BOANSKA KOMEDIJA

ISTILITE
DANTE ALIGHIERI

Preveo:MIHOVIL KOMBOL
Sys Print

76

ILUSTRACIJE

Paul Gustave Dore

76

KAZALO
Predgovor .......................................................5
Pakao ..............................................................27
Pjevanje prvo ...................................................29

76

ISTILITE

76

SLIKA 1.prvo pjevanje

PRVO PJEVANJE
76

POSUDI KJNIGU

N
eng verz.

run oer better waters hoists its sail 1

The little vessel of my genius now,
That leaves behind itself a sea so cruel;
O

And of that second kingdom will I sing

Wherein the human spirit doth purge itself,
And to ascend to heaven becometh worthy.

76

Slika 5.

76

Sad stigosmo do mjesta tekih jada,

ko to ti rekoh,gdje se svijet jati,
to blagodati uma lien strada

76

slika 8.
A haron,demon s oimato egu,
skuplja ih ,mig im dajui,i tue
veslom,kad tko zaostane u bijegu
Ko to od stabla u jesen se lue
listovi jedan za drugim,dok grane
svoj itav nakit zemlji ne izrue
zli rod se tako Adamov na dane
znakove baca redom s onog ala
ba kao ptice,kad su na vab zvane
Iz zemlje suza dune bura plaha,
i rujna svjetlost bljesne kroz taj lom,
zaslijepivi mi ula s prvog maha

76

Kad eno gdje e laom prema nama

zbog stare kose bijeli starac poi,
viui:Jao grijene due,vama
Nikad se u raj ne nadajte doi
Na drugi brijeg e svatko sa mnom sade,
u oganj i led i do vjene noi.

ETVRTO PJEVANJE
76

Ne bjee sumnje,da sam stigo s drugom

na rub doline,gdje je bezdno plano
to vjenim vriskom odzvanja i tugom
Te uzdisaje bol bez muka budi
u mnotvu.to se bez broja tu stee
i male djece, i ena ,i ljudi
Bez druge krivnje s te stradamo mane,
patei samo od tog,to bez nade
a puni enje boravimo dane.

76

govor nas taj ne ustavi ni trena,

ve kroz umu smo dalje prolazili,
kroz umu,mislim,nebrojenih sjena
O diko svakog znanja i vjetine,
tko su ti,rekoh to su mogli spasti
toliku ast,da skup napose ine?

76

PETO PJEVANJE
Tako se spustih iz prvoga kruga
u drugi,manji prostorom,al koji
tim vie jei od plaa i tuga

tu Minus straan,zubma ree stoji,

na pragu ondje grijehe ispitiva,
sudi i alje,repom pravdu kroji
O ti to ide k ovom bolnom gradu
zaviknu Minos,kad me okom srete
u slubenom se prekinuvi radu
Sad stanu bolni zvuci da se mnoe
u mojem sluhu;sad stigoh na pute
gdje mnogi jauk svu mi duu proe

76

O dobri mili stvore,to tim mrakom

dolazi k nama,kojih krv se proli
omastivi i zemlju svojim znakom
mi bismo,da nas kralj svemira voli,
molili za te,jer zbog zla nam jada,
srce te,vidim,samilosno boli
Ljubav nam ie istom smru zgasi,
na ubojica past e u Kainu
Takvi su do nas dopirali glasi

76

Pakleni vjetar,to bez stanke huji

tu nosi due u zamahu punu
mui ih,bije,vrte ih u struji
Kad bure s njima n a rub grotla grunu
stane ih vika uz kuku i lele
i onda boje velianstvo kunu

ESTO PJEVANJE
76

Na nas zmaj Kerber zine sa tri drijela

i zube svoje iskesi u svakom;
pred nama zvijer se uznemiri cijela
ali moj voa rairenom akom
zagrabi zemlje i sa obadvije
pregrti pune zasu grkljan lakom

76

Po sjenama smi ili,koje cie

pod tekim dadom,i po oblicima
stupali praznim,to tijelima slie
Sve od reda su leale na tlima
samo je jedna , kad se tako zgodi
da bjesmo pred njom,sjela meu njima

SEDMO PJEVANJE
Pape Satan,pape satan aleppe!
76

Tako Plutonov hrapav glas zajei

nato e mudrac,ije rijei krijepe.
i koji sve zna:Ne boj se tih rijei
jer uza mo svu mora da se skrui
i ne moe ti slaenja da sprijei

Ko puna jedra to smotana padnu ,

kad vjetrom slomljen jarbol o brod lupi,
tako te rijei zvijer obore gadnu
Pravedni boe,tko li nove stvori
muke i jade,to se ondje kriju?
I zato li nas grijeh na tako mori?

76

vie no igdje tu ugledah ljudi

s dvije strane idu i ,viii jako.
svak valja teret snagom svojih grudi
kada se skobe,okree se svako,
i,valjajui natrag istom prugom,
viu:to dri? i to baca tako?
Kad tamo stignu ,opet natrag srnu
i svak se svojim polukrugom uri
al meni srce od toga protrnu

76

I tako ropstvo jedan narod davi

dok drugi vlada-sve po njenu sudu
koji se krije ko zmija u travi
Vaa se pamet bori s njom zaludu
u svome carstvu.ko i bozi ini
vlada i sudi,ustrajna u trudu
vjena su mijena svi njezini ini
vrlo je vrza,sve od nude tvrde,
i tako mnoge esta mijena kini

