Kerja Kursus PPISMP Matematik (MTE1024 Trigonometri) 2015

Tugasan 1 : Ciri-ciri Fungsi Trignometri

Buat satu laporan perbandingan bagi semua fungsi trigonometri. Perbandingan ini
perlulah mengambil kira semua ciri yang terdapat pada setiap fungsi tersebut. Laporan
yang dihasilkan mestilah jelas dan diolah mengikut pemahaman anda sendiri.

1.1 Pengenalan dan Definisi Fungsi Trigonometri

(m, n)
1

Gambar rajah diatas menunjukkan suatu bulatan unit dengan titik tengah O dan radius
sepanjang satu unit. P(m,n) ialah titik yng bergerak mengelilingi ukur lilit bulatan unit, mengikut
pergerakan arah lawan jam.

ialah sudut antara setengah garis (ray) OP dan bahagian

positif paksi-X.
Fungsi-fungsi asas trigonometri, iaitu; sinus, kosinus, tangen, kosekan, sekan dan kotangen
boleh didefinisikan dengan cara yang berikut:

Kerja Kursus PPISMP Matematik (MTE1024 Trigonometri) 2015

Fungsi trigonometri sering didefinisikan sebagai nisbah kepada dua sisi bagi sebuah segi tiga
tepat dengan sudut tertentu. Oleh itu, fungsi asas trigonometri boleh dilihat menggunakan
gambar rajah segi tiga tepat seperti berikut:

Sisi
Sesendeng,
c

Sisi
Bertentangan
,b

Sisi Sebelah,
a

Dengan ini, fungsi trigonometri didefinisikan sebagai:

Kerja Kursus PPISMP Matematik (MTE1024 Trigonometri) 2015

1.2 Nilai-nilai Fungsi Trigonometri

Bagi nilai

>90 , setengah garis OP akan bergerak ke sukuan lain. Koordinat titik P akan

berubah dan tanda bagi nilai nisbah trigonometri bergantung kepada sukuan di mana
terletaknya sudut itu.
Nilai bagi mana-mana fungsi trigonometri bagi sudut

dapat diperoleh dengan cara berikut:

1. Sudut rujukan, , ialtu sudut tirus yang dibentuk oleh garis setengah OP dan paksi-X
perlu dicari.
2. Nilai fungsi trigonometri bagi sudut rujukan tersebut dicari.
3. Tanda bagi nilai fungsi trigonometri sudut

, ditentukan mengikut sukuan ia terletak.

Untuk 90< < 180,

= 180 -

Untuk < 90,

=

Untuk 270< < 360,

= 360 -

Kerja Kursus PPISMP Matematik (MTE1024 Trigonometri) 2015

Untuk 180< < 270,

= - 180

Kesimpulannya, nilai-nilai fungsi trigonometri adalah seperti berikut:

Sukuan II
= sin
= sin (180 - )
cos = - cos
= - cos (180 - )
tan = - tan
= - tan (180 - )

Sukuan I

sin

sin = sin
cos = cos
tan = tan

Sukuan III
sin

= - sin
= - sin ( - 180)
cos = - cos
= - cos ( - 180)
tan = tan
= tan ( - 180)

Sukuan IV
sin

= - sin
= - sin (360 - )
cos = cos
= cos (360 - )
tan = - tan
= - tan (360 - )

Bagi sudut negatif,

sin ( - )
kos ( - )
tan ( - )

= - sin
= kos
= - tan

Kerja Kursus PPISMP Matematik (MTE1024 Trigonometri) 2015

1.3 Graf dan Ciri-ciri Fungsi Trigonometri.

Ciri

Keterangan

Merupakan sesaran maksimum daripada min

sesebuah graf.

Sentiasa mempunyai nilai positif.

Suatu tempoh untuk sesebuah graf untuk

menghasilkan satu pusingan lengkap.

Amplitud, A

Kala, B

Kerja Kursus PPISMP Matematik (MTE1024 Trigonometri) 2015

a) Fungsi Sinus

Nilai fungsi sinus, y = sin x

Nilai sudut, x

sin x

3
2

-1

Ciri-ciri fungsi sinus:

-

Fungsi sinus adalah sebuah fungsi berkala dengan kala sebanyak 2 (360), dengan
graf tersebut berulang pada setiap selang 2 .

Fungsi sinus ialah sebuah fungsi ganjil.

Amplitud bagi fungsi ini ialah 1.
Nilai maksimum dan minimum, masing-masing bernilai 1 dan -1.
Julat fungsi sinus ialah [-1, 1]
Domain ialah semua nombor nyata
Nilai pintasan-X ialah dan 2,

Pintasan -X = n, dimana n merupakan

nombor interger
-

Nilai pintasan-Y ialah 0.

Kerja Kursus PPISMP Matematik (MTE1024 Trigonometri) 2015

b) Fungsi Kosinus

Nilai fungsi kosinus, y = kos x

Nilai sudut, x

3
2

kos x

-1

Ciri-ciri fungsi kosinus:

-

Fungsi kosinus adalah sebuah fungsi berkala dengan kala sebanyak 2 (360), dengan
graf tersebut berulang pada setiap selang 2 .

