HNG MI TRONG QUN L NGHIN CU K TON

Tm tt: Bi bo ny da trn bo co ca y ban nghin cu lnh vc KTQT nm 1995. Chng

ti tho lun3 lnh vc ln m cc nh nghin cu c th lm theo tm hiu vn mi trong
nghin cu k ton qun tr, v nhn mnh tm quan trng ca cch tip cn a m hnh a, a
phng php trong nghin cu.
GII THIU
y ban nghin cu lnh vc KTQT(MAS) lm vic t 8/1994 n 7/1995 xc nh mt danh
mc ccch nghin cu KTQT cho nm nhng 1990 v xa hn na. Bi vit ny m rng
theo bo co ca y ban ny.
Theo thit k, y ban ny c s khc bit v a l (8 quc gia khc nhau) v trit l (hnh vi,
kinh t). Cc lnh o MAS thit k mt y ban c s khc bit nh vy khuyn khch cc
nh khoa hc ngh v nhng cch khc nhau trong vic nghin cu xem KTQT v s dng cc
phng php tip cn khc nhau xy dng khung cho cu hi nghin cu. Nh d nh, s a
dng thc y cc cuc tho lun si ni v cc hng nghin cu mi c tim nngcho
nghin cu k ton qun tr.
Bi vit ny tp trung vo 3 ch ln. Chng ti chn khng ch pht trin mt danh mc
chi tit cc vn m cc nh nghin cu c th nghin cu, m cn theo ui n trong tng
lai. S la chn ny xut pht t s a dng trong nhm. Chng ti nhanh chng ng v cc
vn rng ny nhng t tm thy s ng v cch trin khai cc vn rng ny vo cc vn
nh hn. Chng ti cng bt ng v phng php tt nht c s dng nghin cu mt
vn c th (2). Do , chng ti ch xc nh hng i m cc nh nghin cu c th lm theo
tm hiu cc vn mi trong nghin cu k ton qun tr, v chng ti nhn mnh gi tr
tng thm t vic kim tra cc vn ging nhau hoc tng t m chng s dng cc m hnh
v phng php thay th. Chng ti cng lu vi ngi c rng 3 ch ny c xem nh
l s phn nh mi quan tm v bi cnh nn tng ca y ban, v khng d nh c cc ch
tt nht hoc duy nht t nghin cu k ton qun tr c th hoc nn m rng. Tuy nhin,
vi thnh phn ca y ban, chng ti tin rng kt qu ca chng ti cung cp mt im khi u
tt tho lun v mt lot cc c hi nghin cu trong tng lai ca k ton qun tr.
Chng ti chn tp trung tho lun v 3 ch sau (3):
- Vai tr ca k ton qun tr trong thay i t chc
- S tng tc gia k ton v cu trc t chc
- Vai tr ca thng tin k ton trong vic h tr ra quyt nh
Chng ti chn cc ch ny v nhiu l do. u tin, chng ti tin rng s thay i l mt
c im ni bt ca mi trng hin nay. V vy, chng ti mun nhn mnh tm quan trng
ca vic nghin cu thng tin k ton qun tr c th gip mt t chc xc nh nhu cu thay i,
cch thc thay i nh th nov nhng thay i ngoi sinh ca mi trng nh hng nh th
no n bn cht ca thng tin c yu cu qun tr hiu qu (Armitage et al ., 1994). Th
hai, chng ti tin rng cc t chc hay i cu trc ca h nh l mt phn ca chin lc qun
tr s thay i ca h. Cu trc thay i bao hm s thay i trong nhu cu thng tin, v cch
thc thng tin c s dng o lng v thc y hiu qu hot ng. Th ba, chng ti tin
rng c thay i mi trng v t chc u bao hm s thay i v loi thng tin v vic s dng
thng tin cho vic ra quyt nh. V d, c mt s thay i ln trong cc d liu v cc

phng php s dng nh gi cc li ch chi ph nng cao cht lng sn phm. Ngoi ra,
cn c cc nhu cu thng tin ln hn (v d, bo co mi trng) t cc bn lin quan c bn
trong v bn ngoi t chc. Cc nguyn tc phn loi m chng tichn tt nhin theo quan im
ny. Tuy nhin, nh cc cuc tho lun trn cho thy, chng ti nhn ra rng 3 lnh vc l
khng c quyn v cng khng y . c bit, nghin cu phn tch nhn mnh ko65t cch
r rng s cn bng gia vic s dng thng tin cho cc mc ch khc nhau (v d, hp ng v
h tr quyt nh) v ngi s dng thng tin (v d, vn v th trng sn phm). V vy,
nhng ni thch hp, chng ti tho lun kt qu t c t cc nghin cu iu tra tnh cn
bng gia vic s dng thng tin k ton qun tr cho cc mc ch khc nhau (4).
Mt quan st quan trng ni ln t cc cuc tho lun ca chng ti l gi tr ca vic s dng
nhiu phng php nghin cu gii quyt cc cu hi nghin cu tng t. y l tin tt (c
bit l cho cc nghin cu sinh) bi v ngi ta khng cn phi i u xa tm ngun cm hng
cho cc nghin cu trong tng lai. Cu hi nghin cu k ton xc nh s dng mt phng
php nghin cu c th v nn cung cp ng lc cho cc nghin cu dng cc phng php
khc. V d, mt th nghim kim sot c th c s dng phn bit cc gii thch da trn
kinh t cnh tranh v da trn tm l hc i vi cc hnh vi c quan st. Ngoi ra, cc d n
nghin cu lin ngnh c th m rng cc kin thc c bn trong k ton qun tr. V d, tm l
ca vic ra quyt nh theo nhm c th c p dng nghin cu cc i hi trong cc lnh
vc nghin cu nh chi ph mc tiu. Nh vy, c hi m rng s hiu bit ca chng ta v
cc hin tng k ton qun tr c to ra khi cc nh nghin cu s dng sc mnh tng hp
gia cc phng php nghin cu v gia cc ngnh nghin cu cc vn b sung.
Phn cn li ca bi bo c cu trc nh sau. Trong ba phn sau, chng ti tm tt quan im
ca chng ti v ba lnh vc ch chnh v cc c hi nghin cu tng ng. Sau , chng ti
nhn mnh tm quan trng ca vic s dng nhiu phng php. C th, chng ti minh ha
cch nghin cu s dng cc phng php khc nhau c b sung vo kho kin thc ca
chng ti v h thng qun l chi ph da trn c s hot ng . Phn cui cng bao gm cc
kin kt lun.
K TON QUN TR
V THAY I T CHC
Cc t chc thnh cng thch ng lin tc vi nhng thay i trong mi trng ca h, v ch
ng thay i mi trng ca h. T chc pht trin, hp nht, mua li t chc khc v phong
cch lnh o thay i. Nhng thay i ny nh hng n k ton qun tr theo hai cch. u
tin, thng tin k ton qun l s gip cc t chc thay i. K ton qun tr s gip cc t chc
nhn thy c s cn thit bt u thay i, v ngh cc phn ng thch hp cho mt s
thay i mi trng. Quan trng khng km l s cn thit ca k ton qun tr trnh nhng
thay i khng mong mun. Bng chng ng k cho thy rng h thng k ton qun tr c th
hn ch s thay i bng cch tp trung vo cc thco thnh qu duy tr hin trng v hn
ch cc th nghim. Th hai, thng tin k ton qun tr cn thay i p ng vi s thay i
mi trng (5). V d, cc hc vin v cc i tng ph bin khc thng lu nhng thay i
trong cu trc ca mi trng lm vic, chng hn nh nhn vin lm vic theo nhm v vng
trn cht lng. Nhng thay i dn n s mong i ca nhng ngi s dng lao ng v
ngi lao ng v cc thng tin cho vic ra quyt nh v ng vin phi ng thi thay i (6).
Cc phn nh sau y m rng v hai ch ny v bng 1 minh ha cc hng nghin cu ch
yu c m t.

