Professional Documents
Culture Documents
Hyrje 3
Tabela
Prmbajtjes
Pse Duhet teHartojm
nj Plan pr Zhvillimin Lokal?
3
Parimet Udhzuese te Planeve t Zhvillimit Lokal n Komunat e Shqipris
4
Komponentt
e Planit t Zhvillimit Lokal t FSHZH4
Hyrje
............................................................................................6
Kushduhet
u prfshi
n hartiminnj
e Planit
Zhvillimit
Lokal?
Pse
t hartojm
plantpr
zhvillimin
lokal?5 .........................7
Si realizohet proesi? 6
Parimet
Udhzuese te Planeve t Zhvillimit Lokal n
Struktura e proesit t PZHL 7
Komunat
e Shqipris
...................................................................8
Cili sht afati
kohor pr Planin
e Zhvillimit Lokal? 7
Komponentt
e Planit tpr
Zhvillimit
t FSHZH 8...........................9
Informacion i Prgjithshm
KomunnLokal
e Brzhits
1. SHOQRIA
Social)e Planit
9 t Zhvillimit Lokal? ......................10
Kush
u prfshi(Kapitali
n hartimin
a.
Komuniteti
dhe
Dinamika
e
tyre
9
Si realizohet proesi? .....................................................................11
b. Arsimimi
10 kohor pr Planin e Zhvillimit Lokal? ...........................13
Cili
sht afati
c.
Kultura dhe Koha e Lir
11
Profili
i
Komuns
Brzhit
................................................................14
d.
Shrbimi Shndetsor 12
Informacion
i Prgjithshm
e.
Asistenca
Sociale
13 pr Komunn e Brzhits ........................15
1.
SHOQRIA
SOCIAL) ...................................................16
f. Cilsia
e Jets (KAPITALI
14
2. Komuniteti
EKONOMIAdhe Dinamika
14
a.
e tyre ..................................................16
a.
Situata
e
Prgjithshme
14
b. Arsimimi ....................................................................................18
b. Kultura
Bujqsia
c.
dhe Koha16e Lir...............................................................20
c.
Blegtoria
17
d.
Shrbimi
Shndetsor
..................................................................20
d.
Turizmi
18
e.
Sociale ......................................................................21
e. Asistenca
Telekomunikacioni
dhe Teknologjia Informuese
18
f.3. Cilsia
JetsINFRASTRUKTURA
.............................................................................22
MJEDISIeDHE
18
a. Pozita
Gjeograke
e Komuns dhe Burimet Natyrore
18
2.
EKONOMIA
..............................................................................23
b. Situata
Sistemi
Rrugor
19
a.
e Prgjithshme
................................................................23
c.
Furnizimi
me
Energji
Elektrike
20
b. Bujqsia ....................................................................................25
d.
Furnizimi me Uj t Pijshm 20
c.
Blegtoria ....................................................................................26
f. Kanalizimi i Ujrave t Zeza dhe t Bardha 21
d.
Turizmi ......................................................................................27
4. QEVERISJA
E KOMUNS
22
e.
Telekomunikacioni
dhe
Teknologjia
Informuese ............................27
a. Organika e Komuns Brzhit
22
b. Buxheti
i Komuns
24
3.
MJEDISI
DHE INFRASTRUKTURA
.............................................28
c. Pjesmarrja
Qytetare e Komuns
26
a.
Pozita Gjeografike
dhe Burimet Natyrore ...................28
DEKLARATA
E
VIZIONIT
27
b. Sistemi Rrugor............................................................................29
FUSHA PRIOTARE: ZHVILLIMI EKONOMIK 28
d.
Furnizimi me Uj t Pijshm ........................................................30
Hapat e Veprimeve 28
f.Qllimi
Kanalizimi
i Ujrave
t Zeza
dhe t Bardha
.....................................31
Strategjik
1 Zhvillimi
i Bujqsis
30
4.
QEVERISJA
...........................................................32
Qllimi
StrategjikE2KOMUNS
Zhvillimi i Blegtoris
31
Qllimi
Strategjik
3
Zhvillimi
i
agro-biznesit
32
a. Organika e Komuns Brzhit.....................................................32
FUSHA
PRIORITARE
SOCIAL
36
b.
Buxheti
i KomunsZHVILLIMI
......................................................................34
Hapat
e Veprimit Qytetare
36 ..................................................................36
c.
