Driehoofdige god 1

Een Driehoofdige god is een verkeerde

voorstelling van wie YaHWeH echt is
.

Een illustratie (uit Spaanse afkomst) van

unitaristen die men overal op hun sites
gebruikt om AAN TE TONEN dat de
voorstelling wat een gelovige in de drieeenheid zou leren. Wat natuurlijk niet zo is.
Men geeft op een onschuldige wijze weer
wat ze niet willen/kunnen begrijpen:
namelijk dat de Vader de Zoon en de Heilige
Geest in de Schrift alle drie God genoemd
zijn. Maar ook dat er geen drie goden zijn
maar slechts n.

Anonieme schilder, Heilige Drie-eenheid,

18de eeuw, olieverf op doek, 44 x 35 cm.,
Museo Nacional del Virreinato, Tepotzotln.

Guido Biebaut, 13 februari 2016

voorbehouden

Alle rechten

Driehoofdige god 2

INHOUD
Hoofdstuk 1

Een opstap naar dit artikel: nog wat over de Trimurti

Hoofdstuk 2

Drie gezichten op n lichaam voorstelling met een luchtje aan

Hoofdstuk 3

Drie hoofden op n lichaam voorstelling met een luchtje aan

Hoofdstuk 4

Drie gelijke gezichten en 3 lichamen voorstelling

Hoofdstuk 5

Allerlei symbolische voorstellingen van Vader, Zoon en Geest

Hoofdstuk 6

WAT leren belijdenissen over de Vader, de Zoon en de Heilige Geest

Driehoofdige god 3

Een opstap naar dit artikel: nog wat over de Trimurti

Hoofdstuk 1

We schreven een artikel Trimurti is geen Drie-eenheid verschenen op de sites SCRIBD en

ISSUU (upload 14/08/2014).
Dat was het eerste deel, hier het tweede. En drie die nog moeten geschreven worden, zo God het
wil. We hebben niet stilgezeten en zijn ook nog verder gegaan naar het onderzoeken van de
Trimurti -leer. Ja we herhalen het; de Trimurti is een zaak die men heeft overgenomen van het
christendom ergens in de derde vierde eeuw en is geen onderdeel van het originele heidense
godendom van India. En als er wat was dat erop geleek dan ging het om de voorstelling van
eigenschappen van hun god en geen echte drie-enige God zoals in het christendom.
We citeren nog eens wat we in het eerste deel als inleiding gaven. Wat hier boven staat, de
uitgerekte illustratie onderaan, is hoe een unitarische lezer op een forum alles op een hoop gooit
en tot de conclusie komt dat er geen Drie-eenheid is in de Bijbel. En bovendien, het valse
christendom zou dat overgenomen hebben van heidenen. De christelijke theologie over de drieenige God zou overgenomen zijn van heidense religies, gewoon een leentjebuur! Specifiek is hier
in de afbeelding dat het Hindoesme gellustreerd als bakermat van de christelijke Drie-eenheid.
Maar dat is een schoolvoorbeeld van slordig wetenschappelijk onderzoek. De schrijver geeft die
voorstelling enkele keren aan het eind van zijn opmerkingen. Dit vijfvoudige plaatje is bedrieglijk
in al zijn voegen. Alles zou op hetzelfde wijzen maar dat is het niet. Daar heb ik wat bij te zeggen.
We beginnen bij de linkse illustratie = De trimurti heeft geen gelijkenis met de Drie-eenheid van
de Bijbel. Ik geef hier mijn eerste opmerking de rest de andere illustraties - volgen wel later als
we even tijd hebben. Aangebracht met een groot aantal citaten. Ingekleurde gedeelten, en
hoofdletters komen van ons. We vertalen ook niet alles. Als Bijbelvertaling gebruiken we de
Herziene Statenvertaling.
En laten we de lijn maar doortrekken naar alle unitaristen die dezelfde soorten argumenten
gebruiken. Soms zijn ze gewoon van elkaar overgeschreven! Dat is dan zonder zich ooit de moeite
te getroosten om de aanhaling werkelijk na te gaan en ook te zien wat de context eventueel zegt.
http://en.wikipedia.org/wiki/Hinduism_and_other_religions
De Heilige Drie-eenheid van het christendom, die bestaat uit de Vader, de Zoon en de
Heilige Geest, wordt soms gezien als ruwweg analoog aan de Trimurti van het hindoesme,
waarvan de leden - Brahma, Vishnu en Shiva - worden gezien als de drie belangrijkste
manifestaties van Brahman, of Godheid. De specifieke samenstelling van deze drie-eenheid
IS ALS RELATIE NIET GELIJK TUSSEN DE TWEE GODSDIENSTEN; bijvoorbeeld in
het hindoesme is er een Parabrahma, of een ultieme schepper van de trimurti, waarvoor
er geen parallel in het christendom betstaat. Sommigen beschouwen Brahma meer
vergelijkbaar met de demiurg van de christelijke gnostiek zijn, in dat hij (althans in het
begin) ten onrechte dachten dat zichzelf als de 'schepper' en ook als de hoogste of zelfs de

Driehoofdige god 4
enige god. In dit geval kon de Hindoe versie van de drie-eenheid worden gezien als Vishnu
(Vader), Sankarshan of Shiva (de Heilige Geest), en Brahma (Zoon, analoog aan
Christus).

We geven nog enkele illustraties die aantonen dat een god met drie, vier of vijf hoofden wijzen in
de Indische mythologie naar symboliek en niet naar een drie-enige god.
Op deze site dit gelezen: http://readnix.com/channel/199159/Hindu%20%28Sculptures%29%20%20New%20Items?page=4&more=1(We vertalen de bijgevoegde tekst.)
Het Mysterie van Shri Hanuman met vijf hoofden:
Vaishnava geloven dat de wind-god Vayu drie incarnaties onderging om Vishnu te helpen. Als
Hanuman hielp hij Rama; als Bheema heeft hij Krishna bijgestaan; en zoals Madhvacharya stichtte
hij de Vaishnava sekte.
Het is interessant om op te merken dat Shri Madhvacharya zich in zijn jeugd onderscheidde in
fysieke oefeningen en in veldspelen en er wordt gezegd dat hij een prachtige lichaamsbouw heeft
gehad. Echte, fysieke kracht is een integraal onderdeel van de cultus van Hanuman en is hij de
beschermheilige godheid van worstelaars en body-builders. Hij is in de volksmond meestal
aangeduid als 'Vajra-anga-Bali,' wat betekent dat hij de Machtige (Bali) is met een lichaam (anga)
hard als een donderslag (vajra).
De Vaishnava evolueerde tot een syncretische vorm van Hanuman met vijf hoofden en tien armen,
waarin hij de samengestelde afbeelding vijf belangrijke Vaishnavite goden:
In het centrum het gezicht van een aap (Hanuman).
Gezicht van een leeuw als Narasimha starende naar het zuiden.
Hoofd van een adelaar symboliseert Garuda op het westen.
Een zwijnenhoofd van Varaha (noorden).
Het gezicht van een paard voor Hayagriva (naar de hemel).
Elke kop betekent een bepaalde eigenschap. Hanuman is moed en kracht, Narasimha
onverschrokkenheid, Garuda de magische vaardigheden en het vermogen om slangenbeten te
helen, Varaha gezondheid en exorcisme en Hayagriva overwinning op vijanden.

Driehoofdige god 5

^^^^^^

Uit http://www.amazon.com/Phrom-Brahma-Hindu-Brass-Statue/dp/B00DT4J34I

Pra Phrom met 4 hoofden

Brahma Hindu God Bronzen beeld
Zijaanzicht, links
Vooraanzicht, rechts

Driehoofdige god 6

^^^^^^
U moet eens gaan rondneuzen op de site van enkele deskundigen op het gebied van de
Hindoereligie
godendom
en
wetenschappelijke
beschouwing
van
het
heelal,
https://sivkishen.wordpress.com
Dit verhaal van de vijfhoofdige ruziemakende Brahma met vijf hoofden verliest er n en heeft er
nu nog vier, dus geen drie om een trimurti te zijn. We citeren wat uit de legenden daaromtrent

Toch bleef De Heer Brahma aandringen en De Heer Shiva was aangedaan. Hij werd boos en
pakte zijn drietand en sneed een van de vijf hoofden van De Heer Brahma.
Nu bleef De Heer Brahma achter met vier hoofden, vier gezichten en vier armen. Met elk
hoofd, reciteerde Hij voortdurend n van de vier Veda's. Brahma's 4 koppen
vertegenwoordigen de 4 richtingen of 4 Veda (Rig, Yajur, Sama en Atharva) en de 4 Varna
(brahmanen, kshatriya's, Vaishyas en Shudras).
De Heer Brahma besefte onmiddellijk zijn fout en smeekte corrigerend om vergiffenis van De
Heer Shiva, die op aandringen van De Heer Vishnu, met tegenzin heeft ingestemd met de
scheiding van de grote Godin Adi Shakti in het voordeel van de schepping.
Foto Courtesy: Blagpost.com
Sivkishen
Author

Driehoofdige god 7
Kingdom of Shiva
Picture Courtesy: Blagpost.com

^^^^^^
Beide afbeeldingen hier onder van http://religmuseum.com

Links: Klein bronzen amulet in trimurti vorm. Nu te koop aan ongeveer 20 US dollar.
Rechts: Klein bronzen amulet in trimurti vorm. Nu te koop aan ongeveer 10 US dollar.
^^^^^^

Driehoofdige god 8

VIJFHOOFDIGE buste van Shiva, derde godheid van de Hindu trimurti,

midden 10de eeuw

http://www.discovertibetart.com/images/chapter10/mini-nos_31.jpg
(We vertalen de bijgevoegde tekst.)