nh hng ca k ton qun tr n s thay i t chc

Gi th im l mt trong nhng vai tr ca KTQT truyn thng. Vai tr ny pht trin h
tr c m hnh kim sot k thut tiu chun v m hnh kim sot t chc.M hnh kim sot k
thut bao gm thit lp mt mc tiu, thc hin mt qu trnh hnh ng, o lng kt qu, so
snh kt qu vi mc tiu, v i ph vi s bin ng gia kt qu v mc tiu. Theo quan
im ny, vai tr ca mt h thng k ton qun tr l pht trin cc tiu chun v d ton, v
tnh ton cc chnh lch. Mc nhin, m hnh ny thng qua mt ci nhn trng thi n nh ca
t chc v, do , cho t ng lc bt u thay i. Ngc li, m hnh kim sot t chc xem
cc t chc nh mt h thng m c kh nng thch nghi. Theo quan im ny, cc nh qun l
da vo h thng k ton qun tr xc nh v truyn t cc thng tin quan trng bn trong v
bn ngoi m h cn phi nhn ra v thch ng vi s thay i mi trng.
Mt s ti nghin cu th v tn ti cho c hai quan im v vai tr gi th im ca thng tin
k ton. V d, cc nh ph bnh nh Goldratt (1990) phn i mnh m n cch KTQT thc
hin cc m hnh kim sot k thut. H cho rng cch tip cn chnh lch k ton qun tr
gy ra s ri lon v suy yu. Goldratt (1990) ng h vic ch s dng chi ph vt liu trc tip
tnh gi thnh sn phm v c bit ph phn vic phn b chi ph truyn thng m ng cho
rng cc khuyn khch cc nh qun lsn xut hng tn kho, mt s chng li vi l thuyt v
cc gii hn ca ng. Vi s hp dn ng k ca thng ip Goldratt (1990) gin cc nh
qun l iu hnh, chng ta cn nghin cu k c cch tip cn k ton v kim sot t chc, v
cc chnh lch tp trung s ch v nh hng n vic ra quyt nh qun trnh th no trong
t chc thay i. Nghin cu nh vy c th xc nh tnh hp l ca mnh Goldratt (1990)
trong mt lot cc tnh hung. (Xem, Noreen et al. (1995), Otley et al. (1995) v Eisenhardt
(1985) cho mt khi u th v.) Nghin cu nh vy cng c th xc nh vai tr ca k ton
qun tr trong vic h tr vic tng tc thng tin gia cc t chc c kh nng thch nghi v mi
trng ca n.
Bng 1 ( cui bi)
Vi quan im gi th im trong k ton, nghin cu c th khm ph cc kha cnh khc ca
k ton nh hng n s thay i ca t chc nh th no. Xem xt cc vn lin quan n
vic xc nh cc thc o no s dng, cc nh qun l c cn kim sot cc thc o c
la chn hay khng, c s cho vic thit lp cc mc tiu, v cc hin thc ha cc thc .
Mi vn trn t ra mt s cu hi th nghin cu hp dn. V d, trong vic xc nh nhng
g cc mc tiu s dng, nhng vn b sung trong vic o lng m chp nhn nh mt quan
im thin cn to ra khi mt t chc cng da trn cc thng tin ny xc nh v trc tip
thay i t chc? C mc tiu c thno gip nh qun l thy c cc hng i trong vic
lnh o t chc? c bit, bi v cc thc o phi ti chnh tt hn cc mc tiu, nh mt s
khiu ni, cc thc o ny xc nh, hoc dn ng cho cc thnh qu ti chnh tip theo?
(Xem Schefczyk (1993) cho mt quan im khiu khch.) Cc nghin cu nh Fornell et al.
(1996), Balakrishnan, Linsmeier, v Venkatachalam (1996) v Buzzell (1987) bt u cng
vic th nghim h thng cc lin kt gia cc thc o thnh qu phi ti chnh, chng hn nh
cht lng v vng quay hng tn kho, vi kt qu ti chnh, nhng cn nghin cu thm trong
lnh vc ny.
o lng ci g cng t ra vn v kh nng kim sot. Theo l thng, lp lun rng cc nh
qun l c nh gi ch vo cc nhn t m h c th kim sot. C l bi v nguyn tc kh
nng kim sot c mt sc hp dn vn c i vi vn ch s hu, rt t ngi t cu hi v

s lin quan hoc ph hp (7) ca n. Tuy nhin, khi cc t chc yu cucc nh qun l chu
trch nhim v kt qu, cho d h c th kim sot hay khng, cc nh qun l thng pht trin
cc bin php kim sot - hoc qun l - nhng g trc y c cho l khng kim sot
c. Mt s tc gi (v d, Merchant 1987; Demski 1980) quan st thy rng cc nguyn tc
kh nng kim sot c th lm gim s i mi trong t chc bi v cc nh qun l khng c
gng i mi khi m h cm nhn c ri ro m khng c li ch tng xng (8). Do , c
chi ph v li ch ca vic da trn nguyn tc kh nng kim sot thit k cc h thng nh
gi thnh qu xng ng iu tra b sung. Nghin cu ny c th c da trn nhng m
thoc lnh vc ban u chng ti c th xc nh mc m cc nh qun l lun pht trin
nhng cch kim sot v qun l cc s kin dng nh khng kim sot c. Cng vic
tip theo c th xc nh liu cc chin lc ca cc qun l th thit thc haykhng thit thc
i vi cc cng ty nh l mt tng th, v pht trin v th nghim cc l thuyt d on cc
iu kin thun li cho vic nh gi trch nhim cho cc s kin khng th kim sot trc tip
bi ngi qun l.
Ngay c khi ngi ta c th chn thuc tnh g o lng, chng ti yu cu xem xt mt
cch c h thng vic la chn cc cng c o lng nh hng n s thay i nh th no. V
d, ngay c khi chng ti xc nh rng cc nh qun l s c nh gi da trn chi ph y
, vn o lng chi ph y vn cn tn ti. Trong nhng trng hp l mt s thc o
(chng hn nh thu nhp cn li) tt hn so vi nhng thc o khc? Nhng gi cho vic la
chn mt thc o c th l g? V d, chng ta bit rng chng ta c th xem vic phn b chi
ph nh thu tim n cho ngi qun l (Zimmerman 1979). Nhng hiu bit v hnh vi qun l
t c bng cch phn b chi ph s dng cc tiu thc phn b (tc nhn chi ph) khc nhau l
g? (Xem Cooper v Kaplan (1990) cho mt phn loi cc tc nhn chi ph). C th, lao ng
trc tip t lu l mt trnh tiu thc phn b chi ph ph bin nhiu doanh nghip (Boer
1993). Mc m cctiu thc phn b chi ph c la chn ny gp phn vo vic qun l
chuyn i lao ng sang cng ngh? Vic thay i c mang li li ch khng? Cc nghin cu
khm ph cch la chn thc o nh hng n xu hng, hng i ca s thay i dng nh
c hiu qu (xem Banker et al. 1996).
im cui cng cho cc c s ca vic la chn cc mc mc tiu, nghin cu c th
khm ph qu trnh thit lp tiu chun nh hng nh th no n s thay i. c bit, mt
cng ty c th thit lp cc tiu chun da trn c im k thut, ci tin lin tc, s thng
lng, hoc so snh vi tiu chun mi trng bn ngoi. Mt s (s kt hp) ca nhng cch
lm th ph hp hn so vi nhng khc khc gip to ra mt tm nhn hoc l trnh hng dn
s thay i hay khng? Cc vn lin quan, chng hn nh gi tr ca s tham gia ca nhn
vin trong vic thit lp cc tiu chun, cng ph hp , c bit l nu nghin cu kt hp cc
yu t nh trao quyn cho nhn vin ln hn, iu ny l c trng cho mi trng kinh t hin
nay.
Cui cng, kim sot k ton qun tr cung cp thng tin phn hi, cho php cc cng ty tm
hiu v mi trng hin ti ca h v a ra d on v tng lai. c bit, cc kin phn hi
t vai tr kim sot ca h thng k ton qun tr s gip cc t chc khng ch nhn ra s cn
thit, m cn cung cp ng lc bt u, thay i t chc. Nh vy, mt s lng ln cc
nghin cu trong tng lai ang khm ph nhng cu hi ln hn v cch c im ca h thng
k ton qun tr nh hng nh th no n xu hng cc nh qun l ch o s thay i
trong n v m h chu trch nhim.

