SEMINARSKI RAD Predmet: VREDNOVANJE I UPRAVLJANJE PROJEKTIMA U

SAOBRAAJU

Tema: Generisanje putovanja za preduzee Nekovi d.o.o. P.J. Banjaluka1

Predmetni nastavnik:

Student:

Prof.dr.Mirsad Kulovi

Dalibor Panti br.indeksa: 74/09 - I

Travnik, 03.07.2012

SADRAJ
1. UVOD 3 2. POLOAJ, SKICA I OSNOVNA OBILJEJA PREUZEA .. 3 3. BROJANJE SAOBRAAJA .... 6 3.1. Jutarnje mjerenje ... 6 3.2. Popodnevno mjerenje 7 4. ODREJIVANJE FAKTORA VRNOG ASA . 8 5. POREDJENJE PROMETA I FAKTORA VRNOG ASA SA DRUGIM OBJEKTIMA . 9 6. ZAKLJUAK 11 7. LITERATURA 12

1. UVOD

Pojam nastajanja ili generisanja putovanja odnosi se na utvrivanje obima putovanja koja su zapoeta ili zavrena u odreenoj prostornoj jedinici posmatranja u zavisnosti od namene povrina i socio-ekonomskih karakteristika sopstvenog podruja. Svrha izuavanja nastajanja putovanja nije u tome da se utvrde sve karakteristike koje odreuju putovanje u fizikom smislu, kao to su duina, trajanje i smer, nego da se identifikuju i kvantifikuju krajevi putovanja koji pripadaju odreenoj prostornoj jedinici ( zoni ). Postupak analize nastajanja putovanja sastoji se u pronalaenju metoda za uspostavljanje odgovarajue funkcionalne zavisnosti izmeu broja putovanja i namene povrina i socio-ekonomskih karakteristika jedinica posmatranja u kojoj putovanja nastaju ili se zavravaju. Generalno posmatrano moe se rei da na nastajanje putovanja utiu tri faktora : intenzitet, karakter i prostorni razmetaj aktivnosti.
Metode nastajanja putovanja mogu se svrstati u tri osnovne grupe : Utvrivanje zavisnosti broja putovanja od porasta posmatranog podruja. Klasifikovanje putovanja preko socio-ekonomskih karakteristika jedinice posmatranja domainstva Utvrivanje zavisnosti broja putovanja i socio-ekonomskih karakteristika namjene povrine preko regresione analize

2. POLOAJ, SKICA I OSNOVNA OBILJEJA PREUZEA Nekovi d.o.o. P.J. Banjaluka1 preduzee za maloprodaju nafte i naftnih derivata se nalazi u ulici Knjaza Miloa bb. u banjalukom naselju Lazarevo. Prostire se na oko 5000 m2. Na istoj lokaciji pored benzinske pumpne stanice nalazi se i osiguranje vozila, tehniki pregled kao i auto centar. Benzinska pumpna stanica je protonog tipa to znai da postoji jedan ulaz i jedan izlaz. Pumpa raspolae i gorivima euro 5 standarda koja se dobavljaju iz rafinerije u Brodu. Preduzee zapoljava devet toilaca goriva, etvoro radnika prodavnice, jednog poslovou i jednog knjigovou. Radno vrijeme preduzea je od 00 do 24 asa pa prema tome spada u jednu od manjeg broja pumpi koje rade poslije ponoi u ovom gradu. Preduzee takodje raspolae i sa dva obiljeena parkinga koja zadovoljavaju potrebe klijenata bilo da su klijenti pumpe ili nekih drugih poslovnih jedinica koje se nalaze u sklopu objekta. U sklopu objekta se nalazi i Pavlovi banka koja pomae klijentima kako benzinske pumpe tako i klijentima osiguranja koje se tu nalazi.

Slika 1. Pumpa sa horizontalnom signalizacijom

Slika 2. Pumpa iz pravca tehnikog pregleda

Prilikom projektovanja pumpe moralo se voditi rauna o saobraajno-tehnikim uslovima i saglasnosti za izgradnju, odnosno rekonstrukciju prikljuka na javni put. Pa je prema tome projekat morao imati saglasnost nadlenog ministarstva prilikom njegove izrade.