Pjesmarrja
Qllimi Strategjik 1 Prmirsimi i shrbimit arsimor 37
FUSHA
PRIOTARE: ZHVILLIMI EKONOMIK ......................................38
Qllimi Strategjik 2 Prmirsimi i shrbimit shndetsor 40
n komun ....................................................................................51
FUSHA PRIORITARE INFRASTRUKTURA DHE SHERBIMET PUBLIKE ....52
Hapat e Veprimit ............................................................................52
Qllimet Strategjike 1- Prmirsimi i rrjetit rrugor .............................54
Qllimi Strategjik 2 - Sigurimi i rrjetit t ujit t pijshm
dhe kanalizime t ujrave t zeza ...................................................55
Qllimi Strategjik 3 - Prmirsimi i shrbimeve publike .....................56
Qllimi Strategjik 4 - Hartimi i studimit urbanistik ............................57
FUSHA PRIORITARE QEVERISJA E MIRE ..........................................58
Hapat e Veprimit ............................................................................58
Qllimi Strategjik 1 - Prmirsimi i informimit ...................................60
Qllimi Strategjik 2- Rritja e transparences ......................................61
Qllimi Strategjik 3 - Prmirsimi i cilsis s shrbimit t ofruar .......62
Qllimi Strategjik 4 - Stimulimi i angazhimit t banorve
n vendim-marrje...........................................................................63
Qllimi Strategjik 5 - Prmirsimi i t ardhurave lokale .....................64
Fishat e Projekteve .........................................................................65
LOCAL DEVELOPMENT PLAN - BRZHIT .......................................75
46
Plani i Zhvillimit Lokal i komuns Brzhit sht prgatitur nga grupi i Planit t Zhvillimit
Lokal t krijuar n komun, me asistencn teknike t ofruar nga Njsia e Planeve t
Zhvillimit Lokal, Fondi Shqiptar i Zhvillimit.
Hyrje
Metodologjia
Nj plan pr t ardhmen
Komunitet jan t prbr nga shum zra gra, burra, femij, t rinj, t moshuar,
biznesmen, fermere, mesues, t papun, grupe etnike, invalid, e kshtu me radh.
Eshte kritike pr qeverisjen lokale q t kuptonim shpesh se sa t ngjashme po aq dhe
t ndryshme ishin nevojat dhe pritshmerite e ktyre grupeve. Proesi i PZHL inkurajon
t gjith banort e kominutetit t marrin pjes ne hartimin e ktij plani dhe n zbatimin
e sukseshm t tij. Metodologjia e hartimit me pjesmarrje e PZHL prfshin nj sr
instrumentash me qllim prmirsimin e komunikimit me publikun: Festivali i Vizionit t
Komunitetit, pyestor, dhe mbledhje publike te tjera te hartuara n mnyr q t japin
koment rreth draftit t planit (duke prfshir mbledhje publike rreth buxhetit).
10
Komunikimi me publikun
Nj panoram m e gjer
11
Si realizohet proesi?
Metodologjia e FSHZH prmban dhjet hapa ky n hartimin e planit t zhvillimit lokal.
1. Garantimi i angazhimit lokal: FSHZH takon Kryetarin e Komuns i cili
prfton aprovimin konceptual nga Kshilli i komuns pr t ecur prpara
n hartimin e planit t zhvillimit.
2. Ofrimi i asistencs: FSHZH ofron trajnim intensiv grupit t PZHL.
3. Fillimi i puns: Grupi i PZHL dhe nngrupet e tij organizojn takime dhe
caktojn planin e aktiviteteve q do t ndjekin.
4. Mbledhja e informacionit: Profili i Komuns, Pyetsor dhe nj sesion
strategjik n Kshill prbjne aktivitetet kryesore t mbledhjes s t dhnave q
do t furnizojn me informacion hartimin e planit.
5. Mobilizimi i komunitetit: Panairet e ideve t fshatrave organizohen n cdo
fshat dhe focus grupet hartohen pr grupe t vecanta.
6. Sintetizimi i t dhnave: Grupi i LDP analizon inputin dhe prcakton
vizionin dhe qllimet strategjike.
7. Krijimi i planeve t veprimit pr fushat prioritare: nnkomitetet e
fushave prioritare identifikojn dhe prioritizojn projektet/hapat e veprimit si
edhe kryejn studimet e pre-fizibilitetit; Grupi i PZHL prmbledh planin.
8. Kthimi ne fshatra: Ju folt ne ju dgjuam, a u kuptuam drejt? Mundsi pr
t rishikuar draftin e PZHL me komunitetin dhe pr tu siguruar q ky plan
prkon me ekspektacionet e tyre.
9. Integrimi me proesin e buxhetit dhe aprovimi n Kshill: PZHL
informon rreth vendimeve t rndsishme q kan t bjn me alokimin e
burimeve dhe aprovohet nga Kshilli.
10.Zbatimi dhe monitorim-vlersimi i vazhdueshm: Grupi i PZHL fillon
zbatimin e planit dhe vazhdon t monitoroj dhe vlersoj progresin e br pr
t arritur qllimet.