OSMO PJEVANJE
76

Da nastavim :ve podavno prije

negoli to smo ispod tornja stali
gledasmo kako buktinjice dvije
Flegija ,flegija pusti viku taku
jer ona nema svrhe ovog puta
tvojim smo samo,dok prijeemo mlaku
im se u amcu naoh s voom svojim
zaumi voda ispred starog kljuna
to poe dublje no pod drugim kojim
Sred mrtvog jaza opazih iz una
gdje mi se javlja neko bie vajno:
tko si ti ,to si prije reda tuna?
On obje ruke prui prema splavu
al budni voa od nje ga odmae
S drugim ti psima idi pa se davi

76

u duboke smo jarke stigli tada,

to pau grad,gdje svaka nada uti
zidovi bjehu ko od tvrda nada
Tad bezbroj s neba zbaenih doleti
pred gradska vrata i tu gnjevno plane
Tko seto prije svoje smrti sjeti
da ovamo u carstvo mrtvih bane?
Nek samsad natrag ludim putem gazi,
nek vidi,zna li al ti ostaj ,to mu
vo bijae po ovoj mranoj stazi

76

slika 22.
Sred mrtvog jaz aopazih iz una
gdje mi se javlja neko bie vajno:
Tko si ti,to si prije reda tuna?
I grlei me,cjevolom mi tae
lice i ree:duo puna plama,
blagoslovljena ona,to te zae.!

76

DEVETO PJEVANJE
Poblijedih od straha videi gdje grede
natrag moj voa,a on sprei kua
nemir,jer mene umiriti htjede

vidjeh da stojim pred rajskim glasnikom

i okrenem se k voi,al on dade
znak, da se smirim i poklonim nikom
O kako gnjevan bjee!Tad stade
i doticajem jednog malog pruta
otvori vrata ,te sav otpor pade.

76

Ko to kod Arla,gdje ron manje dere,

i ko to su kod Pule,blizu ala
gdje Kvarner meu Italije pere.

Gdje se najednom digoe spram mene

tri furije okrvavljene,to se
dre i uda imaju ko ene
Zelen hidre oko pasa nose,
a oko grozna ela im vijore
zmije i guje mjesto prave koe

76

neravan oblik groblja zemlji dala

tako tu stre rake zdesna,slijeva
samo na nain straniji,iz tala.
Jer izmeu njih svuda vatra sijeva
i usjava ih,da tako usjana
gvoa nijedan zanat ne zahtijeva
Otvorene su,i sa sviju strana
jauci iz njih dopirahu hudi,
ko kad se plae od ljutijeh rana
*rake su pravokutni grobovi

76

DESETO PJEVANJE
Sad voa krene tajnom stazom,koja
izmeu raka i zidina vodi
i za njim noga uputi se moja

im stigoh grobu iza kratka hoda,

on glednu na me preko grobne mee
pa e ko gnjevan:Kojega si roda?
eljan da sluam,kazah svoje pree
i sve ispriah,kako je i to je
nato on malo digne svoje vjee
76

JEDANAESTO PJEVANJE
Gdje prsle stijene poput grdna ala
u krugu stoje,tu smo stali oba
na rubu,iznad jo groznijih zala
tu nas je strano muila gnusoba
smrdljivih para,to iz bezdna laze
pa se pokrov povelika groba

skrismo,gdje natpis moje oi spaze:

Tu je anastas papa,jer zavolje
fotina,s kojim skrenu s prave staze.

76

DVANAESTO PJEVANJE
Vrletno bjee mjesto gdje se slazi
i svatko bi ondje bio prepun vaja
zbog onog,kog bi sreo na toj stazi

Unaokolo irok jarak pae

itavu ravan u pojasu ovom
kao to uh pred silaenje nae
Meu strminom i reenim rovom
kentauri tre oruani lukom
kako su gore trali za lovom
Kada nas vide gdje silazimo mukom
stanu,a tri se odijele iz ete
poto su strijele odabrali rukom

76

Nato e voa :Sve namjere svoje

hironu emo iz blizine rijeti
a ti ve strada s nagle udi tvoje!
poomo gdje skup tih zvijeri bio
tad Hrion makne drkom strijele premen
brade,to grdna usta mu je krivo
Hiron e desno nesu:To e tebi za dunost biti;vodi ih kud ele
a nae sklanjan,da smetali ne bi

76

slika 30:
tako i minotaur u toj zgodi
K prolazu tri,smotren voa klie
lake je ,kad se bijes u njemu rodi

TRINAESTO PJEVANJE
76

Jo Neso nije stigo preko gaza

kadli u jedan gaj zaosmo,gdjeno
ne bjee nigdje putova ni staza
Ni zvijeri ,to od pitomih se mjesta
meu Cornetom i Cecinom kriju
nemaju tako divljih,gustih esta.

Kad gnjevna dua,to se sama lui

od svojeg tijela,pred minosa bane
Minos je amo u krug sedmi srui
U ovu umu bilo kamo pane
i gdje se tako nae po sluaju
ko zrno ita tu klijati stane

76

O smrti,gdje si?prednji e od dvaju

a drugi ve malaksati je htio
pa vikne:Lano ,ti u okraju
kod toppa nisi tako hitar bio
i jer mu valjda nesta daha,svrnu
u jedan grmen,ne bi li skrio
Bezbrojne kuje za njima se zgrnu:
pohlepne,crne,trahu po lijesu
kao to hrti,kada s lanca srnu.