Slika 3. Projekat pumpe koji zadovoljava saobraajno-tehnike uslove

3. BROJANJE SAOBRAAJA Za potrebe generisanja prometa benzinske stanice potrebno je da izvrimo brojanje saobraaja u odreenim vremenskim intervalima. Prilikom brojanja saobraaja uzeli smo dva vremenska intervala od po dva asa za koje smatramo da su to intervali u kojima je najvea koncentracija vozila na benzinskoj stanici. Intervali u kojima smo mjerili intenzitet saobraaja iznose 15 minuta. 3.1. Jutarnje mjerenje Tablica 1. Prvo mjerenje Broj vozila koji je doao na Vremenski interval benzinsku pumpu 700- 715 715- 730 730- 745 745- 800 Ukupan broj vozila 800 - 815 815 - 830 830 845 845 - 900 Ukupan broj vozila 8 12 10 11 41 13 14 6 17 50

Prvo mjerenje
18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 7:00 - 7:15 7:15 - 7:30 7:30 - 7:45 7:45 - 8.00 8:00 - 8:15 8:15 - 8:30 8:30 - 8:45 8:45 - 9:00 broj vozila

Grafikon 1. Rezultati jutarnjeg mjerenja

3.2. Popodnevno mjerenje Tablica 2. Drugo mjerenje Broj vozila koji je doao na Vremenski interval benzinsku pumpu 1500- 1515 1515- 1530 1530- 1545 1545- 1600 Ukupan broj vozila 1600 - 1615 1615 - 1630 1630 1645 1645 - 1700 Ukupan broj vozila 5 14 11 8 38 24 10 3 9 46

Drugo mjerenje
30 25 20 15 10 5 0 15:00-15:15 15:15-15:30 15:30-15:45 15:45-16.00 16:00-16:15 16:15-16:30 16:30-16:45 16:45-17:00

Grafikon 2. Rezultati popodnevnog mjerenja

4. ODREJIVANJE FAKTORA VRNOG ASA Obzirom da se najkompleksnije varijacije saobraaja dogaaju tokom jednog asa,saobraaj u vrnom asu je kritina veliina za operativne analize. Analize kapaciteta kao i druge vrsta analiza fokusiraju se na saobraaj u vrnom asu tokom vremena od 15-minutnih intervala. Odnos izmeu saobraaja u toku jednog asa i ekvivalentnog maksimalnog protoka definie se kao faktor vrnog sata FVRS. FVRS =

Faktor vrnog asa u urbanim sredinama je generalno u granicama od 0,80 do 0,98. Manje veliine ukazuju na vee varijacije saobraaja tokom jednog sata. Vrijednosti faktora vrnog sata iznad 0,95 su indikacija veeg intenziteta saobraaja i kapacitivnih ogranienja. Odreivanje faktora vrnog asa za period od 0700 do 0800 asova = = 0,854166 0,85

FVRS =

Odreivanje faktora vrnog asa za period od 0800 do 0900 asova = = 0,753294 0,75

FVRS =

Odreivanje faktora vrnog asa za period od 1500 do 1600 asova = = 0,678571 0,68

FVRS =

Odreivanje faktora vrnog asa za period od 1600 do 1700 asova = = 0,479166 0,48

FVRS =

FVRS
0.9 0.8 0.7 0.6 0.5 0.4 0.3 0.2 0.1 0 FVRS 07-08 h FVRS 08-09 h FVRS 15-16 h FVRS 16-17 h

Grafikon 3. Rezultati mjerenja faktora vrnog asa za pojedine sate

Iz tablice 2. u koju smo unosili vrijednosti protoka vozila odnosno broja vozila koja su dola na benzinsku pumpu moemo zakljuiti da nam je vrni as period od 1600 do 1700 jer smo u tom vremenskom intervalu imali najveu vrijednost 15-minutnog intenziteta saobraaja. Takoe iz grafikona 3. moemo zakljuiti da nam je u vrnom asu FVRS jednak 0,48 to znai da smo u tom vremenu vrnog asa imali velike neravnomjernosti saobraaja. Takoe iz grafikona 3. moemo zakljuiti da nam je samo u prvom satu mjerenja faktor vrnog sata bio optimalan tj. da smo samo u prvom satu imali optimalan intenzitet saobraaja dok smo u svim drugim satima mjerenja imali manje ili vee neravnomjernosti.

