Tehniki fakultet Mihajlo Pupin, Zrenjanin

SEMINARSKI RAD iz predmeta Informacioni sistemi 2 TEMA: Klijent-server arhitektura i obrada podataka

Prof. dr Radulovi Biljana

Dragana Tomin 14/09-10 Informacione tehnologije inenjerstvo

Zrenjanin, Maj 2013

Uvod
U oblasti raunarstva nove tehnologije se uvode vrtoglavom brzinom. Kompanije su u stalnoj trci za svoj deo trita i za poveanje profita zbog ega sve bre plasiraju inovacije u hardveru, softveru i modelima obrade podataka. Klijent server arhitektura i klijent-server model obrade podataka se u praksi pojavljuju poetkom devedesetih godina, dok svoju afirmaciju dobijaju ve sredinom devedesetih godina. Bitna karakteristika automatizovane obrade podataka u drugoj polovini osamdesetih godina je bila ta, da je, s jedne strane, obrada podataka bila dominantno centralizovana, oslanjanjem na jedan jaki raunar, na kojem su se nalazili sistem za upravljanje podacima, sami podaci, kao i aplikacije. Taj raunar je obino opsluivao veliki broj terminala. Poto su informacioni zahtevi korisnika postali sve stroi I sloeniji, takav raunar je sve manje mogao da zadovolji potrebe korisnika, kako u pogledu funkcionalnosti, tako i u pogledu performansi. S druge strane, uvoenjem u upotrebu perosnalnih raunara, stvorile su se nove mogunosti da se pobolja odziv sistema I odgovori na pritisak zahteva za funkcionalnou korisnikih aplikacija. Poto su personalni raunari imali ulogu autonomnih jedinica za obradu podataka, to je dovodilo da se isti podaci nekontrolisano repliciraju na razliitim raunarima, razliito struktuiraju, ili ak ne evidentiraju na centralnom rauranu koji je bio namenjen za memorisanje i upravljanje podacima, Ove pojave uzrokovale su dezintegraciju postojeih informacionih sistema na manje i slabo povezane celine. Reenje problema raspada informacionih sistema koje bi znailo vraanje na klasinu, centralizovanu arhitekturu informacionih sistema je praktino bilo neizvodljivo. Kao jedan od odgovora na zahtev za ponovnom integracijom informacionih sistema, javljaju se klijentserver sistemi.

1.1 Principi klijent-server sistema

Kada govorimo o klijent-server arhitekturi treba istai da se radi o speifinom modelu distribuirane obrade podataka, koji nastaje kao rezultat tenje da se to bolje iskoriste procesorska snaga i mogunosti personalnih raunara i izvri njihova integracija u jedinstven sistem za obradu podataka. Klijent-server model je baziran na distribuciji funkcija izmeu dva tipa nezavisnih i autonomnih procesa: servera i klijenta. Klijent je bilo koji proces koji zahteva specifine usluge od server p rocesa, na taj nain to alje zahtev serverskom procesu. Server je proces koji obezbeuje usluge za klijenta. On odgovara na zahtev klijentskog procesa tako to, bilo uspeno ili neuspeno, izvrava zahtevani zadatak i alje poruku klijentskom procesu. Ta poruka predstvalja rezultat obavljanja traenog zadatka.

Oni su po svojoj nameni specijalizovani za izvravanje odreenih tipova zadataka. Na postavljeni zahtev klijentskog procesa treba da odgovori onaj serverski proces koji je specijalizovan za obavljanje zahtevane funkcije. Da bi klijent i server mogli da razmenjuju podatke u poruke neophodan im je komunikacioni posrednik. Komunikacioni posrednik je bilo koji raunarski proces ijim posredstvom komuniciraju klijent i server. Sastavljen je od nekoliko softverskih nivoa koji pomau pri prenosu podataka i upravljakih informacija izmeu klijenta i servera. Komunikacioni posrednik je obino povezan mreom. Svi klijentovi zahtevi i odgovori servera putuju kroz mreu u obliku poruka koje se sestoje od informacija za kontrolu i prenos podataka. Klijent i server mogu biti smeteni u istom raunaru ili u razliitim raunarima povezanim preko mree. U sluaju da su klijent i server procesi smeteni u dva ili vie nezavisnih i umreenih raunara, server proces moe da obezbedi usluge za vie od jednog klijenta. Pored toga, klijent moe zahtevati usluge i od vie servera iz okruenja bez obzira na njihove lokacije ili fizike karakteristike raunara na kojima se nalaze server procesi. Mrea slui da povee servere i klijente zajedno obezbeujui medijum kroz koji klijenti i serveri komuniciraju. Klijentski i serverski procesi se distribiuranu na fiziki razliitim raunarima, pa je s toga bitan preduslov za primenu klijent-server arhitekture postojanje najmanje dva raunara, meusobno povezana raunarskom mreom, kao to je prikazano na sledeoj slici. Raunar koji je namenjen za izvravanje klijentskih procesa naziva se klijentraunar, odnosno klijent. A raunar koji je namenjen za izvravanje serverskih procesa naziva se server-raunar, odnosno server. Server se u klijent-server sisetemu esto naziva i raunar na zadnjem kraju, a klijent raunar na prednjem kraju.

