Professional Documents
Culture Documents
Okurlardan
>> gelişmelerle ABD'nin çekilmesinin yarattığı
ortak zemindir,” ve ekledi, “ABD çekilirken
böyle bir fırsat çıktıysa bunu değerlendir
Başlarken
mek devlet aklının gereğidir. Barzani filan
Türkiye'yi bölecek diye korkmak tarihi ve
siyasi olarak Türkiye'yi anlamamaktır.
Bölge, MusulKerkük dahil bizim hayat
sahamız içindedir. [...] Defans derinliğine
sahip bir ülke olarak defansta kalamayız,
ofans yapmak durumundayız."
Ezgili hayatımızı değiştirmeye var rak çıkarırken sonunda aç kalan yine
“Devlet aklı” mısınız? Boynumuza vurulan boyundu bizler değil miyiz?
Bunları alt alt koyunca Başbakan ve Cum ruğu kırmaya var mısınız?
hurbaşkanı’nın Genelkurmay Başkanı’nın Artık gidişe dur demenin zamanının
açıklamalarını “çok güzel” diye karşılamala gelip geçtiğinin hepimiz farkındayız. O
Her geçen gün biz emekçi insanları
rına şaşmamalı ama; “barış” kapısının zaman daha neyi bekliyoruz? Hep
boş hayaller peşinde daha fazla bata
kapandığı vehmine de kapılmamalı. Evet beraber yeni bir dünya kurmak, eme
ğa sürükleyen emperyalistkapitalist
hükümet ve TSK “barış” diye anılmasına ğimizi kendi emeğimiz, ekmeğimizi
sistemin egemenleri yukarıdan bize
memnun oldukları bir “güvenlik” operasyo kendi ekmeğimiz yapmak için neyi
gülüyorlar.
nu bağlamında, “eşgüdüm” içinde bölgesel bekliyoruz? Evren tüm canlılar içinse
güç dengeleriyle bağlantılı bir “taktik” deği Asırlardır olduğu biçimiyle onlara bizi eğer, kölelik neden o zaman? Haydi!
şikiliği arayışındalar; ve evet bu çerçevede ezmek için sahip oldukları bu gücü Elbirliğiyle yeni bir dünyaya açılalım...
son “Kürt isyanı”nın başladığı 15 Ağustos veren kim? Biz emekçiler değil miyiz? Geleceğimiz ve çocuklarımız için!
1984’ten beri Türkiye Kürdistan’da ilk kez Onlar kendi çıkarlarının emrettiği
bir “çatışmasızlık” iklimine açılıyor. biçimde ekmeklerini bizi bize kırdıra Ankara’dan bir emekçi
Devlet, kendisi intihar etmedikçe PKK’ye,
bir mutlak yenilgi ve yokoluşu dayatamaya
cağını idrak ederken, PKK de gitgide farklı
laşan bölgesel ve sınıfsal güç denkleminde
Okurla yazar
“silahlı isyan” ile elde edebileceklerinin opti
mumuna ulaştığını görüyor. “Çatışmasızlık”,
arasındaki fark
karşılıklı bir ihtiyaç olarak kendisini çatışan
taraflara dayatıyor.
azalmalı
Barış?
Oluşmakta olan yeni güç dengesi, “çatışma Ekmek&Özgürlük’ten beklentim sadece Okuyan ile yazan arasındaki farkın aza
sızlık”ı ima etse de barışı ima etmiyor he zamansal olarak değil niteliksel olarak inmesinden kastım basit bir dil sorunu
nüz. Başkasının toprağını “ilhak” etmeyi da yeni ve yenilenebilir olması. Bunun değil. Dergi dağıtanını postacı, okuya
değilse bile, o “hayat sahası”na nüfuz etmeyi en önemli kıstası bugün kendini okuta nını da edilgen olmaktan çıkaran bir
temel dış politika pratiği olarak tanımlayan bilen ve okuyucu ile yazar arasındaki anlayış. Ancak bu şekilde yeni dergimiz
bir devletin ve hükümetin “barış” vaadleri farkın en aza inebildiği bir katılımcı besleyici ve beslenebilen olabilir diye
nin sahiciliğinden kuşku duymak için pek sürecin aracı olabilmesi. düşünüyorum.
çok neden var. Ama nitelikçe farklı yeni bir Arzu Aydoğan
konjonktüre ulaştığımızı anlamak için MHP
ve CHP’nin yaygarasına göz atmak yeter. Bu
yaygara, “çatışmasızlık”ın ciddi bir ihtimal
olarak her iki partinin de beslendiği etnik
milliyetçilik, paranoya, korku ve gerilim
gübreliğinin de bu iklimde tasfiye edilmesi
olasılığıyla yakından ilgili.
Bu süreç bir yandan altın bir tepsi içinde Din farkı bilmeyiz, dil farkı
AKP hükümetine ekonomik politikaları
dolayısıyla yitirmekte olduğu nüfuzu ve
bilmeyiz sanki doğduk bir anadan
hegemonyayı onarma imkanı veriyor. Öte
yandan AKP’nin devletin güvenlik aygıtları Bu topraklarda yaşayan, annesinin adı sanırım bu hikayecikte gizli. Öyle bir
üzerinde kalıcı bir denetime kavuşmasına Hayganuş olan ve “ana adı”nı söyle yayın olsun ki farklılıklarımızı yok
ve adım adım, İslami değerlerle de sıvanmış mek zorunda kaldığı her durumda saymadan, üstünü örtmeden bizi
bir “tek parti devleti”ni yukarıdan aşağıya sorgulayan bakışlarla karşılaşan ortaklaştırsın. Bize, nereden geldiği
adım adım kurmasına yardımcı oluyor. Ermeni bir arkadaşım, Avusturya İşçi mizi (anamız amele sınıfıdır) ve nere
Marşını duyduktan sonra sosyalizme ye gideceğimizi (yurdumuz tüm bir
İşçi hareketinin ve Kürt halkının çıkarı dev
yakınlık duyduğunu söylemişti. Marşı cihandır bizim) hatırlatsın. Yolumuzu
letin ABD ile ittifak halinde sahneye koydu
hatırlayacaksınız: “Anamız amele sını aydınlatsın. Tüm bunları başarabile
ğu bu “güvenlik” projesinin yaldızlarını
fıdır / yurdumuz tüm bir cihandır cek denli yüksek bir entelektüel ve
dökerek, “barış”ı halk egemenliğinin bir
bizim”. Nasıl bir yayın okumak; onun duygusal kapasiteye sahip olsun. Çok..
uğrağı olarak aşağıdan, sokaktan kurmaya
yazarı ve dağıtıcısı olmak istediğim ama çok yaşasın.
girişmekte birleşiyor. Yeşim Dinçer
EKMEK & ÖZGÜRLÜK 3
Türkiye
İşten atmak yasaklansın Hükümet
“GAP”ı işsizlerin
kampanyası başlıyor cebinden
finanse ediyor
Sosyalist politik güçler ve sendikalar krize karşı eylem Hükümet, İşsizlik Fonu'nda
birliği çabalarını geliştirdi; Eylül’de imza kampanyası başlıyor biriken tutarın nemasını büt
çeye gelir kaydedecek. Bu
paranın 4 yıl boyunca (2009
2012) GAP'ta kullanılacağı
varsayılıyor. Türkİş, Hakİş
ve DİSK, Gül'e yasayı veto çağ
rısı yaptıysa da başkanların
imzasını taşıyan mektup etkili
olmadı. DİSK’in açıklamasına
göre "Gerçek işsiz sayısı 6 mil
yon olduğu halde işsizlik
sigorta fonundan yararlanan
sadece 292 bin kişi. Üstelik bir
işsiz ödenekten ortalama 6 ay
yararlanabiliyor ve en fazla
asgari ücretin yüzde 80'i olan
436 TL alabiliyor.”
Günlük Gazetesi
Aralarında Sosyalist Koordi nın kazanımlarına yıllardır bi olan “Kıdem tazminatlarına
nasyon Girişiminde yer alan, yapmakta olduğu ve halen dokunma!” şiarına da, 12 Eylül
ve Yürüyüş
Sosyalist Emek Hareketi, Sos devam eden saldırılarla birleşi rejiminin getirdiği yasaklara Dergisi Kapatıldı...
yalist Cumhuriyet Kolektifi yor, işçileri ve bütün emekçile karşı “Sendikal örgütlenmenin
Sosyalist Parti, Ürün Sosyalist ri köleleşmenin eşiğine getiri önündeki bütün engeller kaldı Günlük gazetesi, İstanbul 13.
Dergi, İşçilerin Kardeşliği Par yor. Biz, başta sınıf mücadelesi rılsın!” talebine de, ezilen Ağır Ceza Mahkemesi tarafın
tisi, Sosyalist Dayanışma Plat ni kendisi için temel görev ola kesimlerin bütün taleplerine dan, 22 Ağustos tarihli sayısı
formu, Devrimci İşçi Partisi rak gören sendikalar olmak de sahip çıkıyoruz. nın 8. ve 14. sayfalarında “PKK
Girişimi’nin yanısıra ÖDP ve üzere, emeğin siyasal ve top İlk ayakta milyonlarca propagandası” yapıldığı iddia
EMEP’in de bulunduğu sosya lumsal düzeydeki bütün örgüt imza sıyla 1 ay süreyle kapatıldı.
list politik güçler DİSK, Türkİş lerinin ve emeğin yanında yer Başlatmakta olduğumuz kam
alan bağımsız bireylerin bir Geçtiğimiz günlerde Yürüyüş
ve KESK’e üye sendikalarla panyanın ilk ayağı olarak bu
araya gelerek bu saldırılara gazetesi de uydurma gerekçe
eylem birliği kurarak girişeceği talepler doğrultusunda milyon
karşı gerçek bir mücadele ver lerle 1 ay süreyle kapatıldı.
“İşten atmak yasaklansın! larca örgütlü ve örgütsüz, Geçtiğimiz aylarda da Atılım,
İşsize iş!” kampanyası Eylül’de mesi için bir çağrı yapıyoruz. sigortalı ve kayıtdışı, çalışan ve İşçi Köylü, Kızıl Bayrak gibi
Türkiye çapında bir imza sefer Ezilen kesimlerin bütün işsiz, kadın ve erkek işçiden, düzen muhalifi gazete ve der
berliğiyle başlayacak. talepleri emekçiden, emekliden, evinde giler çeşitli sürelerle kapatıl
Bu çağrının ana doğrultusunu, çalışan kadından, yoksuldan mıştı.
Kampanyanın örgütlenmesi imza toplayarak bu imzaları
için katılımcı kuruluşların oluş krizde en büyük sorun olarak
büyük bir yürüyüşle Ankara'ya Tutuklu Gazetecilerle Daya
turduğu “İşten Atmak Yasak ortaya çıkan işten atılmalar ve
götürmeyi planlıyoruz. Büyük nışma Platformu yaptığı açık
lansın İşsize İş Komitesi” ya çığ gibi büyüyen işsizlik çerçe
işçiemekçi kitlelere erişmek lamada sansür uygulamalarını
yınladığı duyuruyla hedeflerini vesinde tanımlıyoruz. “İşten
için anlamlı olabilecek bütün protesto etti: “‘Demokratik
atmalar yasaklansın!” ve
açıkladı: yöntemleri kullanmayı amaçlı Açılım’,’Kürt Açılımı’ tartışma
“İşsize iş” şiarlarını yükseltiyo
yoruz. larının yapıldığı bir süreçte,
“Hükümet ve sermaye, dünya ruz. Mücadelemiz elbette
düzen muhalifi yurtsever,
çapında ve Türkiye'de sürmek bununla sınırlı kalmayacaktır. İşçi ve emekçilerin sorunlarına
devrimci, sosyalist basının
te olan ekonomik krizin bütün Kamu emekçilerinin “Toplu sahip çıkan bütün sendikal,
susturulmaya çalışılmasını
yükünü işçi sınıfı, emekçiler ve sözleşmeli, grevli sendikalaş meslek, siyasi ve toplumsal
kaygı verici bir gelişme olarak
yoksulların sırtına yüklemek ma hakkı!” talebine de, özel örgütleri ve bağımsız bireyleri
değerlendiriyoruz.
için tedbir üzerine tedbir alı sektörde olsun, kamu sektö bu kampanyaya omuz vermeye
yor. Bu, sermayenin işçi sınıfı ründe olsun işçilerin ortak tale çağırıyoruz. “Basına Yönelik Sansüre Hayır!”
4 EKMEK & ÖZGÜRLÜK
Türkiye
Faşistler asker
Demokrasi İçin uğurlamada
Kürtler’e
Birlik Hareketi ve saldırdı: Bir
ölü!
öncelikli görevler
Ricacı izleyiciler değil, aktif özneler olarak yaşama
birlikte müdahale zamanı
Türkiye
12 Eylül: Peşlerindeyiz!
Devrimci kuruluşlar 12 Eylül’de, saat 14:00’te, Kadıköy’de mitinge çağırıyor
Celalettin Can dü. Darbecilere göre, kendi hal me karşı uyguladığı ölçüsüz şid karşı işlenmiş sayısız suç. Öte
kını seven, onlar için daha insani detin yanıtı, 1984'ten sonra pat taraftan ilelebet "cezasızlık"
ve eşitlikçi bir ev inşa etmeye lak veren "Kürt Savaşı" oldu. durumu
12 Eylül darbesi başlı başına bir çalışan gençler, sendikacılar, Kimilerine göre bu savaşın ana 12 Eylül'ün yargılanmayışı, yüz
“toplum mühendisliği” olayı. partililer, dernek mensupları, kaynağı, 1980 sonrasında inanıl yıl başından beri, bu coğrafyada
Özgürlük ruhunun giderek daha birer kanser hücresiydi. Neşterle maz vahşetin yaşandığı zaman zaman insanlığa karşı
bir egemen olduğu bir toplum acımasızca temizlenmeliydi. Diyarbakır Cezaeviydi. Mamak, işlenmiş suçların yargılanmayı
modeli yerine, kayıtsız şartsız Etnik temizlik gibi, toplumsal Metris ve Türkiye'nin her yanına şının ürünüdür.Sonuç olarak 12
bir itaat toplumunun kurulması temizlik de yapılabilirdi. Bu yayılan sayısız sivil ve askeri Eylülcülerin çizdiği tablodan
olayı. Devletçi/militarist esaslar "temizliğin" asıl hedefi, toplumu cezaevlerinde inanılmaz bir şid kimse memnun değil, ama kimse
üzerinden toplumun yeniden öncülerinden, aydınlarından det uygulandı. de değiştirmiyor.
kalıba dökülmesi olayı. yoksun bırakarak, sürüleştirme
ve ona istediği "köle kişiliğini" 12 Eylül'ün faturası çok ağır: Son Ergenekon operasyonları
Bu süreçte sadece toplum değil, 600 bin gözaltı, 50 idam, sayısız bile 12 Eylül'e uzanan bir yol
vermekti.
her kurum, hatta her kişi yeni işkence ve kayıp dosyası, temer haritasından çok uzak. En önem
den biçimlendirilmeye çalışıldı. 12 Eylül aynı zamanda ekono küz kampına kapatılan siyasal lisi bu tabloyu değiştirebilecek
12 Eylül darbesi, ya da "operas mik ve kültürel bir projeydi. parti, dernek ve sendikalar, güçler de hadım edildi.
yonu", tüm toplumu bir düşman Hayatın her alanın sarıp sarma yasaklanan ve yakılan milyonlar Picasso'nun Guernica tablosunu
arka sahası olarak gören yakla lamayı hedefleyen bütünlüklü ca kitap ve dergi, işinden, oku izleyen generallere, "sizin eseri
şımların deney alanı oldu. Yüz bir karşı devrimci projeydi. lundan atılan sayısız öğrenci, niz" deyişini hatırlatan bir nok
binlerce siyasi tutuklu da bu Devletin istisnasız toplumsal öğretim üyesi, memur ve işçi. Bir tadan bize de peşlerini bırakma
deneyin kobayları olarak görül muhalif ya da "farklı" her kesi tarafta, yurttaşlara ve insanlığa mak düşüyor.
