Trasowanie

Wiadomoci oglne
Trasowaniem nazywa si czynnoci wyznaczania na

powierzchni pwyrobu (blachy, odlewu, odkuwki)

rodkw i okrgw k, osi, obrysw warstw
przewidzianych do obrbki i wykrelanie rozwini
elementw konstrukcji stalowych z zachowaniem
wymiarw wskazanych na rysunkach warsztatowych.
Rozrnia si trasowanie paskie (na paszczynie)
oraz trasowanie przestrzenne (w odniesieniu do baz
technologicznych, wedug ktrych cz ustawia si na
obrabiarkach).

Trasowanie na paszczynie
Jeeli

czynnoci traserskie wykonuje si na

paszczynie, np. na blasze, to mamy do czynienia z
trasowaniem paskim, ktre jest pewn odmian
krelenia. Trasowania mona rwnie dokonywa na
pytach, stali ksztatowej, odkuwkach, nieobrobionych
odlewach itp. Materiay te musz mie wymiary
wiksze od wymiarw przedmiotu podanych na
rysunku technicznym o tzw. naddatek na obrbk.

 Rysik - stosowany do wykrelania na trasowanym

przedmiocie linii wedug liniau lub wzornika,

 suwmiarka traserska z podstaw, stosowana do

wyznaczania linii poziomych

 znacznik skadajcy si z podstawy, supka i rysika,

stosowany rwnie do wyznaczania linii poziomych

 cyrkle traserskie stosowane do trasowania okrgw

k, budowy ktw, podziau linii itp.,

 punktak stosowany do punktowania wyznaczanych

linii,

 linia traserski z podstaw jako przyrzd pomocniczy

znacznika i cyrkli.

 ktownik stosowany do wyznaczania linii pionowych i

poziomych,

 rodkownik stosowany do wyznaczania rodka na

paskich powierzchniach przedmiotw walcowych,

 pryzma traserska uywana jako podstawa podczas

trasowania niektrych przedmiotw walcowych.

Przygotowanie powierzchni do
trasowania
Przed przystpieniem do trasowania naley:
sprawdzi jako i stan materiau przeznaczonego do

trasowania, zwracajc szczegln uwag na porowato,

skrzywienia, pknicia i inne widoczne wady.
sprawdzi gwne wymiary materiau, grubo jego
cianek, rozstawienie wgbie lub wypukoci, odlegoci
otworw od krawdzi itp.,
sprawdzi prawidowo naddatkw na pniejsz obrbk.
pomalowa materia w celu zwikszenia widocznoci
trasowanych linii.

 Do malowania odleww lub duych przedmiotw

nieobrobionych stosuje si kred rozrobion w wodzie

z dodatkiem oleju lnianego. Przedmioty stalowe lub
eliwne obrobione maluje si roztworem wodnym
siarczanu
miedzi.
Na
tak
przygotowanych
powierzchniach nanoszone linie s widoczne i trwae.
Po przygotowaniu powierzchni wybiera si podstawy
(bazy) traserskie.

 Podstaw (baz) nazywa si taki punkt, o lub

paszczyzn, od ktrej odmierza si wymiary na

przedmiocie. Przy trasowaniu na paszczynie
podstawami s zwykle dwie osie symetrii lub zamiast
nich dwa obrobione boki. albo jeden bok obrobiony i
prostopada do niego o symetrii.

Stanowisko do trasowania na
paszczynie
Miejscem pracy trasera jest st traserski wyposaony

w pyt, ktrej paszczyzna jest rwna i bardzo dobre

obrobiona. Pyty traserskiej nie naley uywa do
adnych innych celw poza trasowaniem. Naley j
utrzymywa w naleytym stanie, a po skoczonej
pracy zabezpieczy przed uszkodzeniem, np. przez
zaoenie drewnianej pokrywy.
Pyta traserska, zwykle wykonana z eliwa, jest do
cika i usztywniona od spodu ebrami. Do ustawiania
przedmiotw na pycie uywa si pryzm, klockw i
podkadek traserskich.

 Stanowisko robocze trasera

jest wyposaone w
narzdzia traserskie, ktre powinny by tak
rozmieszczone, aby praca z nimi nie powodowaa
straty czasu na zbdne czynnoci.

 Pomieszczenie (lub wydzielona powierzchnia w hali

produkcyjnej), w ktrym znajduj si stanowiska

traserskie, nazywa si traserni. W produkcji
jednostkowej i maoseryjnej traseria stanowi odrbny
dzia, natomiast w produkcji seryjnej stanowisko
traserskie umieszcza si w linii produkcyjnej.

