Professional Documents
Culture Documents
Zemin Raporunun Hazırlanması
Zemin Raporunun Hazırlanması
lgi: 10.08.2005 tarih ve 815 sayl Olur. Bilindii zere, bina ve bina tr yaplarn projelendirme safhasnda gerekli olan zemin ve temel ettlerinin, uygun ve standart bir metotla yaplabilmesini salamak amacyla 28.06.1993 tarih ve B09.0.YFK.0.00.00.00-6-5/373 sayl genelge ile "Zemin ve Temel Etd Raporunun Hazrlanmasna likin Esaslar" yaynlanmtr. Bakanlmzca 29-30 Eyll - 01 Ekim 2004 tarihleri arasnda dzenlenen Deprem urasnda, anlan dokmana gre hazrlanacak Raporlarn ierik ve format asndan da belirli bir dzende yazlarak birlikteliin salanmas gerei ifade edilmitir. Bu amala hazrlanan "Zemin ve Temel Etd Raporu Genel Format" Bakanlk Makamnn ilgide kaytl Olur'u ile yrrle konulmu olup Bakanlmzn www.bayindirlik.gov.tr adresinde yer almaktadr. Zemin ve Temel Etd Raporlarnn
hazrlanmasnda bundan byle sz konusu format esas alnacaktr. Gereini rica ederim.
etin Eme Bulvar Dikmen / ANKARA Tel: (0312) 410 15 06 Fax (0312) 425 05 37 Elektronik A: www.bayindirlik.gov.tr
BAKANLIK MAKAMINA Bilindii zere, bina ve bina tr yaplarn projelendirme safhasnda gerekli olan zemin ve temel ettlerinin, uygun ve standart bir metotla yaplabilmesini salamak amacyla 28.06.1993 tarih ve B09.0.YFK.0.00.00.00-6-5/373 sayl genelge ile "Zemin ve Temel Etd Raporunun Hazrlanmasna likin Esaslar" yaynlanmtr. Bakanlmzca 29-30 Eyll - 01 Ekim 2004 tarihleri arasnda dzenlenen Deprem urasnn komisyon raporlarnda, zemin ett raporlarnn hazrlanmasnda bir standart bulunmad; "Zemin ve Temel Etd Raporunun Hazrlanmasna likin Esaslar"da eksikliklerin bulunduu ve gncellenmesi gerektii, raporlarn hazrlanmasna ynelik kapsam, yntem ve ieriin btncl bir yaklamla ele alnarak bilim ve teknolojideki son gelimeler nda yenilenerek uygulamada birlikteliin salanmas gerei belirtilmitir. Ayrca yine Deprem uras sonu bildirgesinde temel ve zemin ettleri iin yeni bir rapor formatnm dzenlenmesi zorunluluu yer almtr. Bu erevede Bakanlmzca hazrlanarak eitli kurum, kurulu ve akademik evrelerden alnan grler dorultusunda dzenlenen ekli "Zemin ve Temel Etd Raporu Genel Format"nn yrrle konulmasn tensiplerinize arz ederim.
Bu belge kapsam ve ierik ynnden Bayndrlk ve skan Bakanlnn 28.06.1993 tarih ve 6-5/373 sayl Zemin ve Temel Etd Raporunun Hazrlanmasna likin Esaslar dorultusunda yaplacak zemin ve temel ettleri raporlarnn hazrlanmasna ynelik genel bir format gsterir. mar planna esas Jeolojik-Jeoteknik Ett Raporunda yerleime uygunluu belirlenmi alanda kalan bir parselde temel tasarm iin gerekli olan zemin deerlendirmesi amacyla, Zemin ve Temel Etd Raporu formatna ilikin hkmler belirtilmekte olup, raporu hazrlayacak kii / kurululara yol gstererek yeterli ve kabul edilebilir belirlemelere dayal raporlar bu formata gre dzenlenecektir. Bildirilen hkmler, Zemin ve Temel Etd Raporu ieriine ynelik asgari kurallar olmakla birlikte, raporu hazrlayanlar tarafndan gerekli mesleki bilgiler ile ilgili standartlar ve gncel bilimsel almalarn gz nnde bulundurulmas zorunludur. Amaca gre farkllklar gsterebilecek inaat projeleri, jeolojik koullarn deiken olmas, Zemin ve Temel Etd Raporu ieriinde bir takm farkllklarn olumasna neden olmakla