Türkiye
Politika
Karikatür: Behiç Ak
lenmek için Süleyman Çelebi, takip eder. Bizim tarafta
Alevilerle buluştuğunun göste çoğu bunun “Allah’ın hikme
rilmesi için belli sayıda Alevi ti” olduğuna inanır. Oysa
derneği temsilcisi ile temasın
ayçiçeği yaşam enerjisini
yeterli görülmesinin akil
almak, yaşamını sürdürebil
adamlar tepeden inmeciliği
dışında bir tanımı olamayacağı mek için taç yapraklarını
nı açık seçik gösterebilmek sürekli güneşe çevirmek
gerekmektedir. Böylesi bir yak zorundadır.
sözüne bakılan adam konumun yen; kendi küçük ama bolşevik laşımın ne demokratiklik ile ne
Alın yazısı?
dan çıkarılması görevimizdir. (!) aparatçiklerini biricik dev de çoğulculukla uzak yakın bir
Örnek mi isteniyor? Ömer rimci marksist odak olarak par ilgisinin bulunmadığını memle Eğer bu yazı önceden tak
Laçiner. latmayı temel uğraş edinenleri ket solcusunun ortalaması açı diri ilahi tarafından belir
teşhir etmek boynumuzun bor sından temel kabul haline gel lenmişse, sormak lazım
Türkiye’de muhafazakarlığın
cudur. AKP’nin tek parti hege mesini sağlamak önemlidir.
iki yüzlü tabiatını belagatle ta değil mi bunu belleyen ve
monyasına karşı mücadelenin
nımlayan, imam hatiplerin düz Solu ne olduğu ya da ne olması belletenlere: Cennet ve
de gündemde olması gerektiği
liseler haline getirilmekte oldu gerektiği ile değil, ne olmadığı cehennem, günah ve sevap,
ni söyleyenlere en yüksek per
ğunu bizzat muhafazakar ka ve ne olmaması gerektiği üze ne için kimin için var?
deden fırça atmaya hevesleri
lemlerden alıntılarla kanıtla rinden tanımlayanlarla müca
nin kursaklarında kalması Allah görür?
yan, imam hatiplerin düz lise dele edilmesi önemlidir. Örne
gerekmez mi? Örnek mi isteni
lerle ikame edilmesinin tahak ğin, ekonomi ile ilgili ya da sen
yor? Roni Marguiles, Doğan Yananı Allah görür diyorlar.
kümcü bir toplum anlayışı oldu dikal kavramlar açısından gele
Tarkan da olur. Evet doğru söylüyorlar. Gö
ğunu haklı olarak saptayan bir neksel sol kavramlar (kuşkusuz
yazar düşünün. Özgürlükçülük şampiyonluğu rüyor ama yandıktan sonra.
kimi haklılık payları da olarak)
nu kimseye bırakmayan ama keskin bir eleştiriye tabi tutu Peki o zaman ben ki-
Aynı yazarın “… 28 Şubat zihni
kadınların talepleri söz konusu lurken işçi sınıfının yeni yapısı
yetinin askeri vesayeti pekişti mim?
olduğunda ağzından çıkanı
rici otoriter yönetim anlayışının ve bileşimi, yeni mücadele
kulağı duymayan bir maçoya Derler ki ayakların seni öbür
ürünü olan katsayı eşitsizliği deneyimi ve birikimleri gibi
dönüşen, insan haklarına saygı tarafta dava edecek: benim
uygulamasına son verilmesine meselelerde hiç söz söylenme
isteyen ama köşesinde usul le neden haram olan yerlere
demokrat ve özgürlükçü solun hukukuna aykırı telefon dinle mektedir. Böylesi bir yaklaşı
karşı çıkmaması”nın bir zorun mın sınıfsal anlamını belirtik gittin diye..
melerinin (yani hukuka aykırı
luluk olduğunu anlatan akıl delilleri) açıkça savunanları teş kılmak bugünün en önemli
Derler ki ellerin de seni dava
ermeyen ilkeler dünyasının bu hir etmek gerekmez mi? Örnek meselesidir.
edecek: neden benimle
topraklarda solun önünü açma mi isteniyor? Etyen Mahçup
Tüm bu meselelerin üstesinden harama el uzattın diye…
yacağını, aksine kapatacağını yan.
duymayan kulaklara dahi du gelebilmek ancak emekçilerin Demiyorlar ama aynı man
yurmak dışında bir şansımız Demokratik haklar konusunda aşağıdan müdahalesinin örgüt tıkla her azam bu biçimde
yoktur. Örnek mi isteniyor? sözü kimseye bırakmayan, “ger lenmesi ile mümkündür. Aşa
çek demokrasi” istediğini mil beni dava edebilir. İyi güzel,
Ahmet İnsel. ğıdan bir itirazı örgütlemeyen,
yonlarca kez dile getirmiş hepsi isyan edip beni dava e
siyaseti kuru bir laf olmaktan
Reel Sosyalizm eleştirisi ile baş ancak kendi gazetesinin emek decekler bu durumda etsin
çıkaramayan bir sosyalist hare
layıp uğraşlarını sol sevmezliğe çileri haklarını istediğinde onla ler, ama onların hepsi zaten
ketin “liberallere” kaybettiği
vardıranları, işleri güçleri bu ra “onursuz” demekte sakınca ben değilsem ben kimim o
mevzileri geri alması olanaksız
topraklarda kendileri dışındaki görmeyenlerin cehaletlerini zaman?
solu stalinist, kemalist ve diğer haykırmamız gerekmez mi? dır.
şeytani (!) özelliklerle nitele Demokratik hakların biricik Meselemiz budur.
10 EKMEK & ÖZGÜRLÜK
Politika
Ekonomi
“O yasa bizim
burada geçmez!”
Karadeniz’de üreticiler, hükümetin fındık
tarımını sınırlama poltikasını kabullenmiyor.
Direniş için örgütlenmek istiyor
ğı gibi üreticileri de birbirine düşürdü. Fındık
Ali Uğur üreticisi köylü, fındığın köklenmesi için veri
len sözde teşvik pirimine “bize sus payı, yeri
ne ne dikeceğiz, burada fındığın dışında hiç ettik. Emeğimizin karşılığı olan parayı ala
Hükümetin “fındık politikası”nı açıklamasın bir şey olmaz nice denemeler yapıldı sonuç madık. Gelin görün ki kendi kurumumuz bizi
dan bu yana temel geçim kaynağı fındık olan alınamadı”, diye söylenmekte."Bize kendi bankanın eline terk etti. Ne yapacağımızı
Karadeniz Bölgesi'nin, özellikle de Ordu ve ellerimizle bahçelerimizi adeta yakın diyor bilemiyoruz. Bu borcu biz nasıl karşılarız?
Giresun illerinin üreticileri öfkeli ama sessiz lar biz ne ekip ne yiyeceğiz?” Karşımızda birlikten bir muhatap da bulamı
bir bekleyişteler. Sabırlar taşmak üzere. yoruz. Ne yapacağımızı şaşırdık" diyor.
Fındık Üreticileri Sendikası (FındıkSen) bu
Fındık üreticilerinin mağduriyeti en belirgin Yeni bir Fındık Üreticileri Birliği
konuda, “750 m rakımın üzerinde fındık
üç alanda toplanıyor. kurulmalı
alanlarının söküm kararı fındığın anayurdu
Ücretlendirme ve fındık alımı olmuş illeri iki kere cezalandırmak anlamına Görülen o ki Fiskobirlik'in, kapitalizmin işle
Hükümet, açıkladığı fındık politikasıyla fın gelmektedir: Bu karar kabul edilemez! yiş sürecinde yüklendiği görev tamamlan
dıkta desteklemeyi kaldırdı; Toprak 1983’den bu yana ilgili sınırlama yasalarını mıştır ve birlik tasfiye edilecektir.
Mahsulleri Ofisi (TMO) ile Fındık Tarım Satış uygulamayarak zaten cezalandırılan Hükümetlerin izlediği politikaların hedefi de
Kooperatifleri Birliği'nin (Fiskobirlik) alım Giresun, Ordu ve Trabzonlu fındık üreticileri budur. Fiskobirlik'in iç yönetmelikleriyle
yapmayacağını açıkladı ve ücretlendirmeyi bu kararla bir de, arz fazlasının sorumlusuy hükümetlerin politikaları dikkate alındığın
de piyasaya bıraktı. Böylece üretici, alımda muş gibi ikinci kez cezalandırılmak isten da, bu kurumun hiç olmazsa, geçmişteki fın
ve ücretlendirmede tamamen şirketlerin, mektedir. Dik yamaçlardaki fındıklarımız
fındık tüccarlarının inisiyatifine bırakılmış sökülmesin”, diyor.
oldu. Ordu Üniversitesi (ODÜ) Ziraat Fakültesi “Hükümeti alaşağı e
Mahsulünü yok pahasına satmak zorunda Öğretim Üyesi Prof. Dr. Turan, Doğu
kalacağını düşünen pek çok üretici, “Ben Karadeniz’in engebeli coğrafyası nedeniyle
para etmeyecek fındığı niye toplayayım; taban arazi oranının çok düşük olduğunu, bu
ocakta kalsın" diyerek fındığı toplamamayı sebeple fındıktan başka alternatif ürünler
düşünüyor. yetiştirmenin mümkün olmadığını belirtti.
AKP hükümeti sayesinde fındık üreticisi şir 12 bin üretici icralık
ketler karşısında tamamen savunmasız bıra Fiskobirlik ile bir banka arasında akdedilen
kıldı. Kamusal yararı gözeten lisanslı depo protokol kapsamında, 19 bin fındık üreticisi
culuğun yaşama geçmesi mümkün olmaya ne, Fiskobirlik'te bekleyen alacaklarının
cak; böylece de fındık üreticisi, çok uluslu yüzde 30'una kadar kredi kullandırıldı. Bu
tarım ve gıda şirketlerinin sözleşmeli ırgatla alacaklar en son 2007 ürününün karşılığı.
rı haline gelecek. Fakat geçen sürede Fiskobirlik üreticiye öde Hükümetin fındıkla ilgili genelgesinden hemen
mede bulunmadığı için üretici de bankadan sonra, dağ köylerini gezerek köylülerle sohbet
Dönümüne verilecek olan 150 lira desteğin, aldığı krediyi geri ödeyemedi. Bankanın icra
ruhsatlı fındık üreticilerine verilecek olması, ediyoruz. 750 rakımın üzerindeki köylerde,
yoluyla tahsil işlemlerini başlatması büyük söküm kararından ötürü tedirgin bir bekleyiş
dönümlerce fındık bahçesi olanla birkaç tepki topluyor. Giresun ve yöresinde, on bin
dönümlük bahçeye sahip olanı aynı şekilde var. Buralarda fındık bahçeleri ormandan açıla
lerce insan telaşlı, öfkeli. rak, dik yamaçlarda dikilmiş. Tapusuz; en genci
etkilemeyecek. Özelikle de o dik yamaçlarda
ki köylünün birkaç dönümlük bahçesinin Her gün Fiskobirlik'in önünde toplanarak 15 yıllık.
ruhsatı bir yana tapusu bile yokken, "üretici yönetim kurulu üyeleriyle görüşmek istiyor Hayvancılık, arıcılık, çilek.. denenmiş; olumlu bir
ye destek"ten söz etmek mümkün mü? lar fakat bunu başaramıyorlar. Görevliler ile sonucu yok. Aşırı don ve sis engel çıkartmış. Sis,
ortaklar arasında kısa süreli tartışmalar özellikle arıcılıkta büyük sorun olmuş. "Buğday
Sökülecek fındık bahçeleri yaşanıyor.
Hükümetin 750 rakımın üstündeki köylerde olmaz" diyorlar, dik yamaçları göstererek; "Nasıl
fındık bahçelerinin köklenmesine ilişkin Banka'dan ihtarname alan bir üretici, "Kendi işlenecek bu toprak? Pulluk olmaz, sadece çapa.
kararı, köylüde büyük bir tedirginlik yarattı kurumumuz olan Fiskobirlik'e fındık teslim
EKMEK & ÖZGÜRLÜK 15
Güncel deneyimler
ları kararlılık halinden korkan patronlar
Tarihimizden
Emek
Köstebeğin zamanı
“Öfke” Başbakan’ın hitabet üslubuysa, işçinin de siyaset üslubu olmalı
Hüseyin Hasançebi
Yeniden kuruluş
Ekmek, gül ve
Başlangıç metni
hürriyet günleri
için çağrımız
Sosyalist Emek Hareketi (SEH) ve Sosyalist Cumhu- (SDK) de eşit ve kurucu bir bileşen olarak sürece ve
riyet Kolektifi (SCK) temsilcileri yaptıkları bir dizi tar- ortak kurula katıldı.
tışma ve çalışmanın sonunda aşağıdaki metinde tanı- Nisan’dan bu yana, Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde,
mı ve ilk çerçevesi belirlenen sosyalist yeniden kuruluş birer örgütlenme birimi olarak öngörülen “yerellikler-
ve siyasal ortaklaşma sürecini birlikte örgütlemek de”ortak üye toplantıları ve dışa açık forum ve açık otu-
üzere anlaştılar. rumlar gerçekleştirildi. Bu toplantı ve görüşmeler
Öngörülen çalışmayı belli bir takvim ve plana bağlı ola- sonunda, üç öbeğin de üyesi ve yandaşı olmayan birçok
rak yürütmek, öbekler arasında eşgüdüm ve kaynaşma kişi sürece katıldılar.
sağlamak üzere ortak kurullar oluşturuldu; periyodik Ortak Kurul, çalışmanın ve kaynaşmanın vardığı düzeyi
genel toplantılar düzenlendi. Nisan 2009 tarihinde SEH dikkate alarak aylık siyasal yayın Ekmek ve Özgür-
ve SCK imzasıyla hazırlanan, aşağıdaki “Çağrı” metni lük’ün yayına başlamasını, siyasal ortaklaşma ve sosya-
birlikte belirlenen, yüz yüze görüşülen kişi ve çevrelere list yeniden kuruluş çalışmalarının bu isim, kimlik ve
ulaştırıldı. Mayıs 2009’da Sosyalist Demokrasi Kolektifi ortak örgütlülük üzerinden yürütülmesini kararlaştırdı.
Bu metni imzalayanlar olarak, lerde değil, dünya ölçeğinde varıla rını ve taktiklerini geliştirmeyi,
kuramsal zemin ve siyasal tezleri bileceğinin bilinciyle, proletarya siyasal bir işçi hareketinin yaratıl
mizin, gündem ve önceliklerimizin enternasyonalizmini, bugünden ması için çalışmayı ve bunun anla
büyük ölçüde örtüştüğünü sapta komünizme dek olan tüm mücade tımı olacak bir sınıf partisinin inşa
yarak, sosyalizmi kapitalist düze le sürecinin en temel ve vazgeçil sını varlık nedenimiz ve en öncelik
nin karşıt devrimci kutbu olarak mez üst ilkesi olarak benimsiyoruz. li görevimiz sayıyoruz.
yeniden var etmenin biricik yolu
3) Sosyalizmi bu topraklarda 7) İçine girdiğimiz yeni büyük buh
olan siyasallaşmış bir proletarya
bağımsız bir seçenek olarak var ranın kapitalizmin tarihinde çok
hareketi oluşturma yolunda
etmeyi, toplumsalsınıfsal karşılığı önemli bir dönüm noktası olduğu
anlamlı bir adım atmak üzere
nı bulmuş maddi bir güç haline nu, yeni bir dünyatarihsel duru
düşünsel, fiziksel ve pratik birikim
getirmeyi stratejik bir yöneliş ola mun oluşmasına yol açtığını, sınıf
lerimizi yan yana getirmeye karar
rak belirliyoruz. mücadelesinin koşullarını ciddi
verdik.
biçimde başkalaştırdığını saptıyor,
4) Emeksermaye çelişkisini kapi
Bu metinde belirtilen amaç, ilke ve yukarıda zikredilen görevlerin
talizmin temel ve devindirici çeliş
yöntemde ortaklaşanları siyasal artık büyük buhran bağlamına yer
kisi sayıyor; bu çelişkinin çeşitli
birliği hedefleyen bir süreci elbirli leştirilerek ele alınması gerektiğini
dolayımlarla öteki bütün çelişkileri
ğiyle örgütlemeye, bu çalışmaları düşünüyoruz.
belirlediğini, onlara nüfuz ettiğini
ortak bir konferansla sonuçlandır
ve toplumsal bütüne damgasını 8) Sermayeye dayalı üretimin hem
maya çağırıyoruz.
vurduğunu düşünüyoruz. tarihsel hem de ekolojikfiziksel
Siyasal ortaklaşma zemini sınırlarının bulunduğunu, günü
5) İşçi sınıfını sosyalizm mücadele
1) Kapitalizmden komünizme geçi müzde bu sınırlara hızla yaklaşıldı
sinin, sömürünün ve bütün hük
şin, içinde pek çok dönemeçler ğını, bu durumun insanlığı aynı
metme biçimlerinin ortadan kaldı
bulunan uzun ve karmaşık bir zamanda bir “uygarlık krizi” ile yüz
rılacağı yeni bir toplum kuruculu
süreç olduğundan hareketle, 1848 yüze getirdiğini ileri sürüyor; bu
ğunun, insanlığın kurtuluşunun,
Avrupa devrimlerinden başlaya nedenle komünizmi çeşitli yönle
başka güç ve öznelerle ikame edile
rak, Paris Komünü’nü, Ekim riyle yeni ve daha ileri bir uygarlık
meyecek kolektif tarihsel öznesi
Devrimi’ni, ardından yaşanan sos olarak açımlamanın önemli bir
olarak kabul ediyoruz.
yalizm denemelerini, tüm işçi ve görev haline geldiğini savunuyo
sosyalizm mücadelelerini eleştirel 6) Bunlardan dolayı, işçi sınıfının ruz.
etkinlikle sahiplenilip aşılması sermayeden, onun siyasal parti ve 9) Emeğin kurtuluşu mücadelesi
gereken ortak geleneğimiz olarak akımlarından ve devletten bağım ile kapitalizme yönelik ekolojik
kabul ediyoruz. sız bir kuvvet olarak derlenişine eleştirinin çelişmek bir yana, bir
2) Komünist topluma, tek tek ülke hizmet etmeyi, bunun dilini, araçla birlerini bütünlediğini ve güçlen
20 EKMEK & ÖZGÜRLÜK
Yeniden kuruluş
dirdiğini, yeni bir uygarlığa sıçramanın aynı
anda hem insaninsan hem de insandoğa
ilişkilerini dönüştürmekten geçtiğini,
Marksist zeminlerden kalkış yapan bir ekolo
jik eleştirinin sosyalist programımızın içkin
bir boyutu haline getirilebileceğini iddia edi
yoruz.