12
Monitorim-Vlersim
me Pjesmarrje
(T proesit)
Fusha Prioritare
Zhvillim Ekonomik
Fusha Prioritare
Zhvillim Social
Fusha Prioritare
Infrasktruktura Publike
Fusha Prioritare
Mir-Qeverisje
Objektiv Strategjik 1
Hap Veprimi
Hap Veprimi
Hap Veprimi
Objektiv Strategjik 1
Hap Veprimi
Hap Veprimi
Hap Veprimi
Objektiv Strategjik 1
Hap Veprimi
Hap Veprimi
Hap Veprimi
Objektiv Strategjik 1
Hap Veprimi
Hap Veprimi
Hap Veprimi
Objektiv Strategjik 2
Hap Veprimi
Hap Veprimi
Hap Veprimi
Objektiv Strategjik 2
Hap Veprimi
Hap Veprimi
Hap Veprimi
Objektiv Strategjik 2
Hap Veprimi
Hap Veprimi
Hap Veprimi
Objektiv Strategjik 2
Hap Veprimi
Hap Veprimi
Hap Veprimi
Objektiv Strategjik 3
Hap Veprimi
Hap Veprimi
Hap Veprimi
Objektiv Strategjik 3
Hap Veprimi
Hap Veprimi
Hap Veprimi
Objektiv Strategjik 3
Hap Veprimi
Hap Veprimi
Hap Veprimi
Objektiv Strategjik 3
Hap Veprimi
Hap Veprimi
Hap Veprimi
Pre-Fizibilitet
Pre-Fizibilitet
Pre-Fizibilitet
Pre-Fizibilitet
Hartimi i Buxhetit
(negociata, przgjedhje)
(Vjetore)
Monitorim-Vlersim me
Pjesmarrje
(Raportim do 3-mujor)
(Raportim)/(Vjetore)
13
14
15
16
Konkretisht kto fshatra jan: Ib e Siprme me 1456 banor, Brzhit me 1009 banor,
Ib e Poshtme me 900 banor, Dobresh me 537, Pllumbas me 399, Kllojk me 404
banor, Fravesh me 186 banor, Mihajas - Cirm me 245 banor, Lug-Shalqiz 230
banor, Pashkashesh me 145 banor, Kus me 82 banor dhe Rozavere me 51 banor.
Numri i popullsis po rritet do dit pasi njerzit trhiqen nga resurset natyrore q ka kjo
zon.
Femra
490
253
447
719
193
130
42
94
190
75
111
27
Meshkuj
519
284
453
737
206
115
40
92
214
70
119
24
Gjithsej
1009
537
900
1456
399
245
82
186
404
145
230
51
2873
5644
17
Fshati
Brzhit
Dobresh
Ib Poshtme
Ib Siprme
Pllumbas
Mihajas Cirm
Kuse
Fravesh
Kllojk
Pashkashesh
Lug - Shalqiz
Rozavere
KOMUNA (TOTAL)
1421
Kjo sht nj zon me klim favorizuese pr bujqsin dhe turizmin dhe m e preferuara
n territorin e komuns pr t jetuar, pasi duke qn zon fushore ka patur dhe ka
prodhimtari t lart dhe rrjedhimisht t ardhura m t mdha, ka afrsin me zonn
urbane. Iba e Siprme sht krijuar si rezultat i hapjes s miniers n vitin 1968. Pjesa
m e madhe e banorve q populluan kt fshat kan qn nga zona t ndyshme
t Shqipris. Iba e Siprme ka rritje t popullsis ndr vite dhe ndrtime t reja pasi
nuk sht e vendosur n tok bujqsore. Ndrkoh disa fshatra si Kus, Rozavere,
Pashkashesh dhe Fravesh kan kan nj numr t vogl banorsh pasi jan jo vetm
zona t thella malore, por kan dhe munges infrastrukture, terren t vshtir pr tu
punuar, munges t vaditjes dhe sasi t kufizuar t toks bujqsore ose t kategoris s
tet. T gjith kta faktor dhe largsia nga qendra e komuns dhe qyteti i Tirans e
kan vshtirsuar jetesn n kto zona duke detyruar banort t largohen ndr vite. Dy
fshatra t tjer q po shohin rritje t popullsis jan Brzhita dhe Iba e Poshtme pasi ktu
ka siprfaqe t madhe t toks bujqsore dhe t nj cilsie shum t mir, jan fshatra
q ndodhen pran zons urbane, si dhe sht rritur ndjeshm blerja e toks si nga
banor t fshatrave prreth dhe nga banor t Tirans. N t prgjithshmen n komun
vihet re se lvizja e popullsis kto tre vitet e fundit ka filluar t stabilizohet dhe nuk ka
m largim t vendasve drejt zonave m t urbanizuara.
