STANBUL TCARET ODASI

YANGIN SNDRME CHAZLARI SEKTR RAPORU

Hazrlayan : Ece Kefeli

Mays, 2004

NDEKLER 1. TANIMLAR............................................................................................................. 4 1.1. YANGIN.......................................................................................................... 4 1.2. YANGIN SINIFLARI......................................................................................... 4 1.2.1. A SINIFI YANGINLAR............................................................................ 4 1.2.2. B SINIFI YANGINLAR........................................................................... 4 1.2.3. C SINIFI YANGINLAR........................................................................... 4 1.2.4. D SINIFI YANGINLAR............................................................................ 4 1.2.5. E SINIFI YANGINLAR............................................................................. 4 2. YAPILAMA VE YAPILAMAYA BALI YANGIN NLEME VE SNDRME SSTEMLER........................................................................................................... 4 2.1. AKTF YANGIN YNTEMLER......................................................................... 5 2.1.1. ERKEN UYARI....................................................................................... 5 2.1.2. BNA DII YANGINDAN KORUNMA TESSATI.................................... 5 2.1.2.1. Sistem Elemanlar....................................................................... 6 2.1.3. YANGIN SNDRME SSTEMLER...................................................... 6 2.1.3.1. Sabit Boru Hortum Sistemler..................................................... 6 2.1.3.1.1. Islak Boru Hortum Sistemleri............................................... 7 2.1.3.1.2. Otomatik Beslenen Sabit Boru Hortum Sist........................ 7 2.1.3.1.3. El ile alan Sabit Boru Sistemleri....................................... 7 2.1.3.1.4. Kuru Sabit Boru Hortum Sistemleri.................................... 7 2.1.3.2. Otomotik Sprinkler Sistemleri...................................................... 7 2.1.3.2.1. Islak Boru Sprinkler Sistemleri.............................................. 8 2.1.3.2.2. Kuru Borulu Sprinkler Sistemleri........................................... 8 2.1.3.2.3. Deluge (selleme) Sprinkler Sistemleri................................... 8 2.1.3.2.4. n Hareketli Sprinkler Sistemleri........................................... 9 2.1.3.3. Su Sprey Sistemleri..................................................................... 9 2.1.3.4. Kpk Su Sprinkler Sistemleri.................................................. 9 2.1.3.5. Kpk Sistemleri.......................................................................... 10 2.1.3.6. Sabit Kuru Kimyasal Sndrme Sistemleri.................................. 10 2.1.3.7. Halojenli, NAF-S-III ya da FM200 Gazl Yangn Sndrme Sistemleri............................................................................................ 10 2.1.3.8. Karbondioksit Yangn Sndrme Cihazlar................................. 11 2.1.3.9. Tanabilir Yangn Sndrcler................................................... 11 2.2. PASF YANGIN YNTEMLER........................................................................ 12 3. STANDART SALAYICI VE ONAY VEREN KURUMLAR..................................... 12 3.1. STANDART SALAYICI KURUMLAR.............................................................. 12 3.1.1. TSE ( Trk Standartlar Enstits)........................................................... 12 3.1.2. NFPA ( National Fire Protection Association)......................................... 13 3.1.3. FM (Factory Mutual)................................................................................ 13 3.1.4. VdS (Verband des Sachversicherer)....................................................... 14 3.1.5. SNIP....................................................................................................... 14 3.2. ONAY VEREN KURUMLAR............................................................................ 14 4. MAHAL VE KULLANIM ZELLKL SSTEM SEM............................................... 14 5. TRKYEDE YANGIN SEKTR VE SEKTRN SORUNLARI........................ 19 6. THALAT VE RACAT RAKAMLARIYLA SEKTRE BAKI................................ 21 7. YANGIN SNDRME CHAZLARI N TSE STANDARTLARI.. 25 8. SEKTR FUARLARI............................................................................................... 26 9. YANGIN KONUSUNDA SATIA SUNULMU OLAN RN VE CHAZLAR N FRMA BULMA REHBER................................................................................................... 27 10. TABLOLAR.............................................................................................................. 32 11. KAYNAKLAR........................................................................................................... 33

GR

Gnmzde yaanan hzl kentlemeyle artan byk ticari ve endstriyel yaplar ve konutlarda yangn felaketiyle her geen gn daha fazla karlalmaktadr. Buna, lkemizde uygulanan yasa, ynetmelik ve standartlarn ihtiyaca cevap vermekten uzak oluu ile yap teknolojisinde varolan teknik uygulama ve denetimlerin yetersizlii de eklenince durum daha da vahim bir hal almaktadr. Yangndan doabilecek zararlar nlemenin yolu, yangna neden olabilecek riskleri ortadan kaldrmaktr. Yangn gvenlik nlemlerinin alnmasnn yangn sndrmekten daha ekonomik olduu gerei unutulmamaldr. Bu nedenle yangn sndrme cihaz ve sistemlerindeki geliim yakndan takip edilmeli ve yenilikler suratle uygulama alanna sokulmaldr. lkemizde yangn gvenlik nlemlerinin bilincine henz tam anlamyla varlamam olmas nedeniyle sz konusu cihaz ve sistemlerin gerek retim aamalarnda gerekse kullanm alanlarnda yeterli zen gsterilmemektedir. rnein, yangn sndrme ve gvenlik cihazlar iin kalite sertifikasyonu zorunluluu bulunmamaktadr. Sektr, bu dzensiz ve disiplinsiz ortamdan dolay fazla byyememekte ve uluslararas platformlarda nemli bir paya sahip olamamaktadr.

1. TANIMLAR 1.1. Yangn : Yanc zellikteki, kat, sv, gaz haldeki maddelerin denetim d yanmasdr. 1.2. Yangn Snf : Belli bir standart tarafndan tanmlanm olan, yanan maddenin yapsna bal olarak yaplan snflamadr1. 1.2.1 A snf yangnlar : Yanc kat maddeler yangndr. Odun, kmr, kat, ot, dokmanlar, plastikler gibi madde yangnlar bu snfa girer. 1.2.2 B snf yangnlar : Yanc sv maddeler yangndr. Benzin, benzol, makine yalar, laklar, yal boyalar, katran, asfalt gibi madde yangnlar bu snfa girer. 1.2.3 C snf yangnlar : Yanc gaz maddeler yangndr. Metan, propan, btan, svlatrlm petrol gaz (SPG), asetilen, havagaz, hidrojen gibi gaz yangnlar bu snfa girer. 1.2.4 D snf yangnlar : lityum, sodyum, potasyum, alminyum, magnezyum gibi yanabilen hafif ve aktif metallerle, radyoaktif maddeler yangndr. 1.2.5 E Snf yangnlar : zerinde elektrik akm olan yangnlardr. 2. YAPILAMA VE YAPILAMAYA BALI YANGIN NLEME VE SNDRME SSTEMLER Gnmzde byk ve kalabalk yerleim merkezlerinde pahal arsalarn azami ekilde deerlendirilmek istenmesi ve kk arsalara byk hacimli yaplarn yerletirilmesi dolaysyla yksek yaplarn says giderek artmaktadr. zellikle stanbul, Ankara, zmir, Antalya ve Mersin gibi ehirlerimizde ok sayda yksek otel, i merkezi ve konut yaplmaya balanmtr. Bugn birok lkede yararlanlan en etkili standartlardan biri olan NFPA 101, Life Safety Codeta ykseklii 22.5 m olan yaplar veya ykseklii 10 kat geen binalar yksek yap olarak tarif edilmektedir. Fakat birok lkede bu l 30 m olarak kabul edilmitir. lkemizde zellikle stanbulda 1970l yllarda konut ve otel inaatlar ile balayan yksek bina yapm son yllarda i merkezlerini de iine alarak hzla artmtr. Son yllarda ina edilen yksek yaplarda her trl yangn gvenlik nlemi alnmaktadr. Ancak daha nce konut olarak yaplan fakat sonradan bro ve iyeri olarak kullanlmaya balanan yaplarda ise maalesef yeterli yangn gvenlik nlemi bulunmamaktadr.

Yangn Sndrme Sistemleri, TMMOB Makina Mhendisleri Odas, 2003

Dnyada ve lkemizde yaanan gelimelere paralel olarak, dev marketler, byk i merkezleri ve yksek binalarn saylarnda byk art olmutur. Bu tip yaplarda binann mimari yaps dolaysyla dardan yangna mdahale zorlamtr.2 Sektrel planlamaya bal olarak retim yaplan yerlerde, tehlikeli, yanc, parlayc, patlayc, zehirli vb. kimyasal maddelerin kullanlmas, su ile sndrlemeyen malzemeler bulunmas, byk enerji kaynaklar ile daha ok enerji kullanlmas ve farkl malzemelerle allmas iletmelerin daha karmak hale gelmeleri sonucunu dourmutur. Hammadde, yar mamul ve mamul madde stoklarnn kapasiteye paralel olarak bymesi, iletmelerde byk yangn riskleri oluturmakta, gvenlik tedbirleri olarak yapsal ve yangn ykne baml zel ve deiik birok nlemler alnma mecburiyetini ortaya koymaktadr. lkelerde grlen endstrileme srecine paralel olarak da yangn tehlikesi srekli artmaktadr3. Yangndan korunma ve bina yangn gvenlii konusunda alnmas gereken nlem ve uyulmas zorunlu koullar iki ana blmde toplanmtr. aktif yangn gvenlii nlemleri pasif yangn gvenlii nlemleri 2.1. Aktif Yangn Gvenlii nlemleri :

