Kutsal Kitapa Dayal Bir Savunma

eviren: Fikret BCEK

YAYINCILIK VE DAITIM TC. LTD. T.

emsettin Gnaltay Cad. Gnaltay Apt. No: 149/9 Kazasker, Kadky - stanbul Tel.: (0216) 355 04 00 Faks: (0216) 355 04 02 www.isamesih.org www.zirveyayincilik.com

Kitabn orijinal ad: Jesus, A Biblical Defense of His Deity

Josh McDowell & Bart Larson

ISBN: 975-8623-00-1

Basm: Anadolu Ofset stanbul, Tel: (0212) 567 13 89 www.anadoluofset.net e-mail: anadoluofset@yahoo.com 4. Basm: Mays 2008

NDEKLER

NSZ............................................................................................ 7 BLM 1 sa Mesih Tanr'dr......................................................................... 9 Tanr Kendisini Gstermitir........................................................... 10 Sonu (Ana Konu) Nedir?............................................................... 12 Terimlerin Tanm........................................................................... 13 Tanr Neden nsan Oldu?................................................................. 16 BLM 2 sa Mesih Tanr'nnAdlarna ve Unvanlarna Sahiptir.................................................................... 17 Yahve (Yehova).............................................................................. 17 Tanr ............................................................................................... 20 Alfa ve Omega - lk ve Son.............................................................. 27 RAB................................................................................................ 28 Kurtarc ......................................................................................... 32 Kral................................................................................................. 33 Yarg ............................................................................................. 34 Ik.................................................................................................. 34 Kaya............................................................................................... 35

Bedeli deyen................................................................................ 36 Doruluumuz Olan Rab................................................................ 36 Koca ............................................................................................... 37 oban ............................................................................................. 37 Yaratc ........................................................................................... 38 Yaam Kayna............................................................................... 39 Gnahlarn Balaycs................................................................ 40 ifa Veren Rab................................................................................ 42 BLM 3 sa Mesih Tanr'nn zelliklerine Sahiptir.................................. 43 Tanr Her Yerdedir........................................................................... 43 Tanr Her eyi Bilir......................................................................... 44 Tanr Hereye Gc Yetendir........................................................... 46 Mesih'in nceden (Ezeli) Varoluu................................................. 47 Mesih'in Sonsuzluu (Ebedi Oluu)................................................ 48 Tanr'nn Deimezlii.................................................................... 49 BLM 4 sa Mesih Tanr'nn Yetkisine Sahiptir........................................ 51 Kendisine Tapnlmay Kabul Etti .................................................. 51 Kendisini Diriltme Yetkisi Vard..................................................... 52 Mesih sa Tanr Gibi Konumutur.................................................. 53 BLM 5 Tanr, sa Mesih'te nsan Oldu..................................................... 59 Oul Olan sa Mesih........................................................................ 63 Tanr'nn Olu................................................................................. 67 BLM 6 lk a nanllar Topluluu'nun Tankl.................................. 71 Polikarp.......................................................................................... 71

Ignatius........................................................................................... 71 renaeus ......................................................................................... 72 ehit Justin...................................................................................... 73 Klement.......................................................................................... 73 znik man Bildirisi......................................................................... 77 BLM 7 Mesih'in Tanrsallna Kar Duran Baz Nedenler Nelerdir?............................................................... 79 "Baba Benden stndr"................................................................ 79 Baba Tanr Mesih'in "Badr"......................................................... 81 Mesih sa Baba'ya "Boyun Eer".................................................... 81 Mesih sa Tanr'nn "Biricik Olu"ydu............................................ 82 Mesih sa Bir nsand...................................................................... 84 Mesih sa "Yaradln lk Doan" OlarakAdlandrld.................. 85 Mesih sa ve Tanr Birdir................................................................. 85 Mesih sa'nn Bilgisi Snrlyd........................................................ 88 "Tanr'dan Baka yi Olan Yoktur".................................................. 88 BLM 8 sa Mesih Sizin Rab'biniz Midir?................................................. 91 BLM 9 Bu Kitabn Yazarlar sa Mesih'teki Yeni Yaam Nasl Kefetmilerdir?............................................. 95 Bart Larson..................................................................................... 95 JoshMcDowell............................................................................... 97 Yeni Yaamn Balangc................................................................. 98 Yaammdaki Deimeler............................................................... 99 Nefret Ettiim Kii........................................................................ 100 Nefret Sevgiye Dnyor............................................................ 101 e Yaryor..................................................................................... 102

Seim Size Kalm........................................................................ 102 Mesih nanc Kiiseldir................................................................. 102 EK Mesih'in Tanrsall zerine eitli Grler........................................................................... 104 NOTLAR..................................................................................... 115 KUTSALKTAP'TANAKTARILAN AYETLERN NDEKS............................................................. 121

NSZ
Mesih nanc'n ilk inceleyiim, bu inanla alay etmek iin bir kitap yazma giriimimle balad. Bu inancn teolojik bir ideoloji veya teolojik terimlerle ifade edilen felsefi bir inan olduunu dnyordum. Bana gre Mesih nanc, kurucusunun retilerine dayanan bir dinden teye gitmiyordu. Her dinde olduu gibi, bu dinde de baz temel dini ilkeler ve insanlarn ayak uydurmalar gereken standartlar vard. Geni bir aratrmadan sonra, Mesih nanc'nn insan abalaryla Tanr'ya ulalan bir din olmadnn farkna vardm. Belirli bir dini tapn biimiyle de Tanr'ya ulalmyordu. Mesih nanc, Tan-r'nm Olu sa Mesih araclyla yaayan Tanr'yla iliki iinde olmakt. Aratrmamn sonucunda bir dinle deil, bir kiiyle karlamtm! Bu kii kendisi hakknda olaanst iddialarda bulunmasnn yan sra, benim yaamm hakknda da olduka derin iddialarda bulunuyordu. sa, umduumdan tamamen farkl kmt. Dier dini nderler kendi retilerini ne karrlarken, sa Kendisini ne karmakta ve ayn zamanda dier nderler; "Benim retilerime nasl karlk veriyorsun?" diye sorarlarken, sa; "Benimle olan ilikin nasl?" sorusunu soruyordu. Bu aratrmam srasndaki kiisel bocalamam beni sa Mesih'in Kendisiyle yzyze getirmiti. Fakat sa gerekten de olduunu iddia ettii kii miydi?

Dier kitaplarda da [Hkm Gerektiren Bir Kant (Evidence That Demands a Verdict), Marangozdan da te (More Than a Carpenter), Dirili Faktr (The Resurrection Factor) vb.] zetlemi olduum, Kutsal Kitap ve tarihsel kaynaklara dayanan kantlar, sa'nn Tanr Olu olduu ynnde ikna olmam salad. Yukarda bahsetmi olduum kitaplar yazdktan sonra, Tanr'nn beden alp aramzda yaadn konu alan bir kitap yazma gereksinimi hissettim. Bart Larson ile beraber yapm olduumuz bu almay ve vardmz sonular sizinle paylamaktan byk sevin duyuyoruz. Josh McDowell

BLM 1 SA MESH TANRIDIR

"Tanr kimdir?" ve "Tanr kendisini nasl gstermitir?" konulu bir panelde farkl inanlara mensup dini uzmanlara bu soru sorulduunda her uzmandan farkl cevaplar gelecektir. Bazlarnn cevab dierleriyle eliecektir. Gerein greceli (relative) olmad varsaymndan yola karsak cevaplarn hepsinin doru olamayacan grrz. rnein, eer bir kii "Tanr kiiseldir" derken dieri "Tanr kiisel deildir" diyorsa, o zaman mutlaka bir kii yanlyordur. Tanr'y kim doru bir ekilde aklayabilir? Tanr'y tm gereklii ile aklayacak bir kii varsa, o da Tanr'nn Kendisi'dir. yleyse panel katlmclarndan birisi kalkp kendisinin Tanr olduunu ilan ederse ve "YOL, GEREK ve YAAM BENM!" derse ne olurdu? Bu durumun deerlendirmesi zor deildir. Bu kii, ya ycelik hayaline kaplm bir deli, ya hayatnn yalann atan bir yalanc, ya da Tanr'nn Kendisi'dir. Mesih sa'nn Kendisi iin ileri srd iddia da bunun aynsdr. Mesih sa'nm sadece iyi ahlkl veya iyi bir retmen olduunu sylemek sz konusu bile olamaz. yi ahlkl bir kii isteyerek veya istemeyerek yalan sylemez, zellikle de Tanr olduunu ileri

srmez. yi ahlkl bir kii kendisini iman ve tapnma arac yapmaz ve binlerce kiinin kendi ad uruna, inanlar iin lmelerine izin vermez. Bu dorularla yola karak, Tanr'yla ilgili gerei grebileceimiz baz yollara bakalm. Tanr Kendisini Gstermitir Bu kitabn yazarlar Tanr'nn kendisini eitli yollarla gstermi olduuna inanyorlar. Bu yollar Tanr'nn iki byk esini olan Kutsal Kitap ve sa gerekleri gz nne alnarak aka grlebilir. lk olarak Kutsal Kitap' ele alalm: Dier inanlarn kutsal kitaplarnn aksine "Kutsal Kitap" Tanr'nn Sz olduunu aka iddia ediyor. Mesih'in tanrsallyla ilgilenenlerin birou Kutsal Kitap'm Tanr tarafndan esinlenmi olduunu kabul ederler. O halde biz de bu incelememizde Kutsal Kitap'in tarihsel olarak gvenilir olduunu, Tanr'nn Sz olduunu ve Mesih'in Tanr olup olmadn anlamamz salayacak bir kitap olduunu varsayacaz. Bu varsaymmzn neden bu kadar nemli olduunu aklarken, tarafsz olacaz. Mesih'in tanrsalln reddeden dini gruplarn ou, Kutsal Kitap'tan bahsederken genellikle kendi "kutsal" yazlarn vp Kutsal Kitap' aalyorlar. Bu ekilde davranmakla, tutunduklar dal olan Mesih sa'nn retilerine ve ana tarihsel kayna Yeni Antlama'ya ters dm veya onu reddetmi oluyorlar. (Bir kii Mesih sa'nn retilerine nem vermiyorsa, Mesih nanls olduunu veya Mesih nancna sempati duyduunu iddia etmesi bounadr). Bazlar, Kutsal Kitap esininin gnmzde geerliliini yitirdiini ileri srmektedir. Fakat bu iddia da kabul edilebilir bir iddia deildir. Kutsal Kitap'in deitirildii ve aslndan uzaklald iddias kabul edilemez. Yeni Antlama'nn btn veya paralar halinde 24.600 adet tarihsel kopyas vardr (Tarihte en iyi korunmu ikinci belge, 643 kopya ile Homeros'un yazd lyada ve Odessa'dr). Elimizde bulunan Yeni Antlama'nn tm kaynaklar yok edilse bile, ilk inanllarn .S. 325 ylna kadar kaleme aldklar yazlar bir araya getirilerek (on bir ayet dnda) Yeni Antlama'y

10

yeniden oluturmak mmkndr. Mesih nanls olmayan tarihiler de itiraf etmeliler ki, tm tarihsel belgelere uygulanan bilimsel ve tarihsel standartlara gre, Yeni Antlama'nn yzde doksan dokuzu kantlanmtr. Yeni Antlama'nn verdii mesajn doruluunu tartabilirsiniz fakat tarihsel gerekliini asla!1 Kutsal Kitap, reti konularnda tek yetkinin kendisinde olduunu iddia eder (2. Timoteos 3:16-17). Kutsal Kitap'n ieriine ters den tm kitaplar, yazlar veya retiler Mesih nanllarnca reddedilmelidir. Kutsal Yazlar bu konuyu ok ak bir biimde ifade ediyor. Yahuda yle yazmtr: "Bu arada sizi, kutsallara ilk ve son kez emanet edilmi olan iman urunda mcadeleye zendirmek zere yazma gereini duydum" (Yahuda 3).2 Kutsal Yazlar, Kutsal Kitap'a ekleme ve karma yaplmasna izin vermiyor. Pavlus yle der: "...Biz ya da gkten bir melek bile, size bildirdiimiz mjdeye ters den bir mjde bildirirse, lanet olsun ona!" (Galatyahlar 1:8, bkz. Vahiy 22:19; Yasa'nn Tekrar 4:2). Dier kaynaklar Kutsal Kitap'ta olduu gibi tanrsal esinle ilgili iddialarda bulunuyorsa, bunlar Kutsal Kitap'n altnda deerlendirilmelidir. Tanr Kendisiyle eliemez. O halde tanrsal esinden bahseden yazarlar veya retmenler, Kutsal Kitap'a ters dmemelidir. Eer ters dyorlarsa Tanr'nn esiniyle konumuyorlar anlamna gelir. Burada sz konusu olan, Mesih'in tanrsallna inanlmas gerektii veya anlalmas gerektii deil, Mesih'in tanrsallnn Tanr Sz'nde retilip retilmediidir. Balangta bu dnce insann aklna uygun dmese de, bu gerek olmad anlamna gelmez. Evren, insan aklna ters den fakat gerek olduu bilinen eylerle doludur (Yer ekimi, n doas...vb.). Kutsal Kitap, Tanr'nn insan aklyla kavranlamayacan retir (Eyp 11:7; 42:26; Mezmur 145:3; Yeaya40:13; 55:8,9; Romallar 11:33). Bu nedenle, tam olarak anlasak da anlamasak da Tanr'nn Szne kulak vermeli, Tanr'nn kendisini aklamasna izin vermeliyiz. Tanr'nn kendisini sa Mesih'te gstermesi esiniyle ilgili Kutsal Yaz yle diyor:

11

"Tanr, eski zamanlarda peygamberler araclyla birok kez ve eitli yollardan atalarmza seslendi. Bu son ada da her eyin mirass olarak belirledii ve araclyla evreni yaratt kendi Olu'yla bize seslenmitir. Oul, Tanr'nm yceliinin parlts ve O'nun varlnn z grnmdr. Kudretli szyle her eyi devam ettirir. Gnahlardan arnmay saladktan sonra, ycelerde ulu Tanr'nn sanda oturdu" (braniler 1:1-3). sa Mesih Tanr'nn "yaayan" Szdr. Mesih bize Baba'y gsterir. zleyicilerinden biri; "Bize Baba'y gster" (Yuhanna 14:8) dediinde sa yle karlk verdi: "Bunca zamandr sizinle birlikteyim, beni daha tanmadnz m? Beni grm olan, Baba'y grmtr" (ayet 9). Eli Pavlus sa'y, "Grnmez Tanr'nn grnts" (Koloseliler 1:15) olarak nitelendirmitir. O halde, bu kitapta da ele alnaca gibi, sa'ya bakmak ve O'nu dinlemek, Tanr'ya bakmak ve Tanr'y dinlemekle ayndr. Sonu (Ana Konu) Nedir? Eer Mesih, Tanr'nn insan eklindeki grnm ise, o zaman O'nun szleri dinlenmeli, O'na sayg gsterilmeli ve hatta O'na tapnlmaldr. Bunun anlam udur: Galaksileri, samanyolunu ve tm yldzlar kmesini yaratan Tanr, insan olup aramzda yaad, yeryznde yrd ve Kendi yaratm olduu insanlar tarafndan ldrlmeye boyun edi. O'nun lm iyi bir adamn lmnden ok daha te bir lmd. O tm zamanlarn en yce kurban ve snrsz sevginin gstergesiydi. Bu artlar altnda sa'y herhangi bir insan gibi alglamak, O'na hakaret saylr. Bireyin, yaamn Mesih'in retilerine gre ynlendirmemesi byk bir kayptr. te yandan, eer Mesih sa Tanr deil de Tanr'nn yaratm olduu varlklardan biri olsayd, yaam, lm ve retilerine sayg duyulabilirdi. Fakat O'na Tanrnn Kendisi olarak tapnmak byk bir hata olurdu. Tanr'nn yerine konulan bir puttan baka birey olmazd. Kutsal Kitap, putperestlik konusunda taviz vermez. Tanr kendi grkemini bakasna vermeyeceini syler (Yeaya

12

42:8; 48:11). Kendisinden baka bir ilahn veya ilahlarn olmayacan syler (Yeaya 45:5,21-22; Yeremya 10:6; 1. Korintliler 8:4-6). Ve sadece Tanr'ya tapnmamz gerektiini vurgular (Yasa'nn Tekrar 6:13-14; Matta 4:10). te, sa ya Tanr'dr ya da Tanr deildir. O'na yanl bir ekilde inanmak da bir putperestlik eklidir. Kiiler, gemite alm olduu retilerden dolay bu deerlendirmenin karmak olduunu dnebilir. Mesih'in tanrsallndan yana veya kart olan tartmalar yaplabilir. Eer bir kiiye Tann'nn bir olduu ve sa'nn da yaratlan insanlardan biri olduu retilmise, ilk okuyuta Kutsal Kitap'tan bu gr destekleyen ayetler bulmas zor olmaz. te yandan, eer bir kiiye Tanr'nn Baba, Oul ve Kutsal Ruh'un birleimi olduu ve Oul'un bu eitliini brakp sa'nn kiiliinde insan bedeni alm olduu retilmise, Kutsal Kitap'ta bu gr destekleyen ayetler bulunabilir. Burada nemli olan, hangi durumun en ak olduunu bulmak deil, en iyi kantn hangi duruma ait olduunu tespit etmek ve Kutsal Yazlar'in gerekte neyi rettiini ortaya koymaktr. ki farkl dnceyi gz nnde tutarak, Mesih sa'nn Tanr olmad iddiasn kantlamak iin rnek gsterilen ayetlere bakarak uygun bir cevap verebiliriz. lerleyen blmlerde, Kutsal Yazlar'da Tanr iin kullanlan adlarn ve niteliklerin tmnn sa iin de kullanlm olduunu gstereceiz. sa'ya tapnldn ve O'na dua edildiini Kutsal Yazlar'dan gsterip kart grleri cevaplandracaz. Kilise tarihinde, Mesih sa'nn tanrsallna olan inancn, her zaman muhafazakr doru gr olduunu belgeleyeceiz. Akas her iki gr doru olamaz. Eer bu durum, ciddiyet konusunu tartmak olsayd ok daha kolay olurdu. Fakat buradaki konu, bu grlerden hangisinin doru olduu konusudur (Romallar 10:2). Terimlerin Tanm Mesih'in tanrsallyla ilgili ayetleri daha iyi anlamak iin Tann'nn, lbirlik'in, Mesih sa'nn kiiliinin ve doasnn uygun tanmlar nceden bilinmelidir:

13

1. Tanr: Kutsal Yazlar Tanr'nn kiisel, akll, sevgi dolu, adil, sadk, sonsuz, yaratc ve insanla dinamik bir ilikide bulunduunu retir. Tanr'nn nitelikleri iki grupta zetlenebilir: "Genel" nitelikler ve "ahlki" nitelikler. Robert Passantino yle diyor: "Tanr (genel nitelikleriyle) esiz, sonsuz, deimez, hereye gc yeten, hereyi 3 bilen, her yerde olan, lbirlie sahip bir ruh ve kiidir." Passantino tanmlamasna yle devam ediyor: "Tanr'nn kutsall, doruluu, 4 sevgisi ve gerei O'nun ahlaki nitelikleridir." Mesih nanc, Tanr'nn evreni ynettiini, tek egemen g olduunu ve Tanr'nn Nasral sa olarak beden alp bu dnyada yaadn retir. 2 . lbirhk: Tm gerein ve varln dnda sadece Tanr lbirlie sahiptir. Tanr'nn lbirlie sahip olduunu sylemekle, O'nun Kutsal Yazlar'daki kiisel doasn tanmlam oluruz. Tanr'nn lbirlik kavramyla Kendisini sonsuz olarak kiilikte (Baba, Oul ve Kutsal Ruh) gstermi olduunu belirtmek istiyoruz. Baba, Oul ve Kutsal Ruh, tek olan Tanr'nn ta Kendisidir. Anlatmak istediimiz unlar DEL: (1) Bir Tanr ve ilah vardr. (2) Bir Tanr ile isimli, zellikli bir kii vardr. (3) Bir Tanr ile kiilie ayrlm olan bir kii vardr. (4) Bir "aileye" ait olan Tanr vardr. (5) Varolan tek Tanr izofreniktir. lbirliin Kutsal Kitap'a dayal retisi yle zetlenebilir: Tek gerek olan Tanr (Yeaya 43:10; Yasa'nn Tekrar 6:4) Baba, Oul ve Kutsal Ruh'tan oluur. Kutsal Kitap'ta Tanr'nn her zellii de "Tanr'nn Kendisi" olarak aklanr. Baba, Tanr olarak anlr (Galatyallar 1:1; Titus 1:4; v.b.). Oul veya Sz (logos) u ayetlerde Tanr olarak tanmlanr: Yhanna 1:1, 14; Elilerin leri 20:28; Yuhanna 20:28; Titus 2:13; braniler 1:8, vb. eitli ayetlerde Kutsal Ruh, Tanr'nn Kendisi olarak tanmlanr (Elilerin

14

leri 5:3-4; 1. Yuhanna 4:2-3; braniler 10:15-16). lbirlikteki teklik kavram, Matta 28:19'da Baba, Oul ve Kutsal Ruh'un bir 'isim' (Greke'de tekil ahs) altnda anlmasyla net bir ekilde grlr. Bu kitabn amac lbirlik retiini savunmak deildir. Bir kii, Mesih'in tanrsallna inanmsa, Tanr'nn Baba, Oul ve Kutsal Ruh olarak var olduuna inanmas sorun olmaz. Kutsal Kitap'n lbirlik konusunda syledikleri hakknda bir aratrma yapmak isteyenler iin incelenebilecek ayetler: Matta 3:16-17; Markos 1:9-11; Luka 1:35; 3:21-22; Yuhanna 3:34-36; 14:26; 16:1315; Elilerin leri 2:32-33; 38-39; Romallar 15:16, 30; 1. Korintliler 12:4-6; 2. Korintliler 3:4-6; 13:14; Efesliler 1:3-14; 2:18-22; 3:1417; 4:4-6; 2. Selanikliler 2:13-14; 1. Timoteos 3:15-16; braniler 9:14; 10:7; 10-15; 1. Petrus 1:2; vb. 3. sa Mesih: "sa Mesih" hem bir isim, hem de bir unvandr. "sa" ad "Yeua" ve "Youa" kkeninden gelir. Anlam "YehovaKurtarc" veya "Rab kurtarr" demektir. "Mesih" unvan da Greke "Messiah" kelimesinden gelir (veya branice "Maiak" kelimesinden gelir). Mesih "meshedilmi olan" demektir. Mesih unvannn kullanmnda "kral" ve "khin" anlamlar da yer alr. Bu unvan, Eski Antlama nbildirilerinde vaadedilen kral ve bakahinin sa olduunu gsterir. Bunun da tesinde sa'nn insan doasna ve tanrsal doaya sahip olduuna inanrz. Ayn ekilde sa'nn tamamen Tanr ve tamamen insan olduuna inanrz. Kutsal Kitap'ta sa'nn hem Tanr hem de insan oluu yle aklanr: "Mesih sa'da olan dnce sizde de olsun. Mesih, Tanr zne sahip olduu halde, Tanr'ya eitlii smsk sarlacak bir hak saymad. Ama yceliinden soyunarak kul zn ald ve insan benzeyiinde dodu. nsan biimine brnm olarak lme, armh zerinde lme bile boyun eip kendisini alaltt. Bunun iin de Tanr O'nu pekok ykseltti ve O'na her adn

15

stnde olan ad balad. yle ki, sa'nn ad anldnda gktekiler, yerdekiler ve yer altndakilerin hepsi diz oksun ve her dil, Baba Tanr'nn yceltilmesi iin sa Mesih'in Rab olduunu aka sylesin" (Filipililer 2:5-11). Tanr'nn, lbirliin ve sa'nn bu tanmlarndan sonra, Mesih'in tanrsallyla ilgili kutsal yazlardaki kantlara bakmaya balamadan nce bir soruyu daha cevaplamaya alacaz. Tanr Neden nsan Oldu? Bizler gibi lml olan insanlar, sonsuz olan Tanr'yi nasl anlayabilir? Doru, iyilik, veya gzellik gibi soyut kavramlar anlamamz olduka zordur. Gzellii gzel bir somut nesnede veya iyilii iyi bir insanda grrz. Peki, Tanr'y nasl gryoruz? Tanr'nn kiilik zelliklerini nasl anlayabiliriz? Tanr, insanlarn anlayaca bir ekilde, insan bedeni alarak, kendisini insanlara gstermesiyle anlalabilir. Beden alm olan bu kii, Tanr'nn sonsuzluunu ve her yerde olma halini temsil etmese de, (bunun iin zaman ve mekan uygun deildir), Tanr'nn doasn aka ifade edebilirdi. Yeni Antlama'nn mesaj da budur. Pavlus, "Tanr'nn tm doluluu bedence Mesih'te bulunuyor" (Koloseliler 2:9) der. nsanlar sonsuz olan Tanr'y biraz olsun anlayabilsinler diye, Tanr Sz sa, insan olup aramzda yaad. Tanrnn insan olmay semesinin ikinci bir nedeni de, Tanr ve insan arasndaki uuruma kpr olmaktr. Eer sa sadece yaratlm bir insan olsayd, lmlyle lmsz, yaratcyla yaratlan, kutsal olanla kutsal olmayan eklinde tanmlayabileceimiz Tanr ile insan arasndaki byk boluk giderilemezdi. Tanr'y tanya-bilmemiz iin Tanr'nn bize gelmesi artt. Yaratlanlar arasndan hibir varlk Tanr'yla insan arasndaki dev uuruma kpr olamaz. Bu bir amur parasnn heykeltra anlamasma ve onun seviyesine ulama isteine benzer. Tanr, iindeki sevgiden dolay, ilk adm atp aramza geldi ve herkesin O'nu tanyabilmesi iin gelebilecei bir yol amak istedi.

16

BLM 2 SA MESH TANRI'NIN SM VE UNVANLARINA SAHPTR

Mesih'in tanrsallyla ilgili en byk tartmalardan biri, sa'nn yaad zamanlarda gereklemitir. sa, Eski Antlama'da Tanr iin kullanlan isimleri ve unvanlar zerine alp, insanlarn Kendisini bu isimlerle armasna izin vermitir. Yahudi din nderleri bu duruma o kadar sinirlenmilerdi ki, sa'y dine hakaretten ldrmek istediler. Yahudi yetkililerinin, bu Galileli retmenin Yce Tanr olduunu iddia ettiinden hibir pheleri yoktu. imdi birisi kar karak, 'sa'nn bu tanrsal isimleri ve unvanlar zerine almas, O'nu Tanr'yla bir yapmaz' diyebilir. Birok kii ayn isme ve unvana sahip olabilir. Veya John Smith adl bir ahs, ayn zamanda hem bir adam, hem bir koca, hem de bir sat mdr olabilir. Ancak baz isim ve unvanlar vardr ki, sadece bir kiiye ait olur. rnein; sadece bir 'Birleik Devletler Bakan' unvan vardr... Sonu olarak Kutsal Kitap'm sa iin kulland birok isim ve unvan sadece Tanr'ya aittir. Yahve (Yehova) Mesih sa, Yahudilerce en ok sayg duyulan Tanrnn Yahve adn Kendisi iin kullanmtr.

17

Tanr bu ismi ilk kez Msr'dan k 3'te halkna aklamtr. Musa Tanr'ya, Seni hangi isimle araym? diye sorunca Tanr yle karlk vermitir: Ben, Ben Olanm... srail oullarna; Beni size BEN'im gnderdi diyeceksin (Msr'dan k 3:13-14). BEN'im sz Yahve kelimesi deildir. Bu kelime Msr'dan k 3:15'teki Yahve kelimesinin de tredii 'olmak' kelimesinden gelir. Tanr'nn Musa'ya sylemi olduu "Ben, Ben Olanm" unvan 15 ayette ksaltlm biimde aklanan Yahve kelimesinin, sonsuz bir ekilde ifade ediliidir. Eski Antlama'nn Yunanca evirisi olan Septuagint, Msr'dan k 3:14'teki BEN'im kelimesini 'ego eimi' olarak yanstmtr (sa zamannda konuma dili Greke olduundan, YeniAntlama bu dilde yazlmtr). Mesih sa'nn zamannda BEN'im kelimesinin Greke (ego eimi) kullanm, branice'deki Yahve kelimesinin karlyd. Metne bal olarak, BEN'im kelimesinin vurgulu bir biimde syleniiydi (Yuhanna 9:9). Mesih sa, birok kez sadece Tanr iin kullanlan 'ego eimi' kelimesini kendisi iin kullanmtr. Bunun en ak rneini Yuhanna 8:57-59'da gryoruz: '"Sen daha elli yanda bile deilsin. brahim'i de mi grdn?' dediler. sa, 'size dorusunu syleyeyim, brahim domadan nce BEN (ego eimi) varm.' O zaman sa'y talamak iin yerden ta aldlar." Mesih sa'nn bu iddiasndan dolay Yahudiler O'nu ldrmek istediler. Eski Antlama bu konuda olduka aktr: Tanr'ya hakaret etmenin bedeli talanarak ldrlmekti (Levililer 24:16). Mesih sa bu unvan baka durumlarda da kulland. Ayn blmn balarnda yle diyor: "Benim (ego eimi) O olduuma iman etmezseniz gnahlarnzn iinde leceksiniz" (Yuhanna 8: 24). Yahudilere hitap ederken yine yle demitir: nsanolu'nu yukar kaldrdnz zaman benim (ego eimi) O olduumu anlayacaksnz (Yuhanna 8: 28). Greke metinde 'O' nc tekil ahs olarak yer almamaktadr.

