Barrierat Jotarifore t Tregtis

Barrierat Jotarifore t Tregtis

Ky kapitull shqyrton politikat tjera jo tarifore t cilat kufizojn tregtin ndrkombtare. T referuara si barriera jotarifore t tregtis (BJT), kto masa kan qen n rritje e sipr q nga vitet e 1960-ta dhe kan qen temat m t diskutuara n raundet e fundit t bisedimeve pr tregtin ndrkombtare.

Edhe pse tarifat jan ulur n dekadat e fundit, barrierat jotarifore ndaj tregtis jan shumfishuar.

Barrierat Jotarifore t Tregtis

BJT tjera ndikojn n mas t konsiderueshme n strukturn e tregtis; Disa ndr kta shembuj jan:

kuota e importit, kufizimet vullnetare t eksportit, subvencionet, dhe krkesat e pr kapacitetin vendore.

Kto BJT kan pr qllim t ulin importin dhe n kt mnyr t prfitojn produktet vendore.

Kuotat e Importit
Kuota e importit sht kufizimi fizik i sasis s mallrave q mund t importohen gjat nj periudhe specifike kohore; Kuota n prgjithsi e kufizon importin pr nj nivel m posht n krahasim me at nivel i cili do t kishte mundur t ndodhte po qe se ekzistonin kushtet e tregtis s lir. Pr shembull, nj kuot mund t prcaktoj q gjat nj periudhe t caktuar kohore nuk mund t importohen m shum se 1 milion kilogram djath apo 20 milion kilogram grur.

Tabela 4.1 Shembuj t kuots s importit n SHBA

Kuotat e Importit
Nj praktik e zakonshme e qeveris pr t administruar kuotn e importit sht krkesa e licencs pr import. Secila licenc specifikon volumin e lejuar t importit, dhe totali i volumit t lejuar nuk duhet t tejkaloj kuotn. Kto licenca i marrin koh importuesit pr ti plotsuar format dhe duke pritur pr lejet zyrtare. Licencat mund ti shiten kompanive importuese me nj mim konkurrues, apo thjesht prmes tarifs.

Kuotat e Importit
Kuotat e importit pr mallrat e prodhuara jan br t paligjshme nga Organizata Botrore e Tregtis. Vendet e zhvilluara si Japonia dhe SHBA-t kan prdorur kuota t importit pr t mbrojtur prodhuesit bujqsor. Si do q t jet, bisedimet e fundit pr tregti u kan br thirrje shteteve q t ti kthejn kuotat e tyre n tarifa ekuivalente.

Kuotat e Importit (globale)

Nj mnyr pr t administruar kufizimet e importit sht prmes kuots globale. Kjo teknik lejon nj numr specifik t mallrave t importohen pr do vit por nuk specifikon se prej nga transportohet produkti apo se kush lejohet t importoj. Kur t jet importuar sasia e caktuar (kuota sht plotsuar), importet shtes t produkteve parandalohen pr pjesn tjetr t mbetur t vitit.

Kuota przgjedhse
Pr t shmangur problemin me kuotn globale, kuotat importuese zakonisht shprndahen n vende specifike; kjo lloj kuote njihet si kuot przgjedhse. Pr shembull, nj vend mund t importoj me kuot globale prej 30 milion moll n vit, prej t cilave 14 milion duhet t vijn nga SHBA-t, 10 milion nga Meksika, dhe 6 milion nga Kanadaja.

Kuotat kundrejt Tarifave

Analiza paraprake sugjeron q efekti i t ardhurave t kuotave t importit dallon nga tarifa e importit. Kto dy politika ekonomike gjithashtu mund t dallojn n ndikimin q ato kan n volumin e tregtis. Shembulli n vijim ilustron se si, gjat periudhs s krkesave n rritje, nj kuot importi kufizon volumin e importit pr nj sasi m t madhe se sa nj tarif ekuivalente importi. Figura 4.1 paraqet nj situat tregtare t supozuar t SHBA-ve pr veturat.

Kuotat kundrejt Tarifave

N Figurn 4.1(a), nj tarif prej $1000 do t rriste mimin e veturave japoneze prej $6000 n $7000; importet e veturave do t binin prej 7 milion njsi n 3 milion njsi. N Figurn 4.1(b), nj kuot importi prej 3 milion njsi do ti vinte SHBA-t n nj pozit tregtare identike me at se far ndodh nn tarif: paksimi i veturave me an t aplikimit t kuotave rezulton n nj rritje t mimit prej $6000 n $7000.

