, me prjashtim t personelit ndihms, punsohet nprmjet nj konkurimi publik, sipas procedurave t prcaktuara nga Ligji Pr Shrbimin Civil dhe nga aktet nnligjore n zbatim t tij, si dhe nga aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi dhe nga dispozita t tjera t posame q rregullojn funksionimin e Drejtoris s Prgjithshme t Doganave. 3. Personeli ndihms punsohet Prgjithshm i Doganave. me emrim nga Drejtori i
Neni 15 1. Prve t ardhurave t prmendura n Nenin 296 t ktij Kodi, Drejtoris s Prgjithshme t Doganave i lihen edhe 2% t t ardhurave vjetore t doganave, pr ti prdorur pr investime, prmirsim t kushteve t puns e t jetess s personelit t administrats doganore, si dhe pr shprblimin e tij. 2. Pa rn ndesh me aktet e tjera ligjore e nnligjore n fuqi pr npunsit publik, personelit t Administrats Doganore, duke pasur parasysh veantin e puns q kryen, si dhe vshtirsit q prballon gjat ushtrimit t detyrs, mund ti njihet nj shprblim stimulues, i bazuar n kriteret e mposhtme:
11
a) shrbimi i kryer n zyrat doganore t kufirit toksor, ujor dhe ajror; b) shrbime me rrezik t veant pr personin; c) konstatimi i shkeljeve t Kodit Doganor dhe akteve nnligjore n zbatim t tij; d) efikasiteti n pun; 3. Drejtori i Prgjithshm, mbi bazn e kritereve t parashikuara n paragrafin 2 m sipr, bn shprndarjen e ktij shprblimi midis personelit t Administrats Doganore. Neni 16 1. Policia gjyqsore sipas nenit 9(4) t ktij Kodi gzon statusin e ushtarakut. Ajo vepron n prputhje me legjislacionin n fuqi. 2. Personeli doganor mban uniformn e shrbimit dhe sipas vendimit t Drejtorit t Prgjithshm t Doganave mund t pajiset me arm. N rastet kur, pr nevoja t shrbimit, sht e nevojshme t veprohet pa uniform, personeli doganor duhet t paraqes dokumentin e identifikimit lshuar nga Drejtori i Prgjithshm i Doganave. 3. Pajisja me arm dhe prdorimi i tyre nga punonjsit e dogans bhet n prputhje me dispozitat e ligjit pr armt dhe t ligjit pr prdorimin e armve t zjarrit. 4. Personelit doganor i ndalohet t pranoj, drejtprdrejt ose trthorazi, shprblime n para ose n natyr pr shrbimet doganore q kryen. Atij i ndalohet t ushtroj fardo lloj veprimtarie tregtare ose kshillimore, t papajtueshme me ushtrimin e veprimtaris doganore. 5. Personeli doganor sht i detyruar t ruaj sekretin profesional pr t gjitha veprimtarit q lidhen me ushtrimin e detyrs. 6. N baz t dispozitave t parashikuara nga Kodi Penal dhe t dispozitave ligjore e nnligjore n fuqi n fushn e doganave, Drejtori i Prgjithshm merr masa disiplinore pr rastet e shkeljeve t ktij neni.
12
KREU 3 DISPOZITA T PRGJITHSHME, Q KAN T BJN POSARISHT ME T DREJTAT DHE DETYRIMET E PERSONAVE LIDHUR ME LEGJISLACIONIN DOGANOR Seksioni 1 E drejta e prfaqsimit Neni 17 1. Sipas kushteve t prcaktuara n nenin 89(2), do person mund t caktoj nj prfaqsues t vetin pr marrdhniet me autoritetet doganore, pr t kryer veprimet e pr t prmbushur formalitetet e parashikuara nga legjislacioni doganor. 2. Ky prfaqsim mund t jet: a) i drejtprdrejt, kur prfaqsuesi vepron n emr e pr llogari t nj personi tjetr; ose b) i trthort, kur prfaqsuesi vepron n emr t tij, por pr llogari t nj personi tjetr. 3. Prve rasteve t prmendura n nenin 89(2) (b) dhe (3), prfaqsuesi duhet t jet i vendosur n Republikn e Shqipris. 4. Prfaqsuesi duhet t deklaroj se vepron pr llogari t personit t prfaqsuar, t specifikoj nse prfaqsimi sht i drejtprdrejt ose i trthort dhe nse ka t drejtn t veproj si prfaqsues. 5. Autoritetet doganore i krkojn do personi q deklaron se vepron n emr dhe pr llogari t nj personi tjetr, t paraqes dokumente q provojn se i sht dhn e drejta t veproj si prfaqsues. 6. Prfaqsues, sipas kushteve t prcaktuara n kt nen, mund t jet edhe agjenti doganor i liensuar si i till nga Drejtoria e Prgjithshme e Doganave. Kushtet pr lshimin dhe revokimin e lienss prcaktohen n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi. Seksioni 2
13
Vendime lidhur me zbatimin e legjislacionit doganor Neni 18 1. Kur nj person krkon q autoritetet doganore t marrin nj vendim n zbatim t rregullave doganore, ai duhet t vr n dispozicion gjith informacionin dhe t gjitha dokumentet e krkuara nga autoritetet doganore pr marrjen e vendimit. 2. Vendimi merret dhe i njoftohet krkuesit brenda 30 ditsh nga data e paraqitjes s krkess. 3. Kur vendimet q jan marr dhe i jan njoftuar krkuesit me shkrim nga autoritetet doganore hedhin posht krkesn e tij ose jan n dm t tij, duhet t shpjegohen arsyet n t cilat jan bazuar kto vendime. N to duhet t vihet n dukje e drejta e krkuesit pr tu ankuar si parashikohet n nenet 19 dhe 20 t ktij Kodi. 4. Vendimet q jan marr dhe i jan br t ditura krkuesit zbatohen menjher nga autoritetet doganore. Kur vendimi krkon pagesn e detyrimeve t importit ose t detyrimeve t eksportit dhe ky vendim kundrshtohet nga krkuesi, zbatimi i tij mund t pezullohet vetm n qoft se ekziston ose lshohet nj garanci. Neni 19 1. Nj vendim n favor t krkuesit anulohet n qoft se sht marr n baz informacionesh t pasakta ose t paplota dhe kur: a) krkuesi ishte n dijeni ose objektivisht duhej t ishte n dijeni q informacioni i dhn ishte i pasakt ose i paplot, dhe b) ky vendim nuk do t ishte marr mbi bazn e nj informacioni t sakt e t plot. 2. Personi t cilit i adresohet vendimi duhet t njoftohet menjher pr anulimin e tij. 3. Anulimi sht i vlefshm q nga data e marrjes s vendimit dhe mund t bhet vetm brenda periudhs kohore pr t ciln sht i vlefshm autorizimi.
14
4. Personi i interesuar mund t ankohet kundr vendimit t anulimit t autorizimit pran Drejtoris s Prgjithshme t Doganave brenda 10 ditve q nga data e njoftimit. Drejtori i Prgjithshm i Doganave kthen prgjigje brenda 20 ditve pr pranimin ose jo t ankess. N rast se Drejtori i Prgjithshm i Doganave nuk kthen prgjigje brenda ktij afati kohor, krkesa quhet e pranuar. Neni 20 1. Me prjashtim t rasteve t prmendura n nenin 19, vendimi i marr n favor t personit t interesuar revokohet ose ndryshohet n rastet kur nj ose disa prej kushteve t prcaktuara pr marrjen e vendimit nuk prmbushen m. 2. Nj vendim n favor t personit t interesuar mund t revokohet, kur personi t cilit i adresohet ai nuk prmbush detyrimet q rrjedhin nga vendimi n fjal. 3. Personi t cilit i adresohet vendimi njoftohet menjher pr revokimin ose ndryshimin e tij. 4. Revokimi ose ndryshimi i vendimit sht i vlefshm q nga data e njoftimit. 5. Personi i interesuar mund t ankohet kundr revokimit ose ndryshimit t vendimit pran Drejtoris s Prgjithshme t Doganave brenda 10 ditve q nga data e njoftimit. Drejtori i Prgjithshm i Doganave kthen prgjigje brenda 20 ditve pr pranimin ose jo t ankess. N rast se Drejtori i Prgjithshm i Doganave nuk kthen prgjigje brenda ktij afati kohor, krkesa quhet e pranuar. Seksioni 3 Informacioni Neni 21 1. Personat fizik dhe juridik pr veprimet e tyre doganore, si dhe institucionet shtetrore n ushtrimin e funksioneve dhe kompetencave q u ka dhn ligji mund tu krkojn autoriteteve doganore informacion pr zbatimin e legjislacionit doganor. Nj krkes e till
15
mund t refuzohet kur ajo nuk lidhet me nj veprim importi ose eksporti q do t kryhet realisht. 2. Informacioni i jepet krkuesit pa pages. Megjithat, n rastin kur autoritetet doganore kan br shpenzime t veanta, q kan t bjn veanrisht me kryerjen e analizave dhe me raportet e ekspertve pr mallrat ose me kthimin e mallrave krkuesit, shpenzimet i ngarkohen ktij t fundit. Neni 22 1. Autoritetet doganore, kundrejt nj krkese me shkrim, japin informacion tarifor t detyrueshm. 2. Informacioni tarifor i detyrueshm sht detyrues pr autoritetet doganore kundrejt mbajtsit t informacionit vetm prsa i takon klasifikimit tarifor t mallrave. Informacioni tarifor i detyrueshm sht detyrues pr autoritetet doganore vetm lidhur me mallrat, pr t cilat formalitetet doganore jan kryer pas dats s dhnies s informacionit nga ana e tyre. 3. Mbajtsi i ktij informacioni duhet t provoj q mallrat e deklaruara i korrespondojn n do aspekt mallrave t prshkruara n informacion. 4. Informacioni tarifor i detyrueshm sht i vlefshm pr nj afat prej 6 vjetsh. Prve rasteve t parashikuara n nenin 19, informacioni tarifor i detyrueshm anulohet n rastet kur ai bazohet n informacione t paplota ose t pasakta t dhna nga krkuesi. 5. Informacioni tarifor i detyrueshm pushon s qeni i vlefshm kur: a) nuk prputhet m me aktet ligjore dhe nligjore n fuqi; b) nuk prputhet m me shnimet shpjeguese ose me ndryshimet e bra n n Nomenklaturn e Sistemit t Harmonizuar pr Prshkrimin dhe Kodifikimin e Mallrave, t miratuara nga Organizata Botrore e Doganave. N kt rast, data prej s cils informacioni tarifor i detyrueshm pushon s qeni i vlefshm, sht data n t ciln botohen masat e siprprmendura;
16
c) marrsi i informacionit ndryshimin e tij.
njoftohet
pr
revokimin
ose
6. Klasifikimi tarifor i br nga Drejtoria e Prgjithshme e Doganave sht detyrues dhe mund t ndryshohet vetm me vendim t Komitetit t Sistemit t Harmonizuar pran Organizats Botrore t Doganave. Seksioni 4 Dispozita t tjera Neni 23 Autoritetet doganore, n prputhje me kushtet e parashikuara nga dispozitat n fuqi, kryejn t gjitha kontrollet q konsiderohen t nevojshme pr t siguruar zbatimin me korrektsi t legjislacionit doganor. Neni 24 Pr zbatimin e legjislacionit doganor, do person i prfshir n mnyr t drejtprdrejt ose t trthort n operacione q lidhen me tregtin e mallrave duhet tu paraqes autoriteteve doganore t gjith dokumentat dhe informacionin e nevojshm, pavarsisht nga mnyra e prdorur pr mbajtjen e tyre, si dhe t jap gjith ndihmn e nevojshme t krkuar prej tyre, brenda afateve kohore t prcaktuara nga autoritetet doganore. N kt rast zbatohet neni 26 i ktij Kodi. Neni 25 do informacion i natyrs konfidenciale ose q sht dhn n konfidenc, mbrohet nga detyrimi pr ruajtjen e sekretit profesional. Kto lloje infomacionesh nuk jepen nga autoritetet doganore pa lejen e shprehur qart t personit ose t organit q i jep ato. Dhnia e informacionit lejohet ather kur autoritetet doganore jan t detyruara ose t autorizuara ta japin at pr procedura gjyqsore, sipas dispozitave n fuqi, veanrisht t atyre pr mbrojtjen e t dhnave. Neni 26 1. Personat e interesuar i ruajn dokumentat e prmendura n nenin 24 pr qllime kontrolli nga ana e autoriteteve doganore pr nj periudh
17
prej dhjet vitesh kalendarike, pavarsisht nga mjeti i prdorur. Kjo periudh fillon nga fundi i vitit kur: a) n rastin e mallrave t vendosura n qarkullim t lir ose t deklaruara pr eksport, qysh nga fundi i vitit kur sht pranuar deklarata pr vendosjen n qarkullim t lir ose pr eksport; b) n rastin e mallrave te vendosura n qarkullim t lir me detyrime importi t reduktuara ose zero, pr shkak t prdorimit t tyre t veant, qysh nga fundi i vitit kur mallrat pushojn s qeni objekt mbikqyrjeje doganore; c) n rastin e mallrave t vendosura nn nj regjim tjetr doganor, qysh nga fundi i vitit kur regjimi doganor n fjal ka prfunduar; d) n rastin e mallrave t vendosura n zon t lir ose n magazin t lir, qysh nga fundi i vitit kur mallrat largohen nga zona ose magazina e lir. 2. Megjithat dokumentat ruhen m gjat se afati prej pes vitesh, n prputhje me dispozitat e parashikuara n akte t tjera ligjore, n rastet e mposhtme: a) kur kontrolli i autoriteteve doganore mbi nj borxh doganor tregon se kontabiliteti prkats duhet korrigjuar; b) n rast se komunikimi me debitorin sht pasoj e nj veprimi q mund t onte n ndjekje penale dhe autoritetet doganore nuk mund t prcaktonin shumn e sakt q duhet paguar sipas ligjit. Neni 27 Vlera e valutave t huaja n lek shqiptare q duhet zbatuar n kuadrin e legjislacionit doganor, llogaritet me kursin e kmbimit t shpallur nga Banka e Shqipris.
P J E S A II
18
FAKTORT MBI BAZN E T CILVE ZBATOHEN DETYRIMET E IMPORTIT E T EKSPORTIT, SI DHE MASAT E TJERA T PARASHIKUARA PR TREGTIN E MALLRAVE KREU 1 TARIFA DOGANORE DHE KLASIFIKIMI TARIFOR I MALLRAVE Neni 28 1. Detyrimet doganore ligjore q duhen shlyer kur lind nj borxh doganor, bazohen n Tarifn doganore t Republiks s Shqipris. 2. Masat e tjera, t parashikuara nga dispozitat q rregullojn fusha t veanta, q kan t bjn me tregtin e mallrave, zbatohen, kur sht e nevojshme, sipas klasifikimit tarifor t ktyre mallrave. 3. Tarifa doganore e Republiks s Shqipris prfshin: a) nomenklaturn harmonizuar; e mallrave t bazuar n sistemin e
b) do nomenklatur tjetr, t bazuar trsisht ose pjesrisht n sistemin e harmonizuar, ose q i shton nnndarje ktij sistemi dhe q prcaktohet me dispozita t tjera q rregullojn sektor t veant, me synim zbatimin e masave tarifore q kan t bjn me tregtin e mallrave; c) nivelet e detyrimeve doganore dhe t taksave t tjera, q zbatohen normalisht mbi mallrat e prfshira n nomenklaturn e bazuar n sistemin e harmonizuar; d) masat tarifore preferenciale t prcaktuara n marrveshjet q Republika e Shqipris lidh me vende t caktuara ose me grupe vendesh, dhe q parashikojn dhnien e nj trajtimi tarifor preferencial; e) masat pezulluese autonome q parashikojn nj reduktim n, ose prjashtimin nga, detyrimet e importit q duhen paguar pr disa mallra;
19
f) masa t tjera tarifore t parashikuara n kuadrin e politikave tregtare shqiptare; g) masa t tjera tarifore t parashikuara nga ligje t tjera shqiptare 4. Me krkes t deklaruesit, zbatohen masat e prmendura n nnparagrafet 3 (d) dhe (e), n vend t atyre t parashikuara n nnparagrafin 3 (c), kur mallrat n fjal plotsojn kushtet e prcaktuara nga kto masa. Krkesa mund t paraqitet edhe m pas, me kusht q t plotsohen kushtet e prkatse. 5. Kur zbatimi i masave t prmendura n nnparagrafin 3(d) dhe (e) kufizohet n nj vllim t caktuar importesh, ato pushojn s qeni t vlefshme: a) n rastin e kontigjenteve tarifore, sapo arrihet kufiri i vllimit t prcaktuar t importeve; b) n rastin e tavaneve tarifore, sipas dispozitave t prcaktuara n aktet ligjore dhe nnligjore prkatse. 6. Klasifikimi tarifor i mallrave qndron n prcaktimin, sipas legjislacionit n fuqi: a) t nndarjes s Nomenklaturs s bazuar n Sistemin e Harmonizuar ose t nnndarjes s do nomenklature tjetr t prmendur n nnparagrafin 3(b); ose b) t nndarjes s do nomenklature tjetr, t bazuar trsisht ose pjesrisht n sistemin e harmonizuar, ose q i shton nnndarje ktij sistemi dhe q parashikohet nga dispozita t tjera q rregullojn sektor t veant, me synim zbatimin e masave q ndryshojn nga masat tarifore q kan t bjn me tregtin e mallrave, n t ciln klasifikohen mallrat e siprprmendura. 7. Trajtimi tarifor favorizues prej t cilit mund t prfitojn disa mallra pr shkak t natyrs s tyre ose t prdorimit t tyre t veant, i
20
nnshtrohet kushteve t prcaktuara n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi. Kur krkohet autorizim, zbatohen nenet 109 dhe 110. 8. Pr qllim t paragrafit 7, me shprehjen trajtim tarifor favorizues kuptohet reduktimi ose pezullimi i nj detyrimi importi, si prmendet n nenin 8(10), qoft kjo edhe n kuadrin e nj kontigjenti tarifor. KREU 2 ORIGJINA E MALLRAVE Seksioni 1 Origjina jo preferenciale Neni 29 1. Me mallra q e kan origjinn nga nj vend i caktuar, kuptohen mallrat e prftuara ose prodhuara trsisht n at vend. 2. Me shprehjen mallra t prftuara ose prodhuara trsisht n nj vend kuptohen: a) produktet minerale t nxjerra brenda ktij vendi; b) produktet bimore t vjela ose t korrura n at vend; c) kafsht e gjalla t lindura dhe t rritura n at vend; d) produktet e prejardhura nga kafsh t gjalla t rritura n at vend; e) produktet e gjahut ose t peshkimit t kryer n at vend; f) produktet e peshkimit dhe produkte t tjera deti t marra jasht ujrave territoriale t atij vendi, nga anije t regjistruara ose t matrikuluara n at vend dhe q mbajn flamurin e ktij vendi; g) mallrat e prftuara ose t prodhuara n bordin e anijevefabrike nga produktet e prmendura n nnpragrafin (f), me origjin nga ai vend, me kusht q kto anije-fabrike t jen t regjistruara ose t matrikuluara n at vend dhe t mbajn flamurin e tij;
21
h) produktet e marra nga shtrati i detit ose nntoka posht shtratit t detit jasht ujrave territoriale, me kusht q ky vend t ket t drejta ekskluzive pr shfrytzimin e shtratit t detit ose t nntoks; i) hedhurinat, mbetjet q dalin nga veprimtaria e prodhimit dhe produktet jasht prdorimit, q jan mbledhur n at vend dhe q mund t shrbejn vetm pr tu prdorur si lnd t para; j) mallrat e prodhuara trsisht dhe vetm prej mallrave t prmendura n nnpragrafet (a) deri (i) ose prej nnprodukteve t tyre, n do stad prodhimi q t jen. 3. N funksion t paragrafit 2, shprehja vend prfshin edhe ujrat territoriale t atij vendi. Neni 30 Mallrat, prodhimi i t cilave ka prfshir m shum se nj vend, quhen me origjin nga vendi ku kto mallra i jan nnshtruar trajtimit ose prpunimit t fundit, thelbsor, t justifikuar ekonomikisht, i cili sht kryer n nj ndrmarrje t pajisur pr kt qllim dhe si rezultat i t cilit sht prodhuar nj produkt i ri ose q prfaqson nj stad t rndsishm t prpunimit. Neni 31 1. Legjislacioni doganor mund t parashikoj paraqitjen e nj dokumenti q vrteton origjinn e mallrave. 2. Dhoma e Tregtis, nn juridiksionin e s cils sht prodhuar malli, lshon ertifikatn e origjins jo preferenciale t mallrave me origjin shqiptare. 3. Pavarsisht nga paraqitja e ktij dokumenti, n rast dyshimesh serioze, autoritetet doganore mund t krkojn prova t tjera pr tu siguruar q treguesi i origjins prputhet me rregullat e prcaktuara n legjislacionin prkats.
22
4. Rregullat e origjins jo preferenciale prcaktojn kushtet q duhet t plotsojn mallrat pr tu konsideruar me origjin nga nj vend i caktuar. Ato shrbejn: a) pr zbatimin e tarifave doganore t Republiks s Shqipris, prjashtuar masat e parashikuara n nenin 28, paragrafi (3)(d). b) pr zbatimin e masave q ndryshojn nga kto tarifa, t prcaktuara me dispozita t posame n fushn e tregtis s mallrave. Formalitetet pr lshimin e ertifikats s origjins jo preferenciale prcaktohen n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi. Seksioni 2 Origjina preferenciale e mallrave Neni 32 1. Dispozitat mbi origjinn preferenciale prcaktojn kushtet q duhet t plotsojn mallrat pr t prfituar nga masat preferenciale t parashikuara n marrveshjet q Republika e Shqipris nnshkruan me vende t veanta ose me grupe vendesh. 2. Autoritetet doganore jan t autorizuara t lshojn ertifikatn e origjins preferenciale t mallrave. 3. Rregullat mbi origjinn preferenciale si edhe formalitetet pr lshimin e ertifikatave t origjins preferenciale prcaktohen n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi. KREU 3 VLERA E MALLRAVE PR QLLIME DOGANORE Neni 33 Dispozitat e ktij Kreu prcaktojn vlern doganore t mallrave pr qllim t zbatimit t Tarifs Doganore t Republiks s Shqipris si dhe t masave jo tarifore t parashikuara nga dispozita t tjera q rregullojn fusha t veanta q kan t bjn me tregtin e mallrave.
23
Neni 34 1. Vlera doganore e mallrave te importuara sht vlera e transaktuar, q sht mimi realisht i paguar ose q duhet paguar pr mallrat e shitura pr eksport drejt territorit doganor t Republiks s Shqipris, duke marr n konsiderat edhe rregullimet q mund ti bhen n prputhje me nenet 37 dhe 38, me kusht q: a) nuk ekziston asnj kufizim pr tjetrsimin ose prdorimin e mallrave nga blersi, prve kufizimeve q: i) jan vendosur ose parashikuar me ligj ose nga autoritetet publike t Republiks s Shqipris, ii) nuk ndikojn n mnyr thelbsore n vlern e mallrave. b) shitja ose mimi nuk jan objekt i kushteve ose shqyrtimeve, pr shkak t t cilave nuk mund t prcaktohet vlera doganore e mallrave q duhen vlersuar; c) asnj pjes e t ardhurave t nxjerra nga do rishitje, tjetrsim ose prdorim i mvonshm i mallrave nga blersi, t mos i kthehet drejtprdrejt ose trthorazi shitsit, prve rastit kur mund t bhet nj rregullim i duhur n prputhje me nenin 37; dhe d) blersi dhe shitsi nuk jan t lidhur, ose kur blersi dhe shitsi jan t lidhur, vlera e transaktuar t jet e pranueshme pr qllime doganore sipas paragrafit 2. 2 a) Pr t prcaktuar nse vlera e transaktuar sht e pranueshme pr qllimet e paragrafit 1, fakti q blersi dhe shitsi jan t lidhur nuk prfaqson n vetvete nj arsye t mjaftueshme pr ta konsideruar vlern e transaktuar t papranueshme. Nse sht e nevojshme, shqyrtohen rrethanat e shitjes dhe pranohet vlera e transaktuar, me kusht q lidhja t mos ket ndikuar n mim. Nse, n baz t informacionit t dhn nga deklaruesi ose t marr nga burime t tjera, autoritetet doganore kan arsye t mendojn q kjo lidhje ka ndikuar n mim, ata i komunikojn arsyet deklaruesit, t cilit i jepet nj mundsi e arsyeshme pr tu prgjigjur. Me krkes t deklaruesit, arsyet njoftohen me shkrim.
24
b) N nj shitje mes personash t lidhur, vlera e transaktuar pranohet dhe mallrat vlersohen n prputhje me paragrafin 1, vetem kur deklaruesi provon q kjo vler i prafrohet shum njrs prej vlerave t mposhtme, q ekzistojn n t njjtn ose prafrsisht n t njjtn koh: i) vlers s transaktuar n rast shitjeje t mallrave identik ose t ngjashme pr eksport drejt Republiks s Shqipris, midis blersve dhe shitsve q nuk jan t lidhur n asnj rast, ii) vlers doganore t mallrave identike ose te ngjashme, si prcaktohet n nenin 35(2) (c ), iii) vlers doganore t mallrave identike ose t ngjashme, si prcaktohet n nenin 35(2)(d). N zbatimin e kritereve t siprprmendura, duhet t mbahen parasysh diferencat q lidhen me nivelet tregtare, nivelet sasiore, elementet e renditura n nenin 37 dhe shpenzimet e bra nga shitsi n ato shitje, n t cilat ai dhe blersi nuk jan t lidhur, nse keto shpenzime nuk jan br nga shitsi n shitje n t cilat shitsi dhe blersi jan t lidhur. c) Kriteret e vendosura n nnparagrafin (b) prdoren me krkes t deklaruesit dhe vetm pr qllime krahasimi. Nuk mund t vendosen vlera zvendsuese sipas nnparagrafit n fjal. 3 a) mimi realisht i paguar ose q duhet paguar pr mallrat e importuara sht pagesa e plot e br ose q duhet br nga blersi pr shitsin, ose n dobi t ktij t fundit dhe q prfshin t gjitha pagesat e bra ose q duhen br, si kusht i shitjes s mallrave t importuara, nga blersi shitsit, ose nga blersi nj pale t tret, pr t shlyer nj detyrim t shitsit. Pagesa mund t mos bhet me doemos n formn e transferimit t parave. Pagesa mund t bhet me an t letrave te kredis ose do mjeti tjetr te rn dakort, dhe mund t bhet drejtprsdrejti ose trthorazi. b) Veprimtarit, duke prfshir edhe veprimtarit e marketingut, q ndrmerren nga blersi pr llogari t vet dhe q jan t ndryshme nga ato pr t cilat neni 37 parashikon nj rregullim, nuk konsiderohen se jan nj pages e trthort q i bhet shitsit, edhe pse mund t konsiderohen se jan n prfitim t shitsit ose jan ndrmarr n marrveshje me shitsin, dhe kostoja e tyre
25
nuk i shtohet mimit realisht t paguar ose q duhet paguar n prcaktimin e vlers doganore t mallrave t importuara. Neni 35 1. Kur vlera doganore nuk mund t prcaktohet n baz t nenit 34, ajo duhet t prcaktohet duke ndjekur sipas radhs nnparagraft (a), (b), (c ) dhe (d) t paragafit 2, duke u ndalur n t parin nnparagraf q lejon prcaktimin e saj, me prjashtim t rasteve n t cilat radha e zbatimit t nnparagrafve (c) dhe (d) mund edhe t shkmbehet, nse kt e krkon deklaruesi; dhe vetm n rast se kjo vler nuk mund t prcaktohet n baz t nj nnparagrafi t caktuar, lejohet t zbatohen dispozitat e nnparagrafit q vjen menjher pas tij sipas radhs q prshkruhet m sipr n kt paragraf. 2. Vlera doganore e prcaktuar sipas ktji neni do t jet: a) vlera e transaktuar e mallrave identike te shitura pr eksport drejt Republiks s Shqipris dhe t eksportuara n ose afrsisht t njjtn koh me mallrat q po vlersohen; b) vlera e transaktuar e mallrave t ngjashme, t shitura pr eksport drejt Republiks s Shqipris dhe t eksportuara n ose afrsisht t njjtn koh me mallrat q po vlersohen; c) vlera e bazuar n mimin pr njsi, n t cilin mallrat e importuara q u korrespondojn mallrave identike ose t ngjashme te importuara dhe t shitura brenda Republiks s Shqipris n sasin m t madhe t prgjithshme, personave jo t lidhur me shitsit; d) vlera e prllogaritur e prbr nga mbledhja e: i) kostos ose vlers s materialeve e t fabrikimit ose t do prpunimi tjetr t prdorur pr prodhimin e mallrave t importuara, ii) shums s fitimit dhe t shpenzimeve t prgjithshme, q ka br prodhuesi n vendin e eksportimit pr ti eksportuar n drejtim t Republiks s Shqipris, q jan t barabarta me shumat q zakonisht rezultojn nga shitja e mallrave t s njjts kategori ose lloj me mallrat q po vlersohen,
26
iii) kostos ose vlers s elementve t prmendur n nenin 37(1)(e). 3. Rregulla t mtejshme pr zbatimin e paragrafit 2 t siprprmendur do t prcaktohen n aktet nligjore n zbatim t ktij Kodi. Neni 36 1 Kur vlera doganore e mallrave t importuara nuk mund t prcaktohet n baz t nenit 34 ose 35, ajo prcaktohet n baz t t dhnave t disponueshme n Republikn e Shqipris, duke prdorur mjete t arsyeshme, n prputhje me: a) Marrveshjen pr zbatimin e nenit 7 t Marrveshjes s Prgjithshme mbi Tarifat dhe Tregtin; b) nenin 7 t Marrveshjes s Prgjithshme mbi Tarifat dhe Tregtin; c) dispozitat e ktij Kreu. 2. N rastet kur zbatohet paragrafit 1 vlera doganore nuk mund t prcaktohet mbi bazn e: a) mimit t shitjes n Republikn e Shqipris t mallrave t prodhuara n Republikn e Shqipris; b) nj sistemi, i cili, pr qllime doganore, parashikon pranimin e vlers m t lart midis dy vlerave alternative; c) mimit t mallrave n tregun e brendshm t vendit eksportues; d) kostos s prodhimit, t ndryshme nga vlerat e prllogaritura e t prcaktuara pr mallra identike ose t ngjashme, n prputhje me nenin 35(2)(d); e) mimeve pr eksport drejt nj vendi tjetr t ndryshm nga Republika e Shqipris; f) vlerave doganore minimale; ose g) vlerave arbitrare ose fiktive.