Slika 1.1. Izgled klijent-server arhitekture Komponente klijent-server arhitekture moraju se povinovati nekim osnovnim principima kako bi meusobno delovale ispravno. Ovi principi moraju biti jednoznano upotrebljivi u komponentama klijenta, servera i komunikacionog posrednika. Principi koji moraju biti ispunjeni su: Hardverska nezavisnost Procesi klijenta, servera i komunikacionog posrednika treba da imaju mogunost izvravanja na razliitim hardverskih platformama bez ikakve funkcionalne razlike. Softverska nezavisnost Procesi klijenta, servera i komunikacionog posrednika treba da podravaju razliite operativne sisteme, razliite mrene protokole i razliite aplikacije. Otvoreni pristup za servise Svi klijenti u sistemu moraju imati otvoren pristup svim servisima svih servera koji postoje u mrei i to onoliko puta koliko oni to zahtevaju. Servisi ne smeju zavisiti od lokacija klijenata i servera u mrei. Kljuna stvar je da se servii obezbeuju na zahtev klijenata. Funkcionalna distributivnost Obrada podataka je distribuirana izmeu klijenta i servera. Podela optereenja obrade mora se povinovati sledeim zahtevima: o Klijent i server procesi moraju biti autonomni, sa jasno definisanim granicama i funkcijama. Ova osobina omoguuje jasno definisanje funkcionalnosti obe strane. o Lokalno korienje resursa (i klijenta i servera) je maksimalno. Procesi klijenta i servera moraju potpuno koristiti snagu obrade glavnog raunara. Ova osobina omoguuje dodelu zadataka raunaru koji najvie funkcionalno odgovara. o Potrebno je da procesi budu takvi da mogu biti lako i to bolje izvreni na vie snanih hardverskih platformi. Potrebno je jo da bude ispunjen i uslov prenosivosti softvera izmeu razliitih maina bez potrebe da se intervenie na izvornom kodu, ve je potrebno samo izvriti prevoenje i povezivanje kako bi softver odmah modao da se upotrebi.
4

o Interoperabilnost i integracija zahtevaju da procesi klijenta i servera budi integrisani u bezavnu formu sistema, tj. razliite aplikacije imaju mogunost razmene podataka izmeu razliitih hardverskih platformi i operativnih sistema bez obzira na udaljenost, opremu, tip operativnog sistema i dr. Izmene server procesa moraju biti transparentne za klijent procese. Standardizacija Svi principi moraju biti bazirani na standardima primenjenim unutar klijent-server arhitekture. Na primer, po standardima se mora upravljati korisnikim interfejsom, pristupom podacima, mrenim protokolima, meuprenosnom komunikacijom, itd. Univerzalni standardi jo uvek ne postoje, ve ima mnogo razliitih standarda koji se mogu primeniti. Na primer, aplikacija moe biti bazirana na ODBC (Open Database Conectivity) umesto IDAPI (Integrated Database Application Program Interface) za pristup podacima i moe kotistiti SPX/IPX umesto ICP/IP mrene protokole.

2.1 Klijent-server arhitektura

Jedan klijent-server sistem sainjavaju sledei elementi: Jedan ili vie servere Jedan ili vie klijenata Klijentski procesi Serverski procesi Komunikacioni meusloj

Komunikacioni meusloj obuhvata sve hardversko-softverske elemente koji su neophodni da bi komunikacija izmeu klijentskih i serverskih procesa bila mogua. U praksi je mogue realizovati razliite konfiguracije klijent-server sistema. Najjednostavnija konfiguracija podrazumeva da se u klijent-server sistemu nalazi samo jedan server i samo jedan klijent.