18
b. Arsimimi
N Brzhit ndodhen 11 shkolla t ciklit t ult. N Dobresh, Pllumbas, Pashkashesh,
Rozavere dhe LugShqlqiz ka vetm shkolla fillore, ndrsa n Brzhit, Ib e Poshtme,
Ib e Siprme, Kllojk, Fravesh, MihajasCirm jan dhe shkolla 9 vjeare. N total
arsimi 9-vjear numron 469 nxns. I vetmi fshat q nuk ka as shkolln fillore sht
Kus dhe kjo sepse nuk arrin t plotsoj numrin e duhur t nxnsve. Nxnsit e
Pashkasheshit dhe Rozaveres ndjekin 9vjearen n Fravesh, ata t Pllumbasit n Ibn
e Poshtme, t Dobreshit n Mullet dhe nxnsit e Lugs dhe Kusit n Mihajas. Nxnsit e
Shalqizz e ndjekin arsimin 9-vjear n Baldushk.
Komuna Brzhit ka 2 shkolla t mesme t bashkuara n Kllojk me 257 nxns dhe
n Ibn e Poshtme me 311 nxns, n total 568 nxns. Shkolla e mesme e Kllojks
frekuentohet nga fmijt e Kllojks, Pashkaksheshit, Fraveshit dhe t Vakumons e Fagut
fshatra kta t Shngjergjit. Shkolla e mesme e Ibs s Poshtme frekuentohet nga fmijt
e Ibs s Poshtme, Ib e Siprme, Brzhit, Mihajas-Cirm, Dobresh, Kus, Lug
Shalqiz, Rozavere, Pllumbas dhe nga ata t Mushqetas fshat i komuns s Krrabs.
Nga viti 1991-1994 pati tendenca t braktisjes s shkolls, por vitet e fundit ky fenomen
sht zhdukur. Nj nga vshtirsit kryesore sht mungesa e nj transporti t garantuar
dhe t sigurt sidomos pr fmijt e fshatrave t largt q nuk kan shkolln 9-vjeare
n fshat. N prgjithsi t gjith shkollat e komuns kan nevoj pr rikonstruksione
t pjesshm apo t plota, shtime ambientesh t reja, pajisje me mjetet msimore,
laborator apo palestra e knde sportive. Shkolla e mesme e bashkuar n Ibn e
Poshtme dhe Kllojk si dhe 9-vjearja n Brzhit jan t pajisuara me kompjutera, por
nuk kan linj interneti. Shkolla e mesme e Ibs s Poshtme ka nj laborator biologjie
q ekziston m shum n saj t prkushtimit t msuesit t ksaj lnde. N shkolln e
Brzhits ka nj palestr, por sht e pa pajisur. Imediat shihet zgjerimi i ambienteve pr
shkolln e mesme n Ib dhe n at t arsimit 9vjear t Mihajasit. Vitet e fundit ka dhe
nj dyfishim t numrit t nxnsve q ndjekin fakultetin.
19
Kshtu nga maturantt e vitit shkollor 2007-2008, 20 % e tyre vazhduan shkolln e lart.
Fig. 1 - Knaqshmria e banorve me shkollat dhe kopshtet/erdhet
60%
40%
20%
0%
Sh. i
knaqur
Shkollat
Kopshtet/erdhet
I
Sh. i
I
knaqur pa knaqur paknaqur
15%
55%
18%
5%
7%
37%
31%
13%
20
Sporti
T
T rinjt moshuarit Trashgimia
8%
9%
6%
8%
30%
87%
87%
90%
88%
33%
d. Shrbimi Shndetsor
N komun ka 5 ambulanca q ofrojn shrbimin e tyre dhe ndodhen n Dobresh,
Fravesh, Pashkashesh, Mihajas dhe Pllumbas dhe 2 qndra shndetsore n Kllojk dhe
Brzhit. N komun ka 4 mjek, 3 ndihms mjek dhe nga 1 infermier mami pr cdo
fshat. Qndra kyesore shndetsore sht ajo e Brzhits me nj mjek, nj ndihms mjek
dhe 1 infermier-mami dhe ka kushte t mira shrbimi. T gjithaambulancat e tjera kan
nevoj rikonstruksioni dhe pajisje me mjetet e nevojshme t shrbimit. Shihet shum i
nevojshm nj mjek roje dhe pajisja me nje makin ambulance.
