Geometryczne podstawy obrbki CNC.

Ukady wsprzdnych, punkty

zerowe i referencyjne. orekcja narzdzi
! Geometryczne podstawy obrbki CNC
!.!. Ukady wsprzdnych.
Ukady wsprzdnych umoliwiaj dokadne opisanie wszystkich punktw na
powierzchni i w przestrzeni. Rozrniamy ukady:
a) Ukad wsprzdnych prostoktny.
Rysunek . Ukad wsprzdnych prostoktnych.

!) Ukad wsprzdnych !ie"unowych.

Rysunek #. Ukad wsprzdnych !ie"unowych.

$ ukadzie prostoktnym punkty powierzchni ustala si poprzez podanie pary wsprzdnych

% &'y) lu! w ukadzie przestrzennym % &'y'z) (rzykady przedstawiaj rysunki ' #' ).
Ukad wsprzdnych !ie"unowych charakteryzuje si tym e punkty opisujemy
poprzez podanie odle"o*ci czyli promienia r do punktu pocztkowe"o oraz kt

.
Rysunek ). Ukad wsprzdnych przestrzenny.

!." Ukady wsprzdnych maszyny i przedmiotu obrabiane#o.

+e,inicja ukadu wsprzdnych o!ra!iarki -.- uzaleniona jest od jej konstrukcji.
/rezarki posiadaj o* wrzeciona oznaczon 0 z tym e dodatni znak wsprzdnych
wystpuje "dy narzdzie przesuwa si od materiau w kierunku "rnym. $ przypadku osi 1 i
2 zwroty dodatnie wystpuj "dy stojc przed maszyna widzimy narzdzie ktre
przemieszcza si w prawo 3 1 za* 32 "dy narzdzie odjeda od o!serwatora.
Rysunek 4. 5sie ,rezarki pionowej.

Rysunek 6. 5sie ,rezarki poziomej.

7okarki -.- o* wrzeciona jest osi 0 i pokrywa si z osi o!rotu. (rostopadle do 0

znajduje si o* 1. 5djazd narzdzia od materiau o!ra!iane"o opisuje si poprzez
wsprzdne dodatnie % 30' 32).
Rysunek 8. 5sie tokarki.

Ukad wsprzdnych maszyny jest ustalany przez producenta i jest niezmienny

Rysunek 9. Ukad wsprzdnych o!ra!iarki %,rezarka).

Rysunek :. Ukad wsprzdnych przedmiotu

o!ra!iane"o % ,rezarka).

Ukad wsprzdnych przedmiotu

o!ra!iane"o ustala pro"ramista. (ooenie
je"o moe !y; zmienne w zaleno*ci od
wykonywanej cz*ci.
!.$ %ymiarowanie cz&ci do obrbki CNC.
$ymiarowanie cz*ci mona wykona; dwojaki spos!
a) wymiarowanie a!solutne
Rysunek <. $ymiarowanie a!solutne.

%ymiarowanie abso'utne pole"a na

przyjciu !azy od ktrej okre*lamy
wszystkie wymiary.
!) wymiarowanie inkrementalne
Rysunek =. $ymiarowanie inkrementalne.

%ymiarowanie inkrementa'ne pole"a

na tym i koniec wymiaru poprzednie"o
jest pocztkiem nastpne"o.
5!ydwie metody s do!re jednak wymiarowanie a!solutne posiada wicej zalet do ktrych
mona zaliczy;
tolerancje wymiarw nie sumuj si'
zmiany wymiarw nie maj wpywu na nastpne wymiary'
!dy jednych wymiarw nie prowadz do !dw kolejnych wymiarw.
!.( )b'iczanie wsprzdnych.
(odczas okre*lania wsprzdnych przedmiotu naley dokona; rnych o!licze> +o te"o
celu uywamy zaleno*ci wystpujcych w trjkcie.
/i"ura ta skada si z wierzchokw ?' @' -' katw
' '
i !okw a'!'c.
Rysunek . 7rjkt rno!oczny.

Aumma ktw w trjkcie wynosi :=

o
czyli
majc dane dwa kty mona wyliczy; trzeci.
*rjk+t prostok+tny
Rysunek #. 7rjkt prostoktny.

$ trjkcie prostoktnym moemy o!liczy; du"o*; !rakujce"o !oku majc dane dwa
pozostae stosujc twierdzenie pita"orasa.
a
"
,b
"
-c
"

skd: aB
# #
b c
!B
# #
a c
cB
# #
b a +
.unkcje try#onometryczne.
/unkcje try"onometryczne opisuj zaleno*ci pomidzy ktami i !okami trjkta
rwno!oczne"o. Cajc dany jeden !ok i kt moemy wyliczy; dru"i. (onisze zaleno*ci
przedstawiaj rysunki.
Rysunek ) . /unkcja sinusa.

Rysunek 4 . /unkcja cosinusa.