Neto sloenija konfiguracija podrazumeva da njome moe biti obuhvaeno vie servera i vie klijenata istovremeno. Serveri su, uobiajeno, hardverski moniji raunari, dok klijenti mogu biti personalni raunari, radne stanice ili mini raunari s klasinim terminalima. Ovakva arhitektura se smatra jednonivoovskom, jer se raspodela zadataka u klijent-server sistemu obavlja na jednom nivou, izmeu jednog servera i jednog klijenta. Nasuprot jednonivoovskoj, postoje i vienivoovske arhitekture, koje dozvoljavaju da se raspodela zadataka obavi na dva ili vie nivoa, tako da neki raunari u toj raspodeli istovremeno podravaju i klijentske i serverske procese.

3.1 Nain rada klijent-server sistema

Tipian, ali ne i obavezan scenario po kome radi klijent-server arhitektura je sledei: Server proces se startuje na nekom raunaru (na kome je smeten), inicijalizuje se, a zatim prelazi u sleep mod i eka da ga neki klijent proces kontaktira i zatrai neki servis od nejga Klijent proces se startuje na istom ili nekom drugom raunaru koji je preko mree povezan sa raunarom na kome se nalazi server. Klijentski pocesi se esto inicijalizuju od strane interaktivnih korisnika koji zahtevaju izvrenje odreenih komandi. Klijentski proces alje zahtev putem mree do servera traei odreenu uslugu od njega. Kada serverski proces zavri posao (servis) koji je od njega zahtevan od strane klijenta, prelazi ponovo u sleep mod i eka sledei zahtev za nekom uslugom.

4.1 Raspodela zadataka u klijent-server sistemu

Svaki interaktivni program kojim se realizuje neki informacioni zahtev krajnjeg korisnika, u funkcionalnom smislu se moe razdvojiti na dve celine: Deo za obradu podataka Deo za prezentaciju podataka

Deo za obradu podataka obuhvata procedure za: pristup podacima radi njihovog selektovanja ili auriranja, razmenu podataka izmeu servera podataka i korisnikog programa i transformisanje podataka. Dok deo za prezentaciju podataka obuhvata: Procedure za podrku korisnikog interfejsa (user interface), putem kojeg se ostvaruje komunikacija izmeu korisnika i programa Procedure za prikaz podataka

U skladu sa ovim posmatranjem identifikuju se etiri tipa zadataka, koje jedan interaktivni program treba da podri: Upravljanje prezentacijom podataka Implementacija logike prezentacije Implementacija logike obrade podataka Upravljanje obradom podataka

Svaki od ova etiri tipa zadataka pokriva odreene funkcije. Ravnomerna raspodela zadataka u klijent-server sistemu data je na sledeoj slici, ona podrazumeva da se zadaci upravljanja prezentacijom i implementacije logike prezentacije podataka prepuste klijentskim procesima, a da se zadaci vezani za logiku obrade podataka i upravljanje
7

obradom podataka dodele serverskim procesima. Komunikacioni meusloj, pri tome ima ulogu da realizuje sve zadatke prosleivanja poruka i podataka izmeu klijentskih i serverskih procesa.

Iako je razgranienje izmeu tipova zadataka koje treba da realizuju klijentski i serverski procesi prilino strogo definisano, u praksi se dogaa da jedan isti zadatak moe biti realizovan i na nivou servera i na nivou klijenta. To najee znai da korisniki klijent-server program moe biti organizovan tako da se neka njegova procedura implementira ili na nivou logike prezentacije, ili na nivou logike obrade podataka, ili ak na oba nivoa istovremeno. U skladu sa ovom injenicom, klijent-server program se moe oblikovati kao: Program sa tankom klijent realizacijom (thin client) Program sa debelom klijent realizacijom (fat client)

Kada govorimo o programu sa tankom klijent realizacijom re je o programu koje je tako organizovan da se najvei deo njegovih procedura realizuje samo na serveru, dok kod programa sa debelom klijent realizacijom se radi o takvoj realizaciji programa u kojoj se najvei deo procedura realizuje samo na klijentu, ili i na klijentu i na serveru, istovremeno. Izbor naina realizacije klijent-server programa moe imati bitan uticaj na performanse njegovog izvravanja. Zbog toga se moe zakljuiti da je ua uspeno oblikovanje sloenijih programa u klijent-server okruenju bitan preduslov poznavanje osnovnih principa klijent-server modela obrade podataka.