Driehoofdige god 9
Usnisa Vijaya. Is een onafhankelijk lid van de groep van vrouwelijke Bodhisattva's. Gegoten en
verguld brons. Drie hoofden, acht armen die de meerdere symbolen vast houden; Capa, Sara,
Kalasa, Visvavajra, een Mala en het beeld van een Boeddha. 16e eeuw. 13 cm. (Priv collectie,

Londen)

^^^^^^
https://triangulations.wordpress.com/2010/01/18/hindu-gods/
De symbolen van de afbeelding hier onder:
Voertuig: Zwaan (genade, onderscheidingsvermogen) Kroon: alle macht Baard: Wijsheid
4 Armen: vertegenwoordigt het oosten, zuiden, westen en noorden
en ook: verstand, intellect, ego en zelfvertrouwen. De armen houden deze onderwerpen vast:
Het Boek: symboliseert kennis (de Veda's)
Rozenkrans: symboliseren stoffen die worden gebruikt in het creatieproces
Goud: Symboliseert de activiteit van de schepper

Driehoofdige god 10

Brahm

Guru Brahm

Zoals hierboven de symboliek: 4 Koppen: Brahma wordt vaak afgebeeld met 4 koppen. Er zijn
veel verhalen over de reden waarom hij 4 hoofden heeft. Rode kleur staat voor het alledaagse en is
vaak gebruikt, net als rode kleren.
Lotus: Symboliseert de natuur en de levende essentie van alle dingen en wezens in het universum.
Opmerking: Brahma tempels en aanbidding is zeldzaam in India tegenwoordig. (Op andere sites
zijn het er maar twee.)
^^^^^^
Uit http://shaktishop.nl/brahma-met-vijf-hoofden
Dit is een site waar je zaken kan kopen uit India. De beschrijving is: Brahma met 5 hoofden Dit
miniatuurbeeldje kost maar 4 Euro. Wanneer we dit van het net halen - op 08/01/2016 - zijn er nog

Driehoofdige god 11
47 exemplaren in voorraad. Er staat als uitleg dit bij: Brahma vertegenwoordigt het genererende
of scheppende aspect van G-O-D in de drie-eenheid Generator (Schepper)/Onderhouder/Destructor
(Vernietiger). Het onderhoudende aspect van God wordt vertegenwoordigd door Vishnu en het
vernietigende aspect door Maheshvara (Shiva). Hindoegoden en godinnen worden vaak
afgebeeld of gebeeldhouwd met verscheidene hoofden of armen om hun speciale kwaliteiten te
laten zien.

^^^^^^
Citaat uit Archipel reisgids Passage to India van Wim Supply, blz.15.
BrahmaBrahma vertegenwoordigt het genererende of scheppende aspect van God in de drieeenheid Generator (schepper) / Onderhouder / Destructor (vernietiger). Hindoegoden en -godinnen
worden vaak afgebeeld of gebeeldhouwd met verscheidene hoofden of armen om hun speciale
kwaliteiten te laten zien. Zo wil een Brahma met vier gezichten tonen dat Brahma regeert over de
vier windrichtingen. Brahma wordt ook afgebeeld met vier armen, waarin hij de heilige boeken, de
rozenkrans en de veldfles water van een heilige man vasthoudt. Brahma is de schepper van het
heelal en god van de wijsheid. Zijn vrouw Saraswati is de godin van de kunst, muziek en literatuur.
Ze staat meestal afgebeeld met een boek en een vina, een soort muziekinstrument, in haar handen.
Alle goden hebben ook een rijdier, dit is een dier dat hen vervoert, voor Brahma is dit de zwaan
(Hamsa).
^^^^^^
En ook naar andere zaken blijft de unitarir verwijzen, bijvoorbeeld dit.
In de Slavische religies was er ook een god met vier hoofden =
https://en.wikipedia.org/wiki/Svetovid
En een met drie hoofden = https://en.wikipedia.org/wiki/Triglav_(mythology)
Maar die laatste is niet te vergelijken bij de Trimurti van de Hindoes volgens =
http://blog.slavicsouvenirs.com/yarylo-wet
Daar zegt men dit en we vertalen het:

Driehoofdige god 12

Triglav sculptuur: Het idee van de drie-enige god was bekend en de Arische hindoes, waar het
Trimurti werd genoemd. Een sculptuur bestaande uit drie hindoegoden: Brahma, Vishnu en Shiva
(naar onze mening - de barman, de Allerhoogste, en Siva). Zodus in n natuur verbonden met drie
belangrijke functies: van de schepping (Brahma), redding (Vishnu) en vernietiging (Shiva). De
Slavisch-Russische idee was anders: de schepping (Svarog), TORT (Perun) en het goddelijke licht
(Svantovit). Vernietiging kan alleen worden toegepast in uitzonderlijke gevallen, als straf voor het
niet naleven van de goddelijke wet van het leven.
Volgens = http://allsherjargode.beepworld.de/triglaf.htm is Triglav ook geen god maar een goddin
en het artikel start te zeggen dat we er weinig over weten. Dat is al een oprechte opmerking. En
een dergelijke opmerking staat ook in = https://en.wikipedia.org/wiki/Slavic_mythology
In deze mythologie was er ook nog een driehoofdige slang = een supersterke slang. In n versie
beschermer van de doden = http://www.rodnovery.ru/en/articles/465-chthonic-aspects-triglav
EEN OPMERKING
We gaan hierbij enkele citaten geven van de Wachttoren (Jehovahs Getuigen) uit hun brochure:
Moet u geloof stellen in de Drieenheid? De eerste aanhaling is onmiddellijk een kritische noot
bij de leer van de WT door Robert Bowman die enkele mooie zaken tegen deze en andere mensen
schreef. Dit is de linkerkolom. In de rechterkolom onze vertaling en enkele aantekeningen daarbij
van onszelf.

Egyptian, Babylonian, Assyrian, Hindu, and

Buddhist triads, as well as Platonism, are all
claimed as influencing the development of the
Trinity. But it is absurd to claim that all of these
significantly influenced the trinitarians. Third, most

Egyptische,
Babylonische,
Assyrische,
hindoestische en boeddhistische drietallen, evenals
het platonisme, worden allen geclaimd als het
benvloeden in de ontwikkeling van de Drieeenheid. Maar het is absurd om te beweren dat al

Driehoofdige god 13

of these alleged influences where either far too

early of far too late, or far too removed
geographically, to have any significant influence.
Artwork picturing Egyptian and Babylonian triads
are reproduced, despite the fact that the art dated
from about two thousand years before the Witnesses
claim the Trinity originated! Other artwork
depicting Hindu and Buddhist triads from the
seventh and twelfth centuries are shown, despite the
fact that these were done centuries after the Trinity
had become the official religion of the Roman
Empire! Fourth, the JW booklet points out that
Athanasius was a bishop in Alexandria, Egypt, and
from this fact argues that his trinitarianism reflected
the influence of Egyptian triads (p.11). But this
geographical coincidence is no more significant
than the fact that Athanasiuss archrival, Arius, was
also from Alexandria! Robert Bowman, Why
You Should Believe in the Trinity, Baker Pub Group,
1989, p. 43

dezen aanzienlijk de trinitarirs hebben benvloed.

Ten derde, de meeste van deze vermeende
invloeden, waarbij enkele veel te vroeg zijn en
andere veel te laat, of geografisch veel te ver uit
elkaar verwijderd, om tot een belangrijke invloed
gerekend te kunnen worden. Zaken afgebeeld van
Egyptische en Babylonische drietallen werden
gereproduceerd, afgezien van het feit dat die kunst
dateert van ongeveer twee duizend jaar vr de
Getuigen, toch beweren ze dat de Drie-eenheid er is
ontstaan! Andere kunstwerken die hindoestische en
boeddhistische drietallen tonen, uit de zevende en
twaalfde eeuw worden, voert men op ondanks het
feit dat deze werden gemaakt eeuwen nadat de Drieeenheid de officile godsdienst van het Romeinse
Rijk was geworden! Ten vierde, het JG boekje wijst
erop dat Athanasius een bisschop was in Alexandri,
Egypte, en dat dit feit zijn trinitarische invloed van
de Egyptische drietallen (blz.11) aangeeft. Maar dit
geografische toeval is niet belangrijker dan het feit
dat de aartsrivaal van Athanasius, dat is Arius, ook
uit Alexandri kwam! Robert Bowman, Why
You Should Believe in the Trinity, Baker Pub Group,
1989, blz.43

In Moet u geloof stellen in de Drieenheid?, blz.30,

1989 lezen we:

Het is niet zo raar dat de duivel te werk gaat om

mensen te misleiden. Zou men dat ook niet ven de
WT kunnen zeggen?

Verwerp de Drieenheid
ER VALT met Gods waarheden niet te schipperen.
God op zijn voorwaarden aanbidden, betekent
daarom de Drieenheidsleer te verwerpen. Ze is in
strijd met wat de profeten, Jezus, de apostelen en de
vroege christenen geloofden en onderwezen. Ze is
in strijd met wat God in zijn genspireerde Woord
over zichzelf zegt. Daarom geeft hij de raad:
Erkent dat ik alleen God ben en dat er geen ander
is gelijk mij. Jesaja 46:9, TEV.
Gods belangen worden er niet mee gediend wanneer
men een verwarrend en mysterieus beeld van hem
geeft. Integendeel, hoe meer de mensen in
verwarring raken omtrent God en zijn voornemens,
hoe beter dit Gods Tegenstander, Satan de Duivel,
de god van deze wereld, van pas komt. Hij
bevordert zulke valse leerstellingen teneinde de
geest van de ongelovigen te verblinden
(2 Korinthirs 4:4). En de Drieenheidsleer dient
ook de belangen van de geestelijken die hun greep
op de mensen willen behouden, want zij doen het
voorkomen alsof alleen theologen dit leerstuk
kunnen begrijpen. - Zie Johannes 8:44.

Neem, bijvoorbeeld, het bestaan van vals geld.

Aangezien er geen echt drie-euro biljet bestaat, zal
men vergeefs zoeken naar een vals drie-euro biljet.
Je zult er nooit een vinden en het zou gemakkelijk
kunnen herkend worden. Zelfs door een klein kind.
Maar als mensen de bedoeling hebben een valse leer
te verkondigen, dus te bedriegen, dan is het
aanvaarden/accepteren van het valse tegenover
het echte zeer belangrijk. Satan gebruikt deze
misleiding in de geestelijke wereld, om mensen te
misleiden tot het aanvaarden van nagemaakte
leerstellingen. Dus alleen het feit dat er
overeenkomsten tussen de Bijbelse leer van de
vloed van Noach zijn, met een Babylonische
legende bewijst niets.
Als het echte ontstaan van de Drie-eenheid kan
worden gevonden in heidense culturen dan zou dat,
daadwerkelijk bij het onderbouwen van deze leer,
niet door de beugel kunnen. Maar er is dat soort
vergelijking niet. Men vergelijkt geen appelen met

Driehoofdige god 14

appelen.
Tegen het einde van de derde eeuw G.T. werden
het christendom en de nieuwe platonische
filosofien onafscheidelijk met elkaar verenigd.
Zoals Adolf Harnack in Outlines of the History of
Dogma verklaart, raakte de kerkelijke leer stevig
geworteld in de bodem van het hellenisme [het
heidense Griekse denken]. Daardoor werd ze voor
de overgrote meerderheid der christenen een
mysterie.
De Kerk beweerde dat haar nieuwe dogmas
gebaseerd waren op de bijbel. Maar Harnack zegt:
In werkelijkheid wettigde de Kerk in haar midden
de hellenistische speculatie, de bijgelovige
opvattingen en gebruiken van heidense mysterieaanbidding. - Moet u geloof stellen in de
Drieenheid?, blz.11, 1989.

