Prawo handlowe – zbiór przepisów obowiązujących w naszym kraju, publikowany w Dzienniku

Ustaw, Monitorze Polski. Dotyczy generalnie działalności gospodarczej tzn. handlu, produkcji,
usług.
Stara nazwa prawa handlowego – prawo kupieckie.
Należy do sfery prawa prywatnego.
Prawo handlowe to zbiór przepisów dotyczących nie tylko handlu (prawo stanu kupieckiego), ale
obejmuje całość działalności gospodarczej: sfery handlowej, sfery produkcyjnej i sfery usług.
MIEJSCE PRAWA HANDLOWEGO
Kryteria:
- jeśli dany przepis zabezpiecza interes publiczny, ogólny, społeczny to ten przepis należy do
prawa publicznego
- jeśli dany przepis ma zabezpieczać interes prywatny, interes jednostki, rozstrzygać sytuacje
konfliktowe to ten przepis należy do prawa prywatnego.
System prawa – to wszystkie przepisy prawa, które obowiązują w naszym kraju.

SYSTEM PRAWA

PRAWO PUBLICZNE PRAWO PRYWATNE

(przepisy chroniące interes publiczny) (zabezpiecza interes prywatny)
PRAWO KONSTYTUCYJNE PRAWO CYWILNE – interesy niezwiązane
z działalnością gospodarczą dot.:
własności, zobowiązań(umów), spraw
spadkowych, rzeczowych
PRAWO KARNE PRAWO HANDLOWE – interesy związane
z działalnością gospodarczą np. umowy
spółki, jak zakończyć działalność
gospodarczą itd.
PRAWO PODATKOWE
PRAWO BUDOWLANE
PRAWO ENERGETYCZNE
PRAWO O RUCCHU DROGOWYM
PRAWO CELNE
PRAWO PRACY

Podstawą PRAWA CYWILNEGO jest KODEKS CYWILNY.

PRAWO HANDLOWE korzysta z prawa cywilnego w części: ogólnej, rzeczowej, zobowiązania.
PRAWO PRACY wywodzi się z części zobowiązania, ale jest też częścią prawa publicznego.
PRAWO PRYWATNE – opiera się na trzech zasadach:
1. ZASADA RÓWNORZĘDNOŚCI STRON (równouprawnienia stron) – w świetle prawa
wszyscy mają równe prawa, są podmiotami równoprawnymi, jest to równowaga prawna –
nie ekonomiczna
2. ZASADA AUTONOMII WOLI – podmioty w sferze prawa prywatnego mają swobodę
podejmowania czynności prawnych oraz swobodę kształtowania jej treści, wola podmiotów
jest niezależna,
3. ZASADA EKWIWALENTNOŚCI ŚWIADCZEŃ – jesteśmy równi, zawieramy umowy, które
są dla stron korzystne – świadczenia są równorzędnej wartości.
Te trzy zasady są charakterystyczne tylko dla prawa handlowego.
Na tych zasadach opiera się gospodarka rynkowa a prawo handlowe jest z nią sprzężone.
W/w zasady nie mają zastosowania w prawie publicznym.
Stosunki w sferze prawa publicznego maja charakter podporządkowany.
Organ stanowiący prawo ma atrybuty władcze, może wydać zalecenie wiążące drugiej ze stron, a
ona zaś musi się podporządkować pod groźbą sankcji.

ŹRÓDŁA PRAWA HANDLOWEGO

Prawo handlowe ma w Polsce krotką historię, bo pojawiło się wraz ze zmianami politycznymi, tzn.,
od kiedy pojawiła się gospodarka rynkowa i opiera się na swobodnej działalności podmiotów
gospodarczych.
Źródła prawa – to pewna systematyka przepisów, które regulują daną dziedzinę.
Źródła prawa – są to pewne akty prawne zawierające reguły prawa handlowego
Przed II wojną światową prawo prywatne było regulowane przez:

KODEKS ZOBOWIĄZAŃ – KZ
KODEKS HANDLOWY – KH

KH uchwalony przez Sejm 27 czerwca 1934 r był jednym z najlepszych kodeksów obowiązujących
w ówczesnym świecie. KH opierał się na systemie podmiotowym, wychodząc z założenia, że prawo
handlowe jest prawem działalności kupca. Pojęcie kupca było, więc kluczowym pojęciem tego
prawa, któremu to pojęciu przyporządkowane zostało także pojęcie czynności handlowych.
Głównym źródłem prawa handlowego był KH i ustawy handlowe pozakodeksowe. W braku
uregulowania kodeksowego stosować należało powszechne w państwie prawo zwyczajowe, a
dopiero w jego braku – przepisy prawa cywilnego. Ta kolejność została określona w art. 1 KH.
KH w zasadzie obowiązywał do 1964r. Wtedy został uchylony, a centralne miejsce zajął Kodeks
Cywilny.
Z Kodeksu Handlowego pozostawiono jedynie przepisy dotyczące:
- firmy
- prokury
- rejestru handlowego
- spółki jawnej
- spółki akcyjnej
ale były to przepisy „martwe” w prawnym obrocie krajowym. Były natomiast wykorzystywane w
obrocie międzynarodowym, bądź na jego styku.
Kodeks Cywilny nie regulował całości problemów wynikających z obrotu gospodarczego i w
związku z tym dodano szereg nowych aktów prawnych np. ustawy, rozporządzenia, okólniki.
Po przemianach społeczno – politycznych od 1989 roku obowiązywał:
Kodeks Cywilny + ½ Kodeksu Handlowego + akty prawne np. ustawy, rozporządzenia, okólniki.

Od 1 stycznia 2001 r. obowiązuje w Polsce KODEKS SPÓŁEK HANDLOWYCH.

KODEKS SPÓŁEK HANDLOWYCH jest dość rozbudowany i zawiera nowe ( w stosunku do

KODEKSU HANDLOWEGO) rodzaje spółek:
- spółka partnerska
- spółka komandytowo - akcyjna

ZAKRES PRAWA HANDLOWEGO

1. Prawo handlowe obejmuje ogólne (podstawowe) pojęcia:
(kwestie podstawowe dotyczące wszystkich przedsiębiorców)
a) działalność gospodarcza, podejmowanie działalności gospodarczej, zasady podejmowania
działalności
b) przedsiębiorstwo, reprezentacja przedsiębiorcy,
c) system ewidencyjny i rejestrowy
d) nazwa handlowa przedsiębiorcy
e) prowadzenie spraw
f) pełnomocnictwo handlowe (prokura)
2. Podmioty:
(dziedzina dotycząca podmiotów działalności, czy też form, w jakich ta działalność może być
prowadzona)
a) indywidualna działalność gospodarcza
b) spółki
c) przedsiębiorstwa państwowe (proces komercjalizacji i prywatyzacji)
d) spółdzielnie
e) rzemiosło
f) działalność gospodarcza podmiotów „nonprofit” takich jak: partie, związki zawodowe,
stowarzyszenia, fundacje, itp.)
3. Umowy handlowe ( gospodarcze) w zakresie:
a) obrotu towarowego: sprzedaż; zamiana; kontraktacje; dostaw
b) pośrednictwa gospodarczego: komisowe; pośrednictwa handlowego; prowadzenia agencji;
maklerskie
c) robót budowlanych
d) robót geodezyjnych
e) ubezpieczeń
f) umów bankowych: rachunek bankowy; umowy kredytowe; pożyczki
g) praw autorskich
h) transportu: przewóz, spedycja, itd.
i) leasingu; faktoringu; franchasingu;
j) korzystania z cudzej własności: wynajem; dzierżawa
4. Pogranicze prawa handlowego i cywilnego:
a) prawo upadłościowe
b) prawo antymonopolowe
c) zwalczanie nieuczciwej konkurencji na rynku
d) obrót papierami wartościowymi
e) własność przemysłowa (wzory, znaki, marki, wynalazki)

DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA, PRZEDSIĘBIORCA – pojęcia

Podstawa prawna: „Prawo działalności gospodarczej” Dz. U. Nr 101 z 1999 roku ze zmianami
obowiązuje od 1.01.2001 r. [Ustawa ta zastąpiła ustawę z 1988 r.]
Zawarte w niej są definicje, podstawowe reguły działalności gospodarczej.
Działalność gospodarcza do końca 2000 r była definiowana w sposób następujący:
DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA była to działalność, która musiała spełniać następujące
warunki:
a) produkcyjna, handlowa, usługowa
b) w celach zarobkowych
c) na własny rachunek przedsiębiorcy tzn. ten ponosi konsekwencje na czyj rachunek jest
prowadzona działalność
DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ od 2001 roku charakteryzuje to, że jest:
- wytwórcza; usługowa; handlowa; budowlana;
- zarobkowa ( ma zarobkowy cel)
- ciągła i zorganizowana
- wyłączono z niej działalność wytwórczą w rolnictwie
- wyłączono z niej wolne zawody: adwokatów, notariuszy, radców prawnych, itp.

PRZEDSIĘBIORCA TO:
- osoba fizyczna,
- prawna,
- spółki handlowe
- jednostka nie posiadająca osobowości prawnej(ułomne osoby prawne: spółka jawna, spółka
partnerska, spółka komandytowa, spółka akcyjno - komandytowa),
której przedmiotem jest prowadzenie działalności gospodarczej we własnym imieniu i sposób
zawodowy.
W spółce cywilnej przedsiębiorcą jest każdy wspólnik.
Spółka cywilna – osoba fizyczna nie jest traktowana jako jednostka organizacyjna, ale jako zbiór
wspólników
Ustawa o działalności gospodarczej zrównała w prawach osoby krajowe i zagraniczne.
W sposób zawodowy – oznacza to, że jeśli przedsiębiorca ma wyodrębnione składniki (stali
odbiorcy; stałe godziny pracy; stały transport; stale źródło dochodów;) mówimy o pewnej stałej
(zawodowej) działalności gospodarczej.
OSOBĄ FIZYCZNĄ jest każdy człowiek.
Zdolność prawną ma każdy człowiek.
Zdolność prawna to przymiot bycia (zdolność do tego by być) podmiotem praw i obowiązków –
nie ma ograniczeń, co do wieku, płci, rasy, wyznania, stanu umysłu itp.
Zdolność do czynności prawnych – to zdolność do tego by dokonywać czynności prawnych tzn.
własnym działaniem wywoływać skutki prawne np. zawierać umowy, które pociągają prawa i
obowiązki, nabywać prawa, zaciągać zobowiązania itd.
Zdolność do czynności prawnych to zdolność do powodowania skutków prawnych własnym
działaniem.
Nie każdy człowiek ma zdolność do czynności prawnych.
Pełną zdolność do czynności prawnych ma osoba, która ukończyła 18 lat, ograniczoną zdolność
prawną mają za zgodą rodziców osoby w wieku 13 – 18 lat.
Zdolności do czynności prawnej nie posiadają osoby, które:
- zostały ubezwłasnowolnione prawomocnym orzeczeniem sądu
- są w wieku do 13 lat
W praktyce do prowadzenia działalności gospodarczej potrzebna jest pełna zdolność do czynności
prawnych.

OSOBA PRAWNA – podmiot działający na rynku ma zdolność prawną, zdolność do czynności

prawnych, zdolność sądową, może nabywać prawa, zaciągać zobowiązania, działa we własnym
imieniu i na własny rachunek.
KODEKS CYWILNY wskazuje, że w Polsce (w polskim prawie)wyróżnia się dwa rodzaje
podmiotów prawa:
- osoby fizyczne
- osoby prawne
OSOBA PRAWNA – działa przez swoje organa, jeśli działają organa to tak jakby działała sama
osoba prawna tzn.: osoby prawne działają w obrocie prawnym poprzez swoje organy
OSOBA PRAWNA – fizycznie nie istnieje.
Jednostka organizacyjna ( uprawniona do prowadzenia działalności gospodarczej), której
ustawodawca przyznał osobowość prawną :
- spółka z o.o. z chwilą rejestru
- spółka akcyjna
- przedsiębiorstwo państwowe
- spółdzielnia
- towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych.
W jednostce(osobie prawnej)muszą działać ludzie – organy osoby prawnej np.: prezes, dyrektor,
zarząd.
Jednostki organizacyjne, którym ustawodawca przyznał osobowość prawną:
- związki zawodowe
- partie polityczne
- stowarzyszenia
- fundacje
to osoby prawne których działalność podstawowa nie jest nastawiona na zysk, ale mogą one
podjąć działalność gospodarczą w ubocznym zakresie np. wydawnictwo itd. I wtedy są one
traktowane jak profesjonalny przedsiębiorca.
Jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej jako odrębny przedsiębiorca:
- spółka cywilna zdolność prawną
- spółka jawna posiadają: zdolność do czynności prawnych
- spółka komandytowa zdolność sądowa
Są to ułomne osoby prawne.
OSOBA PRAWNA I OSOBA FIZYCZNA – to na rynku dwa równorzędne podmioty
gospodarcze:
- mogą działać
- mają zdolność do czynności prawnych tzn. mogą zbywać; nabywać

PODEJMOWANIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

Pojęcie działalności gospodarczej należy odnieść również do takiej działalności, która nie ma
charakteru zarobkowego, ale jej cecha jest tzw. ekonomiczna racjonalność tzn. dążenie do tego
aby przy stałych nakładach maksymalizować efekty lub przy określonych efektach minimalizować
koszty(spółdzielnie mieszkaniowe).
Nie zawsze działalność gospodarcza ma charakter zarobkowy.

Od 1989 roku w Polsce obowiązuje zasada wolności gospodarczej: każdy ma prawo do

prowadzenia działalności gospodarczej.
Są dziedziny wyłączone z wolności gospodarczej i objęte są KONCESJĄ.
Koncesja jest jedynym wyjątkiem w tej zasadzie.
Koncesja jest zawsze decyzją uznaniową.
KONCESJA – decyzja uznaniowa organu administracji publicznej, zależy od pewnej oceny
(uznania) urzędnika. Jeżeli ilość koncesji jest ograniczona to powinien być zorganizowany
konkurs(przetarg) ofert.
Do 1989 roku koncesjonowanych było ok. 40 dziedzin życia gospodarczego; w latach 1989 – 1999
ilość koncesjonowanych dziedzin wzrosła do ok.100.
Od 2001 roku koncesjami jest objętych 8 dziedzin:
- kopaliny
- materiały wybuchowe, broń i amunicja
- energia i paliwa (wytwarzanie, przesyłanie)
- ochrona osób i mienia
- transport lotniczy
- autostrady płatne
- zarządzanie liniami kolejowymi, przewozy kolejowe
- programy RTV
Koncesji udziela właściwy minister dla danej branży.
Obok KONCESJI wprowadzono ZEZWOLENIA.
Zezwolenia są wydawane np. na:
- alkohol
- wyroby tytoniowe
- tablice rejestracyjne
- apteki
- agencje celne itp.
ZEZWOLENIE – jest decyzją związaną, a nie uznaniową.
Decyzja związana – oznacza, że decyzję wydaje się po spełnieniu wszystkich określonych
warunków (wymogów formalnych). W przypadku ograniczonej liczby zezwoleń lub koncesji organ
udzielający zezwoleń lub koncesji musi przeprowadzić rozprawę administracyjną (po jawnym
rozpatrzeniu wybiera się najlepsze oferty).
WOLNOŚĆ GOSPODARCZA jest sferą prawa prywatnego.
KONCESJA I ZEZWOLENIE – nie są uprawnieniami do wykonywania określonego zawodu.