10) Toplumsal cinsiyet sorununu merkezine
alan, erkek egemenliğinin bütün dışavurum
larına karşı mücadele eden, kadının serma
yeye bedavaya gelen bakım hizmetlerini ve
ev içi emeğini (hem kuşakların hem de mev
cut işgücünün yeniden üretimi için harcanan
emeğini) görünür kılmak isteyen kadın kur
tuluş hareketini, emeğin kurtuluşu mücade
lesinin ayrılmaz bir bileşeni sayıyor; bu hare
ketin aynı zamanda özerk bir varoluş alanına
da sahip olması gerektiğini kabul ediyor;
pozitif ayrımcılığı kadının toplumsalsiyasal
yaşamına katılımını özendirmenin, sosyalist
mücadelede kendi üslubu ve tarzı ile artan
oranda söz sahibi olmasının yollarından biri
olarak benimsiyoruz.
11) Yeni döneme sarkan ve bizi de çok yakın
dan ilgilendiren Kürt sorunu gibi çözümü
gecikmiş kimi kalıntıları olmakla birlikte,
ulusal kurtuluş devrimleri döneminin esas
olarak kapandığını, emperyalistkapitaliz
min hiyerarşik yapısının ise ulusal sorunları
farklı biçimlerde durmaksızın yeniden üret
meye devam ettiğini, kapitalizm koşullarında leştiği, bağımsız meslek sahibi aydınlar temel Bir de, hiçbir ön belirleme ve saptama ile çer
ulusal sorunlardan arınmış bir proletarya sınıflar karşısındaki göreli özerkliklerini çevesini çizmediğimiz, ancak Marksist
enternasyonalizminin hiçbir zaman olama büyük ölçüde yitirdiği, proletaryanın sahip zeminlerde yaratıcı bir yenilenme ve günü
yacağını ve bu durumun bizlere Ulusların olduğu aydınlar kitlesinin varlığı dışarıdan müzün koşullarına yanıt veren bir program
Kaderlerini Tayin Hakkı’nı (UKTH) günümüz bilinç taşıyıcıları artık gereksiz kıldığı için, üretebilmek için ele alınıp çalışılması, tartı
koşullarına uygun olarak yeniden yorumla bir zamanlar olduğu gibi sosyalist hareketle şılması gereken konular var. Bunları, sürece
ma ve Leninizmin bu yönünü güncelleme işçi hareketinin sonradan bulaşmak üzere katılacaklarla birlikte “Teorik çalışma ve üre
görevi yüklediğini ileri sürüyoruz. ayrı kaynaklardan ve kollardan gelişmesinin tim konuları” başlıklı ek bir metinde saymayı
bir zorunluluk olmaktan çıktığına inanıyo öngörüyoruz.
12) Emperyalizmin çoktandır “içsel bir olgu”
ruz.
haline geldiği, burjuvazinin “ulusal” bir kesi Yöntem: Süreci elbirliğiyle
minin kalmadığı, sermayenin uluslararası 14) Sermaye dinlenme zamanını bir “kültür örgütlemek
bütünleşmesinin oldukça ilerlediği gerçeğin endüstrisi”, bir eğlencedinlence sektörü ara Önümüze koyduğumuz süreci bir gruplar
den hareketle, antikapitalizmden kopuk ve cılığıyla yeni bir kârlılık alanı olarak yeniden arası müzakere biçiminde değil, herkesin
görece özerk bir antiemperyalist mücadele örgütlüyor. Artan emek verimliliğinin açığa bireysel olarak katıldığı bir ortaklaşma süre
nin olamayacağını, ters yöndeki arayış ya da çıkardığı toplumsal boş zamanın bir özgür ci olarak yürütmeyi hedefliyoruz.
vurguların sosyalist solda ulusalcılığa açık leşme, çok yönlü insani gelişme ve yeni top
savrulmalara yol açtığını saptıyoruz. Aynı Kalkış noktamız siyasal açıklık, siyasal üre
lumsal ilişki kipleri olarak değerlendirilmesi tim ve ortaklaşma olacaktır. Bugünkü aşa
biçimde, sermaye egemenliğini karşısına
nin olanakları geçmişe kıyasla artıyor. Bu mada, örgüt, grup, çevre ve tek tek sosyalist
almayan, mülkiyet ve bölüşüm ilişkilerini
koşullarda işçi sınıfının çeşitli türden müca bireylerin güçlerini ortak amaca seferber
sorgulamayan, doğrudan demokrasi pers
delelerinin bir karşıkültür zarfıyla sarma etmelerinin, siyasal birliğe ulaşmanın en
pektifinden esinlenmeyen, hak ve özgürlük
ler alanının sınırlarında gerçek bir genişle lanmasının yeni bir toplum kuruculuğunun etkili, sonuç alıcı yönteminin, amaç yolunda
menin yolunun emekçilerin kolektif hak ve vazgeçilmez bir koşulu olduğunu düşünüyor, siyasal kültürel dokunun örüldüğü kurucu
kazanımlarının çoğaltılmasından ve kalıcı kültürel alanın önemli bir mücadele cephesi bir etkinliğin birlikte planlanıp örgütlenmesi
laşmasından, bunun da burjuvazinin erkine haline geldiğini, proleter ve siyasal öncülü olacağı görüşündeyiz.
son vermekten geçtiğini görmeyen bir müca ğün, geleneksel yaklaşım ve deneylerden
dele anlayışının, sosyalist solda liberalizmin farklı olarak, bugünden yürütülecek devrim Amaçta ve yöntemde ortaklaşan yürüyüşçü
etkilerine açık kaymalara yol açtığını düşü ci eleştirel pratik faaliyet içinde, yeni bir kül lerin aritmetik toplamının ötesinde bir siya
nüyoruz. tür yaratma bilinciyle oluşturulabileceğini sal enerji, sinerji ve cereyan, Türkiye çapında
kabul ediyoruz. sosyalist siyasal ortaklaşma zemini, ilişkileri
13) Kendimizi yalnız bağlı olduğumuz dünya ve katılımcıları yaratmayı hedefliyoruz.
görüşü nedeniyle değil, toplumsal konumla Yukarıda ortak zeminimiz olarak sıralanan
rımız bakımından da işçi sınıfının ve hareke konularda da “son söz” söylenmiş değildir. Ortak etkinliğin herhangi bir aşamasında
tinin bir parçası, bileşeni olarak görüyoruz. Bunların da çeşitli yönleriyle işlenmesi, geliş çalışmaya katılmak isteyen kişi ve çevrelerin
Kafa emeğinin çeşitli kategorileri proleter tirilmesi gerekiyor. sürecin eşit haklı asli öğesi, aktif öznesi ola
EKMEK & ÖZGÜRLÜK 21
Yeniden kuruluş bilinci
Haluk Yurtsever
>>sayfa 22
baştan taze güçler devşirmeye odaklanma kolektif olarak üretilecektir. Başat eğilim ve
yan “birlik” girişimlerinin bir süre sonra ter süreçleriyle, hegemonya kriziyle, yol açacağı
sinmeye uğraması ve öğelerine ayrışmayla siyasal sonuçlarla kapitalist buhranın kav
sonuçlanması ise çok muhtemeldir. Bu çer ranması, işçi sınıfı hareketinin tarihsel ve
çevede, keskinleşmekte olan sınıf mücadele pratik gereksinme ve mücadele başlıklarının,
sinin öne çıkardığı dinç ve taze güçlere, stratejik ve taktik hedeflerinin billurlaştırıl
henüz “sosyalist” olmayan işçilere, kadınlara, ması program çalışmasının temel eksenleri
gençlere ve aydınlara ulaşmak, onlarla bir dir.
leşmek öngördüğümüz sürecin vazgeçilmez
gereklerinden biridir. “Buhran ve devrimci seçenek” konferansa
doğru yol alacak sürecin tüm örgütsel varlı
Program ve parti eşiği ğımızla, tüm işçiemekçi ilişkilerimizle odak
Parti ve program düzeyine sıçrama, tarihi ve laşacağımız en temel, en acil başlığıdır.
koşulları önceden belirlenemeyecek, gerçek
leşmesi belli koşulların yerine getirilmesine Açıktır ki, çok yönlü bir hazırlık devresi ola
bağlı hedefimizdir. rak da tanımlanabilecek bu süreç dünyada ve
Türkiye’de sürmekte olan sınıf mücadelesi
Sınıf mücadelesi içindeki işlevlerinden, top
nin, siyasal pratik mücadelenin dışında, bek
lumsal muhalefetle bağlarından, işçi hareke
ti içinde tuttuğu köprübaşlarından bağımsız leme odasında mayalandırılamaz. Hazırlık
olarak partinin kendi başına bir amaç haline dönemi hedeflerine, ancak emeğin örgütlü
getirilmesini ve fetişleştirilmesini doğru bul kesimlerini sınıf mücadelesi ekseninde der
muyoruz. Dolayısıyla, partiyi ve partileşmeyi lemek, örgütsüz kesimleri örgütlemek, top
bir “erken doğum” anlamına gelmeyecek lumsal muhalefetin hegemonya mücadele
biçimde öne çekmenin bütün bu doğrultular sinde ulusalcıotoriter ve gericiliberal ser
daki çabalarımıza bağlı olduğunu söylüyo maye kamplarının kıskacını üçüncü bir
ruz. Düzenleyeceğimiz ortak konferans, aynı kutup yaratarak kırmak, Kürt halkıyla işçi
zamanda bu açıdan yolun neresinde olduğu hareketi arasında kalıcı ve devrimci bir itti
muzu, hangi ön koşulları yerine getirebildiği fak sağlamak için yürütülecek mücadelelerle
mizi saptamamıza hizmet edecektir. varılabilir.
Kapitalist buhran koşullarında, devrimci
seçeneği bir program, bir sınıf hareketi, siya Gün o gündür!
bilmelerini sağlayacak esneklikte bir çalış sal bir çizgi olarak üretme yolundaki adımla Emperyalist kapitalist sistemin ve sosyalist
ma/örgütlenme biçimi, işleyişi kuruyoruz. rın, buna eşlik eden bir kültürün ve siyaset hareketin uzun süredir hapsedildiği surların
tarzının somutlaştırılması çabalarının belli duvarları inceliyor. Bugün, bu duvarları onla
Ortak etkinliğin ilk adımının atıldığı andan
bir olgunluk ve kıvama gelip gelmediği süre rın başına yıkmak, “Ekmek, Gül ve Hürriyet
itibaren sürecin örgütlenmesi yerellikler
cin taşıyıcılarının ve katılımcılarının birlikte
üzerinden beden bulacak, yürüyen çalışma Günleri”ne olan o büyük özlemimize kavuş
karar vereceği bir konudur.
ların eşgüdümü ve birleştirilmesi, yeni olu mak, daha önce hiç olmadığı kadar bizlerin
şum hazırlık çalışmaları tarafların ve yeni Programın içeriği ve başlıkları tanımladığı bilincine, cesaretine, kararlı ve özverili çalış
katılımcıların bulunduğu en küçük yerel mız katılımcı sürecin bileşenleri tarafından masına bağlıdır. Nisan 2009.
birimlerden, emeğin ve mücadelenin nabzı
nın attığı alanlardan başlayacaktır. Bu amaç
la doğrudan demokrasi yöntemlerinin esas Ek: Teorik çalışma ve üretim konuları (Geliştirilecek)
alındığı bir toplantılar dizisini başlatacağız.
“Yukarıdan aşağıya ve aşağıdan yukarıya”
iletişim ve doğrudan demokrasi yöntemleri 1) Emek sürecinin örgütlenişinde yaşanan hegemonya kavramına yeni bir içerik
nin dinamik ve devrimci bir siyasal merkezi dönüşümler; işçi sınıfının kapsamında ve verilmesi bağlamında günümüzde dev
leşmenin en güvenli yolu olacağını düşünü bileşiminde, başat işçi tipinde meydana rimci strateji sorunu.
yoruz. gelen değişimler, bunların talep ettiği yeni
yaklaşımlar, yeni örgütlenme ve mücadele 4) Bugünden bir bakışla emperyalist kapi
Bir parçası olduğumuz sosyalist hareketin biçimleri ve ihtiyaç varsa yeni kavramsal talizmin tarihsel evrim ve dönüşüm süre
parçalı gerçeğini unutmuyor, sol ve sosyalist laştırmalar. cinin değerlendirilmesi, verili durumunun
birikime sırtımızı dönmüyoruz. Ancak, için saptanması. Aynı bağlamda kapitalizmin
de bulunduğumuz koşullarda Türkiye sosya 2) İşçi sınıfının ekonomik ve siyasal müca şimdiki büyük buhranının öncekilerden
list hareketinin esas sorun ve ihtiyacının, delesi arasındaki mesafenin, bu mesafenin farklılıkları ve olasılıklar.
sözcüğün alışılagelmiş anlamında “birlik” 19. yüzyıldan günümüze giderek daha
değil, bu sorunu geçerken, bir yan ürün ola fazla açılmasının nesnel ve öznel nedenle 5) Toplumsal/sınıfsal amaç ve dinamikle
rak ve bir başka bağlam içinde çözecek bir ri. Aynı biçimde I. Enternasyonalden sonra re, günümüz somutundaki gereksinmelere
yeniden kuruluş, mevzilenme ve konumlan işçi hareketi saflarında ulusçu etkilerin bağlı olarak örgütlenme ve parti sorunsalı.
ma olduğunu ileri sürüyoruz. Sosyalist hare daha fazla artmasının nedenleri ve günü Monolitik (tekparça) olmayan bir partinin
ketin bugünkü aşırı parçalı tablosunun sade müze ilişkin olarak bunlardan çıkarılabile kendi iç demokrasisini ve eylem birliğini
leşmesi elbette istenir bir durumdur. İşçi cek dersler. hangi ilkelere dayandırması gerektiği.
sınıfının, emekçi halkın gereksinmelerine
3) Siyasal devrim/toplumsal devrim ve 6) Yabancılaşma ve “kültürleşme” sorun
yanıt verecek bir siyasal hareket ve örgütlü
tek ülkede devrim/dünya devrimi bağı ve salı.
lük yaratmaya yönelmek yerine kapalı devre
bir “iç gündem” üzerinden yürüyen ve daha
22 EKMEK & ÖZGÜRLÜK
Yeniden kuruluş
Haluk Yurtsever
Yeniden kuruluş
Yaptığımız
işe dair...
Konu “sosyalistlerin birliği” gibi dar bir alana
sıkıştırılmamalı, amaç sosyalist hareketin sınıf
hareketine paralel yeniden yapılanması olmalı
kuruluşun temellendirilmesine paralel olarak yapılanması temelinde birliği hayal olacaktır. makta ve sürecin bileşeni yapıların sönümlen
aşılacaktır. Ayrıca, somutumuzda gelenek Sosyalist hareketle işçi sınıfı hareketi buluştu me süreçlerini hızlandırmaktadır. Açıktır ki,
takipçiliği üzerinden yürütülen örgütlülükle ğu ölçüde, siyasal çalışma işçi sınıfına yöneldi siyasal ortaklaşma sürecimizin tamamlanma
rin yeniden yapılanmanın doğasına ters düş ği ölçüde, sosyalist hareketin birliğinin imkan sıyla oluşturacağımız örgütlüğümüzle yeni
tüklerini işaret etmek gereklidir. Elbette ları da gelişecektir. Bu nedenle önce sosyalist den kuruluşu tamamlamış olmayacağız.