Het WT-genootschap citeert Adolf Harnack als een

andere instantie ter ondersteuning van hun
conclusies. Maar ze weten er niet bij te vermelden
dat Prof. Harnack gezien zijn sterke liberale visies,
bij diens benoeming tot hoogleraar in Berlijn vanaf
1889-1921kritiek kreeg. Hij: werd uitgedaagd
door de kerk gezien Harnacks twijfels over het
auteurschap van het vierde evangelie en andere NT
boeken, zijn onorthodoxe interpretaties van de
Bijbelse wonderen met inbegrip van de opstanding
en zijn ontkenning van de instelling van de doop
door Christus (zie zijn Outlines of the History of
Dogma, 7 vols., 1894-1899). - Uit: New
International Dictionary of the Christian Church,
1978, blz.452.

The New Schaff-Herzog Encyclopedia of

Religious Knowledge toont de invloed van deze
Griekse filosofie: De leer omtrent de Logos en de
Drieenheid ontstond door Griekse Vaders, die . . .
direct of indirect, sterk benvloed waren door de
platonische filosofie . . . Dat dwalingen en
verbasteringen vanuit deze bron de Kerk
binnenslopen, valt niet te ontkennen. - Moet u
geloof stellen in de Drieenheid?, blz.11, 1989.

Hoewel deze encyclopedie ook streeft naar een

parallel trekken tussen de heidense leerstellingen
van Plato en de leer van het christendom, gaat het
verder verklaren dat de vroege kerkvaders vr
Nicea zoals Justinus Martyr, Athenagoras,
Theophilus, Irenaeus, Hippolytus, Clemens van
Alexandri, Origenes. ... [I] werden ook benvloed
door de platonische filosofie. - The New SchaffHerzog Encyclopedia of Religious Knowledge,
vol.9, blz.91.

Vandaar dat James Hastings in de Encyclopdia of

Religion and Ethics schreef: In de Indiase
godsdienst, e.g., treffen wij de triade van Brahm,
Shiva en Vis sn su aan; en in de Egyptische godsdienst
de triade van Osiris, Isis en Horus . . . Ook is het
niet zo dat God alleen in historische godsdiensten
als een Drieenheid wordt bezien. Men denke
hierbij in het bijzonder aan het neoplatonische
denkbeeld van de Opperste of Hoogste Realiteit,
die triadisch voorgesteld wordt. Wat heeft de
Griekse filosoof Plato echter met de Drieenheid te
maken? - Moet u geloof stellen , blz.11, 1989.

Hoewel het waar is dat James Hastings zegt dat het

concept van de Drie-eenheid kan worden gevonden
in heidense religies, maakt hij toch de opmerking:
Ook als de leer van de Drie-eenheid nogal laat in
de theologie verscheen, moet ze reeds vroeg in het
begin van de devotie hebben geleefd. Encyclopaedia of Religion and Ethics, vol. 12, pp.
458-459

Driehoofdige god 15

Drie gezichten op n lichaam voorstelling met een luchtje aan

Hoofdstuk 2
WE STARTEN BIJ EEN ZEKERE VRAAGSTELLING: MOGEN WE GOD AFBEELDEN?

dit is een Gereformeerd antwoord van:

http://www.refoweb.nl/vragenrubriek/694/mag-je-de-heere-jezus-ookafbeelden-/

VRAAG
Mag je de Heere Jezus ook afbeelden?
ANTWOORD
Het tweede gebod geeft een heel duidelijk antwoord als het gaat om het maken van
beelden, gelijkenissen of tekeningen van God: maakt u geen gelijkenis.., want ik de
HEERE, uw God, ben een ijverig God... De Heidelbergse Catechismus (vr. 96 t/m 98) is
daarom ook direct als zij aangeeft dat wij niet wijzer moeten zijn dan God door
afbeeldingen als boeken voor de leken te gebruiken. Want de Heere wil ons door Zijn
levende Woord onderwijzen! Het grote gevaar van het maken van een afbeelding is dat
hetgene wat afgebeeld wordt altijd ONVOLLEDIG, ANDERS en BEPERKT is en daarom
een leugenachtige weergave van God is. We maken Hem dan veel te menselijk. Hoe Hij
echt is (Zijn grootheid, heiligheid, liefde, wijsheid, rechtvaardigheid, enz.) valt niet af te
beelden! Geen van de bijbelheiligen heeft daarom ooit God echt kunnen zien. Het is
helemaal niet erg (en ook niet gewenst) als we de Heere Jezus niet voor kunnen stellen.
Hij wordt gekend aan Zijn woorden, aan Zijn daden en door het werk van Zijn Heilige
Geest. Waardoor Hij Zijn kinderen een klein beetje op Hem laat lijken.
Moet je dan ook voor kleine kinderen geen afbeelding gebruiken? Ook naar hen toe
kunnen we het beste vanaf jongs af aan uitleggen dat de Heere niet getekend mag
worden en dat dat ook niet nodig is. In een boek met bijbelse verhalen en tekeningen kan
dit ook opgelost worden door in een tekening alleen de contouren (vormen) van Zijn
lichaam te tekenen. Als we de Heere Jezus persoonlijk kennen mogen, dan is dat door
het geloof, zonder Hem fysiek te zien. Maar straks zullen we Hem mogen zien en dan zal
Zijn Heerlijkheid en Grootheid zo veel groter en mooier blijken te zijn dan wij ons hier op
aarde ooit hadden kunnen voorstellen.

Driehoofdige god 16
Hier is een duidelijk NEEN gegeven: we hebben geen recht God af te beelden want Hij is niet
zoals we Hem zullen uitbeelden.
Dat is natuurlijk gebaseerd op de Heidelbergse Catechismus Zondag 35 en daar staat het
volgende:
Vraag 96
Wat eist God in het tweede gebod?Dat wij God in generlei wijze afbeelden , en op
geen andere wijze vereren, dan Hij in zijn Woord bevolen heeft.
Vraag 97
Mag men dan ganselijk geen beelden maken?
God kan noch mag in generlei wijze afgebeeld worden. Maar de schepselen, al is
het dat zij mogen afgebeeld worden, zo verbiedt toch God, hun gebeeltenis te
maken en te hebben, om die te vereren, of God daardoor te dienen.
Vraag 98
Maar zou men de beelden in de kerken als boeken der lekenniet mogen dulden?
Neen; want wij moeten niet wijzer zijn dan God, dewelke zijn Christenen niet door
stomme beelden , maar door de levende verkondiging zijns Woords wil
onderwezen hebben.
We citeren nog http://www.josdouma.nl/plantagekerk/preekkracht/PreekKracht%2020141102.pdf
Verbeelden
Het verbod om God in een beeld te vangen betekent niet dat beelden geen rol spelen. De
tabernakel was vol beeldende kunst (cherubs, kleuren, ark etc.). De christelijke kunst is vol van de
mooiste verbeeldingen. Alleen als beelden het doel hebben om God vast te leggen in de zin van zo
is hij en niet anders gaat het mis. God zelf gebruikt ook talloze beelden (metaforen) om zich
bekend te maken: rots, herder, schuilplaats, vader, moeder, koning. Maar elke metafoor fluistert:
het is en het is niet. God is ook altijd weer anders. Want hij is altijd groter. Voor het mysterie van
God is het soms ook beter om te zwijgen. Dan kun je ook geen te grote woorden gebruiken.
Tegelijk is de onzichtbare, ongrijpbare God niet onbenaderbaar. Hij komt naar ons toe in zijn
Woorden. Dat was in de tijd van de Reformatie een herontdekking, die wel met een wat al te
rigoureuze beeldenstorm gepaard is gegaan.
Denkbeelden
In het pastoraat is merkwaardig eigenlijk een veel gestelde vraag: welk beeld heb jij van God?
De vraag zet ons op het spoor van ongezonde opvattingen over hem (God als boeman, knuffelbeer,
bediende, onbewogen beweger etc.). Maar ook bijbelse beelden (vader, herder, rechter, wind) zijn
per definitie open: ze leggen God niet vast maar zijn naar hem op zoek. Wie zegt z is God en niet
anders is de vrijheid waar het tweede gebod je bij wil bewaren kwijt. Dat geldt ook voor kerk,
liturgie en eredienst: z hoort, z moet het en niet anders is beeldendienst. Dan leggen wij vast
hoe je God moet eren en ervaren. Hij past in geen enkel (denk)beeld, in geen enkel theologisch
handboek, in geen enkele orde van dienst, in geen enkel muziekstijl, in geen enkel gedicht. God is
altijd groter. God is altijd ook weer anders. God is God. Begrijp hem niet, maar bemin hem.