5.1 Primena klijent-server sistema

Postoje razliite oblasti primene klijent-server sistema u praksi, kao to su usluge u oblasti komunikacija, upotrebe tampaa, crtaa, faks ureaja, servera datoteka, itd. Jedna od oblasti u kojoj su klijent-server sistemi postigli svoju punu afirmaciju predstavljaju baze podataka. Jedan karakteristian primer primene klijent-server sistema u oblasti baza podataka jeste situacija u kojoj se na serveru nalazi relacioni sistem za upravljanje bazama podataka koji podrava delove ili celokupnu bazu podataka informacionog sistema. Na klijentima se nalaze aplikacije informacionog sistema i, eventualno, privatni podaci korisnika. Komunikacija izmeu klijenta i servera, u ovom sluaju, podrazumeva razmenu naredbi jezika SQL, podataka i poruka o statusu transakcija. Kada se pri izvravanju alikacije na klijentu doe do neke SQL naredbe, tekst takve naredbe se putem komunikacionog meusloja prosleuje do servera. Server, zatim, ovu naredbu sintaksno analizira. Ako se sintaksna analiza uspeno okona, server optimizira postupak njenog izvrenja i na kraju je izvrava. Kao rezultat sintaksne analize i izvrenja naredbe, korisnikoj aplikaciji na klijentu se prosleuju podaci, ili poruke o statusu, odnosno o uspenosti izvrenja posmatrane naredbe.

Dobre strane klijent-server arhitekture uglavnom proizilaze iz injenice da se klijent i server komponente sistema uglavnom izvravaju na razliitim raunarima. U sistemu se svaki raunar moe odabrati tako da najbolje ispunjava zahteve koji se od njega oekuju. Isto tako, sistem zasnovan na klijent-server modlu je veoma fleksibilan i otvoren za sve vrste izmena hardvera i softvera.

Prosirivanje sistema se moe obaviti veoma lako. Novi korisnici se mogu lako prikljuiti na mreu sa novim radnim stanicama. Jedna od prednosti klijent-server sistema je i njegovo korienje radi lakeg razvoja pojedinih delova sistema. Troslojni model klijent-server sistema Noviji primer primene vienivoovske arhitekture klijent-server sistema u oblasti baza podataka jeste troslojna arhitektura klijent-server sistema. U bitne elemente ove arhhitekture spadaju: Server baze podataka, Aplikacioni server, Aplikacioni klijent

Serveri baze podataka ine prvi sloj, aplikacioni serveri ine drugi sloj, a aplikacioni klijenti trei sloj ove arhitekture. Raspodela zadataka u troslojnom klijent-server sistemu je sledea: Server baze podataka je, kao i server u jednonivoovskoj arhitekturi, zaduen za podrku upravljanja obradom podataka i logike obrade podataka, Aplikacioni server je zaduen za podrku logike prezentacije, Aplikacioni klijent je zaduen za podrku upravljanja prezentacijom

Saglasno ovoj raspodeli zadataka, na serveru baze podataka treba da se nalazi relacioni sistem za upravljanje bazama podataka koji podrava delove ili celokupnu bazu podataka informacionog sistema. Na aplikacionom serveru treba da se nalaze instalirane aplikacije informacionog sistema, dok na aplikacionom klijentu treba da bude instaliran program za upravljanje korisnikim interfejsom aplikacije. Pri tome, uloga aplikacionog servera u ovakvom klijent-server modelu je dvojaka. On preuzima ulogu klijenta u odnosu na server baze podataka, a ulogu servera u odnosu na aplikacioni klijent. Na sledeoj slici prikazan je jedan opti model troslojne klijent-server arhitekture.

10

Moe se zapaziti da glavna razlika, u odnosu na jednonivoovski model klijent-server arhitekture, jeste u tome to se zadaci podrke upravljanja prezentacijom i logike prezentacije distribuiraju na dva razliita naina. Pri tome, ideja je da program za upravljanje korisnikim interfejsom bude jednostavan za upotrebu, standardizovan i raspoloiv za upotrebu na PC raunaru skromnih hardverskih mogunosti. Na dananjem nivou razvoja, ulogu takvog programa preuzima neki od poznatih programa za pristup Internet/Web servisima. S druge strane, aplikacioni server treba da bude raunar boljih hardverskih performansi, kako bi mogao istovremeno da opslui vei broj aplikacionih klijenata.