18

Mesih sa srekli olarak tanrsalln dorulad. Yahudi tapnak bekileri ve Romal askerler, sa armha gerilmeden bir gece nce O'nu tutuklamaya geldiklerinde, "sa, 'kimi aryorsunuz?' diye sordu. 'Nasral sa'y' diye karlk verdiler. sa onlara 'Ben'im' (ego eimi) dedi" (Yuhanna 18:4). O'nun iddiasnn ve kiiliinin gc karsnda duramadlar. Mesih sa'nm Tanrlna inanm olan Yeni Antlama yazarlar, O'nu Eski Antlama'daki Yahve olarak tantmakta bir saknca grmemilerdir. Markos ncili'nin banda Yeaya'nn u szleri yer alr: "arann sesi: lde Rab'bin (Yahve) yolunu hazrlayn, bozkrda Allah'mz iin byk bir yol dz edin" (Yeaya 40:3). Markos bu ayetin, Vaftizci Yahya'nn, sa'nm yolunu hazrlamasyla gerekletiini belirtmitir (Markos 1:2-4; Yuhanna 1:23 ile karlatrnz). Pavlus, Yoel 2:32'yi aktarmtr: "Ve vaki olacak ki, her kim Rab'bin ismini arrsa, kurtulacak." Pavlus bu ayeti Mesih sa'yla badatrarak, "Rab'be yakaran herkes kurtulacaktr" demitir (Romallar 10:13). Petrus da Yoel'deki ayn ayeti aktarmtr: "O zaman Rab'be yakaran herkes kurtulacaktr" (Elilerin leri 2:21). nsanlar kurtulmak iin ne yapmalar gerektiini sorduklarnda Petrus onlara, "Tvbe edin, her biriniz sa Mesih'in adyla vaftiz olsun..." (Elilerin leri 2:38). Rab'bin (Yahve) adyla kurtulua erieceklerini syledikten sonra, Petrus sa Mesih'in adyla vaftiz olmalar gerektiini sylyor. Petrus, Mesih'in Tanr olduuna inanmam olsayd, o zaman insanlar Yahve adyla vaftiz olmaya arrd. Herhalde sa'nn rencilerinin, O'nun Tanr olduunu kabul etmelerinden ok, O'nun dmanlarnn, sa'nn Tanr olduu iddiasn anlamalar daha da nemlidir. Bir hukuk mahkemesinde dman tank, her zaman gl bir kanttr. rnein, ileride de gsterilecei gibi Mesih sa yle demitir: Ben ve Baba biriz. Yahudiler O'nu talamak iin yerden yine ta aldlar. sa onlara, 'Size Baba'dan kaynaklanan birok iyi iler gsterdim

19

dedi. 'Bu ilerden hangisi iin beni talyorsunuz?' Yahudiler yle cevap verdiler: 'Seni iyi ilerden tr deil, kfr ettiin iin talyoruz. nsan olduun halde Tanr olduunu ileri sryorsun'" (Yuhanna 10:30-33). Yahudi nderlerin, sa'nn kim olduunu iddia ettiini anladklarna hi phe yok. sa'nn dmanlarnn O'nu sulamas, yapt eylerden dolay deil, Tanr olduunu ileri srd iindir. Tanr Yeni Antlama'da Tanr iin kullanlan kelime Greke'den gelen "Teos" kelimesidir (Eski Antlama'da branice "Elohim" kelimesinin e anlamls). Birka zel durumda sa'y sahte tanrlardan ayrmak iin bu ad kullanlmtr. Kutsal Kitap'a dayal Yahudi-Hristiyan tek gerek Tanr gr, Hindu ve Budistlerin, bireyin gerek kiiliinin Tanr'yla veya tek gerekle bir olduu grne zttr. rnein, Hindularn ou "ben Tanrym" diyebilir ve binlerce izleyicilerine de ayn eyi retirler. Zaten kendisinin Tanr olduuna itenlikle inanan bir kiinin, Tanr'y Mesih nanc anlaynda aramasna veya kiisel bir Kurtarcya gereksinimi yoktur. Yeni Antlama iin durum farkldr. Tek Tanrl Yahudi inancmda Tanr'yla insan arasndaki iliki olduka ak bir biimde izilmitir. Kltrel olarak, sa Tanr'nn kendisi deilse O'na Tanr denilemezdi (Yasa'nn Tekrar 6:4). nk Yahudi dncesinde "baka ilahlar" olamazd. C. S. Lewis yle yazmtr: "Bir gr, sa'nn byle iddialarda bulunmadn, izleyicilerinin O'nun hikyesini abarttklarn ve efsane o kadar bydkten sonra, sa'nn byle eyler sylediini ileri srer. Bunun doru olmas olduka zordur, nk sa'nn izleyicilerinin tm Yahudiydi. Yani, sadece bir tek Tam'nn varlna inanan, baka bir Tanr'nn olmasnn olanaksz olduunu dnen bir toplumun yeleri, sa'nn Tanr olduunu ileri sryor-

20

lard. Dini bir nder hakknda byle sama bir uydurmaya inanmas olanaksz olan bir toplumda, bu yanln yaylmas mantkszdr. te yandan, sa'nn izleyicilerinden veya Yeni Antlama yazarlarndan hibirisinin, bu retie hemen sarlmadklar 2 izlenimini ediniyoruz." Tanr, yaratm olduu insandan ayr durmutur. nsanlar Tanr'nn bir uzants deildiler. Aada, Yeni Antlama'da Mesih'in Tanr olarak adlandrld onbir rnei inceleyebilirsiniz: 1) Mesih'in meleklerden ve peygamberlerden stn olduu anlatlan braniler'in birinci blmnde, kitabn yazar yle diyor: "Ey Tanr (Teos), tahtn sonsuzluk boyunca kalcdr" (braniler 1:8). Bu aktarma Mezmur 45:6-7'den alnmtr. Bu ayette Tanr, Tanr'ya hitap etmektedir. 2) 2. Petrus, Mesih'i "Tanr" (Teos) olarak adlandrarak yle der; "sa Mesih'in kulu ve elisi ben Simun Petrus'tan, Tammz ve Kurtarcmz sa Mesih'in doruluu sayesinde, bizimkiyle edeer bir imana kavumu olanlara selam" (2. Petrus 1:1). Burada sa Mesih kelimesi, Tanr ve Kurtarc kelimelerine aklayc olarak kullanlmtr. Burada kullanlan "Tanrmz ve Kurtarcmz sa Mesih" tanm, Greke'de bir kii anlamnda kullanlr. Yani, sa Tanr ve Kurtarc'dr. 3) Ayn durum, Pavlus'un Titus'a yazd u cmlede de grlr: "Bu arada, mbarek midimizin gereklemesini, ulu Tanr ve Kurtarcmz sa Mesih'in, ycelik iinde gelmesini bekliyoruz" (Titus2:13). 4) Diriliten phe eden Tomas yle demitir: "O'nun ellerinde ivilerin izini grmedike, ivilerin izine parmamla dokunmadka ve elimi brne sokmadka inanmam" (Yuhanna 20:25). sa Tomas'a grndnde yle dedi: "Parman uzat, ellerime bak, elini uzat, brme koy. mansz olma, imanl ol!" (a. 27).

21

Tomas, Mesih sa'ya yle karlk verdi: "Rab'bim ve Tanrm (Teos)" (a. 28). Tomas bu szleriyle sa'ya hitap etmektedir. Tomas, Mesih'in tanrsall ve rabliiyle ilgili olan her iki unvan da kullanmtr. Mesih sa, Tomas' hakaret etmekle azarlamam, tersine bu tanrsallk unvanlarn kabul etmitir. 5) Elilerin leri 2:36 yle diyor: "Tanr, sizin armha gerdiiniz bu sa'y, hem Rab, hem Mesih yapmtr." 39. ayette yle yazlmn "...Tanrmz olan Rab..." Ve ite Rab (a. 36) olan Mesih ayn zamanda Tanr'dr (a. 39). Elilerin leri 10:36 bu bildiriyi "hereyin Rabbi" vurgusuyla glendiriyor. 6) Elilerin leri 16:31 ve 34, Rab sa'ya inanmann Tanr'ya inanmak olduunu belirtir. 7) Vahiy 7:10-12, 17 yle der: "Yksek sesle 'Kurtar, taht zerinde oturan Tanrmza ve Kuzuya zgdr' diye baryorlard. Btn melekler, tahtn, ihtiyarlarn ve drt yaratn evresinde duruyordu. Tahtn nnde yzst yere kapanp, Tanr'ya tapnarak yle diyorlard: 'Amin, vg, ycelik ve bilgelik, kran ve sayg, g ve kudret, sonsuzlara dek Tanrmzn olsun. Amin... nk tahtn ortasnda olan Kuzu, onlarn gzlerinden btn yalar silecek.'" 10. ayette, Tanr tahtta otururken, 17. ayette Kuzu (sa) tahttadr. 17. ayette tahtn ortasnda oturan kimdir? Tahtn ortasnda sa'nn olduunu sylemek, buna ramen O'nun tanrsalln reddetmek Tanr'ya hakarettir. 8) Elilerin leri 18:25'te yle yazlmtr: "Rab'bin yolu... sa'yla ilgili gerekler...." 26. ayetteki "Tanr yolu" ile ayndr. 9) Mesih'in dier bir ad da "Tanr bizimle" anlamna gelen "manuel" (Yeaya 7:14) kelimesidir. Matta 1:23'te bu unvan aka sa'nn Kendisine verilmitir: "te kz gebe kalp bir oul douracak. O'nun adn manuel koyacaklar. manuel, 'Tanr bizimle' demektir.

22

10) Yeaya 9:6'da yle yazlmtr: "nk bize bir ocuk dodu, bize bir ocuk verildi; ve reislik onun omzu zerinde olacak, ve onun ad: Muhteem t, kadir Allah, Ebediyet Babas, Selamet Reisi arlacak." sa Mesih'le ilgili bu nbildiri, O'nun adlarndan birinin branice karl "El Gibbor" olan "Yce Tanr" olacan bildirmektedir. Ayn tanm, Yeaya 10:21'de Yahve ad iin de kullanlmtr. Kutsal Ruh, bebek sa'y bu unvanlarla tantmtr. Bu adlar, bebek sa'nn doasn ifade etmek iin kullanlmadysa, bu nbildiri yalan durumuna dm olur. Bu durumda, "O'nun ad udur..." veya "adnn anlam udur..." gibi nbildiriler bouna sylenmi olur. Herbert C. Leupold yle diyor: "te O'nun karakteri byle olacak... O'na bu isimlerin verilmesinin nedeni, isimlerde belirtilen kii olmas nedeniyledir" 3 Eer sa, 'Yce Tanr' deilse, o halde ne 'Muhteem t', ne de 'Bar Prensi 'dr.' Eer sa bunlardan biri deilse, neden byle terimler kullanalm? Hibir ilgisi yoksa, bir adn anlamn aklamaya ne gerek var? Fakat tm Yeaya kitabnn ve Eski Antlama'nm da belirttii gibi, Mesih 'Muhteem t' ve 'Bar Prensi'dir (Yeaya 42 ve 49; Zekeriya 9:9-10; Mika 5:4). Yeni Antlama'nn da kantlam olduu gibi O, Yce Tanr'dr (Yuhanna 1:1; Titus 2:13). 11) Yuhanna 1:1, 14'te yle yazlmtr: "Balangta Sz vard. Sz Tanr'yla birlikteydi ve Sz Tanr'yd (Teos)... Sz, insan olup aramzda yaad. Biz de O'nun yceliini, Baba'dan gelen ltuf ve gerekle dolu olan biricik Oul'un yceliini grdk." Mesih'in tanrsalln Yuhanna 1:1 kadar aka belirten bir ayet bulamazsnz. 'Sz' kelimesinin sa'dan bahsetmekte olduu konusunda hibir pheye yer yoktur. nk 14. ayette "Sz, insan olup aramzda yaad" cmlesi Mesih'in tanrsallnn kantdr. Yuhanna 1:1 ve 14. ayetler Sz'n 'Tanryla' olduunu, 'Tanr' olduunu ve 'beden aldn' belirtir. Bu ayetleri okuduktan sonra Mesih'in tanrsalln reddetmek iin, Yuhanna 1:1 'in yanl evirilmi veya yanl yorumlanm olduunu kabul etmek gerekir. Yuhanna 1:1'i yanl evirmenin

23

yollarndan biri de 'Sz Tanryd' cmlesini 'Sz bir tanryd' olarak evirmektir. Bu ekilde evirmek yanltr, nk Greke metinde Tanr'dan nce 'bir' tanm edat kullanlmamaktadr. Grek dili rencilerinden Bruce Metzger, Chicago niversitesi profesrlerinden Dr. Ernest Cadman Colwell'in, Greke tanm edatlaryla ilgili bir almasndan u alnty aktaryor: "Belirli bir yaln haber kipi, fiilden sonra geldiinde, tanm edatna sahiptir. Fiilden nce gelirse, tanm edat kullanlmaz.... Yuhanna ncili'nin al ayeti, bu kuraln uygulanabilecei pasajlardan birisidir. Bu kurala gre, yaln haber kipi belirli isim olarak evrilebilir. Tanm edatnn yokluu (Teos'tan nce) haber kipi fiilden nce geldiinde, haber kipini belirsiz veya nitel yapmaz. Sadece metin gerektirirse haber kipi belirsiz olur. Yuhanna ncili'ndeki bu metin, byle bir anlam gerektirmemektedir. Bu sonu tuhaf karlanmamaldr, nk Yuhanna'nn giriinde byle balayan kitap, Tomas'n itirafyla sonuca ulamaktadr." 4 Kutsal Kitap dillerinde uzman olan F. F. Bruce, bu kelimenin 'bir tanr' olarak evrilmesinin korkun bir eviri hatas olacan belirterek, isimlerde belirsiz tanm edatm kullanmann, yaln haber kipi yaplarnda sk kullanldn yazmtr.5 Bu nedenle, Yuhanna 1:1 Yeni Antlama'da Mesih'in tanrsalln en ak bir ekilde aklayan ayettir. Bu ayetin dilbilgisel yaps, dnyann en nl Greke ve Kutsal Kitap uzmanlar tarafndan tartlmtr. Bu ayeti u ekilde dzenleyebiliriz: "Hibir ey var olmadan nce, Sz vard. Sz, Tanr'yla yakn bir iliki ierisindeydi, ve Tanr neyse, Sz de O'ydu." F. F. Bruce'un da birinci ayetle ilgili olarak belirttii gibi "...g Tanr'dr ve Sz'n Kendisi Tanr'yd...." 6 Bazen insanlar, Mesih sa'nn nasl olur da hem 'Tanr' hem de 'Tanr'yla birlikte' olabileceini soruyorlar. Bunun cevab, lbirlik kavramndadr: sonsuz kiilikte olan tek Tanr.

24

Yuhanna 1:1'deki Sz, lbirlik'teki Kiilerden birisiyle birlikteydi ve Sz'n Kendisi Tanr'nn Kendisiydi. "Uluslararas Yol" (The Way International) olarak tannan bir grup, sa'nn 'Sz' olma fikrine kar, "Biz nasl szlerimizle kendimizi anlatyorsak, Tanr'nn kendini anlatm da sa'dr" yorumunu yapyor. Bu grup, Mesih sa'nn Tanr anlamnda Sz olduuna inanmyor. Bu yorumu desteklemek iin grup, Yuhanna l:l-18'in sa'dan bahsetmediini, Tanr'dan bahsettiini ileri srer. Eer bu ayetler Mesih sa'dan bahsediyorsa, sadece Tanr'ya ait olan zelliklerin sa'da da olduu kabul edilecei iin, bunun doru olmadn iddia ederler. Yani, ellerinden geldiince Yuhanna l'deki ayetlerden Mesih sa'y karp, bu ayetlerin sadece Tanr'dan bahsettiini ileri sryorlar. Aslna bakarsanz, yaptklar yorumda birok yanl vardr. Birincisi, Yuhanna l'deki O, O'nu ve O'nda gibi kiilik zamirleri Mesih sa'dan deil de, sadece Tanr'dan bahsediyorsa, pek anlam ifade etmezler. nk, Yuhanna 1in temel amac, insanlarn Mesih sa'ya inanmalarn salamaktr. Bu ncil'in ana ayetlerinden birinde Yuhanna yle der: "Ne var ki yazlanlar, sa'nn, Tanr'nn Olu Mesih olduuna iman edesiniz ve iman ederek O'nun adyla yaama kavuasnz diye yazlmtr" (Yuhanna 20:31). Bu nedenle, Yuhanna'nn giri blmnn, kitabn ana temasyla badamas olduka mantkldr. kincisi, Yuhanna l:l-18'de sylenenlerin hepsi, ayn kitapta veya YeniAntlama'nn dier ayetlerinde tekrar edilmitir:

25

Yuhanna Blm 1
3. ve 10. ayetler: O dnyay yaratt.

Parallel Ayetler
sa dnyann yaratlmasnda aktifti (braniler 1:1-2, 8-13; Koloseliler 1:16-18). sa "yaam ekmei," "dirili ve yaam," "yol, gerek ve yaam" olduunu sylemitir (Yuhanna 6:35, 48, 51; 11:25; 14:6). Yuhanna 20:31 sa'ya inanmakla insanlarn yaama kavuacan syler.
Mesih sa, dnyann olduunu sylemitir (Yuhanna 8:12; 9:5).

4. ayet: "Yaam O'ndayd.

4 ve 9. ayetler: nsanlarn yd ve "gerek k" idi.

10. ayet: O dnyadayd.

Kim? Mantksal olarak bu ayet, sa'y iaret etmektedir. Yuhanna ncili boyunca zerinde durulan nokta, sa'nn yeryzne geliidir (Yuhanna 3:17; 6:33, vb.).

11. ayet: "Kendi yurduna geldi, ama kendi halk Onu kabul etmedi.

12. ayet: "Ancak, kendisini kabul edip adna iman edenlerin hepsine, Tanr 'nn ocuklar olma hakkn verdi.
26

Yahudiler Tanr'yi tanyorlard. Tanr'y deil sa'y reddettiler (bkz. Yuhanna 3:32). sa'y reddederek, Tanr'nn isteini yaptklarn sanyorlard. Yuhanna, insanlarn sa'ya inanmalar gerektiini sylyor (Yuhanna 3:16-18; 5:24; 12:44; 20:31 vb.) sa sonsuz yaam veriyor (Yuhanna 10:28).

Alfa ve Omega - lk ve Son Alfa ve Omega terimleri, Tanr'y muhteem bir ekilde tanmlamaktadr. Gkler yldzlarla dolmadan ve evren varolmadan nce, Tanr vard. Tanr, sonsuzluktan sonsuzlua uzanr. Yaratl 1:1 'de yle yazlmtr: "Balangta Tanr..." Alfa (lk) ve Omega (Son) unvanlar sadece Tanr'ya yarar. Bu adlar Tanrnn sonsuz doasn ifade etmek iin kullanlr. O, tm yaradln kayna ve amacdr. Hibir yaratlan, ilk ve son olduu iddiasnda bulunamaz. Kutsal Yazlar'da Mesih sa ve Tanr, Alfa ve Omega, lk ve Son olarak adlandrlr:
Tanr sa Mesih Vahiy 1:17-18: lk (protos)
ve son (eskatos) Benim. Diri olan Ben'im. lmtm, ama ite sonsuzluklar boyunca diri kalacam.

Yeaya 41:4: Ben Rab, birinci ve sonuncularla beraber, ben O'yum.

Yeaya 48:12: Ben Oyum; ilk Ben'im, son da Ben'im.

Vahiy 2:8: "lm ve yaama dnm, ilk ve son olan yle diyor....
Vahiy 22: 12-16: "te tez geliyorum.... Alfa ve Omega, birinci ve sonuncu, balang ve son Ben'im... Ben sa... bu tankl size iletsin diye meleimi gnderdim....

Vahiy 1:8: "Var olan, var olmu ve var olacak olan, gc her eye yeten Rab diyor ki, 'Alfa ve Omega Ben'im.'
Vahiy 21:6-7: Alfa ve Omega, balang ve son Ben'im... Susam olana, yaam suyunun pnarndan karlksz olarak vereceim. Galip gelen bunlar miras alacak. Ben ona Tanr olacam, o da bana oul olacak.

27

Yukarda, Vahiy kitabndan aktarlan ayetlerin nemi grmezden gelinemez. Bu ayetler, Mesih'in tanrsalln aklayan en gl ve en ak rneklerdendir. ki ilk ve iki son, iki Alfa ve iki Omega olamaz. RAB 'Rab' kelimesi, Eski ve Yeni Antlama'da, Tanr'dan ve Mesih sa'dan bahsederken kullanlr. Eski Antlama'da Rab kelimesinin karl branice 'Adonay'dr. Yeni Antlama'da ise karl 'Kurios' olarak geer. Adonay ve Kurios kelimeleri, Tanr'y tanmlamak iin Yahudilerce kullanlmaktayd. Yeni Antlama'da 'Kurios' kelimesinin birisi genel, dieri kutsal iki anlam vard. Genel kullanm, sayg ifade etmek amacyla kullanlan 'ba' veya 'efendi' anlamna geliyordu. Kutsal kullanm ise 'tanrsallk' anlamndayd. Baz Yeni Antlama ayetlerinde 'Rab' terimi, Mesih sa'ya sayg amacyla kullanlr (Yuhanna 4:11). lk Mesih nanllar, Yahudiler gibi monoteist (tek tanrl) olduklarndan 'Rab' kelimesini sa iin kutsal anlamda kullanmalar, Mesih'in Tanr olduunu dndkleri konusunda gl bir kanttr. Hogg ve Vine'nin de belirttikleri gibi: "sa'y, Tanr iin kullanlan 'Rab' kelimesiyle adlandrmalar, sa'yla Tanr'yi bir tuttuklar anlamna gelir. sa'ya Rab diyenlerin dnyadaki tek monoteist (tek tanrl) inanca sahip insanlar olduklar hatrlanrsa, kullandklar Rab kelimesi byk nem tar. Yaratcy yaratm olduu bir insana benzetmek ve insanla bir tutmak, belki pagan (putperest) bir filozofun yapabilecei, fakat bir Yahudinin asla cesaret edemeyecei bir eydi." 7 mparatorlarna Tanr gibi tapnan Romallar, birbirlerini "Sezar Rab'dir" diye selamlarlard. lk Mesih nanllar'na ve Yahudiler'e Romallarca eziyet edilmesinin sebeplerinden birisi de, mparator'a 'Rab' demeyi reddetmeleriydi. Bu uygulama, Mesih nanllar'nn Tanr anlamnda kulland "sa Rab'dir" sznn nemini gsteriyor.

28

Kutsal Yazlar'da, kutsal anlamda sa'ya Rab denildiini gsteren birok ak rnek bulunuyor. Pavlus yle diyor: "Bunun iin unu bilmenizi istiyorum: Tann'nn Ruhu araclyla konuan hi kimse, 'sa'ya lanet olsun!' demez. Kutsal Ruh'un aracl olmadan da hi kimse, 'sa Rab'dir' diyemez" (1. Korintliler 12:3). Baz kiiler, "sa'nn Rab'bim olduuna inanyorum, ama O'nun Tanr olduunu sanmyorum" diyerek, sa'nn tanrsallna kar kabilirler. Burada sorulmas gereken nemli soru, 'Rab' kelimesiyle sylenmek istenenin ne olduudur. Herkes, "sa Rab'dir" diyebilir ve hatta bazlar bunu 'efendi' anlamnda da kullanabilir, fakat Pavlus'un bahsettii bu deildir. Burada birka ey, Pav-lus'un, Mesih sa'nn tanrsallndan bahsettiini gsterir: 1. Pavlus 1. Korintlilerin 12. blmne, ruhsal armaanlardan bahsederek balar ve Korintlilerin put tanrlara tapnmaya ynlendirildikleri gereini ele alr. Bu sahte tanrlara kart olarak (a. 1-2), Pavlus iinde Kutsal Ruh olan hi kimsenin, sa'ya lanet edemeyeceini ve Kutsal Ruh olmadan hi kimsenin "sa Rab'dir" diyemeyeceini syler. Yani, Rab sa tapnlmaya layk olan gerek Tanr'dr. 2. 3. ayette Pavlus Kutsal Ruh'u, sa'y ve Tann'y bir tutar. 4-6. ayetler de unu gsteriyor: 4. ayet: eitli armaanlar fakat ayn Ruh. 5. ayet: eitli hizmetler, fakat ayn Rab (r. sa, ayet 1). 6. ayet: eitli etkiler, fakat ayn Tanr. Eer sa Tanr deilse, 5. ayette neden eit olarak ele alnr? 11 ve 18. ayetlerde ise Kutsal Ruh ve Tanr, e anlaml adlarm gibi ele alnr. Mesih'in tanrsalln reddeden bir kiiye, Rab'be dua edip etmedii sorulacak olursa, bu kiinin; "Hangisinden bahsediyorsun?" diye sormas gerekir. te sorun da buradadr. Yeni Antlama'nn her yerinde, Tanr'ya ve sa'ya Rab deniliyor. Bu soruyu sorduunuzda alacanz genel cevap yle olur: "Tanr'ya dua ediyorum, fakat sa'ya dua etmeye inanmyorum." Buna karlk olarak, Yeni Antlama'da Mesih sa'ya Rab olarak be kez dua edildiini gryoruz:

29

1. Elilerin leri 7:59-60'ta, stefan sa'ya Rab olarak dua eder. Onun inancna gre, sa'ya kendi ruhunu teslim edebilecek kadar gl biri olduunu gryoruz. Sonra stefan diz st kerek; "Ya Rab, bu gnah onlara ykleme!" diyor. Hellenistik dnemdeki dindar bir Yahudi, Tanr'dan baka hi kimseye dua etmezdi. 2. 1. Korintliler l:2'de Pavlus kutsallara yle yazar: "Mesih sa'da kutsal klnm ve kutsal olmaya arlm olan sizlere ve hepimizin Rabbi sa Mesih'in adn her yerde anan herkese...." 3. Pavlus 2. Korintliler 12:8-9'da "bedendeki diken"den bahsederken yle der: "Bundan kurtulmak iin Rab'be kez yalvardm. Ama O bana dedi ki 'Ltfum sana yeter. nk gcm, gszlkte tamamlanr.' te, Mesih'in gc zerimde bulunsun diye, gszlklerimle sevinerek, daha ok vneceim." 4. 1. Yuhanna 5:13-15'te yle yazlmtr: "Ben bunlar Tanr Olu'nun adna iman eden sizlere, sonsuz yaama sahip olduunuzu bilesiniz diye yazdm. Tanr'nn nnde gvenimiz u ki, O'nun isteine uygun ne dilersek bizi iitir. Her ne dilersek, bizi iittiini bildiimize gre, O'ndan dilemi olduklarmz aldmz da biliriz." 'O,' 'O'nun' ve 'O'ndan' gibi kiilik zamirleri Tanr'nn Olu'ndan bahsetmektedir (a. 13). 5. Elilerin leri 8:24'te imon yle der; "Benim iin Rab'be yalvarn da sylediklerinizden hi biri bama gelmesin" (16. ayette sa "Rab'dir"). Petrus ve Pavlus, Mesih sa'nn "hereyin Rabbi" olduunu ileri srerler (Elilerin leri 10:36; Romallar 10:12). Pavlus, ayrca 1. Korintliler 2:8'de yle syler: "Anlasalard, grkemli Rab'bi armha germezlerdi." Grkem Rab'bi kimdir? Mezmur 24:10'da yle yazlmtr: "Kimdir O grkem kral? Ordularn Rab'bi; Grkem kral O'dur" (ayrca bkz. Mezmur 96:7-8). 2. Korintliler 4:4-5'te Pavlus sa'ya u ekilde Rab der: "Tanr'nn grnts olan Mesih'in yceliini bildiren mjdenin imanszlarn zerine domasn diye, bu an ilah onlarn zihinlerini kr etmitir. Biz kendimizi ilan etmiyoruz; ama Mesih sa'y Rab, kendimizi de sa'nn uruna kullarnz ilan ediyoruz." O halde Mesih Tanrnn benzeyiinde olan Rab'dir.

30

Pavlus, Yeaya'nn Eski Antlama'da Yahve (Yehova) iin kullanm olduu ayn benzetmeyi, sa'nn Rab olduunu aklamak zere kullanr: Tanr sa Mesih

Tanr benim ve bakas yoktur... Her diz nmde kecek, her dil bana and edecek, diye sz azmdan dorulukla kt, ve geri dnmez. Doruluk ve g ancak Rab'dedir (Yeaya 45:22-24).

sa'nn ad anldnda, gktekiler, yerdekiler ve yer altndakilerin hepsi diz ksn ve her dil, Baba Tanr'nn yceltilmesi iin Isa Mesih'in Rab olduunu aka sylesin (Filipililer 2:10-11).

Eski Antlama uzman ve bir Ferisi olan Pavlus, bu benzetmeyi yanllkla kullanm olamaz. Mesih sa, Kendisini "Sept'in Rabbi" olarak tantmtr. Bu iddia, Sept'in yaratcs olduu anlamna gelir. Msr'dan k 31:13, 17'de Tanr yle der: "Benim Sept gnlerimi gerekten tutacaksnz, nk o, sizinle benim aramda nesilierinizce bir alamettir; ta ki sizi kutsayan Rab'bin ben olduunu bilesiniz... O, srailoullar ile benim aramda ebediyen bir alamettir..." Yahudiler iin Yahve, hem Sept'in yaratcs, hem de Sept'in Rabbi'ydi. Baz Ferisiler, Sept gnnde sa'nm, rencilerinin rn toplamalarna izin verdii iin O'nu eletirirken, Mesih sa Matta 12:8'de bunun sorun olmadn, nk Kendisinin "Sept'in Rabbi" olduunu sylemitir. C. S. Lewis'in de syledii gibi: "te baka bir ilgin durum: Hemen hemen her dinde, oru gibi, yerine getirilmesi gereken baz kurallar vardr. Ve bir gn bu Adam kagelip 'Ben buradayken kimsenin oru tutmasna gerek yok' demesi ilgin bir durum yaratr. Kimdir bu adam? Varlyla dini kurallar deitirmeye nasl gc yeter? Okula, 8 birdenbire tatile kabileceklerini syleyen bu adam kimdir?"