1970'li yıllarda oluşturulan örgütlenmeler, hareketin birliğini sağlayalım, birlik olmuş Ancak çağrı metninde işaret edilen ortaklaş
toplumsal olgular olarak kabul edilmeli ve bu sosyalist hareketle sınıf hareketini geliştirir ve ma zemininin genel kurgusu üzerinden oluş
yapıların kararla ortadan kaldırılmasının sınıf hareketiyle birliği sağlarız düşüncesinin turulacak siyasal programla donatılmış örgüt
mümkün olmayacağı görülmelidir. Ancak, teoriye ve yaşama denk düşmediği gerçeğin lülüğümüz, yeniden kuruluş yolunda kazanıl
sosyalist hareketin yeniden yapılanmasından den hareket edilmelidir. Dolayısıyla konu mış kıymetli bir araç olacaktır. Bu araç daha
söz eden her yapı kendini yeniden yapılanma sadece “sosyalistlerin birliği” gibi dar bir alana gelişkin adımlar atmamızı mümkün kılacak.
nın öznesi olarak görmeli ve yeniden yapılan sıkıştırılmamalıdır. Asıl amaç sınıf hareketi Bir yandan yeniden kuruluşun gelişip boy
ma sürecine paralel olarak sönümlenme ira nin ve buna paralel olarak sosyalist hareketin vereceği işçi sınıfının kendi için siyasete güçlü
desini en baştan gösterebilmelidir. Bu anla yeniden yapılanması olmalıdır. Birlik, sosya bir müdahalesinin aracı olarak örgütlülüğü
mıyla siyasal ortaklaşma sürecimizin temel list yeniden kuruluş diye de tarif edilen bu müzü ve bağımsız faaliyetimizi sürdürürken,
hedeflerinden biri, parti içinde partiler olarak sürecin bir ürünü olmalıdır. diğer yandan yeniden kuruluş yolunda yeni
örgütlenen bir örgütler koalisyonu değil, siya güçlerle buluşa buluşa yürüyeceğiz. Bu güçler
sal program birliği temelinde örgütlenen, fikri Siyasal eylemi ortaklaştırırken esas olarak, işçi sınıfı içinden sınıf mücadelesi
çoğulculuğu olan, "fikirler koalisyonu" olarak programı tartışmak ne katılacak yeni/taze güçler olacaktır.
devrimci işçi sınıfı partisinin inşasıdır. Siyasallaşmış bir işçi sınıfı hareketi üzerinden
sosyalist yeniden kuruluşu gerçekleştirerek Yeniden kuruluş, sınıfın siyasallaşması ve sos
Sınıf hareketiyle paralel yeniden sosyalizmi tekrar kapitalizmin karşısına yalistlerin birliği mevcutların toplamı üzerin
kuruluş somut bir seçenek olarak dikmek için yola de olacak bir iş değildir. Elbette mevcut güçle
Bir başka engel, sosyalist hareketle sınıf hare çıkan bizler, siyasal ortaklaşma sürecimizi ri de yok saymayacağız. Mevcut güçlerin kritik
ketinin kopukluğundan hareketle, sosyalist kısaca özetlediğim anlayış temelinde sürdüre eşiğin aşılmasında temel öğeler olduğunu da
hareketin sınıf hareketinden bağımsız yeni ceğiz. Siyasal ortaklaşma sürecimiz, “önce bir unutmayacağız. Mevcutlar içindeki yol yürü
den yapılanma ve birliğini öngören perspek leşelim sonra tartışırız” ya da “önce tartışalım yeceğimiz ve yürümek için hiçbir çabayı esir
tiflerin varlığıdır. Böylesi dar birlikçi perspek sonra birleşiriz” ikilemini aşmış, siyasal gemeyeceğimiz güçler, milliyetçi ve liberal yö
tiflerden uzak durmak gerekiyor. Bunun için eylemliliği bir taraftan ortaklaştırırken diğer nelimlerle arasına sınır çizgisi çeken, enter
işçi sınıf hareketinin ve sosyalist hareketin taraftan program tartışmasını yürüterek teori nasyonalist; Kürtlerle yan yana olmaktan ödün
yeniden yapılanması ve birliği derdi olan ve pratiğin birliğini mücadele içinde sağlama vermeyen, kapitalizmi devrim yoluyla aşmayı
(aslında derdi olmayanların da yapması gere rehberliğinde ilerlemektedir. Yine, tartışmala hedefleyen, toplumsal mülkiyet temelinde
ken bu olmalıdır) örgüt ve bireylerin mevcut rımız grup temsiliyetleri üzerinden değil çoğulcu bir sosyalizmden yana olan, sosyalist
durumlarında ve ortaklaşacakları örgütlerde bireyler üzerinden yapılmaktadır. Bu anlayış yeniden kuruluş ve sosyalist hareketin yeni
işçi sınıfı temelinde örgütlenmeleri birliğin yeniden yapılanma ve harmanlanmanın ger den yapılanması ihtiyacını hisseden; dolayısıy
güvencesi olacaktır. Sosyalist hareketi dolayı çekleştirilmesi açısından temel önemi haiz bir la mevcut haliyle kendi doğrusal gelişimiyle
sıyla işçi sınıfı partisini, gerçek sahiplerine yöntem olarak kullanılmaktadır. Bu yöntem mücadeleyi sürdürmenin doğru olmadığını
teslim etmeden sosyalist hareketin yeniden ortaklaşma atmosferini daha hızlı olgunlaştır gören sosyalist bireyler ve örgütlenmelerdir.
26 EKMEK & ÖZGÜRLÜK
Yeniden kuruluş
ceği ve iktidar alternatifini somutlayacağı meseleye, iş sahibi olanların işlerini yitir değiştirilmesini somut olarak hedeflemeli,
düşünülen politik örgütün inşası, çoğalma mesi darlığına düşmeden; bu alanı bir politikalarımızı bu ihtiyaca yanıt verecek
sı, işçi sınıfı ile irtibatlanması için çalışılır. işkoluymuş gibi kendi içinde örgütleme biçim ve içerikte oluşturmalıyız.
Bu çalışmanın işçi hareketi dâhil kendi yanılgısına kapılmadan yaklaşmalı; tam
Sovyet tipi örgütlenme
dışındaki süreçlerle ilişkisi de bu önceliğe istihdam ve kapsamlı kamu yatırımları
İşyeri komitesi, konsey, sovyet niteliğinde
bağlıdır. Oysa yeniden kuruluş ve politik taleplerinin değemediği, yanıt veremediği
ki örgütler, devrimci durum koşullarında
işçi hareketi ilişkisi, iç içe ve sürekli etkile somutlukta çözüm önerileriyle, örgütlen
dirici mücadele hedefleriyle yönelmeliyiz. ortaya çıktıkları için olsa gerek, sosyalist
şim halinde, örgüt formlarının her defasın
hareket bu örgütleri olası bir iktidar fethi
da kapitalizmi tarihin çöplüğüne gömecek İşsizlik sorunu ve işsizlerin örgütlenmesi, ve sonrasına has örgütler olarak algılar.
gerçek hareketin ihtiyaçlarına tabi kılına aynı zamanda mevcut sınıf örgütlerinin bu Oysa tarihsel deneyim, sınıfın somut ihti
rak yeniden kurulduğu, elle tutulur, gözle alana açılarak kendilerini yeniden ve dev yaçlarına mevcut örgütlerin yanıt vereme
görülür somut bir ilişki olarak anlaşılıp rimci temellerde var edebilecekleri önemli diği durumlarda, bu tip örgütlerin gerçek
yaşama geçirilmeli. bir potansiyel barındırıyor. Emek örgütle ve yakıcı sorunlara devrimci çözümler üre
Devrimci siyaset elbette ki, iktidar odaklı rini, dolaysız biçimde bu alana yönlendirip ten, işlevli örgüt formları olarak, bunları
bir siyaset olmalı; ancak buradaki durum işsizleri ve olası bir işsiz hareketini kapsa oluşturmaya dönük herhangi bir özel çaba
farklı. Devrimci durumda oynanması yacak şekilde yeniden kurgulamadan, olmadığı halde bile, bir anda bütün haş
hedeflenen role hazırlanma önceliği sosya dönemin ve işçi sınıfının ihtiyaçlarına metleriyle ortaya çıkabildiklerini gösteri
list hareketin bileşenlerini tam bir hipnoz yanıt verecek çerçevede, yaşayan örgütler yor. Bu örgütlerin temsil ettiği sınıfın
haline sokuyor. Bu hipnoz hali, devrimci olarak yeniden işlev kazanmaları beklen bütün kesimlerini birleştirebilme, yönetici
olmayan dönemlerde devrimci siyasetin memeli. Mevcut örgütleri yadsımadan, ve kurucu niteliklerini öne çıkarıp geliştir
örgütlenebileceği zemin, yaklaşım ve ara onlara tabi olmadan emek hareketi içinde me, her durumda meşruiyetin üzerinde
yışlardan da uzaklaşılmasını doğuruyor. kurucu roller oynayabilecek kapsayıcı yeni kendisini var etme özelliklerine sahip bir
örgüt biçimlerinin ortaya çıkmasına geç muhteva ile bugünden işçi hareketini
Bugünden karşılığı olabilecek, bütünleşti miş deneyimlerden faydalanarak yoğun mayalandırabilmek, gücümüzü ve enerji
rici bir mücadele hattının ve örgüt zemini laşmak gerekiyor. mizi bu alanlara yoğunlaştırabilmek belir
nin yaratılması hem mümkün, hem de sını
2. Ekonomi-siyaset, çalışma-yaşam leyici önemde.
fın kendi iktidarına hazırlanabilmesi bakı
mından zorunlu. Bunun iki belirleyici alanı ayrımları Bugün işçi hareketi ve örgütleri çalışma
ekseni ve kalkış noktası bulunuyor: İşçi sınıfı ve hareketi, özel bir müdahale ya alanının dışındaki sorunlara muazzam
da durum olmadığı sürece, ekonomik ölçüde yabancı. Sınıf sendikacılığının çeşit
1. Sınıfın bölünmüşlüğü alana ait gerçeklikler olarak kurgulandığı li görünümleri içinde, ücret sendikacılığını
İşçi sınıfını bölen çalışma yasalarına, ve mevcut sınıf örgütleri de bu kurguya aşan ve emek mücadelesini, sosyal haklar
örgütlenme mevzuatına, işkolu ayrımları uygun pozisyonlar aldıkları içindir ki, ola başlığındaki taleplerle çalışma süresi ve
na karşıdan cephe almayan bir zeminden ğan durumlarda emek hareketi ve örgütle koşullarının dışına çıkarmayı hedefleyen
politik işçi hareketinin yeşermesi olanak rinin gündemine alınmayan alan ve müca deneme ve kazanımlar oldu elbet; ancak
sız. Sektör, işkolu, çalışan/çalışmayan dele başlıklarını, emek hareketinin ve kalıcı oldukları söylenemez. Her şeyden
ayrımı gözetmeksizin sınıfın tümünü kap örgütlerinin gündemine sokmak gereki önce, sosyal haklar başlığı ile sendikal
sayabilecek ortak bir mücadele hattının ve yor. Bu alan ve mücadele başlıklarından mücadele gündemine ve sözleşmelerin
örgütlenmenin yaratılması, önümüzdeki ilki, işçi sınıfının boyun eğme biçimlerinin içine alınan talepler, karşılığı para cinsin
dönemin temel görevlerinin başında geli yaratıldığı, yabancılaşmanın fışkırdığı üre
yor. den ifade edilip imza altına alınan ücretle
tim sürecinin bizzat içerisinde, üretim re içerilerek başlangıçtaki anlamından
Yan yana çalıştığı taşeron işçilerini örgüt sürecinin ve alanının tümüne dair söz söy uzaklaşıp ücretin yükseltilmesini sağla
leyemeyen işçi sendikalarının; yasal kaza leme, denetleme, karar verme, yönetme maktan öte anlamı olmayan talepler haline
nım ve güvencelerini yitirme pahasına özel hakkının, tarihsel ve vakti geldiğinde kul geldikleri için.
sektördeki meslek çalışanlarıyla ortak lanılacak bir hak olarak değil, güncel,
örgütlenme yolunda somut adımlar atama somut, meşru ve kazanılabilir bir hak ola Bu başlık altında ifade edilebilecek konut,
yan KESK sendikalarının, yasaların elver rak öne çıkartılmasıdır. sağlık, eğitim, ulaşım ve toplu taşıma
diği alanlarda üye sayılarını arttırarak sorunları, kültürel ihtiyaçların giderileme
Üretimde işçi denetimi; özelleştirme kap mesi gibi sorunlar işçi sınıfının sosyal bir
mevcut durumlarını korumaları bile ola
samındaki ya da zarar ettiğinden dolayı varlık, insan olmasından kaynaklanan ihti
naksız. Meselenin bir yanı mevcut sınıf
kapatılacağı ilan olunan işletmelerin işçile yaçlarına işaret eder. Hangi işyerinde,
örgütlerinin sınırları yasalarla çizilen kap
rin kontrolüne bırakılması, bütün işçi fon hangi iş kanununa bağlı çalıştığından ve
sayıcılık alanlarının dışına doğru genişleti
larının işçi yönetimine geçmesi ve bu hatta bir işte çalışıp çalışmadığından
lerek yeniden kurulmaları iken, diğer yanı,
eksende ilave edilecek bir dizi mücadele bağımsız sınıfın geniş kesimlerinin ortak
örgütsüzlüğe terk edilen alanların örgütlü
hedefiyle birlikte, işçi hareketinin günde sorunları ve ihtiyaçlarıdır.
sınıf kesimleriyle somut olarak buluşabile
minin odağında yer almalıdır. İşçi deneti
ceği zemin ve biçimlerde örgütlenmesidir. Sadece bu nedenle bile emek hareketinin
mi ve yönetimi olguları, gerektirdikleri
İşsizlik, gerek yaşanan krizin yıkıcı sonuç örgüt formları ve ilişkiler, iktidar değişikli ortak gündemi olmalıdır. Bu ihtiyaçların
larına gerekse de değişen sermaye birikim ğinden sonraki dönemin gerçeklikleri ola giderilmesine dönük bir mücadele, çalışma
rejimine ve istihdam politikalarına bağlı rak değerlendirilir, ancak kapitalizm alanı ile yaşam alanını, dolaysız biçimde
olarak önümüzdeki dönemin belirleyici koşullarındaki mücadele hedefleri ve bağlayacağı gibi, işçi sınıfının farklı kesim
önemde sorunu ve mücadele alanı. örgüt formları arasında olduklarını, yine lerini somutta birleştiren bir rol de oyna
İşsizlere yönelip onları kucaklamayan bir mücadele tarihinin ihmal edilen sayfala yacaktır. Bu alanlara, dolaysız biçimde
emek hareketinin geleceği de olmayacak. rından biliyoruz. İşçi sınıfının üretim süre emek hareketi ve örgütleri üzerinden sını
Bu yolda karşılaşacağımız en büyük engel, cindeki ve toplumsal yaşamdaki rolünün fın farklı kesimlerini bütünleştiren bir
geleneksel siyaset alışkanlıklarımız. Bu işyerlerinden başlayarak ve bugünden perspektifle yaklaşılması gerekiyor.
28 EKMEK & ÖZGÜRLÜK
Yeniden kuruluş
nın bizzat kendisinin bir maddi gücü doğru
aynası: Politika
yerindeyiz: Sosyalist Cumhuriyet Kolektifi
ve Sosyalist Demokrasi Kolektifiyle birlikte
daha yüksek bir politik birlik için kendimizi
ortadan kaldırmaya hazırlanıyoruz.
“Bildirgemiz”de vaad ettiğimiz gibi “top
lumsal mücadele alanlarında ortaya çıkan
İşçi hareketi, bütün insanlık adına konuşma yeni gerilim ve çelişkileri siyaset alanına
gücüne ve yeteneğine kavuşmadıkça, “yeniden taşıma pratiklerinde ortaklaşa deneyimler”
edinmek, “bu alanlardan yeni enerjileri sos
kurulmuş” olmayacak yalist mücadelenin içine taşımak” için buna
ihtiyacımız var. Nasıl kelebek kozasından
çıkmaksızın kendisi olamazsa, bileşik ve
daha güçlü bir politik inisyatif için hareketi
mizin doğuş aşamasını içinde geçirdiğimiz
büyük çaba ve fedakarlıklarla ördüğümüz
organlarını, kurullarını, yayınlarını, arka
mızda bırakmaya hazırlanıyoruz.
“Bildirgemiz”den bugünlere bakarak söyle
diğimiz gibi, “Sosyalizmin bayrağını bir kez
daha gururla yükseltebilmek için toplumsal
mücadelelerin siyasallaştırıldığı, siyasal
mücadelenin toplumsal bir bağlam edindiği
bir deneyim ortaklığı gerekiyor.”
Yeni süreçte bu ortaklığı edinmek için ken
dimize yeni, daha önce denemediğimiz bir
yapı kurmaya girişeceğiz.
“Bildirgemiz”de kendimize biçtiğimiz rolü
yeni koşullarda yeniden karılarak yerine
getirmeye devam edeceğiz: “İşçilerin kendi
lerini devletin ve sermayenin çıkarlarından
ayrı bir parti olarak örgütlemelerine hizmet
etmek; emeğin öncü kesimlerinin siyasal
girişkenlik kazanmaları, her durumda kendi
kendilerini yönetebilir olmaları için çaba
göstermek; onları bütün toplumun sözcüsü
halinde geliştiği kapitalist küreselleşme
Ertuğrul Kürkçü olacakları siyasal iktidarın fethedilmesine
koşullarında, eski ‘altın çağ’a hiçbir öykün hazırlamak; mülksüzleştirenlerin mülksüz
me, sosyalist hareketin krizinin devası ola leştirilmesi saati çaldığında bunu gerçekleş
maz.” tirecek olan devlet iktidarını en ücra imalat
“Sosyalist hareketin kendi krizini aşması Yukarıdaki satırlar, Sosyalist Emek Hare haneden, en uzak varoştan başkentin kalbine
büyük ölçüde işçi hareketindeki krizin aşıl keti’nin altı yıl önce yayımladığı “Politik kadar her yerde kurmaya girişmelerine
masına sunacağı çözümlerle bağlantılı: Bildirge”nin sonuç bölümünden. öncülük etmek. Hayatın sosyalistleri çağırdı
Fikri maddesiyle buluşturmanın ortam ve ğı devrimci görevin özü bu!”
koşullarındaki değişmeyi tanımak ve kabul Aradan geçen altı yıl, bu çağrının yankıları
nın geri dönmesi için oldukça uzun bir süre Düşüncelerimizin doğruluğunun kanıtlana
etmek; bunun gereksindiği fikri ve örgütsel cağı yer tam da burası: Politika! Bütün yurt
donanımı edinmek; yaşam ve üretim koşul sayılmalı. Ama ne yazık ki, tarih biz öyle
istediğimiz için çabuk akmıyor. Mantıksal taşların birbirleriyle temasa geldikleri alan.
larının içiçe geçmişliğini, birden çok kimli
olarak gerçekleşmesi beklenenler, onların İşçi hareketinin yeniden kuruluşu, bizim,
ğin tek bir emekçi tarafından üstlenilişini
üzerinde gerçekleşeceği maddi ve insani bütün öteki devrimci güçlerle birlikte, işçi
tanıyan; çeşitli mücadele alanlarını birbiriy
koşullar henüz bir araya gelmediği; ya da hareketinin enerjisini ve dikkatini kısmi kur
le ilişkilendiren işçi ve halk örgütleri dizisi
doğru bir fikre sahip olmanın her zaman tuluştan, bütünsel kurtuluşa yöneltip yönel
içinden geçerek kendini yeniden kurmak:
otomatik olarak o fikri eskilerin tabiriyle temeyeceğimizle ilgili.