Qu trnh nghin cu ny, tuy nhin, khng c lm mt i mt thc t rng h thng k ton
cng c th c ch s thay i (nh Goldratt (1990) s tranh lun). H thng k ton c th c
ch s thay i v thng l k ton l mang n s n nh cho mt t chc (Greenwood v
Hinings 1996; Van de Ven v Poole 1995). c bit, nhng ngi ra quyt nh pht trin cc th
tc k ton t kinh nghim qu kh, v nhng th tc ny pht trin thnh cc quy tc v h
thng c tnh qutt nh. S n nh ny l c gi tr v n lm tng kh nng ca cng ty ng
ph vi tnh hung gp phi trc . Tht khng may, cc th tc chnh thc ha v n su vo
t chc v vn ha ca n to ra s tr tr v gim kh nng ca t chc p ng vi cc s
kin mi (9). Tuy nhin, mt d n thay i vn d on cc s kin v cng vic mi v vi
trng thi hin ti. Nh vy, h thng "ti u" phi cung cp s n nh cn thit p ng nhu
cu ca ngi s dng mt cch hiu qu, ng thi to ra mt mi trng thng tin cho php
cc nh qun l nhn thy v ng ph vi nhng hng i mi cho cng ty. Nghin cu khm
ph vcch thc hin s cn bng ny (v mt l thuyt hoc bng thc tin) s c n nhn.
Thay i t chc l mt s thc y cho s thay i ca k ton qun tr
Trong khi cc phn trc tp trung vo vic k ton gip to ra s thay i nh th no, thay
i mi trng cng nh hng n k ton qun tr. K ton l mt cng c truyn t thng
tin, ngn ng ca kinh doanh (Lavoie 1987; Gowler v Legge 1983). Cng nh ngn ng ni, n
phi p ng vi nhng thay i v vn ha v x hi, h thng k ton phi p ng vi s thay
i t chc v mi trng. Cc hng nghin cu tho lun trong phn ny tp trung vo nhng
nh hng t bn ngoi vo h thng k ton qun tr. Hai ch ln, chng ti khm ph l cc
qu trnh m cc h thng thch ng vi bin i trong t chc ca h, v s kt hp thc
nghim gia nhng thay i trong mi trng vi nhng thay i trong h thng k ton.
Qu trnh ca s thay i
Bi v cc th tc k ton thnh lp l mt phn ca b nh t chc, cc l thuyt v s thay
i k ton qun tr c kh nng lin quan n cc kha cnh hc hi ca t chc. Thay i hm
rng t chc ny cn phi t b hay qun i mt s th tc c khi hc nhng ci mi. Cc nh
nghin cu tin rng vic t b l mt qu trnh tng bc: mc hc hi cao hn thay th cho
mc thp hn c lu tr trong b nh ca t chc (Hedberg 1981; Starbuck et al 1978.).
Mong mun trnh mt cuc khng hong t chc khng xc nh c i hi t chc phi t
b v leo ln cc bc thang hc tp cao hn. Nghin cu c th khm ph s phc hi v tng
cng cc th tc k ton trc y ca mt cng ty nh l kt qu ca mt loi gi nht nh.
Cui cng, nghin cu c th pht trin mt l thuyt v hc tp theo ng cnh cho cc th tc
k ton. V d, nghin cu c th kim tra khi vic t b tr thnh s lng qun t chc
(Carmona v Perez-Casanova 1993). l, khi mt th tc k ton b xa b hon ton thay v
c lu tr trong b nh? Nghin cu lin quan s lng qun trong mt bi cnh c th hoc
gi tim nng lm su sc thm ng k s hiu bit ca chng ta v cuc khng hong t
chc v hc tp nh hng n h thng k ton.
Hc tp cng c th c nghin cu t quan im ca ng cong kinh nghim hay vic to ra
cc th tc k ton mi. Nhng nghin cu ny c th rt ra t s i mi qun l trong l
thuyt t chc. Nhiu nghin cu thc nghim quan trng v phong ph c hon thnh
trong lnh vc ny. Nhng nghin cu ny tp trung vo cc ch nh iu kin v yu t
thnh cng cho s i mi, qun l qu trnh i mi, v qu o hc tp, tc l, (khng) ng
dn ph thuc xy dng cc li th bn vng (Cohen v Levinthal 1990; Van de Ven et al 1989;.
Schroeder v Van de Ven 1986; Van de Ven 1986). Nghin cu k ton qun tr c th rt ra

nhng m hnh ca qu trnh ny v th nghim cc ng dng ca h cho cc d n thay i k

ton. Nghin cu k ton qun tr da trn lnh vc v vic hc tp cng c th kt hp nhng
hiu bit t mt s cch tip cn phng php lun ca x hi hc (v d, Van de Ven 1992).
Cc ti liu v sinh thi hc dn s tp trung vo tnh tr tr ca t chc (Hannan v Freeman
1984), cho rng cc t chc tri qua s tr trbi v h sao chp chnh h trn c s cc th tc
thnh cng (10). iu ny v cc vn cn gii quyt khc cn c kim tra mt cch nghim
ngt. V d, t s tr tr, trong cc hnh thc ca hnh vi c th tc ha, ng s linh hot hn
ch, mt s thay i mi trng c th buc cc doanh nghip gnh chu ri ro cho s tn ti ca
h v nhng n lc thay i th tc ci thin kh nng cnh tranh ca h (Nelson v
Winter 1982). V vy, nghin cu c th khm ph cc mi quan h gia t l t b th tc k
ton c (hoc n gin ha hoc loi b) vi thnh qu hot ng.
Cui cng, t gc kinh t hc, kinh t hc tin ha nhn ra rng th tc thng l ca t
chc nh hng n cc th tc nh, chng hn nh h thng k ton. Do , kinh t hc tin
ha cung cp mt c s l thuyt cho nghin cu v trnh t, th loi thay i trong h thng k
ton v cc cng c. V d, s pht trin ca ngnh theo thi gian c thch s pht trin trong h
thng ngn sch hay khng? Nhng c im cng c ca mi phin bn ngn sch c lin quan
n iu kin t chc mang tnh nh k c th hoc phong cch qun l khng? Nu vy, chng
ta c th tm thy mt th tc tm kim l mt ng lc cho s thay i k ton tin ha v cung
cp d phng qun l lin quan thit thc.
Nhn thc s tc ng ca thay i t chc n k ton qun tr
Cc ti liu nghin cu k ton qun tr thay i nh th no p ng vi s thay i
ca mi trng c l l mt iu kin tin quyt nghin cu cc qu trnh thay i. Vi
nhng bt n trong mi trng kinh doanh ngy nay, c hi nghin cu (c bit l nghin cu
tnh hung v nghin c da trn lnh vc) rt nhiu. cp v m, mt s nc ng u,
i Loan v n ang ti c cu nn kinh t ca h. T nhn ha quy m ln cc doanh
nghip nh nc v loi b cc ro cn bo h c bn lm thay i bi cnh cnh tranh ca
cc doanh nghip trong cc nn kinh t ny. S kt thc ca phn bit chng tc Nam Phi l
tng t nh mt s thay i ln trong s nng ng x hi ca ni lm vic. cp t chc,
n c chp nhn rng ri rng cc t chc thnh cng phi pht trin v duy tr mt s tp
trung vo khch hng v gim thi gian p ng cc yu cu ca khch hng. Tng t nh vy,
vic p dng cc h thng sn xut tinh gn lm tng s ph thuc ln nhau gia cc b phn
trong t chc. S xut hin ca cc nhm lm vic t nh hng lm thay i s nng ng
ca cc thng tin cn thit cho ngi lao ng thc hin cng vic ca h. Tng cng phi
hp gia cc t chc khc nhau v mt php l xo nho ranh gii gia nh cung cp v nhn
vin. R rng nhng thay i ny s c nh hng su sc n cch m t chc thu thp, x l
v s dng thng tin k ton qun tr. Tuy nhin, chng ti c rt t cc iu tra c h thng v
nhng g phi thay i, nhng vn h tr hay cn tr qu trnh thay i, v nhng hu qu
ca vic khng thay i nhanh chng. Theo kin ca chng ti, y l mt khu vc v cng
mu m cho cuc iu tra.
K TON QUN TRV
CU TRC T CHC
Cu trc t chc c th c nh ngha mt cch rng ri nh l cch thc t chc cc
ngun lc t c mt s mc ch. K ton qun tr sau c th c xem nh l h