Driehoofdige god 17
Beeld van God
We kunnen God niet door middel van beelden dienen omdat die altijd tekort schieten en omdat
God zich niet laat manipuleren. Maar we hoven ook geen beelden te maken of te bedenken omdat
God daar zelf al in heeft voorzien. 1. Christus is het beeld van God. Als we God willen leren
kennen moeten we bij Jezus zijn. Hij is zijn ikoon: Beeld van God, de onzichtbare, is hij (Kol.
1:15). En: In hem schittert Gods luister, hij is zijn evenbeeld (Heb. 1:3). 2. Wij zijn beeld van
God. Als mensen zijn we geschapen naar Gods beeld (Gen. 1:28). Hij heeft ons er van tevoren toe
bestemd om het evenbeeld te worden van zijn Zoon (Rom. 8:29). De kern van het
veranderingsproces van mensen die Jezus als discipel volgen is: Wij allen die met onbedekt
gezicht de luister van de Heer aanschouwen, zullen meer en meer door de Geest van de Heer naar
de luister van dat beeld worden veranderd.
Dat zijn krachtige argumenten en toch zijn we de mening toegedaan dat: indien we God
afbeelden om iets kenbaar te maken over die God en die afbeelding niet AANBIDDEN, WE
GEEN PROBLEEM MOGEN MAKEN. En toch zeggen we van onszelf gereformeerd te zijn.
We mogen niet vergeten dat er enkele teksten in de Schrift staan waar God de opdracht geeft om
beelden te maken. De mensen die religieuze beelden verbieden willen vergeten de vele passages in
de Bijbel waar YaHWeH gebiedt beelden te maken. Bijvoorbeeld in Ex.25:8-20 waar we enkele
teksten uit weglaten: 8 En zij moeten voor Mij een heiligdom maken, zodat Ik in hun midden kan
wonen. 9 Volgens alles wat Ik u zal tonen, een ontwerp van de tabernakel en een ontwerp van al
zijn voorwerpen, z moet u het maken.10 Ook moeten zij een ark van acaciahout maken; zijn
lengte moet tweenhalve el zijn, zijn breedte anderhalve el en zijn hoogte anderhalve el. () 17
Dan moet u een verzoendeksel van zuiver goud maken, zijn lengte tweenhalve el en zijn breedte
anderhalve el.18 Vervolgens moet u twee cherubs van goud maken, als gedreven werk moet u ze
maken, aan de beide uiteinden van het verzoendeksel. 19 Maak n cherub aan het uiteinde aan de
ene kant, en n cherub aan het uiteinde aan de andere kant; als n geheel met het verzoendeksel
moet u de cherubs maken, aan de beide uiteinden ervan. 20 De cherubs moeten hun beide vleugels
naar boven uitgespreid houden, terwijl ze met hun vleugels het verzoendeksel bedekken en hun
gezichten naar elkaar toe gericht zijn; de gezichten van de cherubs moeten naar het verzoendeksel
gericht zijn.
En David droeg Salomo het volgende op: Nu dan, voor de ogen van heel Isral, de gemeente van
de HEERE, en voor de oren van onze God, neem alle geboden van de HEERE, uw God, in acht en
vraag ernaar, zodat u dit goede land in bezit neemt, en u het uw kinderen na u tot in eeuwigheid in
erfelijk bezit laat nemen. () Toen gaf David zijn zoon Salomo een ontwerp van de voorhal en
zijn gebouwen, zijn schatkamers, zijn bovenvertrekken, zijn binnenste kamers, en van het vertrek
voor het verzoendeksel; en een ontwerp van alles wat hem door de Geest voor ogen stond: voor de
voorhoven van het huis van de HEERE, en voor alle kamers rondom; voor de schatkamers van het
huis van God, en voor de schatkamers van de geheiligde gaven; () Dit alles is mij, zei David, in
een geschrift te verstaan gegeven door de hand van de HEERE: alle werken van dit ontwerp. (1
Kron.28: 8,11,12,19). Dus was het ontwerp van de tempel, gemaakt naar een voorbeeld dat door
den Geest van God in de geest van David was gelegd (vers 12), dat wil zeggen inclusief beelden
van engelen.
Ook in de symbolische tempel van Ezechil 41:16-18 staat wat in dien aard: 18 Er waren cherubs

Driehoofdige god 18
en dadelpalmen gemaakt, n dadelpalm tussen twee cherubs. Een cherub had twee gezichten, 19
namelijk een mensengezicht naar de dadelpalm aan de ene kant en de kop van een jonge leeuw
naar de dadelpalm aan de andere kant, helemaal rondom in heel het huis gemaakt. 20 De cherubs
en de dadelpalmen waren vanaf de grond tot boven de ingang gemaakt, en op de muur van de
tempel. Dus beelden niet als aanbidding maar om wat op een symbolische wijze voor te stellen.
Het religieuze gebruik van beelden is hier niet voort de hand liggend. En in de loop van de
woestijnreis Isral straft de HEERE Zijn volk door dodelijke slangen op hen af te sturen Toen
droeg God aan Mozes het volgende op: 8 En de HEERE zei tegen Mozes: Maak u een gifslang en
zet hem op een staak. Het zal gebeuren dat ieder die gebeten is, in leven zal blijven, als hij
daarnaar kijkt. 9 Toen maakte Mozes een koperen slang en zette hem op de staak. En het gebeurde
als de slang iemand beet dat hij naar de koperen slang keek en in leven bleef. (Num.21: 8, 9). Wie
naar het bronzen beeld van de slang zou kijken werd genezen te worden. Dus dit beeld en deze van
de engelen in de tabernakel en de tempel zijn meer dan alleen een decoratie.
Sinds de 12de eeuw, werden in gellustreerde handschriften, of schilderijen soms oplossingen
gevonden om de problemen van de voorstelling van de Drie-eenheid te benaderen. De voorstelling
van de Drie-eenheid als drie identieke personen is echter zeer schaars. Soms staan ze met drie
aangezichten op n hals en op n lichaam afgebeeld zoals in dit hoofdstuk. Een andere maal een
groot lichaam met drie hoofden op drie halzen als in het hoofdstuk 3. Of drie identieke personen
op drie lichamen zoals in hoofdstuk 4. Dat spreekt voor zichzelf dat alleen het laatste een kans van
het uitbeelden van God oprecht is: want elke Persoon van de Drie-eenheid wordt beschouwd
verschillende attributen te hebben. Soms zijn het als het om drie identieke personen gaat de
attributen weergegeven om de kleding of door iets in de handen te houden dat ze onderscheid.
De afbeelding van een driehoofdige Drie-eenheid is de voorstelling van een gedrocht. De beeltenis
van een drieaangezichten Drie-eenheid is van hetzelfde type: de weergave van een gedrocht. We
moeten rekening houden met de feiten daaromtrent en dat doen unitaristen niet - de Katholieke
Kerk heeft dit al lang geleden veroordeeld. J. Gerson theoloog en kanselier van de Universiteit van
Parijs heeft dat soort illustraties in de 15e eeuw afgewezen. In 1477 schreef Sint Antonius
aartsbisschop van Florence de Summa Theologica en daarin deze opmerking gericht tot
kunstenaars: Schilders zijn afkeurenswaardig wanneer ze dingen voorstellen, die tegen het
geloof, wanneer zij een beeld van de Drie-eenheid een persoon met drie hoofden, die
monsterlijk in de aard der dingen te schilderen. Deze Summa van Antoninus werd in Veneti,
geschreven. In de daaropvolgende vijftien jaar werden niet minder dan 15 drukken ervan opnieuw
uitgegeven in: Veneti, Lyon, Neurenberg, Straatsburg en Bazel. Dus zijn gedachtegoed werd
vooral bekend in de theologische kringen en kloosters. J. Molanus een theoloog van de Leuvense
universiteit in de 16e eeuw veroordeelde dat soort weergaven. Later hebben paus Urbanus VIII in
de 17e eeuw, en paus Benedictus XIV in de 18e eeuw kunst (?) van dat type verboden.
De beste uitleg naar onze mening - in de Nederlandse taal over het Icoon van de Drie-eenheid
geschilderd door Andre Roeblov - ca.1412 in de Tretjakov-Galerij - Moscou staat hier:
http://krisbiesbroeck.skynetblogs.be/archive/2008/11/24/icoon-van-de-drie-eenheid-roeblov.html
Een prachtig gratis boek over kunst in die periode: Great Expectations. Religieuze kunst in de
periferie. Geschilderde drieluiken te Brugge en het Brugse Vrije 1566-1621 Op deze site:
http://lib.ugent.be/fulltxt/RUG01/002/060/043/RUG01-002060043_2013_0001_AC.pdf
En ook dit gratis: De invloed van Kerk, Inquisitie en Patronaat op de Spaanse kunst Deze site:

Driehoofdige god 19
http://www.scriptiebank.be/sites/default/files/a303b847736c0fefd7551484bad02006.pdf
In de scriptie van Annemarie Melis De Kruisafneming van Rogier van der Weyden staat een
mooie illustratie die aantoont dat de voorstelling van een religieus gebeuren bij de ene mens wat
anders oproept dan bij de ander, getuige deze voorstelling op de frontpagina.

Het gaat hier natuurlijk over de kruisafname maar dat is zo ook voor een weergave van de drieeenheid, de ene ziet er niets in en de andere een hoop symbolen. Ik hoor bij de laatste. Zie:
dspace.library.uu.nl/.../Scriptie%20Annemarie%20Melis_RvdW.pdf?...1
Het tijdschrift Vlaanderen, Jaargang 38 (Christelijk Vlaams Kunstenaarsverbond, Roeselare
1989) heeft enkele gedachten over Rubens en zijn voorstelling van de Drie-eenheid
Site: http://www.dbnl.org/tekst/_vla016198901_01/colofon.php
Citeren we ook wat uit de scriptie van Adriaan Bas, Solus Deus adorandus op deze site:
http://theoluniv.ub.rug.nl/28/2/2011Bas%20Dissertation.pdf
Toch betekent dit alles volgens Calvijn niet dat beelden in het geheel niet geduld zouden mogen
worden. Het is ongeoorloofd God in een zichtbare gestalte af te beelden, laat staan zon gedaante
als God te eren of God daarin te eren. Maar dingen die wij met onze ogen kunnen waarnemen,
mogen wel afgebeeld worden. Dit genre bestaat deels uit historiestukken en uitbeeldingen van wat
in de geschiedenis heeft plaatsgevonden, deels uit beelden en gedaanten van lichamen zonder
enige verwijzing naar de geschiedenis. Deze laatste categorie heeft voor het onderwijs geen
betekenis, en daarom vindt Calvijn het vreemd dat nagenoeg alle beelden die tot op de dag van
vandaag in de kerken tentoongesteld staan, nu juist tot die laatste groep behoren. ()Bij de
behandeling van het gebed gaat Calvijn ook in 1559 weer uitgebreid in op het bidden tot de
heiligen. In aanvulling op wat hij daar in 1536 al over geschreven had, hekelt hij niet alleen het
zoeken van bemiddeling bij de heiligen zelf, maar ook het feit dat elke heilige zijn eigen terrein
krijgt aangewezen. Hij ziet in die ontwikkeling werkelijkheid worden dat als eenmaal de teugel is
afgeschud men geen grenzen meer kent. Ooit werd op het concilie van Carthago (397) verboden

