Yunanca-Osmanlica-Karamanlica Bi̇r Sözlük

YUNANCAOSMANLICA/KARAMANLICA BR SZLK: LEKSKON ELLNOTURKKON Mustafa KILIARSLAN Hayrullah KAHYA ZET Karamanllar, Anadoludaki Trke konuan ve yazlarnda Grek
k alfabesini kullanan Ortodoks Hristiyanlard. zellikle Anadoluda ( Karaman, Konya, Kayseri, Isparta, Burdur, Aydn ve Karadeniz vb.), stanbul, Suriye ve Balkanlarda yaadlar. Karamanllar aslnda 11. yzylda Anadoluda, zellikle Toros dalarna Bizans tarafndan yerletirilen askerlerdi. Bunlar Bizans ordusunda paral asker olan Trk (zellikle Peenek ve Kuman Trkleri) boylar idi. Daha sonra Ortodoks Hristiyan inancn benimsediler. u anda ou 1923teki nfus mbadelesinden beri Yunanistanda yaamaktadr. Bu almada 1860 ylnda Atinada baslm Yunanca - Osmanlca / Karamanlca bir szlk olan Leksikon Ellinoturkikon adl szln tantm yaplm ve zellikleri hakknda bilgi verilmitir. Anahtar Kelimeler: Trk Dili, szlklk, Ortodoks Trkler, Leksikon Ellinoturkikon, Karamanlca. THE GREEKOTTOMAN/CARAMANIAN LANGUAGE DICTIONARY: LEKSIKON ELLINOTURKIKON ABSTRACT Caramanians were Orthodox Christian in Anatolia. They used to both speak Turkish and use Greek alphabet in their texts. They particularly lived in Anatolia,
Doktora rencisi, stanbul niversitesi, Trk Dili ve Edebiyat Anabilim Doktora rencisi, Marmara niversitesi, Trk Dili ve Edebiyat Anabilim
Dal Dal
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Turkish Studies
Volume 4/4 Summer 2009
726
M. KILIARSLAN- H.KAHYA
for instance; in Karaman, Konya, Kayseri, Isparta, Burdur, Aydn, Black Sea area. In addition, Istanbul, Syria and the Balkans etc. Although they were Turkish (particularly Pechenek, Kuman Turks), they were managed by Byzantion as paid soldiers in Anatolian area in 11. century, espacially in the Toros Mountains and after that time, they began to adopt Orthodox Christian. Now, They have lived in Greece since the population replacement in 1923. In this study, the Greek - Ottoman / Caramanian Language dictionary called Leksikon Ellinoturkikon which was published in Athena in 1860 is introduced and then some information is given about its qualifications. Key Words: Turkish, lexicography, Orthodox Turks, Ellinoturkikon, Caramanian Language. GR
0.
Szlk, bir dildeki kelimelerin bir ksmn veya tamamn abecesel dzen ierisinde bazen de konulara ya da kavramsal alanlara gre tanmlar, kaynaklar, kullanllarn veyahut da farkl bir dildeki karlklarn veren eserdir (Vardar 1998: 191). Eski Yunanllar ve Eski Hintlilerden beri insanlar doru ekilde yazmak ve okumak iin kendi dillerinin kurallarn bulmaya uramlardr. Bu kurallar dilbilgisini oluturmutur. Tarihi sre ierisinde btn yaz dillerinin ve eski medeniyet dillerinin gramerleri yaplarak her dilin sz varl bir araya getirilerek szlkler meydana getirilmitir (Banguolu 2000: 19). Dilin szvarln szlk eklinde vcuda getirip, eitli yntemlerle uygulama yollarn gsteren bilim dal, szlkbilim olarak adlandrlr (Aksan 1998: 69). Szlk hazrlamada asl ama dilin sz varl ise buna ynelik aba harcanmal; bir ders kitab veya yardmc bir kitap ise szvarl ona gre belirlenmeli ve sklk dizelgeleri gz nnde tutulmaldr (Aksan 1998: 84).
Turkish Studies
Yunanca Osmanlca / Karamanlca...
727