27
Neni 37 1. Pr prcaktimin e vlers doganore n baz t nenit 34, mimit realisht t paguar ose q duhet paguar pr mallrat e importuara i duhen shtuar: a) elementet e mposhtm, n masn q ato kan qen n ngarkim t blersit, por nuk jan prfshir n mimin realisht t paguar ose q duhet paguar pr mallrat: i) shpenzimet pr komisionimet dhe ndrmjetsit, me prjashtim t komisioneve t blerjes, ii) kostoja e mbajtsve t mallrave q, pr qllime doganore, trajtohen si nj trsi e vetme me mallrat n fjal, iii) kostoja e ambalazhimit, prfshir ktu si punn dhe materialet; b) vlera, e prpjestuar n mnyrn e duhur, e mallrave dhe e shrbimeve t mposhtme, kur kto mallra furnizohen drejtprsdrejti ose trthorazi nga blersi pa pages ose me pages t reduktuar pr tu prdorur pr prodhimin dhe shitjen pr eksport t mallrave t importuara, n at mas q kjo vler nuk sht prfshir n mimin realisht t paguar ose q duhet paguar: i) materiale, pjes prbrse, pjes dhe artikuj t ngjashm t trupzuar n mallrat e importuara, ii) vegla, matrica, kallpe e artikuj t ngjashm, t prdorur pr prodhimin e mallrave t importuara, iii) materiale t harxhuara pr prodhimin e mallrave t importuara, iv) puna inxhenierike dhe zhvilluese, punimet artistike, puna projektuese dhe vizatimet e skicat t kryera jasht Republiks s Shqipris dhe t nevojshme pr prodhimin e mallrave t importuara; c) pagesa mbi t drejtn e pronsis intelektuale (royalties) dhe pagesa pr t drejtn e liencs (license fee), q lidhen me mallrat q po vlersohen, q blersi duhet t paguaj drejtprsdrejti ose trthorazi, si kusht i shitjes s mallrave q po vlersohen, n masn q ato nuk jan prfshir n mimin realisht t paguar ose q duhet paguar;
28
d) vlera e do pjes t fitimit nga do rishitje, tjetrsim ose prdorim i mvonshm i mallrave t importuara q i shkon drejtprsdrejti ose trthorazi shitsit; e) i) shpenzimet e transportit e t sigurimit pr mallrat e importuara, dhe ii) shpenzimet e ngarkimit e t trajtimit q lidhen me transportin e mallrave t importuara, deri n vendin e hyrjes n territorin doganor t Republiks s Shqipris. 2. Shtesat n mimin realisht t paguar ose q duhet paguar, sipas ktij neni, bhen vetm n baz t t dhnave objektive e t llogaritshme. 2/1. N prcaktimin e vlers doganore nuk mund ti bhet asnj shtes mimit realisht t paguar ose q duhet paguhet, prve rasteve t prmendura n kt nen. 3. N funksion t ktij Kreu, shprehja komision blerjeje do te thote pagese q nj importues i bn agjentit t tij pr shrbimin e prfaqsimit n blerjen e mallrave q duhen vlersuar. 4. Pavarsisht nga ka parashikohet n paragrafin 1(c): a) pagesat pr t drejtn e riprodhimit t mallrave t importuara n Republikn e Shqipris nuk i shtohen mimit realisht t paguar ose q duhet paguar pr mallrat e importuara, gjat prcaktimit t vlers doganore; dhe b) pagesat e bra nga blersi pr t drejtn e shprndarjes ose t rishitjes s mallrave t importuara nuk i shtohen mimit realisht t paguar ose q duhet paguar pr mallrat e importuara, nqoftse kto pagesa nuk jan nje kusht pr shitjen e mallrave pr eksport drejt Republiks s Shqipris. Neni 38 1. Me kusht q t jen t shprehura veas prej mimit realisht t paguar ose q duhet paguar pr mallrat e importuara, n vlern doganore nuk prfshihen elementet e mposhtm:
29
a) shpenzimet e transportit t mallrave, pas mbrritjes s tyre n pikn e hyrjes n territorin doganor t Republiks s Shqipris; b) shpenzimet pr ndrtimin, ngritjen, montimin, mirmbajtjen ose asistencn teknike, t ndrmarra pas importimit t mallrave t tilla, si pr shembull komplekse industriale, makineri ose pajisje; c) pagesa interesash, q rrjedhin nga nj marrveshje financiare e br nga blersi dhe q lidhet me blerjen e mallrave t importuara, pavarsisht nse financimi mund t jet br nga vet shitsi ose nga nj person tjetr, por me kusht q marrveshja financiare t jet br me shkrim dhe kur krkohet, blersi t jet n gjendje t vrtetoj se: i) kto mallra jan shitur realisht, me mimin e deklaruar si mim faktikisht i paguar ose q duhet paguar, dhe ii) norma e interesit t pretenduar, nuk e kalon normn mbizotruese pr transaksione t tilla n vendin ku, dhe n astin kur, sht siguruar financimi; d) shpenzimet pr t drejtn e riprodhimit n Republikn e Shqipris t mallrave t importuara; e) komisionet e blerjes; f) detyrime importi dhe pagesa t tjera q duhen paguar n Republikn e Shqipris pr arsye t importimit ose t shitjes s mallrave. Neni 39 Pr prcaktimin e vlers doganore t sistemeve mbarts, q prdoren n pajisjet e prpunimit t t dhnave dhe q prmbajn t dhna ose instruksione, prcaktohen rregulla t posame n aktet nligjore n zbatim t ktij Kodi. Neni 40 1. Dispozitat e ktij Kreu nuk cnojn zbatimin e dispozitave t veanta q kan t bjn me prcaktimin e vlers s mallrave t vendosura n qarkullim t lir pasi u sht caktuar nj destinacion tjetr doganor.
30
2. Vlera doganore e mallrave q prishen shpejt, t cilat zakonisht drgohen me konsenjacion me krkes t deklaruesit, mund t prcaktohet me procedur t thjeshtuar pa iu nnshtruar kritereve t vlersimit t parashikuara n nenet 34, 35 dhe 36. 3. Kur lind nevoja q t prcaktohet vlera doganore e mallrave t importuara dhe kjo vler sht e shprehur n nj njsi monetare t ndryshme nga Leku shqiptar, prdoret procedura e mposhtme:
a) Kursi i ri i shkmbimit valutor prcaktohet do muaj, me
prjashtim t rasteve t prmendura n paragrafin 3 (d);

b) Kursi i shkmbimit do t jet i vlefshm duke filluar nga data 6 e
do muaji deri n datn 5 t muajit pasardhs;

c) Kursi i shkmbimit q do t prdoret do t jet kursi i shkmbimit
i shpallur nga Banka e Shqipris n ditn e fundit t puns s muajit paraardhs t periudhs s prmendur n paragrafin 3 (b); Kur kursi ditor i shkmbimit, i shpallur nga Banka e Shqipris, sht 5% m i madh ose m i vogl se ai i vendosur n prputhje me paragrafin 3 (c) pr tu prdorur n prputhje me paragrafin 3 (b), ky i fundit do t zvendsohet nga kursi ditor dhe do t hyj n fuqi n ditn e dyt pas shpalljes dhe do t prdoret si kurs shkmbimi n zbatim t nenit 27 pr t gjith periudhn e mbetur. P J E S A III DISPOZITA T ZBATUESHME PR MALLRAT Q HYJN DHE DALIN NGA TERRITORI DOGANOR I REPUBLIKS S SHQIPRIS DERISA TU CAKTOHET NJ DESTINACION DOGANOR KREU 1 HYRJA DHE DALJA E MALLRAVE N TERRITORIN DOGANOR T REPUBLIKS S SHQIPRIS Neni 41
31
1. ast i hyrjes ose ast i daljes quhet asti i kalimit t mallrave, pavarsisht nga mnyra e transportimit, n kufirin shtetror t Republiks s Shqipris, pr t hyr n territorin doganor t saj ose pr t dal prej tij. 2. Manifest i mallrave sht dokumenti q shoqron mallrat q hyjn n territorin doganor t Republiks s Shqipris ose dalin prej tij, n rrug ajrore, detare, nprmjet lumenjve ose liqeneve. Ky dokument duhet t prmbaj t dhnat mbi shtetsin, flamurin dhe ekuipazhin e mjetit te transportit, si edhe t gjith informacionin e nevojshm pr identifikimin e ngarkess, si parashikohet n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi. 3. Mallrat q futen n territorin doganor t Republiks s Shqipris i nnshtrohen mbikqyrjes doganore q nga asti i hyrjes. Ato mund ti nnshtrohen kontrolleve nga autoritetet doganore. 4. Kto mallra mbeten nn kt mbikqyrje pr aq koh sa sht e nevojshme pr t prcaktuar statusin e tyre doganor dhe, n rastin e mallrave jo-shqiptare e pa rn ndesh me nenin 105(1), derisa statusi doganor i ktyre mallrave t ndryshoj, ose ato t futen n nj zon t lir ose magazin t lir ose t rieksportohen, ose t asgjesohen ose t braktisen e t kalojn n favor t buxhetit t shtetit. Neni 42 1. Mallrat e sjella n territorin doganor t Republiks s Shqipris duhet t ohen pa humbur koh nga personi q i transporton ato, dhe n rrugn e prcaktuar nga autoritetet doganore e sipas udhzimeve t tyre, nse ka t tilla,: a) n zyrn doganore t caktuar nga autoritetet doganore ose n cilindo vend tjetr t caktuar ose miratuar prej tyre; ose b) n nj zon t lir, nse mallrat duhen t futen n at zon t lir drejtprsdrejti me rrug ujore, ajrore ose toksore. 2. Personi q merr prsipr prgjegjsin e transportimit t mallrave pas hyrjes s tyre n territorin doganor t Republiks s Shqipris, edhe si rezultat i nj transbordimi, sht prgjegjs pr prmbushjen e detyrimeve t parashikuara n paragrafin 1.
32
3. Paragrafi 1(a) nuk prjashton zbatimin e fardo dispozite n fuqi pr trafikun turistik, trafikun kufitar, trafikun postar ose trafikun me rndsi ekonomike t paprfillshme, me kusht q veprimtarit e mbikqyrjes dhe mundsit e kontrollit doganor t mos cnohen. 4. Kriteret e prcaktuara n paragrafin 1, prderisa ato nuk vijn n kundrshtim me dipozitat ligjore q kan t bjn me mbrojtjen e interesave t Republiks s Shqipris, nuk zbatohen pr mallrat q ndodhen n bordin e mjeteve lundruese ose t mjeteve ajrore q prshkojn ujrat ose hapsirn ajrore territoriale t Republiks s Shqipris , pa pasur destinacion nj port ose aeroport t vendosur n Republikn e Shqipris. N do rast, autoritetet doganore mund t marrin t gjitha masat e t kryejn t gjitha kontrollet e nevojshme pr tu siguruar q mallrat e transportuara nga mjetet e prmendura m lart t mos futen ilegalisht n territorin doganor t Republiks s Shqipris. Neni 43 1. Kur, pr shkak t rrethanave t paparashikueshme ose fuqie madhore, detyrimi i parashikuar n nenin 42(1) nuk mund t prmbushet, personi q ka kt detyrim ose do person tjetr q vepron n emr t tij duhet t njoftoj pa humbur koh autoritetet doganore pr gjendjen. N rast se situata e paparashikuar ose fuqia madhore nuk shkakton humbjen e plot t mallrave, autoritetet doganore duhet t informohen pr vendndodhjen e sakt t mallrave. 2. Kur pr shkak t rrethanave t paparashikueshme ose fuqie madhore, nj mjet lundrues ose mjet ajror sipas nenit 42(4) detyrohet t futet prkohsisht n port, ose t zbres n tok n territorin doganor t Republiks s Shqipris dhe nuk mund t prmbushet detyrimi i parashikuar n nenin 42(1), personi q fut mjetin lundrues ose mjetin ajror n territorin doganor t Republiks s Shqipris ose do person tjetr q vepron pr llogari t tij, duhet t informoj pa humbur koh autoritetet doganore pr gjendjen. 3. Autoritetet doganore prcaktojn masat q duhen marr pr t br t mundur mbikqyrjen doganore t mallrave t prmendura n paragrafin 1, si dhe ato n bordin e anijeve ose t mjeteve ajrore n rrethanat e prcaktuara n paragrafin 2, dhe t sigurojn, kur sht e nevojshme, q kto mallra t transportohen m pas pran nj zyre doganore ose nj vendi tjetr t caktuar ose miratuar nga autoritetet doganore.
33
KREU 2 DISPOZITA T VEANTA T ZBATUESHME PR MALLRAT Q HYJN OSE DALIN NGA TERRITORI DOGANOR I REPUBLIKS S SHQIPRIS T DRGUARA N RRUG AJRORE, DETARE OSE HEKURUDHORE DHE NPRMJET TRAFIKUT T UDHTARVE E TRAFIKUT POSTAR. A. Dispozita t prgjithshme Neni 44 1. Kur mallrat futen n territorin doganor t Republiks s Shqipris nga nj vend i huaj n rrug ajrore, detare ose hekurudhore dhe drgohen t shoqruara me nj dokument t vetm transporti, pa transbordim dhe me t njjtat mnyra transporti, drejt nj porti ose aeroporti tjetr n Republikn e Shqipris, ato duhet t paraqiten n dogan, pr qllim t nenit 65 t ktij Kodit, vetm n portin, areoportin ose stacionin hekurudhor n t cilin ato shkarkohen ose transbordohen. 2. Norma m t specifikuara n lidhje me mbikqyrjen, kontrollin dhe formalitetet doganore q duhen kryer n astin e hyrjes e t daljes s mallrave nga territori doganor i Republiks s Shqipris, jepen n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi. B. Trafiku Ajror Neni 45 1. Mjetet ajrore q hyjn n hapsirn ajrore t Republiks s Shqipris mund t fluturojn n rrugt ajrore t prcaktuara nga autoritetet prgjegjse pr trafikun ndrkombtar, dhe mund t ulen e t ngrihen nga areoportet ndrkombtare t miratuara pr trafik ajror me vendet e huaja. 2. Komandanti i mjetit ajror, para se t largohet nga aeroporti i autorizuar si parashikohet n paragrafin 1, duhet t paraqes pran zyrs doganore kompetente manifestin e mallrave, pr t gjitha mallrat q do t dalin nga territori doganor i Republiks s Shqipris. Autoritetet doganore mund t
34
ushtrojn t gjitha kontrollet e nevojshme pr t verifikuar nse t gjitha mallrat e deklaruara n manifest jan ngarkuar efektivisht n mjetin ajror. Neni 46 1. Mjetet ajrore, ekuipazhet e tyre, bagazhet e ekuipazheve, udhtart, bagazhet e udhtarve, dhe mallrat e transportuara jan objekt i mbikqyrjes s autoriteteve doganore n aeroportin m t par kur mbrrijn n territorin doganor t Republiks s Shqipris. 2. Nj aeroport i autorizuar pr trafik ndrkombtar i nnshtrohet mbikqyrjes s autoriteteve doganore. 3. Kapiteni i mjetit ajror ose nj person i autorizuar prej tij, sapo mjeti ajror ulet n nj aeroport t autorizuar, duhet t paraqes n zyrn doganore kompetente manifestin pr t gjitha mallrat e transportuara. 4. Ndalohet q mjetet ajrore t hedhin mallra gjat fluturimit. Neni 47 Paraqitja e manifestit t mallrave autoriteteve doganore nuk sht e nevojshme n rastet e mposhtme: a) pr mjetet ajrore q fluturojn nga nj aeroport i Republiks s Shqipris n nj tjetr brenda saj, pa ndonj ndales n nj aeroport jasht Republiks s Shqipris, me kusht q t mos transportojn mallra q jan objekt kontrolli e mbikqyrjeje doganore. b) pr mjetet ajrore ushtarake; c) pr mjetet ajrore private, t prdorimit personal, n rast se nj mjet i till nuk transporton mallra q i nnshtrohen mbikqyrjes ose kontrollit doganor. Neni 48 Autoritetet doganore t aeroportit t mbrritjes, ushtrojn mbikqyrjen doganore mbi mjetin ajror sapo ai t ulet dhe kryejn t gjitha kontrollet e formalitetet q zbatohen pr:
35
a) kabinn dhe bagazhin e ekuipazhit; b) bagazhet e udhtarve, prfshir edhe bagazhet e dors. Neni 49 Mbikqyrja dhe kontrolli nga autoritetet doganore i mjetit ajror, i ekuipazhit, i kabins s ekuipazhit, i udhtarve e i bagazheve t tyre dhe i mallrave q nisen n nj destinacion jasht territorit doganor t Republiks s Shqipris, kryhet n aeroporte t autorizuara pr fluturime ndrkombtare. Neni 50 N qoft se, n rast rrethanash t paparashikuara ose forc madhore, nj mjet ajror duhet t ulet n nj aeroport t pa autorizuar pr trafik ajror ndrkombtar, kapiteni i mjetit ajror, informon zyrn doganore m t afrt, e cila vendos mjetin ajror, ekuipazhin, udhtart dhe mallrat nn mbikqyrjen dhe kontrollin e autoriteteve doganore. C. Trafiku ujor Neni 51 1. Mjetet lundruese q transportojn mallra pr n territorin doganor t Republiks s Shqipris, mund t ankorohen vetm n porte t miratuara pr trafik ndrkombtar. 2. N raste rrethanash t paparshikueshme ose force madhore, mjetet lundruese t prmendura n paragrafin 1 t ktij neni, mund t ankorohen edhe n pika t tjera. Kapiteni i mjetit lundrues informon zyrn doganore m t afrt ose autoritetet publike m t afrta, t cilat raportojn menjher pran autoriteteve doganore m t afrta. Neni 52 1. Mjetet lundruese, t cilat transportojn mallra q hyjn n ose dalin nga territori doganor i Republiks s Shqipris dhe q lundrojn n zonn doganore kufitare n det, liqene e lumenj t lundrueshm, duhet t ken n bord manifestin e mallrave t prmendur n nenin 41(2), prve rasteve kur parashikohet ndryshe.
36
2. Nj dokument tjetr ose nj grup dokumentash, t cilat prmbajn informacionin e krkuar pr manifestin, mund t pranohen si manifest sipas akteve nnligjore n zbatim t ktij Kodi. 3. Nuk kan nevoj t ken manifest mallrash mjetet lundruese t mposhtme: a) mjetet lundruese t prdorura pr qllime shkencore; b) mjetet lundruese t peshkimit t prdorura vetm pr peshkim; c) mjetet lundruese sportive e private, me kusht q t mos transportojn mallra q jan objekt kontrolli doganor. Neni 53 1. Mbikqyrja doganore fillon menjher sapo mjeti lundrues ankorohet, arrin n rad ose hyn n port dhe vazhdon deri n astin kur mallrat shkarkohen nga mjeti lundrues pr tju caktuar nj destinacion doganor. 2. Menjher pas prfundimit t inspektimit policor dhe atij fitosanitar, autoritetet doganore mund t ushtrojn t gjitha kontrollet e nevojshme n bordin e mjetit lundrues. Neni 54 Kapiteni i mjetit lundrues duhet t paraqes pran autoriteteve doganore manifestin e mallrave, sipas procedurave t parashikuara n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi, brenda 24 orve nga mbrritja e mjetit lundrues n rad ose n port. Neni 55 1. Transbordimi i mallrave nga nj mjet n nj mjet tjetr duhet t miratohet nga autoritetet doganore dhe duhet t kryhet nn mbikqyrjen doganore . 2. N raste rrethanash t paparashikueshme mallrat mund t transbordohen nga nj mjet lundrues n nj tjetr pa autorizimin e autoriteteve doganore. N raste t tilla kapiteni i mjetit lundrues duhet ti krkoj autoriteteve kompetente detare ose portuale, nj vrtetim ku
37
shpjegohen arsyet e transbordimit. Ky dokument i paraqitet menjher autoriteteve doganore kompetente. 3. Autoritetet doganore kompetente q marrin kt dokument duhet t sigurohen se nuk ka pasur shkelje t karakterit doganor. N rast se ka pasur, ata marrin vendimet prkatse sipas procedurave t Pjess VIII t ktij Kodi. Neni 56 Mjetet lundruese q transportojn mallra q hyjn ose dalin nga territori doganor i Republiks s Shqipris, nprmjet liqeneve ose lumenjve, mund t mbrrijn vetm n, ose t nisen vetm nga, pikat e autorizuara prej autoriteteve doganore. Kto mjete lundruese u nnshtrohen t njjtave formalitete t parashikuara nga nenet 51 deri 55 t ktij Kodi. Neni 57 Mjetet lundruese t huaja n tranzit, t cilat ndalojn n porte shqiptare detare, liqenore ose lumore pr tu furnizuar me karburant, ushqime ose pajisje t tjera, por jo pr t ngarkuar ose shkarkuar mallra, prjashtohen nga kontrolli doganor dhe vendosen vetm nn mbikqyrje doganore. Neni 58 1. Mjetet lundruese shqiptare q kryejn shrbime t rregullta midis dy zonave doganore kufitare brenda territorit doganor shqiptar, t autorizuara pr transport mallrash ose udhtarsh, nuk paraqesin manifest t mallrave me kusht q ato t mos jen objekt i kontrollit dhe i mbikqyrjes doganore. 2. N do rast autoritetet doganore, n zonn e mbikqyrjes doganore mund t kryejn t gjitha kontrollet e nevojshme pr verifikimin e shkeljeve t mundshme t dispozitave t ktij Kodi dhe t akteve nnligjore n zbatim t tij. D. Trafiku hekurudhor Neni 59 1. Shoqria hekurudhore q pranon t fus me rrug hekurudhore n territorin doganor t Republiks s Shqipris n rrug hekurudhore mallra
38
t shoqruara me nj dokument dorzimi, sht organi prgjegjs pr kryerjen e formaliteteve doganore prkatse. 2. Shoqria hekurudhore v n dispozicion t Administrats Doganore gjith dokumentat e mbajtura pran zyrs s financs, n lidhje me mallrat e transportuara. 3. N transportin e udhtarve me rrug hekurudhore, autoritetet doganore kryejn t gjitha kontrollet n pikat e kalimit t kufirit toksor hekurudhor mbi udhtart dhe bagazhet e tyre, si edhe n kabinn e drejtimit, mbi personelin dhe bagazhet e tij. E. Mallrat postare Neni 60 1. Gjith posta q prmban drgesa pr qllime tregtare, si dhe gjith posta q prfshin drgesa me nj vler t prgjithshme pr do drges q e kaprcen kufirin e prcaktuar n dispozitat n fuqi t nxjerra nga Ministri i Financave, i nnshtrohen deklarimit n dogan. 2. Mallrat e drguara me rrug postare midis nj zyr postare t huaj dhe nj zyr postare shqiptare pranohen e drgohen nn mbikqyrjen e autoriteteve doganore. N rastet e drgesave t prshpejtuara, Drejtori i Prgjithshm i Doganave, mund t autorizoj lirimin e menjhershm t mallrave kundrejt dhnies s nj garancie dhe depozitimit t nj deklarat t posame periodike dhe prmbledhse, sipas forms s prcaktuar nga Drejtori i Prgjithshm i Doganave. 3. Zyrat postare duhet ti prcjellin t gjitha ngarkesat q prmbajn mallra q futen n territorin doganor t Republiks s Shqipris nn mbikqyrjen doganore, n zyrat postare t caktuara nga autoritetet doganore pr kryerjen e kontrolleve t nevojshme. 4. Drgesat postare mbeten nn mbikqyrjen doganore gjat gjith kohs s plotsimit t formaliteteve doganore pran zyrs postare. Neni 61 Nuk i nnshtrohen deklarimit n dogan drgesat postare t mposhtme:
39
a) kartolinat dhe letrat q prmbajn vetm mesazhe personale; b) materialet e botuara q nuk u nnshtrohen detyrimeve t importit; c) letra t shkruara n sistemin e leximit pr t verbrit, dhe d) do lloji drgese tjetr q drgohet me letr ose pako postare, t cilat prjashtohen nga detyrimi pr tu paraqitur n zyrn doganore n prputhje me nenin 42 (3) t ktij Kodi. Neni 62 Autoritetet doganore prcaktojn n prputhje me ket Kod, kushtet, kufizimet dhe mnyrat sipas t cilave zbatohen masat pr ushtrimin e mbikqyrjes doganore mbi drgesat postare q drgohen jasht dhe q jan objekt i kontrollit t autoriteteve doganore. F. Trafiku i udhtarve Neni 63 N funksion t ktij Kreu termi udhtar do t thot: A. n hyrje 1. do person q hyn prkohsisht n territorin doganor t Republiks s Shqipris, duke mos qen normalisht banues n ket territor, dhe 2. do person q kthehet n territorin doganor t Republiks s Shqipris, n t cilin normalisht ai sht banues, pasi ka qndruar prkohsisht n nj vend t huaj; B. n dalje 1. do person q largohet prkohsisht nga territori doganor i Republiks s Shqipris, ku ai sht normalisht banues, dhe
40
2. do person q pas nj qndrimi t prkohshm largohet nga territori doganor i Republiks s Shqipris, ku ai nuk sht normalisht banues. Neni 64 1. Gjat hyrjes ose daljes nga Republika e Shqipris, udhtari duhet t deklaroj dhe me krkes t autoriteteve doganore, duhet t tregoj t gjitha mallrat q transporton. 2. Pr t verifikuar deklarimin t cilit i referohet paragrafi 1 i ktij neni, autoritetet doganore, n qoft se sht e nevojshme, mund t kontrollojn mallrat q transporton udhtari. 3. Mallrat e transportuara nga korriert diplomatik, t shoqruara me nj not diplomatike, nuk i nnshtrohen kontrollit doganor. Gjithashtu, nuk i nnshtrohen kontrollit doganor deputett si dhe do person tjetr q me ligj i sht dhn status i veccant, si dhe bagazhet dhe posta q u drgohet ktyre personave. Kjo dispozit zbatohet edhe pr do person tjetr q, sipas dispozitave t tjera n fuqi mund t prfitoj nj prjashtim t till.
KREU 3 PARAQITJA E MALLRAVE N DOGAN Neni 65 Mallrat q sipas nenit 42(1)(a), mbrrijn n zyrn doganore ose n nj vend tjetr t caktuar ose miratuar nga autoritetet doganore, paraqiten n dogan, nga personi q i ka sjell kto mallra n territorin doganor t Republiks s Shqipris ose, kur sht rasti, nga personi q ka prgjegjsin e transportimit t mallrave pas hyrjes s tyre: i) ii) kur transportohen n rrug detare brenda dy orve nga mbrritja, dhe kur transportohen n rrug t tjera t ndryshme nga ajo detare brenda nj ore pas mbrritjes.