11

6.1 Komunikacioni meusloj

Komunikacioni meusloj predstavlja hardversko-softversku komponentu klijent-server arhitekture koja, u fizikom smislu, ima ulogu posrednika izmeu klijenta i servera, s ciljem da obezbedi nezavisnost klijentskih i serverskih procesa pri komunikaciji. Logika funkcionisanja komunikacionog meusloja je organizovana na dva nivoa: Mreni nivo komunikacije Logiki nivo komunikacije

Mreni nivo komunikacije obuhvata zadatke fizikog prenosa podataka izmeu raunara (klijenta i servera) u mrei. Ovi zadaci se realizuju pomou mrenog hardvera, operativnog sistema i mrenih protokola. Logiki nivo komunikacije obuhvata zadatke komunikacije klijentskih i serverskih procesa pa se esto naziva i protokol za meuprocesnu komunikaciju. Da bi realizovao svoje zadatke logiki nivo koristi usluge mrenog nivoa, kao to se moe videti na sledeoj slici.

Nezavisnost komunikacije klijentskih i serverskih procesa, koju komunikacioni sloj treba da omogui, odnosi se i na mreni i na logiki nivo komunikacije. Kada su u pitanju klijent-server sistemi u oblasti baza podataka, mena nezavisnogt se odnosi na zahtev da korisnika aplikacija komunicira sa serverom baze podataka netavisno od upotrebljenog hardvera, operativnog sistema i mrenog protokola. To znai da korisnika aplikacija ne sme biti osetljiva na promene hardverske konfiguracije, operativnog sistema ili mrenog protokola. Zahtev za logikom nezavisnou podrazumeva da korisnika aplikacija moe funkcionisati nezavisno od upotrebljenog sistema za upravljanje bazama podataka. Na dananjem nivou razvoja, ovaj zahtev znai da korisnika aplikacija alje prema komunikacionom meusloju poruke u obliku SQL naredbi, formatiranih po standardnoj sintaksi, nezavisnoj od upotrebljenog sistema za upravljanje bazama podataka. Komunikacioni meusloj te SQL naredbe konvertuje u oblik koji odgovara sistemu za
12

upravljanje bazama podataka koji se nalazi na serveru, a samim tim i modelu podataka koji taj sistem za upravljanje bazama podataka podrava. Arhitektura komunikacionog meusloja prati standardni referentni model mrene arhitekture pod nazivom Open Systems Interconnection (OSI). OSI model je ustanovljen 1984. godine od strane Meunarodne organizacije za standarde ISO. ISO/OSI model arhitekture mree uvodi klasifikaciju zadataka koji postoje u raunarskoj komunikaciji, saglasno nivou apstraktnosti zadatka koji treba da se obavi. Definiu se sedam tipova zadataka, odnosno sedam nivoa (slojeva) raunarske komunikacije koji su prikazani na sledeoj slici. To su: 7. Nivo aplikacije 6. Nivo prezentacije 5. Nivo razgovora (sesije) 4. Transportni nivo 3. Nivo mree 2. Nivo vee 1. Fiziki nivo

13

Na svakom od ovih nivoa u ISO/OSI modelu arhitekture se realizuju odreeni zadaci. Na nivou aplikacije meusobno komuniciraju klijentski i serverski procesi. S jedne strane, na klijentu se nalazi aplikacija koju upotrebljava krajnji korisnik, a sa druge strane, na serveru se nalazi sistem za upravljanje bazama podataka koji podrava deo ili celokupnu bazu podataka informacionog sistema. Na nivou prezentacije se obavljaju funkcije transformacije poruke, odnosno podataka na konceptualnom nivou. Ove funkcije ukljuuju zadatke formatiranja poruka, konverzije, kodiranja, dekodiranja, kompresije ili dekompresije podataka. Nivo sesije podrazumeva uspostavu i upravljanje komunikacijom izmeu klijentskih i serverskih procesa. Kada je u pitanju oblast baza podataka, na nivou razgovora se uspostavlja i odrava sesija, u okviru koje aplikacija na klijentu komunicira sa serverom baze podataka. U okviru ovog nivoa se, takoe, sprovode procedure zatite od neovlaenog pristupa serveru baze podataka i procedure za ponovnu uspostavu prekinute komunikacije. U okviru transportnog nivoa obavljaju se zadaci distribuiranja poruka, odnosno podataka po sesijama, kao i otkrivanja i korekcije greaka pri razmeni poruka.