thng h tr thng tin to iu kin tt nht cho truyn thng, ng vin v nh gi thnh qu
trong s a dng ca cc cu trc t chc. Nh vy, nhng n lc nghin cu k ton qun tr
, ang, v s tip tc hng vo vic xc nh cc yu t nh hng n vic la chn cc h
thng thng tin. Nghin cu ny c th tp trung trn c cp vi m v v m trong t chc.
Cc cuc tho lun sau y s gii thch vn ny. Bng 2 tm tt cc hng nghin cu chnh
c m t trong ti liu ny.
Bng 2 ( cui bi)
gc vi m ca t chc
Theo truyn thng, cc k thut k ton qun tr tp trung vo vic h tr nh qun l cp
trung gian kim sot cng nhn xng (11). Do , nghin cu k ton qun tr hnh vi c
mt s tp trung tng t (12). Tuy nhin, c mt s chuyn i mnh m ca ni lm vic.
i phn xng (nhm lm vic) tng cng kim sot cc hnh ng ca chnh h (s trao
quyn cho nhn vin) lin quan n mt cng nhn trong mt dy chuyn lp rp truyn thng.
Vic trao quyn cho cc nhm lm vic m ra mt lot cc cu hi nghin cu (13). Di y,
chng ti n bn lnh vc rng ln ch b rng tim nng ca nghin cu ny.
u tin, cc nhm lm vic trnh by mt bi cnh quan trng tin hnh nh gi v quyt
nh nghin cu. Cc nghin cu trc tp trung vo c nhn, nhng nghin cu v tm l
hc (v ng dng ca n trong cc nghin cu kim ton) ch ra, cc nhm s dng cc qu
trnh ra quyt nh khc nhau hn so vi nhng ngi s dng bi cc c nhn (v d nh,
Martell v Guzzo 1991; Sniezek 1989; Hare et al 1994. Moscovici 1985). Mt xem xt cc ti
liu v vic ra quyt nh nhm v cc c im c th ca cc nhm lm vic xut nhiu
hng nghin cu phong ph (Young et al. 1993). V d, nghin cu k ton qun tr c th
khm ph cc hnh thc khc nhau ca vic nh gi thnh qu to iu kin hoc cn tr cng
vic ca nhm, nh tri ngc vi vic ra quyt nh c nhn trong nhim v sn xut phc tp
(Schulz 1996). Nghin cu cng c thiu tra vic ra quyt nh nhm t gc vn ha.
Trong , chu , cng nh Scandinavia, vn ha nhn mnh cuc tho lun nhm v ra quyt
nh ng thun. Nghin cu mt s ng thun khng ch lm tng giao tip, m cn cho thy
mi ngi phi xem xt k lng hn v m rng cc trch nhim v quyt nh . y s l
bi hc khm ph mc m c im vn ha ca vic ra quyt nh chuyn n cc m
hnh i ngi qun l cng nhn mi trong vn ha ca cng ty (xem th d, Zaheer 1995 v
Shen 1995).
Th hai, mt n phm gn y ca y ban ti chnh v k ton qun tr ca Lin on K
ton Quc t (IFAC 1995) nu ra nhng thay i cn thit ph hp vi thng l k ton qun
tri vi con ng hc tp ca cc nhm lm vic t thc hin l ban u n trao quyn y
l cui cng. Phc tho ny cho thy mt nhu cu ng k cho vic nghin cu khm ph
chng minh cc nhm lm vic s dng thng tin v cng c k ton qun tr nh th no.
Ngoi ra, n cung cp mt lin kt n s quan tm ngy cng tng v hc tp trong t chc
(Macdonald 1995). C th, quy trnh nhm lm vic nh Qun l cht lng ton din (TQM)
v sn xut tinh gn tp trung mt cch r rng hn v t chc nh l mt qu trnh hc tp, v
nghin cu k ton qun tr hnh vi trong tng lai c thda vo mi lin kt ny mt cch hu
ch.
Th ba, nhng tuyn b v trao quyn cho nhm lm vic lm gia tng mt s cu hi v
chnh sch ni lm vic v bn cht cng vic trong x hi hu cng nghip. Cc nh nghin
cu t lu c cng nhn rng t chc c th s dng k ton m bo cc hnh ng

hoc hnh vi qun l c th chp nhn (Burchell et al. 1980). Nhm lm vic to thnh mt u
trng hnh ng mi m trong quyn nng ca k ton v cc thuc tnh bt buc (hn ch)
c th c nghin cu. Nghin cu cp n vai tr ca k ton qun tr trong vic thnh lp
cc nhm lm vic trong x hi v vic bin i ni lm vic cng s gp phn ng k.
Cui cng, rt nhiu ti liu c quan tha nhn cu trc t chc khi nghin cu cc vn
nh gi tr ca thng tin, tm quan trng ca v tr ca thng tin v truyn thng. Ch mi gn
y (xem, v d, Hemmer 1995; Melumad et al 1992;. Itoh 1991) nghin cu xem xt vic
thit k t chc chnh n nh l mt bin la chn quan trng. c bit, khi no v ti sao sn
xut da trn i /nhm l ch khuyn khch theo ti u? Trong khi i c li ch r rng t
vic chia s kin thc, n lc v kh nng tham gia vo vic gim st ln nhau ca cc ch th,
kh nng thng ng ngm gia cc thnh vin trong nhm to ra mt vn kim sot quan
trng. S cng thng ny c cc nghin cu gn y thc hin (v d, Balakrishnan et al
1997;. Arya et al 1996;. Arya v Glover 1995). Tuy nhin, trong khi cc ti liu ny cung cp
ci nhn su sc vo cc mi quan h gia c cu t chc, thng tin v cc u i, c ch cho
nghin cu thm. V d, khi sn xut da trn i nhm c a thch mc d n c th dn n
vic mt thng tin v mc kt qu u ra ca c nhn? S tng tc gia cu trc th trng sn
phm ca cng ty, vic thit k t chc vi mc hng tn kho l g? Cc hnh thc t chc
nh hng nh th no n vic khuyn khch s i mi v hp tc?
Nh phn trn cho thy, y ban tin rng c gi tr ln trong nghin cu tp trung vo s
tng tc gia cc h thng k ton qun tr vi t chc cng vic. S cn thit r rng cho mt
lot cc phng php nghin cu (da trn thc trng, thc nghim v phn tch), cng nh s
cn thit cho vic p dng tng t tm l hc n kinh t hc.
gc v m ca t chc
cp v m, k ton qun tr phi c thch nghi cho c cu trc t chc tp trung (
h tr vic hp tc trong hot ng ra quyt nh) v phn quyn ( cung cp thng tin thch
hp cho vic ra quyt nh). Chng ti tp trung vo ba kha cnh ca vn tp trung: cung
cp ci nhn su sc vo vic pht trin hng nghin cu mi. Chng ti cng lu rng thnh
qu t chc l mt chc nng ca c cu t chc v nghin cu k ton qun tr phi nh gi
cc thc o thnh qu vi s hiu bit rng c cu t chc nh hng n ci c o lng
v cn c o lng.
Xem xt chnh thc v c h thng v mi quan h gia c cu t chc v thng tin k ton
qun tr c th bt u khi Alfred Sloan gii thiu cu trc k ton trch nhim v trung tm li
nhun ti General Motors. Vic to ra cc trung tmtrch nhim ni chung, v cc trung tm li
nhun c bit, to ra s xem xt doanh thu chung (m chng ti tho lun di y l gi
chuyn giao) v phn b chi ph chung trong mt mi trng phn quyn. Nhiu bi vit, s
dng nhiu phng php, gii quyt vn phn b doanh thu chung v chi ph chung. Tuy
nhin, vic xc nh cch phn b doanh thu v chi ph chung m bo ti sn kinh t ca
vic ra quyt nh, trong khi ng thi cung cp ng lc qun l, phn ln vn cha c gii
quyt. Tht vy, mt s tc gi (c bit, Thomas 1978. 1969) lp lun rng bn cht tht s
ca doanh thu v chi ph chung ngn cn s pht trin ca bt c cch tip cn da trn l thuyt
no n vic phn b ca h.
Tuy nhin, vic chng ti lm l quan st cc t chc pht trin v s dng cc m hnh
phn b doanh thu v chi ph. Do Econornlc thuyt Darwin Ng rng nhng phn b ny
c gi tr. Do ,c gi tr nghin cu rng vic xc nh l do ti sao v lm th no t chc

s dng phn b chi ph, v vi s hiu bit ny, xc nh c im ca h thng phn b phc
v tt nht s dng thch hp. Tng t nh vy, mt l thuyt gii thch v d on vic
phn b doanh thu v chi ph chung da trn cc iu kin mi trng hoc cc thuc tnh s l
mt tin b ng k. Mt im khi u tt cho s pht trin l thuyt l nghin cu cc quy
nh khc vi cc quy tc chia s (v d,x hi hc , tm l x hi, kinh t hc chun tc) trau
di s hiu bit ca chng ta v nhng vn ny.
Nghin cu cng cn phi xem xt thm cc c ch khuyn khch to ra bi chng trnh
chuyn gi khc nhau. u tin, cc h thng nh gi chuyn nhng u tin tp trung vo
thnh qu ca cc b phn trong t chc c lin quan n cc i tc ca h trn th trng. V
th. gi c th trng c hnh dung nh l c ch thch hp chuyn hng ha v dch v
gia cc n v trch nhim. S pht trin ny khng may mn v hai l do. u tin, n b
qua s quan st bi Coase (1937) rng t chc tn ti c l v h trnh c chi ph giao dch,
hoc bi v h to ra cc li th kinh t theo quy m. Khi nhng tc ng ny tn ti, bt k
cch tip cn no c s dng c ch gi th trng gii quyt vn chuyn gi l cam chu
ca s phi hp tht s l t chc ny c to ra khai thc. Th hai. Cc mi bn tm
u tin ca gi c th trng l c ch phi hp trong t chc phn quyn sao lng s ch t
vic iu tra vic s dng cc tn hiu hoc cc cu trc thng tin khc, chng hn nh im
chun, nh l cc cng c iu phi. Nghin cu trong tng lai c th tm cch pha trn cc
nguyn tc nh marketing, m phn v qun l sn xut to ra mt l thuyt hin i v gi
chuyn giao m gi ny cn thn hn trong vic nhn ra mi trng ca vic chuyn gi v khai
thc cc cng c thng tin mi ang sn c. Cc vn lin quan lin quan n s tng tc ca
cc chnh sch thu v gi chuyn nhng trong mt bi cnh quc t.
Lm th no thc y hnh vi mong mun l mt vn khc lin quan n phn quyn.
Mc ch ca cch tip cn trung tm trch nhim l gn phn thng qun l vi mt s
thc o thnh qu trung tm trch nhim nh chi ph hoc li nhun. iu ny to ra cc vn
i vi cc nh qun l theo ui mc tiu trung tm trch nhim gy thit hi cho cc
mc tiu ca cng ty. Ngc li, phn thng da trn thnh qu ca cng ty to ra mt tnh
hung m ngi ta c th trn trnh v tn hng trn nhng n lc ca ngi khc, iu ny
xy dng nn mt mi quan tm v vic pht trin cc thut ton khen thng c s cn i chi
ph v li ch ca phn thng da trn thnh qu c nhn (trung tm trch nhim) hoc nhm
(v ton doanh nghip) iu ny vn cn l mt ha hn, v hu nh cha c khm ph.
lnh vc iu tra (tr trng hp thy Bushman et ti l 995: et Banker nm 1996; Keatlng
1996..).
S khi u th v vi cch gii quyt cc hng nghin cu xung t nhau, chng hn nh
c ch Groves (Groves 1973), cung cp mt s hiu bit ban u quan trng nhng cc m hnh
ny vn cn km pht trin v khng c bng chng cho thy h c thc hin trong thc
t. Hu ht cc nghin cu xem xt kh nng ca cc cch thc khen thng khc nhau, chng
hn nh phn chia li nhun, quyn chn c phiu, hay thng bng tin mt, gn ng lc
c nhn vi mc tiu t chc m khng xem xt c cu t chc lm nn tng cho cc phng
thc khen thng. Mt vn lin quan l s ph hp ca cc thc o thnh qu vi cc cp
trong h thng phn quyn. V d, thc t cho thy rng, trong nhiu t chc, nhng ngi cp
cao hn s c thng da trn kt qu ton t chc trong khi nhng ngi cp thp hn
c thng da trn kh nng ca h p ng hoc t c cc mc tiu thnh qu. Ngoi
ra, trng tm ca thc o thnh qu trong nhiu t chc dng nh chuyn t cc s liu ti
chnh sang cc ch s phi ti chnh, chng hn nh cht lng, s kp thi, hoc t l sn xut,