Kuotat kundrejt Tarifave

 Tani le t supozojm q krkesat pr vetura n SHBA rriten prej DU.S.0 n D.U.S.1.

Figura 3(a) tregon se, prkundr krkess n rritje, mimi i importit t veturave mbetet $7000. Kjo ndodh pr shkak se mimi amerikan nuk mund t ndryshoj nga mimi japonez pr nj shum e cila e tejkalon dogann tarifore. Importi i veturave rritet nga 3 milion njsi n 5 milion njsi. Ather, duke iu nnshtruar tarifs s importi, prshtatjet vendore marrin nj form t rritjes n sasin e veturave t importuara e jo n ngritjen e mimit t veturave.

 N Figurn 3(b), nj ngritje identike n krkesa shkakton ngritje n mimin vendor t veturave.
Nn kuot, nuk ka kufizim pr sa i prket asaj se deri n far shume mund t rritet mimi amerikan n krahasim me at japonez. mimi i krkess do t rritet deri n nivelin e ngritur t prodhimit plus niveli fiks i taksave jan n proporcion me krkesat vendore.

Figura 3(b) tregon se nj ngritje e krkesave nga DU.S.0 n DU.S.1 shkakton q mimi i veturave t rritet nga $7000 n $7500.

Taksat e Eksportit
Prve ndrhyrjes n ndikimin e tregtis me an t tarifave t importit, shtetet ndrhyjn edhe me an t rrjedhs s lir t eksportit. Taksa e eksportit vihet vetm n produktet e prodhuara brenda vendit t cilat jan t destinuara pr eksport e jo pr konsumim vendor.

Taksa mund t jet e specifikuar apo ad valorem. Sikurse taksa apo tarifa e importit, taksa e eksportit ul sasin e tregtis ndrkombtare.

Subvencionet
Subvencioni pr eksport, q n t vrtet sht nj taks negative e eksportit apo nj rritje ndaj nj firme nga ana e qeveris kur nj njsi e mallit eksportohet, ka pr qllim t rris rrjedhn e tregtis t nj shteti.

Megjithat, kjo e rregullon strukturn e tregtis nga nj struktur krahasuese-me prparsi dhe, sikurse taksat, ndrhyn n rrjedhn e lir t tregtis s mallrave dhe shrbimeve dhe ul nivelin e mirqenie botrore.

Subvencionet
Nj shembull tjetr sht kur prodhuesit amerikan t lnds s drurit kan prjetuar pasojat pr nj koh t gjat kur qeverit provinciale kanadeze kan shitur t drejtat e lndve t drurit (pagesat pr trungje)

Firmave kanadeze me mime t subvencionuara dhe padrejtsisht shum t ulta, Duke i vn kshtu firmat amerikane n nj pozit jo t favorshme konkurrimi, dhe jan vn dogana kundrvepruese

Politikat Tjera Vendore q Ndikojn n Tregti

Dumpingu N tregjet konkurruese jo perfekte firmat nganjher caktojn nj mim pr nj mall kur ai mall eksportohet dhe nj mim tjetr pr t njjtin mall kur ai shitet brenda vendit. N prgjithsi, praktika e ndryshimit t mimeve pr konsumator t ndryshm quhet diskriminim i mimit. Forma m e zakonshme e diskriminimit t mimit n tregtin ndrkombtare sht dumpingu,

Dumpingu
Dumpingu mund t ndodh vetm nse plotsohen dy kushte. E para, industria duhet t jet konkurruese jo perfekte, ashtu q firmat i caktojn mimet e jo t merren mimet e tregjeve si dhns. E dyta, tregjet duhet t jen t segmentuara, ashtu q banort vendas t mos mund t blejn leht mallrat t destinuara pr eksport. Me paraqitjen e ktyre kushteve, nj firm monopoliste mund t vendos q sht fitimprurse tmerret me dumping.

Dumpingu
Nj shembull mund t ndihmoj t sqaroj se si dumpingu mund t jet nj strategji e cila rrit profitin. Imagjinoni nj firm e cila aktualisht shet 1000 njsi t nj malli brenda vendit t vet dhe 100 njsi jasht. Aktualisht me shitjen e mallit prej $20 pr njsi brenda vendit, merr vetm $15 pr njsi n shitjet me eksport.

