Kapitulli

Mashtrimet dhe kontrolli i brendshem

Chapter 8-1

Objektivat
1. Percaktoni mashtrimin dhe kontrollin e brendshem. 2. Identifikoni parimet e kontrollit te brendshem. 3. Shpjegoni aplikimet e parimeve te kontrollit te brendshem ne mbledhjen e parave 4. Shpjegoni aplikimet e parimeve te kontrollit te brendshem ne dhenien e parave. 5. Shpjegoni funksionimin e nje kase me fond te paket. 6. Tregoni funksionet e kontrollit te nje llogarie bankare

Chapter 8-2

Mashtrimi, kontrolli i brendshem dhe cash

Mashtrimi dhe kontrolli i brendshem

Mashtrimi
The SarbanesOxley Act Kontrolli i brendshem

Kontrolli i cash-it

Perdorimi i nje banke

Raportimi i cash-it

Kontrolli i marrjes se cash

Kontrolli i dhenieve cash

Hapja e depozitave
Ceqe Pasqyrat e bankes

Ekuivalente te cash
Kufizimet e cash Kompensimi i teprices

Parimet e kontrollit te brendshem

Kufizime

Sistemi i transferimit te fondeve elektronike

Chapter 8-3

Mashtrimi, kontrolli i brendshem

Mashtrimet
Nje veprim i pandershem i nje punonjesi qe rezulton ne nje perfitim personal te punonjesve ne kurriz te punedhenesve.
Illustration 8-1

Pse ndodh mashtrimi?

Chapter 8-4

Mashtrimi, kontrolli i brendshem

The Sarbanes-Oxley Act

Kompanite mund te Zhvillojne parimet e kontrollit per raportimet financiare.

Verifikojne vazhdimisht qe kontrollet funksionojne

Auditet e pavarur duhet t dshmojn pr prshtatshmrin e kontrollit t brendshm.

Chapter 8-5

Mashtrimi, kontrolli i brendshem

Kontrolli i brendshem
Metodat dhe masat e adoptuara pr:
1. Mjetet mbrojtse. 2. Rritjen e saktsis dhe besueshmris t t dhnave t kontabilitetit. 3. Rritjen e efikasitetit t operacioneve, dhe 4. T sigurohet prputhje me ligjet dhe rregulloret.

Chapter 8-6

Mashtrimi, kontrolli i brendshem

Kontrolli i brendshem
Sistemi i kontrollit te brendshem ka pese komponente kryesore: 1. Kontrolli i mjedisit 2. Vlersimi i rrezikut 3. Aktivitetet e kontrollit

4. Informacioni dhe komunikimi

5. Monitorimi

Chapter 8-7

Mashtrimi, kontrolli i brendshem

Parimet e aktiviteteve te kontrollit te brendshem Masat ndryshojn me
vlersimin e rreziqeve q ballafaqohet manaxhimi. madhsis dhe natyrs s kompanis. Gjasht parimet e kontrollit t aktiviteteve::

Themelimi i prgjegjsis Ndarja e detyrave

Procedurat e dokumentimit
Kontrolle fizike Verifikimi i pavarur i brendshm

Kontrolli i Burimeve njerzore

Chapter 8-8

Mashtrimi, kontrolli i brendshem

Parimet e aktiviteteve te kontrollit te brendshem
THEMELIMI I PRGJEGJSIS
Kontrolli sht m efektiv kur vetm nj person sht prgjegjs pr nj detyr t caktuar.