Driehoofdige god 20
bij het altaar rechtstreeks tot de heiligen te bidden. Waarschijnlijk konden de heilige mannen de
kracht van de slechte gewoonte niet geheel intomen en hebben zij daarom althans deze beperking
aangebracht dat de openbare gebeden niet bezoedeld werden met uitdrukkingen als heilige
Petrus, bid voor ons!87 Ook het roomse Schriftbewijs voor bemiddeling door de heiligen wordt
besproken. Zo wordt er wel op gewezen dat in de Schrift de gebeden van de gelovigen door
engelenhanden voor Gods aangezicht worden gebracht. En zou dat dan niet ook op de heiligen
mogen worden toegepast? Calvijn vindt van niet, omdat het genoemde tot de dienende taak van de
engelen behoort. Evenmin deelt hij de conclusie die getrokken wordt uit een Schriftplaats als Jer
15,1. Omdat daar blijkt dat zelfs Mozes en Samul geen voorbede voor het volk Isral gedaan
hebben, is er dus nooit sprake geweest van voorbede door gestorven heiligen. Hij ziet dit nog
bevestigd door Ez 14,14.
https://www.scribd.com/doc/77035942/Beeldende-kunst-van-de-Nederlanden-II-1
Uit: Beeldende kunst van de Nederlanden II
Prof. dr. K. Jonckheere Derde bachelor kunstwetenschappen, 2e, semester 2009-2010
Tot slot uit http://www.trouw.nl/tr/nl/4324/Nieuws/article/detail/1665551/2007/12/24/Oude-wijzeman-met-baard-op-wolk.dhtml
Oude wijze man met baard op wolk
Sandra Kooke 24/12/07, 00:00
In de Thora, de eerste vijf boeken van de Bijbel, heet God JHWH. Joden spreken Zijn naam niet
uit en duiden Hem daarom aan als Eeuwige, Almachtige, Rechtvaardige. Toch staat er in de Bijbel
ook n passage waarin God gepersonifieerd wordt, vertelt theologe en conservator van het
Bijbels Museum, Hermine Pool. Dat is het zevende hoofdstuk uit Danil, waarin hij zijn nachtelijk
visioen beschrijft: Ik zag dat er tronen werden neergezet en dat er een oude wijze plaatsnam. Zijn
kleed was wit als sneeuw, zijn hoofdhaar als zuivere wol. Geen baard, maar die is erbij te denken.
Oude, wijze mannen in de Bijbel hebben nu eenmaal een baard. Het visioen wordt nog eens
aangehaald in Openbaringen. Pool: Dat beeld van een oude wijze past goed bij de teksten over
God als de Vader.
() In de vroegchristelijke tijd speelde hetzelfde. De eerste christenen wilden zich onderscheiden
van de Romeinen met al hun goden in menselijke gedaanten en zochten daarom naar symbolische
aanduidingen van God. Geliefd was de aanduiding van de sprekende God in de vorm van een
wolkje waar een hand met een gestrekte wijs- en middelvinger uitsteekt: het klassieke
spreekgebaar.
Wat men vanaf de vroegchristelijke tijd tot de Middeleeuwen vooral verbeeldde, aldus Pool, is de
heilige Drie-eenheid van Vader, Zoon en Heilige Geest. In de vierde eeuw werd het idee dat God
de Vader, Christus de Zoon en de Heilige Geest onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn in een
dogma vastgelegd: God is n natuur en drie personen. Deze triniteit werd vaak abstract
weergegeven met een driehoek met drie gelijke zijden of met drie cirkels. Een andere
veelvoorkomende weergave is meer figuratief en verbeeldt drie identieke jongelingen of engelen.
Dit beeld is ontleend aan het bijbelverhaal waarin drie mannen Abraham bezoeken. Het werd zelfs
zo ver doorgevoerd dat God werd afgebeeld als een gedaante met drie hoofden. Dit werd de kerk

Driehoofdige god 21
wat al te bar en daarna mochten Vader, Zoon en Heilige Geest alleen nog worden afgebeeld als
drie te onderscheiden wezens.
Dat maakte de weg vrij voor een nog meer figuratieve uitbeelding van God, Jezus en Heilige
Geest. God werd toen, mede op grond van Danils visioen, een oude wijze, een grijsaard met
kroon of pauselijke tiara. De Heilige Geest bleef een duif en Jezus werd een jongeling, zodat de
vader-zoonrelatie duidelijk getoond werd. God zat dan ook vaak op een troon of op een wolkje
naar beneden te kijken. Pool: Heel bekend is de verbeelding van de doop van Jezus in de
Jordaan. Het beeld van de Drie-eenheid met God boven de wolken en de Heilige Geest die in de
gedaante van een duif afdaalt naar Jezus die in het water van de Jordaan staat.
In de Renaissance kwam de figuratieve verbeelding van God op een hoogtepunt. Kunstenaars uit
die tijd kregen interesse voor antieke beelden en voor de uitbeelding van de menselijke gedaante.
God werd een zelfstandige figuur, een gespierde, vitale man, zoals te zien is bij Michelangelo of
Rafal.

Jernimo Vallejo Cosida (1510-1592). einde XVIIIe eeuw

Afbeelding besteld door het klooster (Monasterio) de Tulebras in Spanje.

Driehoofdige god 22

1. Drie gezichten: deze van God de

Vader, de Zoon en de Geest, samengesmolten in het delen van n nek en verbonden
met n lichaam. Santsima Trinidad (ca. 1680), toegeschreven aan Gregorio Vsquez
de Arce y Ceballos.
^^^^^

Trinity Bible, Swabia 14th century

Morgan Library & Museum, MS M.0268,
fol. 1v

Links: Let hier op de verscheidenheid van de

aangezichten.

Kerk van St. Agata, Perugia Itali

Driehoofdige god 23

Drie hoofden op n lichaam voorstelling met een luchtje aan

Hoofdstuk 3

2.
Drie gelijkaardige gezichten (en drie koppen) volledig gescheiden, elk met hun eigen
nek maar aangesloten op een lichaam en dat op een lichaam dat lijkt op een bijna
"zwangere vrouw." In beide gevallen lijkt de EENHEID (= een lichaam) en IDENTITEIT
(= drie gezichten) een strijd om de vaak abstracte theologische en dogmatische
waarheden over de Drie-eenheid te portretteren!
La Santisima Trinidad (James Cordova, 1995)

Driehoofdige god 24

ABRAHAM EN DE ENGELEN, Psalmboek. England, c. 1270-80. Cambridge, St. Johns College

Library, K26, f. 9r. Photo: Master and Fellows of St John's College, Cambridge.

Driehoofdige triniteit, Fresco. 1450. Abruzzo. Atri. Kathedraal van Santa Maria Assunta.

Driehoofdige god 25

Drie gelijke gezichten en 3 lichamen voorstelling

Hoofdstuk 4

3.
Drie gelijkaardige gezichten en hoofden maar elk met hun eigen aparte lichamen.
Recente voorstelling van de Drie-eenheid uit de Filippijnen.

Driehoofdige god 26

In Albenga, Itali, staat een van de oudste doopkerken met deze mozak, voor velen de
symbolische afbeelding van de drie-enige God. Het gaat om:
Alpha en Omega = de Vader
Chi-Ro = Latijnse Christus Rex (Christus (is) Koning).
Vogels = de Heilige Geest.

Wij, christenen, kennen God vanuit een OPENBARING, door zijn WOORD. In de Nederlandse
Geloofsbelijdenis (eigenlijk de Belgische) art.8 staat een omschrijving van de Drie-eenheid: De
Vader is de Oorzaak, Oorsprong en Begin aller dingen, zowel zienlijke als onzienlijke. De Zoon is
het Woord, de Wijsheid en het Beeld des Vaders. De Heilige Geest de eeuwige Kracht en
Mogendheid uitgaande van de Vader en de Zoon.

Driehoofdige god 27
Dat Christus in alles gelijk geworden is aan de mensen behalve zonde is duidelijk. Zie o.a. Phil.2:7
/ Heb.4:15 / Mat.4:2 / Marc.3:5 / 4:38 / 10:21 / Joh.4:7 / 11:33-35 / 19:28. Hij is echter gelijk aan
de Vader wat Zijn goddelijkheid betreft. Als aansluiting bij wat we vorige maal schreven ook dit
nog. In Ontwaakt! van 8 aug. 1976, blz.22 zegt de WT: Soms gaf hij (Jezus) blijk van een
bovenmenselijke kennis van personen en gebeurtenissen. Niet alleen soms maar slechts
tweemaal niet en dat maakt een enorm verschil. En die twee zaken moet je zelfs eens gaan
bekijken eb vergelijken met de andere teksten. (Zie o.a. Mat.21:2 / 24:2 / 26:34 / Marc.14:15 /
Luc.5:6-9 / Joh.1:42-50 / 4:17,19,39 / 11:1.)
Het belangrijke verschil is dit: Vader, Zoon en Heilige Geest zijn in de Schriften wezensgelijk
en dat leert geen enkele andere soort Drie-eenheidsleer. Wie dat onderkent weet dan ook, dat men
deze twee zaken (de Bijbel en heidense godsvoorstellingen) niet kan of mag vergelijken. De drieenige God van de Bijbel is n goddelijke substantie (essentie), in drie goddelijke personen. Ze
zijn in gelijke mate eeuwig en in gelijke mate almachtig. Dat leert geen enkele van deze drie-heden
uit de heidense godsdiensten.
Met Pinksteren zijn we een tijdperk ingegaan waar de zaken niet meer zijn zoals in het Oude
Verbond. Daarom spreken we ook van het Nieuwe Verbond, waar de Geest over allen is uitgestort
in de gemeente. Daarom kunnen we ook gezegend worden door de Heilige Geest, samen met de
Vader en de Zoon (2 Cor.13:14 / Opb.1:4). De engelen zingen rond de troon tot driemaal Heilig
tot eer van de ne God die zich heeft geopenbaard als de Vader, de Zoon en de Heilige Geest
(Jes.6:3 / Opb.4:8). Zo dienen we het ook te belijden. Dat heeft niets te maken met heidense
gedachten.

Driehoofdige god 28

Allerlei symbolische voorstellingen van Vader, Zoon en Geest

Hoofdstuk 5
Laten we beginnen met iets dat ABSOLUUT NIET KAN in de voostelling van God: er nog een
vrouw aan toevoegen zoals in de hierop volgende illustratie. Maar dat is voor een unitarer geen
probleem want in de vergelijkingen die ze maken komt het regelmatig voor dat in de godheid van
een of andere triniteit van heidenen een vouw aan bod komt. Vergeet niet wat we ooit hebben
opgemerkt in ons eerste artikel: de Trimurti - de drie hebben ook nog hun eigen dame. En Shiva
zou er zelfs drie hebben: een Arische (blanke) vrouw genaamd Gaorii of Parvati, een vrouw van
Mongoolse etniciteit genaamd Gaung en Klii, een donkere vrouw van gemengde etniciteit. De
echtgenote van Vishnu is Lakshmi. Brahma is in de Hindoe mythologie de schepper van het heelal.
Hij wordt regelmatig afgebeeld met vier hoofden (een hoofd is afgehouwen, zie hierboven in het
eerste deel van deze essay) die naar de vier windrichtingen kijken. Hij rijdt op zwanen en heeft
Saraswati als vrouw. Zie bijvoorbeeld http://www.spiridoc.nl/hindoeisme_intro.htm

Mozaek van de kroning van Onze Lieve Vrouw door de Heilige Drie-eenheid.

De Basiliek van Onze-Lieve-Vrouw van de Rozenkrans, ook wel genoemd:

Basiliek van Onze-Lieve-Vrouw van Ftima, of gewoon de Rozenkransbasiliek,
ligt in het heiligdom van Ftima in Portugal.

