I WPROWADZENIE DO SYSTEMU CATIA V5

CATIA

V5

jest

nowoczesnym

zintegrowanym

systemem

CAD/CAM/CAE

wspomagajcym proces tworzenia wyrobu praktycznie na kadym jego etapie. Bogaty zestaw
narzdzi

oraz

nowoczesne

rozwizania

wspbienego

projektowania,

symulacji,

optymalizacji oraz wytwarzania umoliwiaj podniesienie jakoci usug projektowych oraz

podnosz walory uytkowe tworzonych produktw.
1.

RODOWISKO SYSTEMU CATIA V5

Interfejs systemu CATIA V5 jest zgodny z systemem operacyjnym Windows

opartym na technologii NT. Po uruchomieniu CATII pojawi si okno gwne programu, w

ktrym rozwinicie pierwszej pozycji z grnego menu, czyli Start umoliwi nam dostp do
wszystkich moduw wchodzcych w skad systemu CATIA, uporzdkowanych wg grup
tematycznych.

Rys.1 Okno gwne systemu CATIA V5

Podstawowym moduem CATII przeznaczonym przede wszystkim do modelowania
bryowego jest modu Part Design znajdujcy si w grupie Mechanical Design.
Uruchomienie moduu Part Design spowoduje otwarcie systemu w konfiguracji
przedstawionej na rys.1.

1.1 Okno gwne systemu

Podstawowymi elementami okna gwnego systemu jest obszar roboczy (w ktrym
umieszczony jest model) oraz paski narzdziowe, rozmieszczone na krawdziach obszaru
1

roboczego. Zawarto elementw (narzdzi) w paskach narzdziowych zmienia si w

zalenoci od moduu Catii w ktrym aktualnie pracujemy.
Podstawowe elementy obszaru roboczego:
- ra paszczyzn (umieszczona w rodku obszaru roboczego stanowi globalny,
kartezjaski ukad wsprzdnych modelu, zorientowany w sposb
przedstawiony w prawym dolnym narou okna roboczego)
Rys. 2

- kompas: umoliwia przesuwanie i obracanie modelu w przestrzeni roboczej

(w przypadku wystpowania w strukturze modelu wicej ni jednej bryy
umoliwia niezalene przemieszczenia i obroty poszczeglnymi bryami).
Poleceniem View\Compass mona ukrywa bd uwidacznia go w przestrzeni
roboczej.
Rys.3

Zastosowanie kompasu:
- przesuwanie modelu na kierunkach globalnego ukadu wsprzdnych:
klikajc lewym przyciskiem myszy w dowoln lini prost kompasu (przesunicie wzdu
osi) lub wntrze dowolnej wiartki okrgu kompasu (przesunicie we wskazanej
paszczynie) i przytrzymujc wcinity przycisk ruchy myszki powoduj przesuwanie
modelu wraz z r paszczyzn
przesunicie modelu bez ry paszczyzn jest moliwe poprzez bezporednie umieszczenie
kompasu na dowolnej paszczynie modelu w sposb nastpujcy: przytrzymujc lewy
przycisk myszki za czerwony kwadracik kompasu naley przemieci kompas na model i
upuci go poprzez zwolnienie wcinitego przycisku myszki (upuszczony kompas
przybierze barw zielon) zaznaczajc krawd lub wiartk kompasu ruchami myszki
przesuwamy samym modelem
- obrt modelu w obszarze roboczym:
klikajc lewym przyciskiem myszki w dowolny uk kompasu (obrt wzgldem osi) lub punkt
w grnej czci okrgu kompasu (obrt dowolny) i przytrzymujc wcinity przycisk ruchy
myszki powoduj obrt modelu w przestrzeni roboczej wraz z ro paszczyzn,
obrt modelu bez ry paszczyzn jest moliwy poprzez bezporednie umieszczenie kompasu
na dowolnej paszczynie modelu w sposb analogiczny jak przy przesuniciu.
- drzewo struktury modelu (drzewo topologii modelu) zawiera histori tworzenia caego
modelu (tzn. elementy obiektw modelu oraz wykonane operacje). Poleceniem
View\Specifications mona ukrywa bd uwidacznia drzewo w
przestrzeni roboczej.
Drzewo skada si z korzenia nazwanego Part1 (jest to nazwa
projektowanej czci, ktr mona w kadej chwili zmieni), gazi
globalnego ukadu wsprzdnych modelu(ry paszczyzn) oraz gazi o
nazwie PartBody, ktra jest gwnym elementem modelu (do PartBody
doczona jest historia tworzenia modelu). Wszystkie operacje
przeprowadzane na modelu bd podpinane pod ga PartBody.
Rys.4