31

Mesih sa'y duyan Yahudiler bu szlerin Tanr'ya hakaret olduunu dndler. Ayn Sept gn Mesih sa'nn bir Havra'ya gidip hasta bir adama ifa vermesi Yahudileri lgna evirdi. Onlarn anlayna gre bu davran da Sept gn kurallarna kar gelmekti. Yahudiler sadece Tanr'nn byle bir ey yapabileceini bildiklerinden, sa'y ldrmeye altlar (Matta 12:14). Yasa'nn Tekrar 6:4 ve Markos 12:29'da da yazlm olduu gibi sadece bir Rab vardr. Kurtarc Eski Antlama 'nn Tanrs, tek Kurtarc'nm Kendisi olduunu syler: "Ben, Ben Rab'bim ve Benden baka Kurtarc yoktur" (Yeaya 43:11). Yine de, Kutsal Yazlar aka sa'nn Kurtarc olduunu ileri srer:

Tanr

sa Mesih
Matta 1:21: ...adn sa koyacaksn. nk halkn gnahlardan kurtaracak olan O'dur." Yuhanna 1:29: "te dnyann gnahn ortadan kaldran Tanr kuzusu!

Yeaya 43:3: "nk senin Tanrn, srail'in Kutsal, senin Kurtarcn Rab Ben'im.

l. Timoteos 4:10: nk midimizi, btn insanlarn, zellikle iman edenlerin Kurtarcs olan, yaayan Tanr'ya balamz.
Luka 1:47: "Ruhum, Kurtarcm Tanr sayesinde sevinle coar.

Yuhanna 4:42: Kendimiz iittik, O'nun gerekten dnyann Kurtarcs olduunu biliyoruz. braniler 5:9: Mesih, szn dinleyenlerin hepsi iin, sonsuz kurtulu kayna olmutur.

Luka 2:11: "Bugn size Davut'un kentinde bir kurtarc dodu.

32

Pavlus, Titus'a, "Mbarek midimizin gereklemesini, ulu Tanr ve Kurtarcmz sa Mesih'in ycelik iinde gelmesini bekliyoruz" (Titus 2:13) demitir. Bu ayetin ierii nemlidir. Ayn blmde 12 ayet boyunca Pavlus, "Kurtarcmz Tanr" ve "Kurtarcmz sa" tanmlarn drt kez kullanyor (Titus 2:10, 13; 3:4, 6). Kral 'Kral' unvan, Tanr'nn yceliini ifade etmek iin kullanlr. Mezmur yazar yle yazmtr: "nk Rab yce bir Tanrdr, ve tm tanrlar zerinde yce bir Kraldr" (Mezmur 95:3). Tanr, Yeaya 43:15'te yle diyor: "srail'in Yaratcs, Kralnz Rab Ben'im." Mezmurlar'da, Yeaya'da, Yeremya'da, Daniel'de, Zekeriya'da ve Malaki'de Tanr'dan; 'Kral,' 'srail'in Kral' ve 'Yce Kral' olarak bahsedilir. 'Kral' kelimesi, genelde insanlara verilen bir unvan olmasna ramen, Yeni Antlama, Mesih'ten, Eski Antlama'da bahsedilen kral gibi deil, "Krallarn Kral" olarak bahseder. "nk kuzu, Rablerin Rabbi, Krallarn Kral'dr" (Vahiy 17:14). Mesih'in ikinci geliinde elbisesinin zerinde "KRALLARIN KRALI VE RABLERN RABB" yazl olacak (Vahiy 19:16). Eski Antlama'da da, Yahve (Yehova) "Tanrlarn Tanrs" ve "Rablerin Rabbi" olarak anlr (Yasa'nn Tekrar 10:17). 1. Timoteos 6:14-16'nn zel bir nemi vardr: "Rab'bimiz sa Mesih'in geliine dek Tanr buyruunu lekesiz ve kusursuz olarak koru. Mbarek ve tek Hkmdar, krallarn Kral, rablerin Rabbi, lmszln tek sahibi, yaklalmaz kta yaayan, hibir insann grmedii ve gremeyecei Tanr, Mesih'i belirlenen zamanda ortaya karacaktr. Onur ve kudret, sonsuza dek O'nun olsun. Amin." Burada 'krallarn Kral' ve 'rablerin Rabbi' olarak aklanan kii, hem Tanr, hem de Mesih olabilir. Eer bu ayet, Mesih'in yceliinden bahsediyorsa (Vahiy 1:12-18), o zaman tek Hkmdar, krallarn Kral, rablerin Rabbi, lmszln tek sahibive yaklalmaz kta yaayanTanr, sa Mesih'in Kendisidir. te yandan, eer bu pasaj Tanr'dan bahsediyorsa, o zaman

33

Mesih ve Tanr ayn unvanlar paylayor diyebiliriz (bkz. Vahiy 17:14). Her iki durumda da, bu pasaj Mesih'in tanrsalln kantlar. Yarg Eski Antlama, Tanr'nn her bireyi yarglayaca konusunda hibir phe brakmyor. "Kavmini yarglasn diye, gklere ve yere yukardan aryor... Ve gkler, O'nun adaletini bildirecektir. nk hkmeden, Tanr'nn kendisidir." Yahve (Yehova)'nin yargl konusunda birok ayet vardr (rn. Yaratl 18:25; Mezmur 96:13; braniler 12:23-24; 1. Petrus 1:17). Fakat Yeni Antlama'da, Baba "tm yargy Oul'a" brakr (Yuhanna 5:22). Tm yargnn Oul'a verilmesinin sebebi, 23. ayette aklanr: "yle ki, herkes Baba'y onurlandrd gibi, Oul'u onurlandrsn, Oul'u onurlandrmayan, O'nu gnderen Baba'y da onurlandrmaz." Baba, Tanr olarak m onurlandrlmtr? Tabii ki. yleyse, Oul da ayn ekilde onurlandrlmaldr. Yuhanna 5:17-30 ayetleri Mesih'in tanrsallyla ilgili Kutsal Kitap'taki en gl blmlerden birisidir. "Yaayanlar ve lleri yarglayacak" (2. Timoteos 4:1) olan sa'dr. Tm inanllar "Mesih'in yarg taht" nne gelecekler (2. Korintliler 5:10). Romallar 14:10 benzer bir ekilde inanllarn "Tanr'nn yarg tahtna" geleceinden bahseder. Mesih ve Yahve (Yehova) inanllarn yreklerini aratrr (Vahiy 2:23; Yeremya 17:10). te, bu ayetlere gre, sa ve Yahve'nin tek yarg olduunu gryoruz. Ik Ik terimi Tanr'y, O'nun varln veya esinini simgelemek zere kullanlr. Tanr 'ktr', 'Sonsuz Iktr', 'karanl aydnlatandr' (Mezmur 27:1; Yeaya 42:6; 60:19-20; 2. Samuel 22:29). sa, olduka gl bir iddiada bulunmutur. Ik olduunu sylemekle; insanlara gsteren deil, n Kendisi olduunu ileri srmtr. sa yle demitir: "Ben (ego eimi) dnyann ym.

34

Benim ardmdan gelen asla karanlkta yrmez, yaam na sahip olur" (Yuhanna 8:12). Mesih sa Kendisinden bahsederek yle der: "Dnyaya k geldi ama insanlar k yerine karanl sevdiler" (Yuhanna 3:19). Baka bir ayette Mesih sa yle der: "Dnyada olduum srece, dnyann benim" (Yuhanna 9:5). Eli Yuhanna, Mesih sa hakknda u tanklkta bulunur: "nsanlarn ," "gerek k" ve "her insan aydmlatan k" (Yuhanna 1:4, 9). Tanr sonsuz k olduu gibi, Mesih sa da sonsuz ktr (Yeaya 60:19-20; Vahiy 21:23; 22:5). Kaya 'Kaya' birok anlama gelebilir, fakat bu tanm, Tanr'y simgeleyen bir terim olunca, Tanr'daki gveni, Tanr'daki salaml ve Tanr'daki gc simgeler. Musa, lmnden nce sraillilere bir ark brakmtr. Bu arkda Tanr'nm kim olduunu ve Tanr'nn onlar iin neler yaptn anlatmtr. Musa'nn bu arkda, Tanr iin kulland iki ad 'Yanve' ve 'Kaya' idi. "Rab'bin (Yahve) adn beyan ederim. Kayamz Tanr'ya ycelik olsun!" (Yasa'nn Tekrar 32:3-4; ayrca bkz. Yasa'nn Tekrar 32:15, 18, 30-31.) Mezmur yazar Tanry, "Kurtuluumun Kayas" olarak adlandrr (Mezmur 89:26; 95:1). Davut Tanr'ya, "Kaya" ve "srail'in Kayas" olarak tapnmtr (2. Samuel 22:2-3, 47; 23:3). 2. Samuel 22:32'de u soru sorulur: "nk Rab'den baka Tanr kimdir? Ve Tanrmzdan baka Kaya kimdir?" Yeni Antlama'da da Mesih sa'ya 'Kaya' unvan verilir. Pav-lus, Musa'yla birlikte lde olan srailoullar'ndan bahsederken yle yazar: "Hepsi ayn ruhsal yiyecei yedi. Hepsi ayn ruhsal iecei iti. Artlarndan gelen ruhsal kayadan itiler, ve o kaya Mesih'ti" (1. Korintliler 10:3-4; bkz. Msr'dan k 17:6; Nehemya 9:15). Pavlus, burada simgesel olarak srailoullar'nn Yahve'nin man ekmeinden beslendiklerini (a. 3), Mesih'ten itiklerini (a. 4) hatrlatyor. Pavlus'un inancna gre, sa Yahve'nin ta Kendisiydi. Pavlus Mesih sa iin 'tkezleme kayas,' 'seme ta', 'deerli ke ta' ve 'evi yapanlarn reddettii ta' adlarn uygun grmtr (1. Petrus 2:4-8).

35

Bedeli deyen 'Bedeli deyen' (Kurtarc) kelimesi, geri satn alan anlamndadr. nsanlk ruhsal olarak iflas etmi haldeyken ve kendisini kurtaramaz duruma dmken, Baba Tanr, isteyerek ve nceden vermi olduu bir kararla (Elilerin leri 2:23), Olu'nu tm insanlarn kurtuluu iin kurban etmi ve insanlarn kendisiyle barmas iin bir kap amtr. Kutsal Yazlar, Tanr'nn "bol kurtar" Tanrs olduunu (Mezmur 130:7-8), "Bedeli deyen Kurtarc" olduunu (Yeaya 48:17; 54:5; 63:9) ve yaamlarmz "ukurdan kurtaran" Tanr olduunu vurgulamaktadr (Mezmur 103:4). Gnahtan tamamen kurtulu sadece Tanr'dan gelebilir. sa Mesih, bizi gnah bataklndan kurtarmtr. "Mesih'in kannn araclyla, Mesih'te kurtulua, sularmzn bana sahibiz" (Efesliler 1:7). "Sonsuz kurtuluumuzu" satn alan sa'nn Kendisidir (braniler 9:12). Pavlus Efes'teki nderlere yle seslenir: "Rab'bin, kan pahasna sahip olduu inanllar topluluunu gtmek zere atandnz" (Elilerin leri 20:28). Pavlus burada, Mesih'in armhtaki lmnden bahsediyor. Kurtarcmz olan sa Mesih, Oul Tanr'dr. Doruluumuz Olan Rab nsanln dorulua olan gereksiniminden ve Tanr'nn doruluk standartlarna ulaamamasmdan dolay (Romallar 3:23), Eski Antlama Yahve'nin Davut'un soyundan gelecek doru bir kiiyi gnderecei nbildirisinde bulunur. "Doruluumuz olan Rab (Yahve)" (Yeremya 23:6; 33:15-16), Eski Antlama'nn retisine gre, Davut'tan gelecek olan bu kkn, Mesih olaca belirtilmitir (karlatrnz Luka 1:32). Bu nedenle Mesih sa'nn adlarndan birisi de "doruluumuz olan Yahve" dir. Yeaya 45:24'te yle yazlmtr: "Doruluk ve g, sadece Rab'dedir (Yahve).

36

Koca Tanr'ya koca unvannn verilmesinin gzel zelliklerinden birisi de; sevgi dolu bir kocann, einin gereksinimlerini karlamas gibi, Tanr da insanlarn yreklerindeki boluu ve yalnzl doldurmak istemektedir. Yeaya srail'e bu gerei yle hatrlatr: "nk sizi Yaratan Kocanzdr" (Yeaya 54:5). Hoea kitabnda, Tanr'nn srail iin olan sevgisi, sadk bir kocann, sadk olmayan karsna olan sevgisiyle karlatrlr. Tanr, yarg gn geldiinde, srail'in Kendisini tekrar Koca olarak araca nbildirisinde bulunur (Hoea 2:16). Eski Antlama'da, Tanr nasl srail'in Kocasysa, Yeni Antlama'da da Mesih sa nanllar Topluluu'nun Kocasdr. Mesih, nbildirilen 'damadn' Kendisi olduunu syleyerek, rencilerinin (kendisi onlarla birlikteyken) oru tutmak zorunda olmadklarn belirtir (Markos 2:18-19). Matta 25:1 'de bakirelerin (nanllar Topluluu) 'damat' olan Mesih sa'y beklemeleri sylenir. Vahiy 21:2, 9'da Mesih sa, 'gelinin kocas' ve gklerdeki 'Yeni Kuds' olarak gsterilir. Tanr gibi, sa Mesih de ilahi kocadr. oban 'oban' kelimesi, Tanr iin ve Tanr'nn insanlara olan ilgisi iin kullanlan gzel bir terimdir. Davut peygamber, "Rab benim obanmdr, eksiim olmaz..." der (Mezmur 23:1). Yine Mezmur 80:1'de yle yazlmtr; "Ey srail'in oban, kulak ver. Sen ki Yusuf'u sr gibi gdyorsun." Yaratl 49:24 Tann'dan "srail'in Kayas, oban" diye bahseder. Hezekiel kitabnn 34. blm, tamamen kaybolmu ve O'nun alnn koyunlar olan srail'in obanndan bahseder. oban terimi, Mesih'in tanrln kantlamasa da, Petrus ve braniler'in yazar sa'y "obanlarn Ba," "koyunlarn yce oban" ve canlarmzn "oban ve Koruyucusu" olarak adlandrr (1. Petrus 5:4; braniler 13:20; 1. Petrus 2:25). Mesih sa da Kendisinin "iyi oban" olduunu syler (Yuhanna 10:11, 16).

37

Yaratc Kutsal Kitap'taki ilk ayet yle der: "Balangta Tanr gkleri ve yeri yaratmtr" (Yaratl 1:1). Tanr, Kendisini yaratc olarak tanmlyor. Buna aykr birey sylemek Yahudilerce hakaret saylrd. Zaman lerledike eitli kiiler de dnyay Tanr'nn yarattn beyan etmitir (Eyp 33:4; Mezmur 95:5-6; 102:25-26; Vaiz 12:1; Yeaya 40:28). Yeni Antlama, Mesih'in tanrsalln, O'ndan 'yaratc' olarak bahsederek onaylar: "Balangta O, Tanr'yla birlikteydi. Her ey O'nun araclyla var oldu, var olan hibir ey O'nsuz olmad.... O, dnyadayd, dnya O'nun araclyla var oldu, ama dnya O'nu tanmad" (Yuhanna 1:2-3, 10). Burada kullanlan kiilik zamirlerinin birbirlerine balanndan, Mesih sa'dan bahsedildiini anlyoruz. Pavlus da ayn dnceyi yle ifade ediyor: "Nitekim gkte ve yeryznde, grnen ve grnmeyen eyler, tahtlar, egemenlikler, ynetimler ve hkmranlklar, her ey O'nda yaratld. Her ey O'nun araclyla ve O'nun iin yaratlmtr. Her eyden nce var olan O'dur ve herey varln O'nda srdrmektedir. Bedenin, yani nanllar Topluluu'nun ba O'dur. Her eyde ilk yeri alsn diye, balang olan ve ller arasndan ilk doan O'dur" (Koloseliler 1:16-18). Bu metin, Pavlus'un Mesih sa'dan bahsetmekte olduunu gsteriyor. Birbirlerine bal olan zamirler, sadece bir kiiyi iaret eder. Kendisi araclyla "her eyin yaratlm" olduu, "inanllar topluluunun ba" ve "lmden ilk domu olan" tek kiiden bahsedilmektedir. Efesliler 5:23'e, Yuhanna 1:1'e ve 1. Korintliler 15: 20'ye gre, Mesih sa bu tanmlarn hepsine uyuyor. braniler'in yazar da ayn noktann altn izer: "Tanr eski zamanlarda, peygamberler araclyla birok kez ve eitli yollardan

38

atalarmza seslendi. Bu son ada da hereyin mirass olarak belirledii ve araclyla evreni yaratt kendi Oluyla bize seslenmitir" (braniler 1:10). Lewis Sperry Chafer yle diyor: "Yaratma ilevi, hibir eyle karlatrlamayacak bir olaydr. Tanr, maddeyi tamamen yokluktan var etmitir. Yani, hilikten bir ey retmitir. Hilikten, sadece hiliin kaca aktr. Kutsal Kitap'n bildirisine gre, her ey Tanr'nn sonsuz kaynaklarndan varolmutur. Var olan her eyin kayna Tanr'dr. Dnyann var oluu, Romallar ll:36'da da belirtildii gibi, Tanr'nn iradesinin sonucudur: 'Her eyin kayna O'dur; her ey O'nun araclyla ve O'nun iin var oldu' (Romallar 11:36). Bu ayette her eyin yaratcsnn Tanr olduunu gryoruz. Fakat Koloseliler 1:16-17'de her eyin Mesih tarafndan ve Mesih iin yaratlm olduu yazlr. Bu ayette, Mesih'in her eyden nce olduu ve her eyin O'nun araclyla yaratlm olduu 9 belirtilmektedir." Yaam Kayna Yaradln en nemli an, Tanr'nn insan ekillendirmesi ve nefes borusuna yaam nefesini flemesidir (Yaratl 2:7). Tanr Yasa'nn Tekrar 32:39'da "...Ben'den baka Tanr yoktur" dedikten sonra, Kendisinin "yaam verici" olduunu syler (karlatrnz; Mezmur 36:9). Mesih sa yle der: "Baba nasl lleri diriltip onlara yaam veriyorsa, Oul da diledii kiilere ylece yaam verir" (Yuhanna 5:21). Mesih sa, Lazar' lmden diriltmeden hemen nce "dirili ve yaam Ben'im" (Yuhanna 11:25) der. Hatta daha teye gidip, sonsuz yaamn vericisinin Kendisi olduunu syler: "Onlara sonsuz yaam veririm... BEN ve Babam biriz" (Yuhanna 10:28, 30). Mesih sa Kutsal Yazlar'n (Eski Antlama'dan bahsediyor) Kendisine tanklk ettini syledikten sonra, "yaama kavumak iin bana gelmek istemiyorsunuz" der (Yuhanna 5:40).

39

Gnahlarn Balaycs "Fesatlarn, sularn ve gnahlarn" tek balaycs Tanr'dr (Msr'dan k 34:7; bkz. Nehemya 9:17; Mezmur 86:5; 130:4; Yeaya 55:7; Yeremya 31:34; Daniel 9:9; Yunus 4:2). Tanr'nn Olu sa da gnahlar balayabilir. Koloseliler 2:13 ve 3:13 sularn balaycsnn sa olduunu syler. Mesih sa, Elilerin leri 26:18'de Pavlus'a yle der: "Bana iman ederek gnahlarnn affna kavusunlar ve kutsal klnanlarn arasnda yer alsnlar" (Elinlerin leri 26:18). Markos 2:l-12'de, bir grup kii, felli bir arkadalarnn iyiletirilmesi iin Mesih sa'ya gelirler. sa, bir evde vaaz verirken, dam delip aarak adam O'nun ayak ucuna gelecek ekilde uzatrlar. Onlarn bu imanna aran Mesih sa felliye dnp, "Olum, gnahlarn baland" der. Kalabalktan bazlar sa'nn bu davranndan dolay; "Ne kibir! Ne kstahlk!" diye dnmlerdir. sa Tanr olmasayd, felli adamn gnahlarn nasl bilebilirdi? Elinde byle bir g varm gibi nasl davranabilirdi? Mesih sa'nn vermi olduu karlk akt. Kstah birisi gibi davranmyordu. Doruyu sylyordu. Bunun kant da uydu: "nsanolu'nun yeryznde gnahlar balama yetkisine sahip olduunu bilesiniz diye... Sonra felliye, 'Kalk, deini topla ve evine git!' dedi." Adam deini toplayp kalktnda herkes arp kalmt. Bu ayetlerle ilgili (zellikle Markos 2:7) Greke dilbilgisi uzmanA. T. Robertson yle der: "Yahudilere gre, sa'nn Kendisini Tanr olarak grmesi byk bir hakaretti. Mantksal olarak doru dnyorlard. Ancak gzard ettikleri, Tanr'yla zel bir iliki ierisinde doru olma olaslyd. te, sa'nn tanrsall zerine iki g bu noktada akyor. sa, sadece Tanr'ya ait bir ayrcalk olan gnahlar 10 balama hakkn, felli adam iyiletirerek kantlamtr."

40

Robert Alan Cole, ncil'in Markos blmn yorumlarken bu ayetlere deiik ynlerden baklmas gerektiini belirtir. Fakat bu deiik ynlerin tek bir anlamda birletiini syler. Cole bu ayetleri yle (ayet 10-11) aklar: "Bu ayetleri anlamann iki yolu vardr. Her iki yoldan da eer sonuna kadar giderseniz, tek anlamda birleirsiniz. Birinci yorum u ekilde aklanabilir; 'Sadece Tanrnn gnahlar balayabilecein! sylyorsunuz? Fakat, size ayn gce sahip bir kiiyi gstereceim...' Bylece bu konuma, sa Mesih'in 11 Tann'yla edeer olmasna kadar uzanr." Balama zerine verdii bir derste bu kitabn yazarlarndan Josh McDovvell yle demitir: "Balama kavram beni bir sre rahatsz etmiti, nk tam olarak balamann ne demek olduunu anlamamtm. Bir gn, bir felsefe dersinde Mesih'in tanrsallyla ilgili bir soruyu cevaplarken, Markos 2'deki ayetlerden alnt yaptm. Asistanlardan biri, Mesih'in bann O'nun tanrsalln yansttyla ilgili sonucumu doru bulmad. Kendisinin bir kiiyi balayabileceim, fakat bunun, kendisini Tanr yapmayacan belirtti. Bu asistann szleri beni biraz dndrd. Dini nderlerin Mesih'e neden tepki gstermi olduklar beni artmt. Birisine "seni baladm" diyebilirsiniz, fakat bunu sadece size kar su ilemi bir kiiye syleyebilirsiniz. Baka bir deyile, bana kar su ilerseniz, sizi baladm syleyebilirim. Fakat Mesih'in yapt bu deildi. Felli kii Baba Tanr'ya kar su ilemiti ve bunun zerine sa yetkisini kullanp "gnahlarn baland" demitir. Tabii ki bize kar yaplan hakszlklar balayabiliriz, fakat Tanr'dan baka hikimse, hibir ekilde, Tanr'ya kar ilenmi olan bir suu balayamaz. sa, Tanr'ya kar ilenmi olan bir suu balamt. Mesih sa'nn gnahlar balama gc, Tanr'ya ait olan bir ayrcal kullanmasnn gzel bir rneidir.

41

ifa Veren Rab Msr'dan k 15:26'da Yahve yle der: "Ben, size ifa veren Rab'bim." Tanrnn yzyllar boyunca ifa armaann insanlara vermi olduu doru olsa da, hi kimse bu yetkiyi sa'nn kullanm olduu gibi kullanmamtr. lk inanllar bu yetkiye inanmlard ve sa Mesih adyla ifa verip, insanlardan cinleri kovmulard (Matta 10:1; Markos 9:38; Luka 10:17). sa'nn dmanlar korkuya dmt (Yuhanna 9:24). Akl banda olan hangi insan, kendi adyla insanlara ifa verdiini ve cinleri kovduunu syleyebilir? Byle bir iddia sadece Tanr'ya ait olan grkemi kendi zerine almakla olabilir. sa, ifa gcnn bir paras olarak, cinlere kar yetki sahibi olduunu iddia etmitir (Matta 12:22-29). Cinler bile O'nun "Tanr'nn Kutsal" ve "Tanr'nn Olu" olduunu itiraf ederler (Markos 1:24; 5:7; Luka 4:34). lk nanllar Topluluu, tm meleklerin, hkmranlklarn ve glerin O'na itaat ettiini anlamt (1. Petrus 3:22). Elilerin leri 9:34'te Petrus felli bir adamla karlatnda, "Eneyas, sa Mesih seni iyiletiriyor" dedikten sonra, sa Eneyas' iyiletirmitir. sa Mesih gklerde Tanr olarak ifa veriyordu. Kutsal Yazlar, Mesih'in tanrsallyla ilgili gl bir kanttr. sa Mesih'e, sadece Tanr iin kullanlan adlar ve unvanlar verilir: Yahve, Tanr, Alfa ve Omega, Rab, Kurtarc, Kral, Yarg, Bedeli deyen, Kurtarc, Doruluumuz olan Rab. Tanr'yla paylat dier unvanlar ise Ik, Kaya, Koca, oban, Yaratc, Yaam Kayna, Gnahlarn Balaycs ve ifa Veren Rab'dir. Eer Mesih sa sadece Tanr'ya ait olan adlara ve unvanlara sahipse, yani Tanr'ysa, O halde Tanr'nn sahip olduu zelliklere de sahip olmas gerekirdi... Bu zelliklere sahipmiydi? Kutsal Yazlar Mesih sa'nn Tanrsal zelliklere sahip olduunu retiyor mu?

42

BLM 3 SA MESH TANRI'NIN ZELLKLERNE SAHPTR

Tanr esizdir. Sadece Tanr yaratlmamtr. O, tm evrenin yaratcsdr. O yaratln bir paras deil, kaynadr. Tm yaradlta Tanr'nn el iini veya bir iaretini grebiliriz. Fakat O'nun el ii, Tanr'ya e deer veya Tanr'nn Kendisi olamaz. rnein, insanlar kiiseldir... Bizler dnebilir, karar verebilir, hayal kurabilir, sevebiliriz. Kiisel olan Tanr'nn benzeyiindeyiz, fakat Tanr deiliz. Eer sa Mesih gerekten de Tanr'ysa, o zaman Tanr'nn zelliklerine tamamen sahip olmaldr. Bu blmde Tanr'nn en ayrdedici be zelliini inceleyeceiz ve sa Mesih'in bu zelliklere sahip olduunu greceiz. Tanr HerYerdedir Tanr her eydedir... Tanr evrenin her noktasndadr. Tanr'nn ayn anda her yerde olduunu sylemekle, Hindu inancnn belirttii gibi, tm yaratln Tanr'y oluturduunu sylemiyoruz. rnein, Tanr aalar yaratt halde aalar Tanr'nn bir paras deildir.1 Tanr'nn kiisel olarak her yerde bulunmasyla (Mezmur 139:7; Sleyman'n zdeyileri 15:3) halkna yardm edebilir, onlar koruyabilir, sevebilir, savunabilir, isteklerini ve gereksinimlerini

43

karlayabilir. Ayn ekilde, Yeni Antlama'da bu zellikler Mesih iin de geerlidir. Pavlus yle der: "nmi olan ve her eyi doldurmak zere tm gklerden ok yukar km olan Kii ayndr" (Efesliler 4:10). Mesih rencilerine yle syler: "Nerede iki ya da kii benim admla toplanrsa, ben de orada onlarn arasndaym" (Matta 18:20). Onlara, "te ben, dnyann sonuna dek, her an sizinle birlikteyim" (Matta 28:20) vaadinde bulunur. Mesih'e iman edenlerin ilerinde sa'nn yaayaca yazlmtr (Romallar 8:9; Galatyallar 2:20; Efesliler 3:17, Koloseliler 1:27; Vahiy 3:20). "...sa Mesih'in iinizde olduunu bilmiyor musunuz? Aksi halde snavdan baarsz kardnz" (2. Korintliler 13:5). lml bir kii nasl olur da, tm yeryzndeki inanllarn yreklerinde yaadn iddia edebilir? Tanr Her eyi Bilir 'Tanr her eyi bilendir' dediimizde, Tanr'nn sonsuzluk boyunca bilinilebilir olan hereyi bildiini sylemek istiyoruz. "Tanr, hereyle ilgili mkemmel ve sonsuz bilgiye sahiptir. Bilinebilir olan herey, Tanr'nn bilgisi dahilindedir. Tanr'da olan bilgi, bizim bilgi ediniimizden farkldr. Bizler renerek bilgiye ularz. Tanr'nn bilmek iin renme srecinden gemesine gerek yoktur. Tanr'nn hereyi bilmesi akl yrtme, sonu karma, duygular, hayal kurma, tmevarm veya tmdengelim yntemleri sayesinde deildir. O'nun bilgisi dorudan, keskin, ayrdedici ve en doru bilgidir. Bilinebilecek olan her ey Tanr tarafndan bilinir." 2 Yeni Antlama Mesih'in tm bilgiye sahip olduunu belirtiyor, Mesih gemiten, bugnden ve gelecekten haberdardr. Yuhanna 2:24-25'te yle yazlmtr: "sa btn insanlarn yreini bildii iin onlara gvenmiyordu. nsan hakknda kimsenin O'na bir ey sylemesine gerek yoktu. nk Kendisi, insann iinden geenleri biliyordu." sa'nn rencileri O'na tankt: "imdi senin her eyi