lk szln hangi dilde ve nerede yazldn bilemiyoruz. Fakat bugnk szlklere benzer ilk szlk Bizansl Aristophanes tarafndan yazlmtr (M.. II. yzyl). Szlk terimi ise ilk olarak 1225te John Garland tarafndan kullanlmtr. Bu zamana kadar birka etimolojik szlk hazrlanm ancak bu kavram terim olarak kullanlmtr (Aksan 1998: 70). Trk dili tarihindeki szlkbilimin en eski ve nemli halkasn Kagarl Mahmut tarafndan XI. yz yln ikinci yarsnda Arapa olarak yazlm olan Divan Lgatit-Trk oluturur. Bu szlkten sonra Kpak, aatay ve Anadolu sahalarnda birok szlk yazlmtr. rnek olarak Ebul-kasm Zemaherinin hazrlad Mukaddimetl-edeb i, Hrstiyan din adamlarna Kpakay retmek amac ile yazlan Codex Cumanicus u, lgat olmann yannda bir dilbilgisi kitab nitelii de tayan Abu Hayyann Kitabl-idrak li-lisanil-etrak adl kitabn ve aatayca szlkler arasnda da Abuka Lgat ve Mirza Mehdi Mehmet Han tarafndan hazrlanan Senglah sayabiliriz. Anadolu sahasnda da Mustafa bin Karahisari Ahterinin Ahteri-i Kebir, Mehmet Efendi Vani Van Kulunun Lgat- Vankulu, Smblzade Vehbinin Tuhfe-i Vehbi, Esat Mehmet Efendinin Lehetl-lgat, Muhammed Hseyin bin Halef Tebrizinin Burhan- Kat, Ahmet Vefik Paann Lehe-i Osmani, Muallim Nacinin Lgat- Naci ve emsettin Saminin Kamus- Trki si saylabilecek en nemli szlklerdendir. Bu szlklerin yannda Sir James Wiliamn hazrlad Redhouse da zikretmek gerekir (Bingl 2009: 202204). Bunlarn ou Arapa ve Farsadan Trkeye yaplm olan szlklerdir. Bu szlklerin her birinin ayr bir deeri olduu muhakkaktr. Dilin sz varlnn tespitinde szlkler ok nemli bir yere sahiptir. Fakat tek tip szlkler bu konuda yetersizdir. Bu yzden szlklkle ilgili ne kadar alma yaplrsa dilin ifade gc ve incelii o lde artm olur (Parlatr 2007). Bu almada Karamanllar ve Karamanlca konusunda genel bir bilgi verildikten sonra Yunanca Osmanlca / Karamanlca bir szlk olan Leksikon Ellinoturkikon adl eserin
Turkish Studies
728
tantm yaplacaktr. almann sonuna bu eserin ilk birka sayfas ile son sayfas tpkbasm eklinde eklenmitir. 1.Karamanllar ve Karamanlca
Ortodoks Hristiyanlarn Trke konuanlarna Karamanl; bunlarn konutuklar dile de Karamanlca denmektedir. Bunlar, Trk det, gelenek ve greneklerini tarlar. Tarih boyunca Anadolunun zellikle i ve gney kesimleri ile Karadeniz blgesi, bata Suriye olmak zere Ortadou, Kbrs, Balkanlar ve Krmda yaamlardr (Eckmann 1988: 89).
Karamanl ad ilk defa 16. yzyln ikinci yarsnn balarnda stanbul ve Anadoluyu gezen Macar eliliinin bir yesi olan Hans Dernschwamn gnlnde Caramani, Caramanos ve Caramanier eklinde geer (Eckmann 1988:89). Bu kii, Yedikule civarnda oturan Karamandan gelmi Ortodokslardan sz eder. Bunlar kiliselerinde Yunanca ibadet etmelerine ramen Yunanca bilmeyen insanlardr.1 Ana dilleri Trkedir (Eyice 1962:369). Ortodoks Hristiyan olan ancak hi Yunanca bilmeyen ve Trke konuan bu insanlar stanbula getiren kii Sultan I. Selimdir (Anzerliolu: 2002ye istinaden Dernshwam 1992: 78; Jaschke 1964: 98).
Ancak Karamanllar kendilerine Karamanl demiyorlard. Adlar Karamanlca kitaplarnda genellikle Anadolu Hristiyanlar, Anadolu Ortodoks Hristiyanlar, Yunan dilini bilmeyen Anadolu Hristiyanlar veya sadece Anadolu vb. olarak geiyor ve bunlarn konutuu dil Trke, berrak Trke, Trk dili, ortak Trk dili, dzgn Trk dili vb. olarak adlandrlyordu (Eckmann 1991:21).
Anadoludaki Karamanllar 1923-24teki nfus mbadelesi srasnda dinlerinden dolay Rum milletine dahil edilmi ve Yunanistana gnderilmilerdir. u anda ou Yunanistann deiik ehirlerinde yaamaktadr. Saylar tam olarak bilinememektedir. Mbadele esnasnda 100.000 kii (Yacolu 2008), -baka bir yerde de 700.000in stnde (Ermenek 2009)- olduklar belirtilmekte; daha sonraki yllarda ise bir milyon civarnda olduklar tahmin edilmektedir (Eckmann