Rysunek 6 . /unkcja tan"ensa

.
(rzykady zastosowa> ,unkcji try"onometrycznych i twierdzenia pita"orasa.

c/ 0unkty zerowe i referencyjne obrabiarek CNC

0unkt zerowy obrabiarki je#o poo1enie jest stae niezmienne
, okre&'one przez producenta.
0unkt zerowy przedmiotu obrabiane#o okre&'aj+cy pocz+tek
ukadu wsprzdnych cz&ci obrabianej usta'any przez
pro#ramist.
0unkt referencyjny jest to punkt wyj&ciowy obrabiarki
su1+cy do kontro'i ruchw przedmiotu obrabiane#o i
narzdzia. 0o w+czeniu obrabiarki na'e1y na nie#o najecha2
wrzecionem.
0unkt odniesienia narzdzia jest to punkt stay 'e1+cy na
saniach narzdziowych wz#'dem ktre#o okre&'a si
wymiary narzdzia w zamocowaniu.
0unkt ustawienia narzdzia
0unkt chwytu narzdzia
0unkt wymiany narzdzia jest to punkt w ktrym mo1e
nast+pi2 bezko'izyjna wymiana narzdzia okre&'any jest przez
operatora 'ub pro#ramist.
Rysunek 8. Usytuowanie punktw charakterystycznych o!ra!iarki D tokarka.

Rysunek 9. Usytuowanie punktw charakterystycznych o!ra!iarki D ,rezarka

.
" orekcja narzdzia.

+ziki warto*ciom korekcyjnym mona zapro"ramowa; o!ra!iark !ez ponownych
zmian w procesie wynikych z zuywania si narzdzia % np. *cieranie). 5!ra!iarka sama
dokonuje odpowiednich korekt zwizanych z du"o*ci narzdzia' promieniami ,rezw
pytek wieloostrzowych.
orekcja du#o&ci narzdzia przy frezowaniu i toczeniu.
Eorekcja du"o*ci narzdzia dotyczy pewne"o punktu odniesienia umoliwiajce"o
wyrwnanie warto*ci zadanej i rzeczywistej du"o*ci narzdzia powstaej przez
zeszli,owanie elementw skrawajcych. +u"o*; ta musi !y; znana ukadowi sterowania.
$ tym celu o!owizkowe jest dokonanie pomiaru narzdzia czyli zmierzenia odle"o*ci
pomidzy ptk. @ i wierzchokiem narzdzia %rysunek :' <).
Rysunek :. $arto*ci korekcyjne narzdzia ,rezarskie"o

.
Rysunek <. $arto*ci korekcyjne narzdzia tokarskie"o

Fdzie:
@ G punkt odniesienia narzdzia
H G du"o*;
R G promie> narzdzia ostrza' narzdzia ,rezarskie"o
I G odle"o*; w kierunku osi 1 pomidzy punktem odniesienia i teoretycznym punktem
wierzchoka ostrza.
orekcja promienia narzdzia
?!y narzdzie wykonao z du dokadno*ci zapro"ramowany kontur' punkt *rodkowy
narzdzia musi przemieszcza; si rwnole"le do zapisane"o w pro"ramie toru. 7or ruchu
jest krzyw rwnole" od krzywej.
Ukad sterowania o!licza tor ruchu punktu *rodkowe"o narzdzia ,rezarskie"o.
(odstawow in,ormacj do o!licze> jest promie> dane"o narzdzia znajdujcy si w
pamici o!ra!iarki. 5!r!ka moe od!ywa; si w dwojaki spos! %dwie moliwo*ci
pooenia narzdzia) dlate"o ukad starowania .- musi otrzyma; in,ormacje czy o!r!ka
nastpi na lewo czy prawo od zapro"ramowane"o konturu.
Rysunek #=. $ierzchoki i tor ruchu podczas ,rezowania
wewntrzne"o.
Rysunek #. $ierzchoki i tor ruchu podczas
,rezowania zewntrzne"o.
Rysunek ##. (rzykady o!r!ki w prawo i lewo.
orekcja promienia ostrza
$ czasie o!r!ki ukad sterowania dokonujc wielu o!licze> !dzie kierowa
narzdzie po zarysie o!liczonym na podstawie teoretycznej krawdzi narzdzia. (oniewa
nie zostaj wtedy uwz"ldnione rzeczywiste wymiar narzdzia.
Rysunek #). (rzej*cie narzdzia po stoku.
Rysunek #4. (rzej*cie narzdzie .
?!y ukad sterowania dokona odpowiednich korekt a co za tym idzie przedmiot zosta
wykonany z"odnie z wymiarami naley speni; trzy zaoenia:
promie> ostrza narzdzia musi !y; zapisany w pamici korekcyjnej ukadu
sterowania -.-.
pooenia ostrza narzdzia musi !y; znane ukadowi sterowania -.-
kierunek o!r!ki przy pomocy narzdzia w odniesieniu do konturu musi zosta;
zapro"ramowany w pro"ramie.
Je!y ukad sterowania !y w stanie wyliczy; rzeczywisty punkt krawdzi ostrza opisuje si
naroe ostrza przez podanie warto*ci K i E ktre podajemy w czasie pisania pro"ramu.
Rysunek #6. $ektor warto*ci promienia ostrza
c) 5strze teoretyczne
d) 7eoretyczny wierzchoek ostrza
e) 5strze rzeczywiste
,) $ektor warto*ci promienia ostrza
") R promie> ostrza
3iteratura
. (odstawy o!r!ki -.- rea C7A
(owysza prezentacja zostaa wykonana na podstawie i wykorzystaniem wiadomo*ci i
rysunkw znajdujcych si w pozycji nr .