Sosyalist hareket ancak böylece politik bir
işçi hareketinin doğuşuna katkıda bulundu “kuvveden fiile çıkartacak” güç ve yeteneği
İşçi hareketi, bütün toplum, giderek bütün
ğu ve işçi hareketinin iktisadi ve siyasi alan de otomatik olarak garanti etmediği için,
insanlık adına konuşma gücüne ve yeteneği
ikiliğini aşan bir dip dalgası üzerinde kendi doğru fikirler, onları ısrarla savunmaya
ne kavuşmadıkça, sosyalist hareket işçi
ni yeniden kuruşuna adandığı ölçüde kendi devam etseniz de altı yıl sonra henüz mad
hareketinin bu bilince ulaşmasının başlıca
küllerinden yeniden doğabilecek Kapitaliz desiyle buluşmamış olarak kalabiliyor.
uyaranı olma işlevini üstelenemedikçe
min egemenliğiyle her düzeyde, her türden Ancak “Yeniden Kuruluş” için giriştiğimiz “yeniden kurulmuş” olmayacak! Bunun için
karşı karşıya gelişin bir sınıf mücadelesi yeni hamle, doğru bir fikri ısrarla savunma şimdi daha çok gücümüz ve umudumuz var.
EKMEK & ÖZGÜRLÜK 29
Mersin’de sosyalist
yeniden kuruluş süreci
Herkesin kendisini eşit irade sahibi birer katılımcı olarak
gördüğü bir yoldaşlaşma süreci yaratmak için çaba gösteriyoruz
Birçok sosyalist sol çevrenin mevcutla Bölgesel ve yerel toplantılarda içine gir Toplantılar
yetinme tavrına karşın, Sosyalist Emek diğimiz bu süreçte aktif rol üstlenmek Mersin’de sosyalist yeniden kuruluş top
Hareketi Parti Girişimi başından beri sos gerektiği üzerinde duruldu. Sürece denk lantısı diye adlandırdığımız toplantılar
yalist hareketin yeniden kuruluş ihtiyacı gelmeyen arayış ve yaklaşımlara eleştirel dan ilkini 27 Haziran’da gerçekleştirdik.
nı dillendiren bir yapıydı. Tartışma, çalış mesafe kondu ve onu sistem içi arayışla Toplantı iki gündemliydi: Süreçle ilgili
ma hatta siyasal ilişkilenmelerini bu rın parçası haline getirme çabalarından bilgilendirme ve çağrı metni üzerinde
zemini göstererek geliştirdi. Konferans uzak durulması gerektiğine dikkat çekil tartışma. 10 kişi söz alarak, sürecin nasıl
lar, yayınlar ve politik bildirgede bu di. İşçi sınıfının yeniden kendisi için sınıf ilerletilmesi gerektiği ve metinden ne
gereksinimin altını ısrarla çizildi. Girişimi haline gelmesi, bunun ifadesi olarak siya anladığı üzerine konuştu. Toplantı sonu
örgütleyenler yeniden kuruluşu bir süreç sallaşmış bir sınıf hareketinin açığa çıka cunda, bir komisyon oluşturarak, daha
olarak gördü ve sürecin her aşamasında rılması ve sosyalist solun yeniden kurulu geniş katılımlı yeni bir toplantı düzenle
başkalarıyla birlikte karılıp yeniden şuna katkı yapmayan, onu beslemeyen, me kararı alındı. Her toplantıda üyeleri
kurulmaya açık olduğunu ortaya koydu. ona değmeyen girişimlerden kaçınılması değişecek olan bu kurula, iki toplantı
Süreç uzadıkça geriye çekilenler, başka gerektiği üzerinde duruldu. arası sürede çağrıyı örgütleme, bir dahaki
arayışlara yönelenler olduysa da SEH toplantının yer, tarih ve gündemlerini
Mersin’de “Çağrımızdır” metni temelli bir
parti girişimi bu çizgisini korudu. Bugün belirleme yetkisi verildi.
yeniden kuruluş sürecinin örgütlendiril
gelinen noktada bu doğrultuda atılan mesi için komisyon oluşturuldu. Komis İkinci toplantı
adımların meyvelerini vermeye başladığı yon sürecin ve çağrı metninin anlaşılır 12 Temmuzda yapılan ikinci toplantının
görüldü. kılınması için 30 Mayıs 2009’da “Kriz ve gündemi ise “Çağrı metni üzerinde tartış
Mayısta sosyalist kamuoyuna deklare edi Devrimci Seçenek” başlıklı bir toplantı ma”, “Ortak yürüyüş için örgütsel yöne
len “Ekmek, Gül ve Hürriyet Günleri İçin düzenlendi. Toplantıda Haluk Yurtsever limler”di. Yaklaşık 20 kişinin söz aldığı
Çağrımızdır” başlıklı metin, Sosyalist E “Kriz, Sınıf ve Sosyalist Hareketin Du tartışmalar geliştirildi. İkinci toplantının
mek Hareketi (SEH), Sosyalist Cumhuri rumu”, Kenan Kalyon “Sosyalist sonucunda, ortak sürece katılan insanları
yet Kolektifi (SCK), Sosyalist Demokrasi Hareketin Kuruluşunda Çağrı Metni” ilçe düzeyinde yan yana getirmek için
Kolektifi (SDK) ve sosyalist bireylerin konulu sunumlar yaptı ve sonrasında görevlendirmeler yaptık. İlçelerde yapı
kadro, olanak ve deneyimlerinden oluşan sürecin bundan sonraki aşamalarında lan toplantılarla, üçüncü toplantımıza
birikimi, ortak bir potada toplayarak, neler yapılması gerektiği konusu üzerin kadar ki sürede bir araya gelmesi amaç
grup zeminleri yerine bireysel katılımı de duruldu. lanmıştı. Bu aynı zamanda, ilçe yerellikle
esas alan bir politik ve örgütsel birliktelik ri üzerinden 15 Ağustos toplantısına ön
Yerelde adım adım ilerleme hazırlık anlamına gelecekti.
sürecinin zemini olarak işlev gördü. Toplantıyı dışa açık çağrıya dönüştür
Çağrının yarattığı iklim medik. Bunun yerine, çevre ilişkimiz, çe Üçüncü toplantı
Mersin’de de sosyalistler uzunca süredir şitli düzeyler ve düzlemlerde temaslar Mersin’deki üçüncü yeniden kuruluş top
yeniden kuruluşun ihtiyacına uygun kimi içinde olduğumuz sosyalist bireylere lantısına 32 kişi katıldı. Bu toplantıda
girişimlerde bulunmuştu. Çağrı metniyle çağrı metnimizi ileterek bir duyuru yap başlıca iki gündem üzerinde durduk:
kendisini dışa vuran teorik politik zemin tık. Tartışmayı örgütleme komisyonu “Mersin’de emek hareketinin ve sosyal
ve ortaklaşma süreci, Mersin’deki bu giri muz, ileriye dönük adımlarda birlikte hareketlerin panoraması ve görevleri
şimlerimizi derleyip toplamamız için hareket edebileceğimize kanaat getirdiği miz” ve “konferansa giderken sürecin
uygun bir politik iklim yarattı. Kentte kişileri davet ederek, çağrı metni ve top örgütlenmesi ve görevlerimiz”. Birinci
yukarıdaki gibi üç bileşenli değil, sosya lantının daha işlevli ve somut alıcı olma gündemle ilgili olarak görevlendirilmiş
list bireylerin birikiminin toplandığı ken sını hedeflemişti. Çağrı metni daha önce bir arkadaşımız yarım saatlik doyurucu
dine özgü bir yeni süreç örüyoruz. dağıtıldığı için kürsü kullanma, soru ve bir sunum yaptı ve onun üzerine yaklaşık
Yaptığımız toplantı ve görüşmelerde, çağ tartışma bakımından görece verimli bir bir saat süren tartışma yapıldı. İşsizlik
rının muhataplarının bu sosyalist yeniden toplantı yapmış olduk. Toplantıya 100’e meselesinin kentte emeğin başat günde
kuruluş süreci hakkında bilgilendirilmesi, yakın insan katıldı. Genel olarak amaca mi olması gerektiği üzerinde durulduktan
30 EKMEK & ÖZGÜRLÜK
Ekolojik kriz
nin örgütlenmesi konusunda
neler yapılabileceği ve sendikala
rın aşağıdan ve dışarıdan müda
halelerle nasıl emek mücadelesi
Nabucco:
ne çekilebileceği konuları üzerin
de duruldu. Bu konuda yapılacak
işlere dair kararların il konferan
sında alınması uygun bulundu.
Kapitalizmin
Toplantının sonucunda 11 kişilik
bir yürütme kurulu seçildi. Bu
kurul konferansa kadar toplantıla
rın örgütlenmesi ve çevreyle ilişki
laneti
ler konusunda yetkili kılındı.
Konferansa doğru kat
ettiğimiz mesafe
“Gezegen riski”ni durmaksızın katlayan bir
Yeni bileşimle, yeni bir sürece gir
diğimiz için, önceki bütün ilişki,
boru hattının sağlayacağı sanılan stratejik
hukuk, temsiliyet biçimlerini
tamamen yeni sürece ve onun ihti
konum “milli gurur” kaynağı olabilir mi?
yaçlarına devrettik. Bu sayede
yeniden kuruluş sürecinin tüm
katılımcılarını, eşit hak ve sorum özellikleriyle hat, hem Orta Asya’yı, hem de
luluğa sahip sosyalist bireyler hali Mehmet Horuş
Orta Doğu’yu gaz hatları olarak bağlayacak
ne getirmeyi hedefledik. ve batı ucunda Avusturya’nın doğal gaz hattı
Bunun dışında, herhangi bir kurul ile birleşerek Avrupa'ya ulaşacak.
toplantısı yapmayı ve önceki Moskova'ya bağımlılığı azaltacak ve rekabet
süreçlerimizden kalan birim faali Hükümetin “Kürt Açılımı” trafiğine paralel, şansı yaratacak bu projeyi AB ve ABD des
yetlerini, temsiliyet ilişkilerini Nabucco ile başlayan bir doğalgaz boru hattı tekliyor.
devam ettirmeyi doğru bulmadığı anlaşmaları trafiği izliyoruz. Amerika
mız için sonlandırdık. Bütün ener Birleşik Devletleri (ABD) ile Avrupa Moskova ise buna karşı uzun süredir
jimizi yeni oluşturmaya çalıştığı Birliği’nin (AB) enerji ikmal stratejilerinde Karadeniz üzerinden Ukrayna'yı dışarıda
mız sürece devrettik. Birinci top merkezi bir önem taşıyan Nabucco Boru bırakarak Güney Akım Hattı'nı planlıyor.
lantıdan bugüne kat ettiğimiz Hattı Projesi Hükümetlerarası Protoko Putin'in son ziyaretinde Türkiye Nabucco'ya
mesafeyi gündemlerle ilgili görüş lü'nün imzalanmasının üzerinden bir ay bile alternatif olacak bu Güney Akım Hattı'nın da
beyan edenlerin sayısındaki dra geçmeden Ankara Rusya Başbakanı Vladimir Türkiye üzerinden geçirilebilmesi için Rusya
matik artıştan anlamak mümkün Putin'le enerji alanında yirmi işbirliği proko ile anlaşmaya vardı.
dür. Birinciden ikinci toplantıya lü imzaladı. Ardından Katar Emiri Şeyh Türkiye güçleri dengeleme peşinde
söz konusu olan bir diğer farklılık, Hamad Bin Halife El Thani Ankara'ya geldi Türkiye, çatışan bu uluslararası güç dengele
temkinlilik ve birbirini tartma gibi ve iki ülke arasında doğal gaz boru hattı rine göre dizayn edilmiş birbirine alternatif
insani çekincelerin azalması, yeni döşenmesi konusunda anlaşmaya varıldı. projelere aynı anda imza koyarak bölgedeki
katılımcıların üzerlerindeki Son günlerde de Enerji ve Tabii Kaynaklar gücünü arttırmaya çalışıyor. Ama bütün dış
ürkekliği kısa sürede atmış olma Bakanı Taner Yıldız, Şam’a giderek Türki politikasını büyük küresel güçlerin bölgesin
sıdır. ye'den Suriye'ye doğalgaz ve elektrik satım de vereceği desteğe göre oluşturmaya çalı
Çabamız herkesin kendisini eşit anlaşmaları imzaladı. şan Türkiye'nin pek şanslı olduğu söylene
irade sahibi birer katılımcı olarak Dikkatlice bakıldığında Cumhurbaşkanı mez. Bunun en önemli nedeni; Türkiye'nin
gördüğü bir yoldaşlaşma süreci Abdullah Gül’ün "Kürt Açılımı"nı dayandırdı enerji alanında başta Rusya olmak üzere dışa
yaratmak yönündedir. Hedefimiz ğı "uluslararası koşulların sağladığı avantaj" bağımlı bir ülke olması. Elektriğinin tamamı
Mersin'de sonbahardaki genel ile bu enerji anlaşmaları arasındaki bağ na yakınını doğalgazdan karşılıyor ve bu
konferansa kadarki sürede, görülüyor. "Kürt Açılımı", Irak'ın petrol kay doğalgazın da yüzde 65'ini Rusya'dan alıyor.
düzenli, kurullu ve birimli faaliyet nakları ve Kuzey Irak'taki gelişmeler dışında Öteki doğalgaz tedarikçisiyse İran. Rusya,
yürüten, çağrı metninde belirtilen Türkiye'nin boru hatlarının geçiş ülkesi ola aynı zamanda AB'nin enerji ihtiyacının üçte
stratejik önceliklere (sosyalist rak siyasi istikrar sorununu çözmesi bakı birini de tek başına kendi doğal gazından
siyasetin toplumsallaştırılması, mından da enerji alanındaki son yapılan karşılıyor. Tahminler AB'nin Rusya'ya enerji
sınıfın politikleştirilmesi, işçi sınıfı anlaşmalarla doğrudan ilgili. alanındaki bu bağımlılığının gittikçe artaca
hareketinin yeniden kuruluşu, ğını gösteriyor.
sınıf mücadelesinin politik örgütü Nabucco Projesi ile Hazar Denizi ve Orta
nü inşası) ulaşma konusunda Asya doğalgazının Rusya dışarıda bırakıla Nabucco’yu işletecek gaz yok
yerel, bölgesel ve ülke düzeyinde rak Avrupa'ya taşınması planlanıyor. Nabucco Projesi'yle ilgili en önemli sorun ise,
atılması örgütsel adımlar üzerine Toplam uzunluğu 3 bin 300 km olarak plan hattı dolduracak gazın olmaması. Nabucco
tartışmış ve ilk adımları atmaya lanan hattın 2 bin 200 km’si Türkiye'den hattına ilk doğalgaz verecek ülke Azerbay
başlamış bir yapıyı kurmuş ola geçecek. Erzurum’da Türkiyeİran Doğalgaz can. Ancak Azerbaycan'daki kaynaklardan
rak girmektir. Hattı ile birleşerek, yine yapımı düşünülen alınacak doğalgaz yeterli değil. Rusya,
Hepimize kolay gelsin… Transkafkasya Gaz Hattı ile bağlanacak. Bu Azerbaycan ve diğer tedarikçi ülkelerle
EKMEK & ÖZGÜRLÜK 31
Uluslararası
II. Nabukadnezar’ın uygarlığı köle emeği üzerine yükseliyordu; gene de adını petrol boru hattına verenlerden bir farkı vardı: Ekolojik bir tehdit değildi
doğalgaz alım anlaşmaları yaparak bölgedeki kimya, lastik, otomotiv, kozmetik ve gıda gibi yakıtlara bağımlılığı arttırırken diğer yandan
enerji tekelini korumaya çalışıyor. Nabucco sistemin omurgasını oluşturan sektörlerin sürekli bir arz güvenliği sorunuyla yüz yüze.