76

Harpije rune ondje gnijezda viju

zbog kojih enej ostavi Strofade
uvi za jade,to e da ga biju
to jato,ljudske glave to imade
uz trbuh pernat,pande,krila jaka
u kunjavu se udnih grana dade

76

ETRNAESTO PJEVANJE
Dirnu mu ljubav spram mjesta roenja
pa skupih lie,koje opor skide
i dah ga onom,to mu glas ve jenja.
Stigosmo na kraj ,gdje se dalje ide
u trei pojas*,i gdje se vjetine
boanske pravde u svoj grozi vide.
*trei pojas sedmoga kruga gdje su kanjeni nasilnici protiv Boga i prirode

Bezbroj se ondje golih dua zbio

i rasplakanih od emera kleta
al nije za sve isti zakon bio
Nauznak lee neki od tog svijeta
a drugi sasvim pogureni sjede
dok trei dio bez prestanka eta.

PJEVANJE PETNAESTO

76

Ko flami to se bijesnih boje vala,

pa me Wissantom i Brugesom svud grade
nasipe,da ih potisnu od ala
tako i ovi sagraeni stoje
ali ih tako jake ni debele
ne stvori majstor,bez obzira tko je

prepoznadoh mu crte uza sve to

nagnuvi obraz nad obraz poznati,
rekoh:Zar vi tu ,gosparu Brunetto?
A on e nato :Moj sinko,ne krati
da se dok dalje njegova druba hodi
Bruno Latini malo s tobom vrati

esnaseto pjebvad

76

Ve dooh k jestu ,gdje uh kako huje

vode,to u krug susjedni se lie
ko konica,kad u njoj pele zuje
kad tri se sjene odijele od vie
drugih,to hrpom prolaziti stae
u grokoj muci ispod one kie
Oh kakve rane vidjeh im po tijelu
svjee i stare,kud ih oganj shvati
Pri sjeanju jo bol osjeam cijelu.

SEDAMNAESTO PJEVANJE
To ti je zvijer ,to rep je iljast grdi
to proe brda,slomi zide,mae
to ti je ona,to sav svijet usmrdi.
76

Tad ona
slika
stie
s glavom
prista

gnusna
himbe
i grudma
vrh
stjenjaka
al repa na kraj ne htjede da die

76

neg bjee moja,kad me uzduh zali

sa sviju strana i svi mi se zgase
vidici osim prema onoj hali
A ona pliva tiho,tiho pa se
sputa i krui,al to osim daha
u lice i ozdo,ni ne osjea se

76

OSAMNAESTO PJEVANJE
Ima est pakla Zle jaruge zvana
eljezne boje i kamena sva je
ko i zid,to je pae sa svih strana

rogati avli sa svih strana niu

po surom stijenju,bijui im plei
i lea kruto,vjeti drugom biu
Ah kako skau,kad ih stane ei
udarac prvi!nitko ne bi stap
da doeka jo drugi ili trei
A bievani sakriti se htjede
spustaju pogled,al mu bi zaludu
jer mu ja rekoh:Ti,to oi svede.

76

Stigavi gore,ugledah u drazi

gdje svi ogrezli u neisti stoje
to mni iz ljudskih zahoda da slazi
I trae okom ,vijdeh jednog to je
svu punu govna glavu pokazivao
ne zna jeli klerik ili svjetovne boje

76

prljave cure raupane

to smradnim noktom grebe se po liku
i askom une as na noge stane
Thais je kurva,to svom ljubavniku
na upit:Na zahvalnost jesam li te
obvezo?ree:i na preveliku

76

DEVETnAESTO PJEVANJE
imuna vraa nasljednici bijedni
to boje stvari,odreene za to
da s dobrima se vjere,blaga edni

Jedna je od pria kako je sudjelova u natjecanju all night sex s prostitukom u Knjizi X od Pliny the
Elder povijest,govori kako je trajalo 24 sata o Messalina je pobijedila jer je spavala s 25 partnera.
Valerija Mesalina rimska carica

76

Mudrosti vinja,mudro li sve skuplji

na nebu,zemlji i u carstvu tmine
i pravedni li sudovi su tvoji!
Iz svake rupe vire izvan drijela
do lista noge po jednog grenika
dok je unutra drugio dio tijela

DVADESETO PJEVANJE
76

Krug osmi (nastavak) -etvrta zla jaruga:Vraevi iarobnjaci

Ve bijah spreman da s panjom napetom

pogledam na dno,preda mnom zo pue
s tim okupanim u suzama svijetom

Plakao sam naslonjen grudima na

otru liticu, a moj voa, u trenu tom,
ree: Jesi li i ti jedna od tih bena?

Zmiju to sa zmijom je spleten morao je

ibom da proganja da mu se vrati
mukost izgubljena.

PJEVANjE DVADESET PRVO

76

Krug osmi (nastavak) - Peta zla jaruga: Varalice

U petoj jaruzi nalazi se crna smola koja kljua
i u kojoj se kuvaju varalice odnosnopodmitljivci, koji za novac ili neku drugu
korist izdaju interese zajednice ili svoga go-spodara. Oko jaruge pune kljuale
smole obilaze avoli sa kukama da dohvate svakoga ko se pomoli iz te
vreline.Pesnici vide kako jedan avo nosi na leima nekog grenika iz Luke, baca
ga u smolu, a ostali demoniga odmah hvataju i rugaju mu se. Vergilije trai od
avola da omogude pesnicima da prou bez problema. Zlorepi,voa
tih avola , daje im pratnju od deset avola , ali ih uputuje sa lanim
obavetenjem ka nepostojeem mostu.