41
Neni 66 Neni 65 nuk prjashton zbatimin e legjislacionit n fuqi n lidhje me mallrat e transportuara nga udhtart. Neni 67 Mallrat pasi t jen paraqitur n dogan dhe me lejen e autoriteteve doganore, ato mund t kontrollohen ose mund t merren mostra, me qllim q tu caktohet nj destinacion doganor. Kjo leje i jepet personit t autorizuar pr tu caktuar mallrave ket destinacion, kundrejt nj krkese me shkrim. KREU 4 DEKLARATA PRMBLEDHSE DHE SHKARKIMI I MALLRAVE Q PARAQITEN N DOGAN Neni 68
1. Pa rn ndesh me dispozitat e nenit 70, mallrat e paraqitura n dogan
sipas rregullave q parashikon neni 65, shoqrohen nga nj deklarat prmbledhse q duhet t depozizitohet: i) kur transportohen n rrug detare brenda dy orve nga paraqitja e mallrave n dogan, dhe ii) kur transportohen n rrug t tjera t ndryshme nga ajo detare brenda nj ore pas paraqitjes s mallrave n dogan. 2. Deklarata prmbledhse depozitohet pran autoriteteve doganore brenda afateve kohore t prcaktuara n paragrafin 1(i) dhe (ii). Megjithat, autoritetet doganore mund t lejojn njfar kohe pr depozitimin e deklarats por jo m von se dita e par e puns q pason ditn e paraqitjes s mallrave n dogan. Neni 69 1. Deklarata prmbledhse bhet n formn q i korrespondon modelit t prcaktuar nga autoritetet doganore. Megjithat, autoritetet doganore mund t lejojn prdorimin si deklarat prmbledhse t fardo dokumenti
42
tregtar ose zyrtar q prmban t dhnat e nevojshme pr identifikimin e mallrave, si parashikohet n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi. 2. Deklarata prmbledhse depozitohet nga: a) personi q i ka sjell mallrat n territorin doganor t Republiks s Shqipris ose nga cilido person q merr prsipr transportimin e mallrave pas hyrjes s tyre n kt territor; ose b) personi n emr t t cilit kan vepruar personat e prmendur n nnparagrafin (a). Neni 70 Pa rn ndesh me dispozitat pr mallrat e importuara nga udhtar dhe drgesat postare e kolipostare, autoritetet doganore mund t mos krkojn depozitimin e nj deklarate prmbledhse, me kusht q nj gj e till t mos pengoj mbikqyrjen doganore t mallrave dhe q formalitetet e nevojshme pr caktimin e destinacionit doganor t jen kryer para prfundimit t afatit t prmendur n nenin 68. Neni 71 1. Mallrat shkarkohen ose transbordohen nga mjetet e transportit me t cilat jan sjell vetm me leje t autoriteteve doganore dhe n vendet e caktuara ose t miratuara prej tyre. Megjithat, nuk krkohet leje, n rast rreziku t pashmangshm, ku shkarkimi i menjhershm i gjith mallit ose i nj pjese t tij sht i domosdoshm. N kt rast, njoftohen menjher autoritetet doganore. 2. Me qllim q t kontrollohen mallrat dhe mjetet e transportit q i kan sjell ato, autoritetet doganore mund t krkojn n do koh shkarkimin e shpaketimin e mallrave. 3. Kur autoritetet doganore kan dyshime se sht kryer nj shkelje doganore, atyre u lejohet t kontrollojn mjetet e transportit dhe mallrat q kan hyr n territorin doganor t Republiks s Shqipris, edhe para se t jet depozituar deklarata prmbledhse. Personi q ka futur mallra, personi q ka marr prsipr transportin e mallrave pas hyrjes, ose deklaruesi ka t drejtn t jet i pranishm gjat kohs q bhet kontrolli i mallrave. Autoritetet doganore duhet ti njoftojn personit prkats q ato synojn t
43
kryejn kontrolle. Nse brenda 2 orsh nga ky njoftim personi n fjal nuk deklaron se ai do t jet i pranishm gjat kontrollit, autoritetet doganore kryejn kontrollin pa pranin e tij. Neni 72 Mallrat nuk duhen lvizur nga vendosja e tyre fillestare pa autorizimin e autoriteteve doganore. KREU 5 DETYRIMI PR TU CAKTUAR NJ DESTINACION DOGANOR MALLRAVE T PARAQITURA N DOGAN Neni 73 Mallrave jo shqiptare t paraqitura n dogan, duhet tu caktohet nj destinacion doganor q lejohet pr kto mallra. Neni 74 1. Kur mallrat mbulohen nga nj deklarat prmbledhse, formalitetet e nevojshme pr tu caktuar atyre nj destinacion doganor duhet t kryhen brenda afateve t mposhtme: a) 10 dit nga dita kur depozitohet deklarata prmbledhse, n rast se mallrat jan transportuar me rrug detare; b) 5 dit nga dita kur depozitohet deklarata prmbledhse, n rast se mallrat jan transportuar me rrug t tjera t ndryshme nga ajo detare. 2. Kur e justifikojn rrethanat, autoritetet doganore mund t caktojn nj afat m t shkurtr ose t autorizojn nj zgjatje t afatit t prmendur n paragrafin 1. Megjithat kjo zgjatje nuk duhet t tejkaloj nevojat reale q justifikohen nga rrethanat. KREU 6 MAGAZINIMI I PRKOHSHM I MALLRAVE
44
Neni 75 Nga asti i paraqitjes s mallrave n dogan e deri n astin e caktimit t nj destinacioni doganor pr to, kto mallra kan statusin e mallrave n magazinim t prkohshm. Q ktu e n vijim kto mallra do t prmenden si mallra n magazinim t prkohshm. Neni 76 1. Mallrat n magazinim t prkohshm ruhen n zona doganore ose n vende t tjera t miratuara nga autoritetet doganore, ku mund t qndrojn brenda afateve t prcaktuara n nenin 74. 2. Autoritetet doganore mund ti krkojn mbajtsit t mallrave, paraqitjen e nj garancie me qllim q t sigurohet pagesa e do borxhi doganor q mund t lind sipas nenit 218 ose 219. Neni 77 Pa rn ndesh me dispozitat e nenit 67, mallrat n magazinim t prkohshm u nnshtrohen vetm prpunimeve t tilla, q synojn sigurimin e ruajtjes s ktyre mallrave n gjendje t pandryshuar, pa modifikuar pamjen e jashtme ose karakteristikat teknike t tyre. Neni 78 1. Autoritetet doganore, pa humbur koh, marrin t gjitha masat e nevojshme, prfshir ktu edhe shitjen e mallrave, pr t rregulluar situatn e tyre, n rastet kur formalitetet e nevojshme pr tu caktuar mallrave destinacionin doganor nuk kan filluar brenda afateve t caktuara n prputhje me nenin 74. 2. Autoritetet doganore mund t transferojn mallrat n nj vend t veant q sht nn mbikqyrjen e tyre, me rrezikun e me shpenzimet e mbajtsit t mallrave, derisa t rregullohet situata e mallrave. KREU 7
45
DISPOZITA T ZBATUESHME PR MALLRAT JO SHQIPTARE Q KAN QARKULLUAR NN REGJIMIN E TRANZITIT Neni 79 Neni 42, me prjashtim t paragrafit 1 (a), dhe nenet 43 dhe 65 deri 78, nuk zbatohen kur mallrat e vendosura m par nn regjimin e tranzitit hyjn n territorin doganor t Republiks s Shqipris. Neni 80 Sapo mallrat jo shqiptare, q kan qarkulluar nn regjimin e tranzitit, mbrrijn n destinacionin e tyre n territorin doganor t Republiks s Shqipris dhe paraqiten n dogan n prputhje me dispozitat pr tranzitin, zbatohen nenet 68 deri tek neni 78 t Kodit. KREU 8 DISPOZITA T TJERA Neni 81 Kur e krkojn rrethanat, n rastet e rrezikut pr jetn ose shndetin e njerzve apo t ndotjes s mjedisit, autoritetet doganore mund t shkatrrojn mallrat e paraqitura n dogan. Autoritetet doganore informojn pr kt mbajtsin e mallrave. Shpenzimet e shkatrrimit t mallrave paguhen nga mbajtsi i mallrave. Neni 82 1. Kur autoritetet doganore konstatojn se mallrat jan sjell n territorin doganor t Republiks s Shqipris n mnyr t parregullt, ose i jan shmangur mbikqyrjes doganore, autoritetet doganore marrin t gjitha masat e nevojshme, prfshir ktu edhe shitjen e mallrave, n mnyr q t rregullojn situatn e tyre, prve zbatimit t sanksioneve t parashikuara n pjesn VIII t ktij Kodi. 2. Kur mallrat jo shqiptare, q qarkullojn nn regjimin e tranzitit, mbrrijn n destinacion n territorin doganor t Republiks s Shqipris parregullsisht, ose i jan shmangur mbikqyrjes doganore, autoritetet
46
doganore marrin t gjitha masat e nevojshme, prfshir ktu edhe shitjen e mallrave, n mnyr q t rregullojn situatn e tyre, prve zbatimit t sanksioneve t parashikuara n pjesn VIII t ktij Kodi. 3. Kufizimi ose liencimi i importeve, eksporteve ose tranzitimit t mallrave t veant me qllim mbrojtjen e interesave ekonomike e publike mund t bhet me vendim t Kshillit t Ministrave. 4. Autoritetet doganore me krkes t zotruesit t nj marke fabrikimi ose lienc prodhimi, ose edhe t t drejtave t tjera t specifikuara n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi, mund t ndalojn vnien n qarkullim t lir, eksportimin, rieksportimin dhe vendosjen n nj regjim t caktuar pezullues mallrat e njohura si t falsifikuara ose pirate, sipas procedurave t parashikuara n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi.
P J E S A IV DESTINACIONI DOGANOR KREU 1 DISPOZITA T PRGJITHSHME Neni 83 1. Prve rasteve kur me vendim t Kshillit t Ministrave sht parashikuar ndryshe, mallrave mund tu jepet, n do koh dhe sipas kushteve t prcaktuara, nj destinacion doganor, pavarsisht nga lloji ose sasia, vendi i origjins, ose destinacioni. 2. Paragrafi 1 nuk prjashton zbatimin e ndalimeve, t vendosura nga Kshilli i Ministrave, ose t kufizimeve t justifikuara nga motive t moralit publik, t politikave publike ose t sigurimit publik, t mbrojtjes s shndetit e t jets s njerzve, t kafshve ose t bimve, t mbrojtjes s pasuris kombtare me vlera artistike, historike ose arkeologjike ose t mbrojtjes s pronsis industriale e tregtare. KREU 2
47
REGJIMET DOGANORE Seksioni 1 Vendosja e mallrave nn nj regjim doganor Neni 84 1. T gjitha mallrat q duhet t vendosen nn nj regjim doganor duhet t mbulohen nga nj deklarat pr kt regjim doganor brenda afateve t prcaktuara n nenin 74. 2. Mallrat shqiptare t deklaruara pr eksport, prpunim pasiv, tranzit ose regjim magazinimi doganor, i nnshtrohen mbikqyrjes doganore nga asti i pranimit t deklarats doganore deri n astin e daljes nga territori doganor i Republiks s Shqipris, ose deri sa asgjesohen ose deklarata doganore cilsohet e pavlefshme. Neni 85 N aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi ose me dispozita t nxjerra nga Ministri i Financave, me propozim t Drejtorit t Prgjithshm t Doganave, prcaktohen rregulla t veanta pr kompetencat e autoriteteve doganore e t zyrave t ndryshme doganore, duke mbajtur parasysh natyrn e mallrave dhe regjimet doganore nn t cilat kto mallra duhet t vendosen. Neni 86 Deklarimi n dogan duhet t bhet: a) me shkrim; ose b) duke prdorur teknikn e prpunimit t t dhnave kur nj gj e till parashikohet me dispozita t posame; ose c) nprmjet nj deklarimi gojor; ose prmes do veprimi tjetr me an t t cilit personi prgjegjs pr mallrat shpreh dshirn e tij pr ti vendosur ato nn nj regjim doganor, nse nj mundsi e till parashikohet n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi.
48
A. Deklarata me shkrim Neni 87 1. Deklarata me shkrim bhet sipas nj formulari q i korrespondon modelit zyrtar t prpiluar pr kt qllim. Ajo duhet t nnshkruhet dhe t prmbaj t gjitha t dhnat e nevojshme pr zbatimin e dispozitave q rregullojn regjimin doganor pr t cilin mallrat jan deklaruar. 2. Deklarata duhet t shoqrohet me t gjitha dokumentat e krkuara pr zbatimin e dispozitave q rregullojn regjimin doganor pr t cilin mallrat jan deklaruar. Neni 88 Deklaratat q plotsojn krkesat e parashikuara n nenin 87 pranohen nga autoritetet doganore menjher, me kusht q mallrat t cilave ato u referohen t jen paraqitur n dogan. Neni 89 1. Pa rn ndesh me nenin 17, deklarata doganore mund t bhet nga do person q sht n gjendje t paraqes ose q bn t mundur paraqitjen e mallrave pran autoriteteve doganore kompetente, s bashku me t gjitha dokumentat e krkuara pr zbatimin e dispozitave mbi regjimin doganor pr t cilin mallrat jan deklaruar. 2. Megjithat, a) kur pranimi i nj deklarate doganore sjell si pasoj detyrime t veanta mbi nj person t caktuar, deklarata duhet br nga vet personi ose nga ai person q vepron pr llogari t tij; b) deklaruesi duhet t jet i vendosur n Republikn e Shqipris. Megjithat, kushti q lidhet me vendosjen n Republikn e Shqipris nuk zbatohet pr personat t cilt bjn deklarat pr mallra q kalojn tranzit npr territorin doganor t Republiks s Shqipris me destinacion nj vend t tret, ose q bjn deklarat lejimi t prkohshm.
49
3. Paragrafi 2(b) nuk prjashton zbatimin e marrveshjeve dypalshe midis Republiks s Shqipris dhe nj vendi tjetr ose nj grupi vendesh, n baz t t cilave shtetasit e ktyre vendeve mund t bjn deklarata doganore n territorin doganor t Republiks s Shqipris. Neni 90 1. Me krkesn e tij, deklaruesi mund t lejohet nga autoritetet doganore t korrigjoj nj ose m shum t dhna t deklarats, pasi ajo t jet pranuar nga dogana. Korrigjimi nuk duhet t bj deklaratn t zbatueshme pr mallra t ndryshme nga ato q jan deklaruar fillimisht n t. 2. Megjithat, asnj korrigjim nuk lejohet, kur autorizimi krkohet pasi autoritetet doganore: a) kan njoftuar deklaruesin q do t kontrollojn mallrat; ose, b) kan arritur n prfundimin q t dhnat n fjal jan t pasakta; ose, c) kan liruar mallrat. Neni 91 1. Me krkes t deklaruesit, autoritetet doganore e shpallin t pavlefshme deklaratn doganore t pranuar m par, kur deklaruesi paraqet prova q mallrat ishin deklaruar gabimisht pr regjimin doganor t treguar n deklarat ose kur, pr shkak t rrethanave t veanta, nuk justifikohet me vendosjen e mallrave nn regjimin doganor t treguar n deklarat. Megjithat, kur autoritetet doganore e kan informuar deklaruesin se do t kontrollojn mallrat, krkesa e anullimit t deklarats nuk pranohet deri n prfundimin e kontrollit. 2. Pasi mallrat t jen liruar, deklarata nuk mund t bhet e pavlefshme, me prjashtim t rasteve t parashikuara n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi. 3. Pavlefshmria e deklarats nuk bie ndesh me zbatimin e sanksioneve t parashikuara n Pjesn VIII t ktij Kodi. Neni 92
50
Prve rasteve kur parashikohet ndryshe, data e pranimit t deklarats nga autoritetet doganore prdoret si dat e zbatimit t t gjitha dispozitave q lidhen me regjimet doganore pr t cilt mallrat jan deklaruar. Neni 93 Pr t kryer verifikimin e deklaratave t pranuara, autoritetet doganore mund: a) t shqyrtojn dokumentat n mbshtetje t deklarats dhe dokumentat shoqruese. Autoritetet doganore mund ti krkojn deklaruesit t paraqes dokumenta t tjera pr t verifikuar saktsin e t dhnave t deklarats; b) t kontrollojn mallrat dhe t marrin mostra pr analiza ose pr ekzaminime m t hollsishme. Neni 94 1. Transporti i mallrave pr n vendin ku do t kryhet kontrolli ose ku do t merren mostrat e ku kryhen t gjitha trajtimet e nevojshme pr kontrollin ose marrjen e mostrave, bhet nga deklaruesi ose nn prgjegjsin e tij. Shpenzimet e rastit jan n ngarkim t deklaruesit. 2. Deklaruesi gzon t drejtn t jet i pranishm gjat kontrollit t mallrave dhe marrjes s mostrave. Kur e shohin t arsyeshme, autoritetet doganore i krkojn deklaruesit t jet i pranishm ose i prfaqsuar gjat kontrollit t mallrave ose marrjes s mostrave, pr tu dhn atyre ndihmn e nevojshme pr lehtsimin e proceseve t msiprme. Neni 95 1. Rezultati i kontrollit t pjesshm t mallrave, q prfshihen n deklaratn doganore, merret i mirqen pr t gjith mallin e prfshir n at deklarat. Megjithat, deklaruesi mund t krkoj kontroll t mtejshm t mallrave, nse mendon q rezultatet e kontrollit t pjesshm nuk jan t vlefshme pr pjesn tjetr t mallit t deklaruar. 2. Pr qllim t zbatimit t paragrafit 1, kur formulari i deklarats mbulon dy ose me shum artikuj, t dhnat q lidhen me secilin nga artikujt, konsiderohen si pjes prbrse e nj deklarate doganore m vehte.
51
Neni 96 Rezultatet e verifikimit t deklarats prdoren pr zbatimin e dispozitave q rregullojn regjimin doganor nn t cilin mallrat jan vendosur. Neni 97 1. Autoritetet doganore marrin masat e nevojshme pr t identifikuar mallrat, kur nj identifikim i till sht i nevojshm pr t garantuar respektimin e kushteve t regjimit doganor n t cilin mallrat jan deklaruar. 2. Shenjat identifikuese t vendosura mbi mallrat ose mjetet e transportit, mund t hiqen ose t shkatrrohen vetm nga autoritetet doganore ose me autorizimin e tyre, me prjashtim t rastit kur, si rezultat i rrethanave t paparashikuara ose i nj fuqie madhore, heqja ose shkatrrimi i tyre sht i domosdoshm pr t garantuar mbrojtjen e mallrave ose t mjeteve t transportit. Neni 98 1. Pa rn ndesh me nenin 99, kur kushtet pr vendosjen e mallrave nn regjimin n fjal jan plotsuar dhe nqoftse mallrat nuk i nnshtrohen ndonj mase ndaluese ose kufizuese, autoritetet doganore lirojn mallrat sapo t jen verifikuar t dhnat n deklaratn doganore. 2. T gjitha mallrat e mbuluara nga e njjta deklarat doganore lirohen n t njjtn koh. Pr zbatimin e ktij paragrafi, kur nj deklarat doganore mbulon dy ose m shum artikuj, t dhnat q lidhen me secilin nga artikujt, konsiderohen si pjes prbrse e nj deklarate m vehte. Neni 99 1. Kur nga pranimi i nj deklarate doganore lind nj borxh doganor, mallrat e mbuluara nga deklarata nuk lirohen pa u paguar ose pa u garantuar m par borxhi doganor. Megjithat, pa rn ndesh me paragrafin 2, kjo dispozit nuk zbatohet pr regjimin e lejimit t prkohshm me prjashtim t pjesshm nga detyrimet e importit. 2. Kur, n zbatim t dispozitave q rregullojn regjimin doganor pr t cilin mallrat jan deklaruar autoritetet doganore krkojn dhnien e nj
52
garancie, mallra n fjal nuk lirohen pr at regjim doganor derisa t jet dhn garancia. Neni 100 Autoritetet doganore marrin t gjith masat e nevojshme, prfshir konfiskimin dhe shitjen, pr mallrat q: a) nuk mund t lirohen sepse: i) nuk sht br e mundur kryerja ose vazhdimi i kontrollit t mallrave brenda afateve t parashikuara nga autoritetet doganore pr arsye q kan t bjn me deklaruesin; ose, ii) nuk jan paraqitur dokumentat q duheshin paraqitur prpara se mallrat mund t vendosen nn regjimin doganor t krkuar; ose iii) nuk sht kryer apo nuk sht garantuar brenda afateve t parashikuara, pagesa e garancis n lidhje me detyrimet e importit ose t eksportit, sipas rastit, e cila duhej kryer ose garantuar; ose iv) u nnshtrohen masave ndaluese ose kufizuese; b) nuk jan trhequr brenda 10 ditve nga data e lirimit t tyre. B. Deklarata t tjera Neni 101 Kur deklarata doganore bhet nprmjet nj teknike prpunimi t dhnash, pr qllimin e nenit 86 (b), ose nprmjet do veprimi tjetr pr qllimin e nenit 86 (c), zbatohen mutatis mutandis (duke br ndryshimet prkatse) nenet 87 deri 100, pa rn ndesh me parimet e shprehura n kto dispozita. C. Shqyrtimi i deklarats pas lirimit t mallrave Neni 102 1. Autoritetet doganore me nismn e tyre ose me krkes t deklaruesit mund t korrigjojn deklaratn doganore pas lirimit t mallrave.
53
2. Autoritetet doganore, pasi t ken lejuar lirimin e mallrave dhe me qllim q t sigurohen pr saktsin e t dhnave t deklarats doganore, mund t verifikojn dokumentet tregtare dhe t dhnat q lidhen me veprimet e importit e t eksportit, si dhe veprimet e mtejshme tregtare q kan t bjn me kto mallra. Ky verifikim mund t kryhet n ambientet e deklaruesit ose t do personi, drejtprdrejt ose trthorazi, t prfshir n veprimet e msiprme pr arsye t veprimtaris s tij profesionale, ose t do personi tjetr n zotrim t t cilit jan dokumentat e t dhnat e msiprme pr qllime tregtie. Autoritetet doganore mund t kontrollojn edhe mallrat, kur paraqitja n dogan e tyre sht ende e mundur. 3. Kur rishikimi i deklarats doganore ose verifikimi i saj pas lirimit t mallrave tregon se dispozitat pr regjimet doganore n fjal jan zbatuar n baz informacionesh t pasakta e t paplota, autoritetet doganore, ve zbatimit t sanksioneve t parashikuara n pjesn VIII t ktij Kodi, marrin n prputhje me dispozitat n fuqi, masat e nevojshme pr t rregulluar situatn, duke u mbshtetur n informacionin e ri q disponojn. Seksioni 2 Vendosja n qarkullim t lir Neni 103 1. Vendosja n qarkullim t lir u jep mallrave jo shqiptare statusin doganor t mallrave shqiptare. 2. Kjo sjell zbatimin e masave t politiks tregtare, kryerjen e formaliteteve t tjera t parashikuara pr importimin e mallrave si edhe pagesn e detyrimeve t importit. Neni 104 Kur nj drges prbhet nga mallra me klasifikim tarifor t ndryshm dhe trajtimi i secilit prej tyre sipas klasifikimit t duhur pr t prgatitur deklaratn sjell si pasoj nj pun t madhe e shpenzime t tepruara n krahasim me detyrimet e importit q duhen paguar, autoritetet doganore, me krkes t deklaruesit mund t bien dakord q detyrimet e
54
importit t paguhen mbi t gjith ngarkesn n baz t klasifikimit tarifor t mallrave q kan nivelin m t lart t detyrimit t importit. Neni 105 1. Mallrat e vendosura n qarkullim t lir, me nj nivel t reduktuar ose zero t detyrimeve t importit, pr arsye t prdorimit t veant t tyre, do t mbeten nn mbikqyrjen doganore. Kjo mbikqyrje prfundon kur kushtet pr prfitimin e nivelit t reduktuar ose zero t detyrimeve pushojn s ekzistuari, kur mallrat eksportohen ose asgjesohen, ose kur lejohet prdorimi i mallrave pr qllime t ndryshme nga ato t parashikuara pr zbatimin e nivelit t reduktuar ose zero t detyrimit, me kusht q t paguhen detyrimet prkatse. 2. Nenet 111 dhe 113 zbatohen mutatis mutandis pr mallrat e prmendura n paragrafin 1. Neni 106 Mallrat e vendosura n qarkullim t lir humbasin statusin doganor t mallrave shqiptare kur: a) deklarata doganore pr vendosjen e mallrave n qarkullim t lir bhet e pavlefshme pas lirimit t mallrave, n prputhje me nenin 91; ose b) detyrimet e importit q duhen paguar pr kto mallra jan rimbursuar ose shuar: i) nn regjimin e prpunimit aktiv n formn e sistemit me rimbursim; ose ii) lidhur me mallrat me defekte, t cilat nuk u prgjigjen kushteve t kontrats sipas nenit 251; ose iii) n situata si ato t prmendura n nenin 252, kur rimbursimi ose shuarja sht e kushtzuar nga eksportimi ose rieksportimi i mallrave ose nga dhnia e nj destinacioni doganor t barazvlefshm. Seksioni 3 Regjimet pezulluese dhe regjimet doganore ekonomike
55
A. Dispozita t prbashkta pr disa regjime Neni 107 1. N nenet 108 deri 113: a) pr mallrat jo shqiptare shprehja regjim pezullues zbatohet n regjimet e mposhtme: i) tranzit; ii) magazinim doganor; iii) prpunim aktiv n sistemin me pezullim; iv) prpunim nn kontroll doganor; v) lejim i prkohshm; b) shprehja regjime doganore ekonomike, zbatohet n regjimet e mposhtme: i) magazinim doganor; ii) prpunim aktiv; iii) prpunim nn kontroll doganor; iv) lejim i prkohshm; v) prpunim pasiv. 2. Me mallra importi kuptohen mallrat e vendosura nn nj regjim pezullues dhe mallrat t cilat duke qn t vendosura nn regjimin e prpunimit aktiv n formn e sistemit me rimbursim, i kan prmbushur formalitetet pr vendosjen n qarkullim t lir dhe formalitetet e parashikuara n nenin 146. 3. Me mallra n gjendje t pandryshuar kuptohen mallra t cilat n kushtet e regjimit t prpunimit aktiv ose t prpunimit nn kontroll doganor nuk kan psuar asnj form prpunimi. Neni 108 Prdorimi i do regjimi doganor ekonomik kushtzohet nga lshimi i autorizimit prkats prej autoriteteve doganore. Neni 109
56
Pa rn ndesh me kushtet specifike shtes q rregullojn regjimin prkats, autorizimi i prmendur n nenin 108 dhe ai i prmendur n nenin 123 jepet vetm: a) pr personat q ofrojn t gjitha garancit e nevojshme pr kryerjen si duhet t operacioneve; b) kur autoritetet doganore mund t mbikqyrin e kontrollojn regjimin. Neni 110 1. Autorizimi prcakton kushtet n t cilat zbatohet regjimi prkats. 2. Mbajtsi i autorizimit duhet t njoftoj autoritetet doganore pr t gjith faktort q lindin pas dhnies s autorizimit dhe q mund t ndikojn n vazhdimsin ose prmbajtjen e tij. Neni 111 1. Autoritetet doganore mund t kushtzojn vendosjen e mallrave nn nj regjim pezullues, me depozitimin e nj garancie q t siguroj se do borxh doganor, q mund t lind n lidhje me ato mallra, do t paguhet. 2. Dispozitat e posame q kan t bjn me dhnien e nj garancie pr regjime pezulluese t caktuara prcaktohen n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi. Neni 112 1. Nj regjimi ekonomik pezullues prfundon, kur mallrave, ose produkteve kompensuese apo t prpunuara, t vendosura nn kt regjim, u jepet nj destinacion i ri doganor. 2. Autoritetet doganore marrin t gjitha masat e nevojshme pr t rregulluar situatn e mallrave lidhur me t cilat regjimi n fjal nuk sht mbyllur sipas kushteve t parashikuara. Neni 113 T drejtat dhe detyrimet e mbajtsit t nj regjimi doganor ekonomik mund ti transferohen m pas, n baz t kushteve t vendosura nga
57
autoritetet doganore, personave t tjer t cilt prmbushin t gjitha kushtet e nevojshme pr t prfituar nga regjimi n fjal. B. Tranziti I. Dispozita t prgjithshme Neni 114 1. Regjimi i tranzitit lejon lvizjen nga nj pik n tjetrn, brenda territorit doganor t Republiks s Shqipris t: a) mallrave jo shqiptare, pa ia nnshtruar kto mallra detyrimeve t importit dhe detyrimeve t tjera ose masave t politiks tregtare; b) mallrave shqiptare, t cilat u nnshtrohen masave pr eksportimin e tyre drejt vendeve t tjera dhe pr t cilat jan kryer formalitetet prkatse doganore pr eksport. 2. Lvizja, si prmendet n paragrafin 1, kryhet: a) nn regjimin e tranzitit; ose b) kur mbulohet nga nj Carnet TIR (Konventa TIR) nqoftse kjo lvizje: i) ka filluar ose duhet t prfundoj jasht territorit doganor t Republiks s Shqipris; ii) lidhet me drgesa mallrash q duhen shkarkuar n territorin doganor t Republiks s Shqipris dhe t cilat transportohen s bashku me mallra t destinuara t shkarkohen n nj vend tjetr; ose c) kur mbulohet nga nj Carnet ATA (Konventa ATA) i prdorur si dokument tranziti; ose d) me post (prfshir pakot postare). 3. Regjimi i tranzitit zbatohet pa rn ndesh me dispozitat e veanta t zbatueshme pr lvizjen e mallrave t vendosura nn nj regjim doganor ekonomik.
58
Neni 115 Regjimi i tranzitit prfundon kur mallrat dhe dokumentet prkatse i paraqiten zyrs doganore t destinacionit n prputhje me dispozitat e regjimit n fjal. II. Dispozita t veanta lidhur me tranzitin Neni 116 Regjimi i tranzitit zbatohet mbi mallrat q kalojn npr territorin e nj vendi tjetr, vetm nqoftse: a) nj gj e till sht ndrkombtare; ose parashikuar n nj marrveshje
b) transportimi i mallrave npr at vend mbulohet nga nj dokument transporti i vetm, i hartuar n territorin doganor t Republiks s Shqipris; n kt rast realizimi i ktij regjimi pezullohet n territorin e vendit tjetr. Neni 117 1. Pa rn ndesh me nenin 118, personi prgjegjs duhet t jap nj garanci, q t siguroj pagesn e do borxhi doganor ose t detyrimeve t tjera q mund t lindin n lidhje me mallrat. 2. Prve rasteve q prcaktohen, kur sht e nevojshme, me dispozita t Ministrit t Financave, nuk ka nevoj t paraqitet garanci pr: a) udhtime n rrug detare dhe ajrore; b) transport me tubacione; c) operacione t kryera nga shoqri hekurudhore publike. Neni 118 1. Autoritetet doganore mund ti lejojn t mos jap garanci pr veprimet e tranzitit q kryen do personi, q plotson kushtet e parashikuara n paragrafin 2, pa cnuar kufizimet e parashikuara n paragrafin 3.
59
2. Lejohen t mos japin garanci, si prmendet n paragrafin 1, vetm personat q: a) jan t vendosur n Republikn e Shqipris; b) prdorin rregullisht regjimin e tranzitit; c) gzojn nj gjendje financiare t till q i lejon t respektojn detyrimet q kan; d) nuk kan kryer asnj shkelje t ligjeve doganore ose fiskale; dhe e) n prputhje me formularin model t prcaktuar, marrin prsipr t paguajn q n krkesn e par me shkrim t autoriteteve doganore, do shum t krkuar lidhur me veprimet e tyre t tranzitit. 3. Heqja e detyrimit pr t dhn garanci n prputhje me paragrafet 1 dhe 2, nuk zbatohet n rastin e veprimeve t tranzitit q lidhen me mallrat e mposhtme: a) me vler t prgjithshme m t madhe se shuma e caktuar n prputhje me aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi; ose b) q paraqesin rrezik t lart prsa i takon nivelit t detyrimeve t importit, t cilave u nnshtrohen n Republikn e Shqipris. 4. Drejtoria e Prgjithshme e Doganave, e cila jep t drejtn pr t mos dhn garancin, duhet ti lshoj do personi q e fiton kt t drejt nj ose m shum kopje t autorizimit me t cilin hiqet detyrimi i dhnies s garancis. Neni 119 1. Prgjegjsi kryesor sht mbajtsi i regjimit t tranzitit. Ai mban prgjegjsi pr: a) paraqitjen e mallrave t paprekura n zyrn doganore t destinacionit, brenda afatit t caktuar kohor dhe duke respektuar masat q marrin autoritetet doganore pr t siguruar identifikimin e mallrave;
60
b) respektimin e dispozitave q lidhen me regjimin e tranzitit. 2. Pavarsisht nga detyrimet e prgjegjsit kryesor sipas paragrafit 1, transportuesi ose marrsi i mallrave, t cilt jan n dijeni q mallrat po qarkullojn nn regjimin e tranzitit, jan gjithashtu prgjegjs pr paraqitjen e mallrave t paprekura n zyrn doganore t destinacionit, brenda afatit t caktuar kohor dhe duke respektuar masat q marrin autoritetet doganore pr t siguruar identifikimin e mallrave. Neni 120 1. Rregulla t hollsishme pr funksionimin e ktij regjimi dhe prjashtimet prkatse, prcaktohen n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi. 2. Me kusht q t garantohet zbatimi i masave q parashikohen me ligj pr mallrat, Ministri i Financave ka t drejt, n rrethana t caktuara, t vendos procedura t thjeshtuara pr mallrat q nuk do t qarkullojn n territorin e nj vendi tjetr. C. Magazinimi doganor Neni 121 1. Regjimi i magazinimit doganor lejon ruajtjen n nj magazin doganore: a) t mallrave jo shqiptare, pa iu nnshtruar ato detyrimeve t importit ose masave t politiks tregtare; b) t mallrave shqiptare, kur dispozitat n fuqi q rregullojn fusha t veanta parashikojn q vendosja e tyre n magazinat doganore krkon zbatimin e masave q normalisht lidhen me eksportin e ktyre mallrave. 2. Me magazin doganore kuptohet do vend i miratuar e i mbikqyrur nga autoritetet doganore, ku mallrat mund t magazinohen sipas kushteve t prcaktuara.