2.1.1. Erken Uyar: Is ve duman alglayabilen detektrl erken uyar sistemleri, yangn nispeten ufak ve kolay sndrlebilir durumda iken haber verir. Kk yangnlar, daha az hasar verdikleri ve binann kmesine neden olmadklar iin canllara fazla zarar vermeyecek niteliktedirler. Yeni sistemlerde, binann 1. veya 2. bodrumunda veya ilk kattaki lobi alannda, gvenlik odasnn yaknnda bir yangn kontrol odas bulunmaktadr. Modern alarm panolar, detektr tipinde, odann iinde bulunduu durumu ve dier deien koullar bildirecek ekildedir. Bir alarm durumunda gerekli tedbirlerin alnmas iin tm bilgiler bina yangn amirine bildirilmelidir. Bir yangn alglama sistemini oluturan eler e ayrlr. Giri cihazlar, deerlendirme nitesi ve k cihazlar. Giri cihazlar duman ve scaklk detektrleri, dme gibi fiziksel uyarlar alglayan cihazlardr. Bu cihazlardan gelen uyarlar, merkezi bir deerlendirme nitesinde (panelde) toplanr. Panelde tanml olan parametre ve programlara bal olarak deerlendirilen uyarlar neticesinde k cihazlar vastasyla gerekli nlemler alnr. k cihazlar arasnda sesli ve kl cihazlarn yan sra havalandrmaya kumanda eden klar veya itfaiyeye telefonla haber ileten cihazlar da olabilir. 2.1.2. Bina D Yangndan Korunma Tesisat : Merkezi su besleme sistemleri yalnz ime ve kullanma suyu salamaya deil ayn zamanda

Yaplarda Yangn Gvenlii ve Sndrme Sistemleri, Uluda niversitesi Mhendislik-Mimarlk Fakltesi Dergisi, Cilt 8, Say 1, 2003, s. 60 3 Sector Fires in Industry, Yangn ve Gvenlik, Yangn, Gvenlik ve Koruma Sistemleri Dergisi, Mart 2004, Say 77, s.56

yangndan korunmaya da hizmet eder. ebekeye yalnzca yangn hidrantlar ve bu hidrantlarn zerinde bulunduu boru devreleri kurulur.4 Bina d yangndan korunma tesisat sistemleri, belli bir yangn sndrme stratejisi dorultusunda, yangna insanl mdahale olanaklar iinde, tanabilir sndrcler, bina ii hortum sistemleri ve itfaiye mdahalesiyle yada otomatik sndrme olanaklaryla birlikte, birbirlerini tamamlayc bir anlay ve kurgu iinde ele alnarak uygulanr. Bina d yangndan korunma sistemleri, bina ii yangndan korunma sistemlerinin tersine, bina ilerindeki kapal hacimlerde, dar manevra olanaklaryla, kk yeni balayan yangnlarda deil, yangnn bymesi durumunda daha fazla yaylmn nlemek, yapya ve evreye zararlarn azaltmak, yangn kontrol altna almak, soutmak amacyla zel eitimli ve donanml d destek gerektiren sistemler olduu dnlerek uygulanr. Bina d yangndan korunma sistemleri, sabit borulu su datm tesisat (borulama, kesme vanas, hidrant gibi) ve tanabilir ekipmanlar (hortum, lans, vana ama anahtar gibi) olmak zere iki ayr grupta toplanr.5 2.1.2.1. Sistem Elemanlar

Yerst Hidrant Darbe Blou Kesme Vanas Boyunlu Vana tfaiye Balant Az Hidrant Hortum Dolab Hortum Lans/su Pskrtc Demet Atm Pskrtme Atm Konik Pskrtme/Sis Donanm Arabas Balant Az 2.1.3. Yangn Sndrme Sistemleri :

2.1.3.1. Sabit Boru-Hortum Sistemleri : A snf yangnlar su kullanarak nlemek amacyla bina iine yerletirilen sabit boru tesisat, yangn dolaplar ve hortumlar sabit boru-hortum sistemlerini olutururlar. Binada dier yangn sndrme sistemleri kurulmu olsa bile, sabit boru-hortum sistemleri gerekli tamamlayc olabilir. Bu sistemler, zellikle yksek binalarn st katlarnda hem etkili hem de en ksa zaman iinde sv akm elde etmenin en gvenilir yollarndan biridir. Sabit boru-hortum sistemlerinin belli bal uygulama yerleri olarak okullar, resmi binalar, oteller, sanat ve kltr merkezleri, spor
4

Yaplarda Yangn Gvenlii ve Sndrme Sistemleri, Uluda niversitesi Mhendislik-Mimarlk Fakltesi Dergisi, Cilt 8, Say 1, 2003, s. 64 5 Yangn Sndrme Sistemleri, TMMOB Makina Mhendisleri Odas, 2003, s.3-2

salonlar, i hanlar, sat maazalar, 30 metre veya 10 kattan yksek binalar, sanayi tesisleri saylabilir. Sabit boru-hortum sistemleri aadaki gibi snflandrlmtr. 2.1.3.1.1. Islak Sabit Boru-Hortum Sistemleri : Bu sistemde su kayna ile sistem arasndaki vana daimi ak olup sistemde her an basnl su bulunmaktadr. 2.1.3.1.2. Otomatik Beslenen Sabit Boru-Hortum Sistemleri : Bu sistemde hortum vanas aldnda, devre otomatik olarak su ile beslenir. 2.1.3.1.3. El ile alan Sabit Boru Sistemleri : Bu sistemde her yangn dolabnda bulunan el ile kumandal cihazn altrlmas ile suyun devreyi beslemesi salanr. 2.1.3.1.4. Kuru Sabit Boru-Hortum Sistemleri : Bu sistemde devrede su yoktur. Bu sistem zellikle stmas olmayan, dk scaklklara maruz kalabilecek mahallerde tercih edilir. Sistem zellikle yksek binalarn st katlarnda, itfaiye aralarnn giremeyecei dar sokak veya geni alanl binalarda kullanlr. Suyun sisteme verilmesi deiik ekilde olmaktadr. i) ii) iii) tfaiye tekilat ile yaplan balantda su salanr Su, elle kontrol edilen bir vanann almas ile sisteme verilir Hortum vanas aldnda sistem otomatik olarak su ile beslenir6 2.1.3.2. Otomatik Sprinkler (fskiye) Sistemleri : Sprinkler sistemleri yangn esnasnda otomatik olarak harekete geerler. Sndrc akkan olarak su kullanlr. Sprinkler sistemleri bina iinde bir dizi sabit boru ve bu borulara bal boalma fskiyeleri (sprinklernden) oluur. Yangn srasnda kan snn etkisiyle kat balant elemann erimesi ya da cam bir ampul iinde bulunan svnn scaklk etkisiyle genileyerek ampul krmas sonucu suyun n alr ve yangn mahalline akar. Her 10-20 metrekareye bir fskiye tavsiye edilir. Amerikan NFPA kuruluunun kaytlarna gre incelenen 80 binin zerinde yangn olaynda sprinkler sistemlerinin %96.2lik tatminkar bir yzdeyle yangnlar sndrd grlmtr. Ayrca, incelenen her on olaydan altsnda sprinkler sistemlerinin herhangi bir insan mdahelesi olmadan yangnlar kontrol altna ald tespit edilmitir. Yine NFPA kaytlarna gre, tamamen dzgn alan sprinkler sistemi ile donatlm binalardaki yangn olaylarnda, patlama ve parlama sonucu olanlar hari olmak zere, ok sayda ( veya daha fazla) can kayb olmamtr. Sprinkler sistemlerinin belli bal kullanm alanlar suyun fazla zarar vermeyecei otel odalar, maazalar, aa, lastik, tekstil endstrisi iletmeleri gibi yerlerdir.
6

Yaplarda Yangn Gvenlii ve Sndrme Sistemleri, Uluda niversitesi Mhendislik-Mimarlk Fakltesi Dergisi, Cilt 8, Say 1, 2003, s. 64

2.1.3.2.1. Islak Borulu Sprinkler Sistemleri : Islak borulu fskiye sistemlerinde, otomatik fskiyeler bir su kaynana bal bulunan ve iinde su bulunan boru sistemlerine tespit edilmitir. Bu sistemlerde yangn sebebiyle oluan snn etkisiyle fskiyeler alr ve hemen suyun yanan maddelerin zerine boalmaya balamasn salarlar. Sisteme bal herhangi bir fskiyeyi yangndan oluan snn etkisi harekete geirerek suyun akn salar. Serbest kalan su jeti fskiyelerdeki yanstcya arparak dalr ve yangn mahalline dzgn bir yamurlama eklinde boalmas salanr. Kullanm alanndaki artlara bal olarak, fskiyeler 40C ile 350C arasnda belirlenen bir scaklk deerinde aktif hale gemek iin dizayn edilirler. Fskiyelerin ou yaklak olarak dakikada 70 ile 100 litre arasnda suyun yangn mahalline boalmasn salarlar. Bununla birlikte baz zel uygulamalar iin kullanlan fskiyelerde boalan su miktar dakikada 400 litreye kabilmektedir. Islak borulu fskiye sisteminde boru ebekesi su ile dolu bulunduu iin ortam scakl 4Cden fazla olan mahallerde kullanlmaldr. Eer mahallin ok kk bir ksm dk scaklklara maruz ise bu ksmlarda esas boru ebekesine ek bir kapal devre oluturarak bu ksmdaki borularn iini antifrizli solsyon ile doldurulmas mmkndr. 2.1.3.2.2. Kuru Borulu Sprinkler Sistemleri : Kuru borulu sistemlerde boru ebekesi, su yerine, su kayna ve boru ebekesi arasndaki valfi kapal tutacak dzeyde basnl hava ya da nitrojen gaz ile doldurulur. Hava basnc ebeke giriine yerletirilen bir ara ile otomatik olarak kontrol edilir. Yangndan aa kan s herhangi bir fskiyeyi aktif duruma getirdiinde, boru ebekesindeki basn hzla decektir. Bu basn azalmas kuru boru ebekesi giriindeki valfin almasna neden olacak bylece borular su ile dolacak ve ak bulunan fskiyelerden su yangn mahalline boalacaktr. Kuru borulu sprinkler sistemleri slak borulu sistemlerin kullanlmad dk scaklktaki mahallerde kullanlabilir. Ancak kuru boru sisteminin giriindeki valf ksm stlan mahallere konulmaldr. 2.1.3.2.3. Deluge (selleme) Sprinkler Sistemleri : Deluge sprinkler sistemlerinin yaps slak ve kuru borulu sistemlere benzer fakat bu sistemlerden balca iki ynden farkldr. a) Standart fskiyeler kullanlr, fakat hepsi aktr. Fskiyeyi harekete geiren eleman iermezler, bu nedenle boru sebekesi giriindeki kontrol valfi aldnda su btn fskiyelerden yangn mahalline boalr ve mahal su ile boulur. b) Kontrol valfi normal olarak kapal tutulur. Valf ayr bir yangn alglama sistemi vastasyla harekete geerek alr7.