O vi zlopande,s mosta viknu toga

gle vijenika iz grada svete Zite!
Zaronite ga,dok ja po jo koga
odem iz grada,punog takve svite

76

Kao to psi se razbjesne i este

na ubogog.to prosi gdje je zgoda
i na njeg skoe uz nalete este
Prije no to me vaa kuka shavti
nek jedan prie:ut je rijei jasne
i tad e istom,treba l kuke ,znati
I prijee prijeko s vrhunca tad mosta
al kad je stigo do obale este
trebae zbilja odvanosti dosta

PEVANjE DVADESET DRUGO

Krug osmi (nastavak) - Peta zla jaruga (nastavak):Varalice
76

Pesnici idu bedemom izmeu pete ieste zle jaruge u pratnji deset
avola i vide kako segrenici diu iz vrele smole da se ohlade, ali zaranjaju
natrag
im vide avole .Meu njima Dante vidi i varalicu Dampola di Navaru, ali
ga vide i demoni, pa ga jedan od njih izvlai na obalu.Dampolo pria
Danteu o svom sapatniku Mikeleu Zanki, a zatim vara avole obedavajudi
im, ako ga malo ostave namiru, da e izvesti na
povrinu sedam varalica.Meutim, on ih vara. Dva pesnika nastavljaju put
sami

Navarac dobro zgodan as uoi

odbiv se od tla tabanima noga
oslobodi se i za asak skoi
Ba tako roni patka bre bolje
kad primie se sokol iznenada
a on se vraa skren i zle volje

76

Gazimraz,ljutit to s prevare strada

poleti za njim,a u dui voli
to onaj strugnu,jer se kavgi nada
i kada grenik iezne u smoli
okrene padne protiv svog drugara
i nemilo ga iznad rova skoli

76

PEVANjE DVADESET TREE

Krug osmi (nastavak) -esta zla jaruga: Licemeri
Dante se boji da de avoli Zlokande, koje je prevario Dampolo od Navare, eleti
da se osvete
njima i Vergilije se sa time slae. Zaista, avoli krenu pretedi ka pesicima, ali
Vergilije uzima Dantea u
naruje i spusti se sa njime u estu zlu jarugu u kojoj Zlokande nemaju vlast. Tu
su kanjeni licemeri,
pokriveni spolja pozladenim kabanicama, a iznutra nainjenim od tekog olova,
jer su im rei spolja
zlatne, a kriju teret (olovo) zlih posledica lai. Razgovaraju sa Katalanom dei
Katalani, bolonjskim
gvelfom, koji je neko vreme bio naelnik u Milanu, Parmi i drugim gradovima i bio
jedan od osnivaa
napola vojnikog Reda blagoslovene device Marije. On otkriva Veigiliju da su svi
mostovi nad estom
zlom jarugom srueni i da treba da se ide uz kameni odron da bi se iz nje izalo.

76

nego moj voa du onih strmina

nosei mene na grudima gore
ne kao druga,ve ko svoga sina
Sad stigosmo do obojenasvijeta
svi se u krugu sporim krokom viju
plau i tromih,umornih pokreta

76

Rodio sam se i na noge stao

na lijepom Arnu sred velika grada
i to sam tijelo uvijek svojim zvao
Jedan odgovori meni: Pozlaene kabanice
su od tako tekog olova da pod teretom
kripe kao poluge vage optereene nemilice.
Bili smo bolonjski fratri-veseljaci u ivotu svom.
Ovaj je Loderingo, a Katalano sam ja,
imenovani za naelnike u zaviaju tvom,
kao to se oveku samcu obino da
mir da odrava, a mi smo takvi bili
da se to oko Gardinga jo vidi i zna

76

Taj raspeti kog sad ti oi znadu

farizejima svjetova,nek paze
da jednog za sav puk na muke dadu
gol sada lei poprijeko sred staze
kao to vidi,i red je da uti
kolko su teki svi,to tuda gaze

PEVANjE DVADESET ETVRTO

76

Krug osmi (nastavak) - Sedma zla jaruga: Lopovi

Dante je alostan to je Vergilije bio uznemiren srdbom na Zlokande iz
dvadesetitredeg
pevanja, koji su ga lagali u odnosu na porueni most. Ubrzo se Dante smiri kada
vidi da Vergilije nije
vie ljut. Pesnici se, s mnogo muke, penju po razvalinama este zle jaruge i
dolaze na rub sedme. U
njoj su kanjeni lopovi sred mnotva zmija u stalnom pretvaranju oveka u zmiju i
obrnuto. Dante
posmatra pretvaranje Vanija Fuija iz Pistoje, koji mu otkriva krau koju je poinio
u bogatoj riznici
crkve Svetoga Jakoba u Pistoji. Na kraju Fui prorie Danteu izgnanstvo.

Tamo videh tako veliku gomilu

zmija raznolikih u raznim oblicima
da i sada osedam od toga strah u bilu.
Spleteni sa tim okrutnim i tunim mnotvom,
trali su goli ljudi, prestraeni meu gujama,
bez nade da se skriju ili spasu sa Heliotropom.
Ruke su im bile vezane pozadi sa zmijama
i dok su akrepi spreda u klupad bili smotani,
bubrege su im probadali repovima i glavama
76

PEVANjE DVADESET PETO

Krug osmi (nastavak) - Sedma zla jaruga (nastavak):Lopovi
Vani Fui pokazuje ipak Bogu, a Dante to uzima za povod da se obrui na Pistoju.
Zmije
kanjavaju Fuija, to je Danteu drago do te mere da bi mogao i da se sprijatelji
sa zmijama. Mitsko
udovite Kako stie da ga kazni. Dante vidi neke firentinske lopove (Anjela
Bruneleskija, Buoza delji
Abati i Puda ankata) koji razgovaraju sa pesnicima, ali ih prekida dolazak Danfa
Donatija u obliku
zmije koji se splide sa Anjelom i Franeskom Kavalkantijem, koji, iako pretvoren u
zmiju, spaja svoju
prirodu sa prirodom Buoza.