61
3. Rastet kur mallrat e prmendura n paragrafin 1 mund t vendosen n regjimin e magazinimit doganor pa u ruajtur n nj magazin doganore, prcaktohen me vendim t veant t Ministrit t Financave. Neni 122 1. Nj magazin doganore mund t jet publike ose private: a) me magazin publike kuptohet nj magazin doganore q mund t prdoret nga do person pr ruajtjen e mallrave; b) me magazin private kuptohet nj magazin doganore e destinuar vetm pr magazinimin e mallrave nga administruesi i magazins. 2. Administrues i magazins sht personi i autorizuar nga autoritetet doganore pr t administruar magazinn doganore. 3. Depozituesi sht personi i cili mban t gjitha detyrimet q rrjedhin nga deklarata doganore e vendosjes s mallrave nn regjim magazinimi doganor, ose t cilit i jan transferuar t drejtat dhe detyrimet e nj personi t till. Neni 123 1. Administrimi i magazins doganore i nnshtrohet lshimit t nj autorizimi nga autoritetet doganore, me prjashtim t rastit kur kto autoritete e administrojn vet magazinn doganore. 2. do person q dshiron t administroj nj magazin doganore duhet t bj nj krkes me shkrim, e cila prmban informacionin e krkuar pr lshimin e autorizimit, duke treguar veanrisht se ekziston nj nevoj ekonomike pr magazinimin e mallrave. Autorizimi prcakton kushtet pr administrimin e magazins doganore. 3. Autorizimi u lshohet vetm personave t vendosur n Republikn e Shqipris. Neni 124 Administruesi i magazins ka prgjegjsi pr sa vijon:
62
a) t siguroj q mallrat, gjat kohs q jan n magazinn doganore, t mos i shmangen mbikqyrjes doganore; b) t plotsoj detyrimet q lindin nga magazinimi i mallrave q ndodhen nn regjimin e magazinimit doganor; dhe c) t respektoj t gjitha kushtet e veccanta t specifikuara n autorizim. Neni 125 1. Duke anashkaluar nenin 124, kur autorizimi ka t bj me nj magazin publike, n autorizim mund t parashikohet q prgjegjsit e prmendura n nenin 124 (a) dhe/ose (b), bien trsisht mbi depozituesin. 2. Depozituesi sht n do koh prgjegjs pr plotsimin e detyrimeve q lindin nga vendosja e mallrave nn regjimin e magazinimit doganor. Neni 126 T drejtat dhe detyrimet e administratorit t magazins, me miratimin e autoriteteve doganore, mund ti transferohen nj personi tjetr. Neni 127 Pa rn ndesh me nenin 111, autoritetet doganore mund ti krkojn administruesit t magazins t paraqes nj garanci lidhur me prgjegjsit e prcaktuara n nenin 124. Neni 128 1. Personi i caktuar nga autoritetet doganore mban regjistr t magazinimit t t gjitha mallrave t vendosura nn regjimin e magazinimit doganor, n formn e miratuar nga kto autoritete. 2. Pa rn ndesh me nenin 109, autoritetet doganore mund t mos mbajn regjistrin e magazinimit t mallrave nse prgjegjsit t cilave u referohet neni 124(a) dhe/ose (b) bien ekskluzivisht mbi depozituesin dhe mallrat jan vendosur n kt regjim n baz t nj deklarate me shkrim q sht pjes prbrse e procedurs normale. Neni 129
63
1. Kur ekziston nj nevoj ekonomike dhe nuk cnohet mbikqyrja doganore, autoritetet doganore mund t lejojn q: a) mallra shqiptare, t ndryshme prej atyre t prmendura n nenin 121(1)(b), t ruhen n ambientet e magazins doganore; b) mallrat jo shqiptare t prpunohen n ambientet e magazins doganore, nn regjimin e prpunimit aktiv, duke iu nnshtruar kushteve t prcaktuara prej ktij regjimi. Formalitetet q mund t mos kryhen n nj magazin doganore, prcaktohen n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi; c) mallrat jo shqiptare, t prpunohen n ambientet e nj magazine doganore, nn regjimin e prpunimit nn kontroll doganor, duke iu nnshtruar kushteve t prcaktuara nga ky regjim. Formalitetet q mund t mos kryhen n nj magazin doganore prcaktohen n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi. 2. N rastet e prmendura n paragrafin 1, mallrat nuk i nnshtrohen regjimit t magazinimit doganor. 3. Autoritetet doganore mund t krkojn q mallrat e prmendura n paragrafin 1 t shnohen n regjistrin e magazins sipas nenit 128. Neni 130 Mallrat e vendosura n regjim magazinimi doganor, shnohen n regjistrin e magazins, sipas nenit 128, q n astin kur ato futen n magazinn doganore. Neni 131 1. Mallrat mund t qndrojn nn regjimin e magazinimit doganor pr nj periudh deri n 12 muaj. Autoritetet doganore, me krkes t depozituesit, mund t pranojn nj zgjatje t afatit deri n 12 muaj t tjer. 2. Megjithat, kur rrethana t jashtzakonshme e krkojn, autoritetet doganore mund t vendosin, brenda kufijsh kohor t arsyeshm, nj afat m t shkurtr, gjat t cilit depozituesi duhet tu caktoj mallrave nj destinacion t ri doganor.
64
Neni 132 1. Mallrat e importit mund t psojn trajtime t ndryshme me qllim ruajtjeje, prmirsimi t pamjes s jashtme ose t cilsis s tregtimit ose pr ti prgatitur ato pr shprndarje ose rishitje. 2. Lista e mnyrave t trajtimit, t prmendura n paragrafin e msiprm, prfshihet n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi. Ministri i Financave ka t drejt t bj do ndryshim t nevojshm n kt list. 3. Mnyrat e trajtimit t prmendura n paragrafin 1 duhet t autorizohen q m par nga autoritetet doganore, t cilat prcaktojn edhe kushtet n t cilat ato mund t kryhen. Neni 133 1. Kur e krkojn rrethanat, mallrat e vendosura nn regjim magazinimi doganor, mund t zhvendosen prkohsisht nga magazina doganore. Kjo zhvendosje bhet me autorizim paraprak t autoriteteve doganore, t cilat prcaktojn kushtet pr kryerjen e saj. 2. N kohn q jan jasht magazins doganore, mallrat mund tu nnshtrohen mnyrave t trajtimit t prmendura n nenin 132 sipas kushteve t prcaktuara n kt nen. Neni 134 Autoritetet doganore mund t lejojn q mallrat, e vendosura nn regjimin e magazinimit doganor t transferohen nga nj magazin doganore n nj tjetr. Neni 135 1. Kur lind nj borxh doganor lidhur me mallrat e importit dhe vlera doganore e ktyre mallrave bazohet n mimin realisht t paguar ose q duhet paguar, i cili prfshin shpenzimet e magazinimit e t ruajtjes s mallrave gjat vendosjes s tyre n magazin, kto shpenzime nuk sht e nevojshme t prfshihen n vlern doganore, n rast se jan treguar vemas nga mimi realisht i paguar ose q duhet paguar pr kto mallra. 2. N rast se mallrat n fjal u jan nnshtruar mnyrave t zakonshme t trajtimit pr qllimin e nenit 132, lloji i mallrave, vlera doganore dhe sasia
65
q merret parasysh pr prcaktimin e shums s detyrimeve t importit, me krkes t deklaruesit jan ato q do t ishin marr parasysh pr mallrat n kohn e prmendur n nenin 229, nse kto mallra nuk do ti ishin nnshtruar ktij trajtimi. 3. Megjithat, n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi prcaktohen raste n t cilat mund t ket, nse sht e nevojshme, anashkalime nga paragrafi 2 i ktij neni. D. Prpunimi aktiv I. Dispozita t prgjithshme Neni 136 1. Pa rn ndesh me nenin 137, regjimi i prpunimit aktiv lejon q mallrat e prmendura m posht t prdoren n territorin doganor t Republiks s Shqipris, n nj ose m shum operacione prpunimi: a) mallrat jo shqiptare t destinuara pr tu rieksportuar nga territori doganor i Republiks s Shqipris n formn e produkteve kompensuese, pa iu nnshtruar detyrimeve t importit ose masave t politiks tregtare; b) mallrat e vendosura n qarkullim t lir, me rimbursim ose shuarje t detyrimeve t importit q duhen paguar pr kto mallra, nse ato eksportohen jasht territorit doganor t Republiks s Shqipris n formn e produkteve kompensuese. 2. Shprehjet e mposhtme nnkuptojn: a) sistem me pezullim: masat lehtsuese t regjimit t prpunimit aktiv pr rieksportimin si sht parashikuar n paragrafin 1(a); b) sistem me rimbursim: masat lehtsuese t regjimit t prpunimit aktiv pr rieksportimin si sht parashikuar n paragrafin 1(b); c) operacione prpunimi: i) punimin e mallrave, duke prfshir montimin, bashkimin, ose prshtatjen me mallra t tjera; ii) prpunimin e mallrave;
66
iii) riparimin e mallrave, duke prfshir ndreqjen dhe rregullimin e tyre; dhe iv) prdorimin e disa mallrave, t prcaktuara n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi, t cilat nuk gjenden n produktet kompensuese, por q lejojn ose lehtsojn prodhimin e ktyre produkteve, edhe sikur ato t jen prdorur trsisht ose pjesrisht gjat procesit t puns; d) produkte kompensuese: t gjitha produktet q rezultojn nga operacionet e prpunimit; e) koefiienti i shfrytzimit: sasia ose prqindja e produkteve kompensuese t prftuara nga prpunimi i nj sasie t caktuar mallrash t importuara. II. Dhnia e autorizimit Neni 137 Autorizimi lshohet me krkes t personit q kryen operacionet e prpunimit ose q bn t mundur kryerjen e tyre. Neni 138 Autorizimi lshohet vetm: a) pr persona t vendosur n Republikn e Shqipris. Megjithat, autorizimi mund tu lshohet edhe personave t vendosur jasht vendit, prsa u prket importeve t nj natyre jo tregtare; b) kur pa rn ndesh me prdorimin e mallrave t prmendura n nenin 136 (2)(c)(iv), mallrat e importit mund t identifikohen n produktet kompensuese; c) kur regjimi i prpunimit aktiv mund t ndihmoj n krijimin e kushteve m t favorshme pr eksportin ose rieksportin e produkteve kompensuese, me kusht q interesat thelbsore t prodhuesve shqiptar t mos cnohen (kushtet ekonomike). III. Funksionimi i regjimit
67
Neni 139 1. Autoritetet doganore prcaktojn afatin brenda t cilit produktet kompensuese duhet t jen eksportuar ose rieksportuar ose tu jet caktuar nj destinacion doganor tjetr. Ky afat merr parasysh kohn e nevojshme pr kryerjen e operacioneve t prpunimit dhe t vnies n dispozicion t produkteve kompensuese. 2. Afati fillon nga data kur mallrat jo shqiptare jan vendosur nn regjimin e prpunimit aktiv. Autoritetet doganore, me krkes t arsyetuar nga mbajtsi i autorizimit, mund ta shtyjn kt afat. Neni 140 1. Autoritetet doganore prcaktojn ose koefiientin e shfrytzimit pr operacionin n fjal ose, kur sht rasti, metodn e prcaktimit t ktij koefiienti. Koefiienti i shfrytzimit prcaktohet n baz t rrethanave reale n t cilat operacioni i prpunimit sht kryer ose duhet t kryhet. 2. Kur e krkojn rrethanat, dhe veanrisht n rastin e operacioneve prpunuese q tradicionalisht kryhen n kushte teknike t prcaktuara qart, pr mallra me karakteristika t njjta thelbsore, dhe q kan si rezultat prodhimin e produkteve kompensuese me cilsi t njjt, n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi, mund t caktohet koefiienti standard i shfrytzimit, n baz t t dhnave reale t vrtetuara m par. Neni 141 Rastet dhe kushtet n t cilat mallrat n gjendje t pandryshuar ose produktet kompensuese konsiderohen se jan vendosur n qarkullim t lir, mund t prcaktohen me dispozita t nxjerra nga Ministri i Financave. Neni 142 1. Pa rn ndesh me nenin 143, kur lind nj borxh doganor, shuma e ktij borxhi prcaktohet n baz t elementve prkats t taksimit pr mallrat e importit, n datn e pranimit t deklarats pr vendosjen e ktyre mallrave nn regjimin e prpunimit aktiv. 2. Nse, n datn e prmendur n paragrafin 1 mallrat e importit plotsojn kushtet e prcaktuara pr prfitimin e trajtimit tarifor
68
preferencial brenda kuotave ose tavaneve tarifore, ato prfitojn do trajtim tarifor preferencial pr mallra identike, q sht n fuqi n datn e pranimit t deklarats s vendosjes n qarkullim t lir. Neni 143 Duke anashkaluar nenin 142, produktet kompensuese: a) u nnshtrohen detyrimeve t importit t llogaritura n prputhje me rregullat q zbatohen n regjimin doganor n fjal ose n zonat e lira, kur jan vendosur nn sistemin me pezullim ose n nj zon t lir apo magazin t lir; Megjithat, i) personi i interesuar mund t krkoj q detyrimi t prllogaritet sipas nenit 142; ii) n rastet kur produkteve kompensuese u sht caktuar nj nga destinacionet doganore t prmendura m sipr, i ndryshm nga prpunimi nn kontroll doganor, shuma e detyrimeve t importit dhe i detyrimeve t tjera q vilen, duhet t jet t paktn, e barabart me shumn e llogaritur sipas nenit 142. b) mund tu nnshtrohen dispozitave q rregullojn nxjerrjen e detyrimeve dhe q jan prcaktuar n kuadr t regjimit t prpunimit nn kontrollin doganor, n rastet kur mallrat e importit mund t ishin vendosur nn kt regjim; c) prfitojn trajtim tarifor favorizues pr shkak t prdorimit t veant, kur ky trajtim parashikohet pr mallra identike; d) prjashtohen nga detyrimet e importit, n rast se pr mallra identike t importuara n prputhje me nenin 199, ka nj dispozit ligjore n lidhje me kt prjashtim. IV. Operacione prpunimi n nj vend t huaj Neni 144
69
1. Nj pjes ose t gjitha produktet kompensuese ose mallrat n gjendje t pandryshuar mund t eksportohen prkohsisht, me qllim q t prpunohen m tej n nj vend t huaj, nse autoritetet doganore e autorizojn nj gj t till, n prputhje me kushtet e prcaktuara n dispozitat pr prpunimin pasiv. 2. Kur lind nj borxh doganor q ka t bj me produkte t ri-importuara, duhet t paguhen detyrimet e mposhtme: a) detyrimet e importit mbi produktet kompensuese ose mbi mallra n gjendje t pandryshuar t prmendura n paragrafin 1, t prllogaritura sipas neneve 142 e 143; dhe b) detyrimet e importit mbi produktet e ri-importuara, pas prpunimit t tyre n nj vend t huaj, shuma e t cilave prllogaritet sipas dispozitave q lidhen me regjimin e prpunimit pasiv, me t njjtat kushte q do t ishin zbatuar sikur produktet e eksportuara nn kt regjim t ishin vendosur n qarkullim t lir para se t kryhej ky eksportim. V. Dispozita t veanta q lidhen me sistemin me rimbursim Neni 145 1. Sistemi me rimbursim mund t prdoret pr t gjitha mallrat, me prjashtim t atyre q, n datn e pranimit t deklarats s vendosjes n qarkullim t lir: a) jan objekt i kufizimeve sasiore t importit, b) brenda kontigjenteve, mund t prfitojn masa tarifore preferenciale ose nj mas pezullimi autonome pr qllimin e nenit 28(3) (d) dhe (e). 2. Pr m tepr, sistemi me rimbursim mund t prdoret vetm n rast se, n datn e pranimit t deklarats pr vendosjen e mallrave t importit n qarkullim t lir, nuk jan caktuar rimbursime eksporti pr produktet kompensuese.
70
3. Leja pr t prdorur sistemin me rimbursim jepet vetm n qoft se n datn e pranimit t deklarats pr eksport t produkteve kompensuese, pr kto produkte nuk sht caktuar rimbursim eksporti. Neni 146 1. Deklarata pr vendosjen e mallrave n qarkullim t lir duhet t vr n dukje se sht prdorur sistemi me rimbursim dhe t jap hollsira pr autorizimin. 2. Autorizimi n fjal i bashkngjitet deklarats s vendosjes n qarkullim t lir. Neni 147 N sistemin me rimbursim, nenet 141, 142 dhe 143 (c ) nuk zbatohen. Neni 148 Eksportimi i prkohshm i produkteve kompensuese, i kryer sipas nenit 144 (1) nuk quhet si eksportim pr qllimin e nenit 149, prve rastit kur produkte t tilla nuk ri-importohen n Republikn e Shqipris brenda afatit t caktuar. Neni 149 1. Mbajtsi i autorizimit mund t krkoj rimbursimin ose shuarjen e detyrimeve t importit, n rast se ai mund tu argumentoj n mnyr bindse autoriteteve doganore, q produktet kompensuese t prftuara nga mallra t importuara, t vendosura n qarkullim t lir nn sistemin me rimbursim jan: a) eksportuar, ose b) me synim rieksportimin e mvonshm jan vendosur nn regjimin e tranzitit, regjimin e magazinimit doganor, nn regjimin e lejimit t prkohshm, nn regjimin e prpunimit aktiv (sistemi me pezullim ), ose n nj zon t lir ose magazin t lir,
71
mjafton q t gjitha kushtet pr prdorimin e regjimit, gjithashtu, t jen plotsuar. 2. Pr qllim t caktimit t nj destinacioni doganor t prmendur n rastin e dyt t paragrafit 1(b), produktet kompensuese konsiderohen si mallra jo shqiptare. 3. Afati, brenda t cilit duhet t bhet krkesa pr rimbursim, prcaktohet n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi. 4. Produktet kompensuese, t vendosura nn nj regjim doganor ose n nj zon t lir ose magazin t lir, n prputhje me dispozitat e paragrafit 1, vendosen n qarkullim t lir vetm kur autorizohen nga autoritetet doganore, t cilat, kur e krkojn rrethanat, mund t lshojn ket autorizim. N kt rast, dhe pa rn ndesh me nenin 143(a), shuma e detyrimeve t importit t rimbursuara ose t shuara quhet se prbn shumn e borxhit doganor. E. Prpunimi nn kontroll doganor Neni 150 Regjimi i prpunimit nn kontroll doganor lejon t prdoren n territorin doganor t Republiks s Shqipris mallra jo shqiptare n operacione q e ndryshojn natyrn ose gjendjen e mallrave, pa iu nnshtruar detyrimeve t importit ose masave t politikave tregtare, dhe vendosjen n qarkullim t lir t produkteve t prftuara si pasoj e ktyre operacioneve, kundrejt pagess se detyrimeve prkatse t importit. Produkte t tilla quhen produkte t prpunuara. Neni 151 Lista e rasteve, n t cilat mund t prdoret regjimi i prpunimit nn kontroll doganor, prcaktohet n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi. Neni 152 Autorizimi pr prpunim nn kontroll doganor lshohet n baz t krkess s personit q kryen vet prpunimin ose q bn t mundur kryerjen e ktij prpunimi.
72
Neni 153 Autorizimi jepet vetm pr: a) persona t vendosur n Republikn e Shqipris; b) mallra t importit, kur ato mund t identifikohen n produktet e prpunuara; c) rastet kur gjendja dhe lloji i mallrave, pas procesit t prpunimit nuk mund t rikthehen ekonomikisht n prshkrimin ose gjendjen q ato kishin para se t vendoseshin nn regjim; d) rastet kur prdorimi i regjimit nuk mund t sjell si pasoj mosrespektimin e rregullave n lidhje me origjinn dhe kufizimet sasiore t zbatueshme mbi mallrat e importuara; e) rastet kur prmbushen kushtet e nevojshme pr zbatimin e regjimit q ndihmon krijimin ose mbajtjen e nj aktiviteti prpunimi n Republikn e Shqipris, pa cnuar interesat e prodhuesve shqiptare t produkteve t ngjashme (kushtet ekonomike). Neni 154 Nenet 139 dhe 140 zbatohen mutatis mutandis. Neni 155 Kur lind nj borxh doganor q ka t bj me mallra n gjendje t pandryshuar ose me produkte q jan n nj stad prpunimi t ndrmjetm n krahasim me at q parashikohet n autorizim, shuma e ktij borxhi prcaktohet n baze t elementeve t taksimit n fuqi pr mallrat e importit n datn e pranimit t deklarats pr vendosjen e mallrave n regjimin e prpunimit nn kontroll doganor. Neni 156 1. Nse n datn kur jan vendosur n regjimin e prpunimit nn kontroll doganor, mallrat e importit prfitojn trajtim tarifor preferencial dhe ky trajtim zbatohet pr produkte identike me produktet e vendosura n qarkullim t lir, detyrimet e importit, t cilave iu nnshtrohen produktet e
73
prpunuara prllogariten duke zbatuar masn e detyrimeve q duhen paguar n kuadrin e trajtimit n fjal. 2. N qoft se trajtimi tarifor preferencial, i prmendur n paragrafin 1, pr mallrat e importuara i nnshtrohet kuotave ose tavaneve tarifore, zbatimi i mass se taksimit t prmendur n paragrafin 1 pr produktet e prpunuara i nnshtrohet gjithashtu edhe kushtit q trajtimi tarifor preferencial n fjal zbatohet mbi mallrat e importuara n datn e pranimit t deklarats pr vendosjen n qarkullim t lir. N kt rast, sasia e mallrave t importuara t prdorura pr prodhimin e produkteve t prpunuara e t vendosura n qarkullim t lir, prllogaritet sipas kuotave ose tavaneve tarifore n fuqi n datn e pranimit t deklarats se vendosjes n qarkullim t lir dhe asnj sasi nuk prllogaritet sipas kuotave ose tavaneve tarifore t hapura pr produkte t njjta me ato t prpunuara. F. Lejimi i prkohshm Neni 157 Regjimi i lejimit t prkohshm bn t mundur prdorimin n territorin doganor t Republiks s Shqipris, me prjashtim t plot ose t pjesshm nga detyrimet e importit dhe pa iu nnshtruar masave t politikave tregtare, t mallrave jo shqiptare t destinuara pr tu rieksportuar, pa psuar ndryshime, prve zhvleftsimit normal pr shkak t prdorimit t tyre. Neni 158 Autorizimi pr lejimin e prkohshm lshohet n baz t krkess se personit q i prdor mallrat ose q bn t mundur prdorimin e tyre. Neni 159 1. Autoritetet doganore refuzojn lshimin e autorizimit pr prdorim t regjimit t lejimit t prkohshm, n rast se sht e pamundur t sigurohet identifikimi i mallrave t importuara. 2. Megjithat, autoritetet doganore mund t autorizojn prdorimin e regjimit t lejimit t prkohshm pa siguruar identifikimin e mallrave, ather kur, duke marr parasysh llojin e mallrave ose natyrn e
74
operacioneve q duhet t kryhen, mungesa e masave t identifikimit nuk sjell si pasoj asnj form abuzimi t regjimit n fjal. Neni 160 1. Autoritetet doganore prcaktojn afatin brenda t cilit mallrat e importit duhet t rieksportohen ose tu caktohet nj destinacion i ri doganor. Ky afat duhet t zgjas pr aq koh sa t arrihet qllimi pr t cilin sht lshuar autorizimi. 2. Pa rn ndesh me afatet e veanta t prcaktuara sipas nenit 161, afati gjat t cilit mallrat mund t qndrojn nn regjimin e lejimit t prkohshm, sht 12 muaj. Autoritetet doganore, n baz t nj krkes t arsyetuar mire t personit t interesuar, mund t zgjasin afatin e prmendur n paragrafin 1 pr nj maksimum prej 12 muajsh t tjer, me qllim q t bhet i mundur prdorimi i autorizuar. 3. Megjithat, pr rrethana t veanta, autoritetet doganore mund t prcaktojn, brenda kufijsh kohore t arsyeshm, afate m t shkurtra duke marr plqimin e personit t interesuar. Neni 161 Rastet dhe kushtet e veanta n t cilat mund t prdoret regjimi i lejimit t prkohshm me prjashtim t plot nga detyrimet e importit, prcaktohen n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi. Neni 162 1. Prdorimi i regjimit t lejimit t prkohshm me prjashtim t pjesshm nga detyrimet e importit jepet pr mallrat t cilat, ndrsa mbeten n pronsi t nj personi t vendosur n nj vend t huaj, nuk mbulohen nga dispozitat e nenit 161 ose, edhe pse mbulohen nga kto dispozita, nuk i plotsojn t gjitha kushtet e parashikuara nga ky nen pr dhnien e regjimit t lejimit t prkohshm me prjashtim t plot nga detyrimet e importit. 2. Lista e mallrave, n lidhje me t cilat mund t mos prdoret regjimi i lejimit t prkohshm me prjashtim t pjesshm nga detyrimet e importit, prcaktohet n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi. Neni 163
75
1. Shuma e detyrimeve t importit q duhet paguar pr mallrat e vendosura nn regjimin e lejimit t prkohshm me prjashtim t pjesshm nga detyrimet e importit caktohet n masn 3% t shums se detyrimeve q duhet paguar pr mallrat n fjal. Kjo shum prej 3% zbatohet pr do muaj ose pjes t muajit, gjat t cilit mallrat jan vendosur nn regjimin e lejimit t prkohshm me prjashtim t pjesshm, sikur kto mallra t ishin vendosur n qarkullim t lir n datn n t ciln u vendosen nn regjimin e lejimit t prkohshm. 2. Shuma e detyrimeve t importit q duhet t paguhet nuk duhet t kaprcej at shum q do t ishte krkuar nse mallrat n fjal do t ishin vendosur n qarkullim t lir n datn q ato u vendosen nn regjimin e lejimit t prkohshm, duke mos llogaritur interesat q mund t zbatoheshin. 3. Transferimi i t drejtave e i detyrimeve q rrjedhin nga regjimi i lejimit t prkohshm sipas nenit 113, nuk nnkupton se duhet t zbatohen t njjtat masa prjashtimi pr seciln nga periudhat e prdorimit q duhen marr parasysh. 4. Kur transferimi i prmendur n paragrafin 3 bhet me prjashtim t pjesshm pr t dy personat e autorizuar pr prdorimin e regjimit gjat t njjtit muaj, mbajtsi i autorizimit fillestar sht i detyruar t paguaj shumn e detyrimeve t importit q duhen paguar pr t gjith muajin. Neni 164 1. Kur lind nj borxh doganor q ka t bj me mallra t importuara, shuma e ktij borxhi prcaktohet n baz t elementve t taksimit n fuqi pr kto mallra n datn e pranimit t deklarats pr vendosjen e tyre nn regjimin e lejimit t prkohshm. Megjithat, n rastet e parashikuara nga dispozitat e nenit 161, shuma e borxhit prcaktohet n baz t elementve t taksimit n fuqi pr mallrat n fjal n datn e prmendur n nenin 229. 2. Kur, pr nj arsye t ndryshme nga vendosja e mallrave nn regjimin e lejimit t prkohshm me prjashtim t pjesshm nga detyrimet e importit, lind nj borxh doganor pr mallrat e vendosura nn regjimin n fjal, shuma e ktij borxhi sht e barabart me diferencn midis shums se detyrimeve t llogaritura sipas paragrafit 1 dhe shums se detyrimeve q duhet paguar sipas nenit 163.