Technika trasowania na
paszczynie
Trasowanie rozpoczyna si zwykle od wyznaczenia

gwnych osi symetrii przedmiotu. Jeeli zarys

przedmiotu skada si z odcinkw linii prostych i
krzywych, to najpierw wykrela si linie proste, a
nastpnie czy si je odpowiednimi ukami lub
krzywymi. Poniewa podczas obrbki wyznaczone
linie mog si zetrze, wic eby mona je byo atwo
odtworzy, punktuje si wszystkie przecicia tych linii
oraz rodki okrgw, uki i dusze rysy w odstpach co
20-50 mm. Rysy krtkie, uki i okrgi punktuje si w
odstpach co 5-10 mm.

 Wymiary odmierza si za pomoc przymiaru lub

cyrkla wedug rysunku technicznego.

 Na rys. przedstawiono waciwy kt nachylenia rysika

5 podczas nanoszenia linii.

 Kolejne fazy ustawiania punktaka na rysie

Trasowania gwnych osi symetrii

Trasowania gwnych osi

symetrii przedmiotw paskich

o zarysach prostoktnych
dokonuje si nastpujco:
przedmiot ukada si na pycie
traserskiej i za pomoc ostrego
cyrkla 2 dzieli si przeciwlege
boki przedmiotu na poow a
nastpnie czy si przeciwlege
punkty podziau. Otrzymane
odcinki prostych bd osiami
symetrii przedmiotu.

 Wykrelanie okrgw i lukw wykonuje si za

pomoc ostrego cyrkla. Cyrkiel rozwiera si na wymiar

danego promienia i umieszcza si jego jedno rami w
napunktowanym rodku okrgu lub uku. Nastpnie,
lekko naciskajc na drugie rami cyrkla, zatacza si
dany okrg lub uk.
Trasowanie rodka otworu, ktry ma by wiercony,
polega przewanie na trasowaniu dwch wzajemnie
prostopadych linii, na przeciciu ktrych znajduje si
rodek otworu.

 rodki

cz wakw najatwiej
wyznacza si za pomoc rodkownika.
W tym celu przykada si rodkownik
do waka w ten sposb, eby jego
ramiona boczne byy styczne do
okrgu i wzdu ramienia rodkowego
wykrela si rys 1 a nastpnie obraca
si rodkownik o kt 90 i wykrela
rys 2. Jeeli czoo waka jest okrgiem
prawidowym, to rodek tego okrgu
bdzie pooony w punkcie przecicia
tych rys.

 Trasowanie wedug wzornikw jest powszechnie

stosowane podczas wykonywania wikszej liczby

jednakowych przedmiotw. Polega ono na przyoeniu
wzornika do paszczyzny materiau i wyznaczeniu
zarysw przedmiotu przez obrysowanie zarysu
wzornika rysikiem. Osie otworw wyznacza si przez
specjalne otwory we wzorniku, stosujc do tego celu
specjalny punktak. Trasujc wedug wzornika, trzeba
pamita, eby wzornik by zawsze jednakowo
ustawiony, co osiga si za pomoc wyci
wykonanych we wzorniku, ktre musz trafia na osie
przedmiotu.

 Trasowanie ktw moe by wykonywane z uyciem

ktomierzy lub metod geometryczn.

Trasowanie przestrzenne
Stanowisko do trasowania przestrzennego
Narzdzia i przyrzdy uywane do trasowania

przestrzennego to:
pyta traserska,
znaczniki supkowe,
przymiary kreskowe.
skrzynki traserskie,
podstawki traserskie.

 Znacznik supkowy zwyky skada si z

eliwnej podstawy 1. nieruchomo w niej

osadzonego supka 2 oraz przesuwanego po
supku cznika 3 z rysikiem 4. Rysik ma
jeden koniec prosty, a drugi wygity; w
czniku moe on obraca si dookoa osi
poziomej oraz przesuwa.

 Znacznik supkowy uniwersalny

tym rni si od zwykego, e

supek moe si wychyla od
pooenia pionowego. Pooenie
supka 2 ustala si za pomoc
nakrtki 5. eliwna podstawa
znacznika
ma
od
spodu
pryzmowe
wycicie
6
do
ustawiania znacznika na waku.