44

bildiini anlyoruz" (Yuhanna 16:30). Petrus, "Rab, sen her eyi bilirsin" beyannda bulunur (Yuhanna 21:17). sa'nn her eyi bilmesinden bahsederken, Kendisini kimin ele vereceini de bildiini sylemeden geemeyiz (Yuhanna 6:64). Mesih'in her eyi bilmesiyle ilgili yazd bir yazsnda Dr. John Walvoort yle der: "Mesih'in gelecek olaylarla ilgili bilgisi Kutsal Yazlarca onaylanmaktadr (Yuhanna 13:1, 11; 18:4; 19:28). Mesih, her eyi bilme gcyle Tanr'nn bilgeliine sahip olduunu beyan etmitir (1. Korintliler 1:30). sa'nn yetenekleri en bilge peygamberlere bile verilemezdi ve bu yetenekler, Mesih'in tm 3 tanrsal niteliklere sahip olduunun kantdr." Thomas Schultz da yle demektedir: "Mesih'in bilgisi, tm lmllerin bilgisinin tesindedir. O sadece tm insanlarn en zekisi ve en bilgesi deildir. O'nun bilgelii, insann tm snrlarn aar ve yalnzca yetkin bilgi olarak snrlandrlabilir. lk olarak Tanr'ya zg bir yetenek olan insanlarn dncelerini ve anlarn bilir (1. Krallar 8:39; Yeremya 17:9-16). Din bilginlerinin yreklerindeki ktl grmtr (Matta 9:4); Kendisini reddedecekleri (Yuhanna 10:46) ve Kendisini izleyecekleri nceden bilmitir (Yuhanna 10:14). Btn insanlarn yreklerinden geenleri biliyordu (Markos 2:8; Yuhanna 1:48; 2:24-25; 4:16-19; Elilerin leri 1:24; 1. Korintliler 4:5; Vahiy 2:18-23). Sade bir insan, insanlarn yreklerinde ve akllarnda ne olduunu bilmek iin zekice bir tahminden baka bir ey yapamaz. kinci olarak, Mesih, hibir insann kavrayamayaca gerekler hakknda bilgi sahibidir. Balklarn suyun neresinde olduunu (Luka 5:4-6; Yuhanna 21:611) ve bir baln aznda madeni para olduunu biliyordu (Matta 17:27). Gelecekle ilgili olaylar (Yuhanna 11:11; 18:4), ileride karlalacak ayrntlar (Matta 21:2-4) ve Lazar'n ldn (Yuhanna 11:14) biliyordu. nc olarak, Tanr'nn

45

i bilgisine sahipti. Yetkin bilgiye sahip olmasnn yan sra, Tanryla i ieydi. Baba O'nu bildii gibi, O da Baba'y bilir (Matta 11:27; Yuhanna 7:29; 8:55; 10:15; 17:25). Drdnc olarak, Kutsal Yazlar'n bu izgideki retii, Mesih'in her eyi bildiini gstermeye yneliktir (Yuhanna 16:30; 21:17) ve btn bilgelik ve bilgi hazineleri O'nda gizlidir (Koloseliler 2:3)." 4 Tanr Hereye Gc Yetendir branice 'El aday' kelimesi 'Yce Tanr' olarak evrilebilir. Tanr'nn gc her eye yeter. Mesih'in mucizeleri O'nun fiziksel dnya zerindeki gcn kantlamtr. Fakat O'nun Szleri ve dirilii, tm yaratla O'nun yetkisini ve gcn beyan eder. Dr. John Walvoord yle yazmtr: "Mesih'in her eye gcnn yettiinin kant dier nitelikleri kadar nemlidir. Bazen fiziksel g eklini alr, fakat bu ou zaman Mesih'in yaratl zerindeki yetkisini gsterir. Mesih'in gnahlar balama yetkisi vardr (Matta 9:6), gkte ve yerde tm gce sahiptir (Matta 28:18). Doaya (Luka 8:25) ve Kendi yaamna kar gce sahiptir (Yuhanna 17:2). Fiziksel olarak hastalara ifa verme ve cinleri kovma gcne sahiptir (Filipililer 3:21). Diriliinden dolay; 'Onun araclyla Tanr'ya yaklaanlar, tamamen kurtaracak gtedir' (braniler 7:25). 'O'nun bana emanet ettiini, o gne dek koruyacak gte olduuna eminim' (2. Timoteos 1:12). 'Kurtarcmz tek Tanr, sizi dmekten alkoyacak, Kendi yce huzuruna byk sevin iinde lekesiz olarak karacak gtedir' (Yahuda 24; Efesliler 5:27). Greke metinde 25. ayette geen 'Rab'bimiz sa Mesih araclyla' sz Mesih'in Tanrl'n betimlemektedir. Mesih'ten ve Tanr'dan ayr ayr bahsedilmi olsa bile, her iki durumda da Mesih'in gcne gereksinim vardr. Mesih'in doumu, lm ve dirilii, Mesih'in gnaha kar ileve geip, kurtuluu getirmesine yol amtr. Mesih'in her eye gcnn yetmesi kutsallk, bilgelik ve iyilikle doludur."5

46

Mesih'in nceden (Ezeli) Varoluu Mesih sa'nn Tanr'yla paylat dier bir nitelik ise, nceden varolmasdr. Kutsal Yazlar'da birok ayet, Mesih sa'nn domadan nce varolduunu gsterir. Mesih sa yle der: "Ben Baba'dan kp dnyaya geldim. imdi dnyay brakp Baba'ya dnyorum" (Yuhanna 16:28). Mesih sa birok kez, kkeninin bu dnyadan olmadn belirtmek iin Kendisinin "gnderilmi" olduunu sylemitir (Yuhanna 3:32-34; 4:34; 5:23-24,36-38; 6:29, 33, 38; 7:16, 18, 28-29, 33; 8:18,29, 38,42, 13:20; 16:30; 17:8...vb.). sa, Nikodemus'a yle demitir; "Gkten inmi olan nsanolu'ndan baka hi kimse ge kmamtr" (Yuhanna 3:13). "Gkten inmi olan diri ekmek Ben'im (ego eimi)" (Yuhanna 6:51; bkz. ayet 58). "Ya nsanolu'nun nceden bulunduu yere ykseldiini grrseniz?" (Yuhanna 6:62). Vaftizci Yahya Mesih'le ilgili yle der: "Yukardan gelen sa herkesten stndr... Ne grm, ne iitmi ise, ona tanklk eder" (Yuhanna 3:31-32). Baka bir durumda Mesih sa yle dua eder: "Baba, dnya var olmadan nce, ben senin yanndayken sahip olduum ycelikle, imdi beni yannda ycelt" (Yuhanna 17:5). braniler kitabnn yazar, Musa'nn "Mesih uruna aalanmay, Msr'n hazinelerinden daha byk bir zenginlik saydn" syler (braniler 11:26). Mesih'in "dnya kurulduundan beri" "yaam kitabna" sahip olduu yazlmtr (Vahiy 13:8). Mesih sa'dan alt ay byk olan Vaftizci Yahya yle der: "Benden sonra gelen benden stndr. nk O benden nce vard." Otuzuncu ayet aka gsteriyor ki, Vaftizci Yahya "Tanr'dan" deil "sa'dan" bahsetmektedir. Vaftizci Yahya burada, Tanr'nn Mesih'in doaca bilgisine nceden sahip olduu durumundan bahsetmektedir. Tanr Yahya'nn da doacan nceden biliyordu. te, Kutsal Yazlar, Mesih sa'nn varolutan nce bir varlk olduu konusunda hem fikirdirler. Buna, Tanr'nn Eski Antlama'da fiziksel olarak grnm olduu kant da eklenebilir. rnein, Yaratl 18:1 -- 19:1; 16:7-13; 22:15-16; 31:11-13; 32:30;

47

48:15-16; Msr'dan k 4:2-4 (bkz 3:2); 1. Tarihler 21:15-19; Mezmur 34:6-7; Zekeriya 12:10 (bkz. Yuhanna 19:37); ve 14:3-4 (bkz. Elilerin leri 1:9-12) Tanr'nn Eski Antlama'da fiziksel 6 olarak grndn gsteren ayetlerden bazlardr. Mesih'in Sonsuzluu (Ebedi Oluu) Kutsal Kitap'n Tanrs sonsuzdur. Zaman ve zaman kaynann tesindedir. O'nun olmad bir zaman veya olmayaca bir zaman yoktur (Msr'dan k 3:14; Habakkuk 3:6; Yasa'nn Tekrar 33:2627). Yalnzca Tanr sonsuzdur. sa Mesih de sonsuzdur. Yehova ahitleri'nin ve Uluslararas Yol yelerinin iddia etmi olduklar gibi, Mesih sa'nn bir "balangc" olmamtr. sa Mesih'in doumunu nceden bildiren Mika Peygamber yle der: "Ve O'nun k eski vakitten, sonsuz gnlerdendir" (Mika 5:2). Yeaya, sa Mesih'in doumundan bahsederken dier adlarn yansra bu ocua "Sonsuz Baba" (Yeaya 9:6) denileceinden bahseder. Mesih sa, "brahim domadan nce Ben varm" (Yuhanna 8:58) der. Buradaki Greke metin kesin bir ekilde "Ben vardm" szn deil, imdiki zaman olan "Ben varm" szn kullanr. F. F. Bruce bu ayeti yle yorumlamtr: "sa, sadece daha nceden varolmu bir varlk olsayd; 'brahim olmadan nce Ben vardm' szn kullanrd. sa daha da teye giderek, Kendisinin her zaman var olduunu belirten 7 'Ben varm' kelimesini kullanmtr." G. Campbell bu konuda yle der: '"Ben Varm' kelimesi varoluun sonsuzluunu, tm brani tarihinde Mesih sa'nn varln 8 iddia eder." William Barclay'in yorumu da nemlidir: "sa iin zaman kavram yoktur. sa'dan bahsederken 'O vard' diyemeyiz. Her zaman 'O var' demeliyiz... sa'da zaman kavramnn dnda olan bir Tanr gryoruz. Bu Tanr brahim'in, shak'n ve Yakub'un Tanrs'dr. Bu Tanr zamandan nce 9 de vard ve zamandan sonra da var olacaktr."

48

Tanr'nn Deimezlii Tanr, kiilik olarak deimezdir. Zaman ierisinde hareket etmesine ve zaman ierisinde insanlarla iliki ierisinde olmasna ramen, niteliklerini ieren znde asla deimez (Malaki 3:6; Yakup 1:17; Mezmur 33:11; Yeaya 46:9-10). Bizi sonsuza dek sevecei ve vaadlerini tutaca konusunda O'na gvenebiliriz. Tabii ki Mesih sa, insann geirmi olduu bedensel gelime evrelerinde deiim geirmitir. Yine de, Kutsal Yazlar'da O'nun kutsal doasyla ilgili yle yazlmtr: "sa Mesih dn, bugn ve sonsuza dek ayndr" (braniler 13:8). sa ve Baba, zlerinde deimez olarak kalmaktadrlar. Grdmz gibi, Kutsal Yazlar'da Mesih sa'nn Tanr'nn sonsuz niteliklerine sahip olduu birok kez yazldr.

49

BLM 4 SA MESH TANRI'NIN YETKSNE SAHPTR

Tanr'nn sa'da olan yetkisi, Mesih'in tapnlma hakkn zerine almasnda grlr. sa ayrca, Kendisini diriltme gcne sahip olduunu ve bunun yansira Tanr'nn yetkisiyle konuma gcne sahip olduunu iddia etmitir. Kendisine Tapnlmasn Kabul Etti Kutsal Yazlar'da tapnma konusu kadar aka bahsedilen konu azdr. Hem Eski Antlama, hem de Yeni Antlama sadece Tanr'ya tapnlmas gerektiini vurgulamaktadr. Mesih sa eytan'a yle demitir: "Rab'bin olan Tanr'ya tapnacaksn ve yalnzca O'na kulluk edeceksin" (Matta 4:10; Luka 4:8). Hibir insana veya melee tapnlmamas gerekiyordu (Matta 4:10; Vahiy 19:20; 22:8-9). Tanr'nn 'grkemini' bakasna vermeyecei yazlmtr (Yeaya 42:8). Yeni Antlama, tapnma iin Greke 'proskuneo' kelimesini kullanr. Mesih sa'nn, eytana sadece Tanr'ya tapnlmasn sylediinde kullanm olduu kelime budur. Ayn kelime, Tanr'ya tapnma konusunda en ok kullanlan kelimedir (Yuhanna 4:24; Vahiy 5:14; 7:11; 11:16; vb.).

51

Mesih sa bir adam iyiletirdikten sonra, iyileen adam yle demitir; '"Rab iman ediyorum' diyerek sa'ya tapnd" (Yuhanna 9:38). Ayn Greke kelime Matta 14:33'te, sa'nn rencileri O'nu suyun zerinde yrrken grnce, sa'ya tapndklarnda da kullanlmtr. sa'nn dirilmi olduunu gren renciler, "...yaklap sa'nn ayaklarna sarldlar, O'na tapnmaya baladlar" (Matta 28:9). Grdmz gibi, diriliten nce ve sonra, Mesih sa Kendisine tapnlmay kabul etmitir. Sadece Tanr'ya tapnlmasn syleyip eytan' azarlayan sa, Kendisine tapnlmasna kar kmamtr, nk "sadece Tanr'ya tapnlmas gerekir." Mesih sa Kendisine tapnlmasna izin vermitir. braniler l:6'da Tanr'nn meleklerinin sa'ya tapnmalar (proskuneo) yazlmtr. Vahiy 5:8-14'te hamd ve tapnmayla ilgili bir blm tamamen Kuzu'ya (sa) ve Tanr'ya adanmtr. Bir ayette Pavlus, 'yerde ve gkteki herkesin, sa Mesih'in ad anldnda diz keceini ve sa Mesih'in Rab olduunu itiraf edeceini' yazmtr (Filipililer 2:10-11). Yeni Antlama'da birok kez iman ve mit kayna olan Tanr Olu'na tapnlr. Yeni Antlama topluluunun ve yzyllar boyunca sregelen tm inanl topluluklarnn birleik tankl, tapnmann Baba, Oul ve Kutsal Ruh olan Tanrya yaplmasna yneliktir. Kendisini Diriltme Yetkisi Vard Mesih sa, bir insan olarak lme mahkum edildiinde bile, sadece Tanr'nn sahip olabilecei bir gle Kendisini diriltme gcne ve yetkisine sahip olduunu iddia etmitir. Bazlar yle dnebilir; "Eer sa Mesih Tanr'ysa Kendisini nasl diriltebilir?"! Yuhanna 2:19'da sa yle der: "Bu tapna ykn (Kendi bedeninden bahsediyor, a. 21), gnde onu yeniden kuracam."! Kendi yaamyla ilgili yle sylemitir: "Canm vermeye del tekrar geri almaya da yetkim var" (Yuhanna 10:18).

52

Mesih sa Tanr Gibi Konumutur Mesih sa sadece Tanr'nn adlarn, unvanlarn, niteliklerini, gcn ve Kendisini diriltme yetkisini almakla kalmam, bunun yansra sadece Tanr'nn konutuu tarzda konumutur. Ferisiler bir ara O'nu tutuklamak zere asker gndermi, fakat askerler elleri bo dnmlerdi. O'nu neden tutuklamadklar sorulunca, verebildikleri tek cevap uydu: "Hi kimse hibir zaman bu adamn konutuu gibi konumamtr" (Yuhanna 7:46). Gerekten de yleydi. ncil'i Mesih sa'nn konumalarndaki yetkiden etkilenmeden okumak olanakszdr. nsanlar Kendisine arm, Kendisini izlemelerini ve hatta yaamlarn kendisine adamalarn sylemitir. Dinleyicilerinin karsnda esiz bir yetkiyle konumutur. Din bilginleri ve Ferisiler gibi dier retmenler de szlerini hakl karmak iin, szlerini Yeaya ve dier peygamberlerin kitaplarna balyorlard. Ama sa, "Size dorusunu syleyeyim ki..." diyordu. Olaylar O'nun yetkisini onaylyordu. Cinler O'nun sznden kayor, rzgr ve deniz O'nun buyruuyla sakinleiyor, ller diriliyor, sakatlar yryor ve krler gryordu. C. S. Lewis yle yazmtr: "Mesih sa'nn syledii trden szler syleyen normal bir kiiye, 'byk bir ahlk retmeni' denemez. Ya, kendisinin suda halanm bir yumurta olduunu syleyen bir deli, ya da cehennemin blisi olabilir. Seiminizi yapmalsnz. Bu adam ya Tanr'nn Oludur, ya deli bir adamdr ya da daha ktsdr. O'na aptal diyebilirsiniz, yzne tkrebilirsiniz, O'nun bir cin olduunu syleyerek O'nu ldrebilirsiniz veya O'nun ayaklarna kapanp O'nu Rab'biniz ve Tanr'nz olarak kabul edebilirsiniz. Fakat O'nun byk bir ahlk retmeni olduu samalyla 1 gelmeyin. nk Kendisini o ekilde tantma amac yoktu."

53

Kutsal Kitap'a Dayal, sa'nn ve Yahve'nin Bir Olduunu Gsteren Adlar, Unvanlar ve Nitelikler ndeksi -1. Korintliler 8:6
Tanm Tanr iin Mis. k 3:14 Ya. Tekrar 32:39 Yeaya 43:10 Mesih sa iin Yuhanna 8:24 Yuhanna 8:58 Yuhanna 18:4-6
Yeaya 7:14, 9:6 Yuhanna 1:1, 14 Yuhanna 20:28 Titus2:13 braniier 1:8 2. Petrus 1:1

Yahve (Ben, Ben Olanm)

Tanr

Yaratl 1:1

Alfa ve Omega (lk ve Son)

Yeaya 41:4 Yeaya 48:12 Vahiy 1:8

Vahiy 1:17, 18 Vahiy 2:8 Vahiy 22:12-16

Matta 12:8 Elilerin leri 7:59-60 ve 10:36 Romallar 10:12 1. Korintliler 2:8 1. Korintliler 12:3 Filipililer 2;10-11

Rab

Yeaya 45:25

Kurtarc

Yeaya 43:3 Yeaya 43:11 Yeaya 63:8 Luka 1:47 1. Timoteos 4:10

Matta 1:21 Luka 2:11 Yuhanna 1:29 Yuhanna 4:42 Titus 2:13 braniier 5:9

Kral

Mezmur 95:3 Yeaya 43:15 1. Timoteos 6:14-16

Vahiy 17:14 Vahiy 19:16

54

Tanm
Yarg

Tanr iin
Yaratl 18:25 Mezmur 50:4, 6 Mezmur 96:13 Romallar 14:10

Mesih sa iin
2. Timoteos 4:1
Yuhanna 1:9 Yuhanna 3:19 Yuhanna 8:12 Yuhanna 9:5

Ik

2. Samuel 22:29 Mezmur 27:1 Yeaya 42:6 Ya. Tekrar 32:3, 4 2. Samuel 22:32 Mezmur 89:26 Mezmur 130:7-8 Yeaya 48:17 Yeaya 54:5 Yeaya 63:9 Yeaya 45:24

Kaya

Romallar 9:33 l. Kor. 10:3-4 1. Petrus 2:4-8

Elilerin leri 20:28 Efesliler 1:7 braniler 9:12

Bedeli deyen Doruluumuz Olan Rab

Yeremya 23:6 Romallar 3:21-22

Koca

Yeaya 54:5 Hoea 2:16

Matta 25:1 Markos 2:18-19 (damat) 2. Korintliler 11:2 Efesliler 5:25-32 Vahiy 21:2, 9

oban

Yaratl 49:24 Mezmur 23:1 Mezmur 80:1

Yuhanna 10:11, 16 braniler 13:20 1. Petrus 2:25 1. Petrus 5:4

Yaratc

Yaratl 1:1 Eyp 33:4 Mezmur 95:5-6 Mezmur 102:25-26 Yeaya 40:28
55

Yuhanna 1:2-3, 10 Koloseliler 1:1518 braniler 1:1-3, 10

Tanm
Yaam Kayna

Tanr iin

Mesih sa iin
Yuhanna 5:21 Yuhanna 10:28 Yuhanna 11:25

Gnahlarn Balaycs
ifa Veren Rab

Yaratl 2:7 Ya. Tekar 32:39 1. Samuel 2:6 Mezmur 36:9 Mis. k 34:6-7 Nehemya 9:17 Daniel 9:9 Yunus 4:2
Mis. k 15:26

Markos 2:1-12 Elilerin . 26:18 Koloseliler 2:13 Koloseliler 3:13

Elilerin . 9:34

Tanr Her Yerdedir

Mezmur 139:7-12 Sleymann zdeyileri 15:3

Tanr Her eyi Bilir

1. Krallar 8:39 Yeremya 17:9-10, 16

Tanr Her eye Gc Yetendir

Yeaya 40:10-31 Yeaya 45:5-13, 18

Matta 18:20 Matta 28:20 Efesliler 3:17; 4:10 Matta 11:27 Luka 5:4-6 Yuhanna 2:25 Yuhanna 16:30 Yuhanna 21:17 Elilerin . 1:24 Matta 28:18 Markos 1:29-34 Yuhanna 10:18 Yahuda 24

Mesih Varolutan nce Vard

Yaratl 1:1

Yuhanna 1:15, 30 Yuhanna 3:13, 31-32 Yuhanna 6:62 Yuhanna 16:28 Yuhanna 17:5

Mesihin Sonsuzluu

Mezmur 102:26-27 Habakkuk 3:6

Yeaya 9:6 Mika 5:2 Yuhanna 8:58

56

Tanm

Tanr iin

Mesih sa iin

Tanr'nn Deimezlii

Yeaya 46:9, 16 Malaki 3:6 Yakup 1:17

Matta 4:10 Yuhanna 4:24 Vahiy 5:14 Vahiy 7:11 Vahiy 11:16
Yzlerce kez Rab yle diyor... diye sz balar.

braniler 13:8

Kendisine Tapnmay Kabul Eder

Matta 14:33 Matta 28:9 Yuhanna 9:38 Filiper 2:10-11 braniler 1:6
Matta 23:34-37 Yuhanna 7:46

Tanrsal Yetkiyle Konuur

57

BLM 5 TANRI, SA MESHTE NSAN OLDU

Kutsal Yazlar Mesih sa'nn hem tam olarak insan, hem de tam olarak Tanr olduunu retir. Pavlus, "nk Tanrln tm doluluu bedence Mesih'te bulunuyor" (Koloseliler 2:9) demitir. Mesih sa, tamamen Tanr ve insan olduundan dolay, Baba'yla ve Kutsal Ruh'la esiz bir iliki ierisindedir. Mesih sa, doumunda gnll olarak Kendisini Baha'nn yetkisi altna koymay semitir. Mesih sa bu ekilde davrand, nk Tanr'nn planna gre byle olmas gerekiyordu. Pavlus bunu Filipililer 2:5-8'de yle aklamaktadr: "Mesih sa'da olan dnce sizde de olsun. Mesih, Tanr zne sahip olduu halde, Tanr'ya eitlii smsk sarlacak bir hak saymad. Ama yceliinden soyunarak, kul zn ald ve insan benzeyiinde dodu. nsan biimine brnm olarak lme, armh zerinde lme bile boyun eip kendini alaltt. Mesih sa'nn Tanr'ya eitliini braktn belirten sz, O'nun balangta Tanr'ya e olduunu gsterir. (Burada Greke 'eitlik' anlamna gelen kelime 'isos', geometride eit al genleri tanmlamak iin de kullanlr).

59

Filipililer'de okumu olduumuz ayetler, Mesih sa'nn iki ekilde varolduunu retir: Tanr olarak (a. 6) ve sonra kul znde (a. 7), "insan benzeyiinde". Pavlus, Mesih sa'nn insan benzeyiinde kul z almasn beklenmeyen birey olarak vurgular, nk Tanr insan olmutur. Mesih sa Tanr'ya eitlii smsk sarlacak bir hak olarak grmedi. Yeryzndeki yaamn, Babas'nn gcyle yaamtr. Tanr'nn Olu Baba'ya itaat edip insan oldu ve gnll olarak Tanr'ya itaatin en st derecesini yerine getirdi: Kendisini dnyann gnahlar uruna kurban etti. sa'nn Tanr'ya itaat etmesi O'nun Baba ve Kutsal Ruh'la olan eitliini bozmaz. Tanr'nn Olu Babasyla ayn doada olmaldr. Bu gerek Yuhanna 5:17-18'de aklanmtr ve Kutsal Kitap yorumcularndan Leon Morris bu konuda u yorumu yapar: "sa, Sept gn Kuds'te sakat bir adam iyiletirmitir ve bunun sonucu olarak Yahudi nderler lgna dnmtr. Bunun zerine sa'nn savunmas yle olmutur: 'Babam hal almaktadr, ben de alyorum' (Yuhanna 5:17). Bu sz zerine lgna dnen Yahudiler O'nu ldrmek istediler: 'nk yalnz Sept gnnn dzenini bozmakla kalmam, Tanr'nm kendi Babas olduunu syleyerek Kendisini Tanr'ya eit klmtr' (a. 18). Burada kullanlan gemi zaman, sa'nn bunu bir kere deil, srekli olarak yapmakta olduunu belirtir. Bununla beraber, bu uygulama hedefsiz veya dini kurallara kar dikkatsiz deildi. Bu uygulama, sa'nn gksel Babasyla olan ilikisinden kaynaklanyordu. Tanr'nn Olu olduu iin, Sept gnnde istedii gibi hareket etmitir. Bu nedenle, Yahudiler sa'nn davrannda sadece 'Sept gnn tutacaksn' buyruuna kar gelinmesini deil, ayrca en ciddi hakaretlerden birisini grmlerdi: Kendisini Tanr'ya e komak. O'na Galile'de 1 eziyet edilmi olmasna armamak gerekir." Mesih sa, Babas'nn almakta olduu gibi Kendisinin de altn sylemitir. Babas'nn kulu olarak deil, O'nun gibi, ayn e deerde almaktadr. Profesr E.W. Hengstenberg'in de belirtmi olduu gibi:

60

"Tanr'nn Sept gn gzetmeden, durmakszn alt Yahudilerce bilinmekteydi. Yahudiler, Yaratl 2:3 'teki yedinci gn yaratc bir i olarak grmektedirler ve her zaman da yle grmlerdir. Bu durum sadece birinci Sept'e aitti. Tanr'nn daha sonraki ilevleri, gnleri ayrdetmez. Bu nedenle, Mesih'in Tanr'ya Baba demesi balamndan Yahudiler'in anlayna gre hakaret sonucu karlmtr." 2 Mesih sa burada, Baba nasl alyorsa Oul'un da ayn ekilde altn vurgulamaktadr. Semi olduu kelimeleri kazayla sememitir. Sept gn almak iin deil, dinlenmek iindi ve Mesih sa Sept gnnde hasta birisini iyiletirmiti. Fakat sa bununla da yetinmeyip, Kendisinin esiz olan Babayla altn sylemitir. Baba srekli olarak yaradln devamn salad gibi, Mesih sa da yaradln devamn salamaktadr (bkz. Koloseliler 1:16). Yahudiler iin bu bir hakaretti. Yahudiler, sa'nn Tanr'ya Baba demekle ne demek istediini anlamlard. sa, Yahudiler'in antlama altnda syledikleri "Tanr babamzdr" anlamndan bahsetmiyordu. Tanrdan Babas olarak bahseden sa, O'nunla esiz ve doal bir ilikiden bahsediyordu. C. K. Barrett bu konuyu yle yorumluyor: "sa, Tanr'nn Babas olduunu ileri srmtr. Tanr'nn ocuu olmas kavram, srail'in konuma geleneine girmemiti bile... Ve sa'nn Tanr'yla birlikte almakta olduu varsaym, sa'nn Tanr'ya eit olduu anlamna gelir." 3 Mesih sa, insandan doarak beden ald iin, Tanr'y yeryznde tm doluluuyla grebiliriz. sa Mesih'te, insan olan Tanr'nn "biricik yceliini" grrz (Yuhanna 1:14). Fakat dier ayetlerde unlar okuyoruz: "Hi kimse beni grp yaayamaz," "Hi kimse hibir zaman Tanr'y grm deildir," "Hi kimsenin grmedii ve gremeyecei" (Msr'dan k 33:20; Yuhanna 1:18; 1. Timoteos 6:16; 1. Yuhanna 4:12, vb.). Hi kimsenin, Tanr'nn gcn tmyle ve tm grkemiyle grp yaayamayaca dorudur. Meleklerin huzurunda olmak bile

61

inanl kiilerde lm derecesinde korkuya ve heyecana neden olmutur (Daniei 10:5-11). Yine de, Tanr 'grlmtr.' Musa Tanr'ya kendisini grmek istediini sylediinde Tanr, "Hi kimse Beni grp yaayamaz" demitir. Fakat buna ramen Tanr Musa'y bir kayann tepesine karp, eliyle Musa'y rterek, 'grkemini' aradan geirmitir. Ardndan Tanr yle demitir: "Ve elimi kaldracam ve arkam greceksin; fakat yzm grlmeyecek" (Msr'dan k 33:23). Musa Tanr'y grmtr fakat sadece gcnn yettii kadar grebilmitir. Tanr'nn 'grlm' olduu baka durumlar da olmutur. Yakup Tanr'nn fiziksel grnm olan bir adamla gretikten sonra Kutsal Yaz'ya gre "Tanr'yla urap O'nu yenmitir" (Yaratl 32:28, bkz. Hoea 12:3-4). Yakup yle demitir: "Allah' yz yze grdm ve canm sa kald" (Yaratl 32:30). Musa, Harun, Nadab ve Abihu srail'in Tanrsn grdler (Msr'dan k 24:9-11). imon'un babas Manoah, "Mutlaka leceiz, nk Tanr'y grdk" (Hakimler 13:22) demitir. Tanr'y gksel bir grmde gren Yeaya; "Rab'bi grdm... Gzlerim ruhlarn Rab'bi olan Kral grd" (Yeaya 6:1-3, 5) demitir. Kutsal Yazlarn akladna gre, insanlar Tanr'nn grkemin ve gcn tam olarak grp yaayamazlar. Yine de Tanr, insann kapasitesinin O'nu kavrayabilecei derecede insana 'grnmtr.' Yeni Antlama'ya gre, Tanr zaman ve tarih ierisinde sa Mesih'in kiiliinde grnmtr. sa Mesih, Kendisini grmenin Tanry grmek olduunu sylemitir (Yuhanna 12:45; 14:5-9). Koloseliler l:15'te Mesih'in "grnmez Tanr'nn grnts" olduu yazlmtr. braniler kitabnn yazar yle der: "Oul, Tanr'nn yceliinin parlts ve O'nun varlnn z grnmdr" (braniler 1:3). 'z grnm' Grekede "z rndr" olarak gemektedir. Buradaki tanm Koloseliler l:15'tekinden ok daha gldr.! Joseph H. Thayer'e gre bu kelime, bir bal mumuna veya metale baslm bir damga anlamnda kullanlyordu. Ayn balamda, bu kelime, Tanr'nn Mesih zerindeki damgasn gstermek iini kullanlmtr. 4

62

Tanr'nn Mesih'teki esini, Kutsal Uleme'nin esininin doluluunun bir gstergesidir. sa Mesih'in geliinin ilk amac, gerei gstermekti. Yarglamak ve vermi olduunu talep etmek iin tekrar yeryzne gelecektir. C. S. Levvis'in de ifade etmi olduu gibi: "Tanr, neden dmann eline gemi olan bu dnyaya klk deitirmi bir ekilde iniyor ve blis'in kkn kazmak iin, bir eit gizli bir topluluk balatyor? Neden kuvvetle inip dnyay fethetmiyor? Yeterince gc olmadndan dolay m? Mesih nanllar O'nun kuvvetle ineceini dnyor. Ne zaman olacan bilmiyoruz. Fakat neden ertelediini tahmin edebiliriz. zgrce O'nun tarafna katlmamz iin bize ans veriyor. Mttefik kuvvetleri Almanya'ya ilerleyene kadar bekledikten sonra, bizden yana olduunu syleyen bir Fransz' dnmemiizdir. Tanr fethedecek. Tanr'nn aka ve dorudan dnyaya karmasn isteyenlerin, Tanr araya girdiinde Tanr'nn neler yapabileceinin farknda olup olmadklarn merak ediyorum. Bu gerekletiinde dnyann sonu gelmi olur. Yaratc sahneye ktnda oyun biter. Tanr kesinlikle fethedecektir; fakat O'nun tarafnda olduunuzu sylemenin ne faydas var yleyse, tm doal evrenin bir rya veya aklnzdan bile gememi baka birey gibi, bazlarmz iin ok gzel, bazlarmz iin ise berbat olan, hibirimizin baka bir ansnn olmayaca bu dnyann eriyip gittiini grmek neye yarar? te o zaman, Tanr klk deitirmeden ortaya kacak. O kadar grkemli olacak ki, bazlar iin dayanlmaz sevgi ve bazlar iin ise dayanlmaz korku saacak. te o zaman, kendi tarafnz tutmakta ok ge kalm 5 olacaksnz." Oul Olan sa Mesih Kutsal Kitap'ta oul kelimesi, genel ve mecazi anlamlarda eitli ekillerde kullanlmtr. Greke'de 'oul' anlamna gelen iki kelime vardr: teknon ve huios. 'Teknon' kelimesi ocuk sahibi olma kkeninden gelir ve oul, kz veya ocuk anlamlarna gelir.