Nga intervistat me banort 54% shprehen t knaqur dhe 45% t paknaqur me
gjendjen e qendrave shndetsore. N krkesat dhe nevojat e banorve t komuns
hyjn dhe hapja e nj farmacie per zonn, e nj laboratori t thjesht analizash si dhe
21
I knaqur
I paknaqur
Sh. i paknaqur
Qendra Shndetsore
8%
46%
31%
14%
Pastrtia
9%
38%
40%
12%
e. Asistenca Sociale
Komuna e Brzhit n total numron 148 familje (afrsisht 10.4 %) q prfitojn
asistenc sociale. Numri m i madh i familjeve q trajtohen me asistenc sociale
ndodhen n fshatin Lug-Shalqiz 22 familje nga 53 (41% e familjeve), n fshatin Kllojk
36 familje nga 110 (32.7 % e familjeve) dhe n fshatin Ib e Siprme 53 nga 385
familje (13.8 % e familjeve). Arsyeja sht pasi Iba e Siprme duke qn nj ish qytez
minatorsh nuk ka tok bujqsore dhe rrjedhimisht banort e saj nuk kan t ardhura
nga toka. LugShalqiz dhe Kllojka duke qn zona t thella malore, kan nj sasi toke
bujqsore tepr t kufizuar dhe terren t thyer gj q e bn mjaft t vshtir dhe at pjes
toke q mund t punohet. Pra toka nuk sht rentabl. Malet n Lug-Shalqiz jan t
zhveshur dhe argjilor. Po kshtu dhe blegtoria ktu nuk sht shum e zhvilluar. Kto
fshatra kan munges t infrastrukturs.
22
Gjithashtu n komun marrin pages pr paaftsi antart e 147 familjeve t cilt jan
persona me aftsi t kufizuara fizike dhe mendore, apo invalid pune.
26 familje n komun me kryefamiljare grat, marrin ndihm ekonomike maksimale.
10
20
30
40
50
60
f. Cilsia e Jets
N baz t rezultateve t pyetsorit rreth knaqshmris s cilsis s jetess, 62% e
banorve raportojn se jan t knaqur me cilsin e jetess n komun, ndrsa 35
% mendojn se ajo sht e ult. Megjithat nj numr i konsiderueshm i popullats,
80% ka nj mendim unanim i cili pohon se cilsia e jetess n komun gjat tre viteve
te fundit sht prmirsuar mjaft si rezultat i prmirsimit t infrastrukturs rrugore,
shkollave dhe qendrave shndetsore, duke i ln vend zgjidhjes s nj sr problemesh
t tjera dhe shrbimeve social -ekonomike q komuna duhet tu ofroj banorve t saj.
Fig. 5 - Cilsia e jets n 2008
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
Sh.
e mir
E
mir
Sh.
e varfr
4%
58%
31%
E
varfr
4%
23
5%
Prmirsuar
disi
75%
Keqsuar
disi
9%
Keqsuar
Sh.
6%
2. EKONOMIA
a. Situata e Prgjithshme
TABELA 3.
SHPRNDARJA E KRAHUT T PUNS SIPAS ARSIMIMIT
Emrtimi
T punsuar
T papun
Me arsim t lart
Ekonomist
Agronom
Inxhinjer
Mesues
Mjek
T tjer
Totali
7
7
6
27
1
48
6
6
6
27
1
46
Me arsim t mesm
Gjithsej
763
508
TOTALI
837
521
24
Brzhit favorizojn bujqsin dhe pse investimet n hapjen e kanaleve vaditse jan
shum t vogla. Blegtoria shihet si nj pik e fort e zhvillimit ekonomik, pasi territori i
komuns ka shum kullota dhe meqns komuna ndodhet shum afr me kryeqytetin,
sjell mime shum t mira tregtie. Ekzistena e biznesit t restoranteve sht nj tjeter pik
e fort pr zhvillimin ekonomik, pasi garanton nj treg q edhe pse sht i vogl, nga
ana tjetr sht i sigurt pr shitjen e prodhimeve t zons.
Komuna numron rreth 2831 banor aktiv si forc pune (50.20% e popullsis).
Aktualisht, jan t regjistuar si t punsuar rreth 1551 banor pra 54.8% e popullsis
aktive pr pun. Numri i femrave t punsuara sht pothuaj i njjt me numrin e
meshkujve t punsuar. I njjti raport meshkuj-femra sht dhe pr papunsin.
Komuna ka 48 banor me arsim t lart, ku 46 jan t punsuar ne sektorin privat dhe
publik. Me arsim t mesn n komuna numron 763 banor, ku 508 jan t punsuar
dhe 255 t vetpunsuar n bujqsi.