Yaplarda Yangn Gvenlii ve Sndrme Sistemleri, Uluda niversitesi Mhendislik-Mimarlk Fakltesi Dergisi, Cilt 8, Say 1, 2003, s. 66

Deluge sistemleri hzl bir ekilde genileyen yangnlarn kontrol altna alnmasnda, ksa srede bol miktarda suyun gereksinim duyulduu mahallerde kullanlrlar. 2.1.3.2.4. n hareketli Sprinkler Sistemleri : Bu sistemler deluge sistemlerine benzerler, fakat bu sistemdeki fskiyeler eriyebilen birleme eleman ya da cam ampller vastasyla kapaldrlar. Deluge sistemlerindeki kontrol valfi burada n hareket valfi vazifesi grr. Yangn alglama sisteminin harekete gemesiyle n hareket valfi alr ve boru ebekesi su ile dolar, sistem slak borulu sprinkler sistemi haline dnr. 2.1.3.3. Su Sprey Sistemleri : Su sprey sistemleri deluge sprinkler sistemlerine benzerler, sadece kullanlan fskiye tipi farkldr. Su sprey sistemlerindeki fskiyeler suyu istenilen yere byk bir hassaslkla gndermek zere dizayn edilirler. Kontrol vanasnn almasyla ak halde bulunan btn sprey fskiyelerinden su akmaya balar. Fskiyedeki koni eklinde kat eleman suyun istenilen ak ekli, hz, parack bykl ve younlukta tam olarak belirlenen alana akmasn salar. Su sprey sistemleri esas olarak soutma amacyla ok miktarda suyun gerekli olduu (rnein parlayc sv ve gazlarn ilem grd tesisler, bu sv ve gazlarn depolanmasnda ve tanmasnda kullanlan tanklarn ve yap elemanlarnn bulunduu mahaller) zel tehlike mahallerinde kullanlrlar. Tehlikenin karakteristiine bal olarak yangn kontrol altnda tutmak ya da sndrmek amacyla dizayn edilirler. Su sprey sistemleri elle ya da otomatik olarak aktif hale getirilirler. Otomatik harekete geirmede kontrol sistemi, sabit scaklk s detektrleri ya da kombine olarak sabit scaklk ve scaklk ykselme oran ile alan detektrler ile balantl olarak alr. 2.1.3.4. Kpk-Su Sprinkler Sistemleri : Kpk-su sprinkler sistemleri de deluge sprinkler sistemlerinin benzerleridir, fakat bu sistemlerde sndrc akkan olarak su yerine fskiyelerden kpk aktrlar. Kpk konsantresinin suyla istenilen oranda karmasn salamak iin oranlayc bir ara kullanlarak belli orandaki kpk konsantresi suya enjekte edilir. Sistem aktif hale elle ya da yangn alglayc aralar kullanlarak kontrol vanasnn almasyla geirilir. Bu sistemlerin uygulama alanlar genel olarak parlayc ve yanc svlarn (petrol depolar, uak hangarlar gibi) tehlike oluturduu mahallerdir. Aqueus film-forming foam (AFFF) ve film-forming fluoroprotein (FFFP) solsyonlar kpkl sprinkler sistemlerinde kullanlmaktadr. AFFF ve FFFP solusyonlarnn kpk balonlar oluturmak iin hava ile kartrlmas gerekmediinden genellikle standart fskiyeler kullanlr. Kpk-su sprinkler sistemleri belli bir zaman dilimi sresince kpk aktrlar. Kpk konsantresi tkendii zaman sistemdeki fskiyelerden sadece su boalr. Kpk

konsantresinin kalitesi ve ne kadar sre akaca tehlike durumu gz nne alnarak belirlenir. 2.1.3.5. Kpk Sistemleri : Kpk Sistemleri iki tipe ayrlrlar, bunlar;

A) Dk genileme oranna sahip kpklerin kullanld sistemler. Bu tiplerde kpn genileme oran bire yirmiden azdr ve kpk yksek oranda su ierir. B) Orta ve yksek genileme oranna sahip kpklerin kullanld sistemler. Genileme oran bire yirmi ile bire bin arasnda deiir. Bu sistemlerde kullanlan kpklerde su oran azdr ve kpk bal olarak hafiftir. Kpk konsantresi ile belli oranda suyun karmas sonucu kpk solsyonu oluur ve bu solsyonun hava ile irtibata gemesiyle oluan kpk balonlar yangn mahalline sevkedilirler. Dk genileme oranna sahip kpklerin kullanld sndrme sistemleri genellikle parlayabilen ve yanabilen svlarn bulunduu ve depoland mahallerde uygulama alanna sahiptirler. Bu sistemler, oluan kp svnn yzeyine boaltarak soutma etkisi ve yzeyin kpk rts ile kaplanmasn salayarak yangn sndrme etkisiyaratrlar. Kpk rts svnn buharlamasn bir sre nleyerek tehlikeyi engeller. Yksek genileme oranna sahip kpklerin kullanld sistemler, genellikle, alann kpk ile doldurularak ortamdaki havann yerini kpn almas ve bylece yangnn devam etmesi iin gerekli oksijenin ortamdan atlmas istenilen yerlerde kullanlrlar (rnein, bodrum katlar ve ambarlar gibi mahaller). 2.1.3.6. Sabit Kuru Kimyasal Sndrme Sistemleri : Muhtemel gaz ve sv yangnlarnn olabilecei ve dier sndrme sistemlerinin etkili olamad durumlar iin tasarmlanrlar. Sndrc akkan yangn riskine gre deiik kuru kimyevi tozlardr. Sistem kuru kimyevi toz kayna ve buna balanm sabit borulardan oluur. Sistem elle veya yangn alglayclar ile otomatik olarak aktif hale getirilebilir. Boru sistemine bal lleler vastasyla sndrc yanan yzeye aktlr. Kuru kimyasal tozlar yksek basnta bulunan azot ya da karbondioksit gaz yardmyla akkan hale getirilerek yangn mahalline boaltlr. Gaz ve kuru kimyasal tozlar ayn kap iinde basn altnda depolanabildii gibi gaz ve kuru tozlarn ayr kaplarda depoland sistemler de vardr. 2.1.3.7. Halojenli, NAF-S-III ya da FM200 Gazl Yangn Sndrme Sistemleri : Bu sistemlerde sndrc akkan Halon 1211, Halon 1301, NAF-S-III ya da FM200 gaz akkanlardr. Binada sabit boru

10

tesisat ve sndrc gaz akkan deposundan olumaktadr. Belli bal uygulama yerleri, kontrol ve bilgisayar odalar, parlayc ve yanc sv depolar, kablo kanallar ve odalar, elektrik ve motor odalar, boyama frnlar gibi yerlerdir. Halojenli sndrclerin bileimlerindeki gazlarn ozon tabakasna yaptklar olumsuz etki nedeniyle retimlerine ve kullanmlarna kstlamalar getirilmitir. Halojenli sndrclerin yangn mahalline boaltlmasyla oluan yeniden yaplanma rnleri zehirlidir. Bu nedenle bu sndrclerin kullanld mahallerde can gvenlii gz nne alnmaldr. Gnmzde halojenli sndrme sistemleri yerlerini sndrc akkan olarak NAF-S-III ya da FM200 gaz kullanan sistemlere brakmaktadrlar. 2.1.3.8. Karbondioksitli Yangn Sndrme Cihazlar : Bu sistemler basn altnda yksek basn tplerinde ya da alak basn tplerinde bulunan sndrc akkan karbondioksit ierirler. CO2 kaynaklar sabit boru sistemlerine ve lle ya da hortumlarna baldr. Kapal hacimlerde bu sistemler bulunduklar hacmi tamamen CO2 ile doldurmak zere tasarlanrlar. CO2 elektrii iletmedii iin ou zaman elektrikli aletlerin korunmasnda kullanlr. Gaz halinde bir yangn sndrc olmas nedeniyle elektrik ve elektronik aletlerin korunmas ve yanc sv yangnlarnda CO2 sndrclerin kullanlmas uygundur. Karbondioksit sistemleri elle ya da otomatik olarak aktif hale getirilir. Sistemin aktif duruma gemesi srasnda mahalde bulunan kap, pencere ve dier da alan yerler otomatik olarak ya da kendiliinden kapanacak ekilde yaplmaldr. Ortamdaki CO2 hacimsel olarak % 5 deerinden fazla olduunda insanlar iin tehlikelidir. Bu nedenle kullanm annda insanlarn blgeyi terk etmeleri gerekir. Belli bal kullanm alanlar elektrikli ve elektronik alet ve tehizatn bulunduu mekanlar, sprey boyama odalar, kmr silolar, motorlar, gemi hangarlar, parlayc sv depolar, kurutma odalar v.b. yerlerdir. 2.1.3.9. Tanabilir Yangn Sndrcler : Muhtemel her cins yangnda ilk mdahale iin kullanlrlar. Sndrc akkan olarak CO2, Halon, kpk, su, kimyevi kuru toz kullanlabilir. Sistem tanabilir 2, 6, 12 kglk kaplar halindedir. Her cins yangnda yanan maddenin cinsine gre uygun sndrc tipi seilmek kouluyla dier yangn sndrc sistemler ile birlikte kullanlabilirler.