projesinin altında imzası olan tedarikçi ülke varlık şartı olan bir girdi. Kapitalist sanayi Savaşlar ve jeostrajik hesaplar, oyunun bu
lerin toplam doğal gaz üretimi ise boru hattı üzerinde yükselen toplumunun gündelik basit kuralına göre kuruluyor. Kapitalist sis
nı doldurmaya yetmiyor. Yani Nabucco hattı yaşamı bu fosil yakıt ürünü kültürüne göbek temin enerjiye de fosil yakıtlara da olan
nın inşaatı tamamlansa bile içinden akacak ten bağlı. Enerji tüketimi, sistem bağlamında, bağımlılığını azaltacak en küçük bir çabayı
gaz bulunmuş değil. Hattın yapımı sırasında gelişmişlik ve refah düzeyinin biricik ölçütü dikkate alma şansı yok. Dahası, son birkaç
ekonomiye sağlayacağı katkılara dair abartı olma özelliğini koruyor. Uluslararası Enerji yılda güneş, rüzgar, hidrolik ve jeotermal
lı varsayımlar daha çok projenin ardındaki Ajansı verilerine göre, 1999 temel alındığın enerji gibi yenilenebilir enerji kaynakları da
jeostratejik planları örtmeyi gözetiyor. da; dünya enerji ihtiyacı 2020’de yüzde 60, sermayenin elinde "fosilleşti”. Sayılan yenile
Nabucco'nun istihdam vaadi ise sadece inşa 2050’de yüzde 129. bilir teknolojiler, Türkiye'de olduğu gibi dün
at süresiyle sınırlı. Geçtiği bölgelerde yarata Bu ihtiyacın yüzde 92’sinin fosil yakıtlardan yada da büyük petrol ve enerji devlerinin
cağı çevre sorunlarını da göz ardı etmemek karşılanacağı tahmin ediliyor. Bu senaryoya kontrolünde birer sektöre dönüştüler. Güneş
gerekiyor. göre aynı dönemde atmosfere karbon salımı ve rüzgar enerjisini, savaş sanayini de denet
yüzde 70 artacak. Fosil yakıt tüketimi bakı leyen bu dev şirketler kontrol etmeye başla
Bir çevre düşmanı mından en büyük artış da doğalgazda ger dı. Aynı şirket, hem nükleer enerji hem de
Nabucco Projesi Türkiye ve içinde yer aldığı çekleşecek. Yenilenebilir enerjilerde de artış güneş enerjisine yatırım yapıyor.
coğrafyanın geleceği açısından sembolik bekleniyor. Ancak toplam artışla kıyaslandı
değer taşıyan bir proje. Türkçe yazılışıyla ğında uygarlığın fosil enerjiye olan bağımlılı “Talih kuşu” mu?
Nabukadnezar, Babil krallarına verilen bir ad. ğı katlanarak artıyor. Görünen o ki önümüz Enerji sorunu yoksulların gündelik talepleri
deki on yıllarda iklim değişikliğini değil tersi ile enternasyonalist taleplerin buluşacağı en
II. Nabukadnezar; tapınaklar, yollar, sulama
ne çevirecek bir yana kalsın, kötü gidişi dur nesnel mücadele alanlarından biri.
kanallarının yanı sıra karısının hatırına
duracak bir politika değişikliği için bile iyim Kapitalizm ayakta kalmak için fosil yakıtları
Babil’in asma bahçelerini inşa ettirmiş, impa
ser olmayı gerektirecek bir neden görünmü daha fazla tüketmek zorunda. Savaşlar, aske
ratorluğunun sınırlarını Suriye’den Mısır’a
kadar genişletmiş, Kudüs’ü de ele geçirerek yor. ri darbeler ve borsa spekülasyonlarıyla
halkını esir etmişti. Aradan geçen üç bin yılın tekeller insanlığın geleceği ile kumar oynar
Ekolojik kriz ken; boru hatları, silah ticaretinin, uyuşturu
ardından yine savaşlar, yok edilen kadim Ekonomik krize ekolojik kriz eşlik ediyor.
uygarlıklar, açlık ve sefalet üzerinden ege cu ve insan kaçakçılığının da yeni rotalarını
Kriz nedeniyle nükleer enerji yatırımlarının belirliyor. Yoksullar ve kardeş halklar açlığa
menlik kurmanın ve sömürünün adı değiş
ve fosil yakıt tüketiminin azalacağını ileri sefalete sürüklenirken, uzayan doğalgaz kuy
memiş oluyor. Bu kez, dünya haritasını sula
süren safdillerin bu ilişkiyi anlamaları için rukları, kabaran elektrik ve su faturaları yok
ma kanalları ve yollar değil boru hatları
son bir iki yıldaki gelişmelere bakmaları sulları bekliyor.
değiştiriyor. Ülkeler arasındaki sınırlar
derinliğine yeni bir boyut kazanıyor. yeterli. Kapitalizm krizini bir kez daha aşmak
için daha önceki kriz reçetelerinin yerini ala Türkiye’nin egemen güçleri, bu tablonun
Petrolü ve doğalgazı ülkeler ve giderek merkezine yerleşmek için fosil yakıtların
cak bir formül bulabilmiş değil. Ekolojik açı
insanlık için bu derece önemli kılan yüzeysel aktarma hatlarının kavşağı olmak için çırpı
dan yaratacağı yakın vadedeki tehlikelere ve
bir bakışla söylenebileceği gibi giderek aza nırken, Türkiye’nin başına bir “talih kuşu”
eni sonu tükenecek olmasına rağmen en
lıyor olması ve kaynakların kıtlığı değil, her konmuş olmuyor. “Gezegen riski”ni durmak
ilkel çözüm yöntemlerine başvurarak fosil
türden maddi ve manevi üretimin kapitalizm sızın katlayan bir gidişin sürdürülmesinden
yakıt tüketimine abanıyor. Bu nedenle sorun
koşullarında enerjiye ve fosil yakıtlara sımsı komisyon almak için yapılan hamlelerin bir
Nabucco'dan akacak gazın bulunmaması
kı bağımlılığı. Buhar makinesinin icadından “milli gurur” kaynağı olamayacağını topluma
değil. Kapitalizmin, kendi kurduğu denkle
bu yana enerji konusu hep kapitalist siste açıklamak Nabucco’nun boruları Anadolu
min dışında çözüm üretemeyeceği açık.
min birincil gündemi olageldi. Petrol ve topraklarını kat etmeden önce sosyalist
doğalgaz, bugün elektrik ve yakıt ihtiyacını Genel olarak enerji alanında temel yapısal hareketin karşısına dikilen en önemli görev
karşılamak yanında savaş sektörü, petro sorun, arz sorunu. Sistem bir yandan fosil lerden biri.
32 EKMEK & ÖZGÜRLÜK
Uluslararası
İtalya’da küresel kapitalist krize sermayenin çıkarlarını kollayan politikalarla yanıt veren Berlusconi hükümetini işçiler sokakta protesto ediyor
rın ve işçilerin “anlayışlı” dav lizmden ayrılma” programı artan bir bölümü ekonomik Parti’nin ATTAC’dan aldığı “her
ranması istendi. “Anlayış”la kas hazırladı. Önemli bir yankı bul koşullar nasıl olursa olsun çalı kese yeter” projesi henüz etkin
tedilen şuydu: Fazla çalışmak, madı. Kapitalizmden sosyalizme şamayacak. Çalışma saatinin sayılmaz, ancak bu yönde gelişi
gerekirse esnek çalışmak, toplu geçiş programının bile yankı bul azaltıldığı koşullarda bile artık yor.
sözleşmelerde düşük ücret artı madığı ülkede, kapitalizmin dev tam istihdam mümkün değil. İş
şına razı olmak... rilmesi çağrılarının hiç etkisi biyografisinin düz bir çizgi izle Gelişen kapitalizm karşıtlığı
olmadığı kolayca anlaşılabilir. mesi geride kaldı. Çalışma haya Almanya’da 1990’lara kadar sol
İşçiler ve sendikalar da “anlayış denilince akla Sosyal Demokrat
tına yeni girenleri ortalama bir
lı” davranarak böyle yaptılar, Herkese yeter… parti (SPD) ve Yeşiller gelirdi. Bu
kaç iş değiştirme ve en az üç kere
yapıyorlar. Kapitalizmin kriz döneminde durum artık önemli oranda
yeni meslek öğrenme ya da
sosyalistler neden güçlenemedi değişti ve sol denilince “kapita
Bu gibi durumlarda her ülkede bulunduğu alanda yoğun eğitim
ler? Yanıttan önce, sorunun yan lizme karşı olmak, kapitalizmin
olduğu gibi Almanya’da da işçile bekliyor. Bugün iyi bir işe sahip
lış olduğunu belirtmek gerekir. aşılması gerektiğine inanmak”
ri fabrikalara el koymaya çağı olmak, yakın gelecekte de aynı
19. Yüzyılda ve 20. Yüzyılın akla gelir oldu. Bu, önemli bir
ranlar oldu, herhangi bir yankı durumda olunacağını göstermi
büyük bölümünde insanlar kapi gelişme. Kapitalizme karşı olan
bulmadı. Sol Parti, hükümetin yor.
talizmle esas olarak üretim süre ların küçük olmayan bir kesimi
yüksek kredi vererek iflastan Asgari sosyal hakların herkes
ci içinde karşılaşırdı. Son 30 yıl nin Marksist ya da komünist
kurtardığı bankaların ve şirket için sağlanması önemli bir çö
dır böyle değil. Kapitalizm gün olmaması da başka bir önemli
lerin verilen kredi oranında dev züm yolu gibi görünüyor. Bura
lük hayatta da örgütlendi. Et özellik.
letleştirilmesini istedi. Bu talep da söz konusu olan, asgari bes
kileri uzun erimli olan günlük
bir oranda hayata geçti. lenme ve barınma olanakları de Çağdaş kapitalizmin analizinde
kültürün taşıyıcısı olan kültür
Kapitalizmde devletleştirmenin endüstrisinin büyük hızla büyü ğil. Temel eğitim ve sağlık hiz kapitalizm karşıtlarının en azın
emekçilerin kurtuluşuyla ilgisi mesi de bunun göstergesi. Sos metleri ve toplumsal yaşama ka dan bir kesimi belirli oranda
bulunmadığını biliyoruz. yalistler bu alana yeterince gire tılmayı sağlayabilecek asgari anlaşmış durumda. Tartışılan
mediler ve ekonomik alandaki gelir de buna dahil. Geniş anlam kapitalizmin nasıl aşılabileceği
Hükümet sosyal yardımları biraz da düşünülmesi gereken asgari
krizin toplumsal ve politik alana ve uygulanabilir alternatifler
artırdı, enerji fiyatları azaltıldı, sosyal hakların dünya çapında
yansımasındaki yavaşlık ve yeni konusu. Bu konuda bazı adımlar
bir kereye özgü olarak çocuklu uygulanmasını sağlayacak üre
engeller konusunda da genellik var, ama –aradan geçen yıllara
ailelere ekonomik yardım yapıl tim düzeyi Marx’ın döneminde
le çözümsüz kaldılar. rağmen henüz başlangıç sayılır
dı, bankalar faiz oranlarını biraz yoktu, artık var. Bu hakların baş lar. Buradaki sol, şimdilik konuş
düşürdüler. Endişeli bir şekilde Kapitalizmin son dönemindeki langıç olarak Avrupa Birliği dü mak ve yapmanın yollarını dene
durumun daha kötü olacağının değişen özelliklerinden hareket zeyinde sağlanması savunulu mek aşamasında. Kapitalizmin
söylendiği 2010 bekleniyor. le yeni saptama ve çabalar da yor. nasıl aşılabileceği ve seçenekleri
yok değil…
Almanya’da Eylülde genel seçim Konu henüz yeni olduğu ve konusunda bazen büyüyen bir iç
var. Sol Parti bankaların devlet Yedek sanayi ordusu kavramı uygulama yolları üzerinde yete kavganın varlığını da eklemek
leştirilmesini de içeren “kapita ortadan kalktı. Nüfusun gittikçe rince düşünülmediği için Sol gerek.
34 EKMEK & ÖZGÜRLÜK
Uluslararası
Ulusal sorun:
Bütünlük ve tutarlılık
Ulusal sorunda tutarlı programı olmayan sosyalist hareketler ulusalcı
odaklara dönüşüyor
Hakan Güneş
liyetçileri de kendi çıkarlarını savunma olan azınlık grupları ya da halkların hakları ertesinde yeni bağımsız ülkelerin de aç sefil
iddiasındadır ve burada kendi konumları ile nın, bunları temsil iddiasındaki siyasi önder horlanan yoksullar olarak tarih sahnesinde
çelişen başka çıkarlarla çelişkiye düşmeyi liklerin politikalarına kurban edilip edilme yerini almaları pek muhtemeldir. 20 yüzyıl
aslında peşinen kabul etmişlerdir. yeceğidir. Ne Barzani’nin Amerikancılığı Irak tarihi bunun sayısız örneği ile doludur.
Kürtlerinin haklarının tersinmesine vesile Bunun için sosyalist yaklaşım yani ulusal
Ama sosyalist sol için böyle söylenebilir mi?
kılınabilmeli ne de başka bir şey. Bu bakım kurtuluşu sosyal kurtuluşa bağlama çabası
Dünyanın bütün ülkelerindeki Troçkist,
dan örneğin Irak Kürdistan’ının Amerikancı üstün ve doğrudur. Ama bağımsız olduğu
Maoist Sovyetik, Latin, yeni vb tüm sol ekol
hükümeti ya da liderleri demek başka bir nuzda yeni Kürt, İran Azerisi, Uygur burjuva
lerin, partilerin çok önemli bir kısmının belli
şey, kukla devlet ABD işbirlikçisi Iraklı önderlikleri ezecek diye onları Türk, Fars ve
bir ülke ve belli bir azınlık, halk için istediği
Kürtler ya da Irak Kürdistanı demek başka Çinli egemen sınıfların şoven ellerinde yaşa
ya da istemediği şeyi, arada “ama” bağlacıyla
şeylerdir. maya itmeye hakkımız olduğunu hiç sanmı
gerçeklendirerek başka bir bölge için de
savunmadığını sayısız örnekte görmek Özellikle ulusalcı sol bu ayrımları önemse yorum.
mümkün. Sosyalist sol (tek ülkede sosya meden cümle kurmaya devam ediyor. Aslında solun birlikte yaşama ve gönüllü bir
lizm dünya devrimi tartışmalarından liktelik için mücadelesini güçlendirmenin
Bana göre bütün mesele ayrılık hakkı dahil
bağımsız olarak) tanımı ve iddiası gereği yeni bir enternasyonal ihtiyacı ile derinden
UKKTH prensibinin peşinen ve amasız kabu
evrensel bir politik doğru ile amasız fakatsız ilgisi vardır. Eşyanın tabiatı gereği enternas
lü ile gönüllü birlik için çalışmak arasındaki
hareket etmelidir. yonal sorununu çözememiş bir sosyalist
enternasyonalist bağın kurulmasından
Evet, ulusal sorunun her ülkede aldığı biçi geçer. hareketin hep bir yanının aksayacağı ortada.
min farklılığı ortada. Ancak belli ülkelerde Ancak tam da dünya solunun muhafazakar
Ayrılabilme hakkının bir hak olarak kabulü
değil ulusları aşacak evrensel bir kurtuluş laşan, ulusalcılaşan parti grup ve çizgilerinin
ona saygı gösterileceği anlamına gelir, ama
mücadelesi olarak sosyalizmin kimi taşıyıcı temsil ettikleri fikirler yeni bir enternasyo
ayrılığın tercih edileceği ya da gerekliliği asla
ları bugün sadece SSCB yıkıldığı için değil 21. nalin önünde engel olarak da duruyorlar.
buradan çıkarılamaz. Tersinden söyleyecek
yüzyılda da en önemli sorun ve çatışma Enternasyonal sorununu başka bir yazımın
konusu olan ulusal sorun gibi konularda olursak birliktelik için sonsuz bir çaba ama
son tahlilde ayrılık hakkı yönündeki karar konusu olacağından burada uzunca açmaya
tutarlı ve ikna edici bir programatik yaklaşım cağım. Ama bu noktaya son olarak şunları
ortaya koyamadıkları için ulusal odaklar eğilim ya da sonuca da tam bir saygı.
eklemeden olmaz: Yeni bir enternasyonal
haline gelmişlerdir. Dünyada ayakta kalan Bu bakımdan sosyalistler için ama özellikle sosyalist deneyimlerde en büyük ulusal
“sosyalist rejimler” ile ülkelerinde güç kaza egemen ulus sosyalistleri için aslolan bütün etnik gerilim ve şoven tahakküm aracı olan
nan sol grup ve akımlardan hangisinin ulu enerjisi ile ortaklık köprüleri kurmak, ortak “hangi dil ortak dil” sorusuna Esperanto dili
salcılıktan (isterseniz milliyetçilik deyin) zeminler geliştirmek, bir arada yaşamı gibi radikal bir öneri de dahil çeşitli çözüm
uzak durabilen bir hali var? savunmak ve bunun kültürel sosyal legal önerileri geliştirmeden ilerleyemez. Ortak
tüm altyapısı için mücadele etmektir. Tüm birimlerde gönüllü, bir arada yaşamı zehirle
Türkiye için en çarpıcı tersinden örneği bir bunlara rağmen ayrılık yolu açılacaksa emin
soruyla vereyim: Türkiye’de Kürtler için yen, dönüp dolaşıp hangi dilin ortak dil ola
olun bu egemen sınıf ile onun zulmünden rak konuşulacağı oluyor. Bu, konu bağlamın
savunduğunu İran Azerileri için savunabile başka türlü kurtulamayan mazlumlar arasın
cek kaç Türkiyeli sosyalist var? Ya da aynı daki başka her şeyden daha can alıcı bir
da olacaktır. Ayrılma sürecindekilere sosya
şeyi Doğu Türkistan için de savunabilecek sorundur. Çift dillilik ne kadar realize edile
list Türkiye ya da sosyalist Irak’tan ya da sos
olan? bilir? Başka seçenek var mıdır bunları
yalist Çin’den ayrılmak istiyor gibi yaklaşıla
konuşmak gerekir.