Element PartBody jest elementem podstawowym modelu, ktry nie moe by uyty jako
narzdzie tzn. tworzc kolejne elementy np. Body1, Body2 itp. mona je odejmowa od
elementu PartBody, ale nie odwrotnie.
Istnieje moliwo przesuwania i przeskalowywania (powikszania lub pomniejszania)
drzewa struktury modelu w obszarze roboczym. W tym celu naley klikn lewym
przyciskiem myszki na wybranej gazi drzewa (nie na nazwie operacji) model ulegnie
pociemnieniu, natomiast kursor myszki zamieni si w rczk, co oznacza, e w danej chwili
znajdujemy si w trybie edycji drzewa struktury modelu (model jest chwilowo nieaktywny,
aktywne jest drzewo).

1.2 Klawisze funkcyjne

System Catia posiada moliwo wykonywania niektrych operacji za pomoc skrtw
klawiaturowych opisanych poniej:
Escape powoduje zaniechanie wykonania dowolnej operacji (naley klikn
dwukrotnie),
F3 powoduje ukrycie lub uwidocznienie w przestrzeni roboczej drzewa struktury
modelu,
Shift + F3 powoduje przejcie (uaktywnienie) pomidzy edycj modelu a edycj drzewa
struktury modelu (aktywny model lub aktywne drzewo),
Home w trybie edycji drzewa struktury modelu powoduje przejcie do wierzchoka
struktury drzewa,
End - w trybie edycji drzewa struktury modelu powoduje przejcie do ostatniego elementu
drzewa,
Ctrl + Tab powoduje przejcie pomidzy otwartymi dokumentami,
Ctrl + strzaki w trybie edycji modelu powoduje przemieszczanie modelu w prawo, w
lewo, w gr i w d, natomiast w trybie edycji drzewa struktury modelu powoduje
podobne przemieszczenia drzewa w obszarze roboczym,
Ctrl + PageUp powoduje skokowe powikszanie widoku modelu lub drzewa w
odpowiednim trybie edycji,
Ctrl + PageDown - powoduje skokowe pomniejszanie widoku modelu lub drzewa w
odpowiednim trybie edycji,
Strzaka w gr lub w d w trybie edycji drzewa struktury modelu powoduje
przemieszczanie si po elementach drzewa odpowiednio w gr lub w d,
Strzaka w lewo lub w prawo - w trybie edycji drzewa struktury modelu powoduje
przemieszczanie si po elementach drzewa wraz ze zwijaniem lub rozwijaniem
wskazanego elementu struktury drzewa,
F1 powoduje uruchomienie systemu pomocy,
Shift +F1 powoduje uzyskanie krtkiej informacji o przeznaczeniu uywanego aktualnie
narzdzia (ikony).

1.3 Funkcje myszki

System Catia wymaga zastosowania myszy trjprzyciskowej, ktrej funkcje
przedstawiaj si nastpujco:
3

Lewy przycisk myszy (LPM):

pojedyncze kliknicie powoduje zaznaczenie (wybranie) elementu z obszaru roboczego lub
uaktywnienie ikony z paska narzdziowego (po wykonaniu pojedynczej operacji ikona
narzdzia samoczynnie si wycza),
- dwukrotne kliknicie dowolnego elementu modelu powoduje uaktywnienie si okna
dialogowego narzdzia, za pomoc ktrego wskazany element modelu zosta wykonany
(umoliwia to modyfikacj parametrw operacji). Identyczny skutek powoduje dwukrotne
kliknicie na danym elemencie drzewa struktury modelu. Natomiast dwukrotne kliknicie
ikony na pasku narzdziowym powoduje trwae wczenie wybranego narzdzia (kilkakrotne
wykonywanie tej samej operacji, a do wyczenia ikony).
Prawy przycisk myszy (PPM):
- pojedyncze kliknicie danego elementu uaktywni menu kontekstowe (zawarto menu
kontekstowego jest uzaleniona od typu wskazanego elementu).
rodkowy przycisk myszy (SPM):
wcinicie i przytrzymanie rodkowego przycisku umoliwia przesuwanie modelu w
przestrzeni roboczej.
Funkcje zoone (kombinacje przyciskw myszy):
- wcinicie i przytrzymanie kolejno SPM + LPM umoliwia obrt modelu w przestrzeni
roboczej,
- wcinicie i przytrzymanie SPM a nastpnie kliknicie LPM umoliwia dynamiczne
powikszanie i pomniejszanie modelu w przestrzeni roboczej przez przesuwanie mysz w
gr i w d (naley cay czas przytrzymywa SPM).