11

2.2. Pasif Yangn Gvenlii nlemleri

Bir yangnla mcadelenin en kolay yolu, ncelikle yangnn kmasnn nlenmesidir. Yap kullanma ekline bal olarak, yapnn mimari tasarm, bina strktrnn tayin edilmesi, yap malzeme ve elemanlarnn seimi, pasif yangn gvenlii nlemlerinin esasn oluturur. Yapya giren bileen ve malzemelerin yangna diren gstermeleri, stelik yangnn byyp gelimesini nleyici nitelikte olmalar gerekir. Proje yaplrken, genel konularn yannda, yangn kmasn nleyici tedbirler ile yangn sndrme kolayl faktrleri de gz nne alnmaldr. Pasif yangn nleme metotlar ayn zamanda yangn sndrme metotlarn da takviye edecek ekilde olmaldr. nsanlarn toplu ve youn olarak bulunduu yksek yaplarda ve alveri merkezlerinde en byk risk yangn olaydr. Bilindii zere yksek yaplarda dardan kurtarma mdahalesi ancak itfaiyenin sahip olduu yangn merdiveni alma ykseklii ile snrldr. Durum byle olunca, gerek mimari dzenlemede, gerek yap bnyesinde, gerekse elektro-mekanik dzenlemelerde baz kstlamalar ortaya kmaktadr. Mimaride yangn tedbirlerinin uygulanabilecei, rnein ka merdivenleri ve bunlarn basnlandrlmalar ile ilgili dzenlemelerin ve katlarn blmelere ayrlmalar olaynn ilenmesi gerekir. Statikte, yap strktr ister elik, ister betonarme olsun bunlarn yangndan korunma veya muayyen bir zaman yangna dayanklln temini problemlerinin zmleri vardr. Hatta mekanik tesisat sistemlerinin, yangnn katlara sirayetini nleyici mahiyette gelitirilmesi, yaplan almalar arasndadr. Bir yapnn yangna dayankl olup olmadn belirleyen, daha ziyade onun yapsal bileenleridir. Bununla beraber, bunlarn dnda kaplama ve bitirme malzemeleri ile eya ve mobilyalarn meydana getirdikleri bina ii sl yk seviyesi, yangnn balama ve gelimesini o dzeye getirebilir ki, dayankl olarak kabul edilen yap malzeme ve bileenlerinin bu nitelikleri byk lde ortadan kalkar. Binalarda lm ve yaralanma ile maddi zararn byk ounluu dumandan kaynaklandndan, malzeme seimine nem verilmelidir. Binalarn katlarndaki koridor, dinlenme yeri vb ortak alanlar ile merdivenleri, yandnda youn duman aktaracak ve yangn bir blmden dier blme tayacak ekilde tamamen hal kaplanmamal; gerekirse erit yolluk kullanlmaldr. Yangn merdivenlerinde, giri kaplarnn yakn evresinde yangn yk kk ekilde dzenlenmelidir. Binalarn bar, lokanta, diskotek, konferans ve balo salonlar gibi, ortak kullanm alanlarna dekorasyon yaplmak istenirse, dekorasyonda youn duman ve zehirli gaz kartan plastik, ahap, deri ve kuma kaplama malzemeler yerine, al vb. duman karmayan malzemeler kullanlmaldr8. 3. STANDART SALAYICI VE ONAY VEREN KURUMLAR 3.1. Standart Salayc Kurumlar : Trkiyede geerli olan 3.1.1. TSE (Trk Standartlar Enstits) mal, hizmet, ve retim standartlarn belirleyen kurulutur.
8

Yaplarda Yangn Gvenlii ve Sndrme Sistemleri, Uluda niversitesi Mhendislik-Mimarlk Fakltesi Dergisi, Cilt 8, Say 1, 2003, s. 60

12

3.1.2. NFPA ( National Fire Protection Association) : ABDde uygulanmas zorunlu olan yangn ve yangn gvenliini etkileyen konularn standartlarn belirleyen ve yaynlayan bir kurulutur. Dier lkelerin benzeri standart kurulularyla karlatrldnda, lkemiz de dahil olmak zere, dnyada en fazla kaynak gsterilen, itibar edilen ve hazrlad standartlar en yaygn ekilde kullanlan kurulutur. lkemizde, bata otomatik sprinkler, bina ii yangn dolaplar ve bina d hidrant sistemi gibi sulu yangn sndrme sistemleri olmak zere hemen btn teknolojik sistemler, NFPA standartlarna gre tasarlanmaktadr. Btnsellik ynnden genel kural olarak bir sistem hangi standarta gre tasarlanmsa, o sistemde kullanlacak rnlerin performans zellikleri de ayn standarta uygun olmaldr. Tersi durumunda tasarmla rn arasnda uyumsuzluk kmas kanlmazdr. MAS YP serisi pompalar, NFPAe uygun olduu iin, NFPA standartlarna gre tasarlanm sulu yangn sndrme sistemleriyle (otomatik sprinkler, bina ii yangn dolab, bina d hidrant, baskn pskrtme ve kpk sistemleri ) tam uyumlu olarak kullanlabilir.9 Bu yaklam erevesinde, rnein NFPA 20 ( Standard for the Installation of Centrifugal Fire Pumps ), NFPAin yangn pompalar ile ilgili standard olup; yangn pompalar ve pompa gruplarnn, motor kumanda sistemlerinin ve kullanlmas gereken yan elemanlarn zelliklerini, performanslarn ve montaj kurallarn belirleyen standarddr. : zel ve byk riskleri sigortalayan FMI 3.1.3. FM (Factory Mutual) (Factory Mutual Isurance) irketinin, malzeme ve sistemlere performans onay veren bamsz teknik bir birimidir. Yangn pompalarnda FM onay, NFPA 20 gerekleri dikkate alnarak verilmektedir. Ancak NFPA 20nin de tesinde baz gerekler de arand iin, FM onay yangn pompalar iin en yksek dereceli rn kalite onay olarak bilinmektedir. 10 3.1.4. VdS ( Verband des Sachversicherer) : Alman sigorta irketlerinin oluturduu zel sigortaclar Birliidir. zellikle endstriyel yangn tehlikeleri zerine yapt incelemeler, gelitirdii standartlar ve sk rn kalite ve baarm (performans) onaylaryla tannan, yangn hizmet ve rnlerini deneyerek, kalite ve baarm (performans) onay vererek belgelendiren, Almanyadaki resmi ve zel kurum ve kurulular tarafndan olduu kadar, bata AB lkeleri olmak zere dier lkeler tarafndan da itibar gren Alman onay ve denetim irketidir.11

What is NFPA?,Yangn ve Gvenlik, say 73, Eyll 2003, s.82 What is NFPA?,Yangn ve Gvenlik, say 73, Eyll 2003, s.84 11 Yangn Sndrme Sistemleri, TMMOB Makina Mhendisleri Odas, 2003, s.4
10

13

3.1.5. SNIP : Rusya Federasyonu ve eski Sovyetler Birlii Cumhuriyetlerinde (Azerbaycan, Grcistan, vb.) geerli olan standartlar belirleyen kurulutur. Bir ksm yukarda verilen, standart salayc kurumlar aadaki Tablo 1de gsterilmektedir; Tablo 1 : Standart Salayc Kurumlar Ksaltma zgn Tam ad lke TSE Trk Standartlar Enstits Trkiye VdS Verband des Sicherheits Almanya NFPA National Fire Protection Association A.B.D. BSI British Standards Institution ngiltere DIN Deutsches Institut fr Normung Almanya NF Norm Franais Fransa SNIP Rusya EN European Normes Avrupa ISO International Standards Organisation Uluslar aras 3.2. Onay Veren Kurumlar : Gerek genel konularda, gerekse yangn konusunda, mal, hizmet ve retimin, belli bir standarda uygunluunu inceleyen ve uygunsa, belgelendirerek onaylayan ve duyuran, zel ve resmi kurululardr. Onayn, ayr bir ilem olmas nedeniyle, standart salayc kurululardan birou (NFPA, SNIP, EN, ISO, vb.) sadece onaya temel olacak kurallar belirlemekte, ancak kendileri onay vermemektedir. Yangn konusunda Onay Veren Kurumlarn nde gelenleri Tablo 2de sunulmaktadr.12 Tablo 2 : Onay Veren Kurumlar Ksaltma TSE VdS FM UL LPCB BSI DIN APSAD GOST zgn Ad Trk Standartlar Enstits Verband des Sicherheits Factory Mutual Underwriters Laboratories Loss Prevention Certification Board British Standards Institution Deutsches Institut fr Normung LAssemble Plnire des Socits dAssurances lke Trkiye Almanya A.B.D. A.B.D. ngiltere ngiltere Almanya Fransa Rusya

4. MAHAL VE KULLANIM ZELLKL SSTEM SEM Bu blm, her bir sistemi tek tek tanm olan kullancnn, mahal ve kullanm zelliklerinden yola karak, teknik olarak doru ve yangnn sndrlmesinde etkili bir sistem seimi yapmas iin rehber niteliindedir.
12

Yangn Sndrme Sistemleri, TMMOB Makina Mhendisleri Odas, 2003, s.4

14

Deiik mahal ve kullanm trlerinden, tipik ve en yaygn olanlar, alt mahal blntleri dikkate alnarak listelenmi ve aadaki sistem izelgesi hazrlanmtr. Apartman / Konut Binas Otel Resmi Bina Okul Endstriyel Tesis Al-Veri Merkezi Uak / Helikopter Hangar Termik Santral Gemi SSTEM SEM ZELGES
Kullanm ve Mahal Tr Ev Koridor Kazan dairesi Depo Snak Kapal otopark Ak otopark APARTMAN / KONUT nsanl Sistemler Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina d hortum sistemi BNASI nsanl Sistemler Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi OTEL nsanl Sistemler Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina d hortum sistemi Baskn su pskrtme sistemi Bina ii hortum sistemi Otomatik Sistemler Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi -

Kullanm ve Mahal Tr Bro / Ofis Koridor Mekanik tesisat odas Asansr makina odas Kapal otopark

Otomatik Sistemler Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi

Kullanm ve Mahal Tr Yatak odas Koridor Kat ofisi Temizlik odas Restaurant Etkinlik salonu / Disko Konferans salonu Mutfak alan Mutfak piirme alan ve davlumbazlar amarhane Mekanik tesisat odas Yangn pompa odas Bina d LPG tank Elektrik pano odas

Otomatik Sistemler Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Sv kimyasal sndrme sistemi CO2 Gazl sndrme sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Baskn su pskrtme sistemi CO2 Gazl sndrme sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik su sisi sistemi

15

Dizel jenaratr odas Kapal hava soutmal trafo Ak ya soutmal trafo p odas Taze gda deposu Kuru gda deposu Eya deposu Souk hava deposu Kapal otopark Ak otopark Bahe Kullanm ve Mahal Tr Bro / Ofis Koridor Ariv Mekanik tesisat odas Elektrik pano odas Elektrik pano odas Asansr makine odas Kapal otopark

Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina d hortum sistemi Bina d hortum sistemi RESM BNA nsanl Sistemler Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi OKUL nsanl Sistemler Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi ENDSTRYEL TESS nsanl Sistemler Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi

Otomatik sprinkler sistemi CO2 Gazl sndrme sistemi CO2 Gazl sndrme sistemi Baskn su pskrtme sistemi CO2 Gazl sndrme sistemi Baskn su pskrtme sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik Sistemler Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi CO2 Gazl sndrme sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik su sisi sistemi Otomatik sprinkler sistemi CO2 Gazl sndrme sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik su sisi sistemi CO2 Gazl sndrme sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi

Kullanm ve Mahal Tr Derslik Koridor Spor salonu Yatakhane Mutfak alan Mutfak piirme alan ve davlumbazlar amarhane Mekanik tesisat odas

Otomatik Sistemler Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Sv kimyasal sndrme sistemi CO2 Gazl sndrme sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi

Kullanm ve Mahal Tr alma odas Koridor ay odas Temizlik odas Toplant salonu Yemekhane Mutfak alan Mutfak piirme alan ve davlumbazlar Mekanik tesisat odas Bina d LPG tank Bina ii mazot tank Bina d mazot tank

Otomatik Sistemler Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Sv kimyasal sndrme sistemi CO2 Gazl sndrme sistemi Otomatik sprinkler sistemi Baskn su pskrtme sistemi Kpkl sndrme sistemi Kpkl sndrme sistemi

16

Bina ii Fuel-oil tank Bina d Fuel-oil tank Elektrik pano odas Elektrik pano odas Dizel jeneratr odas Yangn pompa odas Kapal hava soutmal trafo Ak ya soutmal trafo Bilgisayar odas Veri saklama odas Makina tezgah alan Pskrtme boyama kabini

Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi

Daldrma boyama kabini Kesme torna talal retim Kaynak alan Kurutma kabini Forklift kapal park alan Kapal ak arj alan Paketleme alan Kapal ykleme boaltma alan Ak ykleme boaltma alan Kapal p artk alan Souk hava deposu Kapal depo Ak saha deposu Kapal otopark Ak otopark Bahe

Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi ALI VER MERKEZ nsanl Sistemler Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina d hortum sistemi Baskn su pskrtme sistemi Bina d hortum sistemi Bina d hortum sistemi

Kpkl sndrme sistemi Kpkl sndrme sistemi CO2 Gazl sndrme sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik su sisi sistemi CO2 Gazl sndrme sistemi Otomatik sprinkler sistemi CO2 Gazl sndrme sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi CO2 Gazl sndrme sistemi Baskn su pskrtme sistemi CO2 Gazl sndrme sistemi Baskn su pskrtme sistemi Temiz gazl sndrme sistemi Temiz gazl sndrme sistemi Otomatik sprinkler sistemi Kuru kimyasal sndrme sistemi CO2 Gazl Sndrme sistemi Otomatik su sisi sistemi Kuru kimyasal sndrme sistemi CO2 Gazl Sndrme sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi -

Kullanm ve Mahal Tr Al-veri alan Koridor Maazalar Pastane-frn Souk hava deposu Personel yemekhanesi Mutfak alan Mutfak piirme alan davlumbazlar Mekanik tesisat odas Yangn pompa odas Bina d LPG tank Bina ii mazot tank Bina d mazot tank

ve

Otomatik Sistemler Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Sv kimyasal sndrme sistemi CO2 Gazl sndrme sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Sv kimyasal sndrme sistemi CO2 Gazl sndrme sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Baskn su pskrtme sistemi Kpkl sndrme sistemi Kpkl sndrme sistemi

17

Bina ii Fuel-oil tank Bina d Fuel-oil tank Elektrik pano odas Dizel jeneratr odas Kapal hava soutmal trafo Ak ya soutmal trafo p odas Kapal depo Sundurma alt ak deposu Ak saha deposu Kapal otopark Ak otopark Bahe

Bina d hortum sistemi Bina d hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina d hortum sistemi Bina d hortum sistemi

saha

Kpkl sndrme sistemi Kpkl sndrme sistemi CO2 Gazl sndrme sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik su sisi sistemi CO2 Gazl sndrme sistemi Otomatik sprinkler sistemi CO2 Gazl sndrme sistemi Baskn su pskrtme sistemi CO2 Gazl sndrme sistemi Baskn su pskrtme sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi -

Kullanm ve Mahal Tr Kapal uak / helikopter park alan Onarm atlyesi Yedek para deposu Silah deposu Yakt odas alma odas Koridor ay odas Toplant salonu Yemekhane Mutfak alan Mutfak piirme alan davlumbazlar Mekanik tesisat odas Yangn pompa odas Elektrik pano odas Dizel jeneratr odas Kapal hava soutmal trafo Ak ya soutmal trafo Kapal depo Ak uak / helikopter park alan Ak saha deposu Kapal otopark Ak otopark Bahe

UAK / HELKOPTER HANGARI nsanl Sistemler Otomatik Sistemler Bina ii hortum sistemi Otomatik sprinkler sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina d hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina d hortum sistemi Bina d hortum sistemi TERMK SANTRAL (Fuel-oil) Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Kpkl sndrme sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Sv kimyasal sndrme sistemi CO2 Gazl sndrme sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Sv kimyasal sndrme sistemi CO2 Gazl sndrme sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi CO2 Gazl sndrme sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik su sisi sistemi CO2 Gazl sndrme sistemi Otomatik sprinkler sistemi CO2 Gazl sndrme sistemi Otomatik sprinkler sistemi CO2 Gazl sndrme sistemi Baskn su pskrtme sistemi CO2 Gazl sndrme sistemi Baskn su pskrtme sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi -

ve

18

Kullanm ve Mahal Tr dari bina Toplant salonu Yemekhane Mutfak alan Mutfak piirme alan ve davlumbazlar Bina d ana yakt (Fuel-oil) tank Elektrik pano odas Dizel jeneratr odas Yangn pompa odas Ak saha nite trafosu Ak saha tahrik trafosu Soutma ya deposu Trbin alan Kazan alan n ateleyici brlr az Kapal depo Ak saha deposu Ak otopark Bahe

nsanl Sistemler Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina d hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina d hortum sistemi Bina d hortum sistemi GEM nsanl Sistemler Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina d hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina ii hortum sistemi Bina d hortum sistemi

Otomatik Sistemler Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Sv kimyasal sndrme sistemi CO2 Gazl sndrme sistemi Kpkl sndrme sistemi CO2 Gazl sndrme sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik su sisi sistemi Otomatik sprinkler sistemi CO2 Gazl sndrme sistemi Otomatik sprinkler sistemi Baskn su pskrtme sistemi Baskn su pskrtme sistemi Kpkl sndrme sistemi CO2 Gazl sndrme sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik sprinkler sistemi Kuru kimyasal sndrme sistemi Otomatik sprinkler sistemi -

Kullanm ve Mahal Tr Kamara Koridor Toplant odas Kaptan kk Yemekhane Mutfak alan Mutfak piirme alan ve davlumbazlar Makina odas Mazot tank Elektrik pano odas Dizel jeneratr odas Yangn pompa odas Depo Gverte

Otomatik Sistemler Otomatik su sisi sistemi Otomatik su sisi sistemi Otomatik su sisi sistemi Otomatik su sisi sistemi Otomatik su sisi sistemi Otomatik su sisi sistemi Sv kimyasal sndrme sistemi CO2 Gazl sndrme sistemi Otomatik su sisi sistemi Kpkl sndrme sistemi CO2 Gazl sndrme sistemi Otomatik sprinkler sistemi Otomatik su sisi sistemi CO2 Gazl sndrme sistemi Otomatik su sisi sistemi CO2 Gazl sndrme sistemi Otomatik su sisi sistemi CO2 Gazl sndrme sistemi -