1
Karamanllarn Rumca bilmedikleri Karamanlca kitaplarda da gemektedir. rnein Yeni Hazne adl bir Karamanlca kitapta yle bir cmle vardr: nki Rumca lisanndan anamazsnz. imdi ana Trk lisan anadnz lisana tefsir olundu... (Yeni Hazne 9:8-9)
Turkish Studies
729
1988: 89). imdi birka milyon civarnda olduklar ileri srlebilir. Son yllarda iki lke arasndaki gidi gelilerin kolaylamas Karamanl Trklerin Trkiye ve Trkiyedeki insanlarla ilikilerini devam ettirmelerini salamtr. Kayseri, Nevehir, ankr, Nide, Adana gibi Anadolunun deiik yerlerinde domu ve u anda Yunanistanda yaayan bu insanlarn zaman zaman eski kylerini ziyarete gelmeleri, Dedelerin Bar gibi balklarla ulusal gazetelerde haber olarak kmaktadr (Kahya 2008b: 648). Ortaylnn Karamanl Rum dediimiz Hristiyan Trkmenleri olarak niteledii Karamanllar, mbadeleden sonra gitmek zorunda kaldklar yerlerde skntl ve zor bir hayata baladlar. Bunlarn lkemizden ayrlmalar Trkiyenin o zamanki ekonomisine zarar verdiinden bu durum lkemiz iin de kt sonular dourmutur (Ortayl 2008). Yunanistandaki ikinci kuak Karamanllar arasnda Trke konuabilenlerin olduu, nc kuaktakiler arasnda da Trkeyi anlayabilenlerin bulunduu son yllarda yaplan bir aratrma ile ortaya konmutur (Anzerliolu 2003: 138 vd.). Karamanl Trkesinin yazl metinlerine ilk olarak stanbulun fethinden sonra rastlanmaktadr. Gennadios tikatnamesinden2 sonra eldeki ilk Karamanlca kitap 1584 tarihli Glizar- man- Mesihi3 adl bir din kitabdr. Bundan sonra stanbul, Atina, Venedik ve Kbrs gibi yerlerde yzlerce Karamanlca kitap yaymlanmtr.4 Bu kitaplarn ou din ierikli ve Yunancadan tercmedir. Bunlar standart Osmanl Trkesi ile deil mahall Karamanl az ile yazlmtr (Eckmann 1988: 89-90; Tekin 1997: 107-108; Eyice 1962: 373; Kahya 2003: 214 vd.). En son Karamanlca kitap ise Kbrsta 1935 ylnda baslmtr (Eckmann 1991: 36). kilise
1
Karamanlca metinlerin ortaya knn temel sebebinin olduunu syleyenler olmutur. (Ermenek 2009).
Bu itikatname hakknda ayrntl bilgi iin bk. H. Ragp zdem, Gennadios tikatnamesi, lk Dergisi, X, no. 60, stanbul, s.529 -540, 1938. 2 Jnos Eckmann, Semavi Eyice, Talat Tekin, Mustafa Duman gibi birok aratrmac bu kitabn ad Glzar- man- Mesihi olarak zikretmitir. Ancak eserin orijinal kapanda kitabn ad Glizar- man- Mesihi eklindedir (Sallaville ve Dalleggio 1958: 3). 3 Bu kitaplarn bugn itibariyle bilinen saylar 750 civarndadr (Balta 1998: 5).
Turkish Studies
730
stanbulun fethinden hemen sonra kaleme alnm olan Gennadios tikatnamesini de sayacak olursak ilk Karamanlca metinlerin ounun dini ierikli olmas bu grn mantkl olduunu dndrmektedir. Karamanlca eserlerin hem dili hem de imlas standart deildir. ou tercme olan bu kitaplarn iml ve dil zellikleri mtercimlerinin dil ve iml anlaylarn yanstmaktadr. Mtercimlerin ayn eitimi almam olmalarnn yannda farkl corafyalarda ve farkl zamanlarda yaam olmalar onlarn kendi aralarnda bir birlik oluturmamalarnn sebebidir. Zaten bu kiilerin ilk gayeleri yaymladklar eserlerin dili ve imls deil, ieriidir. Bu yzden mtercimler hitap ettikleri insanlarn kendilerini anlayabilecekleri bir dili tercih etmilerdir. Zaten bu dini kitaplarn ou okunmak iin deil dinlemek iin yazlmlardr (Kahya 2003: 215).
5