76
G. Prpunimi pasiv I. Dispozita t prgjithshme Neni 165 1. Pa rn ndesh me dispozitat q rregullojn fusha t veanta q kan t bjn me sistemin e shkmbimeve standarte, si parashikohet n nenet 174 deri 179 ose n nenin 144, regjimi i prpunimit pasiv lejon q mallrat shqiptare t eksportohen prkohsisht nga territori doganor i Republiks s Shqipris, me qllim q tu nnshtrohen operacioneve prpunuese dhe produktet q dalin si rezultat i ktyre operacioneve t vendosen n qarkullim t lir me prjashtim t plot ose t pjesshm nga detyrimet e importit. 2. Eksportimi i prkohshm i mallrave shqiptare sjell zbatimin e detyrimeve t eksportit, t masave t politiks tregtare dhe t formaliteteve t tjera pr daljen e mallrave shqiptare nga territori doganor i Republiks s Shqipris. 3. Me prkufizimet q vijojn do t kuptohen: a) mallra n eksport t prkohshm: mallrat e vendosura nn regjimin e prpunimit pasiv; b) operacione prpunimi: operacionet e prmendura n nenin 136 (2)(c ), rasti i par, i dyt dhe i tret; c) produkte kompensuese: t gjitha produktet e prftuara si rezultat i operacioneve t prpunimit; d) koefiient i shfrytzimit do t thot sasia ose prqindja e produkteve kompensuese, e prftuar nga prpunimi i nj sasie t caktuar mallrash eksporti t prkohshm. Neni 166 1. Mallrat shqiptare nuk vendosen n regjimin e prpunimit pasiv kur: a) eksportimi i tyre sjell si pasoj rimbursimin ose shuarjen e detyrimeve t importit;
77
b) para eksportimit, kto mallra jan vendosur n qarkullim t lir me prjashtim t plot t detyrimeve t importit, pr arsye t prdorimit t tyre t veant, pr aq koh sa vazhdojn t ekzistojn kushtet pr dhnien e prjashtimit n fjal; c) eksportimi i tyre sjell si pasoj mundsin e rimbursimin t pagess pr eksport ose prparsi financiare t dhna pr ket rast. 2. Megjithat, anashkalimet nga paragrafi 1(b) mund t prcaktohen me dispozita t nxjerra nga Ministri i Financave. II. Dhnia e autorizimit Neni 167 1. Autorizimi pr t prdorur regjimin e prpunimit pasiv jepet me krkes t personit q ben t mundur kryerjen e operacioneve t prpunimit. 2. Duke anashkaluar paragrafin 1, autorizimi pr t prdorur regjimin e prpunimit pasiv pr mallra me origjin shqiptare, pr qllimin e Pjess II, Kreu 2, Seksioni 1, mund ti jepet nj personi tjetr, n rast se operacioni i prpunimit konsiston n prfshirjen e ktyre mallrave brenda mallrave t prftuara jasht territorit doganor t Republiks s Shqipris dhe t importuara si produkte kompensuese, me kusht q prdorimi i regjimit t ndihmoj nxitjen e shitjes s mallrave t eksportit, pa cnuar interesat thelbsore t prodhuesve shqiptare pr produkte identike ose t ngjashme me produktet kompensuese t importuara. 3. Rastet dhe mnyrat n t cilat zbatohen paragrafet e msiprm, prcaktohen n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi. Neni 168 Autorizimi jepet vetm: a) pr persona t vendosur n Republikn e Shqipris; b) kur vlersohet se sht e mundur t verifikohet q produktet kompensuese jan prftuar nga prpunimi i mallrave t eksportuara prkohsisht. Rastet e anashkalimeve nga ky
78
nnparagraf dhe kushtet n t cilat kto anashkalime zbatohen, prcaktohen n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi. c) kur autorizimi pr prdorimin e regjimit t prpunimit pasiv nuk sjell si pasoj cnimin e interesave thelbsore t prodhuesve dhe prpunuesve shqiptar (kushtet ekonomike). III. Funksionimi i regjimit Neni 169 1. Autoritetet doganore prcaktojn afatin brenda t cilit produktet kompensuese duhet t ri-importohen n territorin doganor t Republiks s Shqipris. Ato mund ta zgjasin kt afat me krkes t arsyetuar mire nga ana e mbajtsit t autorizimit. 2. Autoritetet doganore prcaktojn koefiientin e shfrytzimit pr ket operacion, ose kur sht e nevojshme, metodn e prcaktimit t ktij koefiienti. Neni 170 1. Prjashtimi i plot ose i pjesshm nga detyrimet e importit i parashikuar n nenin 171(1), jepet vetm kur produktet kompensuese jan deklaruar pr vendosje n qarkullim t lir, n emr ose pr llogari t: a) mbajtsit t autorizimit, ose b) do personi tjetr t vendosur n Republikn e Shqipris, mjafton q t ket marr plqimin e mbajtsit t autorizimit dhe kushtet e autorizimit t jen plotsuar. 2. Prjashtimi i plot ose i pjesshm nga detyrimet e importit t parashikuara n nenin 171 nuk jepet, kur nj nga kushtet apo detyrimet lidhur me regjimin e prpunimit pasiv nuk sht plotsuar, me prjashtim t rastit kur gjykohet se kto mangsi nuk kan pasoja domethnse n funksionimin e duhur t regjimit. Neni 171 1. Prjashtimi i plot ose i pjesshm nga detyrimet e importit, parashikuar n nenin 165 zbatohet duke zbritur nga shuma e detyrimeve t importit q duhen paguar pr produktet kompensuese t vendosura n qarkullim t lir,
79
shumn e detyrimeve t importit q do t duhej t paguheshin n t njjtn dat mbi mallrat e eksportuara prkohsisht, nse ato do t ishin importuar n territorin doganor t Republiks s Shqipris nga vendi ku i jan nnshtruar prpunimit ose operacionit t fundit t prpunimit. 2. Shuma pr tu zbritur sipas paragrafit 1, llogaritet n varsi t sasis e t natyrs s mallrave n fjal n datn e pranimit t deklarats q i vendos ato nn regjimin e prpunimit pasiv dhe n baze t elementve t tjera t taksimit, t zbatueshm mbi kto mallra n datn e pranimit t deklarats se vendosjes n qarkullim t lir t produkteve kompensuese. Si vler e mallrave t eksportuara prkohsisht llogaritet ajo q merret parasysh pr kto mallra n prcaktimin e vlers doganore t produkteve kompensuese, n prputhje me nenin 37(1)(b)(i) ose, nse vlera nuk mund t prcaktohet n ket mnyr, merret diferenca midis vlers doganore t produkteve kompensuese dhe shpenzimeve t prpunimit t prcaktuara me mnyr t arsyeshme. Megjithat, a) disa prej detyrimeve, t prcaktuara n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi, nuk merren parasysh n llogaritjen e shums q duhet zbritur; b) n qoft se prpara se t vendoseshin nn regjimin e prpunimit pasiv, mallrat e eksportit t prkohshm ishin vendosur n qarkullim t lir me detyrim t reduktuar pr arsye t prdorimit t tyre t veant, dhe pr aq koh sa vazhdojn t ekzistojn kushtet e dhnies se detyrimit t reduktuar, shuma q zbritet sht shuma e detyrimeve t importit t vjela efektivisht n datn e vendosjes s mallrave n qarkullim t lir. 3. Kur mallrat e eksportuara prkohsisht mund t prfitonin n datn e vendosjes n qarkullim t lir, nj detyrim t reduktuar ose zero pr arsye t prdorimit t tyre t veant, kjo shum merret parasysh, me kusht q kto mallra, tu jen nnshtruar prpunimeve q prputhen me nj prdorim t till t veant n vendin ku sht kryer prpunimi ose prpunimi i fundit. 4. Kur produktet kompensuese prfitojn nj mas tarifore preferenciale pr qllimin e nenit 28(3)(d) dhe (e), dhe kjo mas sht n fuqi pr mallrat q bjn pjes n t njjtin klasifikim tarifor si dhe mallrat e eksportuara prkohsisht, masa e detyrimeve t importit q merret parasysh n prcaktimin e shums q duhet zbritur sipas paragrafit 1, sht masa q do t zbatohej nse mallrat e eksportuara prkohsisht do t plotsonin kushtet n t cilat kjo mas preferenciale mund t zbatohet.
80
5. Ky nen nuk bie ndesh me zbatimin e dispozitave t zbatuara ose t zbatueshme n kuadrin e tregtis midis Republiks s Shqipris dhe vendeve t tjera, t cilat mund t parashikojn prjashtimin prej detyrimeve t importit pr disa produkte kompensuese. Neni 172 1. Kur operacionet e prpunimit kan pr qllim riparimin e mallrave t eksportuara prkohsisht, kto mallra vendosen n qarkullim t lir me prjashtim t plot nga detyrimet e importit, nse autoritetet doganore binden se mallrat jan riparuar pa pages, ose n baz t nj detyrimi kontraktual ose ligjor garancie, ose pr shkak t nj defekti prodhimi. 2. Paragrafi 1 nuk zbatohet kur defekti vihet re n astin kur mallrat n fjal vendosen pr her t par n qarkullim t lir. Neni 173 Kur operacionet e prpunimit kan pr qllim riparimin e mallrave t eksportuara prkohsisht, dhe ky riparim kryhet kundrejt pagess, prjashtimi i pjesshm nga detyrimet e importit sipas nenit 165 jepet duke prcaktuar shumn e detyrimeve q zbatohen n baz t elementve t taksimit pr produktet kompensuese n datn e pranimit t deklarats s vendosjes n qarkullim t lir t ktyre produkteve dhe duke marr si vler doganore nj shum t barabart me shpenzimet e riparimit, me kusht q kto shpenzime t prbjn t vetmin shpenzim t kryer nga mbajtsi i autorizimit dhe t mos jen ndikuar nga ndonj lidhje midis ktij t fundit dhe personit q kryen riparimin. IV. Prpunimi pasiv me prdorim t sistemit t shkmbimeve standarte Neni 174 1. Sipas kushteve t prcaktuara n nenet nga 174 deri 179, t cilat zbatohen se bashku me dispozitat pararendse, sistemi i shkmbimeve standarte lejon q nj mall i importuar, q ktej e tutje i quajtur produkt zvendsues, t zvendsoj nj produkt kompensues.
81
2. Autoritetet doganore lejojn prdorimin e shkmbimeve standarte, kur operacioni i prpunimit ka t bj me riparimin e mallrave shqiptare. 3. Pa rn ndesh me nenin 179, dispozitat e zbatueshme pr produktet kompensuese zbatohen edhe pr produktet zvendsuese. 4. Autoritetet doganore lejojn q, n kushtet e parashikuara prej vet ktyre autoriteteve, produktet zvendsuese t importohen, para se t eksportohen mallrat e eksportit t prkohshm (importim paraprak). Importimi paraprak i nj produkti zvendsues krkon dhnien e nj garancie pr t mbuluar shumn e detyrimeve t importit. Neni 175 1. Produktet zvendsuese duhet t ken t njjtin klasifikim tarifor, cilsi tregtare dhe karakteristika teknike t njjta me mallrat e eksportit t prkohshm, njsoj sikur kto t fundit tu ishin nnshtruar riparimeve n fjal. 2. Kur mallrat e eksportit t prkohshm jan prdorur prpara eksportimit, edhe produktet zvendsuese duhet t jen t prdorura dhe nuk mund t jen produkte t reja. Megjithat, autoritetet doganore mund t autorizojn shmangie nga ky rregull nse produkti zvendsues sht dhn pa pages, qoft pr arsye t nj detyrimi kontraktual ose ligjor garancie, qoft pr shkak t nj defekti prodhimi. Neni 176 Shkmbimet standarte autorizohen vetm kur sht e mundur t verifikohet se jan plotsuar kushtet e parashikuara nga neni 175. Neni 177 1. N rast importimi paraprak, mallrat e eksportit duhet t eksportohen prkohsisht brenda nj afati dymujor duke filluar nga data e pranimit prej autoriteteve doganore t deklarats se vendosjes n qarkullim t lir t mallrave zvendsuese. 2. Megjithat, kur justifikohet nga rrethana t jashtzakonshme, autoritetet doganore, me krkes t personit t interesuar, mund t zgjasin afatin e prmendur n paragrafin 1, brenda kufijsh kohor t arsyeshm.
82
Neni 178 N rast importimi paraprak dhe kur zbatohet neni 171, shuma q duhet zbritur prcaktohet n baz t elementve t taksimit t zbatueshm mbi mallrat e eksportit t prkohshm n datn e pranimit t deklarats q i vendos kto mallra nn regjim. Neni 179 Neni 167(2) dhe neni 168 (b) nuk zbatohen n kuadrin e sistemit t shkmbimeve standarte. V. Dispozita t tjera Neni 180 Procedura e parashikuar n kuadrin e regjimit t prpunimit pasiv zbatohet edhe pr vnien n jet t masave t politiks tregtare jo tarifore. Seksioni 4 Eksporti Neni 181 1. Regjimi i eksportit lejon q mallrat shqiptare t dalin nga territori doganor i Republiks s Shqipris. Eksportimi sjell zbatimin e formaliteteve t daljes, duke prfshir edhe masat e politiks tregtare dhe, kur sht rasti, detyrimet e eksportit. 2. Me prjashtim t mallrave t vendosura nn regjimin e prpunimit pasiv, t gjitha mallrat shqiptare t destinuara pr eksport vendosen nn regjimin e eksportit. 3. Rastet dhe kushtet n te cilat mallrat q dalin nga territori doganor i Republiks s Shqipris nuk i nnshtrohen nj deklarat eksporti, prcaktohen n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi dhe, nse sht e nevojshme, me dispozita t nxjerra nga Ministri i Financave. 4. Deklarata e eksportit duhet t depozitohet n zyrn doganore kompetente pr mbikqyrjen e vendit ku sht vendosur eksportuesi, ose ku mallrat jan paketuar ose ngarkuar pr eksport. N rast se sht e
83
nevojshme, prjashtimet nga ky rast prcaktohen n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi. Neni 182 lirimi i mallrave pr eksport jepet me kusht q mallrat n fjal t dalin nga territori doganor i Republiks s Shqipris n t njjtn gjendje q ato ishin n datn e pranimit t deklarats s eksportit. KREU 3 LLOJE T TJERA DESTINACIONI DOGANOR Seksioni 1 Zonat e lira dhe magazinat e lira A. Dispozita t prgjithshme Neni 183 Zonat e lira dhe magazinat e lira jan pjes t territorit doganor t Republiks s Shqipris ose ambiente t vendosura n kt territor dhe t ndara nga pjesa tjetr e tij, n t cilat: a) mallrat jo shqiptare, pr qllim t zbatimit t detyrimeve t importit dhe t masave t politiks tregtare t importit, konsiderohen sikur nuk ndodhen n territorin doganor shqiptar, me kusht q t mos jen vendosur n qarkullim t lir ose t mos jen vendosur nn nj regjim tjetr doganor dhe as prdorur apo konsumuar n kushte t ndryshme nga ato t parashikuara n legjislacionin doganor; b) mallrat shqiptare, t cilat me dispozita t veanta, pr shkak t vendosjes n nj zon t lir ose magazin t lir, prfitojn nga masat q normalisht shoqrojn eksportin e mallrave. Neni 184 1. Kshilli i Ministrave mund t prcaktoj pjes t territorit doganor t Republiks s Shqipris si zona t lira. Ministri i Financave miraton paraprakisht ndrtimin e do lloj ndrtes n nj zon t lir. Gjithashtu, Ministri i Financave autorizon krijimin e magazinave t lira.
84
2. Kshilli i Ministrave prcakton kufijt gjeografik t do zone t lir. 3. Zonat e lira duhet t prcaktohen me saktsi dhe t rrethohen. Kshilli i Ministrave prcakton pikat e hyrjes dhe t daljes pr do zon t lir. Ministri i Financave prcakton pikat e hyrjes dhe t daljes pr do magazin t lir. Neni 185 1. Kufijt dhe pikat e hyrjes e t daljes nga zonat e lira dhe magazinat e lira i nnshtrohen mbikqyrjes s autoriteteve doganore. 2. Personat dhe mjetet e transportit q hyjn ose dalin nga nj zon e lir ose magazin e lir mund ti nnshtrohen kontrollit doganor. 3. Hyrja n nj zon t lir ose magazin t lir mund tu ndalohet personave q nuk ofrojn t gjitha garancit e nevojshme pr respektimin e dispozitave t ktij Kodi. 4. Kur mallrat hyjn ose dalin nga nj magazin e lir, nj kopje e dokumentit t transportit q shoqron kto mallra i dorzohet autoriteteve doganore. Kur mallrat hyjn ose dalin nga nj zon e lir, nj kopje e dokumentit t transportit q shoqron mallrat mbahet n dispozicion t autoriteteve doganore. Autoritetet doganore mund t kontrollojn mallrat q hyjn, qndrojn ose dalin nga zona e lir ose magazina e lir. Kur krkohet t kryhen kontrolle t tilla, mallrat vihen n dispozicion t autoriteteve doganore. B. Hyrja e mallrave n zona t lira ose magazina t lira Neni 186 1. Si mallrat shqiptare ashtu dhe ato jo shqiptare mund t vendosen n nj zon t lir ose magazin t lir. 2. Megjithat, autoritetet doganore mund t krkojn q mallrat t cilat paraqesin rrezikshmri, ose q ka mundsi t dmtojn mallra t tjera, ose t cilat pr arsye t tjera krkojn instalime t veanta, t vendosen n mjedise t pajisura posarisht pr t prballuar kto krkesa. Neni 187
85
1. Pa rn ndesh me nenin 185(4), mallrat q hyjn n nj zon t lir ose magazin t lir nuk ka nevoj t paraqiten pran autoriteteve doganore dhe as t depozitohet deklarat doganore. 2. Mallrat u paraqiten autoriteteve doganore dhe u nnshtrohen formaliteteve doganore t parashikuara vetm kur ato: a) jan vendosur nn nj regjim doganor i cili prfundon kur kto mallra hyjn n nj zon t lir ose magazin t lir; megjithat, kjo paraqitje nuk krkohet kur regjimi doganor n fjal lejon prjashtimin nga detyrimi pr paraqitjen e mallrave; b) jan vendosur n nj zon t lir ose magazin t lir n zbatim t nj vendimi q lejon rimbursimin ose shuarjen e detyrimeve t importit pr to; c) prfitojn nga masat e prmendura n nenin 183(b). 3. Autoritetet doganore duhet t njoftohen pr mallrat q i nnshtrohen detyrimeve t eksportit ose dispozitave t tjera mbi eksportin. 4. Me krkes t pals s interesuar, autoritetet doganore lshojn vrtetim pr statusin shqiptar ose jo shqiptar t mallrave t vendosura n nj zon t lir ose magazin t lir. C. Funksionimi i zonave t lira dhe magazinave t lira Neni 188 Qndrimi i mallrave n zona t lira ose magazina t lira nuk u nnshtrohet kufijve kohore. Neni 189 1. Kryerja e do veprimtarie industriale, tregtare ose shrbimi n nj zon t lir ose magazin t lir autorizohet sipas kushteve t parashikuara n ket Kod. Kryerja e ktyre veprimtarive u njoftohet paraprakisht autoriteteve doganore.
86
2. Autoritetet doganore mund t vendosin ndalime ose kufizime t caktuara t veprimtarive t prmendura n paragrafin 1, duke pasur parasysh llojin e mallrave n fjal ose nevojat e mbikqyrjes doganore. 3. Autoritetet doganore mund tu ndalojn ushtrimin e aktivitetit n nj zon t lir ose magazin t lir personave q nuk paraqesin garancit e nevojshme t respektimit t normave t parashikuara n ket Kod. Neni 190 1. Mallrat jo shqiptare t vendosura n nj zon t lir ose magazin t lir, gjat kohs q qndrojn n zonn e lir ose magazinn e lir mund: a) t vendosen n qarkullim t lir sipas kushteve t parashikuara nga ky regjim dhe nga neni 194; b) tu nnshtrohen pa autorizim formave t zakonshme t trajtimit, t prmendura n nenin 132(1); c) t vendosen nn regjimin e prpunimit aktiv sipas kushteve t parashikuara nga ky regjim; d) t vendosen nn regjimin e prpunimit nn kontroll doganor sipas kushteve t parashikuara nga ky regjim; e) t vendosen nn regjimin e lejimit t prkohshm sipas kushteve t parashikuara nga ky regjim; f) t braktisen n prputhje me nenin 197; g) t asgjesohen, me kusht q personi i interesuar tu ofroj autoriteteve doganore gjith informacionin q ato gjykojn t nevojshm. 2. Kur mallrat vendosen n nj nga regjimet e prmendura n nnparagraft (c), (d), ose (e), autoritetet doganore ndrmarrin masat e parashikuara t kontrollit, pr aq sa sht e nevojshme q t njihen kushtet e veprimit dhe t mbikqyrjes doganore t zonave t lira apo magazinave t lira. Neni 191
87
1. N rastet kur nuk zbatohet neni 190, mallrat jo shqiptare dhe mallrat shqiptare t prmendura n nenin 183(b) nuk konsumohen ose prdoren n zona t lira ose magazina t lira. 2. Pa rn ndesh me dispozitat q zbatohen pr mallrat q konsumohen ose mbahen n bordin e mjeteve t transportit, dhe kur regjimi n fjal e lejon, paragrafi 1 nuk pengon prdorimin ose konsumimin e mallrave, vendosja n qarkullim t lir ose lejimi i prkohshm i t cilave nuk sjell zbatimin e detyrimeve t importit ose t masave t politiks tregtare. N ket rast nuk nevojitet deklarata pr vendosjen n qarkullim t lir ose pr lejimin e prkohshm. Megjithat, kjo deklarat sht e nevojshme kur mallrat prllogariten prkundrejt nj kuote ose tavani. Neni 192 1. T gjith personat, t cilt ushtrojn nj veprimtari q lidhet me ruajtjen, punimin, prpunimin, shitjen ose blerjen e mallrave n nj zon t lir ose magazin t lir, duhet t mbajn nj regjistr magazin sipas forms s miratuar nga autoritetet doganore. Mallrat shnohen n regjistrin e magazins sapo t futen n ambientet e ktij personi. Regjistri i magazins duhet t jet i till q tu lejoj autoriteteve doganore t identifikojn mallrat dhe t regjistrojn lvizjet e tyre. 2. Kur mallrat transbordohen brenda nj zone t lir, dokumentat q lidhen me ket operacion mbahen n dispozicion t autoriteteve doganore. Ruajtja afatshkurtr e mallrave pr nj transbordim t till quhet pjes prbrse e operacionit. D. Dalja e mallrave nga zonat e lira ose magazinat e lira Neni 193 1. Pa rn ndesh me dispozitat prkatse t legjislacionit doganor q rregullojn fusha t veanta, mallrat q dalin nga nj zon e lir ose magazin e lir mund: a) t eksportohen ose rieksportohen nga territori doganor i Republiks s Shqipris; ose b) t hyjn n nj pjes tjetr t territorit doganor t Republiks s Shqipris.
88
2. Dispozitat e Pjess III, me prjashtim t neneve 73 deri 78, ku bhet fjal pr mallrat shqiptare, zbatohen pr mallrat e sjella n pjes t tjera t atij territori, me prjashtim t mallrave q dalin nga ajo zon me rrug detare ose ajrore pa u vendosur nn regjimin e tranzitit ose nn nj regjim tjetr doganor. Neni 194 1. Kur lind nj borxh doganor q ka t bj me mallra jo shqiptare dhe vlera doganore e ktyre mallrave bazohet n nj mim realisht t paguar ose q duhet paguar, i cili prfshin shpenzimet e magazinimit ose t ruajtjes se mallrave ndrkoh q ato qndrojn n nj zon t lir ose n nj magazin t lir, kto shpenzime nuk prfshihen n vlern doganore n rast se ato jan paraqitur vemas nga mimi realisht i paguar ose q duhet paguar pr mallrat. 2. Kur mallrat n fjal i jan nnshtruar, n nj zon t lir apo n nj magazin t lir, njrs prej formave t zakonshme t prpunimit pr qllimin e nenit 132(1), lloji, vlera doganore dhe sasia e mallrave n baze t t cilave bhet prcaktimi i shums se detyrimeve t importit, me krkes t deklaruesit dhe me kusht q ky prpunim t jet prmendur n autorizimin e dhn n prputhje me paragrafin 2 t nenit t siprprmendur, jan ato q merren parasysh pr t tilla mallra n astin e prmendur n nenin 229, sikur ato t mos kishin psuar trajtimin e prmendur m sipr. Megjithat, anashkalime nga kjo norm prcaktohen n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi. Neni 195 1. Kur mallrat hyjn ose rihyjn n nj pjes tjetr t territorit doganor t Republiks s Shqipris, ose vendosen nn nj regjim doganor, ertifikata e prmendur n nenin 187(4) prdoret si prov e statusit shqiptar ose jo shqiptar t ktyre mallrave. 2. Kur nga ertifikata ose me ndonj mnyr tjetr nuk provohet q mallrat kan status shqiptar ose jo shqiptar, mallrat konsiderohen si: a) mallra shqiptare, pr qllim t zbatimit t detyrimeve t eksportit dhe t liencave t eksportit si edhe t masave prcaktuara n kuadr t politikave tregtare;
89
b) mallra jo shqiptare n t gjitha rastet e tjera. Neni 196 Autoritetet doganore, para se mallrat t eksportohen ose rieksportohen nga nj zon e lir ose magazin e lir, sigurohen se jan respektuar dispozitat ligjore pr eksportimin ose rieksportimin. Seksioni 2 Rieksportimi, asgjesimi dhe braktisja Neni 197 1. Mallrat jo shqiptare mund: a) t rieksportohen jasht territorit doganor t Republiks s Shqipris; b) t asgjesohen; c) t braktisen dhe t kalojn n favor t buxhetit t shtetit sipas akteve ligjore n fuqi. 2. Rieksportimi sjell zbatimin e formaliteteve t parashikuara pr daljen e mallrave, prfshir ktu edhe masa t politiks tregtare. Rastet kur mallrat jo shqiptare mund t vendosen nn regjim pezullues me synim q t mos zbatohen masa t politiks tregtare pr eksportin, mund t prcaktohen n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi. 3. Rieksportimi ose asgjesimi u njoftohet paraprakisht autoriteteve doganore. Autoritetet doganore ndalojn rieksportimin, nse kjo parashikohet nga formalitetet ose masat e prmendura n fjalin e pare t paragrafit 2. Pr mallrat e destinuara pr rieksportim, t cilat gjat qndrimit n territorin doganor t Republiks s Shqipris vendosen nn nj regjim doganor ekonomik, duhet t depozitohet nj deklarat doganore pr qllimin e neneve 84 deri 102. N t tilla raste zbatohet neni 181 (3) dhe (4). Braktisja kryhet n prputhje me aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi. 4. Shpenzimet e asgjesimit ose t braktisjes nuk prballohen nga buxheti i shtetit.
90
5. do mbetjeje ose hedhurine, q del nga asgjesimi, i caktohet nj destinacion doganor q parashikohet pr mallra jo shqiptare. Ato mbeten nn mbikqyrje doganore deri n astin e prmendur n nenin 41(3).
PJESA V MALLRAT Q DALIN NGA TERRITORI DOGANOR I REPUBLIKS S SHQIPRIS Neni 198 1. Mallrat q dalin nga territori doganor i Republiks s Shqipris i nnshtrohen mbikqyrjes doganore. Ato mund t jen objekt i kontrollit t autoriteteve doganore n prputhje me dispozitat n fuqi. Kto mallra dalin nga territori n fjal npr rrugn e prcaktuar nga autoritetet doganore dhe n prputhje me procedurat e parashikuara nga kto autoritete. 2. Mallrat q dalin nga territori doganor i Republiks s Shqipris, paraqiten pran zyrs doganore kompetente t kufirit, n varsi t mjetit t transportit, ku kryhen t gjitha kontrollet dhe formalitetet e nevojshme pr t verifikuar nse pr mallrat jan paguar t gjitha detyrimet doganore prkatse n eksport, si edhe pr t shnuar n dokumentat shoqruese, kur sht e nevojshme, daljen e mallrave nga ky territor doganor.