5. TRKYEDE YANGIN SEKTR VE SEKTRN SORUNLARI Trkiye uzun zamandr, yangn nleme ve yangndan korunma konularna gerektii kadar nem vermeyen lkelerden biri olmutur. Bu nedenle bir zorunluluk altna girilmedii srece yangn sndrme sistemlerine gereken nem verilmemitir. Ancak hzla kentleen ve gelien Trkiye zaman iinde yangn 19

nlemleri ve yangndan korunma teknikleri konularna nem vermi kendini bu konuda gelitirmitir. Son yllardaki satlardan elde edilen gelirlere bakldnda, yangndan korunma sektr iin 2002 yl bir nceki yla gre daha iyi bir yl olmutur; yine de 2002 yl sonunda 2000 ylnn hedeflerinin dzeyinin tutturabildiini ve umutlu bir havann yakalandndan sz etmek pek mmkn deildir. Iraktaki savan Trkiyeyi inaat sektrnde olumsuz bir biimde etkilemesi 2003te sektrde tekrar gerileme yaanmasna neden olduu ve bu olumsuzluun 2004 ylnda da sektr etkiledii grlmektedir. 2002nin, inaat sektr iin durgun bir yl olarak gemesi yangn sektrn olumsuz etkilemi ve sektrde yer alan kurulularn saysnda kayda deer bir artn olmamasna neden olmutur. Bununla beraber, yangn gvenlii konusundaki yaynlarn saysnda ve yangndan korunma mevzuatnda nemli gelimeler yaanmtr13. Yangndan korunma ve yangnla mcadele sektr iin 2002 ylnn en nemli olay, lkemizin Trkiye genelinde uygulanacak olan bir Yangndan Korunma Ynetmeliine kavumas olmutur. 26 Temmuz 2002 tarihinde Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren 2002/4390 sayl Binalarn Yangndan Korunmas Hakknda Ynetmelik, sektrn ok uzun zamandr bekledii dzenleme ve yaptrmlar lke apnda geerli klarak byk eksiklii gidermitir14. Ynetmelik, kamu ve zel kurum ve kurulular ile gerek kiilerce kullanlan her trl yap, bina, tesis ve iletmelerin, tasarm, yapm, iletimi, bakm ve kullanm aamalarnda, herhangi bir ekilde kan yangnn, can ve mal kaybn en aza indirerek sndrlmesini salayacak, yangn ncesinde ve srasnda alnacak tedbirler ile organizasyon, eitim ve denetimi salamak iin, deprem sonras yangn gvenliini de kapsayan, Sivil Savunma Genel Mdrlnn koordinatrlnde hazrlanmtr15. 2003 yl, sektrdeki firmalar iin bulunduklar yeri ve varlklar koruma yl olmutur. Ynetmeliin yrrle girmesi, etkilerini ncelikle mimarlk ve inaat sektrlerinde gstermitir, yangn alarm ve yangn sndrme alanlarndaki firmalar ancak 2003 sonu, 2004 ba itibariyle bir talep art ile karlaabilmilerdir. Ancak Iraktaki sava durumu ve lke ekonomisine olumsuz etkileri sektrde uzunca bir sre durgunluk ve dn hakim olacan gstermektedir. Ayrca, yaynlanan ynetmelik pek ok alanda zorunluluk ve yaptrmlar getirirken bir o kadar da uygulama boluunu n plana tamtr. rnein, yangn alarm, acil durum aydnlatma, sulu ve gazl sndrme sistemleri ve benzeri bir ok alanda Trkiyede yaynlanm ve genel kabul gren uygulama standartlar bulunmamaktadr. Bu tr sistemlerin ynetmelie ve tekniine uygun olarak tasarlanp tesis edildiini kontrol edecek yetkili teknik eleman sknts da had safhaya gelmitir. Sektrde faaliyet gsteren standart d firmalarn saysnn okluu, sektrn gelimesini engellemenin yan sra hem insan hayatn hem de binalarn gvenliini tehlikeye sokmaktadr. Piyasaya dk fiyatlarla sunulan standart d yangn sndrme cihazlar, konularnda uzmanlam byk firmalarn satlarn engellemektedir. Hibir kalite sertifikasyonuna sahip olmayan bu rnler her gn insan hayatn tehlikeye sokmaktadr.
13 14

Yangn ve Gvenlik, Yangn Gvenlii ve Gvenlik Sistemleri Dergisi, Ocak-ubat 2003, say 68, s.11 Yangn ve Gvenlik, Yangn Gvenlii ve Gvenlik Sistemleri Dergisi, Mart 2003, say 69, s.24 15 Yangn ve Gvenlik, Yangn Gvenlii ve Gvenlik Sistemleri Dergisi, Ocak-ubat 2003, say 68, s.11

20

6. THALAT VE HRACAT RAKAMLARIYLA SEKTRE BAKI TABLO 3 :

842410 YANGIN SNDRME CHAZLARI (doldurulmu olsun olmasn) (lkelere gre THALAT rakamlar 1996-2003) $10.000.000 $9.000.000 $8.000.000 $7.000.000 $6.000.000 $5.000.000 $4.000.000 $3.000.000 $2.000.000 $1.000.000 $-

Almanya

Gney

spanya

Finlandiya

Japonya

A.B.D.

talya

Hollanda

Belika

Danimarka

TABLO 4

842410 YANGIN SNDRME CHAZLARI (doldurulmu olsun olmasn) (lkelere gre HRACAT rakamlar 1996-2003) $1.600.000,00 $1.400.000,00 $1.200.000,00 $1.000.000,00 $800.000,00 $600.000,00 $400.000,00 $200.000,00 $an y C a K. K. eza T yi r K . rk C u lk e . m. ve Ka B za l. ki st an R Ms us ya zbe r Fe kis ta de n ra T sy on rk m en u is ta n
21

Al m

ngiltere

Norve

Fransa

sve

srail

in

svire

TABLO 5

842410 YANGIN SNDRME CHAZLARI (doldurulmu olsun olmasn) (Yllara gre THALAT rakamlar) $8.000.000 $7.000.000 $6.000.000 $5.000.000 $4.000.000 $3.000.000 $2.000.000 $1.000.000 $-

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

TABLO 6

:
842410 YANGIN SNDRME CHAZLARI (doldurulmu olsun olmasn) (Yllara gre HRACAT rakamlar)

$1.400.000,00 $1.200.000,00 $1.000.000,00 $800.000,00 $600.000,00 $400.000,00 $200.000,00 $-

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

22

TABLO 7

38130011 Yangn Sndrme Aletleri in Dolgu Maddeleri ve Bileenler (lkelere gre THALAT rakamlar 1997-2003) $4.500.000 $4.000.000 $3.500.000 $3.000.000 $2.500.000 $2.000.000 $1.500.000 $1.000.000 $500.000 $s ra il ta ly a n gi lte re s pa ny a Al m an ya Fr an A. B. D . in sa
TABLO 8 :

38130011 Yangn Sndrme Aletleri in Dolgu Maddeleri ve Bileimler (lkelere gre HRACAT rakamlar 1997-2003) $70.000 $60.000 $50.000 $40.000 $30.000 $20.000 $10.000 $-

Azerbaycan

Ege Ser.B.

Kayseri

Kazakistan

Bulgaristan

Moolistan

Grcistan

Almanya

Menemen

Romanya

Filistin

KKTrk

Suriye

Rusya

23

Trkmenistan

TABLO 9

38130011 Yangn Sndrme Aletleri in Dolgu Maddeleri ve Bileenler (Yllara gre THALAT rakamlar) $2.500.000 $2.000.000 $1.500.000 $1.000.000 $500.000 $1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003

TABLO 10

38130011 Yangn Sndrme Aletleri in Dolgu Maddeleri ve Bileenler (Yllara gre HRACAT rakamlar) 60000 40000 20000 0

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

24

7. YANGIN SNDRME CHAZLARI N TSE STANDARTLARI Yangn sndrme cihazlarna ait baz rnlerin Trk Standartlar Enstits Standartlar aada verilmitir. Ayrntl bilgiye www.tse.org.tr adresinden ulaabilirsiniz. TS NO TS 9704 AD Yangn Sndrcler Yamurlama (Sprinkler) Sistemleri Tasarm, Bakm ve Onarm Kurallar TS 9812 Yangn Sndrcler Orta ve Yksek Genlemeli Kpk Sistemleri Tasarm Kurallar TS 6728 Hortumlar Lastikten, Yasslamayan, Yangn Sndrme Hortumlar TS 9222 Hortumlar Yangn Sndrmede Kullanlan tfaiye Aralar in TS 7355 Yangn Sndrme Tpleri CO2li, Dikisiz elik, Gemilerde Sabit Olarak Kullanlan TS 10441 Yangn Sndrcler Hareketli Kpk Sistemi Tasarm Kurallar TS 8743 Yangndan Korunma Yangn Sndrc Maddeler Halojenli Hidrokarbonlar TS 11339 Yangndan Korunma Yangn Sndrc Maddeler Karbon Dioksit TS 11827 Yangn Sndrcler (Elde Tanabilen) Sat ve Servis Hizmet Yerleri Periyodik Kontrol ve Bakm in Genel Kurallar TS 862 EN 3-1 Seyyar Yangn Sndrcler TS EN 671 Sabit Yangn Sndrme Sistemleri Hortum Sistemleri TS 11749 EN 1866 Tanabilir Yangn Sndrcler TS EN 12259 Sabit Yangn Sndrme Sistemleri Sprinkler ve Su Pskrtme Elemanlar TS ISO 14520 Gazl Yangn Sndrme Sistemleri Fiziksel zellikler ve Sistem Tasarm TS EN 1568 Yangn Sndrc Maddeler Kpk Konsantreleri TS EN 694 Yangn Sndrme Hortumlar Yar Sert Hortumlar Sabit Sistemler in

25

8. ULUSLARARASI SEKTR FUARLARI

Fuar Ad Messe Frankfurt / Main SICUR MIPS Eurofire PYROS FLORIAN

lke Frankfurt Almanya Madrid spanya Moskova Rusya Augsburg Almanya Brno - ek Cumhuriyeti Halle Almanya Johannesburg - Gney Afrika

Web-site www.messefrankfurt.com www.ifema.es www.ite-exhibitions.com www.afag.de www.bvv.cz www.ortec.de www.rai.com.za