 Przymiar kreskowy zwyky skada si

z pionowo ustawionej listwy stalowej

z podziak, osadzonej przesuwnie w
uchwycie 2 wspornika 3. Zero
podziaki znajduje si na poziomic
pyty traserskiej. Wad przymiaru
zwykego jest konieczno
odejmowania lub dodawania
wymiarw zoonych.

 Przymiar rnicowy

dodatkowo jest w
wyposaony w przesuwany
przymiar 4, umoliwiajcy
dodawanie lub odejmowanie
wymiarw

 Skrzynki traserskie to

prostopadocienne bryy
eliwne, wewntrz puste i
poprzedzielane poprzecznymi
ebrami. Maj one rwne
paszczyzny, kty proste w
naroach i rwnolege do
siebie krawdzie podune
oraz poprzeczne .

 Podstawki traserskie s stosowane do umieszczania

trasowanych przedmiotw na pycie. Na rys. pokazano

pryzm trasersk z jarzmem 2, na rys. b - podstawki
klinowe nastawne, natomiast na rys. c przedstawiono
podstawk rubow, zwan podnonikiem traserskim.

Technika trasowania
przestrzennego
S stosowane trzy metody trasowania przestrzennego

prostoktnej siatki przestrzennej:

dziki obrotowi przedmiotu obrabianego,
za pomoc ktownika.
za pomoc skrzynek traserskich.

 Trasowanie

metod obrotu przedmiotu

obrabianego polega na ustawieniu przedmiotu
albo bezporednio na pycie (jeeli jedna jego
powierzchnia jest obrobiona. to na tej
powierzchni), albo na pycie za pomoc
podstawek traserskich,
gdy adna z
powierzchni trasowanego przedmiotu nie jest
obrobiona. Nastpnie na pycie traserskiej
ustawia si obok znacznik z rysikiem.
Wysoko ostrza rysika w stosunku do pyty
ustala
si
na
podstawie
rysunku
wykonawczego za pomoc np. przymiaru
kreskowego. Obracajc trasowany przedmiot,
wykonuje si jednoczenie rys rysikiem. W
ten sposb mona wykreli wszystkie linie
poziome i pionowe, a tym samym dan
siatk przestrzenn na przedmiocie.

 W trasowaniu przestrzennym wystpuj trzy gwne

czynniki: 1) wybr podstawowej powierzchni (bazy)

traserskiej, 2) ustawienie przedmiotu (pwyrobu) na
pycie traserskiej 3) krelenie rys traserskich.
Za podstawow powierzchni (baz) trasersk obiera
si powierzchni ju obrobion, (gdy przedmiot
przewidziany do trasowania nie ma adnej
powierzchni obrobionej to za powierzchni
podstawow przyjmuje si t, ktra nie bdzie
obrabiana i ktra znajduje si obok gwnych
powierzchni przeznaczonych do obrbki.

 Przed przystpieniem do trasowania sprawdza si stan

przedmiotw przewidzianych do trasowania (odlewy,

odkuwki), a wic czy nie zawieraj pkni, skrzywie
i czy ich wymiary odpowiadaj rysunkowi
technicznemu. Po sprawdzeniu powieka si je farb
trasersk.

 Trasowanie za pomoc ktownika

polega
na
wykrelaniu
rys
poziomych w taki sam sposb, jak w
metodzie obracania przedmiotu,
natomiast rysy pionowe wykonuje
si rysikiem wzdu odmierzonych
wymiarw za pomoc ktownika ze
stop. Zastosowanie tego rodzaju
trasowania jest ograniczone i odnosi
si tylko do takich przedmiotw,
ktre maj powierzchnie przystajce
do krawdzi ktownika.

 Trasowanie za pomoc skrzynek traserskich

stosuje si wtedy, gdy mamy do czynienia z
przedmiotem cikim, trudnym do obracania
lub
o
skomplikowanych
ksztatach,
uniemoliwiajcych ustawienie przedmiotu
wedug ktownika. W takim przypadku
przedmiot
trasowany
1
ustawia
si
bezporednio na pycie 2 lub podstawce
traserskiej 5 wyznacza ostrzem rysika
konieczne rysy poziome, nastpnie ustawia si

na tej pycie skrzynk lub skrzynki traserskie 4

w ten sposb, eby ich krawd lub krawdzie
przystaway do rysy na pycie. Traktujc
skrzynk jako pyt, przykada si do niej
podstaw znacznika 5, ktrego ostrze zostao
nastawione na odpowiedni wymiar, i obwodzi
si rysikiem przedmiot, krelc rys pionow.
Gdy jedna skrzynka jest niewystarczajca,
stosuje si skrzynki o paszczyznach roboczych
prostopadych do siebie.