birlikte, raporu hazrlayanlar tarafndan burada belirtilen hkmlere uyulmas gerekmektedir. Zemin ve Temel Etd Raporunun Hazrlanmasna likin Esaslarda belirtilen yap ve zemin koullarnn ett kategorilerinden, 1. kategori iin Gzlemsel Zemin Ett Raporu, 2. ve 3. kategoriler iin Sondaja Dayal Zemin ve Temel Ett Raporu dzenlenecektir. Zemin ve Temel Etd Raporu, ncelikle zeminin jeolojik ve fiziki verilerini ve varsa evresel faktrleri yanstmal; ayrca bu verilerin deerlendirilmesi ile ortaya konulacak sonular somut ve mesleki dorulua sahip nerileri iermelidir. Bu esaslar dorultusunda hazrlanacak rapor, dzenlenme tarihinden itibaren bir yl akn bir sre gemesine karn temel inaatna halen balanmam olmas durumunda, raporun ieriinde belirtilen koullarda deiiklik olabilecei gz nne alnarak raporun halen mevcut durumu yanstt ek raporla dorulanmal, aksi halde ilave alma yaplmaldr. Zemin ve Temel Etd Raporu, genel anlamda be blmden olumaldr; Genel Bilgiler bal altndaki birinci blmde, mevcut yerel zeminin fiziksel ve mekanik zellikleri ile jeolojik koullara ait verilere ilikin bilgilere yer verilmeli, Arazi Aratrmalar-Deneyler, Laboratuvar Deneyleri-Analizler bal altndaki ikinci ve nc blmlerde, tasarm iin seilen zemin parametreleri ve yaplan almalar literatre atfta bulunularak gncel bilimsel yntemlere gre aklanmal, Mhendislik Analizleri ve Deerlendirmeler bal altndaki drdnc blmde; temel tasarmna ynelik zemin parametreleri, svlama, oturma, ime-bzlme, gebilme, ev durayll, temel ukurunda stabilite gibi muhtemel problemlerin mhendislik analizleri ile ortaya konulmal ve deerlendirilmeli, Sonu ve neriler bal altndaki beinci blmde ise, temel tasarm ve inaatna yn verecek neriler ve uyarlar yer almaldr. Ett Raporlar, kategorilerine gre aada belirtildii ekilde olacaktr.
2/14
A. GZLEMSEL ZEMN ETD RAPORU Bayndrlk ve skan Bakanlnn Zemin ve Temel Etd Raporunun Hazrlanmasna likin Esaslar Kategori-1de yer alan binalar iin imar planna esas jeolojik jeoteknik rapordan inceleme alan ve evresine ilikin jeolojik bilgiler alnp yap parselinde muayene ukuru atrlarak, mevcut ev aynalarnn ve evre yaplarnn incelenmesi sonucunda Gzlemsel Zemin Etd Raporu hazrlanacak, bu raporun ierii aada belirtilen balklar altnda toplanacaktr. KAPAK SAYFASI NDEKLER 1. GENEL BLGLER 1.1. Etdn Amac ve Kapsam 1.2. nceleme Alannn Tantlmas 1.2.1. Jeomorfolojik ve evresel Bilgiler 1.2.2. Projeye ait Bilgiler 1.2.3. mar Plan Durumu 1.2.4. Varsa nceki Zemin almalar 1.3. Jeoloji 1.3.1.Genel Jeoloji 1.3.2. nceleme Alannn Mhendislik Jeolojisi 2. ARAZ ARATIRMALARI VE DENEYLER 2.1. Yeralt ve Yerst Sular 3. LABORATUVAR DENEYLER VE ANALZLER 4. DEERLENDRME 4.1. Bina-Zemin likisinin Belirlenmesi 4.2. Doal Afet Risklerinin Deerlendirilmesi 5. SONU VE NERLER 6. EKLER 1- Muayene ukurlarna Ait izim ve Fotoraflar 2- nceleme Alannn Plankotesi ve Vaziyet Plan 3- mar Planna Esas Jeolojik-Jeoteknik Rapordan nceleme Alanna Ait Salanm Bilgiler 4- Fotoraflar (Arsann genel grnm, sorunlu ksmlar, yarmalar, vb. )
3/14