Fungsi kosinus ialah sebuah fungsi genap.

Amplitud bagi fungsi ini ialah 1.
Nilai maksimum dan minimum, masing-masing bernilai 1 dan -1.
Julat fungsi kosinus ialah [-1, 1]
Domain ialah semua nombor nyata

Nilai pintasan-X ialah

dan

3
2

pintasan-x =
-

Nilai pintasan-Y ialah 1.

+n
2

*dimana n merupakan nombor

interger
7

Kerja Kursus PPISMP Matematik (MTE1024 Trigonometri) 2015

c) Fungsi Tangen

Nilai fungsi tangen, y = tan x

Nilai sudut, x

3
2

tan X

tak
tertakrif

tak
tertakrif

Ciri-ciri fungsi tangen:

-

Fungsi tangen adalah sebuah fungsi berkala dengan kala sebanyak (180)
Fungsi tangen ialah sebuah fungsi ganjil.

Nilai fungsi ini adalah tidak tertakrif pada x =

X= 2
, dimana n merupakan nombor
Semakin x mendekati nilai-nilai ini, graf tersebut menghampiri sesebuah garisan

menegak yang melalui garisan ini. Garisan menegak ini dipanggil asimptot.
Domain ialah semua nombor nyata, kecuali

Pintasan-X ialah dan 2;

x= +n , dimana n merupakan nombor

Nilai pintasan-Y ialah 0. 2

3
2 , dengan:

+n

x= +n , dimana n merupakan nombor

2

d) Fungsi Kosekan

Kerja Kursus PPISMP Matematik (MTE1024 Trigonometri) 2015

Nilai fungsi kosekan, y = kosek x

Nilai sudut, x

3
2

kosek X

tak
tertakrif

tak
tertakrif

-1

tak
tertakrif

Ciri-ciri fungsi kosekan:

-

Fungsi kosekan adalah sebuah fungsi berkala dengan kala sebanyak 2 (360), dengan
graf tersebut berulang pada setiap selang 2 .

Fungsi kosekan ialah sebuah fungsi ganjil.

Fungsi ini tidak mempunyai amplitud.

Julat fungsi kosekan ialah (infiniti negatif, -1] [1, infiniti positif)

Domain ialah semua nombor nyata, kecuali:

n, dimana n merupakan nombor interger

Nilai fungsi ini adalah tidak tertakrif pada x = dan 2,

X = n , dimana n merupakan nombor

Semakin x mendekati nilai-nilai ini, graf tersebut menghampiri sesebuah garisan
interger
menegak yang melalui garisan ini. Garisan menegak ini dipanggil asimptot.
e) Fungsi Sekan
-

Kerja Kursus PPISMP Matematik (MTE1024 Trigonometri) 2015

Nilai fungsi sekan, y = sek x

Nilai sudut, x

3
2

sek x

tak
tertakrif

-1

tak
tertakrif

Ciri-ciri fungsi sekan:

-

Fungsi sekan adalah sebuah fungsi berkala dengan kala sebanyak 2 (360), dengan
graf tersebut berulang pada setiap selang 2 .

Fungsi sekan ialah sebuah fungsi genap.

Fungsi ini tidak mempunyai amplitud.

Julat fungsi sekan ialah (infiniti negatif, -1] [1, infiniti positif)

Domain ialah semua nombor nyata, kecuali:

+n tidak
Nilai fungsi ini adalah
tertakrifnpada
x = dannombor
2,
, dimana
merupakan
interger
2

, nilai-nilai
dimana nini,
merupakan
nombor
interger sesebuah garisan
Semakin x mendekati
graf tersebut
menghampiri
2

+n

menegak yang melalui garisan ini. Garisan menegak ini dipanggil asimptot.
f) Fungsi Kotangen

10

Kerja Kursus PPISMP Matematik (MTE1024 Trigonometri) 2015

Nilai fungsi kotangen, y = kot x

Nilai sudut, x

3
2

kot X

tak
tertakrif

tak
tertakrif

tak
tertakrif

Ciri-ciri fungsi kotangen:

-

Fungsi kotangen adalah sebuah fungsi berkala dengan period sebanyak (180)
Fungsi kotangen ialah sebuah fungsi ganjil.
Nilai fungsi ini adalah tidak tertakrif pada x = , 2 ;

= n ini,
, dimana
n merupakan
nombor
Semakin x mendekati X
nilai-nilai
graf tersebut
menghampiri
sesebuah garisan
interger
*
menegak yang melalui garisan ini. Garisan menegak ini dipanggil asimptot.
Julat ialah semua nombor nyata
Domain ialah semua nombor nyata, kecuali

n , dimana
3 n merupakan nombor interger
dan
2
2 ;

Pintasan-X ialah

x= +n , dimana n merupakan nombor

2

11