1.4 Transformacje obszaru roboczego z paska narzdziowego

Jako transformacje obszaru roboczego naley rozumie operacje polegajce na
zmianie trybu wywietlania elementw modelu, jak rwnie wszelkie zmiany dotyczce
pooenia modelu w przestrzeni roboczej. Wszystkie te operacje mona wykona na trzy
sposoby: za pomoc myszy, kompasu oraz stosownych polece z menu View lub belki
narzdziowej View. Standardowo belka narzdziowa View powinna si znajdowa na dolnym
pasku narzdziowym obszaru roboczego Catii (oczywicie istnieje moliwo zmiany jej
lokalizacji).
Funkcje belki narzdziowej View

Rys.5 Widok belki narzdziowej View

- Fly funkcja umoliwiajca ogldanie modelu z perspektywy lotu ptaka
4

Rys.5a

Standardowo model jest wywietlany w trybie Parallel (widok izometryczny). W momencie

uruchomienia trybu Fly model zostanie wywietlony w trybie perspektywicznym
(Perspective), o czym uytkownik zostaje powiadomiony stosownym komunikatem.
Uruchomienie trybu Fly spowoduje zmian zawartoci belki narzdziowej View:

Rys.5b
Decelerate (zmniejszenie prdkoci lotu)
Accelerate (zwikszanie prdkoci lotu)
Fly (rozpoczcie lotu)
Examine Mode
(wyczanie trybu Fly)

Turn Head

Po wczeniu trybu Fly (rys.4b) na ekranie pojawi si zielona strzaka pokazujca kierunek
lotu. Sterujc jej pooeniem za pomoc lewego przycisku myszy wykonujemy wirtualny lot
w przestrzeni roboczej (mona w ten sposb zwiedzi np. niedostpne kanay, otwory, czy
inne miejsca w modelu).
View + Navigation mode + Walk funkcja z grnego menu umoliwiajca lot tylko w jednej
paszczynie (spacer po paszczynie w przestrzeni roboczej).
- Fit All In funkcja dopasowujca wielko wywietlania modelu do rozmiarw
okna roboczego (moe by rwnie uywana jako funkcja odwieajca ekran),
Rys.5c

- Pan funkcja umoliwiajca przesuwanie modelu w przestrzeni roboczej,

Rys.5d
- Rotate

funkcja umoliwiajca obrt modelu w przestrzeni roboczej,

Rys.5e

- Zoom In - funkcja umoliwiajca skokowe powikszanie modelu,

Rys.5f

- Zoom Out - funkcja umoliwiajca skokowe pomniejszanie modelu,

Rys.5g

Rys.5h

- Normal View funkcja zmieniajca sposb ustawienia modelu wzgldem

paszczyzny ekranu, tzn. wybierajc dowoln paszczyzn modelu lub ry
paszczyzn powodujemy jej rwnolege ustawienie do paszczyzny ekranu
(w module Sketcher powoduje zmian kierunku normalnej do paszczyzny
rysowania na przeciwny),
5

- Quick View grupa ikon pozwalajca ustawi widok modelu w przestrzeni

roboczej (strzaka w prawym dolnym rogu ikony oznacza, e znajduj si pod ni
inne ikony menu rozwijalne),
Rys.5i
- Isometric View

widok izometryczny modelu (w ukadzie XYZ),

- Front View widok modelu od przodu,

- Back View widok modelu od tyu,
- Left View widok modelu od strony lewej,
- Right View widok modelu od strony prawej,
- Top View widok modelu od gry,
- Bottom View widok modelu od dou,
Rys.5j

- View Mode grupa ikon umoliwiajcych zmian sposobu wywietlania postaci

modelu (ikona z rozwijalnym menu),
Rys.5k

- Wireframe (NHR) wywietlanie modelu w trybie szkieletowym,

- Dynamic Hidden Line Removal - wywietlanie modelu w trybie szkieletowym
bez niewidocznych krawdzi,
- Shading (SHD) -wywietlanie modelu w trybie zacieniowanym (bez krawdzi)
- Shading with Edges wywietlanie modelu w trybie zacieniowanym z
widocznymi krawdziami,
- Shading with Edges and Hidden Edges - wywietlanie modelu w trybie
zacieniowanym z widocznymi i niewidocznymi krawdziami,
- Applies Customized View Parameters moliwo ustawienia parametrw
wywietlania przez uytkownika (np. cechy nadanego materiau),
Rys.5l