Brljan se oko stabla nikada nije svio

76

kao to je akrep strani u tome asu

oko njegovih udova svoje udove obavio.
Zatim, nalik na vrelu votanu masu,
slepie se i smeae njihove boje u trenu tom,
pa nisu vie znali ni ko su ni ta su,
PEVANjE DVADESET ESTO
Krug osmi (nastavak) - Osma zla jaruga:Zli savetnici
Dante se zgraava nad Firencom iji se toliki stanovnici nalaze u paklu i priziva
boji gnjev.
Zatim se sa Vergilijem penje na most, pa idui dalje, stiu nad osmu zlu jarugu u
kojoj pate zli
savetnici tako to je svako od njih umotan u jedan plamen koji ih prati svuda, kao
to su na svetu
svoje savete uvijali u la. U jednom dvostrukom plamenu Dante vidi zajedno
Odiseja i Diomeda.
Odisej pria o svom poslednjem putovanju i svojoj smrti.

76

Stajao sam na mostu i gledao tada,

tako nagnut, pa da se za kamen nisam uhvatio,
i da me niko ne gurne, sigurno bih pao.
Tu oplakuju prevaru koju je njihov um smislio,
pa Dejdamija i mrtva jo Ahila oplakuje,
a i zbog Paladijuma njih je bog kaznio.
PjEVANjE DVADESET SEDMO
Krug osmi (nastavak) - Osma zla jaruga (nastavak):Zli savetnici
Pjesnici razgovaraju sa drugim zlim savetnikom Gvi-dom da Montefeltrom. Dante
mu pria ta
se deava u dananjoj italijanskoj pokrajini Romanji krajem XIII veka. Gvido, ne
znajudi da razgovara
sa ivim ovekom, otkriva Danteu zato je proklet. Naime, on je dao zao, lo
savet papi Bonifaciju VIII,
kada ga je od njega traio, obedavi mu oprotaj grehova. Ali, oveku se ne moe
oprostiti greh ak i
ako mu sam papa da oprotaj, ukoliko se nije uistinu pokajao. Pesnici, zatim,
odlaze na most koji se
uzdie nad devetom zlom jarugom.
Ved se plamen uspravio i zadutao
da ne bi govorio vie, pa je od nas otiao
sa dozvolom koju mu je blagi pesnik dao,
kada jedan drugi to je iza njega iao
privue poglede nae ka vrhu svoga plama
zbog nejasnoga zvuka koji je isputao.
Kao to je sicilijanski bik prvo zarikao u suzama
kroz pla, i to bee pravo, sve u svemu,
onoga koji ga je napravio svojim alatkama,
riudi glasom onoga muenika u njemu
tako da, iako je bio sav od bakra uta,
inilo se da to on bolno rie, pri emu
Ali, kada je naao put za kojim se vio
do vrha, pa zatreptao drhtajima
to mu je utkao jezik dok je prolazio,
zausmo: O ti kome se obradam reima,
ti to lombardijskim narejem prozbori

76

PEVANjE DVADESET OSMO

Krug osmi (nastavak) -Deveta zla jaruga: Sejai nesloge i izme
Sa mosta nad devetom zlom jarugom. Dante vidi sejae nesloge i izme, koji su,
ba zato to
su na zemlji razdvajali svojim zlim delovanjem one koji bi trebalo da budu sloni,
sada iseeni i
strano osakadeni. Oni koji su uneli razdor i krivoverstvo u veru, rascepljeni'su
prema veliini greha.
Onima koji su uneli smutnju meu zemaljske voe raseene su glave. Onima koji
su zavadili roake
odseene su ruke, a onome ko je pobunio sina protiv oca odseena je glava.
Dante razgovara sa
Muhamedom. Poto su saznali da je Dante tu, mnogi duhovi se okupljaju oko
njega, a meu njima
Pjer da Mediina, iz porodice Katani, najverovatnije, koja je vladala izmeu
Bolonje i Imole. On je
neumorno sejao razdor izmeu porodica Polenta iz Ravene i Malatesta iz Riminija.
Zatim vidi
narodnog tribuna Kuriju i Mosku dei Lamberti za koga se raspitivao kod aka iz
estog pevanja Pakla.
Poslednjeg susrede provansalskog pesnika Bertrana de Borna

76

Vidi kako je osakaden Muhamed hudi!

Ispred mene Alijahodi plaudi
s licem raseenim od brade do perina.Tu se sudi
svima onima koje sada vidi ti,

76

Jedan drugi koji je probodeno grlo imao

i nos odseen do vea nad oima,
a samo sa jednim uhom je iao,
zastade zauen da me gleda sa ostalima,
a onda je, pre svih, grlo svoje otvorio
iz koga je ikljala krv u mlazevima,
pa ree: O ti koji greh jo nisi poinio,
i koga sam ja video u zemlji Latina,
ukoliko se zbog slinosti nisam prevario,
seti se ko je Pjer de Mediina
ako se ikada vrati na lepu ravnicu

76

Videh, a ini mi se kao da gledam sada,

trup bez glave kako ide kao
to idu ostali iz tog tunog stada;
trup je odseenu glavu za kosu drao
nosedi je kao da je neku lampu nosio,
a ona nas je gledala i govorila: Teko meni, jao!
Kada je stigao pod most na kome pesnici stoje,
die ruku podiudi visoko glavu svoju

76

PEVANjE DVADESET DEVETO

Krug osmi (nastavak) -Deveta zla jaruga (nastavak):
Sejai nesloge i izme. - Deseta zla jaruga: Krivotvorci
Vergilije zamera Danteu to se toliko zadrao da gleda sejae nesloge i izme, a
on se pravda
da je eleo da tu pronae jednog svoga roaka,erija del Bela. Vergilije kae
Danteu da je on i video
tog roaka ispod mosta kako preti. Dante opravdava takvo ponaanje, jer njegova
smrt nije jo
osvedena, a zatim pesnici dolaze nad desetu, poslednju zlu jarugu. U njoj su
krivotvorci, naime
falsifikatori metala ili alhemiari. Kanjeni su boledu, jer su u ivotu bili moralno
bolesni, pa kao to
su izopaili zlato, tako je i njihovo telo izopaeno gubom i ugom. Dante govori sa
Grifolinom iz Areca
i Kapokijom iz Sijene.