NDARJA E DETYRAVE
Detyra t ngjashme, duke prfshir kujdestarin fizike dhe mbajtjen e rregjistrimeve, duhet tu caktohen individve t ndryshm PROCEDURAT E DOKUMENTIMIT Kompanite duhet te perdorin dokumenta me numra perkates per cdo dokument qe do te kontabilizohet
Chapter 8-9

Mashtrimi, kontrolli i brendshem

Parimet e aktiviteteve te kontrollit te brendshem
KONTROLLLI FIZIK
Illustration 8-2

Chapter 8-10

Mashtrimi, kontrolli i brendshem

Parimet e aktiviteteve te kontrollit te brendshem
VERIFIKIM I BRENDSHEM I PAVARUR
1. Verifikon rregjistrimet periodikisht ose me nje baze te ndryshueshme. 2. Rregjistrimet verifikohen nga nje punonjes i pavarur.
3. Mosperputhje te

raportuara te manaxhimit.

Chapter 8-11

Mashtrimi, kontrolli i brendshem

Parimet e aktiviteteve te kontrollit te brendshem
KONTROLLI I BURIMEVE NJEREZORE 1. Punonjes te siguruar.

2. Qarkullimi i punonjesve dhe percakton pushimet

3. Sjellje nepermjet kontrollit individual te background.

Chapter 8-12

Mashtrimi, kontrolli i brendshem

Kufizime te kontrolleve te brendshme
Kostot nuk duhet te kalojne perfitimet Elementi njerezor Permasat e biznesit

Chapter 8-13

Kontrolli i Cash-it
Kontrolli i marrjes se cash-it
Percaktimi i pergjegjesive Vetem persona te caktuar jane te autorizuar per te mbledhur cash (arketare) Ndarja e detyrave Individe te ndryshem marrin para ne dore, rregjistrojne mbledhjet e cashit dhe mbajne cash Procedurat e Dokumentimit Perdoren fatura arketimi, e-maile, letra rregjistruese dhe mandate arketimesh Kontrollet fizike, mekanike dhe elektronike Dyqanet mbajne cash ne kasa, ne kasaforta bankare, kane akses te limituar ne zonat e magazinimit, perdorin rregjistrat e cashit Verifikimi i brendshem i pavarur Supervisoret numerojne parate cdo dite; thesaristi krahason totalin e arketimeve totale me depozitat bankare Kontrolli i burimeve njerezore Personeli qe manaxhon cash: u kerkon punonjesve te marrin pushime, te depozitojne cash dite per dite

Chapter 8-14

Kontrolli i Cash-it
Cash prbhet nga monedha, eqe, urdhra pagese, dhe t holla n dor ose t depozituara n nj bank. Arketimet vijne nga: Shitjet me cash Mbledhja e llogarive te arketueshme nga klientet Marrja e interesave, qerave dhe dividendeve Investimet nga pronaret Kredi bankare

Te ardhura nga shitja e aktiveve jo-qarkulluese

Chapter 8-15

Kuponi tatimor

Chapter 8-16

Pranimet Mail
Procedura e kontrollit:
Faturat me mail duhet t hapen nga dy njerz, nj list e prgatitur dhe do kontroll duhet te miratohet
Kopje t lists, s bashku me kontrollet dhe kshillat e drgesave duhet te drgohet n departamentin e arketimeve Kasieri shton dhe kuponet tatimore dhe pergatit nje permbledhje te cash, si dhe kryen depozitat bankare Kopje e lists drgohet n zyrn e thesarit pr krahasim me totalin e paraqitur n prmbledhjen ditore te cash.
Chapter 8-17

Kontrolli i Cashit
Pyetje
Lejimi vetm i personelit te caktuar pr t'u marr me hyrjet n ark sht nj krkes e parimit t :
a. Ndarjes se detyrave. b. Percaktimi i pergjegjesive.

c. Kontrollit te burimeve njerezore.

d. Asnje me siper.
Chapter 8-18

Kontrolli i Cashit
Kontrollet e disbursimit te Cash-it
Zakonisht, kontrolli i brendshem mbi pagesat e cash eshte me teper efektiv kur kompania paguan me cek, dhe jo me para ne dore. Aplikime: Sistemi Voucher Fondi i parave te holla

Chapter 8-19

SO 4 Explain the applications of internal control principles to cash disbursements.