- Hide/Show ukrywanie i pokazywanie wskazanych elementw,

Rys.5m

- Swap Visible Space ukrywanie postaci powierzchni modelu z wyjtkiem profili

zastosowanych do operacji tworzenia modelu,
Rys.5n

1.5 Belka narzdziowa Graphic Properties

Funkcje nalece do grupy narzdzi Graphic Properties umoliwiaj modyfikacje

parametrw geometrycznych elementw modelu w przestrzeni roboczej.

Rys.6
1

1 Color nadawanie koloru wybranemu elementowi w przestrzeni roboczej,

2 Opacity - nadawanie przezroczystoci wybranemu elementowi,
3 Thickness zmiana gruboci linii,
4 Linetype zmiana typu linii,
5 Symbol nadawanie punktom symboli graficznych,
6 Layer definiowanie nowych warstw (standardowo ustawiona jest warstwa = 0),
7 Panter przycisk uaktywniajcy lub dezaktywujcy narzdzia tej grupy.

1.6 Wczytywanie i zapisywanie plikw - belka narzdziowa Standard

Proces wczytywania i zapisywania plikw w systemie Catia V5 jest zgodny z
procedur obowizujc w wikszoci programw obsugiwanych przez system operacyjny
MS Windows. Podstawowymi poleceniami umoliwiajcymi otwarcie lub zapisanie pliku s
polecenia z menu: File\Open oraz File\Save (lub File\Save As) procedura postpowania w
tych przypadkach jest standardowa.
Podstawowymi typami plikw obsugiwanych w systemie Catia V5 s pliki o
nastpujcych formatach:

*.CATPart plik zawierajcy model 3D,

*.CATDrawing plik zawierajcy dokumentacj techniczn,

*.CATProduct plik zawierajcy zoenia,

*.CATProcess plik zawierajcy dane dla obrabiarek NC,

*.CATAnalysis plik zawierajcy model MES,

*.model plik zawierajcy model 3D w formacie systemu Catia V4,

pozostae formaty obsugiwane przez system Catia V5: *.igs, *.stl, *.stp, *.3dmap,
*.vps0, *.cgr, *.hcg, *.wrl.

Proces zapisywania plikw moliwy jest rwnie przy uyciu belki narzdziowej Standard,
ktra posiada rwnie podstawowe polecenia zwizane z obsug plikw:

Rys.7
1

6 7

10

1. New tworzenie nowych plikw,

2. Open wczytywanie plikw,
3. Save zapisywanie plikw,
4. Quick Print szybkie drukowanie,
5. Cut wycinanie (usuwanie) elementw z przestrzeni roboczej,
6. Copy kopiowanie,
7. Paste wklejanie,
8. Undo cofanie wykonanych operacji,
9. Redo powtarzanie wykonanych operacji,
10. Whats This dostp do pliku pomocy (help).

1.7 Konfiguracja okna roboczego systemu CATIA V5

System CATIA V5 umoliwia kademu uytkownikowi dokonywanie w sposb atwy
i przystpny ustawie parametrw okna roboczego, odpowiadajcych indywidualnym
preferencjom

uytkownika.

Dotyczy

to

przede

wszystkim

konfiguracji

paskw

narzdziowych w poszczeglnych moduach Catii.

Wywietlanie w przestrzeni roboczej belek narzdziowych odbywa si przy uyciu
polecenia z menu View\Toolbars, umoliwiajcego pokazywanie na paskach narzdziowych
(znajdujcych si na krawdziach okna gwnego) poszczeglnych grup narzdzi, ktre bd
widoczne podczas pracy. Umieszczenie w odpowiedniej kolejnoci belek narzdziowych na
pasku odbywa si poprzez przecignicie okna belki narzdziowej (lewy przycisk myszy) i
wstawienie jej w odpowiednie miejsce na pasku narzdziowym.
Dokonywanie ustawie opcji konfiguracyjnych systemu Catia V5, zwizanych z
dziaaniem programu, czy te jego interfejsem, moliwe jest za pomoc polecenia z menu
Tools\Options. Dostpne opcje nale do kategorii zaawansowanych ustawie systemu, w
zwizku z czym, dla pocztkujcych uytkownikw zaleca si korzystanie z ustawie
domylnych, proponowanych przez producenta oprogramowania.