Balang Yl 1949 1980 1994 2000 1971 1997 2003

Peryot 1 2 1 2 2 1 2

26

1.9 1.3 RN SIRA NO

1.8

1.7

1.6

1.5

1.4

1.2

1.1

1.15 Dolaplar 1.10 Pompalar Hidrantlar Hortumlar Merdivenler Direnli Camlar hbar Sistemleri 1.14 Yangn Danperleri Alglama Sistemleri 1.11 Sndrme Cihazlar

FRMALAR

1.12 Sndrme Sistemleri

1.17 Vana Flan ve Rakorlar 1.16 Yangn Sndrme Tozlar Arazz ve Vidanjor Paralar Durdurucu,Geciktirici Malzemeler

&

Yangn Yaltm Malzemeleri ilte ve 1.13 Levhalar

Tasarm Proje Danmanlk, nceleme, lm, Eitim

RNLER
X 2M KABLO SAN. ve TC.LTD.T X ACCURO YANGIN A.D.S. THALAT VE HRACAT LTD.T. A.G.S.ELEK. VE GV.SS.TC.LTD.T. A.T.C.AIR TRADE CENTRE LTD.T. X AE TEKNOLOJK SSTEMLER SAN.TC.LTD.T. AEE BNA OTOMASYON VE KONT.SST.LTD.T. X AFFAN TH. VE HR. LTD.T. X X

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X AKMANLAR AKPINAR ALTEK AR-TECH ARTEK

AGESA ISI VE END.TESS SAN.TC.LTD.T. AGM GVENLK AGS ELEKTRONK

AKSAY YANGIN VE GV.LTD.T. AKVAN VANA SAN. VE TC.LTD.T. ALARM YANG.SN.CH.SAN.TC.LTD.T. ALFA ELEKTRONK YAPI DONANIMLARI ALS GVENLK SSTEM HZMETLER

ANKARA ELK SANAY A.. APEKS GVENLK SS.ELK.SAN.VE TC.LTD.T. ARENA GVENLK VE LETM LTD.T. ARES YAPI OTOM. VE END. RN.SAN.TC.A.. ARSS EMNYET SS.SAN.TC.A.. ARTA YANGIN SND.MALZ.SAN.VE TC.LTD.T.

ARYA ELK. ELKT. YAN&GV.SST.LTD.T ASAL YANGIN A.. AS-TEK DI TCARET LTD.T. ATAKM LTD. ATA YANGIN VE GV.SS.SAN.VE TC. LTD.T. ATEK DGTAL VE ELEK.SSTEM SAN.LTD.T. ATEMPO SES VE IIKSST.LTD.T. ATEKSS AKILLI TEKNOLOJ SSTEMLER LTD. ATT ACAR TEKNK TCARET KLMA SANAY LTD.T X X AYDIN GVENLK SSTEMLER SAN. VE TC. LTD.T X X X X B.K.S.BASINLI KAPLAR SANAY A.. X X X X X X BAREKS X X BATI YANGIN VE GVENLK SAN.LTD.T. X X X X X BELLA KMYA RNLER SAN.LTD.T. X X BG ALARM SST.ELEKT.LTD.T. X BGES BLG.GV.SST.ELEKT.VE ELEKTRO.SAN. X BLG ELEKTRONK A.. X X BMEKS DI TCARET NAAT VE SAN.LTD.T. X X BKS BASINLI KAPLAR SAN.A.. X X X X X BOMEL ELEKTRONK X X X BTS BNA TEKNOLOJK SST.LTD.T. X X X X X X X X X BURSAN BURSA SAN.L.A.. X X BURTA MAKNA SAN.VE TC. X CAMTA DZCAM PAZARLAMA A..

8. YANGIN KONUSUNDA SATIA SUNULMU OLAN RN VE CHAZLAR N FRMA BULMA REHBER

Yangn ve Gvenlik, Yangn ve Koruma Sistemleri Dergisi, Mart 2004, Say 77

1.9 1.8 1.3 1.1 RN SIRA NO Dolaplar 1.7 1.6 1.5 1.4 1.2 Hidrantlar Hortumlar Merdivenler Direnli Camlar hbar Sistemleri

1.10 Pompalar

1.14 Yangn Danperleri Alglama Sistemleri 1.11 Sndrme Cihazlar

FRMALAR

1.12 Sndrme Sistemleri

Tasarm Proje Danmanlk, 1.15 nceleme, lm, Eitim

1.17 Vana Flan ve Rakorlar Yangn Yaltm Malzemeleri ilte ve 1.13 Levhalar 1.16 Yangn Sndrme Tozlar Arazz ve Vidanjor Paralar Durdurucu,Geciktirici Malzemeler

&

RNLER
X CAN GVENLK ELEKTR.ELEK.LTD.T. CEBSAN YANGIN SND.CH.LTD.T. CENTRUM DI TC.veELEKTRONK SAN.TCLTD.T. X X

X X X X X X X CODE SECURITY X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X D.SSTEM A.. EDS ELEKTRONK

CERSM MH.MUM.TC.VE SAN.LTD.T.

COMON GVENLK SSTEM.DANI.HZM.TC.LTD.T. LNGR ELEKTRONK SST.TC.LTD.T. UKUROVA TETA GVENLK

DAK ELEKTRONK GVENLK SSTEMLER A.. DATEL ELEKTRONK MALAT SAN.TC.A.. DALGI YANGIN SNDRME CHAZLARI SAN. DEKA TEKNK MEK.VE ELEKT.LTD.T. DEKM DEKORASYON YAPI ELEMANLARI SAN.TC.LTD.T DELTA BASINLI KAPLAR SAN.YANGINGV.LTD.T. DELTA YANGIN VE GV.HZM.SAN.TC.LTD.T. DENGE YAPI N.DEK.SAN.TC.LTD.T. DETAY GVENLK SANAY TC.LTD.T. DOAN YANGIN SNDRME SAN.veTC.A.. DOU VANA LTD.T. DOKUR YANGIN EMN.SS.YAN.SN.CH. DST LER GVENLK TEKNOLOJLER DUPONT PRODUCTS DURMAN YANGIN GVENLK SSTEMLER E.F.ALARM VE GVENLK SST.

EEC ENTEGRE BNA KONT.SST.A.. EGE ARAZZ LTD.T. EKUR OTOMASYON SAN VE TC.A.. ELAR E.E.SAN VE TC.LTD.T. ELAY MHENDSLK ELEKT.N.SAN VE TC.LTD.T. ELEKS ELEK.ELEKTR.SST.SAN.VE TC.LTD.T. ELKOR ELEKTRONK KORUMA SS.LTD.T. ELMOR TESSAT MALZEMES TCARET A.. X X X X X X ELPA ELEK.VE MAK.SAN.TC.LTD.T.

Yangn ve Gvenlik, Yangn, Gvenlik ve Koruma Sistemleri Dergisi, Mart 2004, Say 77
X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

X X X X X X X X X X X

EMNYET CHAZLARI SAN.TC.A.. EMO MH.N.TAAH.SAN.TC.LTD. EMSAN YANGIN SNDRME EM-TU ELEKTRONK SAN.VETC.LTD.T. ENSER GENEL GVENLK SST.TC.LTD.T. ERA TELEKOMNKASYON TH.HR.TC.A.. ERELSAN LTD.T. ERSE KABLO MALATI SAN.TC.LTD.T. ERRA YAPI VE MH.SAN.VETC.LTD.T. ERSAN YANGIN SND.DOLAP CH.VE MALZ.LTD.T. ERYATEK ETKEN GVENLK HZM.TC.LTD.T. EVRE GVENLK SST.SAN.TC.LTD.T. F.S.S.GVENLK TEKNO.SST.N.TAAH.LTD.T.

1.2

1.1

1.9 1.8 RN SIRA NO 1.7 1.6 1.5 1.4

1.3

1.15 Dolaplar 1.10 Pompalar Hidrantlar Hortumlar Merdivenler hbar Sistemleri Direnli Camlar 1.14 Yangn Danperleri Alglama Sistemleri 1.11 Sndrme Cihazlar

FRMALAR

1.12 Sndrme Sistemleri

1.17 Vana Flan ve Rakorlar 1.16 Yangn Sndrme Tozlar Arazz ve Vidanjor Paralar Durdurucu,Geciktirici Malzemeler

&

Yangn Yaltm Malzemeleri ilte ve 1.13 Levhalar

Tasarm Proje Danmanlk, nceleme, lm, Eitim

RNLER
X X FAZA MAK.MA.SAN.VE TC.A.. FESOULLARI YANGIN SNDRCLER

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X FESPA FLASH TADE

FETA MALAT MONTAJ TAAHHT TC.

FOGERMAK MAKNA LTD.T. FOKUS MH.TAAH.TC.A.. FORS ELEKR.TELEKOMNKASYON SAN.TC.A.. GEDK DKM VE VANA SAN VE TC.A.. GENEL MAKNA SAN. X X X X X GENELSAN GGUPY LTD.T. X GLOBAL TEK.MH.SAN.A.. X X X X GRGN ENDSTRYEL SAN.TC.LTD.T. X X GS GVENLK VE LETM SST. X X X X X X X X GREN TCARET X X X X X X X X GRINNELL SALE&DISTRIBUTION X X X X X X GSS GENEL SAVUNMA SST. X X GLE ELEK.ELEKTRONK X X GRBZ YANGIN SN.SAN.TC.LTD.T. X X GREL TCARET

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

GVEN MH.ELEKTROMEKANK SST.LTD.T. X X X X X X X X X X X X X X GVENLK MARKET SAN.VE TC.LTD.T. GYA YILDIZ HAMAMCIOLU MESSESELER T.T.A.. HONEYWELL OTOM.VE KONT.SST.A.. NFOSAN LTD.T. STANBUL TCARET EV KOLL.T. TFA YANGIN GVENLK SSTEMLER ZOCAM TC.VE SAN.A.. KABBOY KABELSAN KABLO SAN.VE TC.LTD.T KALAFATOLU YANGIN SAN.A.. KAPTAN DALGI KAR GVENLK SSTEMLER SAN.VE TC.LTD.T. KARA A.. KIVAN KMYA A.. X X KIZILKAYA PRES X X KOLUMAN X X X X X X KOMSEK ELEKTRONK GV.SS.LTD.T.