Bu kitaplarn yaymlanmasndaki ncelikli ama Yunanca bilmeyen Anadolulu Ortodoks Hristiyanlara dini inan ve akidelerin retilmesidir. Karamanlca eserler dil ve edebiyat tarihimizde nemli bir yere sahiptir. Bunlar Yunan alfabesiyle yazldklar iin Arap alfabesiyle yazlan o devir Trkesinde zlmesi mmkn olmayan baz meselelerin zmnde ie yarayabilirler (Kahya 2003: iii). Mesel Arap alfabesinde /a/ - /e/ seslerinin birbirinden ayrt edilebilmesi ok zordur. Fakat Grek alfabesinde bu iki ses tamamen farkl iaretlerle gsterilir. Bu eserler yazldklar dnemin halk dilini yanstmalar ynyle de ayr bir neme sahiptirler.6 Bir Anadolu az olduu halde bu az iin yaygn olarak Karamanlca ya da Karamanl Trkesi tabirleri kullanlmaktadr. Bu tabirlerin yerine Karamanl Az tabiri tercih edilebilir. Ancak Karamanl Az deyimi u an iin
4
Bu kitaplarn dili ve imlas hakknda bk. Eckmann (1950a) ve (1950b) ile Kahya (2008a). 5 Tarih dnem Anadolu / Rumeli azlar zerinde baz aratrmalar yaplmtr. Mesel bk. Hayati Develi, Eski Trkiye Trkesi Azlarnn Snflandrlmas, Turkish Studies, Vol 3 / 3, s. 212-230, 2008; Musa Duman, Eski Trkiye Trkesi Devresinde +lA Ekli Zarflarn Kullanm zerine, Turkish Studies, Vol 3 / 3, s. 345 355, 2008; Mehmet Gmkl, 18. Yzyl stanbul Az Hakknda Baz Gzlemler, Turkish Studies, Vol 3 / 3, s. 388 -401, 2008.
Turkish Studies
731
Karamanl Trkesini ifade etmekte yetersizdir. nk bu ifade ilk nce gnmz Karaman ili ve evresi azlarn artrmaktadr. Fakat tarihi az aratrmalar perspektifinde bu tabiri Tarihi Karamanl Az eklinde teklif etmek daha mantkl olabilir. Ancak yine de bu deyimi, u an iin sadece bir teklif aamasnda grmek gerekir. 2. Leksikon Ellinoturkikon Leksikon Ellinoturkikon Rumlarn Trke renmelerine yardmc olmak iin yazlm Yunanca-Trke bir szlktr. Yunanca kelimelerin nce Osmanlca sonra Karamanlca yazllar verilmitir. 1860 miladi ylnda stanbulda baslmtr. Szln kapak ksmnda sayfann tam ortasna gelecek ekilde dier yazlardan daha iri ve koyu puntolarla byk harflerle satr halinde Sultan Abdul Mecit Han ibaresi yazlmtr. Kitabn ad cildinin srtnda ve kitabn szlk ksmnn ilk sayfasnda Leksikon Ellinoturkikon eklinde yazlmtr. Kitabn ilk yirmi sayfas Yunan rakamlaryla numaralandrlmtr. Ondan sonraki numaralar Latin rakamlar iledir. Bu ekilde kitabn toplam sayfas 20+956 = 976dr. Kitabn kapak sayfasndan sonra gelen balksz blmde nce Arap harfleriyle, sonra da Yunan harfleriyle bir giri ksm yazlmtr. Arap harfleriyle yaklak buuk, Yunan harfleriyle yaklak drt buuk sayfa tutan bu iki metin birbirinin ayndr. Bir de alt buuk sayfalk Yunanca bir blm7 bulunmaktadr. Eserin bu ksmlarnda tanrya ve padiah Abdlmecid Hana vgler dzlr. Ardndan padiahn bir ihsan olarak btn tebasna eit davrandn ve ilme nem verdii belirtilir. limler arasnda da en nemlisi dil ile ilgili olanlar olduu, diller arasnda da dilden oluan, nezaketli, fasih ve veciz gibi zellikleri ile n plana kan Osmanl dilinin nce geldii anlatlr. ok manay az kelime ile ifade edebilme zelliine sahip olan bu dilin, dou dillerinin ok tatl bir
6
Kitabn Yunanca giri ksmnn zet evirisini yapan stanbul niversitesi Yunan Dili blm retim yesi Dr.Hristo Fotiadise ok teekkr ederiz.
Turkish Studies
732