Elbette çok az! Azlığın sebebini “ama”dan maz. Kaldı ki böyle bile olsa oturup nerede
sonra kurulan cümlelerde arayabiliriz. sorun var ve ayrılmaya çalışılıyor diye konu Enternasyonale giden yol Kürtlere,
Sosyalistler ve komünistler ulusların kendi yu kriminalize etmeden düşünmek gerekir. Çeçenlere, İran Azerilerine, Uygurlara,
kaderini kayıtsız şartsız tanırlar” deyip Enternasyonal sorunu İrlandalılar ve sayısız diğerlerine aynı pren
“ama”ya başvuranlar ciddiye alınabilir şu O mazlumların bağımsız oldukları günün sipler bütünü ile yaklaşmaktan geçiyor.
argümanı savunurlar. Bu prensip son tahlil
de politik bir prensiptir ve proletaryanın çık
ralarına aykırı istek ve politikalar müsamaha
göremez”. Yani örneğin “Irak Kürtleri aslında Şincan’da ayaklanan Uygurlar’ın hak talepleri
ayrılabilirler ama ABD ile işbirliği yapıyorlar
sa ayılmaları emperyalizme hizmet eder” dünyadan beklediği yankıyı bulmadı
demek istemektedirler. Buyurun size Arap,
Türk ve Fars şovenizmine soldan destek.
Haziran ayında, Çin'in güneyindeki bir büyük gösterilere dönüştü.Sincan yöneti
Ayrılma hakkı fabrikada çıkan kavga sırasında iki Uygur mi, son olayların arkasında, ABD'de sür
Barzani SSCB’de yaşarken hangi prensipleri göçmenin Han Çinlilerince öldürüldüğü günde yaşayan Uygur lideri Rebiya
savunuyor idiyse ABD işgali altında da aynı haberlerinin ardından Urumçi’de gösteri Kadir'in bulunduğunu savunuyor. Uygur
şeyleri savunuyor. Nasıl Cemal Abdül Na ler başlamıştı. Çin güvenlik güçlerince gös gruplarsa, barışçı bir protesto eyleminin
sır’ın Arap milliyetçiliğini ellerindeki komü terilere yapılan müdahaleler ile gösterile devletin yürüttüğü bir şiddet eylemine
nist ve işçi kanını görmezden gelerek yıllarca rin biçimi hızla değişmişti. dönüştüğünü savunuyorlar.
nasıl antiemperyalist diye yuttuysak şimdi Uzun yıllardır gerginliklerin sürdüğü
Uygurlar, polisin, barışçı şekilde gösteri
tersinden aksini iddia etmek hakikaten tarih Sincan'da yaşayan Uygur nüfusun bir
yapanların üzerine, hedef gözetmeksizin
bilgisinden yoksunluktan başka bir şey ola bölümü Çin Halk Cumhuriyeti’den ve böl
ateş açtığını belirtiyorlar. Devam eden
maz. Burada önemli olan Barzani ya da bir gede çoğunluğu oluşturan Han Çinli
günlerde, birkaç yüz kişiyle başlayan pro
başka burjuva demokrat ulusal kurtuluşçu leri’nden bağımsızlık istiyor.
testolar, binlerce kişinin katıldığı
sunun ne olduğu ve olacağı değil. Önemli
36 EKMEK & ÖZGÜRLÜK
Uluslararası
İran’da 12 Haziran’da yapılan başkanlık seçimlerine hile karıştırılmasına karşı sokağa çıkan muhalefettin ön saflarında ka
uğraktır. Sürmekte olan İran dev nır. Belli bir siyasal hareketin
Siyaveş Azeri (*) riminin bütün taraflarca görülebi karakterini belirleyen şey belirli
len başat isteği İslam Cumhuriye bir sınıfın fiziki olarak bu hareket
İran’ın siyaset sahnesi, özellikle ti’nin devrilmesidir, İslam Cum te yer almasıyla değil hangi sınıfın
1979 Devrimi’nden bu yana üç huriyeti’ne “hayır”dır. hangi siyasal hareketinin ufkunun
ayrı sınıfsal siyasal hareketin kar bu siyaseti belirlediğine bağlıdır.
Devriminin karakteri
şılaşma alanı: Ulusalcıİslamcı Devrimler olumsuzlama hareket Bunu görmemek siyasal gelişme
hareket, Batı yanlısı ulusalcı hare leridir. Bir devrim ne istediğini leri, tarihsel dönüm noktalarını
ket, işçi komünizmi. ifade etmeden önce ne istemediği çözümlemede büyük yanılgılara
ni ortaya koyar. Devrimci durum düşmemize yol açar.
Ulusalcıİslamcı hareket Hamene
da siyasal erk sorunu yeniden Örneğin soldaki geleneksel meka
yi’den Rafsancani’ye, Musevi’den
toplumun gündemine girer, açık nik anlayış 1979 İran Devrimi’nin
Ahmedinejad’a, Karrubi’den So
bir soruya dönüşür. Bu çerçevede karakterini belirlemek için, devri
ruş’a, rejim yanlısı ama rejim dışı
devrim varolan siyasal düzenin me katılan kesimlerin sınıfsal
muhalefete (Ulusal Cephe, Tudeh
olumsuzlanması anlamına gelen köklerini kendince sıralayıp bu
Partisi, Fedai Çoğunluk vb.) büyük
“hayır”dır. Devrimlerin siyasal kesimlerden gelen öğelerin sayısı
bir siyasal aileyi kapsar. Batı yan
karakterini işte bu “hayır”ın içeri na bakarak devrimi “küçükburju
lısı ulusalcı hareket ise monarşist
ğinin hangi sınıfların siyasal hare va,” “ilerici pazar esnafi küçük
lerden “liberaller”e, cumhuriyet
ketlerinin ufkuyla doldurulduğu burjuva,” “gerici köylüküçük bur
çilerden meşrutiyetçilere kadar
belirler. Devrimlerin son sözünü juva,” vb. gibi sayısız anlaşılmaz
bir yelpazeyi temsil eder.
başta söylemelerini istemek, en nitelemelerle değerlendiriyordu.
Devrimci durumlarda burjuvazi iyi olasılıkla, safdilliktir, devrimle Aynı yanılgıyı günümüzde Ahme
nin bu iki siyasal hareketinin rin bu olumsuz özgüllüğünü tanı dinejad’a “oy veren” kesimlerin
kanatlardan birinin çevresinde mamak, devrimin toplumsal bir dokusuna bakarak, bu kesimlerin
toplanıp kenetlenmesi beklenebi süreç olduğunu görmemektir. fiziki olarak işçilerden oluştuğunu
lir bir durumdur. 1979 Devrimi Toplumsal sınıflar ile siyaset sınıf tespit ederek süregiden devrimin
bu sınıfsal işbirliğinin deneysel sal hareketler ve sınıfsal siyasal “küçük burjuva maceracıların ve
olarak gözlenebildiği tarihsel bir hareketler dolayımıyla bağlantıla züppelerin lastik yakma hareketi”
EKMEK & ÖZGÜRLÜK 37
olmadığını ileri sürüp hareketi bu hareketin “seçim sahtekarlı Halk tarafından bakıldığında ge
plaşıyor
telin ediyor ve Ahmedinejad’ın ğı”na karşı, İslami rejimin iki niş kitlelerin yalnızca rejimi
“antiemperyalist” olduğunu keş kanadı arasındaki çekişmenin devirmekle kalmayıp belirli radi
fedip “başat çelişki, ikincil çeliş bir yansıması olmadığı açıkça kal isteklerini de gerçekleştirme
ki” anlayışına uygun biçimde görüldü. Bunu hem devrimin peşinde oldukları görülüyor.
destekliyor. isteklerinde, hareketin kapsamı Devrimin kitlesel gösterilerde
ve boyutlarında hem de rejimin atılan sloganlarda açıkça dile
Rejime “hayır”ın anlamı?
tepkilerinde, rejim sözcülerinin getirilen 10 temel talebi var.
değin başarıyla aştı Oysa rejime hayır diyenlerin
“hayır”ı içeriğine bağlı olarak ifadelerinde görmek olanaklı. “Devrimin 10 buyruğu”
farklı anlamlara gelebilir. Rejim tarafından bakıldığında bu Katliamların sorumlularının
bir ölüm kalım savaşı olarak tutuklanıp yargılanması,
Örneğin, bu sadece Ahmedinejad görülüyor. Gerek HameneyiAh
kabinesinin düşürülmesi, medinejad kanadı gerek Rafsan Siyasal tutsakların serbest
Hameneyi kanadının tasfiyesi caniMusevi kanadı öncelikleri bırakılması,
anlamına gelebilir. İslam nin rejimin devrilmesini önle İdam cezasının kaldırılması,
Cumhuriyeti’nin göstermelik mek olduğunu dile getiriyor,
reformlar yaparak siyasal erki Zorunlu başörtüsü ve cinsel
karşı kanadın tasfiyesiyle bunu
bazı rejim dışı rejim yanlısı başarabileceğini öne sürüyor. ayrımcılığın sona erdirilmesi,
muhalefet güçlerine (Hajjarian, Ancak her iki taraf rejimi devir bütün cinsiyetçi, kadın karşıtı
Genci, Sazgara, vb.) devretmesi mek isteyen “mihraklara” karşı yasaların kaldırılıp kadın erkek
anlamına da gelebilir. yasal eşitliğinin sağlanması,
hiçbir şiddetten kaçınılmaması
İslam Cumhuriyeti’ne “hayır”ın gerektiği konusunda hemfikir. Dinin devletten, eğitimden,
içeriği sürmekte olan devrimin Ayukka çıkan işkence ve toplu yargıdan bütünüyle ayrılması,
taraflarının siyasal karakterin tecavüz olaylarında bile Musevi inanç ve inançsızlık özgürlüğü
den bağımsız değildir. Örneğin, cephesinin “kaygısı” İslami yöne nün kişisel hak olarak tanınması,
Halkın Mücahitleri açısından bu timin öz çocuklarının (kendi yan Kayıtsız koşulsuz düşünce,
olumsuzlama hareketi Recevi daşlarının) böyle uygulamalara ifade, toplanma ve gösteri, basın,
önderliğinde başka türden İslami tabi kalmaları, yoksa İslami yö grev, örgütlenme özgürlüğünün
bir yönetimin kurulması anlamı netime karşı çıkan, dolayısıyla sağlanması,
na gelir. dinden çıkmışların her türden
işkence ve istismara tabi kalma Dil, etnisite, ulusal kimlikler
Ancak geniş kitlelerin böyle yol den bağımsız eşit yurttaş hakları
larında bir sakınca görülmüyor.
arası istasyonlarda durmayacağı nın tanınması,
Ağustos başında yapılan “mahke
gün gibi ortada.
me” ve itiraf alma hokkabazlıkla Ayetullahlar ve rejim ele başla
Devrimler ve devrimci süreçler rına karşı bile Musevi’nin eleşti rının halkın malvarlığını yağma
dınlar büyük bir istek ve enerjiyle yer aldı diğer özgüllüklerinin yanı sıra risi bu insanlık dışı yöntemlerin lama ve çapulculuk suçlarından
siyasal sahnedeki güçlerin saflaş kullanılmasına değil rejimin sa yargılanması, halkın varlıklarının
olduğunu ileri süren ve devrime
masını ve konumlarının anlaşıl dık askerlerinin mahkemede bunlardan geri alınması,
sırtını dönen marjinal, ayakları
masını kolaylaştırırlar. Siyasal dinden çıkmışların yanına otur
yere basmayan sözümona radi Gönençli bir yaşamın koşulla
kal sol gruplarda görmek de ola güçler basitçe devrim ve karşı tulmasıydı.
rının ivedilikle oluşturulması,
naklı. devrim saflarına ayrışırlar.
Süregiden İran devriminde sözü Temel talepler Asgari ücretin derhal 1 milyon
Bu bakış bir devrimi “işçi devri edilen, örnekleri verilen burjuva Rejimin bu devrimi bir ölüm Tümen’e (1. 500 TL) yükseltil
mi” olarak tanımak için eylem zinin iki ayrı siyasal hareketinin kalım savaşı olarak algıladığının mesi.
lerde işçilerin sayısal üstünlüğü ilk adımda İslam Cumhuriyeti’ni, başka örnekleri de var: İki hafta
Halk açısından İslam Cumhu
nü görmek ister. Bu bakışa göre, son çözümlemede de burjuva dan beri başlayan futbol liginin riyeti’ne “hayır” bu asgari özgür
öyleyse, Britanya İşçi Partisi bur rejimi kurtarmak üzere devrim maçları seyircisiz yapılıyor. 21 lüklerin tesis edilmesi anlamına
juva partisi değil bir işçi partisi karşısında yer aldıkları açıktır. Eylül’de okullar ve üniversiteler geliyor. Halkın bu radikal istekle
dir, çünkü gerek üyelerinin bü Burjuvazinin devrime karşı, dev açılacak bu da rejimi kara kara rinin burjuvazinin hiçbir kanadı
yük çoğunluğunu işçiler oluştu rimi saptırmak, durdurmak ve düşündürüyor. Yüksek Öğrenim tarafından temsil edilemeyeceği
ruyor gerek işçilerin büyük burjuva rejiminin devamını sağ Kurumu’nun üniversiteleri bir açık. Devrimi başarıya ulaştırma
kesimleri seçimlerde bu partiye lamak için devrim yolu üzerinde dönem kapatma kararı alması nın, özgür, eşit bir toplum kur
oy veriyor. Aynı bakış soyalist sayısız istasyon tanımlayacağı, söz konusu. Zaten geçen dönem manın yolu halkın bu isteklerini
Ekim Devrimi’ne de baktığında sayısız engel konuşlandıracağı sonu sınavları bütünleme sınav derinleştirme, onları bu bayrak
bunun asil bir sosyalist işçi devri ortadadır. lar dönemine ertelenmiş, üniver çevresinde birleştirmeden geçi
mi olmadığını savlamak duru siteler erkenden kapatılmıştı. yor. Bu görev devrimi sayısız
munda kalıyor. Aynı bakış, işçi Devrimin başarıya ulaşıp ulaş Başka bir örnek Hameneyi’nin engelden ve dönüm noktasından
sınıfını toplumsal bir sınıf değil mamasıysa komünist solun hal geçen hafta bu hareketin “1979 selametle geçiren, burjuvazinin
mesleki bir kesim olarak gördü kın devrimci isteklerini ve İslam Devrimi’nin karikatürü” olduğu tanımladığı ve tanımlayacağı ara
ğünden, süregiden İran devri Cumhuriyeti’ni olumsuzlamasını nu dile getirmesiydi. Böylece istasyonlarında durdurulmasını
minde işçilerin sayıca üstün derinleştirmesi ve belirlemesine İslam Cumhuriyeti’nin en yüksek önleyen komünist sol güçlerin
olmadıklarına bakarak varolan bağlıdır. İran’daki devrimci hare makamı kendine özgü bönlüğüy beceri ve başarısına bağlı.
hareketi “eli açık” biçimde ket şimdiye değin burjuvazi tara le yükselmekte olan devrimin
Batı’ya ve burjuvaziye peşkeş fından önüne dikilen engelleri ayak seslerini duyduğunu dile * İran Komünistİşçi Partisi Ulus
çekiyor, bunun asil bir devrim başarıyla aştı. Daha ilk günden getirmiş oldu. lararası İlişkiler Bürosu Sekreteri
38 EKMEK & ÖZGÜRLÜK
Militarizme karşı
Kavramların dili
barış
Barış her somut durumda hükmedenlerce başka kılıklarda
gezdirilen bir değerdir.
kimin ağzından çıkarsa, onun çıkarlarının somut tarih
Mustafa Bayram Mısır sel ifadesi olduğunu/olabildiğini tarih yanlışlanamaz
şekilde göstermiştir.