Yangn ve Gvenlik, Yangn, Gvenlik ve Koruma Sistemleri Dergisi, Mart 2004, Say 77
X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

KORUN YANGIN VE GVENLK SSTEMLER KSE YANGIN SND.CH.SAN.TC.LTD. X X KPAM KILAVUZLTD.T. KSB POMPA ARMATR SAN.VE TC.A.. KUANTA GVENLK VE OTOMASYON SST.LTD.T KULEL HORTUM VE YANGIN MALZ.SAN. KURTARIR YANGIN SND.SAN.VE TC.LTD. LER-SAN

1.1

1.9 1.6 1.5 1.4 1.3 RN SIRA NO Dolaplar Hidrantlar Hortumlar Merdivenler Direnli Camlar hbar Sistemleri

1.8

1.7

1.2

1.10 Pompalar

1.14 Yangn Danperleri Alglama Sistemleri 1.11 Sndrme Cihazlar

FRMALAR

1.12 Sndrme Sistemleri

Tasarm Proje Danmanlk, 1.15 nceleme, lm, Eitim

1.17 Vana Flan ve Rakorlar 1.16 Yangn Sndrme Tozlar Arazz ve Vidanjor Paralar Durdurucu,Geciktirici Malzemeler

&

Yangn Yaltm Malzemeleri ilte ve 1.13 Levhalar

RNLER
X MACSS ELEKTRK ELEKTRONK SAN. MAGNUS E.E.M.LTD. MAK SANAY RNLER SAN.VE TC.LTD.T. MAKYAL NAAT A.. X X

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X MORLEY NORMEKS OSM LTD.T.

MANSALI GVENLK MARMARS ALARM SSTEMLER TC.TUR.LTD.T. MARPA GVENLK SSTEMLER MAS POMPA SAN.TC.A.. MAVL ELEKTRONK TC.VE SAN.A.. MAKS ELEKTRONK GVENLK VE OTOMASYON SST MEBUM ELEKTR. A.. MEG MANSALI ELEKTR. GV.SST.LTD.T. MER YANGIN GECKTRC VE DURD.MAD.TC.SAN. MESTA ELEKTRONK A.. METRO OTOM.KONT.SST.SAN.TC.A.. MGL MAYA GROUP MGS-MERKEZ GVENLK SSTEMLER A.. MBA ELEKTRONK GVENLK SST.SAN.TC.LTD.T. MONACOR ELEKTRONK SAN.TC.A..

MTI-TANSA GVENLK SS.LTD.T. NEMESS ELEKT.SST.SAN.TC.LTD.T. NOREL ELEKTRONK NORM TEKNK

NOVAK KORUMA HZMETLER A.. ODE MHENDSLK TAAH.VE TC.LTD.T. ODES ORTADOU LTD.T. OKSAN GVENLK SSTEMLER OKYANUS ELEKT.SAN.TC.A.. ONURSAN LTD. ORAL GVENLK ORSEZ LTD.T ORTAKLAR KAUUKLU MAM.MAL.LTD.T. ORTADOU GVENLK

Yangn ve Gvenlik, Yangn, Gvenlik ve Koruma Sistemleri Dergisi, Mart 2004, Say 77
X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

NDER GVENLK ELEKTR.ALARM VE GV.SST. NPA GVENLK SST.A.. ZCAN AVUNDUK ZGCEN KOM.T. Z YANGIN SNDRME ALET VE GERE.TC.LTD.T PALMET METAL END.VE TC.A.. PANTER GV.SST.BLG ARA.LTD. PRODAR YAPI PROJE GVENLK VE YANGIN SSTEMLER PRONET GVENLK SSTEMLER VE HZMETLER PROSS YANGIN SSTEMLER LTD. REM GVENLK SS.SAN.VE TC.LTD.T. SADM SNDRC SALAM YANGIN GV.LTD.T.

1.9 1.1 1.2 RN SIRA NO

1.8

1.7

1.6

1.5

1.4

1.3

1.15 Dolaplar 1.10 Pompalar Hidrantlar Hortumlar Merdivenler hbar Sistemleri Direnli Camlar 1.14 Yangn Danperleri Alglama Sistemleri 1.11 Sndrme Cihazlar

FRMALAR

1.12 Sndrme Sistemleri

1.17 Vana Flan ve Rakorlar Yangn Yaltm Malzemeleri ilte ve 1.13 X Levhalar 1.16 Yangn Sndrme Tozlar Arazz ve Vidanjor Paralar Durdurucu,Geciktirici Malzemeler

&

Tasarm Proje Danmanlk, nceleme, lm, Eitim

RNLER
X X SAVA YANGIN SN.ARA.SAN.TC.LTD.T. SAVEN TEKNK MALZ. TC.TAAH.LTD.T. X X SAY YANGIN VE GVENLK X SBA GVENLK SSTEMLER SCHOOT-TRKYE RTBAT BROSU SELAY YANGIN SND. CH.SAN.TC.LTD.T. X SENKRON GVENLK LTD.T. SENSOR ELEKTRK ELEKTRONK END.SST.A.. SENSORMATIC GVENLK SSTEMLER A.. X X SERPA ELEKTRONK SAN.VE TC. SE-SA KAUUKLU HORTUM X SBERTEK ELEKTRONK GV.VE OTO. SST.A.. X SIEMENS SAN.VE TC.A.. SSTEM YANGIN VE GVENL HZMETLER SMARTEK ELEKTRO MEKANK MK.HZ.LTD.T.

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

X X

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

SPERMATK SVG KABLO SAN.TC.LTD.T. SYS ELEKTRONK SSTEMLER A.. MEKLER YANGIN SND.LTD.T. TANRIKULU YAPI MALZ.LTD.T. TEKGAZ TEKNO YANGIN VE HAVALAND.SSTEMLER LTD. TEKNOKON A.. TEKNOTR LTD. TELEKOM ELEKTRONK KOL.T. TELPA ELEKTRONK TEMO GVENLK TEPE SAVUNMA VE GV.SST.SAN.A.. TERA MHENDSLK TC.LTD.T. TERMO BUHAR TETA ENDSTRYEL ELEKT.SAN.VE TC.A.. TEZCAN ELEKTRONK LTD.T. TTAN BNA ELEKTRONK SS.TEK.SAN.TC.LTD.T TTA GVENL LTD.T. TOTAL-TEKLAT N.LTD.T.

X X X

TRANSANKA MAKNA VE ELEKT.SAN.VE TC.A.. TRANSTEK KOLL. X TUNA ELEKTRONK GV.SST.SAN.TC.LTD.T. X X X X TPA SANAY X X X X X X X X X X X X UMTA X X OK TEKNOLOJK SST.TAAH.LTD.T. X X X X X X X X X X NL TCARET X X X VALFTEK SAN.VE TC.A.. X X VAREL SAN.VE TC.A.. X X WILOO INTERNATIONAL X X X WILO POMPA SST.SAN.VE TC.A.. X YAKACIK VALF X X X X X X X YANAR YAN.MAL.MALAT SAN.TC.LM.T. X YAN-MA-DAN LTD.T. X X X X X X X YANMAR END.VE TC.A.. X YAN-SAV YANGIN SND.CHAZLARI LTD.T. X X X X YSC YANGIN SNDRME CHAZLARI X YAVUZ MHENDSLK SAN.TC.A.. X X X X X YILDIZ YANGIN SNDRME SST.LTD.T. X YNIIK SAN.VE LTD.T.

Yangn ve Gvenlik, Yangn Gvenlii ve Gvenlik Sistemleri Dergisi, Mart

Yangn ve Gvenlik, Yangn, Gvenlik ve Koruma Sistemleri Dergisi, Mart 2004, Say 77

TABLOLAR TABLO 1 TABLO 2 TABLO 3 TABLO 4 TABLO 5 TABLO 6 : STANDART SALAYICI KURUMLAR : ONAY VEREN KURUMLAR : 842410 YANGIN SNDRME CHAZLARI (LKELERE GRE THALAT RAKAMLARI 1996-2003) : 842410 YANGIN SNDRME CHAZLARI (LKELERE GRE HRACAT RAKAMLARI 1996-2003) : 842410 YANGIN SNDRME CHAZLARI (YILLARA GRE THALAT RAKAMLARI 1996-2003) : 842410 YANGIN SNDRME CHAZLARI (YILLARA GRE HRACAT RAKAMLARI 1996-2003)

TABLO 7 : 38130011 YANGIN SNDRME ALETLER N DOLGU MADDELER VE BLEENLER (LKELERE GRE THALAT RAKAMLARI 1997-2003) TABLO 8 : 38130011 YANGIN SNDRME ALETLER N DOLGU MADDELER VE BLEENLER (LKELERE GRE HRACAT RAKAMLARI 1997-2003) TABLO 9 : 38130011 YANGIN SNDRME ALETLER N DOLGU MADDELER VE BLEENLER (YILLARA GRE THALAT RAKAMLARI 1996-2003) TABLO 10 : 38130011 YANGIN SNDRME ALETLER N DOLGU MADDELER VE BLEENLER (YILLARA GRE HRACAT RAKAMLARI 1996-2003)

32

KAYNAKLAR

Yangn Sndrme Sistemleri, TMMOB Makina Mhendisleri Odas, 2003 Yaplarda Yangn Gvenlii ve Sndrme Sistemleri, Uluda niversitesi Mhendislik-Mimarlk Fakltesi Dergisi, Cilt 8, Say 1, 2003 Yangn ve Gvenlik, Yangn Gvenlii ve Gvenlik Sistemleri Dergisi, Ocakubat 2003, say 68 stanbul Ticaret Odas Bilgi lem ubesi

33