EWIDENCJA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

Każdy, kto prowadzi działalność gospodarczą jest zobowiązany dokonać wpisu do ewidencji
działalności gospodarczej.
Ten obowiązek nie jest w sprzeczności z wolnością gospodarczą, bo nie ma charakteru
koncesyjnego i jest podyktowany przede wszystkim względami porządkowymi i zapewnieniem
bezpieczeństwa obrotu gospodarczego.

WYMOGI REJESTROWE w podejmowaniu działalności gospodarczej.

Do końca 2000 roku zasadą było, że każdy, kto podejmował działalność gospodarczą musiał się
wpisać do EWIDENCJI DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ.
EWIDENCJĘ DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ prowadziły i prowadzą organy gminy:
- prezydent miasta
- wójt
- burmistrz
w ich zastępstwie ( z upoważnienia) odpowiednie komórki poszczególnych urzędów.
Podejmujący działalność gospodarczą był zobowiązany ustawą do złożenia pisma o wpis do
EWIDENCJI DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ.
Wpis był obligatoryjny (obowiązkowy).
Wpis ten nie miał charakteru koncesji ani zezwolenia, ale jedynie porządkowy.
Kolejność postępowania przy rozpoczęciu działalności gospodarczej:
- wpis do ewidencji – wypełniamy zgłoszenie EWIDENCJA DZIAŁALNOŚCI
GOSPODARCZEJ przed rozpoczęciem tejże działalności; urzędnik dokonuje wpisu bez
sprawdzania wiarygodności zgłaszającego; sprawdza jedynie dokument pod względem
formalnym
- otrzymujemy zaświadczenie o dokonanym wpisie do ewidencji – informacja o
zgłoszeniu do ewidencji jest wysyłana do US i ZUS
- numer statystyczny GUS – REGON
- Urząd Skarbowy – NIP
- ZUS
EWIDENCJA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ ma charakter jawny w sensie formalnym oznacza to
swobodny dostęp do informacji. Aktualizacja zmian w zapisie spoczywa na prowadzącym
działalność gospodarczą – obowiązek zgłoszenia ewentualnych zmian w ciągu 14 dni od dnia ich
dokonania; urząd (urzędnik) nie ponosi odpowiedzialności za prawdziwość i aktualność danych.
Informacje o o wpisie do ewidencji otrzymuje się w postaci odpisu.
Do EWIDENCJI DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ nie była wpisywana działalność:
- osób prawnych (dla nich był prowadzony rejestr sądowy)
- rolnicza
- koncesjonowana
- uboczne zajęcie zarobkowe: wykonywane osobiście przez osobę fizyczną np. : rękodzieło,
agroturystyka, naprawy sprzętu RTV.
Do ewidencji wpisywane były:
- osoby fizyczne
- spółki cywilne
Obok ewidencji istniały (istnieją) Rejestry Sądowe
Rejestry Sądowe prowadziły Sądy Rejonowe – Wydział Gospodarczy w byłych miastach
wojewódzkich

Rejestry Sądowe obejmowały:

- rejestr handlowy RH (sp. jawna; komandytowa; z o.o.)
- rejestr przedsiębiorstw państwowych
- spółdzielni
- rejestr spółek
- rejestr fundacji
- rejestr stowarzyszeń
- rejestr związków zawodowych
- rejestr partii politycznych
TAKI SYSTEM REJESTROWY OBOWIĄZYWAŁ DO 31.12.2001 r.

KRAJOWY REJESTR SĄDOWY

Od 01.01.2001 przestaje istnieć sądowy rejestr niżej wymienionych podmiotów i zostają one
„automatycznie” z mocy prawa przeniesione do KRAJOWEGO REJESTRU SĄDOWEGO:
- rejestr fundacji
- rejestr stowarzyszeń
- rejestr związków zawodowych
- rejestr partii politycznych
W 1997 r uchwalono ustawę o KRAJOWYM REJESTRZE SĄDOWYM.
KRAJOWY REJESTR SĄDOWY składa się z:
1. REJESTU PRZEDSIĘBIORCÓW
- osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą
- spółek jawnych
- spółek partnerskich
- spółek komandytowych
- spółek komandytowo – akcyjnych
- spółek z ograniczoną odpowiedzialnością
- spółek akcyjnych
- spółdzielni
- przedsiębiorstw
- jednostek badawczo – rozwojowych
- przedsiębiorców zagranicznych (zagraniczne osoby prawne i fizyczne)
- towarzystw ubezpieczeń wzajemnych
- oddziałów przedsiębiorców zagranicznych działających na terytorium R.P.
- głównych oddziałów zagranicznych zakładów ubezpieczeń
2. REJESTRU ORGANIZACJI „NON PROFI”
3. REJESTRU DŁUŻNIKÓW NIEWYPŁACALNYCH
KRAJOWY REJESTR SĄDOWY – prowadzi Sąd Rejonowy Wydział Gospodarczy w mieście
Wojewódzkim
Prowadzony jest jeden rejestr z centralną bazą danych, do którego jest dostęp w sądach poprzez
sieć komputerową.
Ewidencja funkcjonuje nadal tj. do końca 2001 roku, ale informacje mają być przekazane do
KRAJOWEGO REJESTRU SĄDOWEGO do końca 2003 roku.
Rejestry Sądowe :
- rejestr handlowy RH (sp. jawna; komandytowa; z o.o.)
- rejestr przedsiębiorstw państwowych
- spółdzielni
- rejestr spółek
istnieją, ale nie są w nich dokonywane nowe wpisy, natomiast informacje (wpisy) w nich zawarte
mają być przekazane do KRAJOWEGO REJESTRU SĄDOWEGO do końca 2003 roku.
Prowadzący:
- DZIALALNOŚĆ KONCESJONOWANĄ – czas do 30.06.2001 na wpis do KRS
- UBOCZNĄ DZIALALNOŚĆ ZAROBKOWĄ – muszą dokonać wpisu do KRS
- DZIALALNOŚĆ W RAMACH SPÓŁKI CYWILNEJ – ma obowiązek indywidualnego dokonania
odrębnego wpisu w miejscu swojego zamieszkania do końca marca 2001, w przeciwnym
wypadku nie będą figurować jako przedsiębiorcy (osoby fizyczne)

ZASADY WPISU DO KRAJOWEGO REJESTRU SĄDOWEGO (dotyczy zmian w organizacji):

- wpisy mają charakter obligatoryjny (obowiązkowy) i jest dokonywany gdy przepis prawny
nakazuje złożenie takiego wniosku
- są dokonywane na wniosek
- do wniosku muszą być załączone dokumenty uzasadniające wpis (umowa spółki; bilans; nowa
lista wspólników itp.)
- czas na złożenie wniosku o wpis – 7dni

Z wpisem do Krajowego Rejestru Sądowego wiążą się dwie zasady:

1. zasada jawności formalnej
2. zasada jawności materialnej
Ad.1. ZASADA JAWNOŚCI FORMALNEJ – polega na tym, że każdy ma nieograniczony dostęp
do informacji ujawnionych w rejestrze(KRS). Jest to dostęp nieograniczony i każdy może zaglądać
do Księgi Wpisu Gospodarczego.
 PROWADZENIE SPRAW I REPREZENTACJA PRZEDSIĘBIORCY

Wszelkie działania, jakie podejmuje PRZEDSIĘBIORCA można podzielić w następujące sposób:

1. prowadzenie spraw – to czynności lub decyzje wewnętrzne ( nie skierowane na zewnątrz)
2. reprezentacja – to czynności wobec osób trzecich np. oświadczenie woli przed, zawieranie
umów itp.
REPREZENTACJA

REPREZENTACJA – wszelkie czynności na, zewnątrz (wobec osób trzecich), które wywołują
skutki prawne np. zawarcie(podpisanie) umowy; zaciąganie kredytów; czynności sądowe.
Prawidłowa reprezentacja ma podstawowe znaczenie dla bezpieczeństwa obrotu prawnego.
SPOSÓB REPREZENTACJI – to wybranie osoby lub grupy osób
SPOSOBY REPREZENTACJI:
REPREZENTACJA JEDNOOSOBOWA – ze wskazaniem konkretnyrn lub bez wskazania
REPREZENTACJA ŁĄCZNA – żeby czynność prawna była skuteczna, w jej realizacji muszą brać
wszystkie osoby, które do tej reprezentacji są uprawnione.
Aby ustalić sposób reprezentacji należy posiadać wiedzę na temat kontrahenta; wiedza ta zawarta
jest w RHB,KRS bądź wynika z przepisów prawa.
RODZAJE REPREZENTACJI:
- BEZPOŚREDNIA – wykonywana przez samego przedsiębiorcę, który działa bezpośrednio; w
przypadku osób prawnych, jeśli działa organ to tak jakby działała ta osoba bezpośrednio;
(samodzielnie działa zaciągając zobowiązania, samodzielnie uzyskując prawa itp.)
- POŚREDNIA – działanie przez odrębną osobę (przedstawiciela), ale musi istnieć jednocześnie
podstawa prawna przedstawicielstwa. Może ona być:
ustawowa – jeśli wynika z przepisów prawa np. rodzice ustawowo reprezentują swoje dzieci;
w spółce cywilnej; w spółkach handlowych osobowych,
przedstawicielstwo umowne tj. pełnomocnictwo – na cudzą rzecz i w cudzym imieniu
Sposób i treść pełnomocnictwa ustala mocodawca i pełnomocnik z reguły w formie pisemnej, ale
może również istnieć pełnomocnictwo ustne.
Szczególną formą pełnomocnictwa jest prokura.
PROKURA jest bezpieczniejszą formą obrocie prawnym dla mocodawcy niż PEŁNOMOCNICTWO.

TREŚĆ REPREZENTACJI:
- rodzaj czynności
- termin
- miejsce
Należy znać sposób i treść reprezentacji, aby czynność wywarła skutek prawny dla przedsiębiorcy.
Każdy przedsiębiorca powinien mieć jasne informacje, co do sposobu i treści reprezentacji dla
dobra funkcjonowania firmy.
Sposób i treść reprezentacji wspólnicy mogą określić w umowie spółki.
Gdy w umowie spółki nie ma postanowień o treści i sposobie reprezentacji to maja tu
zastosowanie przepisy KODEKSU CYWILNEGO:
- przy czynnościach zwykłego zakresu wymagana jest reprezentacja jednej osoby, jednak jeśli w
trakcie działania inny reprezentant wyrazi sprzeciw to decydować muszą wszyscy wspólnie
- przy czynnościach przekraczających zwykłe zakresy – potrzebna jest reprezentacja wszystkich
wspólników; jedynym odstępstwem od tej zasady jest sytuacja: gdy pojawi się nagła sytuacja i
decyzja w tej sprawie ma uchronić spółkę przed niepowetowanymi stratami.
CZYNNOŚCI ZWYKŁEGO ZAKRESU – decyduje o nich nie wartość przedmiotów, ale specyfika
działalności ( nie ma pewnego wyznacznika).
 SPOSÓB (ilość osób)

Jednoosobowa

Wieloosobowa (łączna – 2 osoby)

Treść – rodzaj czynności

– miejsce
– termin

Bezpośrednia

Pośrednia (przedstawiciel)

Ustawowa Umowna

Spółki cywilne Pełnomocnictwo

Spółki handlowe osobowe

Prokura

PROKURA
Szczególną formą pełnomocnictwa jest PROKURA:
1. PROKURA jest uregulowana w Kodeksie Handlowym z 1934 r.
2. Prokurenta może ustanowić tylko spółka handlowa
3. Do ustanowienia prokurenta potrzebna jest forma pisemna pod rygorem nieważności
4. Prokurentem może być tylko osoba fizyczna
5. Prokura może być w każdej chwili odwołana(utrata zaufania)
6. Prokura wpisywana jest do KRS, a wcześniej do Rejestru Handlowego
7. Treść prokury (kompetencje prokurenta) określone są w przepisach Kodeksu Handlowego
PROKURA obejmuje wszelkie czynności sądowe i poza sądowe związane z prowadzeniem
działalności danej spółki z wyłączeniem:
- zbycia lub obciążenia nieruchomości należącej do spółki
- zbycia, wydzierżawienia, ustanowienia użytkowania w przedsiębiorstwie rozumianym jako cały
kompleks majątkowy
Kompetencje prokurenta mogą być ograniczone jeszcze bardziej ( umownie) poza ustawowy
zakres, ale nie ze skutkiem wobec osób trzecich.
To ograniczenie ważne jest między wspólnikami spółki, ale wobec innych podmiotów obrotu
prawnego to ograniczenie nie istnieje.
PROKURA jest bezpieczniejszą formą obrocie prawnym dla kontrahenta niż
PEŁNOMOCNICTWO.

OCHRONA NAZWY HANDLOWEJ

Przedsiębiorca, który podejmuje działalność posługuje się nazwą handlową przedsiębiorstwa.

Pojęcie; funkcje nazwy handlowej.

FIRMA JEST NAZWĄ POD, KTÓRĄ PRZEDSIĘBIORCA PROWADZI PRZEDSIĘBIORSTWO
FUNKCJE NAZWY HANDLOWEJ:
- identyfikacyjna (informacyjna) – pozwala odróżnić od siebie przedsiębiorstwa
- nośnika renomy i reklamy
Wartość nazwy handlowej zależy od jakości i wartości:
- produkowanych dóbr
- świadczonych usług
Nazwa handlowa podnosi cenę towaru( usługi lub innego dobra),bo nazwa jest gwarantem
(synonimem) określonej jakości.
Nazwa handlowa jest dobrem niematerialnym, które ma wartość majątkowa i można ją zbyć za
określoną cenę.
Nazwa handlowa może być przedmiotem obrotu, jednak na rynku bardzo rzadko dochodzi do
zbycia nazw.
Bardzo często natomiast zawiera się umowy licencyjne.
Licencjodawca zezwala licencjobiorcy na korzystanie z nazwy w określonym czasie na określonych
warunkach
Licencjodawca nie wyzbywa się swojej nazwy( w umowie jest bardzo dużo zastrzeżeń ze strony
licencjodawcy).

NAZWA HANDLOWA

FIRMA NAZWA
to nazwa spółek handlowych: -
spółka cywilna
- spółka komandytowa
- spółka jawna
- spółka partnerska
- spółka komandytowo – akcyjna
- spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
- spółka akcyjna

FIRMA – nazwa spółki handlowej jest chroniona.

