Professional Documents
Culture Documents
2.Kontrolli
(Pyetje dhe pergjigje)
1.Qka kuptoni me kontroll?
Me kontroll kuptojme: a)Mbikqyrjen e punes te te punesuarve, b)Mbikqyrjen e rregullsise se procesit teknologjik dhe funksionimit te mjeteve te punes, d)Verifikimin lidhur me ndjekjen e rregullsise se zbatimit te dispozitave ligjore, e)Krahasimin e gjendjes faktike me gjendjen e planifikuar, etj.
edhe per ata qe bejne kontrollin. Personat qe e bejne kontrollin, jane pergjegjes per veprimet e tyre. e)Parimi i pavarsise se organeve te konrollit qeshja e pavarise se organeve te kontrollit eshte mjaft delikate, dhe kjo qeshtje eshte shume e rendesishme qe kontrolli te jete objektiv. Nese kerkohet kontrolli objektiv, atehere organi i kontrollit duhet te ndihet i pavarur ndaj organit qe ia ka dhene urdherin per kontroll. Organet e kontrollit duhet te kene parasysh vetem objektivitetin, ndersa paragjykimet munden vetem ta kompromitojne kontrollin dhe ta shendrrojne ate ne nje vegel per manipulim nga drejtoret e ndryshem te ndermarrjes. f)Parimi i dokumentacionit me shkrim ky parim kerkon qe te gjitha veprimet ekonomike te jene te shenuara me shkrim. Ky dokumentacion duhet te jete i perpiluar ne momentin e krijimit te ndonje ndryshimi, sepse qdo dokumenti i hartuar pas krijimit te ndryshimeve mbetet i dyshimte. Kjo duhet te vleje edhe per organet e kontrollit: pra qdo konstatim gjate kontrollit duhet te behet me shkrim dhe ti percjellet organeve kompetente.
b)Kontrolli mekanik ku kontroll nenkupton kontrollin permes instrumenteve te ndryshme, dhe ky kontroll pelqehet me shume.
9.Kontrolli i brendshem?
Kontrolli i brendshem ka te bej me kontrollimin e tere veprimtarise brenda ndermarrjes. Organet e kontrollit te brendshem duhet ta dine ku dhe kur mund te ndodhin parregullsite, devijimet e ndryshme, etj. Elementet e rendesishme per kontrollin e brendshem jane: a)Struktura organizative, b)Struktura kontabile, c)Kontrolli teknik, d)Kontrolli ekonomik, etj.
hyn ne procesin e prodhimit, d)rregullsine e mjeteve kryesore dhe pajimeve te nevojshme, etj.
14.Kontrolli i xhirollogarive?
Kontrolli i xhirollogarise ka per detyre te konstatoje: a perputhet salldoja e xhirollogarise te cilen e mbane banka me salldon e kesaj llogarie te cilen e mban kontabiliteti i ndermarrjes. Gjithastu ky kontroll verifikon a eshte bere pagesa nga xhirollogaria ne perputhje me dispozitat ligjore, si dhe me aktet normative te ndermarrjes.
Kontrolli i furnitoreve dhe besorseve te tjere duhet te perqendohet ne verifikimin e kontratave te shiteblerjeve, ne permbushjen e detyrimeve, dhe qeshtjete e tjera te lidhrua me besoresit ne pergjithesi.
20.Kontrolli i gjysmeprodukteve?
Me kete kontroll duhet te saktesohet: a)a behet bartja e vleres se ketyre zerave ne fund te vitit si gjendje fillestare e vitit te ardhshem, b)a eshte formuar evidenca analititke per ndjekjen e procesit te prodhimti, c)me qfar qmimesh ndermarrja ka vendosur ti mbaje keto rezerva, d)vlera e gjysmeprodukteve e paraqitur ne evidencen kontabel a i pergjigjet gjendjes faktike sipas dokumentacionit, etj.
23.Kontrolli i mallit?
Me kete kontroll duhet te saktesohet: a)a mbahet evidenca korrekte e gjendjes dhe e ndryshimeve te mallit ne kontot perkatese, b)a mbahet drejte evidenca per mallin ne konsignacion, c)a mbahet evidenca e mallit sipas qmimeve te furnizimit dhe te shitjes, d)a jane reale vlerat e mallit qe jane dhene ne ffund te vitit, etj. I ngjajshem me kontrollin e produkteve te gatshme.
Evidenca kontabile e mjeteve kryesore duhet te siguroj te dhena per: gjendjen dhe qarkullimin e sendeve qe u perkasin mjeteve kryesore, vendin ku jane vendosur mjetet kryesore, gjendjen e mjeteve kryesore jasht perdorimit, shlyerjet e bera te mjeteve kryesore, etj.
28.Kontrolli i inventarizimit?
Ne kontrollin e inventarizimit, organi i kontrollit duhet te konstatoje: -A paraqet inventarizimi i bere, gjendjen me 31.12.XX -A eshte bere inventarizimi ne fleteinventarizimet e numertuara, -A eshte bere krahasimi i gjendjes se konstatuar te inventarizimit me inventarizimin e gjendjes sipas evidences kontabel. -A jane nenshkruar fleteinventarizimet nga te gjithe antaret e komisionit per inventarizim, etj. Inventarizimi behet zakonisht me numrim, peshim ose me matje, por ka raste kur inentarizimi behet me qmuarje apo me vleresim.
30.Kontrolli parandalues?
Me kontrollin parandalues kuptojme kontrollimin e dokumentacionin para se te lejohet ekzekutivi. Kete kontroll e bejne qendrat e qarkullimit te pagesave, bankat dhe institucionet e tjera te permbarimit. Ky kontroll perfshine: a)kontrolli i urdheresave pa dokumentacion, b)kontrolli i instirumenteve te pageses, c)kontrolli i urdheresave me dokumentacion, d)kontrolli i derdhjes se parave te gatshme e)kontrolli i raporteve te ndryshme financiaro-ekonomike, etj
33.Kontrolli me inspektim?
Kontrolli me inspektim behet nga ana e organeve kompetente shteterore. Zgjedhja e subjekteve ekonomiko-juridike, ku do te behet kontrolli me inspektim, behet duke u mbeshtetur ne disa kritere: -a ka kaluar nje kohe e gjate qe nuk eshte bere kontrolli i veprimtarise financiare e materiale
-a kane paraqitur kerkese organet administrative qe te behet kontrolli me inspekti, -a ka informata se subjekti ekonomiko-juridik ben shkeljen e dispozitave ligjre gjate veprimtarise se vet, etj. 33.Cilat jane metodat e kontrollit? Ne rastin e kontrollit te jashtem, zbatohet keto dy metoda te kontrollit: a)Metoda e inspektimit (sipas kesaj metode behet kontrolli i dokumentacionit me perzgjedhje dhe me kapercim, qe don te thote se nuk kontrollohet i gjithe dokumentacioni, por kontrolli behet me perzgjedhjen e dokumenteve, p.sh caktohet qe do te kontrollohet qdo i 5-ti, apo i 10-ti dokument.
b)Metoda e revizionimit (ky kontroll parakupton kontrollin e plote, pra kontrolin e te gjitha dokumenteve. Me rastin e zbatimit te metodes se revizionimit, qdo dokumentacion duhet verifikuar nga aspekti formal (a permban te gjitha elementet relevante) dhe ai material.(verifikimi i saktesise)
34.Vellimi i kontrollit?
Sipas vellimit (perfshirjes), kontrollin e ndajme ne: a)Kontrolin qe perfshine vetem veprime te caktuara, b)Kontrollin qe perfshine tere veprimtarine financiare dhe materiale.