baln ortaya koyduu ifade edilerek yine giri ksmnda Osmanl dilinin imparatorluk snrlar ierisinde yaayan, yazlan ve konuulan bir dil olduu aklanarak yle denir: Biz de bu dili ok iyi bilmeliyiz. nk ticarette ve her trl ilikilerde bu dili kullanmak zorundayz. Osmanl dili btn gayr- mslim okullarda retilmektedir. Fakat bu dilin retilmesinde ara gere eksiklii grlmektedir. Bu szlk bu gaye ile oluturulmutur. Bunun iin Trkenin herkes tarafndan renilmesi gerekir. Trkeyi millet-i Rumiyeden olanlarn renmesi daha nemlidir. nk bu milletin ticaret ve sanatla uraanlar her tr al verilerinde ve dier ilerinde gece gndz milet-i slamiye ile iliki ierisinde bulunmak zorundadr. Ayrca bu milletten olanlarn dier bir ksm da devlet hizmetinde bulunmaktadrlar. Bunlarn devlet hizmetini hakkyla yapabilmeleri Trkeyi ok iyi renmelerine baldr. Bir dilin renilebilmesi iin ilk nce o dilin sarf ve nahv kurallar iyice kavranlmal, ardndan o dilde kullanlan kelimelerin mmkn olduu kadar renilmesi gerekmektedir. Bu iki ilem yapldktan sonra da o dili kullananlarla ziyadece dlp kalklarak o dilin incelikleri bellenmelidir. Bunlarn yannda o dil ile yazlm kitaplarn okunmas da gerekmektedir. Bu anlamda birok dilin renilmesi iin faydal kitaplar ve kaynaklar mevcuttur. Ancak Trkenin millet-i Rumiyeye retilebilmesi iin henz yeterli Rumca bir lgat kitabnn yazlmam olmas gerekten zcdr. Bu eksikliin giderilmesi iin sabk Berlin sefareti ba tercman ve imdi hlas Enis Tercme Odasnda almakta olan Fardis ile millet-i Rumiye mektebi Trke muallimi olan Kostaki Yanni Fotiadis tarafndan Rumca bir lgat kitab yazlmtr. Bylece yazarlar vatan ve millete hizmet etmeyi amalamaktadrlar. Kitabn hazrlanmasnda ncelikle Skarlosun Yunanca szlnden faydalanlarak o gnk Yunan dilinde en ok kullanlan 20.000 kelime gz nne alnmtr. Trke szlklerden de Kmus- Trki, Vankulu Lgat, Ahteri-i Kebir, Burhn- Kt, Ferheng-i uuri ve Mntehabt- Lugt- Osmniye gibi szlklerden istifade edildii ifade edilmektedir. Bu szlklerin yannda Biberstein, Kazimirski ve Meninskinin
Turkish Studies
733
kitaplarndan ayrca Arapa-Farsa, Arapa-Franszca ve de Latince szlklerden faydalanlmtr. Yunanca yazlm giri blmnde dillerin daima bir geliim ierisinde olduu bu yzden lgat yazarnn iinin byk ve ar olduu sylenmitir. Bugnk Yunan dilinde (o zaman kast ederek) lgat yazmak, eski Yunan dilinde yazmaktan daha zordur. nk bir kiinin Yunanca bir kelimenin Trke karln bulmak iin nce Yunanca kelimenin anlamn iyi kavramas gerekmektedir. Lgat yazmann ok zor bir i olduu, tek kiinin yapabilecei bir i olmad ve her iki dili iyi bilen insanlara ihtiya duyulduu, belirtilen hususlardandr. Son ksmda da bu lgatn hazrlanmasnda fikirleri alnan, danlan Osmanl edebiyat ve yazarlarna teekkr edilmektedir. Bu kitap, yazarlarn uzun abalar sonucu Maarif Vekaletinin izniyle baslmtr. Bu eserin ilk olduu iin birok eksiklikleri olabilecei, kitab okuyanlarn grebilecekleri hatalara msamaha ile bakmalar istenmektedir. Ayrca giri blmnn sonunda yazarlar A. Th. Fardis ve K. o. Fotiadisin kitabn 28 Mart 1860 ylnda stanbulda basldn belirttii imzalar bulunmaktadr. Yazarlar tarafndan yazlm olan bu Yunanca blmden sonra yine Yunanca 8 balkl bir blm gelmektedir. Burada kitabn imlsnda dikkat edilen hususlar anlatlmaktadr. Yunancada bulunmayan veya Trke ile karma ihtimali olan be, dal, cim, im, ze, je, ayn, kaf, gef, kef gibi seslerin yazmnda kullanlan iaretler rnek kelimelerle aklanmaya allmtr. Yunancada bulunmayan harfler ve karlklar rnekleriyle u ekilde verilmitir: st noktal
7
() (daim) () () t (adr)
Bu ifadenin transliterasyonu u ekildedir: EKSGSS
Turkish Studies
734
` () , , , , st noktal