Gwintowanie

Gwintowanie rczne
Poczenia gwintowe s bardzo czsto stosowane w

budowie maszyn i su przede wszystkim do czenia

elementw maszyn. Zalicza si je do rozcznych
pocze ksztatowych. Poczenia gwintowe mog by
bezporednie (jeli np jedna cz jest bezporednio
nakrcana na inn cz) lub porednie, gdy czci
czy si ze sob za porednictwem cznikw w
postaci rub i nakrtek lub wkrtw.

 Nacinanie gwintu, czyli gwintowanie polega na

wykonaniu wgbie wzdu

powierzchni waka lub otworu.

linii

rubowej

na

 W czasie nacinania gwintu ostrze narzdzia wykonuje

w stosunku do obrabianej czci ruch wzgldny po

linii rubowej, tworzc rowek o odpowiednim zarysie
gwintu. Gwint mona nacina na powierzchni
walcowej zewntrznej otrzymujemy wtedy rub, lub
na powierzchni walcowej wewntrznej - uzyskujemy
nakrtk.

Rodzaje gwintw
Gwinty dzieli si wedug ich zarysw i systemw. W

zalenoci od zarysu gwintu w paszczynie

przechodzcej przez jego o rozrnia si gwinty:
trjktne, prostoktne, trapezowe (symetryczne i
niesymetryczne) i okrge. Zalenie od systemw
rozrnia
si
gwinty
metryczne,
calowe
(Whitwortha) i inne.

 Rodzaje gwintw: a) trjktny, b) trapezowy symetryczny,

c) prostoktny, d) trapezowy niesymetryczny, e) okrgy

 W gwincie rozrnia si

nastpujce elementy: wystp,

bruzd, zarys i kt gwintu.
Zarysem gwintu nazywa si
zarys wystpu i bruzdy w
paszczynie przechodzcej
przez o gwintu. Kt gwintu a
to kt zawarty midzy bokami
zarysu. W gwincie
metrycznym a = 60, a w
gwincie calowym a = 55.
Zalenie od kierunku nacicia
gwintu rozrnia si gwint
prawy i lewy,

 Gwint charakteryzuj nastpujce wielkoci : rednica

zewntrzna d, rednica wewntrzna d1, rednica

podziaowa d2 skok gwintu Ph i podziaka P.
W gwintach jednokrotnych skok jest rwny podziace
gwintu, a w gwincie wielokrotnym na jeden skok przypada
kilka podziace gwintu.
Gwinty metryczne s okrelane przez podanie symbolu
gwintu M, wartoci rednicy zewntrznej, np. M20 - dla
gwintw zwykych, a w przypadku gwintw
drobnozwojnych podaje si jeszcze podziak gwintu, np.
M20x 1,5.
Gwinty lewe oznacza si dodatkowo symbolem LH.

 Podobnie jak wymiary wszystkich czci maszyn, tak i

wymiary gwintw wykonuje si z okrelonymi

tolerancjami. Pasowania gwintw mog by lune,
suwliwe, ciasne i mieszane. Normy przewiduj
wykonywanie gwintw metrycznych w trzech klasach
dokadnoci:
klasie dokadnej dla gwintw do urzdze
precyzyjnych,
klasie rednio dokadnej dla gwintw oglnego
przeznaczenia,
klasie zgrubnej dla gwintw o obnionej dokadnoci.

Narzdzia do gwintowania
rcznego
Do nacinania gwintw zewntrznych (rub) su

narzynki, a do wewntrznych (nakrtek)

gwintowniki. Gwinty mona nacina rwnie na
tokarkach za pomoc specjalnych noy, na frezarkach
za pomoc frezw oraz walcowa za pomoc
odpowiednio uksztatowanych walcw.

Narzynki
Narzdzia

do
nacinania
gwintw
zewntrznych, czyli narzynki. s to
stalowe hartowane piercienie, wewntrz
nagwintowane, z wywierconymi otworami
tworzcymi
krawdzie
tnce
i
jednoczenie
sucymi
do
odprowadzania wirw. Liczba krawdzi
skrawajcych jest rwna liczbie otworw i
zaley od rednicy gwintu. Narzynki z
trzema krawdziami stosuje si do
gwintw o rednicy do 6 mm, z czterema
krawdziami do gwintw 6-16 mm. Z
picioma krawdziami do gwintw
powyej 16 mm. Cz skrawajca
narzynki l1 jest uksztatowana w postaci
stoka o kcie rozwarcia 60 i jednakowa
po obu stronach narzynki. Cz walcowa
l2 suy do wykaczania gwintu i
prowadzenia narzdzia.