NAZWA – spółki cywilnej, indywidualnej działalności nie jest chroniona.
FIRMA – jest uregulowana prawnie w Kodeksie Spółek Handlowych i w Kodeksie Handlowym..
Regulacje sprzyjające obrotowi prawnemu:
- zbywanie – można zbyć firmę, ale tylko z przedsiębiorstwem rozumianym jako kompleks
majątkowy umożliwiający produkcję, świadczenie usług, towarów tej samej jakości ( np. wraz z
linią technologiczną)
- brzmienie – nie można sobie dowolnie dobierać nazwy (brzmienia) firmy.
W Kodeksie Spółek Handlowych istnieją następujące wymogi, co do zawartości w nazwie ( firmie);
- firma spółki jawnej powinna zawierać nazwiska lub firmy ( nazwy)wszystkich wspólników
albo nazwisko albo firmę (nazwę) jednego lub kilku wspólników oraz dodatkowe oznaczenie
„spółka jawna”
- firma spółki komandytowej powinna zawierać nazwisko jednego lub kilku
komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie „spółka komandytowa” ( nie może być
nazwana nazwiskiem komandytariusza)
- firma spółki komandytowo – akcyjnej powinna zawierać nazwiska jednego lub kilku
komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie „spółka komandytowo – akcyjna”
W spółkach kapitałowych firma spółki może być obrana dowolnie – powinna jednak zawierać
dodatkowe oznaczenie „spółka z ograniczoną odpowiedzialnością” lub „spółka akcyjna”.
Natomiast w Kodeksie Handlowym istnieją następujące wymogi, co do zawartości w nazwie
( firmie);
- firma spółki jawnej zawiera nazwiska wszystkich wspólników albo też nazwisko i
przynajmniej pierwszą literę imienia jednego lub kilku wspólników z dodatkiem wskazującym
spółkę
- firma spółki komandytowej – składa się z nazwiska i przynajmniej pierwszej litery imienia
jednego lub kilku wspólników odpowiadających bez ograniczenia oraz zawiera dodatek „spółka
komandytowa”. Nazwiska komandytariuszy nie mogą być zamieszczone w firmie.
W Kodeksie Spółek Handlowych i Kodeksie Handlowym nie ma norm i ograniczeń odnośnie
brzmienia, zasad posługiwania się i ochrony firm niżej wymienionych podmiotów gospodarczych:
- przedsiębiorstw państwowych
- spółdzielni
- spółek cywilnych
- indywidualnej działalności gospodarczej
Brak brzmienia nazwy(firmy) spółki cywilnej i indywidualnych przedsiębiorców wprowadza chaos i
godzi w bezpieczeństwo obrotu gospodarczego, ponieważ tych podmiotów jest bardzo dużo.

ZASADY PRAWA FIRMOWEGO ( dotyczą tylko firmy)

W oparciu o przepisy prawa handlowego możemy wyróżnić 4 zasady dotyczące
obierania i posługiwania się znakiem firmowym (handlowym):
1. jawności
2. prawdziwości
3. ciągłości
4. wyłączności

1. ZASADA JEDNOŚCI – Kodeks Handlowy wymaga, aby spółka posługiwała się tylko jedną
firmą (nazwą) na całym obszarze swej działalności, nawet, jeśli chodzi o filie lub oddziały np.
IGS sp. z o. o. w Michałowie oddział w Studziankach lub IGS sp. z o. o. w Michałowie filia w
Borzęcinie
2. ZASADA PRAWDZIWOŚCI – Kodeks Handlowy wymaga, aby brzmienie firmy nie
wprowadzało w błąd. Mogą być używane tylko takie określenia, które są sprawdzone. Nie może
fantazyjność usprawiedliwiać nieprawdy i wprowadzać w błąd. Jeśli sędzia ma wątpliwości – to
ma prawo odmówić rejestracji.
3. ZASADA CIĄGŁOŚCI – Kodeks Handlowy zezwala w pewnych okolicznościach, gdy następuje
zmiana w firmie na zachowanie brzmienia, ale pod pewnymi warunkami:
– przy zmianie nazwiska przez kobietę musi być wzmianka o tej zmianie w nazwie( firmie)
np. „Kowalska i córka – pralnia”, po zmianie „Kowalska i córka po mężu Nowak – pralnia”
– w przypadku zgonu osoby wspólnika lub odejścia osoby wspólnika z przedsiębiorstwa –
musi być zgoda jego spadkobierców, bądź jego osobista na zachowanie nazwy
Służy to zachowaniu renomy w sytuacji, następuje zmiana okoliczności w przedsiębiorstwie.
4. ZASADA WYŁĄCZNOŚCI – sąd rejestrowy nie wpisze do rejestru spółki jeśli jej firma nie
odróżnia się dostatecznie od firmy już zarejestrowanej albo wcześniej zgłoszonej, ma to na
celu unikaniu wprowadzania w błąd.
Wyłączność nie dotyczy nazw spółek cywilnych i nazw indywidualnych przedsiębiorców.
Do końca 2000 roku nazwy (firmy) spółek mogły się powtarzać, ponieważ rejestry sądowe
(RHB) dotyczyły tylko poszczególnych województw. Z dniem 01.01.2001 tj. rozpoczęcia
funkcjonowania KRAJOWEGO REJESTRU SĄDOWEGO taka sytuacja nie powinna mieć
miejsca, ponieważ KRS będzie obejmował terytorium całego kraju.
NAZWA HANDLOWA jest chroniona przez następujące przepisy prawa:
– handlowego – tylko w odniesieniu do firm ( spółek prawa handlowego)
– ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji – dotyczy wszystkich przedsiębiorców z tym
że trzeba udowodnić że ktoś korzysta z cudzej renomy
– kodeksu cywilnego – na zasadzie ochrony nazwisk, znaków, marki i nazwy handlowej przed
zniesławieniem, oczernieniem, nieuprawnionym posługiwaniem się danym dobrem
osobistym wcześniej wymienionym.

POJĘCIE I KLASYFIKACJA SPÓŁEK

SPÓŁKA – to podstawowa forma prowadzenia działalności gospodarczej.

SPÓŁKA – jest przedsiębiorcą funkcjonującym na rynku.
SPÓŁKA to forma organizacyjno – prawna przeznaczona do prowadzenia działalności
gospodarczej zazwyczaj przez kilka osób, które obierają wspólny cel i wskazują jak ten zostanie
zrealizowany, a podstawą tych działań jest umowa spółki.
SPÓŁKA jako przedsiębiorca to podmiot, który na rynku podejmuje i prowadzi działalność
gospodarczą.
U podłoża powstania każdej spółki leży umowa ( zgodne oświadczenie woli).
Istnieje kilka kryteriów podziału spółek.

PODSTAWOWY PODZIAŁ (KLASYFIKACJA) SPÓŁEK

SUBSTRAT – podłoże, podstawa, podkład, substancja wyjściowa.

SUBSTRAT OSOBOWY – wspólnicy
SUBSTRAT RZECZOWY – kapitał
Podział na spółki kapitałowe i osobowe opiera się na kryterium substratu ich istnienia i
działalności.
Jeśli mianowicie jest nim tylko substrat osobowy (wspólnicy), to są to spółki osobowe, jeśli także
kapitał (substrat rzeczowy) są to spółki kapitałowe.