() (`) ()
(gelmek) ` (ejder) (maktu) (kpek) (gl) (imdi)
Leksikon Ellinoturkikon adl szln genel zellikleri yle sralanabilir: 1. Madde ba olan Yunanca kelimelerin Trke karlklar Arap harfli (Osmanlca) ve Grek harfli (Karamanlca) olarak verilmitir. 2. Bu szln hazrlanmasnda madde balar Yunanca olduu iin kelimelerin dizimi Yunan alfabesine gre yaplmtr. 3. Yunancadan dilimize gemi kelimelerin de Arapa, Farsa kkenli kullanlan btn ekilleri verilmi ve gerekli grlen yerde aklamaya gidilmitir. Ayrca Arapa kelimelerin oul ekli de gsterilmitir:9 x : akademi, dar fnun, encmen, encmeni dani.10 (s. 23). x : parmak, usbu, engt, benane (benan) , enmele (enamil) , ba parmak, ehadet parma, orta parmak, uzun parmak, ksz parmak, sere parmak, kk parmak.11 Bir kadem on iki parmakdan ibaretdir. 4. Kelimenin anlam verilirken gerekli grlen yerde Trke kelimenin ikinci ve nc anlamnn Yunanca ekli de verilmitir:
8 9
Verilen rneklerde orijinal metnin iml zellikleri aynen korun mutur. Yunanca kelimelerin Karamanlca yazllar verilmitir. 10 Parmak nce Yunanca olarak yazlm sonra Osmanlca ve Karamanlca yazl verilmitir.
Turkish Studies
735
: 1) na malum, mechul 2) (aklsz, ahmak demek) aklsz, tedbirsiz. (s. 6). : malum, bell, vazh, aikar, reven, ayan, afi, bedihi. (gerek demek) sahih. (emin) emin (s. 137). 5. Arapa ve Farsa tamlamalarn taklar gsterilmitir: her zaman
: 1) x, beri-z-zimmet olan (s. 20). : silsileyi saltanat, hanedan saltanat. (s. 233). 6. Harflerin madde balar Yunan alfabesine gre harfin tantmyla balar: , , huruf- Yunaniyeden beinci harf. Be, be bin (s. 211). 7. Yunanca kelimenin Arapa, Farsa meneli anlamlarnn yannda nadiren farkl Trke kullanmlara da rastlanmaktadr: : yanltmac, bilmece, muamma, laz (lgaz) , remz (s. 21). 8. Kelimeyi daha iyi ifade edebilmek iin bazen deyimlerden yararlanlmtr: : ruyi deryada gemi dolu yelken ile gitmek, gemi havasn bulup pupa gitmek (s. 97). 9. Verilen Yunanca kelimenin anlam daha nce gemi ise o geen kelimenin anlam tekrar yazlmayp gemi olan Yunanca ekli verilerek yetinilmitir: : , x x (s. 109). 10. Kelimenin anlam verildikten sonra bazen kelime grubu ierisinde bazen de rnek cmle ierisinde kullanlmtr: : sirr katip (ser katip), katip efendi, katip. Paris sefareti seniyesinin sirr katibi (s. 172). : 2) x : evirmek, idare itmek, kumanda itmek. Evi o eviriyor, o idare ediyor. Dolatrmak, Akama kadar dolatrdm (s. 175). 11. Kelimelerin seiminde Yunan halknn yaam tarz ve kltr ile alakal kelimelerin n plana ktn grlmektedir.
Turkish Studies
736
Trkenin zengin dil malzemesini ortaya koymas asndan bu lgat da gnmz Trkesine evrilmeyi beklemektedir. Yunanca- Trke ilk szlk olmas asndan da bu yndeki almalar Karamanlca ile ilgili bir ok hususu da vuzuha kavuturacaktr. KAYNAKA
AKSAN Doan (1998). Her Ynyle Dil Ana izgileriyle Dilbilim, 3. Cilt, Ankara: Trk Dil Kurumu Yaynlar.
ANZERLOLU Yonca (2002). Karamanllar ada Trklk Aratrmalar Sempozyumu 2002, Bildiriler, 8-10 Mays 2002, Ankara niversitesi Dil ve TarihCorafya Fakltesi ada Trk Leheleri ve Edebiyatlar Blm. ANZERLOLU Yonca (2003). Karamanl Ortodoks Trkler, Ankara: Phoenix Yaynlar.
BALTA Evangelia (1998). Karamanlca Kitaplarn Dnemlere Gre ncelenmesi ve Konularna Gre Snflandrlmas, Mteferrika, S.13, s.1-7. BANGUOLU Tahsin (2000). Trkenin Grameri, Ankara: Trk Dil Kurumu Yaynlar. BNGL Zekeriya (2009). Szlk ve Szlklk zerine Bir Aratrma, Akademik Bak, http://www.akademikbakis.org/sayi9.htm, (ET: 16.07.2009), S. 9, s. 197-206).