B. SONDAJA DAYALI ZEMN ve TEMEL ETD RAPORU : Bayndrlk ve skan Bakanlnn Zemin ve Temel Etd Raporunun Hazrlanmasna likin Esaslar balkl 93/94 belgesinde Kategori 2 ve 3e giren binalarda sondaj almalar, arazi deneyleri, alnan rselenmi ve/veya rselenmemi zemin ve karot rneklerinin laboratuvarda gerekli deneylere tabi tutulmas sonucunda Zemin ve Temel Etd Raporu hazrlanacaktr. mar planna esas rapordan inceleme alan ve evresine ilikin jeolojik-jeoteknik bilgiler alnarak zemin aratrmalarna dayanak oluturulacaktr. Bu raporun ierii aada belirtilen balklar altnda toplanacaktr. Gerekli grlmesi durumunda formatta belirtilmeyen ek almalara da yer verilebilir. KAPAK SAYFASI NDEKLER 1. GENEL BLGLER 1.1. Etdn Amac Ve Kapsam 1.2. nceleme Alannn Tantlmas 1.2.1. Jeomorfolojik ve evresel Bilgiler 1.2.2. Projeye ait Bilgiler 1.2.3. mar Plan Durumu 1.2.4. nceki Zemin almalar 1.3 JEOLOJ 1.3.1.Genel Jeoloji 1.3.2. nceleme Alan Mhendislik Jeolojisi 2. ARAZ ARATIRMALARI VE DENEYLER 2.1. Arazi, Laboratuar ve Bro alma Metotlarnn ksaca tantlmas ve kullanlan ekipmanlar 2.2. Aratrma ukurlar 2.3. Sondaj Kuyular 2.4. Yeralt ve Yerst Sular 2.5. Arazi Deneyleri 2.5.1. SPT Deneyleri 2.5.2. Konik Penetrasyon (CPT) Deneyleri 2.5.3. Presiyometre 2.5.4. Kanatl Kesici Deneyleri 2.5.5. Plaka Ykleme Deneyi 2.5.6. Jeofizik almalar 2.5.6.1. Sismik krlma 2.5.6.2. Sismik yansma
4/14
2.5.6.3. Elektrik zdiren 2.5.6.1. Mikrotremr almalar 3. LABORATUVAR DENEYLER VE ANALZLER 3.1. Zeminlerin ndeks / Fiziksel zelliklerinin Belirlenmesi 3.2. Zeminlerin Mekanik zelliklerinin Belirlenmesi 3.3. Kayalarn Mekanik zelliklerinin Belirlenmesi 4. MHENDSLK ANALZLER VE DEERLENDRMELER 4.1. Bina-Zemin likisinin rdelenmesi 4.2. Zemin ve Kaya Trlerinin Deerlendirilmesi 4.2.1. Ayrm Kaya ve Zemin Trlerinin Snflandrlmas 4.2.2. Kaya Trlerinin Snflandrlmas 4.2.3. Zemin Profilinin Yorumlanmas 4.2.4. Svlama ve Yanal Yaylma Analizi ve Deerlendirilmesi 4.2.5. Oturma-ime ve Gme Potansiyelinin Deerlendirilmesi 4.2.6. Karstik Boluklarn Deerlendirilmesi 4.2.7. Temel Zemini Olarak Seilen Birimlerin Deerlendirilmesi 4.2.8. ev Durayll Analizi ve Deerlendirmesi 4.2.9. Kaz Gvenlii ve Gerekli nlemlerin Alternatifli Olarak Deerlendirilmesi 4.2.10. Doal Afet Risklerinin Deerlendirilmesi 5. SONU VE NERLER 6.YARARLANILAN KAYNAKLAR 7. EKLER
5/14
1.3. JEOLOJ
7/14
Sondaj ve arazi deneylerinden elde edilen veriler izelgeler halinde ve yorumlanarak verilmelidir. Ayrca sondaj yerlerinin koordinatlar bir tablo halinde verilmeli ve plankote ve vaziyet plan zerine ilenmelidir. Ek olarak verilecek sondaj loglarnda TSE standartlarnda belirlenmi semboller kullanlacak, sondaj yerlerinin koordinatlar, sondaj makinesinin tr, sondrn ad ve soyad, sondajn yapld tarihler, hava durumu, yeraltsuyuna ilikin en az 7 gnlk gzlemler, zemin birimlerinin dey yndeki deiimleri, zemin tanmlamalar, alnan rselenmi ve rselenmemi rneklerin derinlikleri, rselenmemi rnein tr, arazide yaplan deneyler logu hazrlayan tarafndan imzal olarak sunulmaldr. Sondaj kuyularnn tabanna kadar alt ksm delikli PVC boru indirilerek sondaj deliinin eperlerindeki gmeler ve yzeyden debilecek paralar nedeniyle kuyunun kapanmas nlenmeli, gerekirse kuyu azna beton kapak yaplmal, bylece uzun sreli yeraltsuyu lm yaplmasna olanak salanmaldr. Sondaj karotlarnn fotoraflar standartlara uygun olarak ekilerek raporun ekinde sunulmal, sandklanarak koruma altna alnan karotlar rapor onay sreci tamamlanana dein muhafaza edilmelidir. Sondajlar sonucunda izilen kesitlerde sondaj noktalar belirtilmeli, jeolojik veriler kesitte farkl renklerde verilmeli, yeraltsuyu seviyesinin en s ve en derin kotlar noktal izgi ile gsterilmelidir. 