Treguesit e punsimit jan relativisht t mir dhe tregojn se shkalla e papunsis
sht relativisht mir. Por nga ana tjetr 76 % e t intervistuarve jan t paknaqur me
punsimin n komun dhe kjo vjen si rezultat i asaj q pjesa drrmuese e tyre nuk kan
nj pun stabl n sektorin privat. Pra punsimi sezonal sht edhe ky nj tjetr problem
shqetsues q prek edhe kt komun.
N lidhje me mundsit e hapjes s nj biznesi paknaqshmria e banorve sht e lart
dhe arrin deri n 59% n nj koh kur 18% nuk kan ndonj opinion t qart pr kt
gj.
Prve t ardhurave q mblidhen nga bujqsia, blegtoria dhe tregtia, nj burim tjetr
t ardhurash sht dhe emigracioni. T ardhurat nga emigracioni jan rreth 1 milion
euro n vit, pasi nga territori i komuns jan rreth 455 emigrant, ku gati 300 jan
emigrant t prhershm. Nuk ka investime t qnsishme nga emigrantt prsa i prket
ekonomis bujqsore dhe blegtorale. Investimet kryesore t bra prej tyre jan kryesisht
n rikonstruksionin apo ndrtimin e shtpive t reja si dhe n aktvitetet tregtare t tilla si
restorante apo bare.
Sh.
i knaqur
I
knaqur
I
paknaqur
Sh. t
paknaqur
Hapja e nj biznesi
3%
20%
39%
20%
Punsimi
3%
16%
30%
46%
25
b. Bujqsia
Gjat viteve 90 bujqsia psoi nj ulje t madhe t prodhimit pasi tokat bujqsore
mbetn pa u punuar dhe shkatrrimi i kanaleve dhe veprave t tjera vaditse bri q
siprfaqja e mbjell t ulet shum. U paksua shum dhe siprfaqja e mbjell me
foragjere, jonxh etj. Interesi pr kultivimin e bimve mjeksore ra. Kjo gjendje zgjati
deri afr viteve 2000. Tani interesi i fermrve pr prodhim sht srisht n ngritje dhe po
kshtu interesi i tyre pr informacion. Jan shtuar siprfaqet e mbjella me vreshta dhe
pem frutore gj q ka uar n rritjen e prodhimit. sht futur vaditja moderne me pika
dhe n form shiu.
Sektori i bujqsis realizon t ardhurat m t larta t aktiviteteve t ferms bujqsore
private n komun, gjithsej 210 milion lek n vit. Prodhimet tradicionale t ksaj zone
jan perimet dhe frutat n zonn kodrinorefushore. Perimet realizojn gati 50 % t t
ardhurave q realizohen n sektorin e bujqsis. Struktura e mbjelljeve t perimeve n
territorin e komuns sht e shumllojshme. N territorin e komuns kultivohen rreth 190
ha me perime, nga t cilat 51 ha jan perime t vers, 23 ha perime t dimrit, 22 ha
perime t thata dhe 13 ha bostanore. Prodhimi i prgjithshm i perimeve sht 17 000
kv, nga ku rreth 65 % sht e destinuar pr treg. Peshn m t madhe t prodhimit dhe t
tregtimit e zn domatja, speci, trangulli nga perimet e vers dhe qepa e that, hudhra,
preshi, lakra, domatja e von nga preimet e thata dhe t dimrit. Ka rritje t interesit t
fermerve q kultivojn perime, pr rritjen e siprfaqeve t mbjella e kushtzuar kjo nga
rritja e krkess s tregut pr perime t freskta t fushs1.
Jan rreth 1400 ferma bujqsore familjare me nj mesatare prej 1 ha tok bujqsore.
Ka dhe 20 sera t vogla afrsisht nga 100 m, pron e fermerve t zons, t cilat
shrbejn m shum pr plotsimin e nevojave familjare. Prodhimi kryesor i fermave
sht ai bujqsor dhe z 50% t prodhimit t prgjithshm ekonomik bujqsor. Prodhimi
bujqsor konsiston n drithrat e buks rreth 50 ha me grur, 100 ha me misr, rreth
109 ha mbillen me perime, rreth 100 ha me foragjere, 20 ha me patate dhe 20 ha me
fasule. Komuna e Brzhits ka rreth 15 000 rrnj ullinj n zonat Brzhit, Dobresh, Ib e
Poshtme, Pllumbas, Mihajas, Lug dhe Kus. Ulliri prodhon me sezone dhe kjo vjen nga
mos kryerja e shrbimeve agroteknike. Prodhimi m intensiv n komun realizohet n
zonn fushore prgjat lugins s lumit Erzen, ku m tepr se gjysma e siprfaqs sht
tok pjellore dhe pjesrisht nn uj. Prodhimi i perimeve z nj vend t rndsishm
pasi t ardhurat q krijohen jan m t larta krahasuar me kulturat e tjera bujqsore.