Driehoofdige god 29
Kijken wed eens naar enkel weergaven van de Drie-eenheid in de kunsten.
Er zijn enkele illustraties van vroeger waar Jezus zonder baard is weergegeven Dit zijn de 3
belangrijkste. Voor mensen van de Wachttoren was dit tot 1970 de enige correcte interpretatie
gebaseerd op onnozelheid van theologische interpretatie Dat heeft men laten
varen en nu is Jezus steeds met baard afgebeeld.

Christus de Strijder, c. 520. Mozak.

Museo Arcivescovile e Cappella
di San Andrea, Ravenna.

Driehoofdige god 30

Driehoofdige god 31

De Drie-eenheid, El Greco, ca. 1579

Onder: Hugo Van der Goes. 1478.

Droefheid van de Vader.
Edimburg. National Gallery

Driehoofdige god 32

Driehoofdige god 33
Voor wat volgt een opmerking: OM AAN TE TONEN DAT WAT IN HET ARTIKEL Triple deity
From Wikipedia, the free encyclopedia, geen oprechte aanpak is van de zaak.
Men geeft aan dat er in Egypte wel vijf/zes drie-eenheden zijn, we geven zelf twee illustraties
daaromtrent. Maar dat is niet wat men leert in het christendom. In de Egyptische mythologie
komen drie (soms wel eens vier) goden bij elkaar in een bepaald verband. Maar dat is een los
verband zoals de twee drie-eenheden uit Egypte hier onder aantonen. Dat is totaal verschillend
van wat we in de Bijbel zien. In de Schriften zijn de Vader de Zoon en de Geest slechts samen
God genoemd en niet drie. De illustraties in de voorgaande bladzijden geven evenwel aan dat
God zich in drie wijzen heeft kenbaar gemaakt aan de mens? Wij leren geen driegodendom
die met elkaar iets te maken hebben; of elkaar soms bestrijden. Daarom gaan we ook een
andere soort illustraties gebruiken waar de drie bestaanswijzen van God als een en dezelfde
zijn weergegeven. Wat we niet mogen vergeten in die artikelen van Wikipedia, velen ervan in
elkaar zijn gebokst door aanhangers van een bepaalde leer. Het grote POSITIEVE artikel van
de Adventisten is door Adventisten geschreven. Het is geldig voor meerdere zaken en ook
hier. Zaken als dit artikel zijn vooral het werk van Jehovahs Getuigen en enkele Unitaristen.
Er is geen enkele van die drie-eenheden van valse goden die iets te maken heeft met de drieeenheid van de Schrift. Laat u niet vangen door oppervlakkigheden van vergelijkingen maar
dring door tot de kern van de zaak: wat leren christenen eigenlijk. Van alle definities die de
Wachttoren en Unitaristen geven over wat de Bijbelse drie-eenheid werkelijk is zal u er maar
n op tien vinden dat juist is. Negen/tienden zijn van hun citaten zijn een parafrase op wat zij
denken dat de drie-eenheid zou zijn.

Driehoofdige god 34

Een ander voorbeeld, nog wat over de trimurti van de Hindureligie. We gaan naar
http://www.hindunet.org/god/trinity/index.htm en vertalen uit het Engels. De Hindu triniteit is
deze van Brahma, Vishnu en Shiva. Ze vertegenwoordigen respectievelijk de schepper de
onderhouder en de vernietiger van het universum. Ze zijn tevens de boven-hemelse Godheid,
Shiva, de kosmische heer, Vishnu en de kosmische geest, Brahma. () Dit heeft veel gelijkenis met
de Christelijke triniteit () Elk van deze god heeft zijn gade. Voor Brahma is het Saraswati, de
godin van de kennis. Voor Vishnu is het Lakshmi, de godin van de liefde, schoonheid en
verrukking. Voor Shiva is het Kali (Parvati), de godin van kracht, vernietiging en verandering.
() De drie godinnen worden soms apart aanbeden en een andere maal samen met hun
echtgenoten. (onze onderstrepingen.)
Men zegt: Dit heeft veel gelijkenis met de Christelijke triniteit. En dat is geheel en onrechte
want waar zou die gelijkenis dan te vinden zijn? Hebben de Vader, de Zoon en de Heilige Geest
ook een vrouwtje om een grote kroost andere goden te verwekken? Veel oprechter en
wetenschappelijker is het artikel over de trimurti in waarschijnlijk de belangrijkste encyclopedie
ter wereld. We bedoelen de Encyclopeadia Britannica. U kunt vanuit Internet lezen wat ze in dit
verband zeggen en dit is de inleiding van het artikel:
Trimurti: (Sanskriet: Drie Vormen) in het Hindoesme, een triade van drie grote goden,
Brahma, Vishnu, and Shiva. Deskundigen beschouwen de leer van de Trimurti als een poging om

Driehoofdige god 35
verscheidene gedachten van het eengodendom en de filosofische gedachte van de absolute
werkelijkheid (Brahman) met elkaar te verzoenen. Soms spreekt men van de Hindu drie-eenheid
maar de Trimurti heeft weinig gelijkenis met de christelijke.
Uit: http://www.britannica.com/eb/article-9073387?query=trimurti&ct=
http://hinduism.iskcon.com/practice/302.htm geeft nog een definitie en merkt op:
Algemeen misverstand: de Trimurti is een Hindu triniteit. De veronderstelde gelijkenis is
potentieel misleidend en de term Hindu triniteit wordt best vermeden.
We hebben deze twee voorbeelden gegeven om aan te tonen dat de zaken in Wikipedia wel eens
ingekleurd zijn door vooroordelen.
Vertaling:
Citeren uit J.M. Soskice, Trinity and Feminism, in S.F. Parsons (ed.), The Cambridge Companion
to Feminist theology, Cambridge, Cambridge University Press, 2002, blz.135-136.
Hoewel de idee dat Jezus de Christus is de kern uitmaakt van het christendom, zijn er ook
inzichten over de diversiteit in de eenheid van God die niet vreemd zijn aan de joodse context
waarin het christendom ontstond. De eenheid van God was natuurlijk een fundamenteel joodse
leer, maar de rabbijnen hadden geen problemen met de idee dat God in Isral aanwezig kwam in
verschillende tijden en op verschillende wijzen. Er is de joodse traditie van de verschillende
namen voor de ene God die overeenkomen met de verschillende 'aanwezigheden' van God. Wat
voor de rabbijnen niet aanvaardbaar was (en wat men wel vindt in bepaalde gnostische joodse
sektes en volgens sommige joodse critici ook in de nieuwe beweging van de christenen) is dat de
verschillende namen ook zouden verwijzen naar verschillende godheden. De taal van het Nieuwe
Testament van 'Vader' en 'Zoon' was problematisch, niet omwille van redenen van gender
(mannelijkheid van vader en zoon), maar wel omwille van het gevaar van polythesme.
^^^^^^
Vanaf hier enkele voorbeelden van schilderijen en zo verder waar de figuur en aangezicht
hetzelfde is.
De drie bestaansniveaus van de ene God weergegeven in illustratief materiaal.

Driehoofdige god 36

Een Drievuldigheid op het altaar. Miniatuur van een Missaal Livre dheures franciscain.
Rond 1380. Parijs. BNF.

Driehoofdige god 37

Trinitarische verlossing van Lucca di Tomm.

1355-1360. San Diego, Timken Art Gallery.
De auteur wou een gemeenschappelijke deelname van de drie personen van de Drie-eenheid in het
kruis van Christus laten zien: het verlossing is het werk van de Drie-enige.

Mozaek van de Palatijnse Kapel in Palermo. Geschilderd vanaf 1130.

De drie jongeren van Ravenna zijn echte engelen aangezien ze grote vleugels hebben, hun
aangezichten zijn in prachtig kleuren geschilderd. De twee engelen voorstellend de Vader en de
Heilige Geest zitten aan beide uiteinden, kijken naar Abraham in de linkse onderhoek. Dus

Driehoofdige god 38
gebaseerd op Genesis 18 en 19 en de verschijning van YaHWeH aan de aartsvader. De Zoon in het
centrum, draait zijn hoofd naar de andere kant, nadenkend.
De kleuren van hun jurken zijn verschillend:
- Blauw en roze, voor de engel links, de Vader volgens enkele kunsthistorici,
- Lichtbruin voor de middelste en kleur van de aarde, de Zoon,
- Donkergroen, rechts, de Heilige Geest.
Er staan geen halo's rond hun hoofden, maar cirkels van een heldere kleur. Lichtblauw voor de
Vader links, en de Geest, aan de rechterkant. Rood, als kleur van het offer van het bloed van de
Zoon. Hij is het ook die zijn rechterhand hoog heeft om het brood en de rest op de tafel te zegenen.
En we zien de pot van melk die Abraham brengt ... tenzij het wijn is ... zoals hij die Melchizedek
ook heeft aangeboden. Dus duidelijk een voorafschaduwing van de Drie-eenheid zonder twijfel,
misschien wel het Laatste Avondmaal.

Het zenden van de engel Gabril door de Drie-eenheid. Miniatuur van de twaalfde eeuw.
In een manuscript van des Homlies de Jacques de Kokkinobaphos. Paris. BNF.

Driehoofdige god 39

Jean Fouquet. Aanbidding van de Drie-eenheid. 1452-1460. 10 bij 16 cm

Pour les Heures dEtienne Chevalier. Chantilly. Muse Cond.

Detail: De Heilige Drievuldigheid in een Ethiopische Orthodoxe Kerk.

http://www.flickr.com/photos/sameffron/2221664088/ Kerk van Debre Berhan Selassie.

Driehoofdige god 40

Ancienne glise de la Trinit, in Saint-Gilles Timpaan ( driehoekige gevelveld ) gebeeldhouwd

door Adolphe-Victor Geoffroy-Dechaume rond 1862. De Drie-eenheid vertegenwoordigd in de
vorm door drie gelijke figuren, omringd door de symbolen van de vier evangelisten.
Zeg niet dat de gemeente van Christus leentje buur gedaan heeft bij andere volkeren. In de
vroege heidense religies geloofde men niet in n God; het belijden van die volkeren was geheel
polythestisch gekleurd. In hun godenrijk hadden ze meerdere goden mannelijke goden en
godinnen - en ze werden allen aanbeden. Dus als men bijvoorbeeld kijkt naar de Egyptische
goden: Osiris, Isis en Horus, dan ziet men een groep van drie goden/godin en dat heeft geen
overeenkomt met het bestaan van n God in drie personen zoals in het christendom.
Maar de grote fout die gemaakt word door unitaristen is hun citeren van de geloofsbelijdenissen en
persoonlijk invullingen van wat er op die plaatsen niet staat men doet aan inlegkunde en wil op die
manier beweren dat Heilige Drievuldigheid geen steek houdt. Zie hiervoor hoofdstuk zes zonder
veel commentaar van onzentwege.