2.4. YERALTI VE YERST SULARI : nceleme alannda yeraltsuyunun gzlendii en dk ve en yksek seviyeler, lm noktalar esas alnarak en az 7 gnlk deerler tablo halinde verilmelidir. Yeralt suyu seviyesi, PVC boru ile tehiz edilmi olan sondaj kuyularndan, sondaj svs kullanlmas durumunda kuyunun boaltlmas ve ortam temsil edebilecek seviyenin oluabilmesi iin uygun bir sre beklenilmesi sonrasnda yaplacak lmlerle belirlenmelidir. alma alannda yeralt suyuna rastlanmas ve su tablasnn temel seviyesine yakn olmas durumunda, yeraltsuyunun betona ve dier imalatlara yapabilecei olumsuz etkilerin belirlenmesi iin laboratuvar deneyleri(slfat ierii, pH vb.) yaplmal ve sonular verilmelidir. Ayrca inceleme sahasndaki drenaj zellikleri ile don derinlii konusunda aklama getirilmelidir. 2.5 ARAZ DENEYLER Sondajlarda yaplacak Standart Penetrasyon (SPT), Konik Penetrasyon (CPT), Kanatl Kesici Deneyi, Presiyometre Deneyi, Plaka Ykleme Deneyi vb. deneyler ile Jeofizik almalar, ilgili standarda uygun olarak, yap ve zemin artlarna uygun seilen deneyler grevlendirilecek kontrol mhendisinin denetiminde yaplacaktr. Yaplan tm deneylere ait veriler tablolar halinde raporda yer alacak, deneyler srasnda belirlenen ar farkl deerler gsteren parametrelerdeki sapmalar nedenleri belirtilerek aklanacaktr. Deneylerde yaplan her hata aklanmaldr. Aada genel hatlaryla aklanan yntemlerden en az biri olmak zere (jeofizik yntemler en az baka bir
8/14
yntemle birlikte kullanlabilir), ina edilecek yapnn zellii dorultusunda uygun grlen sayda deney yaplmal ve her bir yntemden bulunan parametreler kontrol edilmelidir.
9/14
2.5.6.1. Sismik Krlma S derinlikler iin yaplacak aratrmalarda aada belirtilen amalar iin kullanlmaldr. a. Yeralt yaps nn (tabaka says, kalnlklar, boyuna Vp, enine Vs dalga hzlar) belirlenmesi, b. Yerin elastik parametrelerinin belirlenmesi (younluk, poisson oran, elastisite modl, kayma (shear) modl, zemin hakim titreim periyodu), c. Elde edilen parametrelere gre zemin snfnn belirlenmesi, d. Gml fay izlerinin aratrlmas, e. Varsa zemin ierisindeki boluklarn ve sreksizliklerin bulunmas vb. 2.5.6.2. Sismik Yansma Daha derin zemin aratrmalar iin Sismik Krlma blmnde belirtilen amalar iin kullanlmaldr. 2.5.6.3. Elektrik zdiren a. Nemlenme derinlii veya suya doygun seviyenin belirlenmesi, b. Tabaka says ve derinliklerinin belirlenmesi, c. Salam zemin ve temel kaya derinliinin belirlenmesi, d. Yerin diren zelliine gre yeralt jeofizik yapsnn belirlenmesi vb. amalaryla yaplmaldr. 2.5.6.4. Mikrotremr almalar a. Zemin hakim titreim periyotlarnn belirlenmesi, (TA, TB ) b. Zeminin bytme katsaysnn belirlenmesi, 3. LABORATUVAR DENEYLER VE ANALZLER Sondaj almalar srasnda alnan rselenmi ve rselenmemi zemin ve kaya rnekleri en ksa srede laboratuvara sondajlar yapan firma tarafndan tutanak karl teslim edilerek, dzenlenen rnek Teslim Tutana, yaplan zemin ve kaya mekanii deneyleri ve elde edilen sonular, onayl orijinal deney fyleri kullanlarak ekler arasnda yer almaldr. Laboratuvar deneylerinden elde edilen her trl veri metin iinde gerekli blmlerde tablo halinde verilmeli ve bu veriler yorumlanmaldr. 3.1. ZEMNLERN NDEKS / FZKSEL ZELLKLERNN BELRLENMES a. Boluk Oran veya Porozite b. Su erii ve Doygunluk Derecesi c. Tabii Birim Hacim Arlk d. Kuru Birim Hacim Arlk e. Elek ve Hidrometre/Pipet Analizleri f. Kvam Limitleri (Atterberg Limitleri) g. Yeraltsuyunun Kimyasal Analizi