DEVEL Hayati (2008). Eski Trkiye Trkesi Azlarnn Snflandrlmas, Turkish Studies (Ed. Mehmet Dursun ERDEM), www.turkishstudies.net, (ET: 11.08.2008) Vol. 3 / 3, s. 212-230. DUMAN Musa (2008). Eski Trkiye Trkesi Devresinde +lA Ekli Zarflarn Kullanm zerine, Turkish Studies (Ed. Mehmet Dursun ERDEM), www.turkishstudies.net, (ET: 11.08.2008), Vol. 3 / 3, s. 345-355.
Turkish Studies
737
DUMAN Mustafa (1989). Karamanlca, Yunanca, Ermeni Harfli Trke ve Ermenice Nasrettin Hoca Kitaplar, Tarih ve Toplum, XVI, S. 92, s. 61-64, stanbul.
ECKMANN Jnos (1950a). Anadolu Karamanl Azlarna Ait Aratrmalar I: Phonetica, ADTCFD, VIII, s. 165-200, Ankara. ECKMANN Jnos (1950b). Yunan Harfli Karamanl mls
Hakknda, Trk Dili ve Aratrmalar, s. 27-31. Ankara.
Tarihi
Hakknda
ECKMANN Jnos (1988). Karamanlcada Birka Gerindium Terkibi, ev. Mjdat Kayayerli, Trk Kltr Aratrmalar, XXVI, S. 2, s. 89-94. ECKMANN Jnos (1991). Karaman Edebiyat, haz.: Halil
Akgz , Trk Dnyas Edebiyat I, s. 20-38, stanbul: Trk Dnyas Arastrmalar Vakf. Ermenek (2009). Karamanlca, http://www.ermenekhaber.com/yazar.asp?yaziID= 869, (ET: 16.07.2009).
EYCE Semavi (Review) (1962). Sallaville, Svrien Eugne Dalleggio, Karamanlidika, Yunan Harfleri ile Trk Dilinde Baslm Kitaplarn Analitik bibliyorafyas 1, 1584-1850, Belleten, XVI, S. 102, s. 369-374, Ankara. FARDS A. Th. ve K. o. Fotiadis (1860). Leksikon Ellinoturkikon, stanbul. GMKILI Mehmet (2008). 18. Yzyl stanbul Az Hakknda Baz Gzlemler, Turkish Studies (Ed. Mehmet Dursun ERDEM), www.turkishstudies.net, (ET: 11.08.2008), Vol. 3 / 3, s. 388-401. KAHYA Hayrullah (2003). Grek Harfli Osmanl Trkesi Bir Eser: spat- Mesihiye zerinde Dil ncelemesi, Fatih niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, Baslmam Yksek Lisans Tezi, stanbul. KAHYA Hayrullah (2008a.). Karamanlca Bir Eser Yei Hazne ve Dil zellikleri (ml zellikleri ve Ses Bilgisi), Turkish Studies (Ed. Mehmet Dursun
Turkish Studies
738
ERDEM), www.turkishstudies.net, (ET: 06.04.2008), Vol. 3 / 6, s. 367-408. KAHYA Hayrullah (2008b.). (Review), Yonca Anzerliolu, Karamanl Ortodoks Trkler, Phoenix Yaynlar, Ankara 2003, 376 s., The Journal Of International Social Research (Ed. Muhammet KUZUBA), www.sosyalarastrmalar.com, (ET: 11.08.2008), Vol. 1 / 4, s. 648-652. ORTAYLI lber (2008). Nfus Mbadelesi, http://www.memurlar.net/haber/124592, (ET. 16.11.2008). ZDEM H. Ragp (1938). Gennadiosun tikatnamesi, lk Dergisi, X, S. 60, s. 529-540, stanbul.
PARLATIR smail (2007). Eski Trkiye Trkesi Dnemi Eserleri ve Tarihsel Szlk almalar, Uluslar aras Eski Trkiye Trkesi Toplants Bildiriler, Trk Dil Kurumu Yaynlar.
SVREN Sallaville ve EUGNE, Dalleggio (1958). Karamanlidika, Bibliographie analytique douvrages en langue turque imprims en caractres grecs I: 15841850, Atina: Institut Franais dAthnes TEKN Talat (1997). Tarih Boyunca Trkenin Yazm, stanbul: Simurg Yaynlar.
VARDAR Berke (1998). Aklamal Dilbilim Terimleri Szl, stanbul. YACIOLU Dimostenis (2008). Karamanl Rumlar ve Kimlik-Kken Tartmalar, http://azinlikca.blogspot.com/2008/09/karamanl -rumlar-ve-kimlik-kken.html, (ET. 09.12.2008). Yei Hazne (1756). ev. Serafim (Adalial, Yeromonahos), Antonios Vortoli, Venedik.
Turkish Studies
739
3. Ekler
Turkish Studies
740
Turkish Studies
741
Turkish Studies
742
Turkish Studies