Driehoofdige god 41

Fridolin Leiber (18531912) De Drie-eenheid

F. Leiber werkte voor de kunst uitgever Edward Gustav May in Frankfurt en zijn eerste werken
voor de maand May waren afbeeldingen van heiligen.
De personen van de Drie-eenheid zijn weergegeven door symbolen op hun borst. De zoon: heeft
een lam (Agnus Dei), de Vader het Oog van de Voorzienigheid, en de Geest heeft een duif.

Deze versie staat op https://www.pinterest.com/pin/50454458294914159/

Driehoofdige god 42

Marten Scheffer is een Nederlands aquatisch ecoloog en is als hoogleraar Ecologie en

Waterkwaliteit verbonden aan de Universiteit van Wageningen. In een diepzinnige essay schreef
hij dit boek: Critical Transitions in Nature and Society (serie Princeton Studies in Complexity).
Vooral de foto van de cover spreekt ons aan. Zo is het ook met de zin ven de Drie-eenheid: dat is
geen gemakkelijk onderwerp. Maar als zowel De Vader als De zoon en de Heilige Geest in de
Bijbel = God genoemd zijn, dan vraagt dat onze volle aandacht. En de belijdenissen van de kerk
geven de grenzen aan van wat kan en niet kan; eenvoudig weg omdat de formuleringen doordacht
zijn en ons hoeden voor verkeerde inkledingen van onszelf of anderen.

Het volgende hier onder is het oudste nog bestaande illustratie van de Heilige Drievuldigheid door
de vroeg-christelijke kerk. Hierboven staat De Dogmatische sarcofaag, ook wel bekend als de
Trinity sarcofaag (rond 320-350). Bekijk eens uiterst links de tekeningen onder het bovendeksel.
We zien drie soortgelijke figuren met een baard die de Drie-eenheid voorstellen. Diegene die in het
midden troont is God de Vader vanwege zijn uitgestoken vingers die het symbool van de
schepping voorstellen; Het beeld is het creren van Eva uit de rib van Adam, die op de grond ligt.
In detail hieronder die linkerkant.
Zie https://en.wikipedia.org/wiki/Dogmatic_Sarcophagus

Driehoofdige god 43

Dit verwijst natuurlijk naar het Bijbelse bericht van de schepping van de mens in Genesis 1:26:
En God zei: Laten Wij mensen maken naar Ons beeld, naar Onze gelijkenis; en laten zij heersen
over de vissen van de zee, over de vogels in de lucht, over het vee, over heel de aarde en over al de
kruipende dieren die over de aarde kruipen! En verder in Genesis 2:22: En de HEERE God
bouwde de rib die Hij uit Adam genomen had, tot een vrouw en Hij bracht haar bij Adam.

Driehoofdige god 44

In de houten kerk van, Calinesti, Roemeni: de iconostasis (verering) schilderijen van

Alexandru Ponehalschi zographer
in 1764. Is dit geen overdaad aan voorstellingen?
Tot slot: illustraties van een driehoofdige of drielichamelijke God zijn gewoon een vorm van
verkeerde vertolking. En er opplakken: dit is de ware God van de christenen is Bijbels niet te
aanvaarden en ook als volksvroomheid aan te klagen.
Over volksvroomheid schreef Johan Huizinga in zijn, Herfsttij der Middeleeuwen, met een
buitengewone observatie over voorstellingen van religieuze aard en verwijzen u naar dit op.
Uit zijn Verzamelde werken. Deel 3 H.D. Tjeenk Willink & Zoon, Haarlem 1949.
Huizinga citeert er bijvoorbeeld dit verhaal uit: Heinrich Seuse, Leben, ed. Bihlmeyer, Deutsche
Schriften, 1907, p. 24, 25. - Vgl. hiermee John Tiptoft, graaf van Worcester, Eduard IV's bloedige
handlanger, tevens een vroege humanist, die den beul verzoekt, hem ter eere van de heilige
Drieenheid met drie slagen te onthoofden. C. Scofield, Edward IV, I p. 547. In een andere
context zegt Huizinga: Zonder de geringste spottende bedoeling kon de gemeenzaamheid met al
het heilige en de zucht tot verbeelden ervan leiden tot vormen, die ons onbeschaamdheden zouden
kunnen schijnen. Men bezat Mariabeeldjes, die een variant opleveren van het oud-Hollandsch
drinkvaatwerk, dat Hansje in den kelder genoemd werd. Het was een klein gouden beeldje, rijk
met edelsteenen versierd, waarvan de buik open kon, waarbinnen men de Drieenheid zag. De
schatkamer der Bourgondische hertogen bevatte er zoo een2; Gerson zag een dergelijk bij de
Carmelieten te Parijs. Hij keurt zulke beeldjes af, maar niet wegens de onvroomheid van zulk een
grove voorstelling van het wonder, doch om de ketterij, die erin gelegen was, de geheele
Drieenheid als de vrucht van Maria's schoot voor te stellen.

Driehoofdige god 45

WAT leren belijdenissen over de Vader, de Zoon en de Heilige Geest

Hoofdstuk 6
https://nl.wikipedia.org/wiki/Geloofsbelijdenis_van_Athanasius
De belijdenis is wellicht in de tweede helft van de vijfde eeuw ontstaan in Spanje of ZuidFrankrijk. Haar theologie is sterk verwant aan die in de geschriften van westerse theologen, in het
bijzonder die van Ambrosius van Milaan.
Tekst in Nederlandse vertaling
1. Al wie behouden wil worden, heeft vr alles nodig, dat hij het katholieke geloof
vasthoudt.
2. Wie dit niet volledig en ongeschonden bewaart, zal ongetwijfeld voor eeuwig verloren
gaan.
3. Het katholieke geloof nu is, dat wij n God in de Drie-eenheid en de Drie-eenheid in de
eenheid aanbidden,
4. zonder de Personen te vermengen of het Wezen te delen.
5. Want de Persoon van de Vader, die van de Zoon en die van de Heilige Geest zijn ieder een
andere Persoon.
6. Maar n is de Godheid van de Vader en van de Zoon en van de Heilige Geest, gelijk is
hun heerlijkheid en gelijk van eeuwigheid hun majesteit.
7. Zoals de Vader is, zo is de Zoon, zo is ook de Heilige Geest.
8. Ongeschapen is de Vader, ongeschapen de Zoon, ongeschapen de Heilige Geest.
9. Onmetelijk is de Vader, onmetelijk de Zoon, onmetelijk de Heilige Geest.
10.Eeuwig is de Vader, eeuwig de Zoon, eeuwig de Heilige Geest.
11.En toch zijn zij niet drie eeuwigen, maar n Eeuwige.
12.Zoals zij niet drie ongeschapenen zijn of drie onmetelijken, maar n Ongeschapene en n
Onmetelijke.
13.Evenzo is de Vader almachtig, almachtig de Zoon, almachtig de Heilige Geest.
14.En toch zijn zij niet drie almachtigen, maar n Almachtige.
15.Zo is de Vader God, de Zoon God, en de Heilige Geest God.
16.En toch zijn zij niet drie Goden, maar n God.
17.Zo is de Vader Heer, de Zoon Heer en de Heilige Geest Heer.
18.En toch zijn zij niet drie Heren, maar n Heer.

Driehoofdige god 46
19.Want evenzeer als wij door de christelijke waarheid genoodzaakt worden elke Persoon
afzonderlijk als God en Heer te belijden, worden wij door het algemeen geloof er van
weerhouden te spreken van drie Goden of Heren.
20.De Vader is door niemand gemaakt of geschapen of voortgebracht.
21.De Zoon is door de Vader alleen, niet gemaakt of geschapen, maar voortgebracht.
22.De Heilige Geest is door de Vader en de Zoon niet gemaakt of geschapen of voortgebracht,
maar Hij gaat van Hen uit.
23.En Vader dus, niet drie Vaders, n Zoon, niet drie Zonen, n Heilige Geest, niet drie
Heilige Geesten.
24.En in deze Drie-eenheid is niets eerder of later, niets groter of kleiner, maar alle drie
Personen zijn aan elkaar gelijk in eeuwigheid en in hoedanigheid.
25.Zodat in alles, zoals reeds gezegd is, de eenheid in de Drie-eenheid en de Drie-eenheid in
de eenheid te aanbidden is.
26.Wie derhalve behouden wil worden, moet deze overtuiging over de Drie-eenheid hebben.
27.Maar het is noodzakelijk voor zijn eeuwig behoud, dat hij ook de menswording van onze
Heer Jezus Christus oprecht gelooft.
28.Het ware geloof is dan, dat wij geloven en belijden, dat onze Heer Jezus Christus, de Zoon
van God, evenzeer God als mens is.
29.God is Hij, omdat Hij uit de natuur van de Vader vr de tijden is voortgebracht; en mens
is Hij, omdat Hij uit de natuur van zijn moeder n de tijd geboren is.
30.Ten volle God en ten volle mens, met een redelijke ziel en een menselijk lichaam,
31.gelijk aan de Vader naar zijn Godheid, minder dan de Vader naar zijn mensheid.
32.Hoewel Hij God is en mens, is Hij toch niet twee, maar n Christus.
33.En is Hij, echter niet doordat de Godheid is veranderd in mensheid, maar doordat Hij als
God de mensheid heeft aangenomen.
34.En is Hij, volstrekt niet door een vermenging van naturen, maar door de eenheid van zijn
Persoon.
35.Want zoals een redelijke ziel met het lichaam n mens is, zo is ook God en mens n
Christus.
36.Die geleden heeft om ons behoud, is neergedaald in het rijk van de dood, op de derde dag
opgestaan uit de doden,
37.opgevaren naar de hemel, en zit aan de rechterhand van de Vader, vanwaar Hij komen zal
om te oordelen de levenden en de doden.
38.En bij zijn komst moeten alle mensen wederopstaan met hun lichaam en rekenschap
afleggen van hun eigen daden.
39.En die het goede gedaan hebben zullen in het eeuwige leven gaan, maar die het kwade
gedaan hebben in het eeuwige vuur.