P J E S A VI OPERACIONE T PRIVILEGJUARA KREU 1 PRJASHTIMET NGA DETYRIMET DOGANORE Neni 199 1. Prjashtimi nga detyrimet e importit jepet pr rastet e parashikuara n paragrafin 2 ose, kur sht e nevojshme, me ligj t veant. Mnyrat,
91
kufinjt n vler e n sasi, formalitetet dhe kushtet pr dhnien e prjashtimit nga detyrimet e importit prcaktohen n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi. 2. Prjashtimet nga detyrimet doganore n import jepen n rastet e mposhtme: a) sende vetiake q u prkasin personave fizike, q ndryshojn vendqndrimin e tyre t zakonshm nga nj vend tjetr n Republikn e Shqipris; b) sende t importuara n raste martese; c) sende vetjake t prfituara nga trashgimia; d) uniforma shkollore, pajisje e sende shkollore dhe sende t tjera pr prdorim nga nxns e student, me karakter jo tregtar; e) drgesa me vler t paprfillshme; f) mallra q gjenden n bagazhin vetjak t udhtarve; g) kafsh laboratori dhe lnd biologjike ose kimike q nevojiten pr krkime; h) substanca terapeutike me origjin njerzore dhe reagente pr prcaktimin e grupeve t gjakut e t prbrjes s tij, organe njerzore pr transplantime; i) lnd referuese pr kontrollin cilsor t produkteve mjeksore; j) prodhime farmaceutike t prdorura n veprimtari sportive ndrkombtare q zhvillohen n territorin doganor t Republiks s Shqipris; k) ndihma humanitare t ardhura n adres e pr llogari t organizatave bamirse humanitare, t institucioneve t kultit, t enteve publike, si dhe t institucioneve shtetrore buxhetore; l) dekorime dhe shprblime pr tituj nderi; m) dhurata t prfituara n kuadrin e marrdhnieve ndrkombtare; n) mallra pr tu prdorur nga kryetari i shtetit; o) mallra t importuara me qllim nxitjeje t tregtis dhe reklamim veprimtarie; p) drgesa t destinuara pr organizata q mbrojn t drejtat e autorit, ose t drejta t tjera industriale ose tregtare; q) botime informative me karakter turistik; r) dokumentacione e artikuj t ndryshm, si detajohet n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi; s) materiale t ndryshme pr paketimin dhe ruajtjen e mallrave gjat transportimit t tyre; t) ushqime kafshsh dhe pajisje q nevojiten gjat transportit t kafshve;
92
u) karburant dhe vajra lubrifikuese n depozitn e automjeteve; v) arkivole, urna dhe zbukurime e pajisje funerali pr to, si dhe materiale q shrbejn pr ndrtimin, mirmbajtjen dhe zbukurimin e monumenteve ose varrezave t viktimave t lufts; x) furnizimet e bordit dhe pajisjet e nevojshme pr funksionimin normal t mjeteve; 3. Prjashtimet nga detyrimet e importit jepen gjithashtu n do rast tjetr t parashikuar me marrveshje dypalshe ose shumpalshe t nnshkruara nga qeveria e Republiks s Shqipris dhe t ratifikuara nga Kuvendi Popullor, pr aq sa kto marrveshje e parashikojn shprehimisht prjashtimin nga detyrimet e importit. 4. Ministri i Financave mund t autorizoj hapjen e duty free shops (dyqane t liruara nga detyrimet) n porte e aeroporte q ndodhen n zonn doganore ose n territorin doganor t Republiks s Shqipris pr shitjen e produkteve me prjashtim nga detyrimet e importit. Formalitetet dhe procedurat q ndiqen n kto raste prcaktohen n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi. KREU 2 MALLRAT E RIKTHYERA Neni 200 1. Mallrat shqiptare t cilat, pasi jan eksportuar nga territori doganor i Republiks s Shqipris, rikthehen n kt territor dhe vendosen n qarkullim t lir brenda nj periudhe tre vjeare, me krkes t personit t interesuar, prfitojn prjashtim nga detyrimet e importit. Megjithat: a) periudha tre vjeare mund t zgjatet duke marr parasysh rrethanat e veanta; b) kur prpara eksportimit nga territori doganor i Republiks s Shqipris mallrat e rikthyera ishin vendosur n qarkullim t lir me detyrime importi t reduktuara ose zero, pr arsye t prdorimit t tyre t veant, prjashtimi nga detyrimet sipas paragrafit 1 jepet vetm nse mallrat do t ri-importohen pr t njjtin qllim. Kur ndryshon qllimi pr t cilin mallrat n fjal
93
do t importohen, shuma e detyrimeve t importit q duhen paguar pr kto mallra, reduktohet, duke i zbritur do shum t paguar pr mallrat kur ato u vendosen n qarkullim t lir pr her t par. Nse shuma e fundit sht m e madhe se ajo e paguar n astin e vendosjes n qarkullim t lir t mallrave q rikthehen, nuk jepet asnj lloj rimbursimi. 2. Prjashtimi nga detyrimet doganore i prmendur n paragrafin 1 nuk jepet pr: a) mallrat e eksportuara nga territori doganor i Republiks s Shqipris nn regjimin e prpunimit pasiv, me prjashtim t rastit kur kto mallra mbeten n t njjtn gjendje n t ciln ishin eksportuar; b) mallrat, t cilat i jan nnshtruar nj mase q prfshin eksportimin e tyre n nj vend tjetr. Rrethanat dhe kushtet n t cilat kjo krkes mund t mos zbatohet prcaktohen n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi. Neni 201 Prjashtimi nga detyrimet doganore i parashikuar n nenin 200, jepet vetm nse mallrat jan riimportuar n gjendjen n t ciln ishin eksportuar. Rrethanat dhe kushtet n t cilat kjo krkes mund t mos zbatohet, prcaktohen n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi. Neni 202 1. Nenet 200 dhe 201 zbatohen mutatis mutandis pr produktet kompensuese t eksportuara ose rieksportuara m par, pas nj regjimi t prpunimit aktiv. 2. Shuma e detyrimeve t importit prcaktohet n baz t rregullave t zbatueshme n kuadrin e regjimit t prpunimit aktiv, ku si dat e rieksportimit t produkteve kompensuese merret data e vendosjes s tyre n qarkullim t lir. KREU 3 PRODUKTET E PESHKIMIT NE DET DHE PRODUKTE T TJERA T NXJERRA NGA DETI
94
Neni 203 Pa rn ndesh me nenin 29 (2)(f), prjashtohen nga detyrimet e importit kur vendosen n qarkullim t lir: a) produktet e peshkimit dhe produkte t tjera t nxjerra nga ujrat territoriale t nj vendi tjetr prej anijeve t regjistruara ose t matrikulluara n Republikn e Shqipris dhe q mbajn flamur shqiptar; b) produkte t prftuara nga produktet e prmendura n pikn (a) n anije fabrike, q plotsojn kushtet e parashikuara n pikn (a). P J E S A VII BORXHI DOGANOR KREU 1 GARANCIA PR T MBULUAR NJ BORXH DOGANOR Neni 204 1. Kur, n prputhje me legjislacionin doganor, autoritetet doganore krkojn dhnien e nj garancie, me qllim q t sigurohet pagesa e nj borxhi doganor, kjo garanci jepet nga debitori ose personi q mund t bhet i till. 2. Pr nj borxh doganor autoritetet doganore mund t krkojn vetm nj garanci. 3. Autoritetet doganore mund t autorizojn q garancia t sigurohet nga nj person tjetr q nuk sht personi t cilit i sht krkuar garancia. Neni 205 1. Kur legjislacioni doganor e parashikon q sigurimi i garancis t jet fakultativ, krkesa e ksaj garancie lihet n vlersimin e autoriteteve doganore, pr aq sa ato e gjykojn q shlyerja e nj borxhi doganor
95
ekzistues ose q mund t lind, nuk sht e sigurt se do t bhet brenda afatit t parashikuar. Kur garancia e prmendur n fjalin e msiprme nuk krkohet, autoritetet doganore pavarsisht nga kjo, mund ti krkojn personit t prmendur n nenin 204 (1) t marr prsipr prmbushjen e detyrimeve ligjore. 2. Garancia e prmendur n paragrafin e msiprm, krkohet: a) n astin e zbatimit t dispozitave q krkojn garancin, ose b) n nj ast t mvonshm, n qoft se autoritetet doganore konstatojn q shlyerja e borxhit doganor q ka lindur ose mund t lind nuk sht e sigurt se do t bhet brenda afatit t parashikuar. Neni 206 Me krkes t personit t prmendur n nenin 204 (1) ose (3), autoritetet doganore mund t lejojn dhnien e nj garancie globale pr t mbuluar dy ose m shum veprime, pr t cilat ka lindur ose mund t lind nj borxh doganor. Neni 207 1. Kur legjislacioni doganor e bn t detyrueshme dhnien e garancis, autoritetet doganore caktojn shumn e ksaj garancie n nj mas t njjt me: a) shumn e sakt t borxhit ose t borxheve doganore n fjal, kur kjo shum mund t prcaktohet me saktsi n astin kur krkohet garancia, b) shumn maksimale, sipas vlersimit t autoriteteve doganore, t borxhit ose t borxheve doganore q kan lindur ose mund t lindin n raste t tjera. Kur jepet garanci globale pr nj borxh doganor, i cili ndryshon me kalimin e kohs, shuma e ksaj garancie fiksohet n nj nivel q lejon mbulimin e borxhit doganor n do koh. 2. Kur dispozitat e ktij Kodi parashikojn dhnien e garancis fakultative dhe autoritetet doganore krkojn dhnien e saj, shuma e garancis
96
caktohet nga kto autoritete n mnyr t till q t mos kaprcej nivelin e prmendur n paragrafin 1. Neni 208 Garancia mund t jepet n formn e nj: a) depozite n t holla, ose b) dorzanie. Neni 209 1. Depozita n t holla duhet t bhet n monedhn zyrtare t Republiks s Shqipris. 2. Jan t barazvlefshme me nj depozit n t holla: a) dorzimi i nj eku, pagesa e t cilit garantohet nga institucioni q e ka lshuar at, n do mnyr q quhet e pranueshme pr autoritetet doganore, b) dorzimi i do instrumenti tjetr t njohur prej autoriteteve doganore si mnyr pagese. 3. Garancia n formn e nj depozite n t holla ose do forme pagese e barazvlefshme me t jepet n prputhje me dispozitat n fuqi. Neni 210 1. Dorzansi merr prsipr me shkrim t paguaj personalisht dhe bashkrisht me debitorin shumn e borxhit doganor t garantuar q duhet paguar. 2. Dorzansi duhet t jet nj person i tret i vendosur n Republikn e Shqipris dhe i pranuar nga autoritetet doganore. 3. Autoritetet doganore mund t refuzojn miratimin e dorzansit ose t llojit t garancis s propozuar, kur kjo e fundit gjykohet se nuk siguron pagesn e borxhit doganor brenda afatit t prcaktuar. Neni 211
97
1. N prputhje me aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi, personi t cilit i krkohet sigurimi i garancis sht i lir t zgjedh midis llojeve t garancive t parashikuara n nenin 208. 2. Pa rn ndesh me aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi, autoritetet doganore mund t refuzojn pranimin e llojit t garancis s propozuar, kur ai sht i papajtueshm me funksionimin e rregullt t regjimit doganor n fjal. E njjta procedur zbatohet edhe pr garancin e propozuar. Autoritetet doganore mund t krkojn q lloji i garancis s zgjedhur t mbahet vetm pr nj periudh t caktuar. Neni 212 1. Autoritetet doganore mund t pranojn lloje garancish t ndryshme nga ato t prmendura n nenin 208 dhe n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi vetm kur kto sigurojn n mnyr t njjt pagesn e borxhit doganor. 2. Autoritetet doganore refuzojn garancin e propozuar nga debitori kur gjykojn se kjo garanci nuk siguron pagesn e borxhit doganor. 3. Me t njjtat kufizime t shprehura n paragrafin 2, autoritetet doganore mund t pranojn nj depozit n t holla pa u plotsuar kushtet e parashikuara n nenin 209(1). Neni 213 Kur autoritetet doganore gjykojn se garancia e ofruar nuk siguron, ose nuk sht m e sigurt ose e mjaftueshme pr t siguruar pagesn e nj borxhi doganor brenda afatit t caktuar, ata krkojn prej personit t prmendur n nenin 204(1), sipas preferencs s ktij t fundit, t siguroj nj garanci shtes ose t zvendsoj garancin e mparshme me nj garanci t re. Neni 214 1. Garancia nuk lirohet pr sa koh q borxhi doganor, pr t cilin kjo garanci sht lshuar, nuk sht shlyer ose mund t lind prsri. Garancia duhet t lirohet sapo borxhi doganor shlyhet ose nuk mund t lind prsri.
98
2. Kur borxhi doganor shlyhet pjesrisht ose mund t lind vetm n lidhje me nj pjes t shums q sht siguruar, me krkes t personit t interesuar lirohet vetm pjesa prkatse e garancis, me prjashtim t rastit kur shuma n fjal nuk e justifikon kt veprim. Neni 215 Dispozitat e ktij kreu nuk zbatohen vetm kur n marrveshjet ndrkombtare n t cilat Republika e Shqipris sht pal, sht parashikuar ndryshe. KREU 2 LINDJA E NJ BORXHI DOGANOR Neni 216 1. Borxhi doganor i importit lind nprmjet: a) vendosjes n qarkullim t lir t mallrave q u nnshtrohen detyrimeve t importit, ose b) vendosjes s ktyre mallrave nn regjimin e lejimit t prkohshm me prjashtim t pjesshm nga detyrimet e importit. 2. Borxhi doganor lind n datn e pranimit t deklarats doganore n fjal. 3. Debitor sht deklaruesi. N rastin e prfaqsimit t trthort, sht gjithashtu debitor personi pr llogari t t cilit bhet deklarata doganore. Kur deklarata doganore lidhur me nj nga regjimet e prmendura n paragrafin 1 hartohet n baz t nj informacioni q tregon se nj pjes ose e gjith shuma e detyrimeve doganore q duhen paguar nuk sht vjel, personat q e kan dhn informacionin e nevojshm pr hartimin e deklarats dhe ata q ishin n dijeni ose objektivisht duhej t ishin n dijeni se ky informacion ishte i rrem, mund t quhen gjithashtu debitor n prputhje me dispozitat n fuqi. Neni 217 1. Nj borxh doganor importi lind nprmjet:
99
a) futjes s paligjshme n territorin doganor t Republiks s Shqipris t mallrave q duhet t paguajn detyrime importi, ose b) futjes s paligjshme n nj pjes tjetr t ktij territori t mallrave t tilla q jan t vendosura n nj zon t lir ose magazin t lir. Pr qllim t ktij neni, me futje t paligjshme kuptohet do futje mallrash n kundrshtim me dispozitat e neneve 42, 43, 65 dhe 66 dhe t rastit t dyt t nenit 193. 2. Borxhi doganor lind n astin kur mallrat futen n mnyr t paligjshme. 3. Debitort jan: a) personi q i fut kto mallra n mnyr t paligjshme, b) do person q merr pjes n futjen e paligjshme t mallrave dhe q ka dijeni ose objektivisht duhet t dij q kjo hyrje sht e paligjshme, dhe c) do person q blen ose mban mallrat n fjal dhe q, n astin e blerjes ose t mbajtjes s mallrave, ishte n dijeni ose objektivisht duhej t dinte q ato ishin futur n mnyr t paligjshme. Neni 218 1. Borxhi doganor i importit lind nprmjet shmangies nga mbikqyrja doganore e mallrave q i nnshtrohen detyrimeve t importit. 2. Borxhi doganor lind q n astin kur mallrat i shmangen mbikqyrjes doganore. 3. Debitort jan: a) personi q i shmang mallrat nga mbikqyrja doganore, b) do person q merr pjes n kt shmangie dhe q sht n dijeni ose q objektivisht duhet t dinte se mallrat i jan shmangur mbikqyrjes doganore,
100
c) do person q blen ose mban mallrat n fjal dhe q, n astin e blerjes ose t mbajtjes s mallrave, ishte n dijeni ose objektivisht duhej t dinte q ato mallra i ishin shmangur mbikqyrjes doganore, dhe d) kur sht rasti, personi t cilit i takon t prmbush detyrimet q lindin nga ruajtja e prkohshme e mallrave ose nga prdorimi i regjimit doganor nn t cilin mallrat jan vendosur. Neni 219 1. Borxhi doganor i importit lind nprmjet: a) mosprmbushjes s njrit prej detyrimeve q lindin nga ruajtja e prkohshme ose nga prdorimi i regjimit doganor nn t cilin jan vendosur mallrat q i nnshtrohen detyrimeve t importit, ose b) moszbatimit t njrit prej kushteve t prcaktuara pr vendosjen e mallrave nn kt regjim ose pr dhnien e s drejts t pagess s reduktuar ose zero t detyrimeve t importit pr arsye t prdorimit t veant t mallrave, n raste q jan t ndryshme prej atyre t prmendura n nenin 218, ve po qe se konstatohet se kto mangsi nuk kan pasur n praktik asnj pasoj mbi funksionimin e duhur t magazinimit t prkohshm ose regjimit doganor n fjal. 2. Borxhi doganor lind n astin kur nuk prmbushet detyrimi, mosprmbushja e t cilit sjell lindjen e borxhit doganor, ose n astin kur mallrat jan vendosur nn regjimin doganor n fjal dhe m pas konstatohet se n t vrtet nuk sht prmbushur njri prej kushteve pr vendosjen e mallrave nn nj regjim t till ose pr dhnien e detyrimeve t importit t reduktuara ose zero pr arsye t prdorimit t veant t mallrave. 3. Debitor sht personi t cilit, sipas rastit, i krkohet ose t plotsoj kushtet q lindin n lidhje me mallrat pr t cilat duhen paguar detyrime importi pr arsye t magazinimit t tyre t prkohshm ose pr arsye t prdorimit t regjimit doganor nn t cilat ato jan vendosur, ose t respektoj kushtet e vendosjes s mallrave nn kt regjim. Neni 220
101
1. Borxhi doganor i importit lind nga konsumi ose prdorimi, n nj zon t lir ose n nj magazin t lir, i mallrave q u nnshtrohen detyrimeve t importit, n kushte t ndryshme nga ato t parashikuara nga legjislacioni n fuqi. Kur mallrat zhduken dhe zhdukja e tyre nuk mund t justifikohet n mnyr bindse pran autoriteteve doganore, kto autoritete mund ti konsiderojn kto mallra si t hedhura pr konsum ose t prdorura n zonn e lir ose magazinn e lir. 2. Borxhi lind n astin kur mallrat konsumohen ose prdoren pr her t par n kushte t ndryshme nga ato t parashikuara nga legjislacioni n fuqi. 3. Debitor sht personi q ka konsumuar ose prdorur mallrat dhe do person q ka marr pjes n kt konsumim ose prdorim, duke e ditur, ose q objektivisht duhej t dinin, se mallrat po konsumoheshin ose prdoreshin n kushte t ndryshme nga ato t prcaktuara nga legjislacioni n fuqi. Kur autoritetet doganore i konsiderojn mallrat e zhdukura si t konsumuara ose prdorura n zon t lir ose magazin t lir dhe nuk sht e mundur t zbatohet paragrafi i msiprm, personi q duhet t paguaj borxhin doganor sht personi q me sa jan n dijeni autoritetet doganore, i ka pasur n pronsi i fundit kto mallra. Neni 221 1. Duke anashkaluar nenin 217 dhe 219(1), quhet se nuk ka lindur asnj borxh doganor importi pr mallra t caktuara, kur personi i interesuar provon se mosprmbushja e kushteve t cilat lindin nga: a) dispozitat e nenit 42, 43, 65, 66 dhe neni 193(1)(b), ose b) mbajtja e mallrave n fjal n magazinim t prkohshm, ose c) prdorimi i regjimit doganor nn t cilin mallrat jan vendosur, rezulton nga asgjesimi i plot ose humbja e pakthyeshme e ktyre mallrave pr shkak t vet natyrs s mallrave ose t rrethanave t paparashikuara ose fuqie madhore, ose si pasoj e autorizimit t lshuar nga autoritetet doganore. Pr qllimet e ktij paragrafi, mallrat quhen t humbura n mnyr t pakthyeshme kur jan br t paprdorshme pr cilindo qoft.
102
2. Gjithashtu, quhet q nuk lind me asnj borxh doganor importi pr mallrat e vendosura n qarkullim t lir me detyrime importi t reduktuara ose zero pr arsye t prdorimit t tyre t veant, kur kto mallra eksportohen ose rieksportohen me lejen e autoriteteve doganore. Neni 222 Kur, n prputhje me nenin 221(1), quhet se nuk ka lindur nj borxh doganor pr mallrat e vendosura n qarkullim t lir me detyrime importi t reduktuara ose zero pr arsye t prdorimit t tyre t veant, do mbetje ose hedhurin q rezulton nga ky asgjesim quhet si mallra jo shqiptare. Neni 223 Kur n prputhje me nenin 218 ose 219, lind nj borxh doganor pr mallrat e vendosura n qarkullim t lir me detyrime importi t reduktuara pr arsye t prdorimit t tyre t veant, shuma e paguar n astin e vendosjes s mallrave n qarkullim t lir zbritet nga shuma e borxhit doganor. Kjo dispozite zbatohet mutatis mutandis n rastet kur nj borxh doganor lind pr mbetje ose hedhurina, q dalin si pasoj e asgjesimit t ktyre mallrave. Neni 224 1. Nj borxh doganor eksporti lind nga eksportimi jasht territorit doganor t Republiks s Shqipris, me nj deklarat doganore t mallrave q u nnshtrohen detyrimeve t eksportit. 2. Borxhi doganor lind n astin kur pranohet deklarata doganore. 3. Debitor sht deklaruesi. N rast prfaqsimi t trthort, sht gjithashtu debitor personi pr llogari t t cilit bhet deklarata. Neni 225 1. Borxhi doganor i eksportit lind me daljen nga territori doganor i Republiks s Shqipris, pa deklarat doganore, i mallrave q i nnshtrohen pagimit t detyrimeve t eksportit. 2. Borxhi doganor lind n astin kur kto mallra largohen efektivisht nga territori doganor i Republiks s Shqipris. 3. Debitori sht:
103
a) personi q nxjerr mallrat, dhe b) do person q merr pjes n kt nxjerrje dhe q ka dijeni ose objektivisht duhej t dinte se asnj deklarat doganore nuk sht depozituar, por q duhej t ishte depozituar. Neni 226 1. Borxhi doganor i eksportit lind kur nuk respektohen kushtet n t cilat mallrat lejohen t dalin jasht territorit doganor t Republiks s Shqipris me prjashtim t plot ose t pjesshm nga detyrimet e eksportit. 2. Borxhi lind n astin kur mallrat mbrrijn n nj destinacion t ndryshm nga ai pr t cilin jan lejuar t dalin nga territori doganor i Republiks s Shqipris me prjashtim t plot ose t pjesshm nga detyrimet e eksportit, ose, n rast se autoritetet doganore nuk jan n gjendje ta prcaktojn kufirin kohor kur prfundon afati i fundit i prcaktuar pr t dhn provn se jan plotsuar kushtet e parashikuara pr t prfituar prjashtimin nga detyrimet. 3. Debitor sht deklaruesi. N rastin e prfaqsimit t trthort, sht gjithashtu debitor personi pr llogari t t cilit bhet deklarata. Neni 227 Borxhi doganor i prmendur n nenin 216 deri 220 dhe 224 deri 226 lind edhe kur lidhet me mallra q u nnshtrohen masave ndaluese ose kufizuese t do lloji n importim ose eksportim. Megjithat, borxhi doganor nuk lind me futjen e paligjshme n territorin doganor t Republiks s Shqipris t monedhave false ose t substancave narkotike dhe psikotrope, t cilat nuk prfshihen n qarkun ekonomik t mbikqyrur rreptsisht nga autoritetet doganore, duke synuar prdorimin e tyre pr qllime mjeksore e shkencore. Pr qllimet e legjislacionit penal t zbatueshm n shkeljet doganore, borxhi doganor quhet se ka lindur kur n nj ligj penal detyrimet doganore prbjn bazn pr prcaktimin e ndshkimeve, ose kur ekzistenca e borxhit doganor sht baz pr ndjekje penale. Neni 228 Kur pr pagesn e nj borxhi doganor jan prgjegjs disa persona, ata jan prgjegjs pr kt borxh personalisht dhe bashkrisht.
104
Neni 229 1. Prve rasteve t parashikuara shprehimisht nga ky Kod dhe pa rn ndesh me paragrafin 2, shuma e detyrimeve t importit ose e detyrimeve t eksportit t zbatueshme mbi mallrat, prcaktohet n baz t rregullave t taksimit q u prshtaten ktyre mallrave n astin kur lind borxhi doganor prkats. 2. Kur nuk sht e mundur t prcaktohet me saktsi se kur ka lindur borxhi doganor, asti q merret parasysh n prcaktimin e rregullave t taksimit t prshtatshme pr mallrat n fjal sht asti kur autoritetet doganore arrijn n prfundimin se mallrat jan n nj gjendje t till q i nnshtrohen borxhit doganor. Megjithat, kur informacioni n dispozicion t autoriteteve doganore u lejon atyre t arrijn n prfundimin q borxhi doganor ka lindur prpara se ata t arrinin n kt konstatim, shuma e detyrimeve t importit ose e detyrimeve t eksportit pr mallrat n fjal, prcaktohet n baz t elementeve t taksimit t mallrave n astin m t hershm n koh t cilit mund ti referohet borxhi doganor n baz t informacioneve t disponueshme. 3. Interesat zbatohen, n rrethanat dhe kushtet q prcaktohen n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi, pr t parandaluar prfitime t padrejta financiare nprmjet shtyrjes s dats n t ciln lind borxhi doganor ose bhet kontabilizimi. Neni 230 1. Borxhi doganor lind n vendin ku ndodhin faktet q e krijojn at. 2. Kur nuk sht e mundur t prcaktohet vendi i prmendur n paragrafin 1, borxhi doganor quhet se ka lindur n vendin ku autoritetet doganore arrijn n prfundimin se mallrat jan n nj situat t till q bn t lind borxhi doganor. 3. Kur nj regjim doganor pr mallrat nuk sht mbyllur, borxhi doganor quhet se ka lindur: a) n vendin ku mallrat jan vendosur nn kt regjim, ose b) n vendin ku mallrat hyjn n Republikn e Shqipris nn kt regjim.
105
4. Kur informacioni q disponojn autoritetet doganore i mundson ato t prcaktojn se borxhi doganor kishte lindur kur mallrat ishin n nj vend tjetr e n nj dat t mparshme, borxhi doganor quhet se ka lindur n vendin q mund t prcaktohet si vendndodhje e mallrave n astin me t largt n koh, kur mund t prcaktohet ekzistenca e borxhit doganor. Neni 231 1. Pr rastet n t cilat marrveshjet q ekzistojn midis Republiks s Shqipris dhe vendeve t tjera parashikojn dhnien e trajtimit tarifor preferencial pr importim t mallrave me origjin shqiptare n kto vende, sipas kuptimit t ktyre marrveshjeve, me kusht q, kur mallrat jan prftuar nn regjimin e prpunimit aktiv, mallrat jo shqiptar t trupzuara brenda mallrave n fjal, tu nnshtrohen pagimit t detyrimeve t importit q duhen paguar, pr rrjedhoj, vlefshmria e dokumentave t nevojshme pr t mundsuar kt trajtim tarifor preferencial n kto vende on n lindjen e nj borxhi doganor importi. 2. asti kur lind ky borxh doganor quhet asti kur autoritetet doganore pranojn deklaratn e eksportit pr mallrat n fjal. 3. Debitor sht deklaruesi. N rastin e prfaqsimit t trthort, sht gjithashtu debitor personi pr llogari t t cilit bhet deklarata. 4. Shuma e detyrimeve t importit q i prgjigjet ktij borxhi doganor, prcaktohet n t njjtn mnyr sikur t kishim t bnim me nj borxh doganor q rrjedh nga pranimi n t njjtn dat i deklarats pr vendosje n qarkullim t lir t mallrave n fjal, me qllim q t mbyllet regjimi i prpunimit aktiv. KREU 3 VJELJA E SHUMS S BORXHIT DOGANOR Seksioni 1 Kontabilizimi dhe komunikimi i shums s detyrimeve debitorit Neni 232
106
1. do shum e detyrimeve t importit ose e detyrimeve t eksportit q buron nga nj borxh doganor, q ktej e tutje e quajtur shuma e detyrimeve, llogaritet nga autoritetet doganore sapo ato disponojn elementt e nevojshm dhe regjistrohet nga kto autoritete n regjistrin kontabl ose me do mjet tjetr t barazvlefshm (kontabilizim). 2. Nnparagrafi i par nuk zbatohet: a) kur futet nj taks antidumping ose nj taks kundrbalancuese me an t nj ligji tjetr t veant; b) kur shuma e detyrimeve q duhen paguar sht m e madhe se ajo e prcaktuar n baz t informacionit tarifor t detyrueshm; c) kur aktet nnligjore n zbatim t Kodit nuk e krkojn kontabilizimin, nga autoritetet doganore, e shumave t detyrimeve m t ulta se nj nivel i caktuar. 3. Procedurat praktike t kontabilizimit t shums s detyrimeve prcaktohen n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi. Neni 233 1. Kur nj borxh doganor lind si pasoj e pranimit t deklarats s vendosjes s mallrave nn nj regjim doganor t caktuar, t ndryshm nga lejimi i prkohshm me prjashtim t pjesshm nga detyrimet e importit, ose nga do akt tjetr q ka efekt t njjt juridik me kt pranim, shuma q i korrespondon ktij borxhi doganor, kontabilizohet sapo t jet llogaritur, t shumtn ditn e dyt q mallrat jan liruar. Megjithat, me kusht q pagesa t jet siguruar, shuma e prgjithshme e detyrimeve q ka t bj me t gjitha mallrat e liruara nga i njjti person gjat nj periudh t caktuar nga autoritetet doganore, e cila nuk mund t jet m shum se 31 dit, mund t mbulohet nga nj kontabilizim i vetm i cili kryhet brenda 5 ditsh nga prfundimi i periudhs n fjal. 2. Kur parashikohet q lirimi i mallrave mund t jepet duke pritur q t plotsojn m par disa kushte t prcaktuara nga legjislacioni n fuqi, nga t cilat varet prcaktimi i shums s borxhit ose vjelja e tij, kontabilizimi duhet t bhet jo m von se dy dit pas dats q sht prcaktuar ose fiksuar shuma e borxhit ose detyrimi pr t paguar detyrimet q burojn nga ai borxh. Megjithat, kur borxhi doganor ka t bj me taksn e prkohshme antidumping ose taksn kundrbalancuese, ky detyrim
107
kontabilizohet jo m von se dy muaj pas dats s nxjerrjes s takss prfundimtare antidumping ose t takss kundrbalancuese. 3. Kur lind nj borxh doganor n kushte t ndryshme nga ato t prmendura n paragrafin 1, shuma prkatse kontabilizohet brenda dy ditsh nga data kur autoritetet doganore jan n gjendje: a) t llogarisin shumn e detyrimeve n fjal, dhe b) t prcaktojn debitorin. Neni 234 1. Kur rrethana t veanta i pengojn autoritetet doganore kompetente t respektojn kufirin kohor t mparshm, kufiri kohor pr kontabilizimin e parashikuar n nenin 233 mund t zgjatet. Kjo zgjatje nuk mund t kaloj 14 ditt. 2. Kufiri kohor i parashikuar n paragrafin 1 nuk zbatohet n rast rrethanash t jashtzakonshme ose fuqie madhore. Neni 235 1. Kur shuma e detyrimeve q rezultojn nga nj borxh doganor nuk sht kontabilizuar n prputhje me nenet 233 e 234, ose sht kontabilizuar me nj shifr me t vogl sesa shuma e detyruar n baz t ligjit, shuma pr tu vjel kontabilizohet brenda dy ditsh nga data kur autoritetet doganore jan vn n dijeni pr situatn dhe jan n gjendje t llogarisin shumn q duhet paguar e t prcaktojn debitorin (kontabilizim i mvonshm). Ky kufi kohor mund t zgjatet n prputhje me nenin 234. 2. Me prjashtim t rasteve t parashikuara n nnparagrafin e dyt t nenit 232(2), kontabilizimi i mvonshm nuk kryhet n rastet kur: a) vendimi fillestar pr t mos kontabilizuar detyrimet ose pr ti kontabilizuar n nj nivel m t ult sesa shuma e detyrimeve merret n baz dispozitash t karakterit t prgjithshm, t shfuqizuara m von me vendim t gjykats; b) shuma e detyrimeve q duhet paguar nuk ishte kontabilizuar si pasoj e nj gabimi nga ana e vet autoriteteve doganore, gabim i cili nuk mund t ishte zbuluar nga personi q duhet t paguaj dhe
108
ky i fundit ka vepruar n mirbesim dhe ka respektuar t gjitha dispozitat e parashikuara nga legjislacioni n fuqi prsa i prket deklarats doganore; c) n baz t dispozitave n fuqi autoritetet doganore kompetente prjashtohen nga kontabilizimi i mvonshm i shums s detyrimeve nn nj shifr t caktuar. Neni 236 1. Sapo t kontabilizohet, shuma e detyrimeve i komunikohet debitorit sipas procedurave prkatse, t prshkruara n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi. 2. Kur shuma e detyrimeve, q duhen paguar, tashm sht kontabilizuar, pr ta treguar nj gj t till n deklaratn doganore, autoritetet doganore mund t shnojn mbi deklarat q nuk ka nevoj t bhet njoftimi sicc parashikohet n paragrafin 1, me kusht q shuma e prkatse e detyrimeve t prputhet me shumn e prcaktuar nga autoritetet doganore. 3. Njoftimi i debitorit nuk mund t bhet pas mbarimit t afatit trevjear nga data n t cilin borxhi doganor ka lindur. Megjithat, kur autoritetet doganore pr arsye t nj procedimi penal, nuk kan mundur t prcaktojn shumn e sakt t detyrimeve q realisht duhen paguar, njoftimi i debitorit bhet edhe pas mbarimit t afatit trevjear. Seksioni 2 Kufiri kohor dhe procedurat e pagimit t shums s detyrimeve doganore Neni 237 1. Shumat e detyrimeve t njoftuara sipas nenit 236 paguhen nga debitort brenda afateve t mposhtme: a) nse personi nuk gzon ndonj prej lehtsive t pagess t parashikuara nga aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi, pagesa bhet brenda afatit t parashikuar. Zgjatja jepet automatikisht kur vrtetohet se personi i interesuar e mori njoftimin tepr von dhe se kryerja e pagess brenda afatit t parashikuar ishte e pamundur. Gjithashtu autoritetet doganore mund t japin zgjatje t afatit, me
109
krkes t debitorit, kur shuma e detyrimeve q duhet paguar sht pasoj e nj vjeljeje pas zhdoganimit. Kjo zgjatje e kufirit kohor nuk duhet t kaloj 10 ditt; b) nse personi gzon ndonjrn nga lehtsit e pagess s parashikuar n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi, pagesa bhet jo m von se prfundimi i afatit ose i afateve t prcaktuara n lidhje me kto lehtsira. 2. Kur, nj krkes pr shuarjen e detyrimeve, bhet sipas neneve 250, 251 ose 252 ose kur mallrat jan sekuestruar, me synim konfiskimin e mvonshm t tyre sipas nenit 246 (b), (c) (ii), ose (d), detyrimi i debitorit pr pagimin e detyrimeve do t prmbushet m von, sipas kushteve t parashikuara n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi. Neni 238 Pagesa bhet me para n dor ose me ndonj mjet tjetr i cili, sipas dispozitave n fuqi ka t njjtin efekt shlyerjeje. Neni 239 Nse shuma e detyrimeve q duhen paguar nga personi i interesuar ka t bj me mallra t deklaruara pr nj regjim doganor q nnkupton pagesn e ktyre detyrimeve, autoritetet doganore, me krkes t ktij personi, lejojn shtyrjen e afatit t pagess s shums n fjal sipas kushteve t prcaktuara n nenet 240, 241 dhe 242. Neni 240 1. Lejimi i shtyrjes s afatit pr pagesn kushtzohet me dhnien e nj garancie nga ana e krkuesit. 2. Ve ksaj, lejimi i shtyrjes s afatit t pagess mund t shkaktoj pages t shpenzimeve shtes pr hapjen e nj dosjeje pr shrbimet e kryera. Neni 241 Kur lejojn shtyrjen e afatit te pagess, autoritetet doganore vendosin edhe se cila prej procedurave t mposhtme duhet t prdoret:
110
a) vemas pr seciln prej shumave t detyrimeve, t kontabilizuara sipas kushteve t prcaktuara n nnparagrafin e par t nenit 233(1) ose n nenin 235(1); ose b) globalisht pr trsin e t gjitha shumave t detyrimeve, t kontabilizuara sipas kushteve t prcaktuara n nnparagrafin e par t nenit 233(1), brenda nj afati t caktuar nga autoritetet doganore, q nuk i kalon 31 ditt; ose c) globalisht pr trsin e t gjitha shumave t detyrimeve, t kontabilizuara se bashku, duke formuar nj hyrje t vetme, sipas nnparagrafit t dyt t nenit 233(1). Neni 242 1. Afati i shtyrjes s pagess sht 30 dit. Ai llogaritet si vijon: a) kur pagesa shtyhet sipas nenit 241(a), afati llogaritet nga e nesrmja e dits q shuma e detyrimeve kontabilizohet nga autoritetet doganore. Kur zbatohet neni 234, afatit 30 ditor, t llogaritur sipas nnparagrafit t par, i zbritet numri i ditve q i korrespondojn afatit prej m shum se dy ditsh t prdorur pr kontabilizimin e shums; b) kur pagesa shtyhet sipas nenit 241(b), afati llogaritet nga e nesrmja e dits q prfundon afati i kontabilizimit global. Atij i zbritet numri i ditve q i korrespondon gjysms s ditve t afatit t kontabilizimit global; c) kur pagesa shtyhet sipas nenit 241(c) afati llogaritet nga e nesrmja e dits s prfundimit t afatit pr t cilin mallrat n fjal qn liruar. Atij i zbritet numri i ditve q i korrespondon gjysms s numrit t ditve t afatit n fjal. 2. Kur afatet e parashikuara n paragrafin 1(b) dhe (c) prmbajn nj numr ditsh tek, numri i ditve q i zbritet afatit 30 ditor, n zbatim t paragrafit 1(b) dhe (c), sht i barabart me gjysmn e numrit ift paraardhs. 3. Pr t thjeshtuar punn, kur periudhat e prmendura n paragrafin 1(b) dhe (c), jan jav ose muaj kalendarike, autoritetet doganore mund t
111
parashikojn q pagesa e detyrimeve q kan qn objekt i shtyrjes s afatit t pagess t bhet: a) nse periudha sht jav kalendarike, t premten e javs s katrt q vjen pas asaj jav kalendarike; b) nse periudha sht muaj kalendarik, t shumtn ditn e 16 t muajit q vjen pas atij muaji kalendarik. Neni 243 1. Autoritetet doganore mund ti japin debitorit edhe lehtsi t tjera pagese, prve shtyrjes s afatit t pagess. Dhnia e ktyre lehtsive: a) kushtzohet me sigurimin e nj garancie. Megjithat, garancia nuk krkohet n qoft se, pr shkak t gjendjes s debitorit, krkimi i saj krijon vshtirsi serioze ekonomike ose sociale pr debitorin; b) sjell ngarkimin e nj interesi mbi shumn e detyrimit. Shuma e ktij interesi prllogaritet n mnyr t till q t jet e barazvlefshme me shumn q do t ngarkohej pr kt qllim n Lek. 2. Cilido qoft lehtsimi i pagess dhn debitorit n baz t akteve nnligjore n zbatim t ktij Kodi, ky i fundit mund t paguaj t gjith ose nj pjes t shums s detyrimeve, pa pritur prfundimin e afatit q i sht dhn pr pagesn. Neni 244 Detyrimi mund t paguhet edhe nga ndonj pal e tret n vend t debitorit. Neni 245 1. Kur shuma e detyrimeve q duhen paguar nuk sht shlyer brenda afatit t caktuar: a) autoritetet doganore prdorin t gjitha mjetet ligjore pr t siguruar pagesn e shums s borxhit doganor. Dispozita t posame pr dorzanin brenda kuadrit t regjimit t tranzitit do t parashikohen n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi.