63

Dier Greke kelime olan 'Huios' kelimesi yazl dilde kullanlsa da, Strong's Exhaustive Concordance 'huios' kelimesini yle tanmlyor: "Huios kelimesi geni anlamda mecazi akrabalklar iin 6 kullanlr." Mesih sa iin 'Oul' kelimesi en az drt ekilde kullanlr: Meryem Olu, Davut Olu, nsanolu, Tanr Olu. Bu drt terim, sa'nm Baba'yla ve insanlkla olan doal ilikisini tanmlar: Meryem Olu. sa'nn insan doasna gre bir ailesi vard (Meryem). Bu balamda Nasral sa fiziksel anlamda bir 'oul'du. Davut Olu. Bu balamda, 'Davut Olu (huios)' mecazi anlamda kullanlr. nk Davut'un ilk neslinden deildir (bkz. Matta 22:4245). Bununla birlikte, bu kullanm Mesih sa'nn Davut'tan geldii ve Davut'un mirass olduu anlamna da gelebilir. nsanolu. 'nsanolu' terimi Yahudilie zgdr ve ilk olarak Eski Antlama'da kullanlmtr. nsan iin kullanlan iki kelime (adam ve nos) oul anlamda kullanlr. Bireyden bahsedilirken 'bir insanolu' denilir. rnein, Peygamber Hezekiel'den doksan kez 'insanolu' olarak bahsedilir. Bu kullanm, Daniel 7:13-14'te Mesih'ten bahsedilirken de kullanlr. Yeni Antlama'da 'nsanolu' terimi braniler 2:6-8 dnda tamamen sa iin kullanlmtr. braniler 2:6-8'de kullanlan 'nsanolu' kelimesi tm insanl ele alr. Eski Antlama bu terimi genel anlamda kullanrken, sa bu kelimeyi mecazi unvan olarak kullanmtr. Bu terim Matta, Markos, Luka ve Yuhanna'nn dnda sadece kez kullanlmtr (Elilerin leri 7:56; Vahiy 1:13; 14:14). Bu terim Matta'da 32 kez, Markos'ta 15 kez, Luka'da 25 kez ve Yuhanna'da 12 kez gemektedir. Ve hepsinde de bu terim, sa'nn Kendisi tarafndan kullanlmtr (Yuhanna 12:34'te bu unvann ne anlama geldii baka bir kii tarafndan sorulmutur). Mesih'in yaamnda her ynyle bu terimin sk sk kullanldn gryoruz: Hizmet ederken, eziyet edilirken ve yceltilirken kullanlmaktadr.7 ncil'in ilk drt kitabnda sa, bu unvana tam bir anlam kazandrmtr.

64

Mesih'in bu nvan kullanmas iki dnce izgisinde yer alr. Birincisi, 'nsanolu' teriminin kullanm tanrsal bir anlamdadr. Mesih, gnahlar balama yetkisi olduunu (Matta 9:6); Markos 2:10; Luka 5:24) ve Sept gnnn Rabbi olduunu gstermek iin bu unvan kullanr (Matta 12:8; Markos 2:28; Luka 6:5). Buradaki vurgu Mesih'in yetkisi zerindedir. (Mesih'in sadece Tanr'ya ait olan yetkiye de sahip olduu anlalmaktadr. Mesih'in tanrsall zerindeki bu vurgu, gelecekteki yceltiliiyle ilgili kullanmnda da grlr). kinci, 'insanolu' teriminin kullanm, Mesih'e insan anlam verir. Mesih'in 'insanolu' terimini kullanmasnn amac, tanrsallna iaret etmek olduu gibi, insanlna da iaret etmektir. Bunu ncil'in ilk drt kitabnda iki ekilde grrz. Birincisi, Mesih'in gnlk ilerinde kullanlan unvandr (Matta 11:19). kincisi ise, sa'nn eziyet grmesinden ve lmnden bahsedilirken kullanlan unvandr (Markos 8:31). sa'nn insan olduu fikri, sonunda leceini gsterdiinden, Yahudiler'in Mesih'le ilgili byle bir kavrama inanmalar ok zordu. ncs de; sa Kendisini sadece eziyet ekip lecek olan nsanolu olarak deil, ayn zamanda grkemle dnecek olan Kii olarak tantmtr (Matta 24:30; Markos 14:62; Luka 17:22; 18:8; 22:69, vb.). Sanhedrin'in ve Bakhin Kayafas'n nnde yarglanrken, Kendisini ak bir biimde Daniel 7:13-14'te de belirtilmi olduu gibi 'nsanolu' olarak tantmtr: "Gece ryetlerinde grdm, ve ite, insanoluna benzer biri gklerin bulutlar ile geldi, ve Gnleri eski olana kadar geldi, ve onun nne kendisini yaklatrdlar. Ve btn kavmlar, milletler, ve diller ona kulluk etsinler diye, kendisine saltanat, izzet, ve krallk verildi. Onun saltanat gemeyecek ebedi bir saltanattr, ve krall yklmayacak bir krallktr. Kayafas Mesih sa'ya yle sormutur: '"Yce Olan'n Olu Mesih sen misin?' sa 'Ben'im' dedi. 'Ve sizler, nsanolu'nun kudretli Olan'n sanda oturduunu ve gn bulutlaryla geldiini

65

greceksiniz'" (Markos 14:61-62). sa, bu szleriyle byk bir ycelikle yarglamaya ve yeryznde hkm srmeye geleceini belirtmitir. Kayafas'la olan bu konumasnda sa, 'nsanolu' ve 'Yce Olan'n Olu' unvanlarn kabul eder (bkz. Yuhanna 3:15-17). Gleason Archer, Mesih'in neden insan ve Tanr doasna sahip olduunu yle aklar: "Bu, 'nsanolu' kelimesinin ne anlama geldii sorusunu ortaya atar. Mesih neden tanrsal Yce Kral olarak deil de, yce bir insan olarak temsil edilmitir? Bunun cevab, insann kurtuluunun vazgeilmez paras olan Mesih'in douunda aranmaldr. Adem'den gelen gnahl insanlar, insanlarn gnahlarn zerine yklenen gnahsz bir insan olmadan kurtulua eriemezlerdi. Eski Antlama'da Kurtarc kelimesi, gnahl kiiyi satn alan bir akraba anlamna gelen 'go el' kelimesinden gelir. Bu nedenle, bu kiinin satn ald kiiyle kanda olmas gerekirdi: Gereksinim ne olursa olsun, kimin gereksinimini karlarsa karlasn, ister onu klelikten geri satn alsn (Levililer 25:48), isterse sataca mala fidye yatrm olsun (Levililer 25:25), ister ocuksuz dulla ilgileniyor olsun (Rut 3:13) veya isterse kan c alan olsun (lde Saym 35:19) mutlaka kanda bir akraba olmas gerekiyordu. Tanr srail'e Kendisini fidyeyi deyen Kurtarc (go el) olarak tantmtr (Msr'dan k 6:6; 15:13; Yeaya 43:1; Mezmur 19:14...). Fakat, Tanr bakireden doarak beden almadan nce, Tanr'nn Kendisini nasl sraillilerin go el'i olarak tantaca bir gizem konusuydu. Tabii ki, yaradl yoluyla Tanr onlarn Babas saylyordu, fakat 'go el' fiziksel anlamda kanda bir iliki (akraba) gerektiriyordu. te bu yzden, Tanr bizden bir kii olup bizim sularmzn ve gnahlarmzn cezasn ekmekle, bizleri fidyeyle kurtarmtr. 'Sz, insan olup aramzda yaad. Biz de O'nun yceliini Baba'dan gelen, ltuf ve gerekle dolu olan biricik Oul'un yceliini grdk' (Yuhanna 1:14).

66

Gnahlarmz iin fidye denmeden Tanr bizi balayamazd. Yoksa Kendi Kutsal yasasna kar gelinmesine gz yummu olurdu. Tanr, ancak Mesih'te beden alp insanln gnahlarn tatmin edici bir ekilde ortadan kaldrabilirdi. nk, insan rkn sadece gerek bir insan temsil edebilirdi. Fakat tanrsal adaletin yerine gelmesi iin, gnahn gerektirdii sonsuz cehennem cezasn yalnz Tanr kesin olarak ortadan kaldrabileceinden, Kurtarc'nn Tanr olmas gerekiyordu. Sadece Tanr onlar sonsuz cehenneme gndermek yerine, byle hakl bir kurtulu plnn tasarlayabilir ve gnahlar aklayabilirdi (Romallar 4:5). te, tm alar boyunca inanllar iin etkili bir 8 kurban olan yetkin nsan, ayn zamanda Tanr'nn Kendisiydi." Daniel 7:13 gz nne alndnda, Mesih'in 'nsanolu' terimini kullanmas akla kavumaktadr. Bu unvan, ak bir ekilde Mesih'e ait bir unvandr ve Mesih aka Daniel 7:13'teki kii olduunu ileri srmtr. Daniel'in bahsettii unvann Yahudilerce anlald grlyor. Fakat sa'nm ileri srd iki sav, Yahudi din nderlerince dikkate alnmamtr. Birincisi, Yahudiler ac eken deil, zaferler kazanan bir Mesih'in geleceini umuyorlard. Bekledikleri Mesih'in ruhsal bir nder deil, siyasal bir nder olacan sanyorlard. Fakat sa, nsanolu'nu ac eken ve lmesi gereken Mesih olarak tantmtr. kincisi de, Yahudiler Mesih'in beden alm Tanr olacan dnmyorlard. Geleneksel olarak Mesihi olmak nemliydi, fakat Mesih'in tanrsall bambaka bir kavramd. zet olarak, nsanolu unvan; Mesih'in, fidyeyle satn alan Kurtarc, ac eken insan, gelecek olan yarg ve yeryzne yceliiyle hkmedecek olan ynetici olduunu gsterir. Tanr'nn Olu imdi de 'Tanr'nn Olu' deyimini ele alacaz. Bunu nasl anlamamz gerekiyor? Kutsal leme'deki ikinci Kii olan Tanr Olu sa Mesih, Tanr'nn beden alp yeryznde yaam olduu

67

retiinin ba kahramandr. sa, Kutsal Yazlar'da Tanr'nn Olu olarak anlr. Baba insan olmamtr. Kutsal Ruh insan olmamtr. Oul insan olmutur. Bazlar, 'Oul' kelimesini sadece bir anneden ve babadan doan bir kiiye oul denilebilecei yorumunu yapyorlar. Bu kiilerin yrttkleri manta gre sa, Tanr'nn olu olduundan, ayn zamanda Tanr olamaz. sa'nn sadece bir oul olduunu syleyenler yle sorabilir: "Balangc olmayan bir oul olduunu hi duydunuz mu?" Bu ekilde akl yrterek 'yaratlm' olan oulla, yaratc Baba'y karlatrmak amacndalar. Tabii ki bu soru u ekilde de sorulabilirdi: "Balangc olmayan bir Baba olduunu hi duydunuz mu?" "Tanr'nn Olu (Huios)" terimi ve daha nce zerinde durmu olduumuz 'nsanolu' terimi de, Mesih'in tanrsalln kantlayabilir: nsanolu = Tam nsanlk (ve Tanrlk) Tanr Olu = Tam Tanrlk W. G. T. Shedd yle diyor: "lbirlikteki ikinci kiiye verilen 9 'Oul' unvan, zde var olan ve sonsuz olan bir ilikiyi gsterir." Shedd'in aka sylemek istedii nokta, Oul'un da Baba gibi sonsuz olduudur. Schultz'un da belirttii gibi: "Mesih'in oulluu ve Birinci Kii'nin babal, zde ve konumda birisinin dierinden 10 aa olduu anlamn tamaz." Boettner ise u yorumu yapyor: "lbirlik retii teolojik balamda 'Baba' ve 'Oul' terimlerinin 'varlk kayna' ve stnlk tadklarn gsterir. Ayn zamanda, Semitik ve dou dncesinde, doann benzerlii ve ayn olmas ile varln eitlii fikri, Baba ve Oul'un birbirlerine itaatkr ve baml olduunu belirtir. Tabii ki, Kutsal Yazlardaki szlerin belli ballarn belirleyen Semitik (Yahudilie ait) bilintir ve Kutsal Yazlar'm Mesih'i 'Tanr Olu' olarak tanmlamalar, O'nun gerek Tanrsalln gsterir. Hibir yaratkla paylalamayacak esiz bir ilikiyi gsterir. Bir oul, z doasnda nasl Babasna benziyorsa, yani ne kadar ok

68

insansa, Tanr'nm Olu Mesih de z doasnda Babas gibidir, n yani tanrsallk zne sahiptir."
,

Schultz yle diyor: "Kutsal Yazlar'da, rnein meleklere, Adem'e, Hezekiel'e ve Mesih Inanhlar'na 'Tanr'nn oulan' denilse de, Mesih esiz ve zel bir Ouldur. Griffith Thomas, 'Tanr Olu' unvannn Greke kullanmnda, tanm edat bazen her iki kelimeden nce, bazen de hi kullanlmadn belirtir. Bu ekillerden Tanr anlamna gelen birincisi, Yeni Antlama'da Mesih'i tanmlamak iin 25 kere kullanlr. Bu unvandan dolay, Yahudiler sa'nn ne demek istediini anlam ve O'nu hakaretle sulamlardr (Matta 26:63; Luka 22:70; Yuhanna 19:7). Mesihlik iddias deil, tanrsallk iddiasnda bulunuyordu. Rab Kendi olunu, bakalarnn oullaryla ayn dzeyde snflandrmamtr. Tersine, her iki kavram arasna bir mesafe koymutur (Yuhanna 20:17). Mesih'in rencileri, Tanr Olu olan Mesih'in sonsuzluklar Tanrs olduunu anlamlard." 12 Bu unvann kullanm, Tanr'nm beden alp aramzda yaam olduu gereini kantlar. nsanolu terimi, Mesih'in insan olduu anlamna geliyorsa, Tanr Olu terimi de, Mesih'in Tanr olduu anlamna gelir.

69

BLM 6 LK A NANLILAR TOPLULUUNUN TANIKLII

lk a nanllar Topluluu'nun, sa Mesih'in tanrsalllna olan tankl olduka aktr. lk kilise babalarnn ve dnrlerinin yazdklarna bakarak, bu stn retiye inandklarn kantlayabiliriz. Kilise babalarnn yazm olduklar belgelerde Mesih'ten 'sonsuz,' 'beden alm olan Tanr,' 'yaratc' vb. eitli tanrsal vanlarla 1 bahsedilir. Bazlarndan alnan rnek alntlar yledir: * Polikarp (.S. 69-155): zmir episkoposu, eli Yuhanna'nn rencilerindendi. Polikarp yle yazmtr; "Rab'bimiz sa Mesih'in Tanrs ve Babas, sonsuz Bakahin'in Kendisi, Tanr olan sa Mesih, 2 sizleri imanda glendirsin...." * Ignatius (.S. 110): Antakya nanllar Topluluu'nun nderidir. Polikarp, Klement, ve Barnaba'yla ayn dnemde yaamtr ve Kolose'de ehit edilmitir. Efesliler'e yazd bir mektupta, Mesih'ten 3 "Tanrmz sa Mesih" olarak bahseder. Baka bir mektupta gnatius Polikarp'e yle der: "Her iklimin tesinde, sonsuz ve gzle grnmeyen, fakat bizler iin beden alp 4 bize grnen... bizim urumuza ac eken Mesih'i bekle."

71

Daha sonra izmirliler'den bahsederek Polikarp'e yle demitir: "Mesih'in kanna (Tanr'ya) inanmazlarsa, onlar yarg beklemektedir." s Aadaki alntlar Kirsopp Lake'ten aktarlmtr: 6 gnatius'tan Efeslilere I, selamlar- "...Tanrmz sa Mesih..." gnatius'tan Efeslilere I. 1 - "...Tanr'nn kanyla..." gnatius'tan Efeslilere VII. 2- "...insan olan Tanr..." gnatius'tan Efeslilere XVII. 2- "...Tanr olan sa Mesih bilgisine erimek... gnatius'tan Efeslilere XVIII. 2- "...Tanrmz sa Mesih iin..." gnatius'tan Efeslilere XIX. 3- "...Tanr insan olarak grnmtr... gnatius'tan Magnezyanlara XI. 1- "...Babayla sonsuzlukta olan Mesih... gnatius'tan Magnezyanlara XIII. 2- "...sa Mesih Baba'ya balyd... gnatius'tan Tralyanlara VII. 1- "...Tanrdan sa Mesih'ten... gnatius'tan Romallara, selamlar- "...Tanrmz sa Mesih..." (iki kere) gnatius'tan Romallara III. 3- "Tanrmz sa Mesih..." gnatius'tan Romallara VI. 3- "...Tanr efkatinin rneiyle ac ekeyim... gnatius'tan zmirlilere VIII. 3- "...Tanrmz sa Mesih..." Barnaba Mektubu VII. 2- "Rab olan Tanr Olu... Aratrmac yazar John Weldon yle der: "...gnatius'un, mektup yazm olduu kii veya topluluklarca hakaret ettii savyla eletirilmemi olmas, .S. 115'ten nce, Mesih'in tanrsallnn herkese kabul edilmi olduunu gsterir. * renaeus (.S. 125-200): Polikarp'n rencisidir. 'Yanl Fikirlere Kar" adl eserinde (4:10), Musa'nn Mesih'i nasl grdn ve Musa'nn yanan alda grm olduunun Mesih olduundan bahseder. renaeus Mesih'in Baba Tanr'yla olan ilikisini

72

yle anlatr: "Sz ve Bilgelik, Oul ve Ruh devaml O'nunlayd... 8 'Kendi benzeyiimizde insan yapalm' diyen de O'ydu." * ehit Justin (.S. 110-166): mann bilimsel bir anlamda savunmutur. u szler ona aittir: "ou zaman 'Tanr brahim'e gitti' veya 'Rab Musa'ya konutu' ve 'Rab insan oullarnn ina ettii kuleye geldi' veya 'Tanr Nuh'u gemiye bindirdi' szlerini iittiinizde, bildiimiz Tanrnn buralara gittiini, geldiini sanmayn sakn... nk tarif edilemez olan Baba ve Rab, hibir yere gelmez, gitmez, yrmez, uyumaz veya uyanmaz. brahim, shak ve Yakup, tarif olunamayan Rabbi deil, fakat Oul olan Tanr'y grmlerdir. Musa'yla yanan allardan konuan da Oul Tanryd" (Diyaloglar CXXXV1I). Daha sonra yle devam eder: "Musa ile konuan evrenin yaratcs deildi, Mesih sa, 'melek ve eli', 'Tanr olan,' 'brahim, shak ve Yakub'un Tanrs' ve 'Ben, Ben Olanm' diyendir" (Birinci Tartma 1. XII; 1. XIII). * Klement (. .S. 101): Roma episkoposu. 'reti' adl eserinde (Blm 16) Zekeriya'dan bir alntyla Rab'bi anlatr: "Ve btn mukaddeslerle beraber Allahm Rab gelecek" (Zekeriya 14:5). Ve ondrdnc blmde Malaki 1:11, 14'ten aktarm olduu iki alntyla, Rab'bin Yehova olduunu gsteriyor. "Ben Klement diyorum ki, Tanr'nn yceliinin saltanat asas Rab'bimiz sa Mesih" (XVI). "Malaki'nin Eski Antlama'da, Rab'bin tapnana gelmesini bekledii kii Rab sa Mesih'ti" (XXIII). Bu yazlar, kilise babalarnn yazdklar belgelerden sadece bir kadr. Bu belgelerin uydurma olduklarn syleyenler varsa, kilise babalarnn syledii szlerin aksini kantlayan tarihi belgeleri gsterme sorumluluunu stlenmelidir. Drdnc yzylda, Arius'a kadar kilise babalarnn Mesih'in Tanr olmadn syledikleri bir belge bulunamamtr. kinci olarak, Kutsal Kitap'in deitirilmi olduu iddiasna gelince, buna kar elimizde .S. 325'ten nceki Kutsal Kitap

73

belgeleri bulunmaktadr. Bu belgelerin (para veya btn olarak) Greke ve Latince orijinalleri, gnmzdeki Kutsal Kitap'la ayndr. Bugn elimizde bulunan Kutsal Kitap, eski dnya edebiyatlar arasnda en iyi korunmu olan kitaptr. Yeni Antlama'dan Mesih'in tanrsalln reten ayetleri karmak, tm tarihsel kantlar yalanlamak olur. Mesih'in tanrsallnn bir Hristiyan tarafndan ilk reddedilii, .S. 190'da olmutur. Teodotus adl Bizansl bir deri tccar, Mesih'i reddetmesiyle ilgili u szleri sylemitir: "Ben Tanr'y deil, bir insan reddediyorum..." Daha sonra skenderiyeli bir papaz olan Arius, Mesih'in tanrsalln reddedince bu konu kilise ierisinde byk bir teolojik tartmaya dnmtr. Bu tartmann yaratt yanklar, kilisenin Mesih'in tanrsaln daha nce bu boyutta tartmam olduunu gsteriyor. Yoksa Arius'un retii hemen reddedilirdi. Bunu izleyen iki buuk yzyl boyunca, Mesih nanllar birok eziyete ve ikenceye maruz kalmtr. znik Konseyi, inanllar arasndaki bu anlamazl ortadan kaldrmak amacyla, topluluk nderlerini bir araya getirir. ay sren titiz ve zorlu tartmalardan sonra, Mesih'in tanrsall tm nderlerce onaylanmtr. Arius ve 9 onu destekleyen iki kii, topluluk nderleri arasndan atlmtr. Bazlar, Kral Konstantin'in znik Konseyi'nden muhafazakar bir karar kmas iin nderlere bask yaptn ve byle bir sonu ktn ileri srerler. Bu doru deildir. Eer bir bask olutuysa, bu da Mesih nanllar'nn Konstantin'e olan basksdr. Tarihsel kaytlara gre, ikence edilmi Mesih nanllar'nn yaralarn gren Konstantin, onlarn aralarna gidip yaralarn pmtr. manlar uruna gzlerini veya herhangi bir uzvunu kaybetmi olan Mesih nanllar, Konstantin'den gelecek basklara gz yummazlard. Arius ve taraftarlar, Mesih'in ezeli varlna ve dnyay yarattna inanyorlard. znik Konseyi'nin tartma konusu, sa'nn sadece bir insan olup olmad deil, sa'nn Tanr m, yoksa herhangi bir ilah m olduu zerineydi. Arius, topluluk nderliinden atlm olmasna ramen, yllarca inanllar topluluunu yoldan karmak iin almtr. Bu dnemde

74

muhafazakr grn nderi ve ayn zamanda skenderiye episkoposu olan Atanasius, Arius'un taraftarlarnca be kez srgn edilmitir. .S. 381'deki stanbul (Konstantinapol) Konseyi'nden sonra ortalk sakinlemitir. Uzun tartmalar sonucu tm kartlklara ramen alnan "znik man Bildirisi" karar, hal nanllar Topluluu'nun teolojik bir ke tadr. Mark Noll, znik man Bildirisi'yle ilgili yle der: ".S. 325'te Roma mparatoru Konstantin, nanllar Topluluu'nun nderlerini Marmara Denizi'nin gney dousundaki kk bir kasabada toplantya armtr. Konstantin, dini ekimenin imparatorluun btnln tehlikeye soktuunu dnyordu. Bu ekime, Msr lkesinin skenderiye ehrinde bulunan kk bir kilisenin retilerinden kaynaklanyordu. Papaz Arius'un retilerini yarglayan nanllar Topluluu nderleri, Mesih nancn beyan eden unutulmayacak bir bildiri hazrlamlardr. znik man Bildirisi olarak bilinen bu bildiri, sadece Arius'un retiine kar kmak amacla beyan edilen lbirlik tanm deil, ayn zamanda tarihteki ilk Hristiyan iman bildiriidir. (Bu bildiri hal Ortodoks, Roma Katolik, Luteran ve Episkopal Kiliseleri'nin ayinlerinde kullanlr). Bu bildirinin nemi, dnyann kurtarcs sa Mesih'in esiz doasna gl bir tanklkta bulunmasdr. Arius'un retileri, tm Hristiyanlk tarihi boyunca Mesih nanllar'nin yeni mantk kavramlaryla uratklarn gsterir. Arius'un savunduu nokta uydu: Eer Baba Tanr kesinlikle yetkin, stn ve deimeyense ve hereyin kesin yaratcsysa, o halde yeryzndeki herey ve herkes, Tanr'dan ayr tutulmaldr. Ve Arius varsaymna unu eklemitir; eer herey Tanr'dan ayrlyorsa, o halde sa da Tanr'dan ayrlmaldr. Arius ve izleyicileri, Mesih'in dnyaya gelmeden nce varolduuna ve Mesih'in dnyanm yaratcs olduuna inanyorlard. Arius'a gre, sa dnyann yaradlnda ve kurtuluunda byk

75

bir rol oynamt, fakat Kendisi Tanr deildi. Sadece tek bir Tanr olabilirdi. Bu yzden Mesih mutlaka yaratlmlardan olmalyd. Bu nedenle, Mesih de deiebilir ve gnah ileyebilirdi (tm yaratlanlar gibi) ve Mesih Tanr'nn gerek gcne sahip deildi. Arius'un retilerinin Mesih nancna zarar verdiini farkeden nanllar Topluluu nderleri, znik Konseyi'nde Arius'un retilerine kar u sonulara varmlardr: 1. Mesih Tanr'nn Kendisiydi. sa'nn Kendisi Baba Tanr'yla aynyd. Baba ve Oul'da grlen farkllklar, grev ve iliki farkllklar olarak ele alnmaldr, fakat Baba, Oul ve Kutsal Ruh, tek gerek Tanr'dr. 2. Mesih Baba'yla ayn ze sahipti. Bunu aklamak iin kullanlm olan Greke homoousios (homo = 'ayn', ousios = 'z') kelimesi byk karmaaya yol amtr... Fakat bu kelimenin seilmi olmasnn nedeni, Mesih'in Tanr'nn Kendisi olduunu vurgulamak iindir. Bu durum, sa'nn "Ben ve Baba biriz" szyle zetlenebilir (Yuhanna 10:30). 3. Mesih Tanr'nn 'biricik' Oludur, yaratlmamtr. Yani, Mesih zaman ierisinde yaratlmam, Tanr Olu olarak sonsuzluktan gelmitir. 4. Mesih, insanlarn kurtuluu iin insan bedeni almtr. Mesih'in grevi, insanlar kurtarmakt. Mesih, yaratlanlardan birisi olsayd, insanlarn kurtuluu gerekleemezdi. Gnah, insan Tanr'dan uzaklatrm olduundan, gnahl bir insan, insanlar Tanr'ya getiremezdi. Bu nedenle kurtulu Tanr'dandr. znik man Bildirisi'ne kar kanlar ok olmutur. Arius'un izleyicileri, znik man bildirisinin salam Kutsal Kitap kantlarna ramen, inanlarn brakmak istememilerdir. Kutsal Kitap'ta bulunmayan kelimeler (homoousios gibi) birok Mesih nanls'm rahatsz etmitir. Fakat Atanasius ve dier Arius kartlar, 'tek z' kelimesinin ayr kiilikleri deil, 'Baba, Oul, Kutsal Ruh' lemesiyle tek Tanry oluturduunu anlatmalar, znik man Bildirisi'nin kabul edilmesini salamtr.