 Narzynki okrge mog by pene i przecite. Narzynki

pene s dokadniejsze od narzynek przecitych. W

narzynkach przecitych w niewielkich granicach mona
regulowa rednic nacinanego gwintu za pomoc trzech
wkrtw, umieszczonych w oprawce do narzynek.
Regulacja ta umoliwia stopniowe wykonanie gwintu w
paru przejciach.

 Do

nacinania
gwintw
zewntrznych
s
uywane
rwnie narzynki dzielone.
Narzynka dzielona skada si z
dwch czci, umieszczonych
przesuwnie w prowadnicach
oprawki. Kada cz ma
pokrge
nagwintowane
wgbienie,
przecite
trapezowym rowkiem, na skutek
czego
powstaj
krawdzie
skrawajce
i
miejsce
do
odprowadzania
wirw.
Narzynk dzielon gwintuje si
w paru przejciach, dokrcajc
po kadym przejciu powki
narzynki.

Gwintowniki
Ma

ksztat ruby o stokowym

zakoczeniu z rowkami wycitymi na
powierzchni wzdu osi gwintownika.
Rowki te tworz krawdzie tnce i
su do odprowadzania wirw.
Gwintownik skada si z czci
roboczej i chwytu o zakoczeniu
kwadratowym,
umoliwiajcym
zaoenie pokrtki. Cz robocza
dzieli si na stokow skrawajc i
walcow wykaczajc.

 Do gwintowania otworw uywa

si kompletu skadajcego si z
trzech gwintownikw;
gwintownika wstpnego (nr 1)
oznaczonego na obwodzie jedn
rys, zdzieraka (nr 2)
oznaczonego dwiema rysami i
wykanczaka (nr 3). Za pomoc
gwintownikw wstpnego i
zdzieraka wykonuje si tylko cz
zarysu gwintu, a dopiero za
pomoc wykaczaka nacina si
peny zarys gwintu.

 Gwintowniki

maszynowe maj wiele odmian w

zalenoci od zastosowania, jak np. gwintowniki do
gwintowania nakrtek z chwytem prostym lub zagitym,
czy te gwintowniki o rubowej linii rowkw, dostosowane
do pracy na automatach. Gwintowniki maszynowe budow
niewiele rni si od rcznych. Ich chwyt jest przewanie
cylindryczny, zakoczony zabierakiem. Gwintowniki do
wykonywania otworw nieprzelotowych maj bardzo
krtk cz stokow, a do przelotowych dusz ni
gwintowniki rczne, poniewa gwint wykonuje si
maszynowo jednym gwintownikiem, a nie - jak przy
gwintowaniu rcznym - kompletem trzech gwintownikw.

Technika nacinania gwintw

Nacinanie gwintu zewntrznego
Sworzniowi, na ktrym ma by nacity gwint, trzeba

nada odpowiednie wymiary oraz stokowe

zakoczenie. rednica sworznia musi by mniejsza od
rednicy zewntrznej gwintu. Warto rednicy naley
dobra (z tablic zawartych w poradnikach
technicznych) w zalenoci od rodzaju i rednicy
gwintu. Jeeli np. na sworzniu ma by nacity gwint
Ml6 to najpierw naley obtoczy waek do znalezionej
w tabeli rednicy (15.7-15,82 mm) oraz wykona jego
stokowe zakoczenie na tokarce lub rcznie
pilnikiem.

 Po takim przygotowaniu sworznia naley go zamocowa w

imadle, nasmarowa jego cz stokow i przystpi do

gwintowania.

Przed rozpoczciem nacinania gwintu szczegln uwag naley zwrci na

prostopade pooenie narzynki wzgldem osi sworznia. Po zaoeniu narzynki na
koniec sworznia naley rozpocz obrt w prawo, wywierajc niewielki nacisk
osiowy w d a do momentu, gdy zacznie powstawa bruzda i narzynka bdzie
prowadzona samoczynnie. Po wykonaniu kadego penego obrotu w prawo naley
cofn narzynk o p obrotu w lewo, powtarzajc t czynno a do nacicia caego
gwintu.