Viranenin adı
Büyülü, yazık ki, varlığını ve büyüsünü karşıtından, Öyle ki; barışın Latince 'pax'tan gelen İngilizcesi 'pea
'savaş'tan alan bir sözcük bir 'barış'. Savaş denilince ce'tir ve İngilizce'de pax için “the kiss of peace” anlamı
aklımıza hemen güç, şiddet ve ölümler imgesel düzey da verilir; yani, barış öpücüğü, bazı sözlüklerde doğru
de üşüşüyor. İnsanlar yazılı ya da sözlü tarihe dökerek dan barışın eş anlamlısı olarak gösterilen 'Pax
anımsayabildikleri tüm geçmişlerinde savaşmış Romana', bu durumda 'Roma'nın barış öpücüğü' hali
olduklarını biliyorlar; barış, savaşmama halini göste ne dönüşür. Bugünkü Pax Americana gibi... Vaktiyle,
ren bir ütopya olarak gücünü bu basit hakikatten alı Pax Romana zamanlarının Roma'lı tarihçisi Gaius
yor. İnsanların çoğu, kesinlikle, genel olarak barıştan Cornelius Tacitus, kendisini evlat edinen babası
yanadır. Barışa inansalar ve onu arzulasalar bile aynı Agricola'yı anlattığı aynı adlı eserinde, emekliye ayrıl
insanların çoğu, içinde yaşadıkları toplumun sınıflara mış İngiliz askeri lider Calgacus'tan bu barış öpücüğü
bölündüğünü, bu sınıflardan birinin hükümran oldu nün ne anlama geldiğini nakletmişti: "Soygunculuk
ğunu, toplumun üzerinde onu da içererek yöneten bir yapmaya, asıp kesmeye ve yağmalamaya imparator
maddi güç, devlet yoluyla toplumdaki bölünmüş çıkar luk diye sahte bir isim verirler. Yarattıkları viranenin
ları bastırarak yönettiğini ve kendi çıkarlarına bağladı adını ise barış koyarlar." Binlerce yıldır, insanlık sınıflı
ğını; diğer güçlerle (modern kapitalizm ulusdevletler toplumlar içinde yaşamayı sürdürüyor ve dün gibi
şeklinde siyasal olarak yapılandıktan sonra, çağımızda bugünde dünyaya hükmedenlerin ağzından barış söz
devletlerle) kendi çıkarları için savaşa girdiğini ya bil cüğünü duyduğumuzda gözlerimiz bir virane görüyor:
mezler ya da bilmezden gelirler. Clausewitz'in sözüyle, Birinci ve İkinci Dünya Savaşları ardından barış, vira
“savaş, siyasetin başka araçlarla sürdürülmesi” oldu neye dönmüş Avrupa'da gezmişti; bugünde
ğundan, sınıflı toplumlar tarihi içinde barış tıpkı Afganistan, Irak, Filistin ve irili ufaklı etnik savaşlarla
özgürlük, eşitlik, kardeşlik evrensel değerleri gibi, her Kara Afrika gözlerimizin önünde...
somut durumda hükmedenler tarafından başka kılık Barış ütopyası, iki güç arasındaki çatışmalı durumun
larla gezdirilen bir değerdir. Bu evrensel değerlerin, sonlandırılması değil sadece, birbirine benzemeyenle
rin de belli bir uzlaşısını, güçleri kişiselleştirerek söy
lersek 'iyi geçinmeyi' de; Arapçası 'sulh'tur
Türkiye'de Mustafa Kemal'in sözü olarak sıkça kamu
sal sergilemeye uğramış olan “yurtta sulh, cihanda
sulh” vecizesindeki sulh uzlaşma anlamını da içeriyor.
Tietze'den öğrendiğimize göre eski Türkçe'de de biri
siyle iyi geçinmek, uyuşmak anlamlarındadır. Bugün
Desen: Pablo Picasso, Barışın Yüzü
Servet Düşmanı
da asistanın asistanı olarak iş bul
duğu yayınevinden bir dosya geli
yor Ella'ya. Batılıların Rumi dedik
leri Mevlâna ile Şems arasındaki
"emsalsiz dostluğu" konu edinen
En büyük kim?
tarihi bir roman. Tahmin edebilece
ğiniz gibi, Ella romanı okumaya
başlayınca yazarı Aziz'i de merak Meclis başkanlığı koltuğunu eski adalet Ataköy sahili TOKİ tarafından satışa çıkarıl
ediyor ve internet üzerinden yazış bakanlarından Mehmet Ali Şahin'e kaptıran dı. Bodrum'un en manzaralı sahillerine pan
maya başlıyorlar. İki paralel hikâye Köksal Toptan, "mahkeme kadıya mülk siyon ruhsatıyla kaçak yazlıklar inşa ediliyor.
yaşanıyor pembe kapağın altında: değil" demiş ayrılırken. Dikkat ettim de bu Göcek'te günübirlik turlar düzenleyen ticari
Şems ile Rumi'nin tutkulu dostlu atasözünü akepeliler pek seviyorlar; her fır teknelerin koylara girişi çeşitli bahanelerle
ğuyla Aziz'le Ella'nın yazışmaları, satta kullanıyorlar. "Elini çabuk tut; memle kısıtlanıyor; asıl gerekçe yat sahiplerinin
kavuşmaları. Bunların paralel yürü kete edeceğin hizmetleri erteleme!" mana halkla birlikte denize girmek istememesi.
yeceği varsayılıyor ama tuhaf, sında olmalı. Unakıtan bile söylemiş vaktiyle.
Hürriyet gazetesi de "en iyi 10 mavi bayraklı
anakronik durumlar nedeniyle tre Unakıtanların kurduğu aile şirketi ilk 500
plaj"ı saptamış ve Cumartesi ekine rengâ
nin raydan çıktığı da olmuyor değil. sanayi kuruluşu arasına girerek bu yıl herke
renk koymuş. Sakın ola, "Bize en yakını
Kocasıyla Rumi'nin samimiyetin se şapka çıkarttı malum.
neredeymiş?" diye heves edip çantanızı top
den bunalan Şems'in karısı şöyle "Kadı"yı duyunca aklıma "Konya kadısı"nın lamaya yeltenmeyin zira masmavi sularda
bir cümle kuruyor örneğin: hikâyesi geldi, size de anlatayım: Efendim, çoluk çocuk serinlemek öyle kolay bir şey
"Kocamın mutsuz olması pahasına zamanın birinde ölmek üzere olan yaşlı bir değil. Bu on plajdan sadece üçü halka açık.
benim yanımda kalmasını, gözü adam oğluna iki teneke altınla bir vasiyet Yani belediyeler tarafından işletildiği için
mün önünde olmasını mı isterim, bırakmış. Oğlu altın dolu tenekelerden birini ücretsiz ya da küçük bir ücretle plaja girile
yoksa benim mutsuzluğum pahası dilediği gibi kullanacak; ötekini ise eşkiyalığı biliyor. Geriye kalan yedi plaj da otellerin,
na özgür ve bağımsız olmasını mı?" bırakması koşuluyla memleketin en büyük tatil köylerinin sınırlarına dahil! Çoğuna otel
13. yüzyılda ve her yüzyılda yaka eşkiyasına teslim edecekmiş. Bu vasiyeti müşterilerinin dışında günübirlik girişler
mızı bırakmayan Cosmopolitan der yerine getirmek üzere yola koyulan delikan yasak. Gazete, büyük bir otelin Göcek'teki
gisinin klişeleri! Ucuzundan, bedel lı, "en büyük eşkiya kimdir, nerededir?" diye plajını şöyle ballandırıyor:
ödemeden zahmetsizce edinilen epeyce sorup soruşturduktan sonra Hasan
Dağı'na varmış. Yörenin en namlı eşkiyasına "280 metre uzunluğunda özel bir plaj (...)
Yeni Hayat'lar. Bir gün bir kitap İçinde üç iskele var. Otel müşterileri, golf
okursun hayatın değişir. Yüreğinin anlatmış durumu. "Haşa!", demiş adam,
"benden büyük Konya kadısı var. O varken arabalarıyla 5 dakika süren bir yolculuk yap
Götürdüğü Yere Git. Ella da atlıyor tıktan sonra plaja ulaşıyor. Plajın arkası, çam
İskoç asıllı asıl adı başka Aziz'in bize düşmez."
ormanlarıyla kaplı. Denizin kıyıdan itibaren
motosikletinin terkisine. Konya'ya Konya'ya mevsimin ilk karı yağarken bizim derinleştiği koy, mavi yeşil rengiyle dikkat
gidiyorlar. (Daha doğrusu geliyor ki kadı efendinin huzuruna çıkmış, anlatmış çekiyor. Dışarıdan giriş yok."
lar.) Aziz esmer, uzun saçlı, gizemli, maruzatını. Kadı anlayışlı bir adammış. "O
romantik, böyle Che Guevera sure bir teneke altını gönül rahatlığıyla bana vere Anlaşılan o ki işgal edilen sahil otelin önünde
tinde bir semazen derviş. Parada bilirsin", demiş. "Fakat ben bir devlet görev bile değil. Oysa Anayasa'nın 43'üncü madde
pulda gözü yok. Bir lokma bir hırka. lisiyim. Yarın öbür gün, bu parayı nereden sinde, "Kıyılar, Devlet'in hüküm ve tasarrufu
Öyle! bulduğumu soracak olurlarsa ne derim? İyisi altındadır. Deniz, göl ve akarsu kıyılarıyla,
mi, bir alışveriş yapmış gibi görünelim; ben deniz ve göllerin kıyılarını çevreleyen sahil
Sufiliğin kırk kuralı sana bir şey satmış olayım." şeritlerinden yararlanmada öncelikle kamu
Elif Şafak satır aralarına sufiliğin yararı gözetilir", diye yazıyor. Ortada bir
kırk kuralını serpiştirmiş. Şükür, Pencereden görünen bereketli Konya ovası "yarar" olduğu kesin de kamusallığı çok su
teslimiyet ve sabır telkin ediliyor nı göstermiş. Bu toprakların çoğu kadıya ait götürür!
çoğunda. Rabbin noksanlarımızla miş meğer. "Ben sana ekinlerin üzerini örten
kar tanelerini satmış olayım; sen de karşılı Bir iki taneyle sınırlı da olsa listedeki yasaklı
ayrı ayrı uğraştığı vazediliyor: "Tek
ğında altınları ver", demiş. Sözleşmeyi yazıp plajlardan günübirlik yararlanma imkânı
tek herbirimiz tamamlanmamış bir
imzalamışlar. Bir teneke altını teslim eden var. "club resort bilmemnere"ye dışarıdan
sanat eseriyiz. Yaşadığımız her
delikanlı çıkmaya hazırlanırken kadı dur gelenler kişi başı 150 Euro ödüyorlarmış
hadise, atlattığımız her badire
durmuş: "Dur bakalım! Sana sattığım karları örneğin. Devamı da var: "25 Euro ek ücret
eksiklerimizi gidermemiz için
toplamadan nereye gidiyorsun?" Aman ödeyerek alakart menülerden yararlanmak
tasarlanmıştır." Kapitalizm insanı
zaman demeye kalmadan "senin kar tanele mümkün. Koyun karşısındaki adaya kanoyla
öylesine değersizleştirip hiçleştir
rinin benim toprağımda ne işi var efendi!", gidip tavşan besleyebilirsiniz." Bu 150
miş ki Allah katında özel ve biricik
diye gürlemiş kadı. Delikanlı bakmış ki Euro'luk kişi başı ücret günlük mü, aylık mı
olduğumuzu düşünmek anlaşılan
pabuç pahalı. Kendi payına düşen ikinci yoksa sezonluk mu, kanoyla gidilen adadaki
iyi geliyor. Bizi eleştirmeden, yargı
tenekeyi de vermeye razı olmuş çaresiz. tavşanlar ayrıca bilet kesiyorlar mı, orasını
lamadan, kusurlarımızı görmeden
Evine dönerken borçlu çıkmadığına şükredi tam anlayamıyoruz.
Aziz'in Ella'yı sevdiği gibi koşulsuz
yormuş.
sevecek bir erkeğin ya da kadının Bu otellerin lobisine doluşup "biz de bura
günün birinde çıkıp geleceğine "Elleri bağlanmış yurdumun / her dan denize gireceğiz", diye tutturan birileri
inanmak da öyle. Arka kapağın sağ yanı işgal altında." çıkmaz mı? Ya da, pansiyon kılıfındaki yazlık
alt köşesine yapıştırılan ondokuzli Denizlerin, kıyıların, akarsuların, ormanların evlerin kapısına dayanıp ısrarla boş oda iste
radoksankuruş etiketi bunun için talanı sürüyor. İstanbul/Bakırköy bölgesinin yen? İşgali tersine çevirmenin, bizim olanı
büyük bir bedel sayılmıyor. tek doğal kıyı şeridi olan 95 bin metrekarelik geri almanın zamanı gelmedi mi?
42 EKMEK & ÖZGÜRLÜK
Pink Floyd’un “Duvar”ıyla aynı adı taşıyan film, gençleri duvardaki tuğlalardan biri olmak üzere yetiştiren eğitim sisteminin yabancılaştırıcılığının sert bir eleştirisiydi
Evrimi
yaratılışçılarla
tartışmanın
âlemi yok!
Evrim kuramının yanısıra okullarda “yaratılışçılık”
okutulacaksa, kimyanın yanısıra simya, tıbbın yanısıra
karabüyü, astronominin yanısıra astroloji de okutulsun!
yapılmış açık bir saldırı olarak görülüyordu... Öyley
Mustafa Arslantunalı
di de.
Sonraki yüzyıllarda, modern bilimin gelişmesine
paralel olarak, Kilise kozmoloji alanındaki iddialı
duruşunu sessizce tek etti... Bu süreç tipik bir hale
Derler ki, evrenin determinist yasalara tabi olduğu
geldi zamanla: Bilim, dinin işgal ettiği bir alana iliş
nu düşünen, yani bütün yasalarını çözdüğümüzde
kin bir şeyler ortaya koyunca önce çatışma çıktı,
evrende olan biten her şeyi önceden kestirebilece
sonra din birkaç adım geri çekilmek zorunda kaldı...
ğimizi ileri süren ünlü matematikçi PierreSimon
Laplace, beş ciltlik yapıtında niye Tanrı sözcüğüne Geri çekilmenin binbir yolu vardı. Bu yollardan bazı
bir kez bile yer vermediğini soran Napoleon’u, larını, din adamlarıyla çatışmak istemeyen ya da ken
“böyle bir hipoteze gerek duymadığını” belirterek dileri de inançlı olan bilim adamları da açtılar.
cevaplamıştır. Newton’ın evreni de Laplace’ınki gibi tanrısal her
Laplace’ın determinist dünyasında fizikçi ya da hangi bir güce ihtiyaç duymaz, ama Newton bu evre
matematikçidir tanrı. O nedenle, tanrıya evrenin nin bir saat gibi işlemesi için ilk hareketi tanrının
işleyişi için ilk hareketi sağlamak gibi bir paye sun sağladığını söylemişti. Laplace’ın aksine sebepsonuç
muş olan uzlaşmacı Newton’ın yanında Laplace ilişkisi bulamadığı alanlarda tanrı kavramına başvur
kibirli bir ateist olarak göze batar. maktan çekinmeyen biriydi, ayrıca bu ‘jest’in karşı
tarafa haysiyetli bir geri çekiliş imkânı sunduğunu da
Öte yandan Laplace’ın cevabı, bilimsel etkinliğin gözden kaçırmamalı.
kendisini tanımlar bir yanıyla: Bilim, tanrı ya da
başka bir ruhani varsayıma gerek duymaz, çoğu din Saat gibi işleyen bir evren için bir saatçiye ihtiyaç
adamı olan modern bilimin öncüleri için de böyley vardı. Newton gibi bilim adamları dine her zaman
di bu... Bilim ateist değildir, dinsiz de değildir: belli bir saygıyla yaklaştılar ama bir faaliyet alanı
Kısaca, dinle, doğaüstü güçlerle bir alışverişi yoktur olarak bilimin kendisi sürekli olarak dinin alanını
onun. Bilimsel teoriler, o teorileri oluşturanlar neye daraltmaya devam etti.
inanırlarsa inansınlar, dinsel inanışlardan ve ahlaki
Evrim dine karşı
normlardan bağımsızdırlar. Bağımsız değillerse,
Charles Darwin papaz olmak üzere yetiştirilmiş, dini
Resim: Havva, Albrecht Durer, 1507
Melek Göregenli
EKMEK&ÖZGÜRLÜK Ağaoğlu, Yeşim Dinçer, Hakan Günver, Ertuğrul Kürkçü, Osman Soyer, Haluk Yurtsever N Yayın Kurulu: Can Atalay, Erdal Çınar, Muhsin Dalfidan,
Kaya Eker, Hakan Günver, Ali İleri, Kenan Kalyon, Vakkas Kılıç, Şaziye Köse, Ertuğrul Kürkçü, Haluk Yurtsever N Basıldığı Yer: Estet Ajans
Matbaacılık, Tel: 0212 565 1774, Merkezefendi Mh. Fazılpaşa Cd. 4. Zer San. Sit. No.16726, Topkapı/istanbul N Yönetim Yeri: Katip Mustafa Çelebi
S İ Y
Mahallesi, Tel Sok. No. 28, Kat 3, Beyoğlu-İstanbul N İnternet sitesi: www.ekmekveozgurluk.net N Tel: 0212 293 6220
A S İ G A Z E T E Ö Z E L S A Y I S I
Güler Zere’ye
özgürlük!