208 pdf
76

Toliki svet i grozne rane razne

oi su moje tako zamaglili suzama
da bih jo gledao prizor plaan zbog kazne,
ali Vergilije ree: Zato stoji nad dubinama?
Zato ti oko neprestano viri
dole ka onim izmrcvarenim senama?
Ako eli da ih prebroji, ti se smiri,

Siosmo po zadnjoj obali tad,

du dugog grebena, levom stranom strmine,
i ve sam mogao bolje da vidim onaj jad

76

na dnu gde pravda sa svoje visine,

po nalogu nepogreivog gospodara svevinjega,
kanjava krivotvorce za grehe njihove

kao to se ovde grebu, osueni doveka,

ta dvojica zbog velikog svraba na njima,
kome nikada vie nema leka
i ljutili su kraste po svojim telima
Mi smo ovako nakazni od rana
Latini oba kroz pla jedan veli
a ti to pita,od kojih si strana
Nato se jedan od drugog odmae
i okrenu se k meni potreseni
ko i drugi,to rije im ui tae

76

PEVANjE TRIDESETO
Krug osmi (nastavak) -Deseta zla jaruga (nastavak): Krivotvorci:
- krivotvorci osoba
- krivotvorci novca
- krivotvorci rijei
Posle prve grupe krivotvoraca iz prethodnog pevanja, onih koji su krivotvorili
metale, druga
grupa krivotvoraca je ona koja se lano predstavljala, treda falsifikatori novca, a
etvrta oni koji su
lagali. Krivotvorci osoba odnosno oni koji su se lano predstavljali, svoje grehe su
poinili leedi, pa
sada moraju da ispataju beedi i greili su ustima, pa moraju da grizu.
Falsifikatori novca su bili edni
blaga, pa su sada edni vode, a krivotvorci rei su lagali i izmiljali prevare, pa im
glava gori u groznici.
Za svaki greh Dante navodi kaznu koja je u najvedoj suprotnosti sa uivanjem
zbog koga se grei

redak 35,34
76

ko dvije to vidjeh blijede,gole sjene

gdje tre grizu onu eljad s gubom
ko svinja kada iz svog svinjca krene
Jedna Capocchiu prie te mu zubom
tatiljak rani,vuku ga po prahu

Ona se grijehu s njime tako repda

da uze na se tui oblik,vele;
a onaj drugi,to odlazi,eda
uzmogne stei kraljicu ergele
stvori se da je Buoso Donati,
testament prave kako spisi ele
S vodene boli,koja po zlu radu
sokova uda nerazmjerna gradi
76

te lice nije s trbuhom u skladu

PEVANjE TRIDESET PRVO

Prelazak iz osmog u deveti krug: Giganti
Poto su proli desetu zlu jarugu, pesnici stiu na ivicu osmoga kruga gde se silazi
u ogromni i
duboki bunar u kome se nalazi deveti krug. Tu, okolo, stoje ogromni, strani
giganti. Nad ivicom
bunara vidi im se telo do pojasa. Jedan od njih, Antaj ,sputa ih na dno bunara.
Giganti su se kao i
Lucifer, puni oholosti, borili protiv Boga, pa su zato osueni da budu uvari
najdubljeg pakla.

76

64 i 67 line
Glava mu bjee duga i dbelea
ko eer svetog Petra usred rima
a prema tome svi dijelovi tijela

Hodaju dulje nalijevo tom tminom

naosmo drugog na strijelomet puta
jo silnijega rastom i divljinom
to ga od vrata pa dolje spram peta
stee i petkrat oko njeg se vije
donle,gdje zdenac dalji pogled smeta
To je Fialte,strah i trepet to je
u gigantskome boju neko bio;
al buntovne sad ruke mirno stoje

76

Al on nas oba metne na dno lako

gdje se Juda s Luciferom nae,
i nije sagnut ostao onako,
ve se digo ko jarbol vrh lae 145

76

PEVANjE TRIDESET DRUGO

Krug deveti (Kokit): Izdajnici
Prvi pojas (Kaina): Izdajnici rodbine Drugi pojas (Antenora): Izdajnici otadbine
Dno devetog kruga je debeli led paklene reke Kokit. Celo dno devetog kruga je
podeljeno na
etiri pojasa -Kainu, Antenoru, Tolomeu i Judeku. Suprotno vatrenoj ljubavi
blinjega je hladno,
proraunato izdajstvo. Zato su izdajice kanjene u ledu. Ljubav je nagraena na
najviem nebu, a
izdajstvo kanjeno u najdubljem paklu. to je veda krivica, to je grenik u dubljem
ledu.