nh mt di chuyn xung h thng phn cp. Hin cha c nghin cu c h thng xc nh

ti sao o lng thnh qu pht trin theo cch ny cng khng c bt k m hnh phn tch
v mi quan h gia bn cht cng vic ca mt ngi vi c s khen thng, bao gm c phm
vi ca cc thc o thnh qu v th loi ca n ( 14).
Chng ti kt lun phn ny bng cch ghi nhn rng cc cuc tho lun trn l da trn
nim tin rng u thc trch nhim trong vic ra quyt nh i hi mt s hnh thc kim sot ti
chnh gn trong mt dng trung tm trch nhim. Tuy nhin, mc d s dng rng ri trong thc
t v s chp nhn bnh thng trong hu ht cc vn bn k ton qun tr, cha c minh chng
c h thng cung cp cho vic s dng cc trung tm trch nhim ni chung, v h thng gi
chuyn giao ni ring. Ch cung cp n thuc m h rng nu th trng ni b c th hot
ng nh mt th trng cnh tranh, cng ty c th c phn hy gn gng. (i vi mt ngoi
l, xem Roberts nm 1993.)
Nh vy, mt vn thm ch cn rng hn v c bn hn l liu cc t chc pht trin
nhanh hn cn thit phi phn cp ti chnh. c bit, hu ht cc nh quan st ng rng tui
i ca ngi lao ng tri thc to ra nhu cu y thc vic ra quyt nh cho ngi ra quyt
nh c hiu bit v c tay ngh cao. Chng ti tin rng mt cuc iu tra y v rng v
cch ng vin, khen thng, v nh gi ngi ra quyt nh "mi" phi bao gm vic nh
gi li s ph hp ca cc trung tm trch nhim bi v mt hnh thc t chc; vic phn chia
quyn quyt nh v kim sot th khng tch khi cu trc.
Th im cn bng: Lin kt gc vi m v v m
Tt nhin: hiu qu ca h thng kim sot tng th ca mt t chc ph thuc vo mi
quan h gia cc thc o v gia cc mc phn cp. Th im cn bng c chnh thc ha
bi Kaplan v Norton (1992), l mt khun kh phong ph cho vic nghin cu mi lin h gia
cc thnh phn ca h thng kim sot ca mt cng ty.
Trc nhng nm 1970, hu ht cc nghin cu nghin cu s tng tc gia c cu t
chc v thng tin tp trung vo vic ra quyt nh hoc cc vn chi ph-li ch (15). Trong
nhng nm 1970, mt nhm cc hc vin v cc hc gi Php pht trin cch tip cn lin kt
cu trc thng tin vi c cu t chc, chin lc t chc v trch nhim ra quyt nh. Chng
c gi l cch tip cn ny l tableau du bord. Cc nh thit k hnh thnh khi nin
tableau du bord, c ngha l bng iu khin, cho php mt nh qun l vn hnh h thng hoc
h thng di s kim sot ca nh qun l (xem th d, Lebas 1996). Tableau du bord tng
t nh bng iu khin ca mt t bi v n l mt tp hp cc tn hiu cho php ngi qun
l iu khin cc hot ng s dng mt lot cc tn hiu, thay v mt cng tc n gin m/ tt.
Ln u tin, n cung cp mt c s cung cp, trong mt cch thun tin, mt lot cc qu
trnh thng tin cho ngi ra quyt nh trong mt cch m tp trung vo vic s dng cc thng
tin nn tng ca ngi ra quyt nh.
Bc th hai trong qu trnh ny l s pht trin ca Th im cn bng (Kaplan v Norton
1992). Tn '' th im '' th do nhm ln bi v th im cn bng khng phi l mt th im
theo ngha k ton thng thng. Thay vo , n l cch tip cn qun l v cu trc thng tin
tinh vi lin kt kt qu (cn gi l mc tiu t chc, chng hn nh mc li nhun) vi
nguyn nhn, chng hn nh s hi lng ca khch hng hoc nhn vin. Tm quan trng ca th
im cn bng l n gn kt chin lc, qu trnh v nh qun l li vi nhau v khi lm nh
vy, n cung cp mt h thng tch hp cho vic hoch nh v kim sot. l, trong th im
cn bng, chin lc t chc v c cu t chc c thc hin theo ui nhng chin lc,

xc nh bn cht v cu trc ca h thng thng tin t chc. Do , th im cn bng c kh

nng cung cp cc nh hoch nh cch th hin v th nghim mt m nguyn nhn kt qu
phc tp trong t chc, mt m hnh cung cp cc nh qun l c c s qun l kt qu.
Theo quan im ca chng ti, th im cn bng l mt trong nhng pht trin quan trng nht
trong k ton qun tr, v do , ng c ch nghin cu. Nghin cu trong tng lai c
th khm ph liuth im cn bng c ci thin kim sot ca t chc, v cc mi quan h nhn
qu c gi nh (v d, cc mi quan h gia cht lng hoc dch v khch hng vi li
nhun) lm nn tng cho cc th im cn bng. Nghin cu cng c th xc nh cc nhn t
chnh lm cho th im cn bng tr thnhmt cng c thnh cng cho t chc. C kh nng l
nhng yu t thnh cng chnh ph thuc vo mt s kha cnh ca t chc.Nghin cu k ton
qun tr c th khm ph nhng vn ny bng cch s dng mt lot cc phng php nh
nghin cu tnh hung, th nghim v hnh vi, phn tch v phng php tip cn thc nghim
(l6).
K TON QUN TR V RA QUYT NH
Ra quyt nh bng cch s dng thng tin k ton qun tr xy ra trong mt lot cc thit lp
quyt nh (17), v xy dng cc h thng khuyn khch v kim sot hiu qu i hi mt s
hiu bit v cch thcm thng tin t h thng k ton qun tr nh hng n vic ra quyt
nh. i vi mc ch minh ha hng mi cho nghin cu k ton qun tr cc cuc tho lun
sau y tp trung vo chin lc v chin thut ra quyt nh. Bng 3 tm tt cc cuc tho lun.
Quyt nh chin lc
C cu t chc v vic thit k h thng kim sot qun l tp trung vo nh hng ca chin
lc cnh tranh v nh hng ca chngn vic ti sao v lm th no t chc qun l cc
ngun lc ca h. Nghin cu dn n nhng hiu bit v cch thc chin lc n v kinh
doanh chin lc nh hng n thit k h thng kim sot qun l (18). Bt chp nhng n lc
ny, lnh vc ny t c khm ph. t nht c 4 hng nghin cu c xut bi cc khong
trng trong nghin cu.
Cc ti liu cn tn ti (v d, Noreen l 99 l; Govmdarajan v Fisher 1990: Otley v Wllklnson
l988; Jones v Wright 1987; Govindarajan v Gupta 1985) Gupta v Govindarajan 1984 .: Simon
1990) cng tp trung vo cc hnh thc ca cc k thut k ton qun tr (19) ph hp nhtvi
cc chin lc cnh tranh c th. Mt kha cnhhnh vi quan trng l hiu chin lc cnh tranh
nh hng nh th no hoc xc nht chc s dng cc k thut k ton qun tr nh th no.
S hiu bit ca Simons (1990) v vic s dng tng tc v lp trnh cc h thng kim sot
qun l ca cc nh qun l cp cao l mt n lc ban u i ph vi nhng vn ny,
cng vic trong tng lai c th m rng nghin cu ca Simons (1990) vi cc cp khc ca
qun l v khm ph cc cch tip cn khc hiu vic s dng k ton qun tr tng tc vi
s hnh thnh, thc hin v sa i cc chin lc cnh tranh nh th no.
Quan im t chc da trn ngun lc (v d, Amit v Sclzoemaker 1993: Conner 1991; Peteraf
l 9931 Wernerfelt 1984) lp lun rng t chc t c li th cnh tranh thng qua cc ngun
lc m h ch huy. c bit, mt t chc t c mt li th cnh tranh da trn ngun lc
bng cch kim sot mt ngun lc m ngun lc ny to ra gi tr cho khch hng v iu
nykh khn nhn rng, n ko di v c o. Trong khi k ton thng thng nh gi gi
tr cc ngun lc theo gi tr s sch rng, n khng xc nh xem liu t chc c th cnh tranh
bng cch s dng mt chin lc da trn ngun lc. Bi v phng php tip cn da trn chi