1. SPÓŁKI PRAWA CYWILNEGO 2. SPÓŁKI PRAWA HANDLOWEGO

– Spółka Cywilna :
Uregulowane są w Kodeksie Cywilnym na
podstawie art.860 – 875. Spółka Cywilna nie
jest przeznaczona do profesjonalnego obrotu.
Spółka Cywilna jest przeznaczona do obrotu
powszechnego osobom nie zajmującym się
zawodowo działalnością gospodarczą –
profesjonalnym obrotem handlowym. Forma
niebezpieczna dla kontrahentów. Spółka Cywilna
jest bardzo rozpowszechniona w Polsce
– Spółka jawna
– Spółka komandytowa
– Spółka komandytowo – akcyjna
– Spółka partnerska
– Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
– Spółka akcyjna
Regulacja prawna w Kodeksie Spółek
Handlowych i w Kodeksie Handlowym. Spółki
prawa handlowego służą profesjonalnemu
obrotowi handlowemu. Posiadają dobre
uregulowania prawne, mniejsza swoboda stron,
co za tym idzie większe bezpieczeństwo obrotu.

2. SPÓŁKI OSOBOWE 2. SPÓŁKI KAPITAŁOWE

Substrat osobowy – zdolności i umiejętności
wspólników (trudniej z takiej spółki wyjść –
lojalność wspólników
– Spółka cywilna
– Spółka komandytowa
– Spółka komandytowo – akcyjna
– Spółka jawna
– Spółka partnerska
Spółkę osobową cechuje osobista ( majątkowa)
odpowiedzialność wspólników za zobowiązania
spółki i osobiste prowadzenie spraw spółki
Substrat rzeczowy – kapitał
– Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
– Spółka akcyjna
Posiadają osobowość prawną, tworzą się
struktury organizacyjne: zarząd spółki, rada
nadzorcza, zgromadzenie wspólników, za
zobowiązania spółki odpowiadają swoim
majątkiem – z wyłączeniem osobistej
odpowiedzialności wspólników
wspólnicy odsunięci są z reguły od
bezpośredniego prowadzenia spraw spółki
 (zarząd spółki), i od bezpośredniej kontroli jej
działalności (rada nadzorcza), zaś organem ich
reprezentującym jest zgromadzenie wspólników

3. BRAK OSOBOWOŚCI PRAWNEJ 3. OSOBY PRAWNE

– Spółka cywilna – Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

– Spółka partnerska – Spółka akcyjna
– Spółka komandytowa
– Spółka komandytowo – akcyjna
– Spółka jawna
Ostatnie trzy to tzw. ułomne osoby prawne:
mają zdolność prawną zdolność do czynności
prawnych, zdolność sądową

s. k.

s. p
s. c s. j. s. k. sp. z o.o.
sp. akcyjna

Podstawową spółką jest spółka cywilna, to na jej bazie wyrosły inne spółki np. spółka jawna jest
zmodyfikowaną spółką cywilną, modyfikacja idzie w kierunku profesjonalizacji, „uhandlowienia”.
Spółka komandytowa to podtyp spółki jawnej ( większość przepisów jest ta sama). W spółce
komandytowej są zalążki sp. z o.o.
Spółka akcyjna – to najbardziej rozwinięta forma ze wszystkich spółek
Numerus clausus spółek – zamknięta lista spółek (wyczerpująca lista spółek) oznacza, że poza
w/w spółkami nie można komponować(tworzyć) nowych form spółek

SPÓŁKA CYWILNA
Istota i jej powstanie
SPÓŁKA CYWILNA jest to spółka osobowa – podstawą są wspólnicy. Nie ma osobowości prawnej.
W spółce cywilnej przedsiębiorcami są poszczególni wspólnicy.
SPÓŁKA CYWILNA jest niebezpieczna dla kontrahentów.
Powstanie spółki cywilnej:
- muszą być wspólnicy
- musi być wspólny cel gospodarczy
- współdziałanie dla realizacji celu ( wniesienie wkładu)
Wspólnicy:
- musi być co najmniej dwóch wspólników
- wspólnikami mogą być: osoby fizyczne,
- osoby prawne, przedsiębiorstwa państwowe – zawierają umowy poprzez swoje organy
Cel gospodarczy:
- w spółce musi być wspólny cel gospodarczy
- cel gospodarczy nie musi być celem zarobkowym
- jeśli cel gospodarczy realizowany w ramach spółki cywilnej odpowiada pojęciu działalności
gospodarczej (ustawa „Prawo o działalności gospodarczej” ) to wspólnicy zajmujący się tym
zawodowo mogą być uznani za przedsiębiorców i spoczywa na nich obowiązek wpisu do
ewidencji lub KRS
Współdziałanie:
- na wspólnikach spoczywa obowiązek współdziałania w osiągnięciu celu

To, co wspólnik wnosi do realizacji wspólnego celu nazywamy wkładem

Wkład wnosimy.
Udział otrzymujemy w zamian za wniesiony wkład.
Wspólnicy posiadają:
- prawa osobiste (korporacyjne): prawo do głosu; reprezentacji; kontroli działalności spółki;
- prawa majątkowe: prawo do zysku; do części majątku; do zwrotu dopłat;
Wkłady mogą być:
- pieniężne
- niepieniężne (aport)
Wkłady niepieniężne:
- w spółkach osobowych wkładem jest praca ( w formie usług)
- praca nie może być wkładem w spółkach kapitałowych
- wkładem mogą być rzeczy : ruchome
nieruchome
- wkładem mogą być wierzytelności
- wkładem mogą być dobra niematerialne (nazwa handlowa; znak towarowy; patenty; prawa
autorskie; wiedza w sensie technologii – tzn. taka która nie może być „oderwana” np. know –
how
- wkładem mogą być prawa względne: dzierżawa; najem; licencja; prawo użytkowania
- wkładem może być zaniechanie.
Powstanie spółki cywilnej nie jest uzależnione od sposobu zawarcia umowy(pisemne; ustne;
dorozumienie).
SPÓŁKA CYWILNA może być zawarta w formie:
- ustnej
- pisemnej
- dorozumianej
Kodeks Cywilny wymaga formy pisemnej, ale jest potrzebne do celów dowodowych.

Reprezentacja i prowadzenie spraw.

1. reprezentację mogą wspólnicy określić w umowie

- jeśli nie ma tego (reprezentacji) w umowie to mają zastosowanie przepisy Kodeksu Cywilnego;
Kodeks Cywilny uznaje w ten sposób: „ każdy wspólnik ma prawo reprezentacji w przypadku
czynności nieprzekraczających zwykłego zakresu. Natomiast w przypadku przekraczających ten
zakres potrzebne jest współdziałanie wszystkich.
Zastrzeżenia:
- wspólnik nie może dokonać czynności zwykłej, jeśli inny wspólnik w trakcie tej czynności zgłosi
sprzeciw.
Każdy wspólnik może wykonać czynność nagłą, której nie dokonanie przyniosłoby spółce
niepowetowane straty.
Z góry nie można wskazać czynności, które są zwykłym zakresem a które nie.
Nie można z góry ustalić takiego katalogu.
Zwykłe czynności są to czynności związane z bieżącymi działaniami (codziennymi) spółki.
Przekraczające zwykle czynności to działania nie prowadzone codziennie.