Mekanizimi n zonn fushore sht m i lart se n zonat e tjera t komuns. N zonn
malore kultivohet m shum gruri 40-50 kv / ha, kurse n zonn fushore misri afrsisht
80100 kv / ha.
1.
Nj studim m i detajuar i zhvillimit t perimtaris sht br nga IMZHR ( Instituti pr Mjedisin dhe
Zhvillimin Rural) si krkes e FSHZH, pr ti ardhur n ndihm planit te zhvillimit t komuns Brzhit.
Nj kopje t studimit e disponon dhe komuna.
26
(ha)
Pemishte (ha)
1015.7
137.3
13.7
Pyje (ha)
Livadhe
kullota
(ha)
4422.48
117.4
Drithra (t)
Grur
77.5
Misr
354.3
Thekr
-
T ndryshme foragjere
-
Patate
195.5
Fasule Fruta
24.61 93.94
Vreshta
162.8
c. Blegtoria
TABELA 6. T DHNAT PR BLEGTORIN
Vitet
2008
Dele
2 450
T imta
Dhi
2 880
Gjedh
1 165
Shpend
12 200
27
Pas viteve 90 blegtoria mori srisht zhvillim. sht shtuar numri i krerve t bagtis s
imt si dhe numri i krerve t gjedhit. Si bujqsia dhe zhvillimi i blegtoris sht i ndar
sipas fshatrave. N fshatrat malor blegtoria sht m e zhvilluar se n zonn fushore
dhe pikrisht n fshatrat Pashkashesh, Rozavere, Mihajas, Kus dhe Fravesh, pasi kan
siprfaqe t mdha kullotash dhe siprfaq t kufizuar t toks bujqsore. N kto zona
sht shtuar m shum numri i dhive dhe i deleve, ndrsa lopt rriten m shum n
zonn fushore ku do familje ka mesatarisht nj lop. Ka dhe familje q kan deri n 5
krer.
Blegtoria z 48% t prodhimit t prgjithshm ekonomik bujqsor. Mungojn pikat e
grumbullimit, prpunimit dhe tregtimit pr prodhimet blegtorale si rezultat i asaj q
gati 90% e familjeve fermere prodhojn vetm pr vetkonsum. M shum tregotohet
qumshti dhe rrall nnproduktet e tij.
TABELA 7. PRODHIMTARIA E BLEGTORIS N BRZHIT
Delet
Mish Qumsht
172.4 115.8
Lesh
Dhit
Mish Qumsht
29.62 293.7
2 400
Lopt
Mish Qumsht
1 662
26 250
Shpendt
Mish Vez
95 157 000
Tabelat 6 dhe 7 tregojn numrin total t krerve n komun sipas llojit dhe sasin e prodhimeve
blegtorale.
d. Turizmi
N fshatin Pllumbas ndodhet Shpella e Zez nj nga shpellat m t mdha n Ballkan
pr nga thellsia e lartsia. Ajo ka nj bukuri t rall me stalaktidet dhe stalagmitet t
krijuara prej shekujsh dhe ka qen nj vendbanim i lashtsis. N kt zon ka dhe park
gjuetie pr zhvillimin e sportit t gjuetis, q ka trhequr gjuetar nga vende t ndryshme.
Pik tjeter atraktive pr turistt mund t jet dhe Burimi i Skurrans si edhe Lumi Erzen.
N komunn Brzhit jan ndrtuar shum restorante me gatimet e zons si edhe qndra
argtimi pr stinn e vers, ndrtime kto q thithin shum vizitor.
Zhvillimi i mtejshm i formave t ndryshme t turizmit shihet si nj prespektiv dhe si
nj prioritet pr zhvillimin ekonomik t zons. Jan duke u ndrtuar fshatra turistike t
parametrave bashkkohore dhe t cilsis s lart.
28
nj post ku prve shrbimeve t zakonshme i sht shtuar dhe ajo e shitjes s librave
shkollor dhe nxnsit nuk jan m t detyruar ti blejn ato n qytet.