ph lch s xc nh gi tr v k ton thng thng t chi vic xc nhn con ngi l ngun
lc t chc, k ton thng thng c th c ch mt chin lc da trn ngun lc bng vic
nh gi thp, hoc trong mt s trng hp, b qua cc ngun lc t chc quan trng. Khm
ph cc phng php tip cn da trn ngun lc xy dng chin lc l mt lnh vc nghin
cu c hiu qu bi v n i hi mt vic tp trung ch yu vo vic k ton xem xt v bo co
ti sn ca t chc nh th no. V d, nhiu thay i trong t chc c da trn vic nng cao
cht lng ca qu trnh sn xut hoc dch v khch hng. H thng k ton qun tr truyn
thng khng o lng gi tr ca cc ''cht lng ngun lc'' mt cch trc tip. C l vic thit
lp ny cng c th cung cp mt bn p cho cc nghin cu trong tng lai iu tra xem k
ton qun tr c th v nn thch nghi pht trin cc thc o phi ti chnh hoc cc thc o
da trn qu trnh (20).
ng thi, mc chin lc iu tra c th c di chuyn ra ngoi s cnh tranh xem xt
cc chin lc chc nng khc nhau nh Qun l cht lng ton din (TQM) v h thng tn
kho kp thi (JIT). Nhng chin lc nng cao rt nhiu cu hi v s tng tc gia k ton
qun tr v cch thc ngun lc c qun l, nhng l ch tng i tc nghin cu thc
nghim (xem. V d, Young v Selto l993), s b b ny tn ti v chng ta thiu mt l thuyt
c th v tng tc nh vy, pht trin mt l thuyt nh vy (xem, v d, Wruck v Jensen
1994) c th lm cho mt ng gp ng k cho nghin cu.
Cui cng, nghin cu tp trung ch yu vo cc t chc cng nghip. Vi s gia tng ca
cc t chc phi li nhun, c gi tr cc nghin cu iu tra s tng tc gia c cu t chc
v k ton qun tr trong cc t chc khu vc cng v phi li nhun xc nh xem mi quan
h c s khc bit gia t chc vli nhun v cc t chc phi li nhun v bn cht. nu c,
ca s khc bit. Nghin cu ny c th xem xt cc cu hi lin quan n khi nim chin lc
cnh tranh c th c ap dng nh th no trong cc t chc ny v cc quan nim chin lc
khc no th ph hp vi cch m cc t chc qun l cc ngun lc ca mnh t c mc
ch c th ca h (Booth 1996). V d, Abernethy v Brownell (1996) vn dngs phn loi
chin lc ca Miles v Snow (1978) nghin cu vic s dng ngn sch tng tc v lp
trnh trong vic i ph vi s thay i chin lc trong cc bnh vin phi li nhun.
Cc quyt nh chin thut
Vic s dng thng tin k ton qun tr cho vic ra quyt nh chin thut , ang v s tip tc
l mt khu vc chnh cho nghin cu k ton qun tr. c bit chng ta cn nghin cu m rng
s hiu bit ca chng ta v quyt nh chin thut bng cch t n trong bi cnh rng hn v
xem xt cc lc lng b sung nh hng n quyt nh. Chng ti minh ha cho lp lun ny
trong bi cnh quyt nh mc tn kho.
Theo truyn thng. quyt nh hng tn kho lm t cc m hnh (nh m hnh EOQ ni ting)
c da trn qun l hot ng (OM). K ton qun tr cung cp cc chi ph u vo cn thit
cc m hnh ny, tuy nhin, thi gian gn y thy mt s thay i ng k trong chi ph
nhn bit c t vic nm gi hng tn kho. Hn na, cc cng ty nhn ra rng vic gim chi
ph lu gia hng tn kho ch t c t vic gim mc tn kho (xem, v d, Barrier 1992). Do
vy, gim hng tn kho tr thnh mt chin lc chin thut ph bin cc cng ty s dng
gim chi ph v tng nng lc cnh tranh (v d, Dertouzos et al 1989;. Hayes et ti 1988;. Stalk
v Hout 1990). Thay i c quan st ny cho thy t nht hai con ng nghin cu.
u tin, s tng tc gia cc h thng k ton v m hnh OM c th c khm ph t mt
gc nhn duy nht. c bit, Datar v Gupta (1994) cung cp mt khun kh cho vic phn

loinhng sai st trong cc h thng gi thnh sn phm. Tuy nhin, cc m hnh OM (v d, m

hnh EOQ) khng cho php sai st trong cc thng s c bn. Mt cu hi th v, do , l cc
hnh thc sai st khc nhau trong h thng k ton nh hng nh th no n hiu qu ca m
hnh OM v quy tc quyt nh. V d, l m hnh EOQ c th mnh hn trong vic xc nh cc
li tng hp hoc li k thut? Cu hi t ra tr nn th v hn nu ngi ta cng nhn ra rng
quyt nh da trn m hnh OM nh hng n tng chi ph ca cng ty v c tnh k ton v
cc ca cc hot ng c nhn. Nghin cu tm hiu s tng tc ny c th chng minh rt th
v.
Th hai, t mt nhiu ngi, quan im ca l thuyt tr chi, nghin cu (xem, v d, Alles et
al l 995;. Amershi v Datar l993) tp trung vo vic ng vin nhn vin nh hng nh th
non cc quyt nh mc tn kho, v s thay i sang h thng sn xut JIT nh hng nh
th no n kim sot qun l v h thng khuyn khch. Nhng nghin cu ny thy rng mc
tn kho thp hn lm cho qu trnh sn xut minh bch hn (qun l bng bi cnh) v, do ,
gim chi ph gy cng nhn lm vic nhiu hn v thng minh hn. nghin cu b sung kim
tra mi lin kt gia cc quyt nh mc tn kho, t chc cng vic v c cu khen thng
khuyn khch c tim nng ng gp ng k.
Bng 3 ( cui bi)
HNG NGHIN CU MI:
S GIAO THOA CA CC HNG NGHIN CU
Nhiu hc gi phn nn rng p lc thi gian cn tr h c cc nghin cu bn ngoi m ch tp
trung nghin cu trc mt h. Tht l khng may v nhiu hng mi trong nghin cu c
dt t nhng quan im phng php khc v cc ngnh khc. Hng mi v nhng tin b
trong nghin cu k ton qun tr ph thuc vo cc nh nghin cu tch cc tm kim s kt hp
gia cc phng php nghin cu khc nhau v k lut.
Gi tr ca vic s dng nhiu phng php, cn c vo cc m hnh khc nhau, hiu cc hin
tng phc tp l cng c bit n. Campbell v Fiske (1959. 83) pht biu rng '' mt mu s
chung m hu ht cc khi nimc gi tr chia s l rng tha thun ny i din cho s hi t
ca phng php tip cn c lp. '' H tip tc trch dn Ayer (1956, 39) ngi m tho lun v
nim tin ca mt nh s hc v mt s kin trong qu kh, ni rng '' nu cc ngun lc ny rt
nhiu v c lp. v nu h ng vi nhau, anh y s t tin rng ti khon ca h v vn ny
l chnh xc Gn nh, Abdel-khalik v Ajinltya (1979, 20) phn nh nim tin ny bng cch
trch ca Denzin (1978, 20), ngi quan st '' .., khng bao gi c phng php duy nht cho
php ngi iu tra pht trin cc mnh nhn qu min ph gii thch cnh tranh. Cc cu trc
phc tp, trong c nhiu ngi tm thy trong k ton qun tr (v d, thnh qu), cng i hi
nhiu thc o m cc thc o ny hiu chnh theo cc hng xy dng khc nhau. Mu cng
vic, tri thc ca cng vic kim tra, nh gi ca k lut c nhn. S rn luyn v chu ng, v
n lc v lnh o v tt c nhng thc o hot ngc phn anh trong thnh ca mt ai
(Berman 1991). Cc Bng im cn bng (Kaplan v Norton 1992) cng c th c xem nh l
mt khun kh o lng cc kha cnh khc nhau ca hot ng cng ty mt cch tch hp v
y .
Ph hp vi nhng quan im ny, nhiu hng nghin cu xut trong cc phn trc ca bi
vit ny ch trng kt hp tng t cc phng php v cc ngnh khc nhau. Quan im
ny cng khng phi l mi nghin cu k ton qun tr. Birnberg et al. (1990) cung cp mt