76

znik man Bildirisi, bugn bile insan bilgeliini Tanr'nn esini olan sa Mesih'in zerine karmak iin, teolojik speklasyon malzemesi yaplmaktadr. znik man Bildirisi, Mesih'in tanrsal doasn, beden alp yeryzne geliini ve insanlar kurtarn esiz bir ekilde aklar. Sonu olarak, bu iman bildirisi Hristiyan tapnnda ve beyannda kullanldnda, Kutsal Ruh'un Hristiyan imann Hristiyan yaamna uygulad bir ara da olabilir. znik man Bildirisi Grnen ve grnmeyen eyleri yaratan, gklerin ve yerin yaratcs olan, tek yce Baba Tanr'ya inanrm. Ve Tanr'nn biricik Olu, tm evrenden nce var olan, yaratlmam, fakat Tanr'yla ayn ze sahip olan, k veren, tamamyla Tanr olan Kutsal Ruh'un araclyla Bakire Meryem'den doarak beden alp, hepimizin kurtuluunu salayan, insan olan ve Pontus Pilatus'un emriyle armha gerilmi ve ac ekmi olan ve gmldkten gn sonra dirilmi olan ve Kutsal Yazlar'a gre ge alnm olan ve Baba'nn sanda oturmakta olan ve yaayanlar ve lleri yarglamak zere tekrar grkemle gelecek olan ve egemenlii sonsuza dek srecek olan Rab sa Mesih'e inanrm. Ve Rab ve yaam kayna olan, Baba'dan km olan, Kendisi'ne Baba'yla ve Oul'la beraber tapnlan ve Baba ve Oul'la yceltilen, peygamberler ve elilerin nanllar Topluluu araclyla aklam olduklar Kutsal Ruh'a inanrm. Gnahlarn aff iin tek vaftiz olduunu, llerin dirileceini ve dnyann sonunun geleceini beyan ederim. Amin. (Son paragraf 10 .S. 381'de eklenmitir)." Zondervan Resimli Kutsal Kitap Ansiklopedisi'nde Mesih'in tanrsallyla ilgili bir makalede yle yazlmtr: "Mesih'in tanrsalln en ak ve en doyurucu olarak ifade eden kaynak .S. 325'teki znik Konseyi'nde sunulan 'znik

77

man Bildirisi'dir. Bu bildirinin bir paras yledir: 'Tanr'nn biricik Olu, tm evrenden nce varolan, yaratlmam fakat Tanr'yla ayn ze sahip olan sa Mesih...' Bu szde, Mesih'in 'Tanr'nn Kendisi' olduunu gryoruz. 'Tanrsal' kelimesi, 'ilahi' kelimesinden ok daha gldr. Her insanda ilahi bir taraf bulunabilir. Fakat 'tanrsallk' sadece Tanr'ya aittir. Sadece sa Mesih, Kendisi iin byle iddialarda bulunmutur. sa Mesih'in iddialar, O'nun rettiklerinin Tanr'nn rettikleriyle ayn, yaptklarnn Tanr'nn yaptklaryla ayn olduunu gsterir. O'nun kiiliinde Tanr'ya tam bir aklk vardr. Kendi yetkisini gstermesi, Tanr'nn yetkisini gstermesidir. sa Mesih'in iddialarna benzer iddialarda bulunan bir kii ya delidir, ya yalancdr, ya da doruyu sylyordur. Elimizde bulunan kantlarn nda, sa Mesih'in iddia etmi olduu kii, yani 'Tanr'nn Kendisi' olduunu 11 gryoruz." Daha sonralar .S. 451'de Kadky Konseyi toplanmtr. Bu konseyde, sa Mesih'in iki doaya sahip tanrsal kiiliiyle ilgili Kutsal Kitap retii tasvir edilmitir. Bu toplantlarn, ortaya kan teolojik durumlar onaylamak iin olmadn anlamak nemlidir. Bu toplantlarn amac, Kutsal Kitap'in rettii gerekleri vurgulamaktr. O zamanlar, kilise byrken yanl retileri yalanlayacak ve salam retileri duyuracak elektronik haberleme olanaklarmm olmadn unutmaym. nanllar, haberleri birbirlerinden alyorlard. Salam Kutsal Kitap retii vermek, kilise konseylerinin temsilcileriyle oluyordu. te bu ekilde, Roma dnyasndaki Mesih nanllar salam reti alyorlard. Bylece, Mesih'in tanrsallna sadece Kutsal Yazlar'n deil, Kilise tarihinin de tanklk etmekte olduunu gryoruz.

78

BLM 7 MESH'N TANRISALLIINA KARI DURAN BAZI NEDENLER NELERDR?

Bugn, Mesih'in tanrsallna kar kan veya anlama zorluu eken birok insan vardr. Bunlardan bazlarn bu blmde Kutsal Yazlar nda ksaca ele alacaz. "Baba Benden stndr Mesih sa, "Baba benden stndr" demitir (Yuhanna 14:28). Mesih'in tanrsallna kar duran birisi, "Bu ayet Mesih'in Tanr'nn altnda olduunu gsterir" diyebilir. Mesih sa'nn, yeryznde kul znde bulunarak yapt hizmette, derece olarak Baba'dan aa olduu dorudur. Byle bir derece, O'nun tanrsal doasn reddetmez. Ayn blmde Mesih sa, Filip'e yle der: "Beni grm olan, Baba'y grmtr. Sen nasl 'Bize Baba'y gster' diyorsun?" (Yuhanna 14:8-9). Bu sz, hem sa'nn ve hem de Baba'nn doalarnn bir olduunu gsterir. Mesih'i grmek, Tanr'y grmek anlamna geliyordu (bkz. Yuhanna 12:4445). Bu sebeple, sa'nn Baba'nn stnlyle ilgili szleri, yeryznde bulunduu geici durumdan dolaydr.

79

Burada Arthur W. Pink'in "Exposition of the Gospel of John" (Yuhanna ncili'nin Yorumu) adl eserinden bir alnt yapacaz: Babam benden stndr. Mesih'in tanrsalln ve Tanryla olan eitliini reddeden niteryanlarn en ok kullandklar ayet budur. Kurtarc, rencilerine Baba'ya gittii iin sevinmeleri gerektiini sylemi ve daha sonra, Babam benden stndrdemitir. Bunu inceleyerek zorluu aabiliriz. Baba'nn Mesih'ten stn olmas, Mesih Baba'ya gitmekte olduundan, renciler iin sevin kaynadr. Bu durum, eliki yaratan stn kelimesine anlam kazandrr ve bu ayette hangi anlamda kullanlm olduunu gsterir. Kurtarcnn, Bahayla Kendisi arasnda yapm olduu bu karlatrma, Kendi doasna ynelik deil, o andaki karakterine ve durumuna ynelikti. Mesih, Kendi z varlndan bahsetmiyordu. Tanr'ya eit olduunu aklayan sa, sadece kul zn almayp, ayn zamanda insan benzeyiinde domutur. Her iki anlamda da resmi stat (Arac olarak) ve insan doas olarak, Baba'nn altndadr. Bu konuma boyunca ve Yuhanna 17. blmdeki duada sa Mesih, Baba'nn grevlendirmi olduu hizmetiydi. Baba'nn, Oul'a stn olmasnda daha uygun bir anlam vardr. Beden alp insanlarn arasnda yaayarak, utancn ve en keskin acnn ortasna inmekle, Kendisi'nin aalanmasna gz yummutu. Artk ban koyacak bir yeri olmayan 'nsanolu' durumundayd. Zengin olan, bizim urumuza yoksul olmaya raz olmutu. Mesih zntler ve aclar adamyd. Bunun nda, bu ayette Mesih Kendi durumunu, Baba'nm gksel Tapna 'ndaki durumuyla karlatryordu. Baba, en yce grkem tahtnda oturuyordu. Grkeminin parlakln engelleyecek hibir ey yoktu. O'na devaml tapnmakta olan kutsal varlklarla evrilmiti. Beden alm olan Oul'un durumu bambakayd: nsanlarca aalanm, reddedilmi ve yaknda armha ivilenmek zere en gaddar dmanlarla evrilmiti. Bu balamda da Baba Oul'dan stndr. Oul'un Baba'ya gitmesi,

80

durumun tamamen deimesi anlamna gelmektedir. Hi phesiz Oul iin bir kazan olacakt. yleyse, burada karlatrlmas gereken, Mesih'in insan bedenindeyken aalanan durumuyla, Baba'ya ykseltilecei durumudur! Bu nedenle, O'nu gerekten sevenler O'nun Baba'ya gideceini duyduklarnda sevinmi olmaldrlar, nk Baba hem resmi statsnde hem de evre artlar asndan, Oul'dan daha stnd. Kul znde yeryznde bulunup Kendisini gndereni ycelten Mesih'ti." 1 Baba Tanr Mesih'in Badr Ayn trden bir iliki 1. Korintliler 11:3'te de anlatlmaktadr: Ama unu da bilmenizi isterim, her erkein ba Mesih, kadnn ba erkek ve Mesih'in ba Tanr'dr. Bu ayette karlatrma yaplmaktadr: Bunlar, Erkek ve Mesih, erkek ve kadn, Mesih ve Tanr karlatrmalardr. Burada zerinde tartlan konu, Mesih ve Tanr'nn karlatrlmasdr. "Tanr Mesih'in badr. Burada bir stnlk yok mudur?" Bu karlatrmann yetki konusu zerinde olduunu unutmaynz. stnlkten veya alaklktan bahsedilmiyor. Tersine; Mesih dnyadayken insan olarak yaamak iin, Kendisini gnll bir ekilde Tanrnn altnda tutmutur. Mesih sa Baba'ya Boyun Eer Mesih'in Baba'yla olan ilikisini gsteren baka bir ayette u soru ortaya kyor: "Her ey Oul'a bal klnnca, o zaman Oul da her eyi, Kendisine baml klan Tanr'ya baml olacaktr. yle ki, Tanr her eyde herey olsun" (1. Korintliler 15:28). Burada kullanlan "baml olma" (veya boyun eme) fiili, Mesih'in Baba'ya eit olmad anlamna deil, rollerin farkl olduu anlamna gelir. Baml olmak, aa olmak anlamna gelmez. Bu konuyu dnn. Tanrnn, insanlarn gnahlarn kefaretle balamas iin, bir kii'nin Kendisini lme bal klmas gerekirdi. Bu grevi, gnaha snrsz kefaret salama yetenei olan yet-

81

kin bir insan ancak baarabilirdi, nk insanlk iin kann dkmesi gerekecekti. Tanr sadece kusursuz kurbanlar kabul ettiinden, Mesih'in yetkin olmas gerekiyordu. Bunu kim yapabilirdi? Yalnzca Tanr. Ve Tanr'nn Kendisi olan Oul, bizler iin kann dkmtr (Elilerin leri 20:28). Bu grevin baarya ulamasn salayan anahtar kelime 'itaat' kelimesidir: "te, tek bir su, btn insanlarn makmiyetine yol at gibi, bir doruluk eylemi de btn insanlara yaam veren aklanmay salad. Bir adamn szdinlemezlii yznden birou gnahkr klnd gibi, yine bir adamn sz dinlemesiyle bir ou doru klnacaktr" (Romallar 5:18-19). Mkemmel insan olarak Mesih'in, Tanr'ya itaat etmesi ve Tanr'nn insanl kurtarma plann yerine getirmesi gerekiyordu. nsanl, Tanr'yla olan sonsuz ayrlndan kurtarmak iin sa, Baba Tanr'nn planna gnlden boyun emitir. Mesih sa Tann'nn "Biricik OIu"ydu Bazlar Yuhanna 3:16'daki 'biricik Oul' terimiyle (bkz. 1:14, 18; 3:18) Mesih sa'nn yaratlanlardan birisi olduunu iddia edip, O'nun tanrsalln reddederler. 'Biricik Oul' terimi, Mesih sa'nn yaratlm olduu anlamna gelmez. Yuhanna'nn kullanm olduu 2 'biricik Oul' kelimesi 'esiz, benzersiz, bereketlenmi olan' anlamnda kullanlmtr. C. S. Lewis, 'biricik Oul' kelimesini yle tanmlyor: "man bildirilerinden birisi, Mesih'in Tanr'nn yaratlmam olan biricik Olu olduunu ve btn evrenin yaratlndan nce Tanr'da varolduunu belirtir. Mesih'in yeryzne beden alp gelmesi, yalnzca bir bakirenin olu olduu anlamna gelmez. u anda zerinde durduumuz konu, zaman ve meknn yaradlndan nceki durumdur. 'Tm evrenin yaradlndan nce Mesih'in varolduu' ne demektir?

82

Oul'un beden alp yeryznde yaamas ve Tanr'ya Baba demesi, Tanr'yla sa arasnda Baba-Oul ilikisi olduunu gsterir. Eer bir kiinin babasysanz, o kii sizin benzerinizdir. Bir insandan doan bebek insandr, bir ardan doan ar, ardr ve bir kutan doan ku, kutur. Fakat bir ey yarattnzda kendinizden farkl birey yaratrsnz. Ku, kendisi iin yuva yapar, ar kovan yapar, insan kendisi iin ev yapar, hatta kendi benzeyiinde heykel bile yapabilir. Eer iyi bir ustaysa, heykeli tamamen kendisine benzetebilir. Fakat tabii ki bu heykel gerek bir insan olamaz. Sadece insana benzeyen bir ta veya bronzdur. Nefes alp dnemez. inde yaam yoktur. Bu konuyu akla kavuturduumuza gre, imdi baka bir konuya geebiliriz. nsandan doan nasl insansa, Tanrdan doan da Tanr'dr. Tann'mn yarattklar, Tanr deildir. Ayn ekilde insann yaratt da insan deildir. Bu nedenle, insanlar Mesih'in Tanr Olu olmas trnden oullar deildir. Baz ynlerden Tanr gibi olmalarna ramen, Tanr deildirler. nsanlar daha ok, Tanr'nn heykelleri veya resimleri gibidir. Bir insan heykeli insan eklindedir fakat iinde yaam yoktur. Ayn ekilde, insan bir anlamda Tam 'eklinde' veya benzeyiinde olmasna ramen, Tanr'daki yaam trne sahip deildir. ncelikle ilk noktaya (nsann Tanr'ya benzeyiine) bakalm. Tanr'nn yaratm olduu herey, bir anlamda Tanr'nn benzeyiindedir. Evrenin bykl O'nun gibidir. Evrenin byklnn Tanr'ya benzemesi, evrenin yceliinin Tanr'nn yceliine e olduu anlamna gelmez, fakat ruhsal olmayan terimlerle, Tanr'nn yceliinin sembol veya tercmesidir. Madde, enerji sahibi olmakla Tanr gibidir. Tabii ki fiziksel enerji Tanr'nn gcnden farkl bir enerjidir. Bitki dnyas da O'nun gibidir, nk ilerinde yaam vardr ve Tanr yaayan Tanr'dr.Fakat biyolojik anlamdaki bu yaam, Tanr'da olan yaamn sadece bir simgesi veya glgesidir. Hayvanlara geldiimizde, farkl bir eit grrz. rnein bceklerin youn aktiviteleri ve verimlilikleri, Tanrnn srekli aktivitesinin ve yaratclnn semboldr. Memelilerde ig-

83

dsel efkatin balanglarn gryoruz. Bu igd, Tanr'da varolan sevgiyle ayn deildir, fakat Tanr sevgisi gibidir. Bir manzara resmi nasl manzarann kendisi deilse, bu durum da ayndr. Canllarn en stn olan insana geldiimizde, Tanr'nn bildiimiz en iyi temsilcisini grrz. (Dier dnyalarda insandan daha ok Tanr benzeyiinde olan yaratklar olabilir, fakat onlar hakknda bilgi sahibi deiliz). nsan sadece yaamakla kalmaz, ayn zamanda sever ve akl yrtr. Biyolojik yaam, 3 insanda, bilinen en yksek seviyesine ular." brahim'in iki olu olmasna ramen, (shak ve smail) braniler ll:17'de shak, brahim'in 'biricik olu' olarak geer. braniler kitabnda 'biricik oul' kelimesi 'esiz, benzersiz ve bereketli olan' anlamnda kullanlr. Ayn anlam, Yuhanna 3:16'da bahsedilen Mesih sa iin de geerlidir (buradaki tek fark Tanr'nn bir, brahim'in ise iki olunun olmasdr). Biricik Oul kelimesi 'Monogenes' teriminden gelir. Bu terim iki kelimeden olumaktadr. 'Monos' kelimesi 'tek, yaln, sade, yalnz, bir' anlamlarna gelir. 'Genes' kelimesi ise 'tohum, rk, tr, vb.' anlamlara gelir. Birleik bir kelimedir ve 'esiz tr' anlamnda kullanlr. Mesih sa Bir nsand Baz kiilerin Mesih'in tanrsalln kabul etmekte zorlanma nedeni, Kutsal Kitap'ta Mesih sa'nn bir insan olduunun yazlm olmasdr. rnein 1. Timoteos 2:5'te yle yazlmtr: "nk tek bir Tanr ve Tanr ile insanlar arasnda tek bir arac vardr. Bu da insan olan... Mesih sa'dr." Romallar 5:12-21'de gnahlar iin kefaret olann "bir tek insan, yani sa Mesih" olduu yazldr. Kutsal Yazlar, Mesih sa'nn insan olduunu rettikleri gibi, ayn zamanda Tanr olduunu da retirler. Mesih sa, Bakire Meryem'den doan bir insan olmasnn yan sra, Tanr'nn Kendisiydi (Yuhanna 1:1. 14: 20:28; Koloseliler 2:9; Titus 2:13: 2.

84

Petrus 1:1; Ibranler 1:8). Pavlus, Mesih sa nn tanrsalln yle vurgulamtr: "nsanlarca ya da insan araclyla deil, sa Mesih araclyla" (Galatyallar 1:1) bu mesaj aldn syler. Mesih sa bir 'insand' fakat ayn zamanda 'Yahve', 'Tanr Olu', 'rablerin Rabbi', 'krallarn Kral', 'Alfa ve Omega'yd. Mesih sa "Yaradln ilk Doan" Olarak Adlandrlmtr Bazlar 'ilk doan' kelimesinin 'ilk yaratlan' anlamna geldiini sanyorlar. 'lk yaratlan' deyimi, Mesih sa'nn yaratlm bir varlk olduu, varolutan nce varolmad, veya sonsuzluklar Tanrs olmad anlamna gelir. 'lk doan,' 'ilk yaratlm olan' anlamna gelmez. Pavlus, Mesih'in 'tm yaradln ilk doan' (Koloseliler 1:15) olduunu beyan ettiinde 'miras, en st rtbe' anlamna gelen Greke 'prototokos' kelimesini kullanr. Eer 'ilk yaratlan' demek isteseydi, o zaman Greke 'protoktistos' kelimesini kullanmas gerekirdi. Kutsal Yazlar'n hibir yerinde Tanr'nn sa'y 'yaratm' olduu yazmaz. 'Theology on the Person of Christ' (Mesih'in Kiilii zerine Teoloji) adl eserinde Lewis Sperry Chafer yle yazmtr: "lk Doan olarak evrilen bu unvan Mesih'in, tm yaradln nderi olduu, her eyden nce geldii ve hereyin varolmasn salad 4 anlamna gelir (Koloseliler 1:16)." sa hem ilk yaratlan, hem de Kutsal Kitap'n belirttii gibi her eyin yaratlmasn salayan kii olamaz. Eer sa, tm varlklarn yaratlmasn salamsa, o halde Kendisi yaratlanlardan birisi olamaz. Mesih sa ve Tanr Birdir Mesih sa yle demitir: "...Onlara sonsuz yaam veririm; asla mahvolmayacaklar. Onlar hi kimse elimden kapamaz. Onlar bana veren Babam her eyden stndr. Onlar Baba'nn elinden kapmaya kimsenin gc yetmez. Ben ve Baba biriz" (Yuhanna 10:28-30). Mesih sa Tanryla bir ve ayn olduunu mu (buz ve

85

suyun doalarnn ayn olduu gibi) yoksa sadece Tanr'yla olan bir ama birliini mi iddia ediyordu? Metne bakacak olursak, Tanr ve Mesih ayn kiilerdir. lk olarak, sa Mesih'in szlerini kltrel olarak 2000 yl sonraki bizlerden daha iyi yorumlayabilen Yahudiler, sa'nn kendilerine yneltmi olduu szlerin 'Tanr' anlamna geldiini anlamlard. Bunun zerine yerden ta alan Yahudiler, yle cevap verdiler: "Seni iyi ilerden tr deil, kfr ettiin iin talyoruz. nsan olduun halde Tanr olduunu ileri sryorsun" (Yuhanna 10:33). Greke'de 'tek, bir' kelimesi eril (heis), cinssizdir (hen). Bu da sa ve Tanr'nn ayn zden geldiklerini belirtir. nc eril tekil ahs olarak (heis) kullanlm olsayd, Baba ve Oul arasnda kiisel bir ayrm olmadan, tek kii anlamna gelecekti. Aada Yuhanna'dan alnan ksm, Mesih sa'nn hakaret sulamasna verdii yanttr. Yasa altnda yetimi bir Yahudi iin, Mesih sa'nn szleri bir anlam ifade ediyordu. Bu ayetler, Yahudiler'in Eski Antlama'y nasl anladn bilmeyenler iin (zellikle Mesih'in tanrsall konusuyla balantlysa) anlalmas zor ve kolayca yanl anlalabilecek ayetlerdir: "sa u karl verdi: Yasanzda, 'Siz ilahlarsnz, dedim' diye yazl deil mi? Tanr, kendilerine szn gnderdii kimseleri ilahlar diye adlandrr. Kutsal Yaz da geerliliini yitirmez. Baba beni kendine ayrp dnyaya gnderdi. ylese 'Tanr'nn Oluyum' dediim iin bana nasl 'Kfr ediyorsun' dersiniz? Eer Babamn ilerini yapmyorsam, bana iman etmeyin. Ama yapyorsam bana iman etmeseniz bile, yaptm ilere iman edin. yle ki, Baba'nn bende, benim de Baba'da olduumu bilesiniz ve anlayasnz.' O'nu yine yakalamaya altlarsa da, ellerinden syrlp kurtuldu" (Yuhanna 10:34-39). Buradaki karmaann ounluu, Mesih sa'nn kullanmakta olduu 'ilhlar' kelimesinden gelmektedir (a. 34). Mesih sa yle bir iddiada m bulunuyordu: "Baka insanlara 'ilhlar' olduklar

86

syleniyor. yleyse ben Kendime neden 'Tanr'nn Olu' demiyeyim?" (bu ekilde dolayl ynden Kendisinin tanrsal birisi deil, bir insan olduunu belirtmi olur). "Sizlerin ilhlar olduunuzu syledim" sz Mezmur 82:6'da geer. Mezmurlar'da kullanlan 'ilhlar' kelimesi branice 'elohim' kelimesinden gelir (eloah = 'ilh', im = oul eki 'ilhlar'). Eski Antlama'da Tanr iin 'Elohim' kelimesinin kullanlmas, Kutsal Kitap'in bir eit politeizm (ok tanrclk) retii verdii anlamna gelmez. Eski Antlama boyunca Tanr'dan bahsedildiinde 'Elohim' ile birlikte tekil fiil ekli kullanlr ['Balangta Tanr (oul: Elohim) gkleri ve yeri yaratt (tekil fiil)' -Yaratl 1:1]. Kutsal Kitap'n dili Matta 28:19'da da grld gibi, lbirlik retiiyle uyum ierisindedir. Matta 28: 19'da "Baba, Oul ve Kutsal Ruh" ad tekil isim olarak kullanlmtr. Yani "Baba, Oul ve Kutsal Ruh" bir ad altnda toplanmtr. Mezmur 82'de geen 'ilhlar' (Elohim) kelimesi, Tanr'nn adaletini aklayan 'hakimler' iin kullanlmtr. Tabii ki bu hakimler Tanr deillerdi. Msr'dan k 21:1-6 ve 22:9, 28'de 'yarg, hakim' anlamnda kullanlan kelime 'elohim' kelimesidir. Mesih sa'nn konumas, Eski Antlama balamnda bir alntyd. Neden? Grne gre sa, Yahudilere 'Tanr'nn Olu' teriminin kullanlndan neden bu kadar rahatsz olduklarn soruyordu. Yahudiler, daha nce de bu kelimeyle karlamlard (Mezmur 82'de insanlara 'ilhlar' denmesi bunun bir rneidir). nlerindeki konu uydu: "Bu terimin kullanlna taklp kalmayn. Bana (sa'ya) bakn. Benim ilerime bakm. Bunlar Tanr'dan m? Eer Tanr'dan ise, o halde Kendime verdiim adlarla birlikte sylemi olduklarma inann." Mesih sa daha nceki tanrsallk iddiasm reddetmiyordu, ayn zamanda yapt ilerin iddialar hakkmda Yahudilere gven verip vermedii sorusunu soruyordu ("Ben ve Baba biriz" iddias). Buradaki tartma aadan yukar doru kmaktadr. Eer mecaz anlamda kendilerini 'ilahlar' olarak adlandranlar varsa, "Tanr'nn kutsayp bu dnyaya gnderdii" (Eski Antlama hakimleri Tanrnn kutsamasyla dnyaya gnderilmemilerdi) kiinin Ken-

87

disine 'Tanr'nn Olu' demesi de doru olurdu. sa, gerekten de, lleri diriltmekle, sonsuz yaam vermekle, yaradln gnahlarn yklenmekle; yaradl deitirmekle (suyu araba evirmekle, frtnay durdurmakla) Baha'nn iini yaptn kantlamtr. Mesih sa'nn Bilgisi "Snrlyd Bir insan olarak Mesih sa snrl bilgiye sahipti. kinci geliinden bahsederken yle der: "O gn ve o saati, ne gkteki melekler, ne de Oul bilir; Baba'dan bakas bilmez" (Markos 13:32). Daha nce de belirtmi olduumuz gibi, 'kul zn alan' Mesih insan olarak Kendisine deil, Baba'ya gvenerek yaamay semitir. rnein, baz ayetlerde yle demitir: "...Oul Kendiliinden birey yapamaz" (Yuhanna 5:19). "Ben Kendiliimden hibir ey yapamam" (Yuhanna 5:30). "Ben her zaman O'nu honut edeni yaparm" (Yuhanna 8:29). "Bende yaayan Baba, Kendi ilerini yapyor" (Yuhanna 14:10). Mesih sa insan eklindeyken, dnecei saati bilmediini sylediinde, kul znde bulunmasnn getirmi olduu snrlamalardan dolay byle sylemi olabilir. Mesih sa'nn bu ekilde konumas, Tanr'ya eit olmadndan deil, tm tanrsal ayrcalklarn kullanmay sememi olduundan dolaydr. "Tanr'dan Baka yi Olan Yoktur Bir gn bir adam Mesih sa'ya, "yi retmen..." diye yaklatnda sa adamn szn kesip, "Bana neden iyi diyorsun, iyi olan tek biri var, O da Tanr'dr" (Markos 10:17-18) demitir. Burada ilk akla gelen, Mesih sa'nn tanrsalln reddetmekte olduu olabilir. Hayr, reddetmiyordu. Tersine tek iyi olann Tanr olduu gereini vurguluyordu. Kutsal Yazlar olduka aktr; sa 'gnahsz,' 'kutsal,' 'masum,' 'doru,' 'gnahkarlardan ayrlm,' ve 'bozulmamt' (Elilerin leri 3:14; 2. Korintliler 5:21; braniler 4:15; 7:26; 1. Petrus 2:22; 1. Yuhanna 3:5). Tm iyilik standartlarna gre, sa Mesih gerekten de 'iyiydi.' O halde sa, Tanr'yla Tanr'nn 'iyilik' niteliini paylamtr.

88

Mesih sa'nn bu adamn yaklamna byle bir karlk vermi olmasnn nedeni, bu adamn Mesih'in kim olduunun derinliini anlamasna yardmc olmak olabilir. Mesih sa bu adama Tanr'dan baka hi kimsenin iyi olmadn syledikten sonra, tm maln satp, Kendisini izlemesini sylemitir. Mesih sa'nn, 'Tanr'y izle' deil 'Beni izle' dediine dikkat ediniz. lk izlenimlerin tersine, bu ayet Mesih'in tanrsallna gl bir destektir. Sonu olarak, hemen hemen btn kart tartmalar, Filipililer 2:6-11'de anlatlan Mesih sa'nn iki doaya sahip olduu (insansal ve tanrsal) retiinin yanl anlalmasndan dolay, sa'nn Tanr olduunu reddetmekteydi. Mesih sa Tanr ve insan olarak 'iki ekilde varolmutur' (ayet 6 ve 7). Birinci doas Tanr'yla 'eitliini,' ikinci doas ise 'mtevazi' doasn gsterir. Hemen hemen btn ayetler, Mesih sa'nn Baba Tanr'ya eit olmadn savunmak iin kullanlyordu ve bu nedenle, Tanr'yla bir olmad sylenerek, Tanr'nn gklerdeki yce konumuyla sa'nn 'mtevazi' doas karlatrlyordu. Mesih sa'nn, Baba Tanr'yla olan yce eit konumunu, insan bedeni alp insanlarn gnah iin lmek, ve dirildikten sonra yce konumuna dnmek iin brakm olduu gerei gz ard edilmektedir.

89

BLM 8 SA MESH SZN RAB'BNZ MDR?