Driehoofdige god 47
40.Dit is het algemeen geloof. Wie dit niet oprecht en standvastig gelooft, kan niet behouden
worden.
^^^^^^
http://www.gkzwijndrecht-eo.nl/geloofsbelijdenissen

Geloofsbelijdenissen
Op deze pagina van de website vindt u het teksten van de drie Geloofsbelijdenissen:
1. Apostolische geloofsbelijdenis
2. De belijdenis des geloofs van Nica
3. Geloofsvorm en betekenis van Athanasius
1. Apostolische geloofsbelijdenis of de twaalf artikelen van het algemeen ongetwijfeld christelijk
geloof.
I
1 Ik geloof in God de Vader, de Almachtige, Schepper van de hemel en de aarde.
II
2 En in Jezus Christus, zijn eniggeboren Zoon, onze Here;
3 die ontvangen is van de Heilige Geest, geboren uit de maagd Maria;
4 die geleden heeft onder Pontius Pilatus, is gekruisigd, gestorven en begraven,
neergedaald in de hel;
5 op de derde dag opgestaan uit de doden;
6 opgevaren naar de hemel, en zit aan de rechterhand van God, de almachtige Vader;
7 vandaar zal Hij komen om te oordelen de levenden en de doden.
III
8 Ik geloof in de Heilige Geest.
9 Ik geloof een heilige, algemene, christelijke kerk, de gemeenschap der heiligen;
10 vergeving van de zonden;
11 opstanding van het vlees;
12 en een eeuwig leven.

2. De belijdenis des geloofs, gesteld in de vergadering van Nica in het jaar 325 na de geboorte
van Christus.
Ik geloof in n God, den almachtigen Vader, Schepper des hemels en der aarde, aller zienlijke
en onzienlijke dingen.
En in n Heere Jezus Christus, den eniggeboren Zoon van God, geboren uit den Vader, vr
alle eeuwen; God uit God, Licht uit Licht, waarachtig God uit waarachtig God; geboren, niet
gemaakt, van hetzelfde Wezen met den Vader, door Wien alle dingen gemaakt zijn.
Die om ons mensen en om onze zaligheid is neder gekomen uit den hemel, en vlees is
geworden van den Heiligen Geest uit de maagd Maria, en een mens geworden is; ook voor ons
gekruisigd is onder Pontius Pilatus, geleden heeft, en begraven is; en ten derde dage opgestaan
is naar de Schriften, en opgevaren is ten hemel; zit ter rechterhand des Vaders, en zal
wederkomen met heerlijkheid, om te oordelen de levenden en de doden; wiens rijk geen einde
zal hebben.

Driehoofdige god 48
En in den Heiligen Geest, die Heere is en levend maakt, die van den Vader en den Zoon
uitgaat, die te zamen met den Vader en den Zoon aangebeden en verheerlijkt wordt, die
gesproken heeft door de Profeten.
En n, heilige, algemene en Apostolische Kerk.
Ik belijd n Doop tot vergeving der zonden, verwacht de opstanding der doden en het leven
der toekomende eeuw.
Amen
3. Geloofsvorm en betekenis van den heilige Athanasius, bisschop van Alexandri geschreven in
het jaar 333 na de geboorte van Christus.
1. Zo wie wil zalig zijn, dien is vr alle dingen nodig, dat hij het algemeen geloof houde.
2. Zo iemand dit niet geheel en ongeschonden bewaart, die zal zonder twijfel eeuwig verloren
gaan.
3. Het algemeen geloof is dit, dat wij den Enigen God in de Drieheid, en de Drieheid in de Eenheid
eren.
4. Zonder de Personen te vermengen, of het wezen en de zelfstandigheid te delen.
5. Want de Persoon des Vaders is een ander, die des Zoons is een ander, die des Heiligen Geestes is
een ander.
6. Maar de Vader, en de Zoon, en de Heilige Geest, hebben n Godheid, gelijke eer en gelijke
heerlijkheid.
7. Hoedanig de Vader is, zodanig is ook de Zoon, zodanig is ook de Heilige Geest.
8. De Vader is ongeschapen; de Zoon is ongeschapen; de Heilige Geest is ongeschapen.
9. Onmetelijk is de Vader, onmetelijk is de Zoon, onmetelijk is de Helige Geest.
10. De Vader is eeuwig; de Zoon is eeuwig; de Heilige Geest is eeuwig.
11. Nochtans zijn het niet drie eeuwigen, maar het is n eeuwige.
12. Gelijk het ook niet drie ongeschapenen of drie onmetelijken zijn, maar n ongeschapene en
n onmetelijke is.
13. Desgelijks is de Vader almachtig, de Zoon almachtig, de Heilige Geest almachtig.
14. En nochtans zijn het niet drie almachtigen, maar het is n almachtige.
15. Alzo is ook de Vader God, de Zoon God, de Heilige Geest God.
16. En nochtans zijn het niet drie Goden, maar het is n God.

Driehoofdige god 49

17. Alzo is de Vader Heer, de Zoon Heere, de Heilige Geest Heere.

18. En nochtans zijn het niet drie Heeren, maar het is n Heere.
19. Want gelijk wij door de Christelijke waarheid genoodzaakt worden, een iegelijken Persoon
afzonderlijk God of Heere te noemen;
20. Alzo is ons ook door het algemeen geloof verboden drie Goden of Heeren te belijden.
21. De Vader is van niemand gemaakt, noch geschapen, noch gegenereerd.
22. De Zoon is van den Vader alleen, niet gemaakt, noch geschapen, maar gegenereerd.
23. De Heilige Geest is van den Vader en den Zoon, niet gemaakt noch geschapen, noch
gegenereerd, maar uitgegaan.
24. Zo is er dan n Vader, niet drie Vaders; n Zoon, niet drie Zonen; n Heilige Geest, niet drie
Heilige Geesten.
25. En in deze Drieheid is niet eerst of laatst, niet meest of minst;
26. Maar de ganse drie Personen hebben gelijke eeuwigheid, en zijn zichzelf alleszins gelijk.
27. Zodat alom (gelijk nu gezegd is) de Enheid in de Drieheid en de Drieheid in de Enheid te
eren zij.
28. Daarom zo iemand zalig wil worden, die moet aldus van de Drievuldigheid geloven.
29. Maar het is tot de eeuwige zaligheid nodig, dat hij ook de menswording van onzen Heere Jezus
Christus getrouwelijk gelove.
30. Zo is dan het rechte geloof, dat wij geloven en belijden, dat onze Heere Jezus Christus, Gods
Zoon, God en mens is.
31. Hij is God, uit de zelfstandigheid des Vaders vr alle tijden gegenereerd; en mens uit de
zelfstandigheid zijner moeder in den tijd geboren.
32. Volkomen God, volkomen mens, hebbende een redelijke ziel en menselijk vlees.
33. Den Vader gelijk naar de Godheid, minder dan de Vader naar de mensheid.
34. Die, hoewel Hij God en mens is, zo is Hij nochtans niet twee, maar n Christus.
35. Hij is n, niet door verandering der Godheid in het vlees, maar door de aanneming der
mensheid in God.

Driehoofdige god 50

36. Hij is n, niet door vermenging der zelfstandigheid, maar door nheid des Persoons.
37. Want gelijk de redelijke ziel en het vlees n zijn, alzo is God en mens n Christus.
38. Die geleden heeft om onze zaligheid; nedergedaald is ter helle; ten derden dage weder is
opgestaan van de doden;
39. Opgevaren is ten hemel; zittende ter rechterhand Gods, des almachtigen Vaders;
40. En van daar zal komen om te oordelen de levenden en de doden;
41. Bij wiens komst alle mensen weder zullen opstaan met hun lichamen;
42. En van hun eigen werken rekenschap geven.
43. En die goed gedaan hebben, zullen in het eeuwige leven gaan, maar die kwaad gedaan hebben,
in het eeuwige vuur.
44. Dit is het algemeen geloof, hetwelk, indien iemand het niet getrouw en vast gelooft, die zal niet
kunnen zalig worden.
^^^^^^^^

Nederlandse Geloofsbelijdenis
Artikel 8 - De Heilige Drieenheid
Volgens deze waarheid en dit Woord van God geloven wij in n God 1, die een geheel enig wezen
is, waarin drie Personen zijn, namelijk de Vader, de Zoon en de Heilige Geest 2. Deze zijn werkelijk
en van eeuwigheid onderscheiden naar hun onmededeelbare eigenschappen.
De Vader is de oorzaak, de oorsprong en het begin van alle zichtbare en onzichtbare dingen 3. De
Zoon is het Woord, de wijsheid en het beeld van de Vader4. De Heilige Geest is de eeuwige kracht
en macht, die uitgaat van de Vader en van de Zoon5.
Uit dit onderscheid volgt echter niet dat God in drien gedeeld is. Want de Heilige Schrift leert ons
dat de Vader en de Zoon en de Heilige Geest wel ieder hun eigen zelfstandigheid hebben,
onderscheiden door haar eigenschappen, maar toch zo, dat deze drie Personen slechts n God
zijn. Het is dus duidelijk dat de Vader niet de Zoon is en dat de Zoon niet de Vader is; dat eveneens
de Heilige Geest niet de Vader of de Zoon is.
Toch zijn deze Personen, aldus onderscheiden, niet gedeeld of onderling vermengd. Want de Vader
heeft ons vlees en bloed niet aangenomen en ook de Heilige Geest niet, maar alleen de Zoon. De
Vader is nooit zonder de Zoon6 en nooit zonder zijn Heilige Geest geweest, want Zij zijn alle drie

Driehoofdige god 51
even eeuwig in eenzelfde wezen. Er is geen eerste of laatste, want Zij zijn alle drie n in
waarheid, in macht, in goedheid en barmhartigheid.
1

1Kor. 8:4-6. 2 Mat. 3:16, 17; Mat. 28:19. 3 Ef. 3:14, 15. 4 Spr. 8:22-31; Joh. 1:14; Joh. 5:17-26;
1Kor. 1:24; Kol. 1:15-20; Hebr. 1:3; Opb. 19:13. 5 Joh. 15:26. 6 Micha 5:1; Joh. 1:1, 2.
^^^^^^

De Heilige Drie-eenheid, Alessandro Botticelli, 1493

1 Corinthe 2:8
een wijsheid die niemand van de leiders van deze wereld gekend heeft. Immers, als zij die
gekend hadden, zouden zij de Heere der heerlijkheid niet gekruisigd hebben.
Herziene Statenvertaling
Wie is de Heere der heerlijkheid? Ezechil 10:19 geeft dit antwoord:
En de cherubs hieven hun vleugels op, en verhieven zich voor mijn ogen bij hun vertrek van de
aarde, en de wielen tegelijk met hen. Ieder stond stil bij de ingang van de Oostpoort van het huis
van de HEERE, met de heerlijkheid van de God van Isral van bovenaf boven hen.
Of Botticelli deze link gemaakt tussen beide teksten heeft bij het schilderen weet ik niet maar hij
geeft duidelijk aan dat De Vader de ondersteuning geeft aan De Zoon bij de verlossing van de
wereld in nood!