14

Nivo mree obavlja zadatke deljenja poruka na pakete, identifikacije adresa odredinog i usputnih vorova (raunara u mrei), kao i prosleivanja paketa kroz mreu do odredinog vora. Na nivou veze se obavljaju zadaci vezani za prenos podataka izmeu dva direktno povezana vora. Paketi se transformiu u mrene okvire, koji se opremaju zaglavljem i prateim delom i prosleuju do sledeeg vora. Sprovode se postupci za otkrivanje i korekciju greaka u prenosu. Fizikom nivou su dodeljeni zadaci fizikog prenosa podataka u vidu nizova nula i jednicija od jednog do grugog vora u mrei. Na ovom nivou se ne vri nikakva interpretacija prosleenih podataka. Prema ISO modelu, komunikacija izmeu raunara u mrei se obavlja na svakom od sedam nivoa i to nezavisno, pri emu je hijerarhija nivoa komunikacije tako postavljena da sedmi nivo odgovara najviem, a prvi nivo najniem stepenu apstrakcije pri obavljanju komunikacionih zadataka. Nezavisnost komunikacije po nivoima znai da se komunikacija na odreenom nivou obavlja po unapred definisanom protokolu, koji je nezavisan od protokola komunikacije na bilo kom drugom nivou. Pri tome, samo komunikacija na prvom, najniem nivou, podrazumeva fiziki prenos podataka. Komunikacija na svakom viem nivou je virtuelna i realizuje se korienjem usluga direktno podreenog nivoa, i to tako da vii nivo daje zadatak svom direktno podreenom nivou, ovaj realizuje taj zadatak i, nakon toga, prosleuje nazad poruku, odnosno podatke. Kao to se moe videti na prethodnoj slici, logiki nivo komunikacije obuhvata IV, V, i VI nivo ISO/OSI modela, dok mreni nivo obuhvata I, II, i III nivo ISO/OSI modela. To znai da poetni preduslov za uspeno funkcionisanje klijent-server sistema predstavlja uspostava komunikacije na treem nivou ISO/OSI modela, to se obezbeuje pravilnom instalacijom mrenog hardvera, operativnog sistema i mrenih protokola, na svim raunarima u klijent-server arhitekturi.

15

Zakljuak
Jedan od vanijih oekivanih efekata upotrebe klijent-server modela obrade podataka jeste rastereenje centralnog raunara. Pravilna upotreba klijent-server modela obrade podataka treba da obezbedi centralizovano uvanje i manipulaciju podacima na serverima. Na taj nain, izbegava se nepotrebno repliciranje podataka na klijentima. Time se stvaraju osnove za bolju standardizaciju i lake sprovoenje postupka za zatitu podataka od neovlaenog pristupa i od unitenja. Takoe, moe se poboljati i konzistentnost podataka, upotrebom mehanizma za centralno obezbeenje konzistentnosti baze podataka. Isto tako, pravilnom raspodelom zadataka u klinet-server modelu treba da bude smanjen saobraaj kroz komunikacionu mreu, u odnosu na klasini, centralizovani model obrade podataka. Ovo smanjenje se postie time to se kroz mreu prosleuju samo SQL naredbe, ili pozivi procedura, kao i njihovi rezultati. Klijent-server model obrade podataka angauje procesorsku snagu jeftinijih personalnih raunara u mnogo veoj meri nego to je bio sluaj u centralizovanoj obradi podataka. Mogui negativan efekat primene klijent-server modela obrade podataka u oblasti baza podataka predstavlja oteano upravljanje hardversko-softverskom konfiguracijom sistema. Ista aplikacija informacionog sistema moe niti instalirana na vie klijenata, to komplikuje postupak njenog odravanja. Isto tako ukoliko ta aplikacija zahteva bolje hardverske resurse, negativan efekat moe biti i to to se time vri porast cene celokupnog klijent-server sistema.

16

Literatura
[1] Pavle Mogin, Ivan Lukovi, Miro Govedarica: Principi projektovanja baza podataka, Univerzitet u Novom Sadu Fakultet tehnikih nauka, Novi Sad, 2000
http://www.knowledge-banks.org/racunarske_aplikacije_10_nfps_2_i_06/lekcije/lekcija9.pdf http://enisajusufovic.blogspot.com/2012/04/arhitekture-informacionih-sistema.html

[2] [3]

17

Sadraj
Uvod .............................................................................................................................................. 2 1.1 2.1 3.1 4.1 5.1 6.1 Principi klijent-server sistema ....................................................................................... 3 Klijent-server arhitektura .............................................................................................. 6 Nain rada klijent-server sistema.................................................................................. 7 Raspodela zadataka u klijent-server sistemu ................................................................ 7 Primena klijent-server sistema...................................................................................... 9 Komunikacioni meusloj ............................................................................................. 12

Zakljuak...................................................................................................................................... 16 Literatura..................................................................................................................................... 17

18