10/14
3.2. ZEMNLERN MEKANK ZELLKLERNN BELRLENMES a. Serbest Basn Dayanm b. Eksenli Basn Dayanm c. Kesme Dayanm d. Konsolidasyon 3.3. KAYALARIN MEKANK ZELLKLERNN BELRLENMES a. Kaya Kalitesinin Belirlenmesi b. Tek Eksenli Basma Dayanm c. Nokta Yk Dayanm ndeksi veya disk makaslama dayanm indeksi 4. MHENDSLK ANALZLER VE DEERLENDRME : Arazi ve laboratuvar almalar zeti, eksik veriler ile hatal veya geersiz veriler varsa bunlarn ayrnts, mhendisin kendi gr ve yorumlar verilmelidir. Beklenmeyen deney sonular dikkatle incelenmeli, bunlarn hatal veya doru ve gerek durumu yanstp yanstmad irdelenmelidir. Gerekirse yaplacak ek arazi ve laboratuvar almalarnn tarifi ve bu ynde neriler sunulmaldr. 4.1. BNA ZEMN LKSNN RDELENMES Bu blmde mevcut zemin parametreleri ve yaplmas planlanan binalardan gelecek ykler gz nnde bulundurularak, bina temellerinin ina edilmesinin uygun olabilecei zemin birimi / birimleri iin ayrntl bir alma yaplmaldr. Uygun grlen her derinlie karlk (ngrlen temel tipleri iin) bir tama gc ve muhtemel oturma miktar hesaplanmal, temel projesinin hesap ve tasarmna imkan verecek parametreler belirtilmelidir. Temel tr, boyutlar ve derinlii biliniyorsa ilgili hesaplamalar bu deerlere gre yaplmaldr. 4.2.ZEMN VE KAYA TRLERNN DEERLENDRLMES:
ayrm ksmnn cins ve kalnl ile rt kalnlnn tespiti iin sondaj veya ukur atrlmas ve sreksizlik durular ile doal yama ilikisi, altyap ve temel kaz sreksizliklerinin ilikilerinin aklanmas gerekmektedir. Kayalar aadaki zellikleri saptanarak tanmlanmaldrlar. a. Renk, b. Doku ve yap, c. Sreksizliklerin zellikleri, d. Tabaka eimi ve dorultusu, e. Ayrmann derecesi, f. kincil litolojik zellikler, g. Kayacn Ad, h. Kayacn dayanm, i. Kayacn geirimlilii, j. Tabaka ve krk-atlaklar arasndaki dolgularn cinsi ve (killi birimler veya karbonat) yeralt ve yerst sularna maruz kalmas durumundaki durayllklar, k. Kaya Kalitesi l. zel mhendislik zelliklerini belirten dier terimler,
12/14
e. Yzey ve evre drenaj ile temel seviyesinde yzey ve yeralt suyu etkilerine kar alnmas gereken tedbirler, f. Gerekli hallerde zemin bytmesi ve svlama riski ile ilgili aklamalar, deerlendirmeler ve neriler. 6. YARARLANILAN KAYNAKLAR Metinde, ekil ve izelge aklamalarnda atfta bulunulan tm kaynaklar verilmelidir. 7. EKLER 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. alma alanna ait Vaziyet Plan ve Plankote Genel Jeoloji Mevcut mar Plan ve eki inaatn yaplaca parsel ile ilgili haritalar Jeoloji Kesitleri Sondaj Loglar Arazi ve Laboratuvar Deney Raporlar ile Analizler Jeofizik lmler, Kesitler ve Hesaplamalar Fotoraflar (Sahann genel grnm, sorunlu ksmlar, aratrma ukurlar, sondaj almalar, yarmalar, karot ve dier rnekler vb. )
NOT :Ekler cep, yada ayr klasrler iinde verilmeli ve A4 boyutlarnda katlanm olmaldr.
14/14