Kad se u zdencu naosmo u tmori

od divskih nogu jo na nioj stazi
i ja jo motrah zid,to rub mu tvori
Okrenuh se i vidjeh pri toj zgodi
76

na zaleenom jezeru da stojim,

to bjee slino staklu,a ne vodi.
Svak s licem dolje okrenutim blene,
i dok o zimi usta daje glase
o tuzi srca zbore suzne zjene

Nato ga zgrabih za kiku:Ma to se

zbilo,al javi imenom se svojim
il e ti glava ostati bez kose
Ve oko ruke ovih njegve vlase
poto mu mnogi ve uperak zderah
dok je on lajo gledaju poda se

76

Ve od njega smo poli,kad u kori

sleene dvije sjene smortih tada
tako da glava glavi klobuk tvori
i kao to se hljeb grize od glada
tako je gornji donjeg zubma klao
ondje,gdje mozak sve do pilje pada.
O ti to zvjerske pokazuje znake
mrnje na toga,kog ti zubi more,
reci mi,zato,pa ako opake
njegove radnje protiv njega zbore,
kad saznam,tko ste i grijeh njegov skorim
oduit u se tebi jote gore
ne osui l se jezik kojim zborim

76

PEVANjE TRIDESET TREE

Krug deveti (Kokit - nastavak): Izdajnici - Drugi
pojas (Antenora): Izdajnici rodbine (nastavak) Trei pojas (Tolomea): Izdajnici svojih
prijatelja i gostiju
Trideset i trede pevanje se deli na dva dela. U prvom delu pesnici su u Antenori,
drugom
pojasu devetog kruga. Naziv je dat po trojancu Antenoru koga Homerove pesme
prikazuju kao
mudrog oveka i dobrog govornika. On je predloio da se Jelena vrati Grcima i
sklopi mir. Moda je iz
toga proisteklo miljenje da je Antenor izdao domovinu. U Antenori su kanjeni
izdajnici domovine ili
stranke. Pesnici zatim prelaze u tredi pojas devetog kruga Tolomeu gde su
kanjene izdajice prijatelja,
a dobio je ime po biblijskom Ptolomeju, koji je pozvao u goste imuna Makabejca i
njegova dva sina,
a onda, posle gozbe, naredio da ih ubiju.

76

Kad pade traak svjetlosti u bijedu

tamnice tune,i kad vidjeh jadan
na etiri lica svoju sliku blijedu,
stah ruke gristi,sav od bola svladan,
al oni odmah svi na noge skoe
mislei da to inim ,to sam gladan
mnogo bi manje boljelo nas,oe,da
jede od nas,ne acaj se svui

I umre,i ko ti mene gdje stojim

do estog dana vidjeh kako pada
jo troje redom.slijep ve ,tad nad svojim
teturat stadoh porodom,i ma da
ve mrtvi bjehu,dva dni sam ih zvao
to bol ne smoe,post uini tada

76

PJEVANjE TRIDESET ETVRTO

76

Krug deveti (Kokit - nastavak): Izdajnici etvrti pojas (Judeka): Izdajnici dobrotvora i Lucifer

KRAJ

STRUKTURA DANTEOVE BOANSTVENE KOMEDIJE

Tri onozemaljska kraljevstva u Boanstvenoj komediji imaju strukturu usaglaenu
sa
shvatanjima grkog astronoma, matematiara i geografa iz II veka nove ere
Klaudija Ptolomeja. On je
76

tvorac takozvanog Ptolomejevog planetarnog sistema, koji je zasnovan na

geocentrinoj teoriji:
Zemlja predstavlja odreenu nepokretnu taku - centar celokupnog Sunevog
sistema, planeta,
zvezda i kometa, koji se oko nje i okrede. Taj sistem se odrao sve do Kopernika,
odnosno do XVI
veka.
Dakle, polazei od geocentrine koncepcije sveta, Dante predstavlja Zemlju kao
nepokretnu
sferu u sreditu sveta, podeljenu na dve hemisfere. U sredite severne,
nastanjene sfere Dante
smeta Jerusalim, i to na jednakoj udaljenosti od njenih krajnjih granica, uda
Ganga i Herkulovih
stubova. Dijametralno suprotno, u okean june nenastanjene polulopte, postavlja
breg istilita, a na
njegov vrh zemaljski raj. Nastanak ovog brega, kao i simetrine paklene provalije,
vezuje se za
Luciferov pad iz raja, kada se strovalio u sredite Zemlje. Zemlja je okruena sa
devet koncentrinih
sfera, koje se okredu jedna unutar druge i sve zajedno u desetoj sferi. Ova deseta
sfera je
nepokretna; to je nebo Empirej, boravite Boga, anela i blaenih. Devet neba su
po redu: Mesec,
Merkur, Venera, Sunce, Mars, Jupiter, Saturn, Zvezdano nebo i Prvo pokretno
nebo. Prvih sedam
neba ima u sebi odgovarajudu planetu (u ptolomejskoj koncepciji Mesec i Sunce
su smatrani
planetama). Osmo nebo je ispunjeno nepokretnim zvezdama sa sazveima, a
deveto, potpuno
transparentno, naziva se Prvo pokretno nebo, jer svojim brzim kretanjem prenosi
rotaciju na nia
neba i regulira je.