STOSUNKI MAJĄTKOWE
Podmiotem prawa własności i innych praw wniesionych do spółki i nabytych w trakcie ich
działalności są wspólnicy.
Mamy do czynienia ze wspólnością praw ( są współwłaścicielami).
Współwłasność ułamkowa oznacza, że udziały są określone w częściach.
ZBYCIE UDZIAŁÓW
ZNIESIENIE WSPÓŁWŁASNOŚCI
W spółce cywilnej występuje współwłasność łączna – prawo przysługuje łącznie.
1. wielkość udziałów jest nieokreślona
2. niezbywalne są udziały
3. niepodzielność majątku
Współwłasność powstaje w momencie zawarcia umowy.
W momencie rozwiązania spółki ustaje współwłasność.
Współwłasność łączna przekształca się we współwłasność ułamkową w chwili rozwiązania spółki.
Wartość wkładów może, ale nie musi być określona.
Przy nieokreśleniu zakłada się, że udziały są równe.
W umowie można określić udział w zyskach.
W umowie można określić sposób podziału majątku po rozwiązaniu spółki.
Do końca 2000 roku przedsiębiorcą była spółka i mogła występować pod nazwą nie ujawniającą
wspólników, przez co kontrahenci; klienci wprowadzani byli w błąd, co do rzeczywistej strony
umowy zaciągającej zobowiązania.

Odpowiedzialność za zobowiązania

Odpowiedzialność za zobowiązania ponoszą wspólnicy.

Odpowiedzialność za zobowiązania opiera się na czterech zasadach:
1. odpowiedzialności osobistej
2. odpowiedzialności nieograniczonej (nie ma granic kwotowych, ani rzeczowych)
3. odpowiedzialności solidarnej – znaczy, ze roszczenia można egzekwować z dowolnej masy
majątkowej
4. odpowiedzialności pierwszorzędnej – oznacza, że można sięgać do majątków osobistych, a nie
do majątków wspólnych

SPÓŁKA JAWNA
Istota powstania spółki jawnej.
Spółka jawna jest spółką handlową – przeznaczoną dla profesjonalnej działalności.
Spółka jawna jest spółką osobową, nie ma osobowości prawnej ( ułomna osoba prawna), rzadko
spotykana w Polsce ( do tej pory), podobna jest do spółki cywilnej (wyrosła na bazie spółki
cywilnej).
Celem spółki jawnej jest prowadzenie przedsiębiorstwa.
Wkłady – udziały nie ma różnicy w porównaniu ze spółką cywilną.
Forma umowy – pisemna pod rygorem nieważności.
Spółka jawna ma obowiązek działania pod firmą.
Spółka jawna musi być wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego.
Firma musi zawierać przynajmniej jedno nazwisko lub wszystkie oraz spółka jawna (s. j.).
Jeśli spółka cywilna przez dwa kolejne lata osiąga przychód netto 400 000 euro to jest
zobowiązana przekształcić się w spółkę jawną, tzn. złożyć wniosek o wpis do KRS i w momencie
wpisu następuje przekształcenie w spółkę jawną.
Reprezentacja
Sposób reprezentacji określają sami wspólnicy.
Treść reprezentacji (rodzaj czynności) określa Kodeks Spółek Handlowych.
Stosunki majątkowe
Współwłasność łączna w spółce jawnej – właścicielami majątku są wspólnicy (brak osobowości
prawnej).
W stosunkach z innymi uczestnikami obrotu, wobec sądów, organów administracji publicznej
wspólnicy występują pod firmą spółki.
I to spółka nabywa prawa; zaciąga zobowiązania; pozywa; jest pozywana.
Właścicielem wkładów (samochodu, gruntu) i innych dóbr nabytych w trakcie działalności jest
spółka.
Odpowiedzialność za zobowiązania
1. osobista – wspólnicy odpowiadają majątkiem osobistym
2. nieograniczona – nie ma ograniczeń rzeczowych i kwotowych
3. solidarna – wspólnicy i spółka
4. subsydiarna – do majątku wspólnika wierzyciel może sięgnąć tylko wtedy jeśli egzekucja z
majątku spółki okaże się bezskuteczna.
Rozwiązanie (likwidacja) spółki
W rejestrze musi być ujawnione otwarcie likwidacji spółki.

SPÓŁKA KOMANDYTOWA
Istota i jej powstanie.
Spółka komandytowa wyrosła na bazie spółki jawnej.
1. Wspólnicy – tak samo w spółce jawnej
2. Cel – prowadzenie przedsiębiorstwa ( tak samo w spółce jawnej)
3. Wkłady – udziały nie ma różnicy w porównaniu ze spółką cywilną ( tak samo w spółce
jawnej)
4. Forma – musi być zawarta w formie aktu notarialnego
5. Firma – musi być w firmie zawarte określenie spółka komandytowa, nie można natomiast
umieszczać w firmie nazwiska komandytariusza
Spółka komandytowa powstaje z chwilą wpisu do KRS.
Istotą spółki komandytowej jest to, że musi w niej istnieć, co najmniej jeden wspólnik, którego
odpowiedzialność za zobowiązania ma charakter nieograniczony, taki jak w spółce jawnej.
Z drugiej strony istnieje w spółce, co najmniej jeden taki wspólnik, którego odpowiedzialność za
zobowiązania ma charakter ograniczony do wysokości tzw. sumy komandytowej.
Ten wspólnik nazywany jest komandytariuszem.
Suma komandytowa to kwota pieniężna, która określa granice odpowiedzialności
komandytariusza.
Kwota ta jest wskazana w umowie i ujawniona w KRS.
Jest to kwota dowolnie ustalona przez wspólników.
Jeśli wartość wkładu wniesiona przez komandytariusza jest równa sumie komandytowej, to
komandytariusz nie ponosi zobowiązania z majątku osobistego.
Jeśli wkład komandytariusza jest mniejszy od sumy komandytowej to komandytariusz za
zobowiązania spółki odpowiada do różnicy między sumą a wkładem.
Stosunki majątkowe
Spółka komandytowa jest ułomną osobą prawną.
Spółka komandytowa działa pod firma.
Reprezentacja
Komandytariusz nie ma prawa do reprezentacji.
Komandytariusz ma prawo do:
- decyzji w sprawach istotnych (porównać zwykły zakres w spółce cywilnej)
- kontroli finansów spółki.

SPÓŁKA PARTNERSKA
Partner w spółce partnerskiej nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki wynikłe z
wykonywania wolnego zawodu przez innego partnera lub osoby podległe jego kierownictwu.
Odpowiedzialność:
- subsydiarna
- osobista
- nieograniczona
- nie ma odpowiedzialności solidarnej.
Za zobowiązania nie wynikające z wykonywania wolnego zawodu partnerzy odpowiadają tak jak w
spółce jawnej.
Wspólnicy - tylko osoby fizyczne posiadające uprawnienie do wolnego zawodu.
Cel – prowadzenie przedsiębiorstwa w zakresie wolnego zawodu.
Forma - musi być zawarta w formie aktu notarialnego.
Firma – nazwiska wszystkie lub jedno oraz spółka partnerska, partnerzy, partner – wskazanie
wolnego zawodu.
Wpis do KRS ma charakter konstytutywny, czyli spółka powstaje w momencie wpisu.
Reprezentacja – może każdy wspólnik, o ile nie umówią się inaczej.
Tworzony jest zarząd.
Działalność prowadzona jest pod firmą.
Sąd przy rejestracji sprawdza uprawnienia do wykonywania wolnego zawodu.
SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ.
Istota i powstanie spółki
Jest to spółka handlowa:
- uregulowana w Kodeksie Spółek Handlowych
- przeznaczona do profesjonalnego obrotu
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółką kapitałową tzn .realizacja celów spółki
odbywa się poprzez kapitał.
Spółka posiada osobowość prawną.
Powstanie spółki
Potrzeba wykonać cztery czynności, aby powstała spółka:
1. umowa (zawarcie na piśmie u notariusza)
2. zgromadzić kapitał
3. powołać organy
4. wpis (zgłoszenie) do KRS
Od momentu zawarcia umowy do momentu zgłoszenia do KRS nie może upłynąć więcej niż 6
miesięcy.
Ad.1) Umowa winna być zawarta w formie aktu notarialnego. Przy spółce jednoosobowej jest to
akt założycielski w formie aktu notarialnego.
Spółkę mogą założyć:
- osoby fizyczne
- osoby prawne
- ułomne osoby prawne
Jednoosobowej spółki z o.o. nie może utworzyć inna jednoosobowa spółka z o.o.
Skutki zawarcia umowy.
Wpis do KRS ma charakter konstytutywny.
Między zawarciem umowy a wpisem do KRS nie może upłynąć więcej niż 6 miesięcy.
W momencie zawarcia umowy powstaje spółka z o.o. w organizacji.