cuc tho lun tuyt vi v nhng li ch c c t vic s dng nhiu phng php nghin
cu d ton ngn sch (21). Trong lnh vc khen thng, Bushman et al. (1995) s dng khi
nim nhiu ti liu c ngun gc t cc m hnh Prindpal-Agent cu trc cuc iu tra ca h.
i li, kt qu thc nghim trong thc tin khen thng thc y nghin cu l thuyt (v
d, badmen v Rajan l 995) (22). Chng ti cng nhn mnh tm quan trng ca cch tip cn a
phng php nghin cu minh ho khi nim ny trong bi cnh chi ph da trn c s hot
ng (ABC). Mc tiu ca chng ti trong bi tp ny l thuyt phc ngi c v gi tr ca
a phng php, a lnh vc (m hnh) hn l tranh lun v gi tr hoc hn ch ca ABC.
Hy xem xt cc m hnh lch s ca nghin cu trn ABC. u tin, cc nh nghin cu tin
hnh nghin cu tnh hung hoc kho st thc trng hiu thc t. iu ny dn n khi
nim ca ABC. L khi nim mi m, nghin cu ban u tp trung vo vic pht trin vic m
t ca h thng ABC. iu ny c thc hin bng cc th nghim thc nghim nhng
ngi thnh phn c bn ca ABC. Kho st vic gii quyt s m rng ca ABC v mi tng
quan gia cc bin c lp khc nhau v vicp dng ABC bt u xut hin bi ngy cng
nhiu cc cng ty p dng ABC. Sau , nghin cu tnh hung v lnh vc (23) xc nh cc
vn thc hin. Kho st v nghin cu trng hp tip tc gii quyt cc nhn t nh hng
n s thnh cng v tht bi ca ABC, cng nh vic phn tch khm ph l do cho kt qu nh
sau ny. Bi v vn thc hin khng c kh nng c gii thch hon ton bng cc thut ng
kinh t, l thuyt t cc ngnh khc c nhp khu gip cho cc nghin cu thc hin. S
ph bin ngy cng tng ca ABC cng dn n nghin cu tp trung vo nn tng l thuyt
ca h thng ABC.M hnh ny, mc d n gin, minh ha rng kin thc v cc cu hi
yu cu xc nh phng php v nguyn tc l kh nng cung cp cc kt qu tt nht t bt k
d n nghin cu. Bi v trong nhng li th tng i ca cc phng php nghin cu khc
nhau trong vic gii quyt mt cu hi c a ra trong mt thi gian nht nh, mc tng kin
thc tp th t nhng nghin cu ny vt xa tng cc li ch t cc giy t c nhn. Cc on
sau xy dng, v ch ra nhng tim nng nghin cu b sung v ABC (24).
Trong khi c mt s ngi lp lun rng cc khi nim c ng h c bit n (v d,
Boer v Jeter 1993: Johnson 1992), hu ht mi ngi cho l quan tm n ABC th hin qua
mt lot cc nghin cu tnh hung v cc bi bo c vit bi Robert Kaplan v Robin Cooper
trong nm 1980. Cc bi bo gn y hn (v d, Cooper v Kaplan 1992) nhn mnh s khc
bit gia vic tiu th v chi tiu v ngun lc khi cc cng ty c gng qun l chi ph s
dng d liu ABC. Tuy nhin. mt phn v ABC c thc hin ph bin thng qua vic s
dng cc bi bo hoc tnh hung theo nh hng ca ngi thc hnh. C mt nhu cu
khm ph nhng nn tng l thuyt ca h thng ABC, v thc nghim kim tra cc gi nh
quan trng. Trong khi hu ht cc cng trnh l thuyt (v d, Balakrishnan v Sivaramakrishnan
1996;. Callen et al, 1996; Christensen v Demski 1994; Datar v Gupta 1994; Banker v Hughes
1994) p dng mt quan im ca mt ngi, c mt nhu cu cho vic p dng theo quan im
ca nhiu ngi (Banker v Potter 1993 l mt ngoi l ng ch ). Nghin cu thc nghim
(v d, Balakrishnan, Gruca v Nath 1996:... Anderson 1995a; Banker et al 1995 | Banker v
Johnston 1993; Datar et al 1993; Foster v Gupta 1990) ch yu tp trung vo s khng nh
rng s gia tng trong cc loi v phc tp ca giao dch tng trng qu mc, tp trung ny Ng
gi tr ng k t vic nghin cu (v d. Noreen v Soderstrom 1993) rng kim tra cc gi
nh khc lm c s cho h thng ABC. Cc phng php khc cho vic kim nh l thuyt bao
gm vic s dng cc m phng (v d, Balachandran et ti. l 996) v th nghim (v d. Berg v
Rc l996).

Thc hin ABC l mt lnh vc khc m nghin cu s dng cc phng php khc nhau cung
cp sc mnh tng hp. L thuyt v vic thc hin h thng k ton l mt lnh vc m nghin
cu cn b sung cn thit. T kha cnh x hi hc, s khuch tn s i mi v cac ti liu v
thay i t chc (xem, trng, Van de Ven v Poole nm 1995:. Wolfe 1 994) c th cung cp nn
tng cho cc nghin cu (cho mt ng dng gn y thy Bj | rnenak 1997) (25 ). Trong t
chc,s thay i k ton, c bit, ABC, rt kh khn thc hin. Angeles v Kaplan (1994)
trnh by mt m hnh hnh vi ca l do ti sao v lm th no cc nhn vin chng ABC (xem
thm Shields v Young 1989) (26). Cc ti liu k ton hin hnh (v d, nh hoa v cng ti,
l996;. Antle v Bellingham, 1995) gii thch s i khng c v mt kinh t v hnh vi. Nghin
cu da trn quyn lc v chnh sch t chc (v d, Seapens v Roberts 1993) Markus v
Pfeffer 19.833 c th cung cp ci nhn su sc hn na trong vic gii thch s i khng trong
bi cnh ca ABC. Cui cng, nghin cu l thuyt da trn kinh t hc c th khm ph mi
lin kt gia cc bin php khuyn khch cc cng ty thch nghi vi h thng ABC v mi
trng bn trong v bn ngoi ca h (e, g., Th trng sn phm c).
Nghin cu thc nghim (trng .. Malmt 1996. sp ti; Serpens et al, 1996; Shields nm 1995;
Anderson 19.955:. Swenson 1995:.. Cooper et al 1 992; Cobb v cng s 1992; Bhimani v
Pigott 1992), v cc vn c th thc hin, v phi c cc hnh thc khc nhau. Nghin cu
tnh hung (c l l th nghim) c th lm sng t v nhng quyt nh lin quan n vic p
dng hoc t b nhng i mi k ton c thc s thc hin. Nghin cu tnh hung so snh,
m phn nh t chc vi cc thuc tnh tng t (v d nh quy m, cng nghip), nhng kinh
nghim thc hin ABC th khc nhau, c th ch ra cc m hnh l thuyt xut tt nht gii
thch cc i khng. Kho st cng nn t ra hu ch trong vic thu thp d liu t cc t chc
kim nh gi thuyt xut pht t cc m hnh khc nhau (Shields 1995). Vi cc c s d liu
ln, cng ty xem xt n ABC nhng quyt nh khng p dng n c th c i chiu
vi ngi s dng thy c cc c im c trng c bn hoc kt hp cc c im trong
mi loi hnh cng ty. Nghin cu mu ln nh vy c th kt hp, phng php kho st v
phng vn khi thu thp d liu.
Pha trn nghin cu thuc cc ngnh hc vi nghin cu k ton qun tr cng c th nng cao
kin thc. V d. ng gp t cc l thuyt t chc v x hi nh thi gian gn y c xut
bi Covaleski et al. (1996) c sc mnh m rng chn tri kin thc k ton qun tr. Cho
rng s khn ngoan khc thng '' trong nghin cu k ton qun tr da trn quan im c
nhn ca ngi ra quyt nh hoc b x l thng tin, mt quan im khc gn k ton qun tr
trong mt bi cnh x hi rng ln hn ca cc nhm, cc t chc v x hi cung cp ngha
cc k thut l thng v nhn ra cc vai tr v ngha ca n. V d, nhn thc v k ton qun
tr l mt lin kt thng xuyn vi cc l thuyt t chc v sinh thi dn s v l thuyt x hi
hc v th ch (Scott l 9951. Tng t nh vy, vn cc nhm lm vic d dng c th c
gn vi cc l thuyt x hi hc v ph thuc ngun lc v ly thuyt th ch nh l mt qu trnh
(DiMaggio v Powell l 991; Hopwood v Miller, 1994).
Nh hin nhin t cc cuc tho lun trn. Cc nghin cu tin phong khng b rng buc bi
phng php hay ngnh hc. Thay vo n pha trn v thu dt kin thc t mt mng rng
ln cc ngun ti liu lm phong ph vic pht trin l thuyt v th hin kt qu thc nghim
v bn cht ca vn . Chng ti kt thc bng cch ghi nhn rng n rt c th l nhng
phng php, cc iu tra lin ngnh s to ra kt qu tri ngc nhau v h p dng nhng quan
im khc nhau v cng mt hin tng. Chng ti xem nhng xung t nh cung cp nhng c
hi to ln cho nhng khm ph mi ch khng phi l vn . Khi kt qu xung t c kh nng