76

DANTE ALIGIJERI
Bio-bibliografski podaci
Delo Dantea Aligijerija, jednog od najvedih svetskih pisaca, ne moe se
razumeti ako se ne
uzme u obzir i istorijsko-kulturni kontekst doba u kome je iveo. Naime, njegovo
delo nastaje u onom
periodu srednjeg veka kada se ved pomalja nova i otvorenija civilizacija, ali jo
opstaju krute
dogmatske i skolastike eme. Krajem XIII i poetkom XIV veka sve su uoljiviji
znaci obnove
politikog, intelektualnog i filozofskog ivota. Filozofija je jo uvek verna
skolastikim i teolokim
postavkama toga doba, ali poinje da ukljuuje i svetovne i racionalistike
elemente. Istoriografija,
iako i dalje objanjava istorijska kretanja uticajem provienja i onostranog, sve
vie se oslanja i na
dogaaje, strasti i kontraste svakodnevnog ivota, kao podsticaj ili objanjenje za
istorijska
dogaanja. Politika doktrina je jo u okvirima eme dvostruke univerzalne vlasti i
raspravlja o
problemima odnosa crkvene i svetovne vlasti, odnosno pape i cara - dok u
politikom ivotu, pored
dotadanjih institucija drave, dodue na stazi dekadencije, ali priznatih zbog
modi i tradicije - nastaju
nove dravne strukture - optine, odnosno gradovi drave.
Najvedi italijanski i jedan od najvedih svetskih pisaca rodio se u Firenci negde
izmeu 15. maja
i 15. juna 1265. godine u porodici plemenitog gradskog i gvelfskog 1
porekla. U vreme Danteovog roenja porodica, istina, nema ba sjajan status.
Njegovo pravo ime je Durante, a Dante je deminutiv tog imena. Njegov
ukundeda Kadagvida poginuo je u krstakim ratovima u pohodu imperatora
Korada III, ali je ostavio iza sebe sina Aligijera I, koji je imao dva sina: Bela i
Belinonea. Belinoneov sin Aligijeri II bio je Danteov otac. Njegova uspomena je
zatamnjena verovatnom injenicom da se bavio zelenatvom. Danteova majka,
koja se zvala Bela i bila, po svemu sudedi, iz porodice Durante delji Abati, umrla
je neposredno po njegovom roenju, tako da ga je odgajala madeha Lapa di
Kjarisimo Dalufi. iveo je u lepoj slozi sa dva polubrata i dve polusestre.
Njegovo vaspitanje bilo je najbolje kakvo se moglo stei u to doba, a ukljuivalo je
mnogo

76

kolskog religioznog obrazovanja, aristotelovske logike i vie latinskih klasika.

Dante je bio ozbiljan i
inteligentan i bistrog uma, pa je uio bolje od drugih. Proao je kroz tri perioda
obrazovanja:
retoriko-gramatiko, filozofsko-knjievno i filozofsko-teoloko.

Gvelfi (od nemake rei Welfen), partija osnovana u Nemakoj, posle smrti
Henrika V, kao podrka
naslednicima Gvelfa od Bavarske sa naklonou ka politici sporazumevanja sa
papom, stvorena je kao
opozicija partiji Gibelina koja je nastala u to vreme. Meutim, u vreme Fridriha
Barbarose ona je oznaavala partiju pristalica pape odnosno anticarsku partiju.
Kasnije, sa novim politikim promenama, imena gvelfa i gibelina oznaavala su
pripadnike dve suprotstavljene politike grupe u bilo kom gradu ili u razliitim
gradovima. Gibelin (od stare nemake rei Wibeli, a to je bilo ime jednog dvorca
Hoentaufena u Franakoj) u Nemakoj su bili pristalice Hoentaufena protiv
bavarskih vojvoda. U Italiji u poetku su to bile pristalice carske politike protiv
papa, ali od XIII veka to je bio naziv za bilo koju politiku grupu koja je protivnik
gvelfa.Radi razumevanja dogaaja u Danteovom ivotu treba jo znati da su se
firentinski Gvelfi kojima je pripadao Dante podelili na dve stranke: na Bele, na
elu sa porodicom erki, i Crne, koje je predvodila porodica Donati.

Gustave Dor
Kao djeak alje ilustracije u Journal pour Rire (Novine za smijeh), a
od 1848. objavljuje litografije u La Caricature (Karikatura). Niz godina objavljuje svoje ilustracije
u La Monde Illustr. Od 1852. godine radi vinjete za ilustracije standardnih djela svjetske
knjievnosti (preko 120 djela sa 200-600 ilustracija). U toj masovnoj produkciji je izrazito
neujednaen.
Radi tako da najprije ree u drvo linearan crte na nain modernih ilustracija, a potom
upotpunjuje ovu tehniku raznovrsnim postupcima (obojene slike na drvu, po kojima reproduktori
reu klieje). Otkad je poeo koristiti lavis maniere (akvatinta), morao je osposobiti gravere za
reproduciranje te tehnike. Sam stvara novu kolu i uvi bois de fil. Taj nain graviranja namee
cijelom nizu gravera koje je kolovao. Oko1872. godine zapoinje raditi bakropise (oko 50 ploa).
Za boravka u Engleskoj ree na elinim ploama (180 grafika veduta Londona), ali mu ta
tehnika ne odgovara.
Gustave Dor je esto svojim ilustracijama davao teatralan karakter u stilu T. Couturea i K.
Pilotyja. Igrom svjetla i sjene postie reljefnost i stvara dramatske timunge. Dor je ilustrirao
djela Rabelaisa, Balzaca, Miltona i Dantea, a kad je 1853. god. ilustrirao djela lorda Byrona,
pozvan je u Englesku da ilustrira englesku Bibliju. Godine 1863., Dor je ilustrirao svoja
najznaajnija djela: francusko izdanje CervantesovogDon Quijotea i Poevog Gavrana.
76

Akvareli iz kotske i Pirineja svjedoe o njegovom majstorskom daru opaanja i fiksiranja

doivljenog, jednako kao i njegovi drvorezi s motivima iz panjolske. Posebnu panju zasluuje
njegov kiparski rad u posljednjim godinama ivota. U Engleskoj je uvaavan koliko i u rodnoj
Francuskoj, pa je u Londonu osnovana Dor Gallery.

Radovi
BALZAK: VRAGOLJASTE PRIE
SHAKESPHER:THE TEMPOEST
DON QUITE

76