112
b) prve shums s detyrimeve ngarkohen edhe kamat vonesat. Norma e kamat vonesave mund t jet m e lart sesa se norma e interesit t kredis por jo m e ult se sa kjo e fundit. 2. Autoritetet doganore, kur lind nj borxh doganor, me qllim q t sigurojn pagimin e borxhit doganor mund t marrin masat e meposhtme: a) sekuestimin e vlerave monetare, kredive, sendeve me vler t cmuar, dokumente me an t t cilave bhen pagesa, valuta t huaja t depozituara n nj bank, q i prkasin debitorit, personave t tret ose garantuesve q kan detyrime kundrejt debitorit; b) sekuestrimin e mallrave, pasurive t tundshme ose t patundshme q i prkasin debitorit ose nj pale t tret ose garantuesit q ka detyrime kundrejt debitorit; 3. Autoritetet doganore mund tu krkojn autoriteteve kompetente edhe pezullimin e aktivitetit ekonomik t debitorit n lidhje me importimin, eksportimin, dhe tranzitimin e mallrave ose t aktiviteteve t tjera prodhuese pr ushtrimin e t cilave debitori sht regjitstruar pran autoriteteve te taksave. 4. Vendimet e marra nga administrata doganore pr zbatimin e masave garantuese dhe/ose pr rikuperimin me forc t borxhit doganor, bhen tituj ekzekutiv menjher sapo ato i njoftohen debitorit. Ekzekutimi i vendimeve t siprprmendura bhet n baz t dispozitave t parashikuara nga nenet 511 dhe n vazhdim t Kodit t Procedurs Civile. Titujt ekzekutiv t nxjerr nga administrata doganore, menjher sapo mbshteten me urdhrin e ekzekutimit te nxjerr nga autoritetet gjyqsore kompetente, mund t zbatohen n mnyr t drejtprdrejt nga organet e administrats doganore. KREU 4 SHUARJA E BORXHIT DOGANOR Neni 246 1. Pa rn ndesh me dispozitat n fuqi prsa i prket parashkrimit t nj borxhi doganor dhe mosvjeljes t nj borxhi t till, n rastin e paftsis
113
s debitorit pr t paguar, t provuar me vendim gjykate, borxhi doganor shuhet: a) kur paguhet shuma e detyrimeve; b) kur shuhet shuma e detyrimeve; c) lidhur me mallrat e deklaruara pr nj regjim doganor q sjell detyrimin pr t paguar detyrimet: i) kur cilsohet e pavlefshme deklarata doganore n prputhje me nenin 91; ii) kur mallrat para lirimit t tyre sekuestrohen dhe njkohsisht ose m von konfiskohen, asgjesohen sipas udhzimeve t autoriteteve doganore, asgjesohen ose braktisen sipas nenit 197, asgjesohen ose humbasin n mnyr t pakthyeshme pr shkaqe q lidhen me vet natyrn e tyre ose me rrethana t paparashikueshme ose pr shkak fuqie madhore; d) kur mallrat n lidhje me t cilat lind nj borxh doganor, sipas nenit 217, sekuestrohen pas hyrjes s paligjshme dhe njkohsisht ose m pas konfiskohen. 2. N rast sekuestrimi e konfiskimi, borxhi doganor, pr nevoja t legjislacionit penal q zbatohet pr vepra penale n fushn e doganave, quhet se nuk sht shuar kur sipas Pjess VIII t ktij Kodi, detyrimet doganore prbjn bazn e prcaktimit t sanksioneve ose ekzistenca e nj borxhi doganor sht baza pr fillimin e ndjekjes penale. Neni 247 Borxhi doganor, si prmendet ne nenin 231, shuhet gjithashtu kur anulohen formalitetet e kryera pr t mundsuar trajtimin tarifor preferencial q jepet sipas nenit 231. KREU 5 RIMBURSIMI DHE SHUARJA E DETYRIMEVE Neni 248 Prkufizimet q vijojn kan kt domethnie:
114
a) rimbursim do t thot rikthimi i plot ose i pjesshm i detyrimeve t importit ose i detyrimeve t eksportit q jan paguar; b) shuarje do t thot vendimi pr t mos paguar t gjith ose nj pjes t shums s nj borxhi doganor, ose vendimi pr t anuluar kontabilizimin e gjith ose t nj pjes t shums s detyrimeve te importit ose t detyrimeve t eksportit q nuk jan vjel. Neni 249 1. Detyrimet e importit ose detyrimet e eksportit rimbursohen kur konstatohet se n astin e pagimit kjo shum ligjrisht nuk prbnte detyrim ose se shuma ishte kontabilizuar n kundrshtim me nenin 235(2). Detyrimet e importit ose detyrimet e eksportit shuhen kur konstatohet se n astin e kontabilizimit t ktyre detyrimeve, ato sipas ligjit nuk prbnin detyrim, ose se kontabilizimi sht br n kundrshtim me nenin 235(2). Nuk jepet rimbursim ose shuarje detyrimesh n rast se faktet q ojn n prfundimin se detyrimet nuk prbnin ligjrisht detyrim, ose se kontabilizimi sht gabuar, jan pasoj e nj veprimi t qllimshm nga personi i interesuar. 2. Detyrimet e importit ose detyrimet e eksportit rimbursohen ose shuhen me paraqitjen e nj krkes n zyrn e doganore kompetente, brenda nj periudhe trevjeare, q fillon nga data kur shuma e ktyre detyrimeve i sht njoftuar debitorit. Kjo periudh zgjatet, nse ky person i interesuar jep prova se mosparaqitja e krkess brenda afatit t caktuar sht pasoj e rrethanave t jashtzakonshme ose fuqie madhore. Kur autoritetet doganore nga ana e tyre, zbulojn se brenda ktij afati jan krijuar nj ose m shum situata t cilave i referohet nnparagrafi i par dhe i dyt i paragrafit t par, ato rimbursojn ose shuajn detyrimet e importit me nismn e tyre. Neni 250 Detyrimet e importit ose detyrimet e eksportit rimbursohen kur nj deklarat doganore anulohet dhe detyrimet jan paguar. Rimbursimi jepet vetm pasi t paraqitet nj krkes nga personi i interesuar brenda afateve t prcaktuara pr dorzimin e krkesave pr anulim deklaratash doganore. Neni 251
115
1. Detyrimet e importit rimbursohen ose shuhen kur prcaktohet se shuma e kontabilizuar e ktyre detyrimeve lidhet me mallra t vendosura nn nj regjim doganor t caktuar dhe refuzohet nga importuesi, sepse n astin kohor t prmendur n nenin 92 ato jan me defekt ose nuk prputhen me kushtet e kontrats, n baz t s cils jan importuar. N mallrat me defekt, quhet se prfshihen edhe mallrat e dmtuara para lirimit t tyre. 2. Rimbursimi ose shuarja e detyrimeve t importit duhet t jepet me kusht q: a) mallrat t mos jen prdorur, prve prdorimit fillestar q ka qn i nevojshm pr t konstatuar defektin ose nuk prputhen me kushtet e kontrats; b) mallrat t eksportohen jasht territorit doganor t Republiks s Shqipris. Me krkes t personit t interesuar, autoritetet doganore lejojn asgjesimin e mallrave ose vendosjen e tyre, me qllim rieksportimi, nn regjimin e tranzitit ose nn regjimin e magazinimit doganor ose n nj zon t lir apo magazin t lir, n vend q t eksportohen. Pr qllim t caktimit t tyre nn nj prej regjimeve doganore t prmendura m lart, mallrat konsiderohen jo shqiptare. 3. Detyrimet e importit nuk rimbursohen ose nuk shuhen pr mallra, t cilat para se t depozitohej deklarata doganore jan lejuar prkohsisht pr tu testuar, me prjashtim t rasteve kur konstatohet se fakti q mallrat jan me defekt ose nuk prputhen me kushtet e kontrats nuk mund t zbulohej normalisht gjat ktyre testimeve. 4. Detyrimet e importit rimbursohen ose shuhen pr arsyet e parashtruara n paragrafin 1 me depozitimin e krkess pran zyrs doganore prkatse brenda 12 muajsh nga data kur shuma e ktyre detyrimeve i sht komunikuar debitorit. Megjithat, Drejtori i Prgjithshm i Doganave mund t lejoj zgjatjen e ktij afati pr shkaqe t jashtzakonshme t justifikuara si duhet. Neni 252 1. Detyrimet e importit ose detyrimet e eksportit mund t rimbursohen ose shuhen n situata t ndryshme nga ato t prcaktuara n nenet 249, 250, 251 kur:
116
a) aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi e parashikojn nj gj t till; b) burojn nga rrethana kur personit t interesuar nuk mund ti vishet mashtrimi ose nj neglizhenc e dukshme. Rrethanat n t cilat mund t zbatohet kjo dispozit dhe procedurat prkatse q duhen ndjekur prcaktohen n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi. Rimbursimi ose shuarja mund tu nnshtrohen kushteve t posame. 2. Detyrimet rimbursohen ose shuhen pr arsyet e parashikuara n paragrafin 1, me dorzimin e krkess n zyrn doganore prkatse brenda 12 muajsh nga dita kur kto detyrime i jan njoftuar debitorit. Megjithat, Drejtori i Prgjithshm mund t lejoj zgjatjen e ktij afati, pr shkaqe t jashtzakonshme t jusifikuara si duhet. Neni 253 Detyrimet e importit ose detyrimet e eksportit rimbursohen ose shuhen n kushtet e parashikuara n kt kre vetm n qoft se shuma pr tu rimbursuar ose shuar sht m e madhe sesa shuma e prcaktuar n aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi. Neni 254 Rimbursimi nga autoritetet doganore i shums s detyrimeve t importit ose detyrimeve t eksportit, si dhe i interesave t kredis ose t kamat-vonesave t mbledhura kur jan paguar kto detyrime, nuk sjell si pasoj pages t interesit nga kto autoritete. Megjithat interesi paguhet: a) kur vendimi pr t pranuar nj krkes pr rimbursim nuk sht zbatuar pr tre muaj nga data e marrjes s vendimit, b) kur e krkojn akte t caktuara me karakter t prgjithshm kombtar. Shuma e ktij interesi llogaritet n mnyr t njjt me shumn q do t paguhej pr kt qllim n para shqiptare ose n tregun financiar. Neni 255
117
Kur nj borxh doganor sht hequr gabimisht, ose shuma q i korrespondon detyrimeve prkatse sht rimbursuar gabimisht, borxhi fillestar mbetet prsri pr tu paguar. Interesat e paguara sipas nenit 254 duhet t rimbursohen.
P J E S A VIII SHKELJET N FUSHN DOGANORE DHE SANKSIONET KREU 1 DISPOZITA TE PRGJITHSHME DHE PRKUFIZIME Neni 256 1. Shkelje doganore jan: a) kundrvajtjet administrative doganore; b) kontrabanda. 2. do veprim ose mosveprim q bie ndesh me dispozitat e parashikuara n kt Kod, me aktet nnligjore t tij dhe me dispozita t tjera n fuqi, me prjashtim t rasteve t fuqis madhore, quhet kundrvajtje administrative doganore dhe dnohet si e till. 3. Shmangia ose tentativa pr t shmangur, me fardo mnyre, kontrollin dhe/ose mbikqyrjen doganore mbi mallrat me qllim shmangien e pagess s detyrimeve t importit dhe eksportit si sht prshkruar n nenet 276 deri n 280, si dhe secili prej veprimeve t prshkruara n kto nene, prbn kontraband dhe dnohet si i till. 4. Pagesa e gjobs q zbatohet pr shkeljen doganore, n asnj rast nuk do t jet shkak pr t prjashtuar shkelsin nga pagimi i detyrimeve doganore q duhen paguar pr mallrat objekt i shkeljes. KREU 2 KUNDRVAJTJE ADMINISTRATIVE DOGANORE
118
Neni 257 1. Pa rn ndesh me dispozitat mbi kontrabandn, prbn kundrvajtje administrative doganore deklarimi n manifestin e ngarkess t nj mjeti ajror ose anijeje i nj sasie mallrash, t ndryshme nga ajo q konstatojn autoritetet doganore. 2. Kapiteni i anijes ose i mjetit ajror pr kryerjen e ksaj shkeljeje, ndshkohet me gjob prej 10 000 lek pr do koli ose me nj gjob prej 30 000 lek pr do ton, n rast se ngarkesa prmban mall rifuzo. 3. Pr qllim t ktij neni, nse kolit e teprta kan t njjtat marka dhe shenja sigurie me kolit e tjera t deklaruara n manifest, konsiderohen t padeklaruara kolit e gjetura m tepr, t cilave u korrespondon klasifikimi tarifor q sjell pagesn e detyrimeve doganore m t larta. 4. Kur ndryshimet e konstatuara prbjn m pak se 5% t sasis s treguar n manifest, nuk zbatohet gjob. Neni 258 1. Pa rn ndesh me dispozitat mbi kontrabandn, kryen kundrvajtje administrative doganore kapiteni i mjetit lundrues q: a) vonon paraqitjen e manifestit. Ky veprim ndshkohet me nj gjob prej 40 000 lek pr do 5 or vones. N kt rast nuk llogariten pr kt qllim ort gjat t cilave zyra doganore kompetente sht e mbyllur; b) refuzon t pranoj n bord autoritetet doganore. Ky veprim ndshkohet me nj gjob nga 300 000 lek deri 500 000 lek; c) niset pa lejen e organeve doganore. Ky veprim ndshkohet me nj gjob nga 300 000 lek deri 500 000 lek; 2. Gjobat e parashikuara n kt nen, zbatohen pavarsisht nse pr t njjtin veprim ose mosveprim legjislacioni pr lundrimin ujor parashikon respektivisht edhe sanksione t tjera. Neni 259
119
1. Pa rn ndesh me dispozitat mbi kontrabandn, kryen kundrvajtje administrative doganore, kapiteni i mjetit ajror q: a) vonon paraqitjen e manifestit. Ky veprim ndshkohet me nj gjob prej 40 000 lek pr do 5 or vones. Nuk llogariten pr kt qllim ort gjat t cilave zyra doganore kompetente sht e mbyllur; b) refuzon t pranoj n bord autoritetet doganore. Ky veprim ndshkohet me nj gjob nga 300 000 lek deri n 500 000 lek; c) niset pa lejen e autoriteteve doganore. Ky veprim ndshkohet me nj gjob prej 300 000 lek deri n 500 000 lek; 2. Gjobat e parashikuara n kt nen, zbatohen pavarsisht nse pr t njjtin veprim ose mosveprim legjislacioni pr navigacionin ajror parashikon respektivisht edhe sanksione t tjera. Neni 260 Pa rn ndesh me dispozitat mbi kontrabandn, kryen kundrvajtje administrative doganore transportuesi i mallrave n rrug toksore q: a) devijon nga itinerari i prcaktuar prej autoriteteve doganore. Ky veprim ndshkohet me nj gjob nga 50 000 lek deri 150 000 lek; b) vonon paraqitjen e mallrave pran autoriteteve kompetente doganore. Ky veprim ndshkohet me nj gjob prej 30 000 lek pr do 5 or vones. N kt rast nuk llogariten pr kt qllim ort gjat t cilave zyra doganore kompetente sht e mbyllur; c) niset pa lejen e autoriteteve doganore. Ky veprim ndshkohet me nj gjob nga 100 000 lek deri 300 000 lek; d) transporton nj sasi m t vogl ose m t madhe kolish, pakosh, apo t tjera forma t ngjashme ambalazhimi mallrash n prgjithsi, se sa ajo e treguar n dokumentin shoqrues t mallit. Ky veprim ndshkohet me nj gjob nga 50 000 lek deri n 100 000 lek; e) shkel normat e Konvents TIR dhe anekseve t saj n fuqi, ku
120
parashikohen prgjegjsit e transportuesit t mallrave, brenda ose gjat kalimit prmes territorit doganor. Ky veprim ndshkohet me nj gjob nga 50 000 lek deri n 100 000 lek. Neni 261 1. Pa rn ndesh me dispozitat mbi kontrabandn, prbn kundrvajtje administrative doganore deklarimi i nj cilsie, sasie, vlere ose origjine t ndryshme nga ajo q konstatojn autoritetet doganore, n astin kur deklaruesi paraqet deklaratn pr vendosjen e mallrave n qarkullim t lir. Ky veprim ndshkohet me nj gjob nga 30 000 lek deri n 100 000 lek. N rastet e diferencave n sasi, prve gjobs bhet edhe konfiskimi i mallrave t padeklaruara dhe t gjetura n tepric. 2. N rastet kur pas rishikimit t deklarats rezulton q detyrimet doganore q duhen paguar jan m t larta se ato t llogaritura n baz t deklarats dhe diferenca e ktyre sht m e madhe sesa 5%, n vend t gjobs s msiprme, zbatohet nj gjob e barabart me trefishin e diferencs s detyrimeve doganore t papaguara. 3. Megjithat, n rast se kjo diferenc sht pasoj e nj gabimi t kryer n mirbesim gjat hartimit t deklarats doganore dhe deklaruesi i ka paraqitur t gjith dokumentet dhe informacionin e nevojshm pr verifikim doganor, zbatohet nj gjob q shkon nga nj e dhjeta deri n tr shumn e diferencs s detyrimeve doganore t papaguara. 4. Gjobat e siprprmendura zbatohen mutatis mutandis sa her q nga autoritetet doganore konstatohet nj vler ose origjin e ndryshme nga ajo e deklaruar pr mallrat pr tu vendosur n cilindo prej regjimeve doganore, prve regjimit t tranzitit. Neni 262 1. Pa rn ndesh me dispozitat mbi kontrabandn, prbn kundrvajtje administrative doganore paraqitja e mallrave t vendosura n regjimin e tranzitit, n nj zyr doganore t ndryshme nga ajo e destinacionit. 2. Deklaruesi ose garantuesi, ndshkohet me nj gjob nga 100 000 lek deri n 200 000 lek. Neni 263 1. Pa rn ndesh me dispozitat mbi kontrabandn, prbn kundrvajtje
121
administrative doganore, deklarimi n dokumentat e tranzitit n zyrn doganore t nisjes i nj sasie mallrash, t ndryshme nga ajo q konstatohet n astin e mbrritjes s tyre n dogann e destinacionit. 2. Deklaruesi ose garantuesi ndshkohet me gjob q shkon nga nj deri n trefishin e shums s diferencs s konstatuar t detyrimeve doganore t papaguara. Neni 264 1. Pa rn ndesh me dispozitat mbi kontrabandn, prbn kundrvajtje administrative doganore deklarimi n dokumentat e tranzitit t paraqitura n zyrn doganore t nisjes i nj cilsie mallrash, t ndryshme nga ajo q konstatohet n astin e mbrritjes s mallrave n dogann e destinacionit. 2. Deklaruesi ose garantuesi ndshkohen me nj gjob q shkon nga nj deri n trefishin e shums s detyrimeve doganore q duhen paguar pr mallrat e shnuara n dokumentin e tranzitit dhe q nuk korrespondojn me cilsin e konstatuar nga zyra doganore e destinacionit. Neni 265 1. Pa rn ndesh me dispozitat mbi kontrabandn, prbn kundrvajtje administrative doganore, deklarimi dhe/ose regjistrimi i nj cilsie ose sasie mallrash t magazinuara n nj magazin doganore, t ndryshme nga ajo q konstatojn autoritetet doganore. 2. Administruesi i magazins ose depozituesi, kur magazinimi sht nn prgjegjesin e ktij t fundit, ndshkohen me nj gjob nga nj deri n trefishin e shums s detyrimeve doganore q duhen paguar pr mallrat me cilsi ose sasi t ndryshme. 3. Pa rn ndesh me dispozitat mbi kontrabandn, nse diferenca n sasi sht m e madhe se 20%, qoft kjo pr m shum ose m pak, prgjegjsi i magazins duhet t paraqes menjher deklaratn pr vendosjen n qarkullim t lir t mallrave t regjistruara n emrin e tij. N rast se edhe m par n mallrat e ruajtura n magazina t administruara nga i njjti person jan konstatuar diferenca sasiore, m t mdha se 20%, edhe nse ka patur t bj me mallra t nj cilsie tjetr, autoritetet doganore i revokojn administratorit t magazins autorizimin pr administrimin e magazins pr nj periudh t paktn nj vjeare.
122
Neni 266 1. Pa rn ndesh me dispozitat mbi kontrabandn, prbn kundrvajtje administrative doganore, deklarimi n deklaratn prmbledhse, e prdorur pr futjen e mallrave n magazinim t prkohshm pr qllim t neneve nga 75 deri 78 t ktij Kodi si dhe t akteve nnligjore n zbatim t tij, i nj sasie ose cilsie mallrash n magazinim t prkohshm, t ndryshme nga ajo q konstatohet nga autoritetet doganore. 2. Personi i autorizuar, ose personat t cilve u referohet neni 69, paragrafi 2, q paraqesin deklaratn prmbledhse dhe kan kryer kt shkelje, ndshkohen me sanksionet q vijojn: a) pagesn e detyrimeve doganore q duhen paguar pr mallrat dalin me diferenc. Detyrimet prllogariten, kur sht e mundur, baz t elementeve t deklarats prmbledhse, ose prllogariten baz t detyrimeve m t larta q zbatoheshin n ditn e hyrjes magazinim t prkohshm; dhe q n n n
b) pagesn e nj gjobe q shkon nga nj deri n trefishin e detyrimeve doganore q duhen paguar sipas piks a). Neni 267 1. Pa rn ndesh me dispozitat mbi kontrabandn, prbn kundrvajtje administrative doganore, plotsimi i deklarats per lejim t prkohshem t mallrave, ose pr regjimin e prpunimit aktiv, duke deklaruar nj cilsi ose sasi t ndryshme nga ajo e konstatuar nga autoritetet doganore. 2. Deklaruesi q kryen kt shkelje ndshkohet me sanksionet q vijojn: a) n rastin e diferencs n cilsi, pagesa e nj gjobe q shkon nga nj deri n trefishin e shums s detyrimeve doganore q duhen paguar pr mallrat e konstatuara. b) n rastin e diferencs n sasi, pagesn e nj gjobe q shkon: i) nga dy deri n pesfishin e shums s detyrimeve doganore q duhen paguar pr mallrat q mungojne ose jan tepr, ii) nga gjysma deri n gjith shumn e detyrimeve doganore q duhen paguar pr mallrat n munges ose n tepric kur diferenca e konstatuar shkaktohet nga nj gabim
123
prllogaritjeje ose shkrimi n mirbesim, nga deklaruesi. Neni 268 1. Pa rn ndesh me dispozitat mbi kontrabandn, prbn kundrvajtje administrative doganore plotsimi i deklarats pr rieksport t mallrave t vendosura n lejim t prkohshm, ose nn regjimin e prpunimit aktiv, duke deklaruar nj cilsi ose sasi t ndryshme nga ajo q konstatojn autoritetet doganore. 2. Deklaruesi q kryen kt shkelje ndshkohet me sanksionet q vijojn: a) n rastin e konstatimit t diferencs n cilsi, pagesa e nj gjobe q shkon nga nj deri n trefishin e shums s detyrimeve doganore q duhen paguar pr mallrat e importuara prkohsisht, kundrejt atyre t paraqitura pr rieksportim; b) n rast diference n sasi, pagesn e nj gjobe q shkon: i) nga dy deri n pesfishin e shums s detyrimeve doganore q duhen paguar pr mallrat n munges; ii) nga dy deri n pesfishin e shums s detyrimeve doganore q duhen paguar pr mallrat n tepric. Neni 269 1. Pa rn ndesh me dispozitat mbi kontrabandn, prbn kundrvajtje administrative doganore, plotsimi i nj deklarate pr eksportim t prkohshm t mallrave t vendosura nn regjimin e prpunimit pasiv, duke deklaruar nj cilsi ose sasi t ndryshme nga ajo q konstatojn autoritetet doganore. 2. Deklaruesi pr kryerjen e ktyre shkeljeve ndshkohet me sanksionet q vijojn: a) n rastin e konstatimit t diferencs n cilsi, pagesa e nj gjobe q shkon nga nj deri n trefishin e diferencs s shums s detyrimeve doganore q duhen paguar pr mallrat e deklaruara dhe atyre t konstatuara.
124
b) n rastin e konstatimit t diferencs n sasi, pagesn e nj gjobe q shkon nga dy deri n pesfishin e shums s detyrimeve doganore q duhen paguar pr diferencn e konstatuar. Neni 270 1. Pa rn ndesh me dispozitat mbi kontrabandn, prbn kundrvajtje administrative doganore, plotsimi e nj deklarate pr riimportim t mallrave t vendosura nn regjimin e prpunimit pasiv, duke deklaruar nj cilsi ose sasi t ndryshme nga ajo q konstatojn autoritetet doganore. 2. Deklaruesi q kryen kt shkelje ndshkohet me sanksionet q vijojn dhe mund ti revokohet edhe autorizimi: a) n rastin e konstatimit t diferencs n cilsi, pagesa e nj gjobe q shkon nga nj deri n dhjetfishin e shums s detyrimeve doganore q duhen paguar pr mallrat e konstatuara t ndryshme; b) N rast se konstatohet diferenc n sasi, pagesa e nj gjobe q shkon nga: i) dy deri n pesfishin e detyrimeve doganore q duhen paguar pr mallrat q jan tepr, ii) dy deri n pesfishin e detyrimeve doganore q duhen paguar pr mallrat q mungojn. Neni 271 1. Pa rn ndesh me dispozitat mbi kontrabandn, prbn kundrvajtje administrative doganore, rieksportimi i nj sasie mallrash t vendosura nn lejim t prkohshm, ose nn regjimin e prpunimit aktiv, m t vogl se sasia e parashikuar n autorizim, pasi dokumenti/dokumentet e heqjes s regjimit sht/jan paraqitur. 2. Mbajtsi i autorizimit ndshkohet me sanksionet e mposhtme dhe mund ti revokohet edhe autorizimi: a) n rast se mallrat q mungonin gjenden n ambientet e mbajtsit t autorizimit, pagesn e nj gjobe q shkon nga nj deri n trefishin e shums s detyrimeve doganore q duhen paguar pr
125
kto mallra (produkte kompensuese dhe mallra t importuara prkohsisht, n gjendjen e tyre t pandryshuar); b) n rast se mallrat nuk gjenden n ambientet e mbajtsit t autorizimit, pagesn e nj gjobe shtes t asaj q parashikohet n (a), e barabart me gjith shumn e detyrimeve doganore q duhen paguar pr kto mallra (produkte kompensuese dhe mallra t importuara prkohsisht n gjendjen e tyre t pandryshuar), duke i konsideruar sikur ato t ishin vendosur n qarkullim t lir pa marr autorizimin prkates nga dogana. N t dy rastet, mbajtsi i autorizimit sht i detyruar t paraqes nj deklarat pr vendosjen n qarkullim t lir t mallrave q mungojn. Neni 272 1. Pa rn ndesh me dispozitat pr kontrabandn, quhet se prbn kundrvajtje administrative doganore mosparaqitja n kohn e prcaktuar e dokumentit t mbylljes s regjimit pr mallrat e vendosura n lejim t prkohshm, nn regjimin e prpunimit aktiv ose nn regjimin e prpunimit pasiv. 2. Pr kryerjen e ksaj kundrvajtjeje, mbajtsi i autorizimit ndshkohet me nj gjob q shkon nga 50 000 lek deri n 200 000 lek. Neni 273 1. Pa rn ndesh me dispozitat mbi kontrabandn, prbn kundrvajtje administrative doganore, mosrespektimi i afateve kohore, brenda t cilve mallrat e vendosura nn regjimin e lejimit te prkohshm, sipas neneve 157 deri n 164, duhet t ishin rieksportuar ose t cilave duhet tu ishte caktuar nj regjim tjetr doganor. 2. Personi i autorizuar t prdor mallrat e vendosura nn regjimin e lejimit t prkohshm i nnshtrohet nj gjobe q shkon nga gjysma deri n gjith shumn e detyrimeve doganore q duhen paguar pr mallrat n fjal. Neni 274 1. Pa rn ndesh me dispozitat mbi kontrabandn, prbn kundrvajtje administrative doganore mosparaqitja e deklarats doganore brenda afateve t parashikuara nga ky Kod.