Kontrolli i Cashit
Kontrollet e disbursimit te Cash-it
Percaktimi i pergjegjesise
Vetem Personeli i caktuar sht i autorizuar pr t nnshkruar ceqe (thesaristi) dhe te miratoj shitsit Perdoren ceqe te paranumeruara; ceqe mund te kene nje fature te aprovuar; u imponon punetoreve te perdorin karta krediti te kompanise per shpenzime te rimbursueshme

Procedurat e dokumentimit

Verifikim i brendshem i pavaruar

Krahason kontrollet e faturave; bashkerendon pasqyrat bankare mujore

Ndarja e detyrave

Individe te ndryshem aprovjne dhe bejne pagesa; firmetaret e ceqeve nuk rregjistrojne rimbursimet
Chapter 8-20

Kontrolli fizik Magazinohen ceqe bosh ne kasaforte; me akses te limituar; printojne ceqe me makine me boje qe smund te hiqet

Kontrolli i burimeve njerezore Personeli qe mban cash; u kerkon punonjesve te marrin pushimet; te kryeje kontrolle te background-it.

Kontrolli i Cashit
Kontrollet e disbursimit te Cash-it
Sistemi Voucher
Rrjeti i miratimeve, nga individt e autorizuar, pr t siguruar t gjitha pagesat me eqe t duhura . Nje voucher eshte nje forme autorizimi e pergatitur per cdo shpenzime.

Chapter 8-21

Kontrolli i Cashit
Kontrollet e disbursimit te Cash-it
Petty Cash Fund perdoret per te paguar shuma te vogla.
Perfshin:
1. Percaktimin e fondit,
2. Ben pagesa nga fondi, dhe 3. Riintegron fondin.

Chapter 8-22

Kontrolli i Cashit
E8-8 Lincolnville Company perdor nje sistem cash te imet. Fondi u themelua ne 1 Mars me tepricen $100. Pergjate Mars pagesat e cashit te imet ishin mbledhur ne kasen e cashit te imet.
Mars 5 Mars 7 Mars 9 Mars 11 Mars 14 Inventari i stampimit Transporti Shpenzime mikse Shpenzime udhetimi Shpenzime mikse $39 21 6 24 5

Fondi u ribe ne 15 mars, ku kishte 3$ cash ne fond. Ne 20 Mars, gjendja ne fond ishte rritur me $150. Instruksione: Rregjistroni hyrjet ne Mars, qe kane te bejne me funksionimin e parave te imeta.

Chapter 8-23

Kontrolli i Cashit
E8-8 . Fondi u themelua ne 1 Mars me tepricen $100.

Mars 1

Fondi Para te imeta Cash

100 100

Chapter 8-24

Kontrolli i Cashit
E8-8 Fondi u riintegrua ne 15 Mars kur fondi mbante 3$ cash. Mars 15 Inventari i stampimit Transport Shpenzime te ndryshme Shpenzime udhetimi Cash over and short Cash 39 21 11 24 2 97

Chapter 8-25

Kontrolli i Cashit
E8-8 ne Mars 20, shuma e fondit ishte rritur ne $150.

Mars 20

Cash i imet Cash

50 50

Chapter 8-26

Funksioni i kontrollit: Perdorimi i nje banke

Kontribuon per nje kontroll te mire te brendshem mbi parate cash.
Minimizon shumen e parave disponibel. Krijon nje rregjistrim te dyfishte te transaksioneve bankare. Riintegrimi i bankes.

Chapter 8-27

Funksioni i kontrollit: Perdorimi i nje banke

Te besh depoziten bankare
Punonjesi i autorizuar duhet te beje depoziten.
Numri i kodit bankar

Chapter 8-28

Ana perpara

Ana mbrapa

Funksioni i kontrollit: Perdorimi i nje banke

Te nenshkrosh ceqe
Urdher i shkruar i nenshkruar nga depozituesi qe drejton banken per te paguar nje shume specifike parash nje marresi te percaktuar.
Leshuesi

Marresi Banka

Chapter 8-29

SO 6 Indicate the control features of a bank account.