Yunanca-Osmanlica-Karamanlica Bi̇r Sözlük

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Yunanca-Osmanlica-Karamanlica Bi̇r Sözlük

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

YUNANCAOSMANLICA/KARAMANLICA BR SZLK: LEKSKON ELLNOTURKKON Mustafa KILIARSLAN Hayrullah KAHYA ZET Karamanllar, Anadoludaki Trke konuan ve yazlarnda Grek

Volume 4/4 Summer 2009

Volume 4/4 Summer 2009

Yunanca Osmanlca / Karamanlca...

Volume 4/4 Summer 2009

Volume 4/4 Summer 2009

Yunanca Osmanlca / Karamanlca...

Volume 4/4 Summer 2009

Volume 4/4 Summer 2009

Yunanca Osmanlca / Karamanlca...

Volume 4/4 Summer 2009

Volume 4/4 Summer 2009

Yunanca Osmanlca / Karamanlca...

Bu ifadenin transliterasyonu u ekildedir: EKSGSS

Volume 4/4 Summer 2009

(gelmek) ` (ejder) (maktu) (kpek) (gl) (imdi)

Volume 4/4 Summer 2009

Yunanca Osmanlca / Karamanlca...

Volume 4/4 Summer 2009

Volume 4/4 Summer 2009

Yunanca Osmanlca / Karamanlca...

Hakknda, Trk Dili ve Aratrmalar, s. 27-31. Ankara.

Volume 4/4 Summer 2009

Volume 4/4 Summer 2009

Yunanca Osmanlca / Karamanlca...

Volume 4/4 Summer 2009

Volume 4/4 Summer 2009

Yunanca Osmanlca / Karamanlca...

Volume 4/4 Summer 2009

Volume 4/4 Summer 2009

You might also like