l vn phc tp hn nhiu so vi nghin cu hin ti d on. Khm ph s phc tp v ranh

gii ca nhng pht hin thm chiu su cho cc kin thc c bn m nu khng c th khng
c d dng pht hin (27).
TM TT V KT LUN
y ban ny c yu cu xc nh mt lot cc ch dn n nhng khm ph nghin
cu c hiu qu. Chng ti xc nh 3 ch ln ha hn s m rng c s tri thc hin ti
trong k ton qun tr. Ngoi ra, chng ti c gng minh ha ngun ca tng nghin
cu mi rng nhng cch tip cn hu ch nghin cu.
Kt qu u ra l mt chc nng ca u vo phi c xem xt trong nh sng ca cng vic
ca y ban ny. Cc thnh vin ca y ban vi cc kin thc nn tng v mi quan tm khc
nhau. Nhng mi quan tm c phn nh trong kt lun ca y ban v cc cuc tho lun trong
bi vit ny. Khng phi mi tng xng ng vi thc t c th c bao gm y. y ban
chn thu hp s tp trung vo ch ln ca s thay i t chc, c cu t chc, v ra
quyt nh cung cp cho mt cuc tho lun cht ch v kh nng nghin cu trong tng lai.
Mc ch l n gin kch thch suy ngh v tranh lun lin quan n bin gii mi c th cho
nghin cu k ton qun tr.

Bng 1
K TON QUN TR V THAY I T CHC
M hnh kim sot
1. Xc nh gi tr (tnh hiu qu) ca L thuyt hn ch trong vic thit lp t chc.
Mc tiu: Gii quyt cc tranh lun gia cc m hnh kim sot truyn thng v L thuyt
hn ch trong bi cnh mi quan h k ton qun tr v thay i t chc.
2. Xc nh vic la chn cc thc o kim sot hu hiu v hiu qu:
a. Cc thc o kim sot cn thit (ti chnh v phi ti chnh)
b. Vic thit lp mc tiu
c. Qun l tnh kim sot ca cc thc o (s cn bng gia cc nguyn tc kim sot
vvic khuyn khch i mi qun l).
Mc tiu: M rng kin thc hin ti lin quan n cc thc o kim sot xc nh nh
hng ca s la chn thc o n kh nng t chc thc hin s thay i ca t chc.
K ton qun tr l mt th tc
3. Xc nh cc c im ca h thng k ton qun trm cc c im ny cung cp s n nh
cho h thng m khng gy ra s tr tr cho t chc.
Mc tiu: Pht trin l thuyt th hin trng thi cn bng, trong h thng k ton qun tr cn
bng vai tr i lp nhau ca n.
4. Quan st tc ng ca thay i t chc vo cc th tc k ton qun tr.
Mc tiu: Pht trin l thuyt v bi cnh hc hi lin quan n cc th tc k ton
qun tr.
5. Vn hc tp (i mi) ca t chc v nh hng ca n i vi s i mi k ton qun
tr.
Mc tiu: p dng m hnh i mi qu trnh hin c vo mi trng thay i k ton qun tr
m t qu trnh thay i. Kt hp cc kt qu t cc nghin cu v qun l i mi trong l
thuyt t chc vi s pht trin kinh t pht trin m hnh a dng theo ng cnh v thay i
th tc k ton.

Bng 2
K TON QUN TR V CU TRC T CHC
Nhm lm vic
1. nh gi cc h thng o lng thnh qu thay th v cc ng dng vo cc nhm lm vic.
Mc tiu: Lin kt cu trc ni lm vic mi vi cc m hnh hin ti v o lng thnh
qu.Pht trin cc thc o thnh qu mi v l thuyt mi mt cch thch hp.
2. Xc nh nhu cu thng tin ca nhm lm vic lin quan n cc c nhn.Nhn din v gii
thch s khc bit qu trnh ra quyt nh c s dng bi nhm v c nhn.
Mc tiu: Chng minh tn ti s ph hp (hoc khng ph hp) gia nhu cu thng tin ca cc
nhm lm vic v h thng thng tin hin c. Xy dng l thuyt hng dn h thng thng
tin k ton qun tr mi nhng ni cn thit.
3. K ton qun tr l cng c thc hin quyn lc v chnh sch nilm vic.
Mc tiu: Khm ph vai tr rng ln hn ca k ton qun tr trong vic to ra vn ha doanh
nghip v x hi ni lm vic.
Trung tm trch nhim
4. Theo ui vn phn b doanh thu chung v chi ph chung.
Mc tiu: Pht trin ca mt khung l thuyt t c s phn b hp l.
5. Xy dng cc phng php nh gi chuyn giao mi p ng cng ngh mi v thc t mi
trng kinh doanh.
Mc tiu: Xy dng l thuyt hin i v gi chuyn giao bng cch kt hp kin thc qun tr
marketing, qun tr m phn v qun tr sn xut to ra mt c ch hiu qu hn trong vic
chuyn giao hng ha v dch v trong t chc.
o lng thnh qu
6. M hnh mi quan h gia loi cng vic c thc hin v c s khen thng.

Mc tiu: Khm ph cc mi quan h r rng gia ng c v hnh vi. Xc nh thng tin k

ton qun tr tc ng nh th no n mi quan h.Xem xt li l thuyt v phn quyn.
7. S ph hp ca cc thc o thnh qu vi hnh vi v kt qu mong mun.Nghin cu c h
thng v s pht trn ca cc thc o thnh qu.
Mc tiu: M rng nghin cu hin nay v s dch chuyn t thc o thnh qu ti chnh
sangthc o thnh qu phi ti chnh.
8. Th im cn bng v nh hng ca n n ng c lm vic v thnh qu mc c nhn
v t chc.
Mc tiu: M rng kin thc hin ti ca Th im cn bng v nh hng ca n i vi hiu
qu t chc v thnh qu hot ng.
Bng 3
K TON QUN TR V VIC RA QUYT NH
Quytnhchin lc
1. Khm ph s tng tc gia cc k thut k ton qun tr vi vic xy dng, thc hin v
sa i chin lc cnh tranh.
Mc tiu: M rng nghin cu hin ti bng cch khm ph s tng tc chin lc / k
ton tt c cc cp qun l s dng mt lot cc phng php nghin cu.

2. Xy dng cc thc o k ton to iu kin cho vic xy dng chin lc da trn c s

ngun lc.
Mc tiu: M rng phm vi ca k ton qun tr bng cch khm ph c ch m h thng thng
tin k tonqun tr c th kt hp vi cc thc o phi ti chnh hoc cc thc o da trn qu
trnh.

3. Khm ph s tng tc gia cc k thut k ton qun tr v cc chin lc chc nng, nh

Qun l cht lng ton din (TQM) v Sn xut tinh gn (Lean).
Mc tiu: Xy dng l thuyt m t s tng tc giavic phn b ngun lc v h thng k
ton qun tr.

4. Khm ph s nh hng ca h thng (hoc k thut) k ton qun tr n vic ra quyt nh

chin lc trong cc t chc phi li nhun v cc t chc nh nc.
Mc tiu: M rng v vn dng cc nghin cu hin ti t c mt s hiu bit tt hn v
vai tr quan trng ca k ton qun tr trong cc t chc phi li nhun.

Quyt nh chin thut

5. M rng khm ph bi cnh trong cc quyt nh chin thut c thc hin, nh:iu tra
mi lin kt gia cc quyt nh v mc tn kho, t chc cng vic v khen thng khuyn
khch.
Mc tiu: M hnh s phc tp ca qu trnh ra quyt nh chin thut pht trin mt s hiu
bit v v s cc nhn t nh hng n loi quyt nh ny.