Tm kantlar inceleyen bir kiinin, sa Mesih'in tanrsallna inanp inanmayacana karar vermesi gerekir. Kendilerine Mesih nanls diyenlerin de kabul edecei gibi, Mesih sa yaam, lm, gmlm ve dirilmitir. sa Mesih yle der: "Benim O olduuma iman etmezseniz, gnahlarnzn iinde leceksiniz" (Yuhanna 8:24). Pavlus yle yazmtr: "sa'nn Rab olduunu aznla aka syler ve Tanr'nn O'nu lmden dirilttiine yrekten iman edersen, kurtulacaksn" (Romallar 10:9). Eer Mesih Tanr'ysa ve kurtulu iin O'nun tanrsallna inanmak gerekiyorsa, vereceimiz karar ok nemlidir. C. S. Lewis, inancndan pheli bir arkadana (Arthur Greeves) yazd bir mektubunda, sa Mesih'in tanrsallnn nemi zerinde durmutur: "Bence byk zorluk udur: Eer O Tanr deilse kimdi veya neydi? Matta 28:19'da u nemli forml gryoruz: 'Baba, Oul ve Kutsal Ruh adyla...' Kimdir bu 'Oul'? Kutsal Ruh bir insan mdr? Eer deilse, O'nu 'gnderen' bir insan mdr (bkz. Yuhanna 15:26)? Koloseliler l:17'de Mesih her eyden ncedir

91

ve herey O'ndadr. Bu nasl bir insandr? Yuhanna'nn birinci blmnde anlatlan o muhteem aklamadan bahsetmeyeceim. Daha az ak olan bir ayete bakalm. Kuds iin alarken neden birdenbire yle demitir?: 'te bunun iin size peygamberler, bilge kiiler ve dinbilginleri gnderiyorum' (Matta 23:34). Bu kii iin kim, Tanrdr veya delidir diyebilir? Gnahlar balayan bu kii kimdir? Peki ya Markos 2:18-19'a ne demeli? Nasl bir insan, oru gibi baz gereklilikleri istedii zaman geersiz klabilir? Okul yneticilerinin dnda okulun tatil olduunu kim syleyebilir? Mesih'in tanrsallk konusu, zlmesi gereken bir problem deil, zerini kaplayan alarn almas gereken bir konudur. Tabii ki bu ayetlerin geerliliini reddedebilirsin, fakat o zaman ben de bu oyunu oynayp, senin savunduun noktalar iin ayn iddiada bulunabilirim! Tanr denenemez denildiinde, ben bunu ak bir gerek olarak grrm. Tanr lemeyecei gibi denenemez de. Mesih yeryzne, Tanr'nn isteini yapp ac ekmek zere gelmitir. Tanr, Tanr olarak gelip, Mesih'in beden alarak yapm olduu bu grevi yapmazd. Eer Mesih'in tanrsalln kaldrrsan, Mesih nanc'ndan geriye ne kalr? Yeni Antlama'da beyan edilen bir insann lm, nasl olur da tm insanlar etkileyebilir?" 1 te esas nokta da budur. Hibir insan, tm insanlk zerinde zel bir etkide bulunamaz. Tanr'nn hibir benzeri, insanlar tatmin edemez. Mesih nanc'nn dayand temel nokta olan kurtuluumuz, sa Mesih'in sadece bir insan olmasma deil, Tanr olmasna dayanr. Kurban kuzusu olarak ikence edilen, armha gerilip ldrlen ve gmlen kuzunun, srden birisi olmas gerekiyordu. Tanr, bizim kardeimiz olma durumunda deildir, fakat Tann'nn Olu bizim kardeimizdir. Mesih'in tanrsalln reddedenlerin ounluu, lbirlii veya Mesih'in iki doasn 'olanaksz' veya 'mantksz' olduu iin

92

reddetmektedir. Onlara gre; 'Tanr bir armha ivilenemez...' 'Tanr Ruhtur' veya 'Tanr Kendisini Kendisine sunmaz' ya da 'Tanr beden alp doamaz.' Bu szleri syleyenler, Oul'un kul zn almakla Kendisini Baba'ya sunmu olduunu ve Baba Tanr iin olanaksz olan hibir ey olmadn gz ard etmektedirler. 'Mantkl' veya 'olabilir' gibi kavramlarn, Tanr'nn gstermi olduu eyleri yarglamasna izin vermemeliyiz. Buradaki konu bizim ne kavrayabileceimiz deil, Tanr'nn ne sylediidir. ncil'i okuduumuzda, sa'nn insanlardan temel tepki alm olduunu gryoruz: nefret, aknlk ve sayg... O'nun iddialarn anlayanlar, olduklar gibi kalamamlardr. sa Mesih, tm insanlarn Kendisini ya kabul etmelerini, ya da reddetmelerini ister. Mesih sa'y kere reddetmi olan Petrus, sa'nn kul z alm Mesih olduuna inandndan dolay ehit edilmitir. Mesih Petrus'a, kim olduunu sorduunda Petrus yle beyan etmitir: "Sen yaayan Tanr'nn Olu Mesih'sin" (Matta 16:16). Petrus'un cevabna karlk veren Mesih sa, Petrus'un szlerini kabul edip yle demitir: "Ne mutlu sana, Yunus olu Simun! Bu srr sana aan insan deil, gklerdeki Babam'dr" (Matta 16:17). Mesih sa'nn diriliinden phe etmi olduu iin, genellikle Tomas'tan 'pheci Tomas' diye bahsedilir. Sonunda, diriliten sonra Mesih'i gren Tomas O'na tapnarak; "Rab'bim ve Tanrm!" (Yuhanna 20:28) demitir. 0 zamandan beri, yzyllar boyunca Mesih sa'nn u sorusuyla karlaan birok kii ayn ekilde bocalamtr ve bocalamaktadr: "Benim kim olduumu sylyorsun?" Aada gsterilen emada l bir aklamayla yz yze geliyoruz:

93

SA TANRI OLDUUNU SYLYOR

(K SEENEK)
ddialar YANLITI
ddialar GEREKT

(ki Seenek)
ddialarnn YANLI Olduunu BLYORDU

O Rabdir

ddialarnn YANLI Olduunu BLMYORDU

(ki Seenek)
RED

KASITLI OLARAK YALAN SYLEMT

O Bir YALANCIYDI
O Bir KYZLYD

CDD BR YANILGIDAYDI

KABUL Edebilirsiniz

Edebilirsiniz

O Bir DELYD

O Bir CND
Yalan Uruna ld in Bir APTALDI

Yukardaki emann daha geni bir aklamas iin "Evidence That Demands a Verdict" (Hkm Gerektiren Bir Kant - Blm 7) ve "Marangozdan da te" (Blm 2) adl kitaplara baknz. Mesih'in tanrsalln destekleyen daha geni bir tarihi aklama iin "The Resurrection Factor" (Dirili Faktr) adl kitab okuyunuz. Peki ya siz ne durumdasnz? Mesih'in kim olduunu dnyorsunuz? Sadece bir din mensubu musunuz, yoksa Olu sa Mesih araclyla yaayan Tanr'yla kiisel bir iliki ierisinde misiniz? Karar vermeye istekli olanlar iin, Mesih'in tanrsallna inanc destekleyen yeterince kant vardr. Tomas sa'ya "Rab'bim ve Tanrm" dedikten sonra sa yle karlk vermitir: "Beni grdn iin mi iman etin? Grmeden iman edenlere ne mutlu!" (Yuhanna 20:29).

94

BLM 9 BU KTABIN YAZARLARI SA MESH'TEK YEN YAAMI NASIL KEFETTLER?

Bart Larson Mesih nanc'nn anlamn ocukken (pazar gnleri aldm kilise retiinden de te) nl bir mjdeci olan Billy Graham' televizyonda izlerken anlamaya baladm. O zamana kadar, birok Mesih nanls'nn iki yzl veya garip insanlar olduklarn dnyordum. Dr. Graham'n vaazn iitince, yreimde bireyler olduunu hissettim. Ne kadar znel de olsa, Tanr'nn varlnn odada benimle birlikte olduunu hissedebiliyordum. Dr. Graham'n aklad dncelerden birisi, Tanr'nn tamamen pak ve gnahsz olduu ve bizlerin gnahl olduumuz dncesiydi (rn. bilinli veya bilinsiz olarak, her birimiz Tanr'ya kar geldik ve O'nun yetkinliinden yoksun kaldk). Kendimi, "Fakat hakim bey, ldrmemi olduum insanlar gz nnde bulundurunuz!" diyen adamn durumundaym gibi hissettim. Kutsal ve doru olan Tanr'nn karsnda, tamamen suluydum ve gnahl doamda bir deiiklik yapmadan, cenneti kirletmi ve bozmu olurdum.

95

Gnahkr olduumu ne kadar ok reddettiysem, kendimi o kadar ok sulu hissettim. Kendi standartlarma gre bile yaamadmdan, Tanr'nn standartlarna gre yaamak benim iin ok uzakt. Dr. Graham konumasnda, kiliseye gitmenin yeterli olmadn sylemiti. Kiliseye gitmek, insan Mesih nanls yapmyordu (seraya girmenin insan iek yapmad gibi) ve gerek bir Mesih nanls olmak, pasif bir inan deil, aktif bir inan gerektiriyordu. Niagara elalesi'nin zerine ekilmi gergin bir ipten srtna yklemi olduu yz kiloluk bir kum torbasyla geen bir canbaz, izleyicilerden birine, "tekrar ayn eyi yapabileceime inanyor musun?" diye sormu ve izleyici de "Tabii ki!" diye karlk vermi. Bunun zerine srtndaki kum torbasn atan canbaz, "yleyse srtma k, tekrar deneyelim" demi. Gerek inan, Mesih nanc'nn iddialarn sadece mantksal olarak kabul etmek deildir. Mesih nanc, ip zerindeki canbaza gvenip, onun zerine kmaya benzer. Kutsal Kitap'n szlerine gvenerek iman etmiyorsanz, inancnz Kutsal Kitap'n temeline dayanmyor demektir. Bir yargcn kz, hzl araba kulland iin mahkemeye karlm. Durumann sonunda, yarg kzna en ar para cezasn verdiinde, herkes arm. Daha sonra oturduu yerden kalkan yarg, vezneye gidip, kznn para cezasn demi. Bu ekilde hem yasann yerine gelmesi salanm, hem de baba sevgisi tatmin olmutur. Dr. Graham konumasnda, Tanr'nn ayn eyi sa Mesih'in kiiliinde nasl yapm olduunu yle aklad: "Tanr, insan bedeni alp, insanlk iin lmekle, bize olan sevgisini gstermiti." Dr. Graham, gnahmz itiraf edip Mesih'in bizim iin ldne ve diriliine iman araclyla, Tanr'nn balamasna kavuacamz aklamt. Tanr'nn affn ne kazanabilir, ne de bedelini deyebilirdik. Kurtuluumuz, Tanr'dan gelen, ya kabul edeceimiz ya da reddedeceimiz bir armaand. Birka yl Mesih nanc'n benimsemedim. Bunun nedeni, kendilerine sayg duyacam baz Mesih nanllar'yla karlamamn olduka zaman alm olmasyd ve ayn zamanda hal nasl Mesih

96

nanls olunaca konusunda bilgi sahibi deildim. Fakat sonunda ogn geldi. Bir konumac, olduka uygun bir ortamda, nasl Mesih nanls olunacam aklad (Buna benzer dier frsatlar utanma riskinden dolay geri evirmitim. Bunun hibir ie yaramayacandan ve kendimi aptal yerine koymaktan ekmiyordum). Bylece, lise rencilerine ynelik bir konferansta (Topeka, Kansas) sessizce dua edip Mesih'i yaamm ynlendirmeye ardm. Gerekten de Mesih yaamma girmiti! Daha nce hi hissetmediim bir huzura sahiptim. Eskiden kalma tm sululuk nilerim yok olmutu ve yaamak iin yeni bir sevincim ve yeni bir sebebim olmutu. Tanr'nn gerekten de duam cevaplamas bana alacak bir mutluluk vermiti. Tanr benimle ilgilenmiti! Baz zamanlar, Mesih nanls olduktan sonra bile, kendimi bir sepetin iinde Tanr'nm kapsnn nne terk edilmi ve Tanr sevgi dolu olduu iin, beni ieri almak zorunda kaldn hissediyordum. imdi byle olmadn biliyorum, nk Tanr yce sevgisiyle beni semitir (Efesliler 1:4-5). Tanr, gelecek olan herkese "gelin" diyor! Sizinle ilgilenen ve Tanr'nn sevgisini yaam bir kii olarak yapabileceim tek ey, sizleri kararsz kalmamaya tevik etmektir. Tanr sizi seviyor ve size olan sevgisini beden alp, sizin iin lerek kantlamtr. te Mesih'in doumunun ve tanrsallnn sebebi budur ve Josh ile birlikte bu kitab yazmamza neden olumtur. Josh McDowell
1

Mesih nanls olmadan nce Kutsal Kitap'n tarihsel ynden gvenilir bir belge olmadn, diriliin tarihsel bir gerek olmadn ve Mesih nanc'nn uygun bir alternatif olmadn kantlama giriiminde bulundum. Yazdm kitaplarda aklam olduum kantlar bir araya getirdikten sonra, dayandm baz noktalarn ayakta duramadn grdm. nk sa Mesih gerekten de iddia etmi olduu gibi, Tanr'nn Olu'ydu. Kutsal Kitap'n ve Mesih'in tarihsel olarak gvenilir olduu sonucuna varmam, iimde youn bir bocalamaya neden oldu.

97

Aklm btn bunlarn doru olduunu sylerken, isteim beni farkl bir yne ekiyordu. Mesih nanls olmann, yer sarsnts gibi bir tecrbe olduunun farkna vardm. Yaammda sulu olduum akt. sa Mesih, Kurtarc olarak ve benim gnahlarm uruna armha gerilmi olarak, beni Kendisine aryordu. Beni davet edii yleydi: "te kapda durmu, kapy alyorum. Eer biri sesimi iitir ve kapy aarsa, onun yanna gireceim" (Vahiy 3:20). "Ancak, kendisini kabul edip, adna iman edenlerin hepsine, Tanr'nn ocuklar olma hakkn verdi" (Yuhanna 1:12). Su zerinde yrm olmas veya suyu araba evirmi olmas, beni ilgilendirmiyordu. Gsteri merakls birisinin yaamm fethetmesini istemiyordum. Ayn zamanda, akademik kariyerimi srdrmek ve meslektalarm arasnda edinmi olduum bilimsel kariyerime zarar gelmesini istemiyordum. te karar noktasna gelmitim. Aklm, Mesih nanc'nn doruluunu sylerken, isteim buna kar kyordu. Ne zaman u cokun Mesih nanllarnn arasnda bulunsam, iimdeki karmaa daha da younlayordu. Kendinizi berbat hissettiinizde, iinde bulunduunuz mutlu insan topluluunun sizi ne kadar ok rahatsz ettiini anlarsnz. Onlarn mutluluu karsnda kendimi sefil birisi gibi hissederek, oray terkederdim. yle bir noktaya gelmitim ki, akam saat 22:00'da yattm halde, ancak sabahn drdne doru uyuyabiliyordum. sa'y aklmdan karmam gerektiini biliyordum, yoksa aklm oynatacaktm. Yeni Yaamn Balangc Aklm ap, niversitenin ikinci ylndayken 18 Aralk 1959'da, akam saat 20:30'da bilimsel olarak ikna olduktan sonra, Mesih nancn benimsedim. Birisinin "Nasl biliyorsun?" sorusuna "Ben oradaydm" karln verdim. O akam dua ettim. Tanr'nn diri Olu sa Mesih'le kiisel bir iliki kurmak iin, drt ey iin dua ettim. Belirli bir zaman sreci iinde, bu iliki yaamm deitirdi.

98

lk olarak yle dua ettim; "Rab sa, armhta benim uruma ldn iin sana krediyorum." kinci olarak ise yle devam ettim; "Yaammda Seni honut etmeyen eyleri itiraf ediyorum ve beni balayp gnahtan arndrman diliyorum." (Kutsal Kitap'ta, "Gnahlarnz kzl da olsa, kar gibi bembeyaz olacaklar" [Yeaya 1:18] diye yazlmtr). nc olarak, "Hemen u anda bildiim en iyi ekilde, kalbimin ve yaammn kapsn sana ayor ve Kurtarcm ve Rab'bim olarak Sana gveniyorum. Yaammn kontroln eline al. imi deitir. Ve beni olmam istediin gibi bir kii yap" diye dua ettim. Dua ederken sylediim son sz ise uydu: "manla yaamma geldiin iin teekkr ederim." Bu iman, Kutsal Ruh'un gstermi olduu kantlara, tarihsel gereklere ve Tanr'nn Sz'ne dayanyordu. Eminim ki, dindar insanlarn ilk kez Mesih nanc'n kabul ettiklerinde bahsettikleri "imek akmn" duymusunuzdur. Ben dua ettikten sonra, hibir ey olmad. Gerekten de hibir ey olmad. Hatta karar verdikten sonra kendimi daha kt hissettim. Kusacam sandm. imden hastalandm dnyordum. Kendi kendime, "Olamaz, McDowell, neyin iine girdin imdi?" diye soruyordum. Gerekten de en u noktaya kadar gelmi olduumu hissediyordum ve baz arkadalarm da benimle ayn fikirdeydiler. Yaammdaki Deimeler Fakat Rab'be geliimin ilk alt ayndan sonra, yanl bir karar vermediimin bilincindeydim. Yaamm deimiti. Bir niversitenin tarih blm bakanyla tartrken, ona yaammn deitiini syledim. Benimle alay edercesine bana yle dedi: "McDovvell, Tanr'nn gerekten de 20. yzylda yaamn deitirmi olduunu mu sylyorsun? Hangi ynlerden?" Krkbe dakika boyunca deiiklikleri anlattktan sonra, "tamam bu kadar yeterli" diyerek beni susturdu.

99

Aklsal Huzur. Yaammdaki deiiklikleri anlatrken akladm deiimlerden birisi de yorgunluumdu. Her zaman dolu olan bir kiiydim. Ya kz arkadamla zaman geiriyor ya da be para etmez etkinliklere katlyordum. Aklm yle megul ve karmaa iindeydi ki, ders almaya ve dnmeye frsat bulamyordum. Fakat yaamm Mesih'e adadktan birka ay kadar sonra, aklmda bir eit huzur vard. Yanl anlamaynz. Aklmdaki karmaann yok olmasndan bahsetmiyorum. sa Mesih'le olan ilikimde karmaann yok olmasn deil, karmaaya nasl yaklalacan grdm. Bu huzuru dnyadaki hibir eyle deimem. fkenin Kontrol. Yaammda deime gsteren dier bir yn ise fkemdi. Bir kiinin bana yan gzle bakmas, beni ileden karmaya yetiyordu. Bu yzden niversitenin birinci ylndayken birisini az daha ldryordum. Hala bu kavgadan kalan yara izlerini tayorum. fkem benimle yle zdelemiti ki, bilinli olarak fkemden kurtulma araynda deildim. Mesih'e iman etme kararmdan bir gn sonra, iimdeki fkenin tamamen yok olduunu farkettim. Ve Rab'le olan yirmi drt yllk yrym boyunca, sadece bir kez fkelendim. Nefret Ettiim Kii Yaammda houma gitmeyen baka bir yn daha vard. Bu konudan bahsediyorum, nk birok kiinin, yaayan diri Mesih araclyla yaamlarnda ayn trden bir deiime gereksinimleri olduunu biliyorum. Yaammda houma gitmeyen bu yn; iimdeki nefretti. Yaamm bir sr nefretle doluydu. Da grnr ekilde deil, iimde oluan bu nefret beni insanlardan, olaylardan ve dier eylerden nefret etmeye ynlendiriyordu. Birok kii gibi ben de kendimi gvensizlik iinde hissediyordum. Ne zaman kendimden farkl birisiyle karlasam, o kiiyi kendime tehdit olarak gryordum.

100

Yeryznde herkesten ok nefret ettiim kii babamd. Ondan ireniyordum. Babam kasabamzn sarhou unvanna sahipti. Eer kk bir kasabadansanz ve babanz alkolikse, herkes sizden bahseder. Herkes biliyordu. Lisedeki arkadalarm bana gelip, babamla alay ediyorlard. Ve bunun beni rahatsz etmediini sanyorlard. Dtan glyordum fakat iimden alyordum. Bazen annemi gbrelikte yatarken buluyordum. Babam tarafndan dvlm ve dt yerden kalkamam durumda oluyordu. Eve arkadalarmz geldiinde babam alp ahrda balar ve arabay da baka bir yere park ederdim. Bylece, utanmamak iin, arkadalarmza babamn bir yere gitmek zorunda olduunu sylerdim. Benim babamdan nefret ettiim kadar, hi kimsenin baka birisinden nefret edebileceini sanmyorum. Nefret Sevgiye Dnyor Mesih'e iman ettikten be ay kadar sonra, sa Mesih araclyla Tanr'dan gelen bir sevgiyle babam iin sevgi duymaya baladm. Bu sevgi, iimdeki nefreti tamamen ortadan kaldrmt. Bu sevgi o kadar glyd ki, babamn gzlerine bakp, "Baba, seni seviyorum" dememi salayacak gteydi. Gerekten de artk babama kar sevgi duyuyordum. Yaptm baz eyler onu olduka artmt. zel bir niversiteye gei yaptktan sonra, ciddi bir otomobil kazas geirdim. Boynumdaki alyla eve gtrldm. Babamn odama gelip, "Benim gibi bir babay nasl sevebilirsin?" sorusunu hi unutmayacam. Ona, "Baba, alt ay nce senden ireniyordum," dedim. Daha sonra ona sa Mesih'le ilgili varm olduum sonular anlattm. "Baba, Mesih'in yaamma girmesine izin verdim. Tam olarak aklayamasam da, bu ilikinin sonucu olarak tm insanlar olduklar gibi sevme ve kabul etme kapasitesine kavutum." Krk be dakika sonra, yaammn en muhteem anlarndan birine tank oldum. Kendi ailemden, beni ok iyi tanyan kii olan

101

babam bana yle dedi: "Olum, eer Tanr, senin yaamnda yaptn grdm deiiklii, benim yaammda da yapabilirse, o zaman O'na bu frsat vermek isterim." Babam orada benimle birlikte dua edip Mesih'i yaamna kabul etti. Genellikle deiikler gnler, haftalar, aylar ve hatta seneler alr. Babamn yaam gzlerimin nnde deimiti. Sanki birisi uzanp babamn iindeki yakm gibiydi. Daha nce ve bu olaydan sonra, hibir zaman byle hzl bir deiim grmemitim. O zamandan sonra babam sadece bir kez alkole el srmtr. Alkol dolu barda dudaklarna kadar gtrm ve orada alkol yaamn noktalamtr. Bir daha da alkole el srme gereksinimi bile duymad. e Yaryor Bir sonuca vardm. sa Mesih'le olan bir iliki insann yaamn deitirir. Bilinsizce Mesih nancyla alay edebilirsiniz. Fakat Mesih nanc ie yaramaktadr. Mesih'e iman ederseniz, davranlarnz ve hareketlerinizi gzlemlemeye balaynz, nk sa Mesih yaamnz deitirmekle meguldr... Gnahlarnz balam ve sularnz ortadan kaldrmtr. Seim Size Kalm Mesih nanc insanlara zorla kabul ettirilmeye allan veya ite kaka kendisine bir yol edinmeye alan bir din deildir. Herkesin yaam kendisine aittir. Benim tek yapabileceim ey, size renmi olduklarm anlatmak olur. Bunun tesi sizin kararnza kalyor. Eim bu konuda yle diyor: "Mesih lmden dirildii iin yayor. Mesih yaad iin insanlarn yaamna sonsuz olarak girme, onlar affetme ve deitirme yetkisine sahiptir. Buradaki temel kavram dirili faktrdr. Mesih dirilmitir. Mesih nanc Kiiseldir Mesih'in iddialarna kiisel olarak nasl karlk verdiimi sizinle paylatm. Sizin de kendinize u soruyu sormanz yerinde

102

olur: "Tm bu kantlar benim iin neyi deitirir? Mesih'in armhta benim gnahlarm iin lmesi ve dirilmesi neyi deitirir?" Bunun cevabn sa en iyi ekilde pheci Tomas'a vermitir; "Yol, gerek ve yaam benim. Benim araclm olmadan, Baba'ya kimse gelemez" (Yuhanna 14:6). Mesih'in diriliiyle ilgili tm kantlar temel alarak ve sa'nn gnahlar balama ve Tanr'yla sonsuz bir iliki salama armaann gz nnde bulundurarak, kim aklszca O'nu reddedebilir? Mesih diridir. sa bugn yaamaktadr. Hemen imdi dua ederek Mesih'e iman edebilirsiniz. Dua Tanr'yla konumaktr. Tanr yreinizi biliyor ve yreinizden gelenlerle szlerinizden daha ok ilgileniyor. Daha nce Mesih'e iman etmediyseniz, hemen imdi yaamnz O'na teslim edebilirsiniz. Mesih'i yaamma davet etmek iin ettiim dua yleydi: "Rab sa, sana ihtiyacm var. Gnahlarm uruna armhta ldn iin sana teekkr ederim. Yaammn kapsn sana ayorum ve sana kurtarcm olarak gveniyorum. Gnahlarm balayp, bana sonsuz yaam verdiin iin sana teekkr ederim. Beni, olmam istediin gibi bir kii yap. Sana gvenebildiim iin teekkr ederim.

103

EK MESH'N TANRISALLII ZERNE ETL GRLER

Baz dini sistemlerin, sa Mesih'in tanrsallna nasl yaklatklarn zetlemenin faydal olacana inanyoruz. Bu konu zerine daha ayrntl bir aratrma yapmak isteyenler, Josh McDowell ve Don Stewart'n yazm olduu 'Handbook of Today's Religions' (Gnmz Dnya Dinleri El Kitab) serisine bavurabilirler. Agnostik 'Agnostik' kelimesi, iki bileik Greke kelimeden gelir. 'A' olumsuzluk anlam tayan 'yok, hayr' anlamndadr. 'Gnosis' kelimesi ise 'bilgi' anlamna gelir. Agnostiin tanmn yle yapabiliriz: Tanr'nn var olup olmadnm bilinemeyeceini iddia edenlere agnostik denir. Ayn ekilde, Mesih'in de Tanr olup olmadnn bilinemeyeceini iddia ederler. Ateist 'Ateist' kelimesi de iki Greke kelimenin birleminden tremitir. Bunlar 'yok, hayr' anlamna gelen 'A' ve 'Tanr' anlamna gelen 'theos' kelimeleridir. Ateistler Tanr'nn olmadna inanrlar.

105

Bahai Bahai inanc, dnya tarihinde birok dinin, insanlar Tanr'ya ynlendirmi olduunu retir. Tanr bata sa olmak zere Buda'y, Musa'y, Krina'y, Zerdt', Muhammed'i... vb. kullanmtr. Bahailer Baha'u'llah'n Tanr'nn son peygamberi olduunu ileri srerler. niter Birlik Bay ve Bayan Charles Fillmore tarafndan kurulan niter Hristiyanlk Okulu, Hristiyan Bilim inancna yakndr. Kiisel olmadna inanlan Tanr, 'Yaam' veya 'Tanrsal lkedir.' Gnah; olumsuz dnce, sa; insan ve Mesih ise tanrsal fikir olarak tanmlanr. Kutsal Kitap'a alegorik (benzetme) bir kitap olarak baklr. niterlerin Metafizik Szl'ne gre, Kutsal Kitap gerei ve uygun dnmeyi renmek iin yorumlanabilir. Bilim Kilisesi Bilim Kilisesi, 'bireyin nasl bilineceini bilme bilimi' veya 'uygulamal din felsefesi' sloganlaryla, Yahudi-Mesih nanc geleneinin dnda bir bilim kurgu dnyasna dayanmaktadr. lbirlik veya Mesih'in tanrsall retilerinin zerinde durmaz. Bilim Kilisesi'nin kurucusu fantazi yazar L. Ron Hubbard 'Dianetik: Modern Bilim' (1950) adl bir kitabnda teorilerini ve terapi tekniklerini tantr. Hizmetlerini cret karlnda veren bilim kilisesi tarafndan kullanlan kavramlar ve prosedrler iinde, kendilerine has kelimeler yer alr. Budizm Sidharta Gautama (Buda) tarafndan bir felsefe olarak ortaya atlan Budizm, Buda'nn lmnden iki yz yl kadar soma, baz izleyicilerinin onu tanrsallatrmasyla bir din haline gelmitir.

106

Buda, sadece bir retmen olmasna ramen (Buda "aydnlanm olan" demektir) kurtarc tanr olarak tantlmtr. Budistler, sa'y Buda'nn altnda, bir ahlk retmeni olarak grrler. Budistler Buda'ya dua ederler. Budizm'in temel Tanrs kiisel deildir. Birletirme Kilisesi (Moonlar) Birletirme Kilisesi (Moonlar olarak adlandrlrlar) Koreli Sun Myung Moon tarafmdan kurulmutur. sa'nn Tanr deil, Tanr olu olduu sylenir. Birletirme Kilisesi, sa'nn yeryzne ruhsal kurtulu getirdiini, fakat grevini tamamlayamadan ldn retir. Sun Myung Moon, yeryzne fiziksel kurtulu getirecek olan ve sa'nn yapmakta baarsz olduu grevi yapacak olan yeni Mesih olarak grlr. Kutsal Ruh, Baba Tanr'nn dii benzeri olarak grlr. Eckankar Paul Tvvitchell tarafndan temeli atlan 'Eckankar' inanc, ruh yolculuu bilimidir. Paul Tvvitchell bir 'peygamber, ifac, ruh seyahatisi' olarak grlr. Eckankar inanc, Bat Hristiyanl'nn ve dou dinlerinin karmndan oluur. Bahai inanc gibi, Tanr'nn tannmasn salayan temel dinlerin doruluunu ne srer. Eckankar, Kutsal Ruh'un 'Tanrsal Gerei' tanmamza ve Tanr'y kavramamza' yardmc olduunu iddia eder. sa'dan 'Mesih bilincinde' olan bir insan olarak bahsedilir. Hinduizm'de olduu gibi 'Yce Varlk' olan Sugmad'n, kendisini usta (sa gibi) eklinde veya 'guru' olarak gsterdiine inanlr. EST (Erhard Seminars Training - Erhard lahiyat Eitimi) EST, gnmzde kendisine Wemer Erhard denen John Paul Rosenberg tarafndan balatlmtr. Yksek cretli retim seminerleri, insanlarn gereklik zerine olan dncelerini deitirmek zere programlanmtr. EST mutlak kavramlarn

107

olmad bir felsefedir. Hkm bildiren herey dorudur (ister iyi, ister kt, ister yanl olsun). Yanl diye birey yoktur (en azndan kendi aklnzda). Herkes kendisinin tanrsdr. Hristiyan Bilimciler Mary Baker Eddy tarafndan kurulan bu grup, Mesih'in sadece Tanr'nn Olu olduunu ne srp, Mesih'in tanrsalln reddetmektedir. Hristiyan Bilimciler 'sa'nn' insan olduunu, 'Mesih'in' ise ifa veren tanrsal bir dnce olduunu ileri srerler. Hare Krina Hare Krina hareketinin temeli Hinduizm'e dayanr. Hare Krina'nn Kutsal Kitap, Hindistan'n Vedik Edebiyat'nn (Kutsal Yazlar) toplamdr. Krina, 'Yce Tanr'nn Kiiliidir', hereyi bilir ve her eyin sebebidir. Hinduizm'de de olduu gibi, Krina inanc da ok tanrldr. Dnyann kiisel olmayan ruhu olan Brahma ('Tanr'ya' derece olarak en yakn olan) en yce Krina varl olarak, kendisini milyonlarca tanr eklinde gstermitir. Krina'ya 'Rab' olarak hitap edilir ve Krina'ya inananlar ona, Rab olarak dua ederler. eitli zamanlarda insan olarak grnm olduuna inanlr (Buda'nn, Krina'nn beden alm ekli olduu sylenir). Mesih nanc'nn Tanr ve Mesih kavramlarna inanlmaz. Hinduizm Hinduizm, Hindistan'n gebe sz gelenei ve kutsal yazlandr ('Veda' adyla anlr). Belirli bir kurucusu yoktur. Evrenin ardnda dnyay evreleyen ruh olarak grlen Brahma, kendisini doada olan fakat kiisel olmayan milyonlarca tanrda gsterir. Her eyi Brahma'nn bir paras olarak gren (aalar, vb.) Hinduizm, panteist (ok tanrl) bir dindir. sa'nn, dier kiilerden biraz daha fazla Brahma'nm zel bir grnm olduuna inanlr. Herkes Brahma'dan ayrlm ruhlardr (atman). Hinduizm'e gre, yaamn temel amac Brahma'yla birlemektir.