126
2. Deklaruesi pr kryerjen e ksaj kundrvajtjeje ndshkohet me nj gjob prej 20 000 lek pr do dit vones. Neni 275 1. Pr shkeljet, t cilave u referohet neni 256, paragrafi 2 dhe t paparashikuara shprehimisht n kt Kre, zbatohet nj gjob q shkon nga 50 000 lek deri n 200 000 lek. 2. Kur i njjti shkels ka kryer disa kundrvajtje administrative n t njjtn koh, t prshkruara n kt Kod, do shkelje ndshkohet n veanti. KREU 3 KONTRABANDA Neni 276 1. Kryen kontraband n lvizjen e mallrave nprmjet kufijve toksore dhe n brendsi t zonave doganore, kushdo q: a) sjell mallra nprmjet kufijve toksore, n kundrshtim me kt Kod dhe aktet nnligjore n zbatim t tij; b) shkarkon ose ruan mallra n hapsirn e ndrmjetme mes kufirit dhe zyrs doganore m t afrt; c) gjendet me mallra t fshehura n trup, n bagazh, n pako ose n artikuj t tjer t mbartur, ose n fardo mjet transporti pr tiu shmangur kontrollit dhe/ose mbikqyrjes doganore; d) largon mallrat nga zonat doganore pa paguar detyrimet q duhen paguar ose pa garantuar pagesn, me prjashtim t rasteve t prjashtimit nga detyrimi pr dhnien e garancive, si parashikohet n kt Kod; e) nxjerr mallrat, t cilat u nnshtrohen detyrimeve t eksportit, jasht territorit doganor t Republiks s Shqipris n nj nga mnyrat e prshkruara m sipr;
127
f) mban n afrsi t vijs doganore, mallra pr t cilat nuk mund t dshmoj prejardhjen e rregullt; g) refuzon t paraqes manifestin dhe dokumentet prkatse; h) ngarkon, shkarkon ose transbordon mallrat, udhtaret dhe bagazhet e tyre, pa lejen e autoriteteve doganore. Neni 277 Kryen kontraband n lvizjen e mallrave nprmjet liqeneve kufitare, kapiteni i mjetit lundrues q sjell mallra nprmjet liqeneve t Ohrit, Shkodrs dhe Presps, pa i paraqitur ato n njrn prej zyrave doganore m t afrta. Neni 278 Kryen kontraband n lvizjen e mallrave n rrug detare kapiteni i mjetit lundrues q: a) sjell mallra nprmjet kufirit detar, n kundrshtim me dispozitat e ktij Kodi dhe aktet e tij nnligjore; b) ndrsa transporton mallra n mjetin lundrues i afrohet portit, hedh spirancn, ose ndalon n afrsi t portit pa lejen e autoriteteve doganore; c) ndrsa transporton mallra qndron n vende ku nuk ka zyr doganore, ose shkarkon ose transbordon kto mallra n kundrshtim me dispozitat e ktij Kodi dhe aktet nnligjore t tij; d) transporton mallrat pa manifestin prkats; e) n astin e nisjes nuk ka n bord mallrat q n baze te manifestit dhe dokumenteve te tjera doganore duhet t gjendeshin aty; f) transporton mallra nga nj dogan n nj tjetr pa dokumentat prkats t tranzitit. Neni 279
128
Kryen kontraband n lvizjen e mallrave n rrug ajrore kapiteni i mjetit ajror q: a) sjell mallra n territorin doganor t Republiks s Shqipris n rrug ajrore n kundrshtim me dispozitat e ktij Kodi dhe aktet e tij nnligjore; b) transporton mallra pa manifestin perkates; c) n astin e nisjes nuk ka n bord mallrat q n baze te manifestit dhe dokumenteve te tjera doganore duhet t gjendeshin aty; d) largon mallrat ose lejon q ato t largohen nga vendi i uljes s mjetit ajror, pa autorizimin e autoriteteve doganore; e) ulet jasht nj aeroporti t autorizuar dhe nuk lajmron menjher pr kt ulje autoritetet doganore m t afrta ose autoritete t tjera t policis. N kto raste quhet i hyr n kontraband, prve ngarkess, edhe mjeti ajror; f) ngarkon, shkarkon ose transbordon mallra, persona ose bagazhin e tyre pa lejen e autoriteteve doganore; Neni 280 Quhet gjithashtu kontraband: a) hedhja n konsum e mallrave t vendosura n qarkullim t lir pasi jan importuar me pezullim t plot ose t pjesshm nga detyrimet doganore pr shkak t destinacionit prfundimtar ose t prdorimit t tyre t veant kur autoritetet doganore vrtetojn se destinacioni i tyre prfundimtar ose prdorimi i tyre i veant sht i ndryshm nga ai q sht prcaktuar pr t prfituar prjashtimin nga detyrimet doganore; b) eksportimi ose importimi i mallrave t ndaluara ose qe u nenshtrohen kufizimeve, me perjashtim t rasteve kur pr kto mallra sht lshuar nj autorizim me shkrim nga autoritetet kompetente; c) ndorsia e mallrave n kundrshtim me kufizimet ose ndalimet e parashikura n nenin 83, paragrafi (2) t ktij Kodi;
129
d) heqja ose falsifikimi n fardo mnyre i numrit t identifikimit t mjetit t transportit. Konsiderohen bashkpuntor n kt shkelje dhe dnohen si t till, pronari i mjetit si dhe t gjith personat q marrin pjes n kryerjen e ketij akti, duke prfshir edhe teknikt, dhe do person q nxjerr prfitime nga falsifikimi ose heqja n fjal; e) blerja, shitja, ruajtja, dhe ndorsia e mallrave nga individ, t cilt kan dijeni ose objektivisht duhej t ishin n dijeni se kto mallra jan futur kontraband; f) hedhja e mallrave, q nuk u jan nnshturar detyrimeve doganore, nga mjeti i transportit gjat udhtimit n territorin doganor t Republiks s Shqipris; g) importimi, eksportimi, ose shitja e sendeve me vlera kulturore kombtare, n kundrshtim me legjislacionin n fuqi n kt fush; h) thyerja e vuls doganore, zvendsimi ose ndrrimi i shenjave t tjera t siguris, t vendosura mbi mjetin e transportit ose mbi mallrat. KREU 4 SANKSIONET Q ZBATOHEN PR KONTRABANDN Neni 281 1. Kundrvajtja e parashikuar n nenin 256, paragrafi 3 dhe e prcaktuar n nenet 276 deri 280, dnohet me: a) sekuestrim t mallit objekt i kontrabands qofshin edhe mallra q nuk tatohen; b) gjob nga dy deri n pesfishin e shums s detyrimeve doganore q duhen paguar pr mallrat q jan objekt kontrabande, pavarsisht nga dnimi i parashikuar n Kodin Penal. 2. do shkels prgjigjet prsonalisht dhe solidarisht pr pagesn e sanksionit t msiprm, n varsi t shkalls s pjesmarrjes. 3. Fakti q ata prgjigjen personalisht dhe solidarisht do t thot q secili prej tyre sht i detyruar t prmbush trsisht detyrimet dhe, autoritetet doganore mund t krkojn pagesn ose t padisin njrn ose dhe gjitha palt pr kt detyrim, ashtu sic shihet e nevojshme. Nse njra pal paguan shumn e prgjithshme, t tjerat lirohen nga detyrimi ndaj
130
autoriteteve doganore. 4. Kur i njjti shkels kryen njherazi m shum se nj shkelje, t parashikuar n kt Kre, do shkelje dnohet n veanti. Neni 281/1 1. N rastet e prsritjes s kontrabands, sanksioni i zbatuar do t jet dyfish i sanksionit t mparshm. 2. Kontrabanda e mbetur n tentativ dnohet si kontrabanda e konsumuar. Neni 281/2 Kundrvajtsi prve ndshkimit administrativ pr kontrabandn, t parashikuar nga ky kod, i nnshtrohet edhe ndjekjes penale n prputhje me dispozitat e Kodit Penal. Neni 282 1. Pr qllim t ktij Kreu, objekte t kontrabands do t thot mallrat objekt kontrabande, si edhe mjetet e transportit dhe objekte t tjera t prdorura pr ti transferuar ose fshehur ato. Pa rn ndesh me ligjet e tjera n kt fush, mallrat n fjal sekuestrohen nga autoritetet doganore e m pas, me vendim t autoriteteve gjyqsore kompetente, mund t konfiskohen dhe n vijim t trajtohen n baz t legjislacionit n fuqi. 2. Sekuestrimi i objekteve t kontrabands kryhet pavarsisht nga shkalla e pjesmarrjes n kontraband t kujtdo q ka t drejta mbi kto objekte. 3. Kur personi prgjegjs pr kontrabandn ka n dorsi, si pasoj e nj vepre penale tjetr, objekte t kontrabands t sekuestruara pr qllim t ktij neni, kto i kthehen pronarit t ligjshm. 4. Mjetet e transportit prjashtohen nga sekuestrimi kur: a) n baz t provave q disponohen, pronari i tyre nuk sht prfshir n aktin e kontrabands; b) pronari zotron mjetet e transportit n mirbesim si pasoj e procedurave t zakonshme t tregtis, pa qen n gjendje t dij
131
n mnyr objektive se mjetet n fjal ishin nj mjet ose objekt i aktit t kontrabands ose t nj akti apo krimi t ngjashm. 5. N rast se jan sekuestruar mallra q prishen dhe kur ekzistojn prova t mjaftueshme, autoritetet gjyqsore kompetente marrin nj vendim n lidhje me konfiskimin e tyre brenda 48 orve nga casti i marrjes s dosjes, n mnyr q mallrat t mos zhvleftsohen. 6. N rast se jan sekuestruar mjete transporti, autoritetet gjyqsore, kur ka prova t mjaftueshme n lidhje me aktin e kontrabands, mund t marrin vendim prsa i prket konfiskimit t tyre brenda 5 ditsh. N do rast, pas prfundimit t ktij afati, autoritetet doganore mund tu krkojn autoriteteve gjyqsore q kto mjete transporti ti jepen autoriteteve doganore pr ti prdorur gjat ushtrimit t detyrs s tyre. Shpenzimet pr prdorimin dhe mirmbajtjen e ktyre mjeteve jan n ngarkim t autoriteteve doganore. Neni 283 Objektet e kontrabands, t parashikuara n nenin 282, sekuestrohen: a) kur veprimi i kontrabands sht n kryerje e sipr. Veprimi i kontrabands sht n kryerje e sipr kur mallrat nuk jan magazinuar prfundimisht n nj shtpi, n nj dyqan, n nj magazin ose n fardo vendi tjetr q ka zgjedhur personi prgjegjs ose bashkpuntort e tij. Kontrabanda sht n kryerje e sipr edhe kur personi prgjegjs sht kapur n afrsi t vendit ku sht kryer kontrabanda, duke patur n zotrim cdo lloj prove kompromentuese ose sht ndaluar n vijim t nj informacioni t dhn nga persona t tjer; b) kur veprimi i kontrabands ka prfunduar. N kt rast objektet e kontrabands jan vendosur prfundimisht n vendin e zgjedhur nga personi prgjegjs ose bashkpuntort e tij. Neni 284 Asnj e drejt kompensimi pr dmin e shkaktuar nga zhvlersimi q rrjedh nga sekuestrimi i mallrave q jan objekt t kontrabands nuk mund t ngrihet kundr autoriteteve doganore ose t shtetit shqiptar.
132
KREU 5 VERIFIKIMI I SHKELJEVE DOGANORE Neni 285 1. Shkeljet me karakter administrativ verifikohen dhe ndshkohen nga autoritetet doganore n prputhje me dispozitat e neneve 256 deri 275. N rastet e kontrabands, autoritetet doganore prcaktojn dhe arktojn shumn e gjobs q zbatohet pr cdo rast konkret, ndrsa autoritetet gjyqsore marrin masat pr zbatimin e masave shtes t parashikuara nga Kodi Penal. 2. Pr qllim t ktij kreu, autoritete doganore kompetente do t thot autoritetet doganore q ushtrojn mbikqyrje dhe kontrolle n zonn ku sht kryer dhe verifikuar shkelja doganore. 3. Pr t gjitha shkeljet e dispozitave t ktij Kodi dhe akteve t tij nnligjore mbahet nj procesverbal me shkrim. 4. Procesverbali duhet t paraqitet dhe regjistrohet n librat e autoriteteve doganore kompetente dhe duhet t nnshkruhet prej t paktn 2 punonjsve t dogans. 5. E njjta procedur ndiqet pr shkeljet e dispozitave t tjera ligjore zbatimi i t cilave i sht besuar pjesrisht ose trsisht autoriteteve doganore. 6. Autoritetet doganore me qllim q t parandalohen, verikohen dhe frenohen shkeljet doganore, mund t kryejn t gjitha kontrollet e nevojshme pran ambienteve t operatorve ekonomik, n magazinat e tyre dhe n t gjith ambjentet ku mbahen regjistrat e llogaris t firms. Neni 286 1. Proces-verbali duhet t prmbaj: a) vendin, datn dhe kohn kur verifikohet shkelja; b) emrat e personave q nnshkruajn raportin dhe autoritetin q
133
prfaqsojn; c) t dhna identifikuese t atij ose atyre q kan kryer shkeljen doganore; d) llojin e shkeljes s kryer; e) mnyrn n t ciln sht kryer shkelja; f) identifikimin e mjetit t transportit; g) treguesit q lidhen me sasin, cilsin, vlern, origjinn dhe klasifikimin tarifor t mallrave q jan objekt i shkeljes; h) treguesit q lidhen me sekuestrimin e mundshm t objekteve t kontrabandes; i) shumn e detyrimeve doganore q duhen paguar; j) nenet e shkelura, nenet n baz t t cilve prcaktohen sanksionet, si dhe sanksionet e parashikuara pr do shkelje; k) firmat e punonjsve t dogans, dhe kur sht e mundur, firmn e shkelsit. 2. Autoritetet doganore duhet t njoftojn menjher personin ose personat prgjegjs pr kryerjen e shkeljes, mbi procesverbalin e mbajtur sipas paragrafit t msiprm. 3. Autoritetet doganore pr t marr n pyetje t akuzuarin dhe dshmitart, duhet tu bjn atyre nj njoftim n t ciln prcaktohet data dhe ora n te ciln duhet t paraqiten personalisht ose duhet t depozitojn nj dshmi me shkrim. Afati kohor pr tu paraqitur pr kt qellim nuk mund t jet m shum se 10 dit. N rastet e flagrancs marrja n pyetje e shkelsve dhe dshmitarve bhet menjher. Konsiderohen gjithashtu dshmitar t gjith ata persona q mund t jen bashkpuntor n shkelje, si dhe vet punonjsi ose npunsi i dogans q ka verifikuar shkeljen dhe ka nnshkruar procesverbalin. 4. N rastet kur i akuzuari dhe dshmitart marrin pjes personalisht n marrjen n pyetje, dy punonjs t autorizuar t dogans drejtojn seancn dhe prgatisin raportin prkats.
134
5. Dshmit duhet t nnshkruhen nga i akuzuari, nga dshmitart kur jan t pranishm, dhe nga t dy punonjsit e dogans q kan drejtuar marrjen n pyetje. 6. Kur nj ose me shume t akuzuar ose dshmitar jan shtetas t huaj, marrja n pyetje bhet n prani t nj prkthyesi, n prputhje me dispozitat prkatse t Kodit t Procedurs Penale dhe t Procedurs Civile. Neni 287 1. Autoritetet doganore, pasi prgatisin dosjen n lidhje me shkeljen e verifikuar, marrin vendimin prkats. Dosja prmban: a) procesverbalin pr verifikimin e shkeljes sipas nenit 286; b) dokumentet prkatse; c) deklaratat dhe dshmit e t akuzuarve dhe/ose dshmitarve. 2. Kur, n baz t dispozitave t ktij Kodi, zbatimi i gjobs parashikon nj minimum dhe nj maksimum, pr t prcaktuar shumn e saj duhet t merren parasysh faktort e mposhtm: a) deklaratat dhe dshmit e t akuzuarve dhe/ose dshmitarve; b) c) rrezikshmrin e shkeljes; qndrimin e mbajtur nga i akuzuari pr t fshehur provat dhe pasojat e shkeljes;
d) mnyrat dhe mjetet q ka prdorur i akuzuari pr t kryer shkeljen; e) numrin e t akuzuarve;
f) nse i njjti shkels ka kryer t njjtn shkelje n mnyr t prsritur; g) shkalln e pjesmarrjes t secilit t akuzuar;
135
Neni 288 1. Kur shkelja doganore prbn kontraband, kallzimi penal bashk me dosjen prkatse, t prmendur n nenin 287(1), i transferohet autoriteteve gjyqsore, kompetente pr procedimin penal, brenda 24 orsh nga asti e verifikimit t shkeljes. 2. N rastet kur zbatohet neni 291(1) i ktij Kodi, dosjes s siprprmendur i bashkngjitet vendimi i autoriteteve doganore n lidhje me prmbushjen e kushteve t parashikuara nga neni n fjal. Neni 289 1. Vendimi i autoriteteve doganore kompetente, pr pagimin e detyrimeve doganore pr qllim t nenit 256(4) dhe t gjobave prkatse t prcaktuara n baz t nenit 287(2), duhet t merret dhe ti njoftohet personit t akuzuar brenda 24 orsh nga asti i verifikimit t shkeljes. Pr t siguruar borxhin doganor zbatohen dispozitat e parashikuara n nenin 245 t ktij Kodi. 2. Kundr vendimit t autoriteteve doganore kompetente t prmendura n paragrafin 1, personi i akuzuar mund ti paraqes Drejtorit t Prgjithshm t Doganave nj ankes t arsyetuar kundr ktij vendimi, brenda 5 ditsh nga data e njoftimit. N qoft se personi i akuzuar nuk paguan shumn e prmendur n paragrafin 1, dhe nuk apelon pran Drejtorit t Prgjithshm t Doganave, autoritetet doganore marrin t gjitha masat pr t proceduar me vjeljen e shums s borxhit doganor dhe t gjobs, n baz t procedurave te prcaktuara n nenin 245 t ktij Kodi. 3. Pr t paraqitur ankesn, apeluesi duhet t paguaj shumn e prgjithshme t detyrimeve doganore q duhen paguar, si rrjedhim i verifikimit t br, dhe t depozitoj, paraprakisht, n llogarin bankare t Drejtoris s Prgjithshme t Doganave nj shum t barabart me 40% t shums s prgjithshme t gjobs s zbatuar nga autoritetet doganore. Shuma q i korrespondon 40%, n asnj rast, nuk mund t jet m e madhe se shuma e prgjithshme e detyrimeve doganore q duhen paguar pr mallrat qe jan objekt i shkeljes. 4. Drejtori i Prgjithshem merr nj vendim brenda 30 ditsh nga dita e marrjes s ankess dhe ky vendim i njoftohet menjher apeluesit dhe autoriteteve doganore kompetente. 5. Nse ankesa nuk pranohet, apeluesi duhet t paguaj pjesn q mbetet
136
prej 60 % t gjobs, dhe mund t ankohet kunder vendimit t Drejtorit te Prgjithshm pran autoriteteve gjyqsore brenda 30 ditsh nga data e njoftimit t mospranimit t ankess. 6. N rast se autoritetet gjyqsore pranojn ankesn, autoritetet doganore duhet ti kthejn apeluesit shumn e depozituar. Kthimi i ksaj shume mund te bhet vetm pasi vendimi i autoriteteve gjyqsore kompetente merr form t prer. Neni 290 Kur shkelja doganore prbn kontraband, autoritetet doganore, pasi t ken filluar procedurat e prmendura n nenin 289 pr vjeljen e detyrimeve doganore q duhen paguar pr mallrat objekt kontraband dhe t gjobave prkatse, i transferojn autoriteteve gjyqsore kompetente, brenda 48 orsh nga casti i verifikimit, t gjith dosjen sipas nenit 287(1). N raportin e drguar ktyre autoriteteve, autoritetetet doganore tregojn edhe shumn e gjobs q sht zbatuar pr rastin konkret, t prcaktuar sipas nenit 287(2). Neni 291 1. Personi i akuzuar mund tu krkoj autoriteteve doganore zgjidhjen n rrug administrative t veprs s kontrabands n rast se plotsohen njkohsisht t gjitha kushtet e mposhtme: a) b) ndjekja penal nuk ka filluar ende; shuma e detyrimeve doganore q duhen paguar pr mallrat e prfshira n kontraband sht m e vogl se 5 milion lek;
c) personi prgjegjs paguan menjher shumn e detyrimeve doganore dhe gjobn e zbatuar; dhe d) personi i akuzuar deklaron se heq dor nga e drejta e ankimit t parashikuar n nenin 289. Me propozim t Ministrit t Financave, Kshilli i Ministrave mund t ndryshoj kufirin e prmendur n shkronjn b) t ktij neni. 2. Sekuestrimi q zbatohet mbi mallrat objekt kontraband dhe ndalimi i t akuzuarit, kurdo q bhet, anulohet menjhere sapo autoritetet doganore
137
verifikojn se jan plotsuar t gjitha kushtet e prshkruara n paragrafin 1 t ktij neni. 3. Ky nen nuk zbatohet kur: a) kontrabanda kryhet nga nj punonjs i dogans, punonjs shtetror, agjent doganor, ose nga do person tjetr, veprimtaria e t cilit lidhet me at doganore; b) I akuzuari ka n zotrim objekte t kontrabands si pasoj e nj vepre penale tjetr; c) mallrat objekt kontraband jan mallra t ndaluara ose q u nnshtrohen kufizimeve sipas nenit 83(2) t ktij Kodi, ose jan objekte me vler kulturore kombtare; d) I akuzuari sht prsrits. Neni 292 Autoritetet gjyqsore kompetente, mbi bazn e kallzimit penal t br nga autoritetet doganore n prputhje me nenin 288 t ktij Kodi, fillojn procedurat e nevojshme pr ndjekjen penale. Neni 293 1. Organet e policis gjyqsore, t parashikuara n nenin 9 (4) t ktij Kodi kan t drejt t arrestojn dhe t ndalojn sipas neneve 251 dhe 253 t Kodit t Proedurs Penale personat q kryejn kontraband. 2. Kur personi lirohet n prputhje me nenin 291(2), dosja prkatse s bashku me vendimin pr zgjidhjen e shtjes n rrug administrative u drgohen, brenda 24 orve, autoriteteve gjyqsore kompetente. Neni 294 1. Punonjsit e dogans mund t autorizohen nga kryetari i zyrs kompetente pr t mbledhur informacione ose pr t zbuluar provat mbi shkeljet e ktij Kodi dhe akteve nnligjore n zbatim t tij. 2. Informacioni mund t merret ose krkohet n vendet ku kryhen veprimtari prodhuese, shrbimi dhe tregtare, si dhe kudo ku ruhen shkresa
138
dhe dokumente t tjera n lidhje me mallrat q jane objekt i shkeljeve doganore. Mbledhja e informacionit pr kontrabandn, kur ka filluar procedimi penal bhet sipas dispozitave t Kodit t Procedures Penale. Neni 295 T gjitha institucionet publike civile dhe policia kufitare dhe e rendit, si dhe pjestart ose vartsit e tyre, jan t detyruar t ndihmojn autoritetet doganore sa her q kto t fundit krkojn ndihmn e tyre pr zbatimin e legjislacionit doganor. Neni 296 T ardhurat q burojn nga zbatimi i sanksioneve dhe i shitjes s objekteve t kontrabands t konfiskuara shprndahen si vijon:
a) 50% buxhetit te shtetit; b) 50% q mbetet ndahet n baz t prqindjes s caktuar nga
Ministri i Financave si vijon: i) investime e shpenzime pr prmirsimin e kushteve t puns s personelit; ii) shprblime pr personelin doganor q ka marr pjes, n mnyr t drejtprdrejt ose te trthort, n shqyrtimin shkeljes doganore; iii) shprblime pr informatort q kan br t mundur zbulimin e shkeljeve. P J E S A IX DISPOZITA TE FUNDIT Neni 297 1. Periudha e tranzicionit zgjat nj muaj nga data e hyrjes n fuqi t ktij Kodi dhe t akteve nnligjore n zbatim t tij. Me prjashtim t dispozitave t Pjess s VIII t ktij Kodi, gjat ksaj periudhe tranzicioni, do t vazhdojn t zbatohen procedurat e parashikuara nga ligji nr. 7599, dat 02.09.1992, Pr Kodin Doganor t Republiks s Shqipris dhe
139
ndryshimet e mtejshme. Gjat ksaj periudhe Drejtori i Prgjithshm i Doganave merr t gjitha masat dhe nxjerr udhzimet e nevojshme pr venien n zbatim t ktij Kodi dhe t akteve nnligjore n zbatim t tij. 2. Me mbarimin e periudhs s tranzicionit shfuqizohen ligjet e mposhtme: 1) Ligji nr. 7599, dat 02.09.1992, "Pr Kodin Doganor t Republiks s Shqipris"; 2) Ligji nr. 8020, dat 01.11.1995, "Pr disa ndryshime n Ligjin Nr. 7599, dat 02.09.1992 Pr Kodin Doganor te Republiks s Shqipris; 3) Ligji nr. 8148, dat 11.09.1996, "Pr miratimin me ndryshime t Dekretit nr. 1578, dat 13.08.1996, "Pr disa ndryshime n Ligjin nr. 7599, dat 02.09.1992 "Pr Kodin Doganor t Republiks s Shqipris' "; 4) Ligji nr. 8263, dat 15.12.1997, Pr nj ndryshim n Ligjin nr. 7599, dat 02.09.1992, Pr Kodin Doganor t Republiks s Shqipris; 5) Shfuqizohet Ligji nr. 8187, dat 23.01.1997, "Pr vlersimin doganor"; 6) Shfuqizohen nenet 1; 3; 17; 18; 19; 20/1; 20/2; 20/3; 20/4; 20/5; dhe 21 t Ligjit nr. 7609, dat 22.09.1992, Pr Tarifn Doganore, ndryshuar me ligje t tjera si dhe do dispozit tjetr e ktij ligji q bie n kundrshtim me kt Kod; 7) Shfuqizohen dispozitat n lidhje me policin doganore n Dekretin nr. 1074, dat 02.04.1995, Pr Shprbrjen e Policis Financiare dhe Krijimin e Policis Doganore dhe Policis Tatimore miratuar nga Ligji nr. 7938, dat 24.05.1995; 8) Shfuqizohen dispozitat n lidhje me policin doganore n Dekretin nr. 1701, dat 09.01.1997, Pr nj shtes n Dekretin nr. 1074, dat 02.04.1995, Pr Shprbrjen e Policis Financiare dhe krijimin e Policis Doganore dhe Policis Tatimore' miratuar nga Ligji nr. 7938, dat 24.05.1995", 9) Shfuqizohet dhe cdo dispozit tjetr q bie ndesh me kt Kod.
140
10) Taksat e reja doganore do t hyjn n fuqi pas dats 31 mars 1999 me ligj t veant. Neni 298 N periudhn e ndrmjetme nga miratimi i ktij Kodi n Kuvend deri n ditn e hyrjes n fuqi, ngarkohet Kshilli i Ministrave t miratoj aktet nnligjore n zbatim t ktij Kodi, n fushn e organizimit t administrats doganore, t faktorve mbi bazn e t cilve zbatohen detyrimet doganore, t dispozitave t zbatueshme pr mallrat q hyjn dhe dalin nga territori doganor, t destinacioneve doganore, t operacioneve t privilegjuara dhe borxhit doganor, si dhe n fushn e shkeljeve doganore, t cilat hyjn n fuqi n t njjtn dit me hyrjen n fuqi t ktij Kodi. Neni 299 Ky Ligj hyn n fuqi 15 dit pas botimit n Fletoren Zyrtare. KRYETARI SKNDER GJINUSHI Ligji Nr. 8449, dat 27.01.1999 Shpallur me dekretin e Presidentit t Republiks Nr. 2312, dat 10.02.199 Ndryshuar me ligjin Nr. 8473, dat 14.04.1999, shpallur me dekretin e Presidentit t Republiks Rexhep Mejdani, date 15.04.1999 Teksti sht i azhornuar me ndryshimet e bra.
141

Kodi Doganor

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kodi Doganor

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

REPUBLIKA EN SHQIPRIS KUVENDI LIGJ Nr.8449, dat 27.01.

c) marrsi i informacionit ndryshimin e tij.

prjashtim t rasteve t prmendura n paragrafin 3 (d);

do muaji deri n datn 5 t muajit pasardhs;

d) mnyrat dhe mjetet q ka prdorur i akuzuari pr t kryer shkeljen; e) numrin e t akuzuarve;

You might also like