5. POREDJENJE PROMETA I FAKTORA VRNOG ASA SA DRUGIM OBJEKTIMA U ovom dijelu baviemo se poreenjem datog objekta sa objektom sline namjene iz Vermonta u Sjedinjenim Amerikim Dravama. Ovaj objekat ima 8 mjesta za toenje i nalazi se na krianju ulica VT Route 2A i Barber Road u Vermontu. Objekat takoe pored pumpe ima i restoran pa sva vozila nisu dolazila samo na toenje goriva.

Slika 4. Projekat benzinske pumpe u Vermontu Podaci koji su prikupljeni za ovu pumpu su dati u tablici 3. Tablica 3. Podaci prikupljeni za benzinsku pumpu u Vermontu

Iz priloenih podataka vidimo da je vreno mjerenje vrnog asa u jutarnjim i popodnevnim asovima. U jutarnjem vrnom asu moemo vidjeti da je pumpa imala 13 vozila dok je u poslijepodnevnom vrnom asu imala 16 vozila na toenju goriva. Faktor vrnog asa za ovu pumu u jutarnjem mjerenju iznosi priblino 0,79 dok je u popodnevnom mjerenju faktor vrnog asa iznosio priblino 0,84 Za razliku od ove pumpe pumpa Banjaluka 1 je u jutarnjem mjerenju imala najvie 14 vozila dok je u popodnevnom mjerenjima imala 24 vozila to se moe vidjeti iz tablica 1 i 2. Pumpa Banjaluka1 takoe ima i neto manji faktor vrnog asa u jutarnjem mjerenju sto znai da ima neravnomjerniji intenzitet saobraaja od pumpe u Vermontu.

Br. vozila
30 25 20 15 10 5 0 Jutarnje Popodnrvno Banjaluka 1 Vermont

Grafikon 4. Rezultati mjerenja intenziteta saobraaja u jutarnjim i popodnevnim vrnim asovima

FVRS
0.86 0.84 0.82 0.8 0.78 0.76 0.74 0.72 0.7 Jutarnji Popodnevni Banjaluka 1 Vermont

Grafikon 5. Rezultati mjerenja faktora vrnog asa u jutarnjim i popodnevnim vrnim asovima

10

6. ZAKLJUAK Pumpa Nekovi P.J. Banjaluka 1 generisala je znaajan broj novih putovanja. U postojeem stanju je generisala novih 24 kretanja putnikih automobila na saobraajnoj mrei u toku vrnog sata. Prognozira se da e za vrijeme godinjih odmora i oekivanog smanjenja cijena derivata u godini generisati novih kretanja. Novogenerisana putovanja uzrokovae nezadovoljavajui nivo saobraajne usluge sa estim zastojima vozila to e se negativno odraziti na sigurnost saobraaja i na opte stanje okoline. U cilju preventivnog djelovanja predlae se da se definie minimalni nivo saobraajne usluge ispod kojeg ne bi trebao funkcionisati bilo koji dio saobraajne infrastrukture. Svi budui razvojni projekti bi morali zadovoljiti prihvaeni nivo usluge, odnosno planirati investiciona sredstva za odravanje istog. Takoe bi trebali inicirati izradu studije saobraaja kojom bi se definisali osnovni saobraajni parametri neophodni za planiranje odrivog saobraajnog sistema koji bi bio u funkciji razvoja benzinske pumpe.

11

7. LITERATURA Knjige: 1) Prof. Dr. Kulovi M. ; Uvod u saobraajno inenjerstvo, Travnik 2011 2) Lijeski J. ; Saobraajni modeli skripta Ostali izvori: 1) http://www.wikipedia.org/ 2) http://www.ccrpcvt.org/library/studies/StGeorge_Traffic_Impact_Report_20050504.pdf

12