Skutki zawarcia spółki z o.o. w organizacji.

Reprezentują ją zarząd lub specjalny pełnomocnik powołany uchwałą wspólników.
Reprezentantem jednoosobowej spółki nie może być wspólnik.
Odpowiedzialność solidarną ponosi: spółka w organizacji z osoba reprezentującą.
Pozostali wspólnicy odpowiadają ewentualnie do wysokości nie wniesionych wkładow.

Kapitał zakładowy wkłady udziały.

W spółce z o.o. jest wymóg by minimalny kapitał zakładowy wynosił 500 000 zł.
Kapitał zakladowy tworzony jest poprzez wkłady wspólników.
Wkłady mogą być:
- pieniężne
- niepięniężne ( aport)
W spółkach kapitałowych wkladem nie może praca ani prawa tzw niezbywalne: np. użytkowanie.
Wspólnicy sami oceniają wartość wniesionych wkładów.
Wkłady powinny być wniesione najpóźniej do momentu zgłoszenia do KRS.
Udzial nie może być mniejszy niż 500 zł.
Mogą być udziały z obowiązkiem świadczeń niepieniężnych.
Udziały mają charakter zbywalny i podlegają dziedziczeniu.
Zbycie odbywa się pisemnie z podpisami notarialnie poświadczonymi.
Wyjątek dotyczy udziałów obciążonych obowiązkiem świadczeń ponieważ spółka musi wyrazić
zgodę na sprzedaż.
Ograniczenie w zbyciu może nastąpić poprzez umowę spółki:
- pierwszeństwo w zbyciu na rzecz dotychczasowych wspólników
- wymóg zgody Zarządu Spółki ( jeśli brak zgody Zarządu) wspólnik może się zwrócić o taką
zgodę do Sadu Rejestrowego.
Udzialy mogą być umorzone.
Umorzenie jest to unicestwienie udzialu.
Umorzeniu udziału towarzyszy z reguły obniżenie kapitału zakładowego.
Umorzenie może nastąpić z zysku i może trwać maksymalnie rok (wyjątkowo).
Na umorzenie potrzebna jest zgoda danego wspólnika (umorzenie jest dobrowolne).
Umorzenie obligatoryjne (przymusowe) jest wyjątkiem z uwagi na jego sankcyjność – wbrew woli
wspólnika – musi to być określone w sposób wyraźny.
Spółka nie może nabywać swoich udziałów z wyjątkiem:
- umorzenia
- egzekucji za zobowiązania wspólnika względem spółki.

Odpowiedzialność za zobowiązania.
Spółka z o.o. ponosi odpowiedzialność w sposób nieograniczony tzn. całym swoim majątkiem.
Organy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością:
1. Zarząd
2. Nadzór
3. Zgromadzenie Wspólników
Ad 1.) Zarząd musi istnieć w każdej spółce:
- powoływany jest przez Zgromadzenie Wspólników
- jego zadaniem jest prowadzenie spraw i reprezentacja
Członek Zarządu jest powołany do pełnienia funkcji.
Umowę o pracę podpisuje z Prezesem Radę Nadzorczą lub specjalny pełnomocnik ustanowiony
przez Zgromadzenie Wspólników.
Ad 2.) Nadzór w spółce z o.o.
Sprawowanie kontroli przez wspólników nad Zarządem.
Nadzór może mieć formę:
1. indywidualnej kontroli wspólnika
2. organy nadzoru:
- Rada Nadzorcza
- Komisja Rewizyjna wtedy można wyłączyć indywidualną kontrolę
Nie ma obowiązku powoływania RN i K, chyba że są spełnione dwa warunki łącznie:
1. kapitał zakładowy przekracza 500 000 zł
2. wspólników jest więcej niż 25
Komisja Rewizyjna sprawuje okresową kontrolę – podsumowanie roku obrotowego.
Rada Nadzorcza: prócz okresowego prowadzi stały nadzór nad funkcjonowaniem spółki.
Biegli rewidenci wykorzystywani są w ramach wewnętrznej kontrolna potrzeby wspólników, którzy
mają co najmniej 1/10 udziałów.
Ad 3.) Zgromadzenie Wspólników.
Zgromadzenie Wspólników podejmuje uchwały w najważniejszych sprawach spółki.
Zgromadzenie Wspólników może występować jako zwyczajne i nadzwyczajne.
Zwyczajne ZW odbywa się raz do roku najpóźniej w ciągu 6 miesięcy od zakończenia roku
obrotowego.
ZWZ obligatoryjnie ma 3 sprawy do załatwienia:
1. zatwierdzenie sprawozdań za ubiegły rok
2. podział zysku lub pokrycie strat
3. absolutorium dla Zarządu i Rady Nadzorczej.
Zwyczajne ZW :
1. podejmuje uchwały bezwzględną większością głosów
2. w sprawach istotnych np. rozwiązanie spółki potrzebne jest 2/3 głosów.
3. głosowanie jest jawne.
Zawiadomienie wspólników odbywa się za pomocą listów poleconych.
Nie ma wymogu co do quorum.

SPÓŁKA AKCYJNA ( S.A.)

SPÓŁKA AKCYJNA :
- jest spółką handlową
- kapitałową
- posiada osobowość prawną

Istota spółki akcyjnej:

- kapitał zakładowy co najmniej 500 000 zł
- udział – akcje – 1 zł
- w S.A. jest statut, a nie umowa.
Statut jest sporządzony w formie aktu notarialnego.
Gdy zostaną objęte wszystkie akcje powstaje SPÓŁKA AKCYJNA w organizacji.
Cechą SPÓŁKI AKCYJNEJ jest występowanie akcji.
Akcja jest:
1. cząstką praw i obowiązków wspólników
2. fragmentem kapitału zakładowego
3. akcja jest papierem wartościowym.
Papier wartościowy jest to dokument, którym prawa i obowiązki.
SPÓŁKA AKCYJNA może emitować różnego rodzaju akcje:
- imienne
- na okaziciela.
Akcje na okaziciela mogą występować w formie zdematerializowanej i są zdeponowane w
Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych.
Akcje mogą być:
- zwykłe
- uprzywilejowane: ( max. 2 głosy), do dywidendy, pierwszeństwo przy podziale majątku, akcje
„nieme”.
Akcje mogą być:
- pieniężne
- aportowe mogą być wydane po pierwszym roku zatwierdzenia bilansu za rok w którym zostały
wniesione.
Świadectwa założycielskie jest specjalny udział w zyskach
Subskrypcja związana jest tylko i wyłącznie z podwyższeniem kapitału.
Charakter subskrypcji:
1. prywatny – całość akcji obejmuje jeden inwestor (określona osoba)
2. zamknięty – nowe akcje obejmują dotychczasowi akcjonariusze
3. otwarty – skierowana do nieograniczonego kręgu inwestorów.