Mund t imagjinohet q firma do t arrij n prfundim se shitjet tjera brenda vendit jan shum m fitimprurse se sa eksportet e mtutjeshme.

Dumpingu
Megjithat le t supozojm q, zgjerimi i shitjeve pr nj njsi, n t dyja tregjet, do t krkonte uljen e mimit pr $0.01. Ulja e mimit vendor pr nj cent, pastaj, do t rriste shitjet pr nj njsi, gj q shton direkt $19.99 n t ardhurat, por q ul marrjet n 1000 njsit q do t kishin shitur me mimin prej $20 me $10.

Kshtu q t ardhurat margjinale nga shitja e njsis shtes sht vetm $9.99.

Dumpingu
N ann tjetr, ulja e mimit t caktuar pr konsumatort e huaj dhe me kt rast zgjerimi pr nj njsi do t rriste direkt t ardhurat pr vetm $14.99. Megjithat, kostoja indirekte e uljes s numrit t marrsve n 100 njsit q do t ishin shitur me mimin fillestar do t ishte vetm $1, ashtu q t ardhurat margjinale n shitjen me eksport do t ishin $13.99.

Prandaj do t ishte m fitimprurse n kt rast q t zgjeroheshin eksportet se sa shitjet vendore, edhe pse mimi i marr nga eksporti sht m i ult.

Format e Dumpingut
Dumpingu sporadik (dumpingu dshprues) ndodh kur nj firm largon inventarin e teprt n tregjet e huaja duke shitur mallin jasht vendit me nj mim m t ult se sa mimi brenda vendit.

Kjo form e dumpingut mund t jet rezultat i planifikimit t dobt nga prodhuesit e huaj.
Edhe pse dumpingu sporadik mund t jet fitimprurs pr konsumatort e importit, mund t jet mjaft prars pr prodhuesit me konkurrenc t importit, t cilt prballen me rnie t shitjeve dhe humbje t shkurtra

Format e Dumpingut
Dumpingu grabits ndodh kur nj prodhues prkohsisht redukton mimin e caktuar pr t larguar konkurruesit e huaj nga biznesi. Kur prodhuesi ia del t marr nj pozit monopole, ather mimet rriten konform fuqis s tij tregtare. Niveli i ri i mimit duhet t jet mjaft i lart q t kompensoj humbjet e mundshme q kan ndodhur gjat periudhs s uljes s mimit.

Rregulloret rreth antidampingut

Pavarsisht prfitimeve q dampingu mund tu ofroj konsumatorit t importit, qeverit shpesh kan vn ndshkime doganore kundr mallrave q ata besonin jan duke u hedhur n tregjet e tyre nga jasht.

Ligji amerikan antidampingut sht dizajnuar pr t parandaluar diskriminimin e mimeve dhe shitjet nn kosto q dmtojn industrin amerikane. Sipas ligjit t ShBA-ve nj dogan antidamping aplikohet kur Departamentit amerikan i Tregtis prcakton se nj klas ose lloji i mallrave t huaja sht duke u shitur pr m pak se vlera e drejt.

Doganat e tilla t antidampingut jan tatim shtes n tarifat normale n mnyr q t neutralizoj efektet e diskriminimit t mimeve ose shitjes nn kosto.

A sht ligji pr antidamping i padrejt

Prkrahsit e ligjeve pr antidamping pohojn q ato jan t nevojshme pr t krijuar nj ambient t barabart pr prodhuesit vendas t cilt prballen me konkurrencn e padrejt t importit. Ligjet pr antidamping sigurojn nj fush t barabart duke kompensuar burimet artificiale t prparsive konkurruese.

Prmes kompensimit t diferencs ndrmjet mimit t hedhur dhe vlers reale t tregut, nj dogan antidamping e kthen prodhuesin vendor n nj nivel t barabart.
Megjithat kritikt vrejn se edhe pse industrit e mbrojtura mund t fitojn nga doganat antidamping, konsumatort e mallit t mbrojtur dhe ekonomia m e gjer zakonisht humbasin m shum. Pr kt arsye, nuk sht pr t'u habitur se ligji antidamping sht subjekt i kritikave, si diskutohet m posht.