Funksioni i kontrollit: Perdorimi i nje banke

Pasqyrat Bankare
Debit Memorandum
Ngarkon Bankat e sherbimit

NSF (not sufficient funds)

Credit Memorandum
Mbledh llogari te arketueshme. Interesi i fituar.
Chapter 8-30

Funksioni i kontrollit: Perdorimi i nje banke

Riintegrimi i nje llogarie bankare
Koordinimi i tepricave te librave dhe tepricave te bankave per tepricat e cashit te rregulluara (korrekte) .

Koordinimi i artikujve :
1. Depozita ne tranzit.

2. Ceqe te papaguara (pezull).

3. Gabime. 4. Memorandum bankar.
Chapter 8-31

Funksioni i kontrollit: Perdorimi i nje banke

Procedurat
Illustration 8-11

+ DepozitaTransit Ceqe te papaguar

+ Deftesa te mbledhura nga banka NSF ceqe Stampimi I ceqeve ose kosto te tjera te sherbimit

+- Gabime bankare

+- Gabimet e kompanise TEPRICA KORREKTE

Chapter 8-32

TEPRICA KORREKTE

Funksioni i kontrollit: Perdorimi i nje banke

E8-11 Informacioni i meposhtem per Family Video Company.
1. 2. 3. 4.

Teprica Cash per banken, Korrik 31, $7,263. Teprica Cash per librin, Korrik 31, $7,284. Sherbimet bankare te Korrikut nuk rregjistrojne nga depozituesi $28. Depozita ne tranzit, Korrik 31, $1,500.

5.

Banka mbledh deftesen $900 per Family ne Korrik, plus interesin $36, minus taksen $20. Mbledhja nuk eshte rregjistruar nga Family, dhe nuk ka interesa te rritur.
Ceqe pezull, Korrik 31, $591.

6.

Instruksione a) Pergatisni nje riintegrim ne Korrik 31. b) Rregjistroni veprimet rregulluese per Korrik.
Chapter 8-33

Funksioni i kontrollit: Perdorimi i nje banke

E8-11 a) Pergatisni nje koordinim bankar ne 31 Korrik.
Teprica cash per pasqyrat bankare
Plus: Depozita ne tranzit Minus: Ceqe pezull Teprica cash e rregulluar per banken
$7,263 1,500 (591) $8,172 $7,284 900

Teprica cash per librat

Plus: Mbledhja e llogarive te arketueshme

Mbledhja e interesit Minus: Sherbimet bankare Taksat deftesa te mbledhura Teprica cash e rregulluar per librat
Chapter 8-34

36 (28) (20) $8,172

Funksioni i kontrollit: Perdorimi i nje banke

E8-11 b) rregjistroni veprimet rregulluese ne Korrik 31 ne librat e Family Video Company. Dr. Cr. July 31 Shpenzime te ndryshme 28

July 31

Cash Shpenzime te ndryshme E ardhur nga interesi Llogari te arketueshme

Cash

916 20

28

36

900

Shenim: Hyrjet rregulluese ne ditar perfshijne vetem rregullimet ne tepricen cash te librit.
Chapter 8-35

Funksioni i kontrollit: Perdorimi i nje banke

Transfertat elektronike te fondeve (EFT)
Sistem disbursimi qe perdorin telefona, ose komputera per te transferuar tepricen e cashit nepermjet lokacioneve . EFT transferon normalisht rezultatet ne nje kontroll te brendshem me te mire persa sdo te mbahen cash ose ceqe nga punetoret.

Chapter 8-36

Raportojme cash
Cash prbhet nga monedha, monedha (para letr), eqe, urdhr- pagesa, dhe t holla n dor ose n depozit ose n depozita bankare t ngjashme.

Ekuivalent cash Kufizime ne cash Kompensimi i tepricave

Chapter 8-37

SO 8 Explain the reporting of cash.