Nacinanie gwintu wewntrznego

rednic wierta do otworu pod gwint dobiera si wg

tablic w zalenoci od rodzaju gwintu, jego rednicy i

rodzaju materiau. Na przykad do gwintu M10
rednica wierta do otworu pod gwint powinna
wynosi w' przypadku gwintowania w eliwie i brzie
8,2 mm, a w stali i stopach cynku i aluminium 8,4 mm.
Dobr waciwej rednicy wierta ma bardzo due
znaczenie, poniewa przy zbyt duej rednicy otworu
otrzymuje si gwint niepeny, a przy zbyt maej amie
si gwintownik lub zrywa nitka gwintu. Podczas
wiercenia otworw pod gwinty nieprzelotowe naley
przestrzega zasady, e otwr musi mie wiksz
gboko ni wymagana gboko gwintu.

 Przedmiot z otworem naley odpowiednio

zamocowa (mae przedmioty w imadle).

Nastpnie w otwr wkada si nasmarowany
gwintownik nr 1 i sprawdza ktownikiem
prostopado pooenia gwintownika wzgldem
powierzchni przedmiotu. Wywierajc lekki
nacisk osiowy, naley obraca pokrtk
gwintownik w prawo a do momentu, gdy
zacznie powstawa bruzda i gwintownik bdzie
wgbia si samoczynnie. Po niewielkim
wgbieniu gwintownika naley ponownie
sprawdzi prostopado ktownikiem. Po
wykonaniu kadego penego obrotu w prawo
naley cofn gwintownik o p obrotu w lewo
powtarzajc t czynno a do nacicia caego
gwintu.

 Po nagwintowaniu otworu gwintownikiem

nr 1 naley woy w otwr gwintownik nr

2 i wkrci go ostronie w nacity zgrubnie
zarys gwintu. Po naoeniu pokrtki
naley gwintowa otwr podobnie jak
gwintownikiem nr 1. Gwint naley
wykoczy
gwintownikiem
nr
3,
postpujc tak, jak podczas gwintowania
poprzednimi gwintownikami. Jeeli przy
obracaniu gwintownika napotyka si duy
opr, to nie naley przezwycia go si,
gdy mona zama gwintownik, lecz
trzeba go wykrci i okreli przyczyn
oporu.

Sprawdzanie gwintw
rednic zewntrzn gwintu sprawdza si

suwmiark. Prawidowo zarysu gwintu

oraz skok sprawdza si wzornikami
obserwujc pod wiato przewit midzy
wzornikiem a zarysem gwintu. Wzornik
suy rwnie do szybkiego rozpoznania
gwintw przez przykadanie kolejnych
grzebykw" do gwintu o nieznanym
zarysie. Jest to szczeglnie przydatne, gdy
np. naley wykona nakrtk do ruby o
nieznanym zarysie gwintu. Na kadym
wzorniku jest podane oznaczenie gwintu.

 Gwinty

sprawdza
si
rwnie
sprawdzianami
jednogranicznymi (rys. a. b) i dwugranicznymi (rys.c).
Sprawdzian jednograniczny do gwintu zewntrznego jest
przedstaw iony na rys. a. Sprawdzian jednograniczny do
gwintw wewntrznych (rys. b) ma z jednej strony cz
walcow do sprawdzania rednicy otworu nakrtki, a z
drugiej cz nagwintowana do sprawdzania gwintu.
Sprawdzian jednograniczny powinien wkrca si lekko, bez
zbytniego luzu.

 Sprawdziany

dwugraniczne
umoliwiaj
dokadniejsze
sprawdzenie gwintu. Sprawdzian dwugraniczny do gwintw
wewntrznych (rys.c) ma cz przechodni Sp oraz cz
nieprzechodni Sn. Strona przechodnia powinna wkrca si
atwo, a nieprzechodni (o 2-3 zwojach) powinna tylko chwyta
gwint, uniemoliwiajc gbsze wkrcenie. Sprawdzian
dwugraniczny do gwintw zewntrznych skada si z dwch
piercieniowych nakrtek. Nakrtka nieprzechodni ma nacity
rowek na obwodzie.
Do bardzo dokadnych pomiarw gwintu stosuje si
mikrometry i rednicwki z wymiennymi kocwkami o
zarysie gwintu. Za pomoc mikrometrw i rednicwek mona
dokadnie zmierzy rednic podziaowy i zewntrzn gwintu.