108

-ing -ing, Deiimler Kitab anlamna gelir. -ing kitabnn kullanmyla, ruhsal yn arama yntemi olduka karmaktr. Kken olarak in kkenli olan -ing, Mesih'in zamanndan biraz ncesine kadar gelebilmitir. Konfyanizm ve Taoizm zerinde byk bir etki yaratmtr ve Dou dinleri ve tarikatlarnn yansra, belirli dini balar bulunmayan genler arasnda da popler olmaya balamtr. slm slm, tek Tanr inancna sahip bir dindir. Bu dine inananlar 'Mslman' olarak adlandrlr. Adem, Nuh, brahim, Musa vb.'nm yan sra, Mesih sa da peygamber olarak grlr. Mesih sa'nn Yeni Antlama'daki aklamalar, Mslmanlarca sahte veya tarihsel olarak geersiz kabul edilir (rn. armhta sa'nn deil, Yahuda skaryot'un ldne inanrlar). slamiyet'in kurucusu olan Hz. Muhammed'in, Allah'n en yce peygamberi olduuna inanlr. Jainizm Kurucusu Mahavira olan Jainizm, Hinduizm'den tremi olan bir dou dinidir. Yce bir varla inanmaz. Kendisini dnya nimetlerinin zevklerinden ekmi olan, iddet taraftar olmayan, iindeki olumsuz "karma"dan (ruha yapm olan ktlkler) kurtulmaya alan Mahavira, Jainislerce kurtarc olarak grlr. Jainistler kendilerini dnyaya balayan hereyden ve tm zevklerden dlarlar. Konfyanizm Konfys'n isminden olay 'Konfyanizm' olarak adlandrlan bu akm, dinden ok bir in felsefesi ve politik bir sistemdir (fakat yine de dalara, nehirlere, atalara...vb. tapnmay tevik eder). Konfyanizm sisteminde 'cennet' en yksek ruhsal gerektir ve 'Tanr' yerine kullanlr. Konfyanizm, toplumun tm katmanla-

109

rnda sevgi, bar, yumuak huyluluk gibi ahlki deerleri tevik eden, hmanistik bir inantr. Olaanst olaylara pek nem vermeyen Konfyanizm, Yahudi-Hristiyan inanndaki gibi kiisel Tanr kavramn reddeder. Mormonlar Mormon kilisesi, Joseph Smith tarafndan kurulmutur. lmnden ksa bir sre sonra, yerine kimin geecei zerine ayrlklar kmtr. Mormonlar olarak bilinen ana bedendeki inanllar, Brigham Young' yeni nderleri olarak tanmlardr. Mormonlar, birok 'Tanrya' inanrlar. Tanrlarn toplanm olduu bir konseyde, Tanrlardan biri olan Adem (Yaratl'in ikinci blmndeki gibi) insan oldu. Adem, bu gezegenin Tanrsdr. sa'nn 'Baba Tanr' dedii kii Adem'di (bkz. Journal of Discourses, Cilt. 1, sayfa 50-51). Mormonlar, tm insanlarn lmcl halden nce varolduklarna inanrlar ve Tanr olmak iin ilk olarak yaplmas gerekenin, et ve kemik eklinde beden almak olduuna inanrlar. Mormonlar, lml bedeninden nce, sa'nn eytan'n kardei olduunu ve birka karsnn olduunu retirler. Tanr'nn Eski Antlama'da kullanlan iki ad, Elohim ve Yehova, ayr Tanrlar olarak grlr. NewAge (Yeni a) Hareketi New Age (Yeni a) Hareketi, birok din, politika, sosyal organizasyon veya hibir 'New Age' grubuyla balants olmayanlarn kullanmakta olduu bir terimdir. Bu felsefenin ardnca giden birok kii, bu felsefenin temellerinin farknda deildir. Bununla birlikte, NewAge Hareketi'nin bir kolu, Nisan 1982'de dnya apnda birok gazeteye, Mesih'in yeryznde olduunu ve yaknda kendisini gstereceini belirten bir ilan vermitir. New Age Hareketi'nin bu kolu, Dnya Ruhu'nun (Budizm kkenli bir kavram) dnya tarihinde kendisini drt kez gstermi olduuna ve beinci kez beden alnn, (Lord Maitreya) yeryznde olduuna ve kendisini gstermek iin uygun zaman beklediine inanyorlard.

110

Son GnAzizlerinin Yeniden Dzenlenen Kilisesi Bu kilise ve Mormonlar, Joseph Smith tarafndan kurulmutur. Her iki kilise de Mormon kitabna baldr (Mormonlar birka kitab daha kutsal sayarlar). Joseph Smith'in lmnden sonra, Mormon kolu Brigham Young', SGAYDK kolu ise Joseph Smith'in olunu izlemitir. Joseph Smith'in olunu izleyenler daha tutucudurlar ve Joseph Smith'in lbirlie ve Mesih'in tanrsallna inanmad ak olduu halde, SGAYDK Mesih'in tanrsallna ve lbirlie inanr. (ldrlnden iki ay nceki bir konumasnda Joseph Smith, bugn Mormanlar arasnda kabul edilen, Baha'nn da sa gibi bir insan olduunu sylemitir). Sihizm Nanak tarafndan 1400'lerin sonlarna doru kurulan Sihizm, Hinduizm'in bir koludur. Sihizm'e gre Tanr ekilsizdir, bilinemez, ycedir ve tek gtr. Hinduizm'in tersine Sihizm tek bir dindir ve Hinduizm'deki gibi birok dini tapn biimi yoktur. Bununla birlikte, Hinduizm'de olduu gibi, bireyin yaam amac Tanr'y la bir olmaktr. Spiritizm (Ruhuluk) Spiritizm, birok ruhsal uygulamann ve inancn geni olarak snflandrlm eklidir (seanslar, falclar, medyumlar, sihir, byclk, el fal okuyucular, astrologlar, yldz falclar...vb.). Bu gibi uygulamalar ve inanlar binlerce yldr sregelmektedir. Ruhulukla uraan kiiye gre, ounluu (hepsi olmasa da) Mesih'in tanrsalln reddeder. Kutsal Kitap'n retiine gre, Tanr'dan baka eylerden ruhsal ynlendirme arayanlar, kendilerini cinlere amaktadrlar. Bu yzden Kutsal Yazlar bu tr uygulamalar lnetlemektedir.

111

intoizm intoizm, birok tanrya inanan bir Japon dinidir. Politik olarak Japonlar'n yaam biimine bal olan intoizm, Budizm inanlaryla uzlama ierisindedir (intoistler'in dini trenleri genellikle Budist rahiplerce yaplr). intoizm'in belirlenmi dini inan izgisi yoktur, fakat intoizm birok tarikata blnmtr. Tanr'nn ocuklar (SevgiAilesi) Bu grup, takma ad Mo (Musa) olan ve peygamber olarak grlen David Brandt Berg tarafndan kurulmutur. Mo'nun, Mesih'in tanrsallna inanp inanmad yazlarnda aka belirtilmemektedir. Tanrsal Ik Misyonu Guru Maharaj Ji tarafndan kurulan bu hareket, Hindu kkenlidir. Bu retie gre, Tanr kendisini eitli byk Ustalar araclyla gstermitir (sa, Krina, vb.). Maharaj Ji, bugn insanlar gerein bilgisine ulatracak yeni Usta olarak grlr. Tanr'nn Radyo Kilisesi Herbert W. Armstrong tarafndan kurulan bu kilise, olu Garner Ted Armstrong tarafndan devam ettirilmitir. Armstronglar, Mesih'in tanrsallna inanrlar, fakat Kutsal Yazlar'm belirttii biimin dmdadrlar. Onlara gre, btn inanllar ailesi Tanr'yi oluturur ('yleyse biz Tanr olmalyz!'). lbirlie inanmamaktadrlar. Teosofi Helena Balvatsky'nin balatt bu hareket, tm dinlerin temelinin ayn olduunu retir. Teosofi'ye gre ya kiisel olmayan

112

bir Tanr, ya da Tanrsal lke temeldir. Tm dinlerin amac sonunda Tanr'yla birlemektir. Blavatsky'ye gre, Mesih Tanrsal lke'ydi ve sa insand. Transandantal Meditasyon (TM) T. M. Maharii Mahe Yogi tarafndan kurulmutur ve Hindu kkenlidir. TM, yzeysel olarak bir dinden ok i huzura, rahatlamaya, meditasyona ve psikolojik btnte nem veren bir felsefedir. Bununla birlikte TM'nin dini retileri ve trenleri, tamamen Hinduizm'in Bat uygulamasdr. Mesih'in iyi bir ahlk retmeni olduu gr hakimdir. niteryanizm (Tanr'nn Birlii Taraftarlar) Bir din olarak grlen niteryanizm, Tanr'y deil insanl, hmanizmi temel alr. Bu kilisenin Tanr, sa, kurtulu, Kutsal Kitap veya dier teolojik retiler zerine belirgin bir iman bildirgeleri yoktur. Uluslararas Yol (The Way International) Dr. Victor Paul Wierwille tarafndan kurulan Uluslararas Yol inanc, sa'nn gnahsz bir insan, Mesih, Kurtarc, Tanr Olu olduunu fakat Tanr olmadn retir. Bu inancn izleyicileri Mesih'in varolutan nce varolduunu ve sonsuzluunu reddederler. sa'nn varoluunun, Meryem'in rahmine yerletirilmesiyle gerekletiini ileri srerler. Mesih'in tanrsalln ve lbirlii reddeden dier gruplarn tersine 'Yol' yeleri, Kutsal Kitap'in yaznsal bir yorumuna sahip olduklarn iddia ederler. (Byle olduuna gre, Kutsal Kitap'n ieriine de ak olmaldrlar). 'Yol' Tanr'nn kutsal olduunu ve Tanr'nm Ruh olduunu retir, fakat onlara gre Kutsal Yazlar, Kutsal Ruh'tan (onlar 'kutsal ruh' olarak yazarlar) bahsederken, Tanr'nn verdii ruhsal bir armaandan bahseder.

113

Yehova ahitleri, Charles Taze Russell tarafndan kurulan Yehova ahitleri hareketi, Mesih'in varolutan nce Tanr tarafndan yaratlm bir 'tanr' olduu ve Tanr'nn Mesih araclyla dnyay yaratt retilir. Yani, sa'nn beden alm olan gnahsz bir ruh (bir 'tanr') olduu retii verilir. Yehova ahitleri'nin, Mesih'in tanrsallyla ilgili grleri, znik Konseyinde Mesih'in tanrsalln reddeden Arius'un grlerine yakndr. Kutsal Ruh'un da Tanr olduu kabul edilmez. Yehova ahitleri'ne gre sadece Yehova Tanr'dr. Yahudilik Yahudilik yzyllar boyunca birok deiim geirmitir. Bir kii, milliyetinden veya dininden dolay Yahudi olabilir. rnein; bir kii ateist veya agnostik olduu halde, doutan Yahudi olabilir. Veya bir kii doutan Yahudi olmad halde, Yahudi dinine geip bir ekilde Yahudi olmu olabilir. lk Mesih nanllar Topluluu, tamamen Yahudilerden oluuyordu. Yahudilik ve Mesih nanc bir birinden ayr olamaz. sa'ya, Mesih ve Rab olarak inanan birok Yahudi (brani Mesih nanllar) Mesih nanls mevcuttur. Yahudiler'in ounluu, yzyllar boyunca sa'nn Mesih olduunu reddetmilerdir. Kk bir aznlk, Eski Antlama'yi tam olarak doru kabul etmelerine ramen, birok Yahudi hal brahim'in Tanrsna iman etmektedir. Baz Yahudiler sa'nn iyi niyetli bir kii veya iyi bir retmen olduunu syler. Bunun yansra birok Yahudi ise, sa'nn insanlar aldatan bir dolandrc olduunu syler. Zen Budizm Zen Budizm, bireyin meditasyon yoluyla Buda-doasn ve realitesini kefetmesidir. Zen Budizm, Budizm ve Taoizm'in karmndan oluur. Budizm'de de olduu gibi, tanrsallk doayla nite-

114

lendirilir. Tanr, hereyde bulunan, bilinsiz ve kiisel olmayan bir zdr. Zen Budizm'in yeleri, sanata ve estetie deer verirler. sa'nn iyi bir ahlk retmeni olduu sylenir. Zerdtlk Zerdtlk, Hinduizm'de olduu gibi Vedik geleneklerinden ve kutsal yazlarndan ortaya kmtr. Bu inancn kurucusu olan Zerdt, tek tanr olan Ahura Mazda'ya ('Bilge Rab') tapnmay vurgular. Bu nedenle, bu inancn d grnm tek tanrldr. Zerdtlk, insanlarn ruhlar iin rekabet eden kutsal bir ruhun ve kt bir ruhun varlna inanr.

115

NOTLAR
BLM 1 1. Bu gerekleri daha ayrntl belgeleri incelemeden kabul etmekte zorlananlarn Josh McDowell'n yazm olduu "Evidence That Demands A Verdict" (Hkm Gerektiren Bir Kant) adl kitab okumalarm tavsiye ederiz. 2. Bu kitap boyunca baz anahtar kelimelerin veya aklamalarn nemini belirtmek iin italik harfler veya trnak iaretleri kullandk. Yeni Antlama'dan aktarlan tm alntlar Yeni Yaam Yaynlar'mn ncil evirisinden alnmtr (Basm: Ekim 1994). Eski Antlamadan aktarlan alntlar ise 'Kitab Mukaddes' evirisinden alnmtr (Kitab Mukaddes ti. 1989). 3. Robert Passantino, The Nature and Attributes of God, Costa Mesa, CA: CARIS, 1980, sayfa 3. 4. Passantino, The Nature andAttributes of God, sayfa 3. BLM 2 1. C. S. Lewis. "What Are We To Make of Jesus Christ?" The Grand Miracle: Essays from God in the Dock. New York: Ballantine, 1983, sayfa 113. 2. Moulton Howard Turner'n ciltlik Grammar of the Ne w Testament Greek adl eserine, Grammatical Insights Into the Greek

117

New Testament adl eseriyle katkda bulunan Nigel Turner'a gre, Edinburg, skoya: T.&T. Clark, 1965, sayfa 15. 3. Herbert C. Leupold, Exposition of Isaiah, Cilt. 1, Grand Rapids, MI: Baker Book House, 1968, sayfa 158. 4. Bruce M. Metzger, The Jehovah's Witnesses and Jesus Christ, Princeton, New Jersey: Theological BookAgency, 1953, sayfa 75. 5. F. F. Bruce, Answers to Questions, Grand Rapids: Zonder-van, 1973, sayfa 66. 6. F. F. Bruce, The Deity of Christ, Manchester, England: Wright's (Sandbach) Ltd., 1964, sayfa 25, 26. 7. O. P. Hogg ve W. E. Vine, The Epistles to the Thessalonians, Fincastle, VA: Scripture Truth Book Co., 1959, sayfa 24. 8. Lewis, Grand Miracle, sayfa 112 9. Lewis Sperry Chafer, Systematic Theology, Cilt. 5, Dallas: Dallas Seminary Press, 1948, sayfa 23. 10. A. T. Robertson, Word Pictures in the New Testament, Cilt. 1, Nashville, TN: Broadman Press, 1930, sayfa 268. 11. Robert Alan Cole, The Gospel According to St. Mark, Grand Rapids, MI: Erdmans, 1961, sayfa 67. BLM 3 1. Mesih nanc'nn gr tm fiziksel varoluu kutsal yapmaz. Panteizm'de (Tanr hereydir'), Tanr'nn yaratm olduklarn yok edersek, Tanry yok etmi oluruz (Hindular'n syledii gibi eer herey illzyon deilse). Bununla birlikte Hristiyan bak asna gre, Tanr yaradln iindedir (benzer deildir). Brahma inancnda da, ('dnya ruhu') Brahma yaradln iindedir (Hindularn kutsal yazlar olan Veda'lara gre). Aralarnda benzerlik olmasna ramen birok farkllk bulunmaktadr. 2. Robert Passantino, The Nature and Attributes of God, Costa Mesa, CA: CARIS, 1980, sayfa 6. 3. John F. VValvoord, Jesus Christ Our Lord, Chicago: Moody Press, 1969, sayfa. 29.

118

4. Thomas Schultz, 'The Doctrine of the Person of Christ With an Emphasis Upon the Hypostatic Union,' (theological diss., Dallas Theological Seminary, 1962) sayfa 194, 195. 5. Walvoord, Jesus Christ, sayfa 31. 6. Tanr'nn Eski Antlama'daki grnn daha iyi incelemek iin Levvis Sperry Chafer'in yazm olduu Systematic Theology (Sistematik Teoloji) adl eserinin 5. cildini okuyunuz (Dallas, Tex: Dallas Seminary Press, 1948), sayfa 31-33. 7. F. E Bruce, The Deity of Christ, Manchester, England: Wright's [Sandbach] LTD., 1964, sayfa 25. 8. G. Campbell Morgan, The Gospel According To John, Old Tappan, NJ: Fleming H. Revell Co., n.d., sayfa 161. 9. William Barclay, The Gospel of John, Cilt II, Philadelphia: Westminster Press, 1956, sayfa 42-43. BLM 4 1. C. S. Levvis, Mere Christianity (Temel Mesih nanc), New York: MacMillan Publishing Co., 1943, 1960 basks, sayfa. 56. BLM 5 1. Leon Morris, Studies in the Fourth Gospel, Grand Rapids, MI: Eerdmans Publishing Co., 1969, sayfa 50. 2. E. E. Hengstenberg, Commentary on The Gospel of St. John, Minneapolis, MN: Klock and Klock Christian Publishers, 1865, sayfa 270. 3. C. K. Barrett, The Gospel According to St. John, Philadelphia, PA: Westminster Press, 1978, sayfa 256. 4. Joseph H. Thayer, New Thayer Greek-English Lexicon, Grand Rapids, MI: Zondervan Publishing House, 1977, sayfa 665. 5. C. S. Levvis, Mere Chritianity (Temel Mesih nanc), New York: MacMillan Publishing Co., 1943, sayfa 65-66. 6. Strong's Exhaustive Concordance, Nashville, TN: Abingdon Press, 1890, sayfa 73.

119

7. Donald Guthrie, New Testament Theology, Dovvners Grove: Inter-Varsity Press, 1981, sayfa 275-278. 8. Gleason Archer, Encyclopedia of Bible Difficulties, Grand Rapids, MI: Zondervan Publishing House, 1982, sayfa 323. 9. W. G. T. Shedd, Dogmatic Theology, Cilt I., kinci Bask, New York: Scribner, 1888, sayfa 312-313. 10. Thomas Schultz, 'The Doctrine of the Person of Christ With an Emphasis Upon the Hypostatic Union' Dallas Theological Seminary, 1962, sayfa 182. 11. Loraine Boettner, Studies in Theology, Grand Rapids, MI: William V. Eerdmans, 1947, sayfa 152, 153. 12. Schultz, 'Christ,' sayfa 181. BLM 6 1. Birok niversite ktphanesi Kilise Babalarnn yazm olduklar bu belgelerin ngilizce evirilerine sahiptir. Konu zerinde daha aynntl aratrma yapmak isteyenler bu kaynaklara ba vurabilirler. 2. J. B. Lightfoot, 'Epistle of Polycarp to the church at Philippi,' The Apostoiic Fathers, Part II, New York: Macmillan and Co., 1889, Cilt 2., No. 3, sayfa 476. 3. Edgar J. Goodspeed, The Apostoiic Fathers: An American Translation, Ne w York: Harper & Row, 1950, sayfa 85. 4. Lightfoot, Fathers, Cilt. 2, No. 2, sayfa 572. 5. A.g.e., sayfa 569. 6. Kirsopp Lake, eviri., The Apostoiic Father, Cilt 1, Cambridge, MA: Loeb Classical Library, Harvard University Press, 1965 sayfa 173+. 7. John Weldon, 'The Deity of Christ,' yaynlanmam bir alma. 8. Irenaeus, Cilt 1, 4. Kitap, Ante-Nicene Chrisian Library: Translations of the VVritings of the Fathers, Alexander Robers and James Donaldson, eviri, Edinburgh, Scotland: T.& T. Clark, 1869. 9. Daha ayrntl bir aratrma iin bkz. Philip Schaff'm History

120

of the Christian Church adl eserinin II. ve III. Ciltleri, Grand Rapids, MI: Eerdman's Pub., 1960 10. Mark Noll, 'How Much of a God is Jesus?The Nicene Creed,' HS, Nov. 74, sayfa 6-7. 11. A. H. Leitch, 'Deity of Christ,' Zondervan Pictorial Encyclopeda of the Bible, Cilt 2, Merrill C. Tinney, general editr, Grand Rapids, MI: Zondervan Publishing House, 1975, ikinci basm, 1977, sayfa 88. BLM 7 1. Arthur W. Pink, Exposition of the Gospel of John, Cilt 3, Swengel, PA: Bible Truth Depot (I. C. Herendeen) 1945, sayfa 281, 282. 2. F. F. Bruce, The Deity of Christ, Manchester, England: Wright's [Sandbach] LTD, 1964, sayfa 24. 3. C. S. Lewis, Mere Christianity (Temel Mesih nanc), New York: MacMillan Publishing Co., 1943, 1960 basks, sayfa 138. 4. Lewis Sperry Chafer, Systematic Theology, Cilt 5, Dallas: Dallas Seminary Press, 1948, sayfa 11, 12. BLM 8 1. C. S. Lewis, They Stand Together: The Letters of C. S. Lewis to Arthur Greeves (1914-1963), Walter Hooper, ed., New York: MacMillan, 1979, sayfa 503. BLM 9 1. Josh McDowell'n tankl bu kitapta olduu gibi aadaki kitaplarda da yaynlanmtr. Bu kitapta yaynlanan tanklnn bir ksm aadaki kitaplardan aktarlmtr. Evidence That Demands A Verdict (Hkm Gerektiren Bir Kant) San Bemardino, CA: Here's Life Publishers, Inc., 1972, 1979, sayfa 104.

121

More Than a Carpenter (Marangozdan da te), Wheaton, L: Tyndale House Publishers, Inc., 1977, sayfa 25-34. Resurrection Factor (Dirili Faktr), San Bernardino, CA: Here's Life Publishers, Inc., 1981, sayfa 115-119.

122

KUTSAL KTAP'TAN AKTARILAN AYETLERN NDEKS

15:26 17:6 21:1-6 22:9, 28 24:9-11 31:13, 17 32:28 32:30 33:20 33:23 34:6-7 34:7
LEVLLER

YARATILI 1:1 2:3 2:7 16:7-13 18:1-19:1 18:25 22:15, 16 31:11-13 32:30 48:15,16 49:24 MISIR'DAN IKI 3:2 3:13-15 3:14 4:2-4 6:6 15:13

YASA'NIN TEKRARI

4:2 6:4 6:13,14 10:17 32:3,4 32:15, 18, 30, 31, 39-46 33:26-27
HAKMLER
13:22

24:16 25:25 25:48

LDE SAYIM 35:19

RUT 3:13
1. SAMUEL 2:6

123

2. SAMUEL

22:2, 3, 32, 47 22:29 23:3

1. KRALLAR 8:39 1. TARHLER 21:15-19 NEHEMYA

9:15 9:17
EYP

95:1 95:3 95:5-6 96:7-8 96:13 102:25, 26 102:26, 27 103:4 130:4 130:7, 8 139:7 139:7-12 145:3
SLEYMAN'IN ZDEYLER 15:3 VAZ 12:1

11:7 33:4 42:2-6

43:10 43:11 43:15 45:5-13, 18 45:5, 21, 22 45:22-24 45:23 46:9-10 46:16 48:11 48:12 48:17 49 54:5 54:7 55:7 55:8, 9 60:19,20 63:8 63:9
YEREMYA

MEZMURLAR 19:14 23:1 24:10 27:1 33:11 34:6, 7 36:9 45:6-7 50:4-6 80:1 82 82:6 86:5 89:26

YEAYA 6:1-3,5 7:14 9:6 10:21 40:3 40:10-31 40:13 40:28 41:4 42:6 42:8 43:1 43:3
124

10:6 17:9-16 17:10 23:6 31:34 33:15

HEZEKEL 34 DANEL

7:13, 14 9:9

9:26 10:5-11
HOEA 2:16 12:3, 4

YUNUS 4:2

ZEKERYA

MKA 5:2 5:4 HABAKKUK 3:6 YEN ANTLAMA

9:9, 10 12:10 14:3, 4 14:5

YOEL 2:32

MALAK 1:11, 14 3:6

MATTA 1:21, 23 3:16, 17 4:10 9:4 9:6 10:1 11:19 11:27 12:8 12:14 12:22-29 14:33 16:16, 17 17:27 18:20 21:2-4 22:42-45 23:34 23:34-37 24:30 25:1

26:63 28:9 28:18 28:19 28:20

MARKOS

LUKA

1:2-4 1:9-11 1:24 1:29-34 2:1-12 2:8, 10, 18, 19 2:28 5:7 8:31 9:38 10:17-18 12:29 13:22 14:61-62
125

1:32 1:35 1:47 2:11 3:21-22 4:8 4:34 5:4-6 5:24 6:5 8:25 10:17 17:22 18:8 22:69 22:70
YUHANNA 1:1-4, 9-10, 12 1:14-18 1:23

1:29-30 1:48 2:19 2:21 2:24-25 3:13 3:15-17 3:16-18 3:19 3:31-36 4:11 4:16-19 4:24 4:34 4:42 5:17-30 5:36-38 5:39-40 6:29-48 6:51 6:58 6:62 6:64 7:16 7:18 7:28 7:29 7:33 7:46 8:12 8:18 8:24 8:28 8:29 8:38

8:42 8:55-59 9:5 9:9 9:24 9:38 10:11-18 10:28-30 10:30-34 10:64 11:11 11:14 11:25 12:34 12:44 12:45 13:1, 11 13:20 14:5-9 14:6, 8, 9 14:10 14:26 14:28 14:26 16:13-15 16:28 16:30 17:2,5,8 17:25 18:4-6 19:7 19:28 19:37 20:17 20:25-28
126

20:29 20:31 21:6-11 21:17

ELLERN LER 1:9-12 1:24 2:21 2:23 2:32-33 2:36 2:38 2:39 3:14 5:3-4 7:56, 60 8:16, 24 9:34 10:36 16:31, 34 18:25-26 20:28 26:18
ROMALILAR 3:21-22 3:23 4:5 5:12-21 5:18-19 8:9 9:33 10:2

10:9 10:12 10:13 11:33 11:36 14:10 15:16, 30

1. KORNTLLER

GALATYALILAR 1:1 1:8 2:20

EFESLLER

2. SELANKLLER 2:13-14

1:2 1:30 2:8 4:5 8:4-6 8:6 10:3-4 11:3 12:1-18 12:3-6 15:20 15:28
2. KORNTLLER

1:3-14 1:4-5 1:7 2:18-22 3:14-17 4:4-6 4:10 5:23 5:25-32

FLPLLER

1. TMOTEOS 2:5 3:15-16 6:14-16

2. TMOTEOS

1:12 3:16-17 4:1 4:10

TTUS 1:4 2:10 2:13 3:4,6

2:5-8 2:6-11 2:10-11 3:21

KOLOSELLER

3:46 4:4-5 5:10 5:21 11:2 12:8-9 13:5 13:14

1:17 1:15 1:15-18 1:27 2:3 2:9 2:13 3:13

127

BRANLER 1:1-3 1:6 1:8-13 2:6-8 4:15 5:9 7:25-26 8:13 9:12, 14 10:7, 10-15 10:15-16 11:17

11:26 12:23-24 13:8 13:20

YAKUP
1:17 1. PETRUS

2. PETRUS

1:1 3:5 4:2-3 4:12 5:3-15

YAHUDA

1:2 1:17 2:4-8 2:22 2:25 3:22 5:4

3 24 25
VAHY

1:8 1:3 1:12-18 2:8

2:18-23 3:20 5:8-14 7:10-12, 17 11:16 13:8 14:14 17:14 19:16 19:20 21:2,9 21:6-7 21:23 22:5 22:8-9 22:12-16 22:19

128