Dobresh
Brzhit
Ib e Poshtme
Ib e Siprme
Pashkashesh
Fravesh
94 ha
157.46 ha
207.64 ha
101 ha
140.85 ha
Kllojk
Kus
Rozavere
Lug-Shalqiz
Mihajas-Cirm
207.8 ha 25.45 ha
62.16 ha
88.63 ha
79.18 ha
Pllumbas
144.1 ha
29
b. Sistemi Rrugor
TABELA 9. RRJETI RRUGOR N BRZHIT
6%
36%
40%
Sh.
i knaqur
I
knaqur
I
paknaqur
Sh. t
paknaqur
6%
40%
36%
15%
30
66
0.5
39
39
1421
d. Furnizimi me Uj t Pijshm
N komunn e Brzhits 6 fshatra kan sisteme t ujsjellsit. Skema e furnizimit me uj
pr fshatrat e komuns sht si m posht:
Ujsjells kan fshatrat Dobresh ku uji grumbullohet n depo dhe shprndahet npr
familje me rrjedhje t lir. N Ibn e Siprme ujsjellsi funksionon me ngritje mekanike
deri tek depo dhe pastaj me ant t nj sistem pompimi shprndahet pr familjet n Ib
e Siprme dhe me rrjedhje t lir pr lagjen banaj n Ibn e Poshtme. Kllojk-Fravesh
dhe Pashkashesh kan nj ujsjells t prbashkt me depon e ujit n Kllojk dhe
funksionon me rrjedhje t lir. Ujsjellsi n Lug sht me vetrrjedhje, ka nj depo 20
m dhe furnizon lagjet Lug e Poshtme dhe Lug e Siprme. N fshatrat Kus dhe Cirm
ujsjllsit jan po me rrjedhje t lir. N Kus uji nuk shkon npr shtpi, por kan 3
ezma publike, pra 1 pr lagje dhe uj 24 or n dit. Kurse n Cirm dhe ktu ka 3
ezma publike nga 1 pr lagje, por m.q.s sasia e ujit sht e kufizuar n kt fshat, uji
vjen me orar n ezmat publike sipas lagjeve. Fshatrat n t cilt ujsjellsit mungon
jan: Brzhit, Pllumbas, Mihajas-Cirm dhe Ib e Poshtme. Brzhita furnizohet me uj
nga puse private apo burime t ndryshme, po kshtu dhe ajo pjes e Ibs s Poshtme q
nuk furnizohet nga ujsjellsi i Ibs s Siprme. Gjatsia e rrjetit shprndars sht 44.2
km dhe e rrjetit t jashtm sht 5.5 km.
Knaqshmria pr sasin e ujit t pijshm n komun sht shume e ult, ku 54% e
banorv shprehen t paknaqur dhe shum t paknaqur. Vetm 37.3% shprehen se
jan t knaqur me sasin e ujit t pijshm dhe 6.2 % shum t knaqur. Pothuajse e
njjt sht dhe situata pr cilsin e ujit t pijshm ku 51.8% shprehen t paknaqur
dhe 41.4% t knaqur.
31
0%
Sh.
i knaqur
Sasia
Cilsia
I
knaqur
6%
15%
I
paknaqur
37%
26%
Sh.
i paknaqur
37%
36%
17%
16%
I
knaqur
8%
3%
I
paknaqur
26%
40%
Sh.
i paknaqur
26%
34%
36%
20%
32
Rrjeti kryesor i KUZ kalon vetm n fshatin Brzhit dhe n Ib e Poshtme vetm n dy
lagje. sht duke u rikonstruktuar KUZ n Ibn e Siprme.
N munges t kanalizimeve t ujrave t zeza n fshatra funksionojn gropat septike
n total ato jan 836 t tilla. Me prjashtim t Brzhits t gjith fshatrat e tjer kan
gropa septike, gj q tregon se dhe n Ib ky rrjet sht i amortizuar. Nga rrjeti i KUZ
prfitojn vetm 41 % e popullsis q si pam m sipr ka dendsin m t madhe n
kto tre fshatra.
Rrjeti i ujrave t bardha n komun nuk ekziston. N disa vende bashkohet me KUZ.
4. QEVERISJA E KOMUNS
a. Organika e Komuns Brzhit
N administratn e komuns jan t punsuar 25 punonjs t ndar n 12 zyra.
Organika e strukturs s komuns paraqitet si m posht:
Prgj. Zyre
Insp. Finance
Arktar
Magazinier
Financa
Inspektori
ndrtimit
Prgj. Zyre
(Ing.) Arkitekt
Sektretare
KRRT
Urbanistika
Prgj. Zyre
Veteriner
Agronom
Topograf
Menaxhimi dhe
Mbrojtja e Toks
Prgjegjs Zyre
Inspektor
Tatim-Taksa
Tatim-Taksa
Zv/Kryetari
KRYETARI
Gjendja
Civile
Sekretari
i Kshillit
Punonjs
ArshiveProtokoll
Arshiva
Prgjegjs
zyre
Marrdhnie
me Publikun
Prgjegjs
zyre
Ndihma
Ekonomike
Puntor
mirmbajtje
Shofer
Roje
Sektori
Shrbime
Mirmbajtje
33
34
b. Buxheti i Komuns
Buxheti i parashikuar i komuns pr vitin 2008 sht 68 189 lek. Krahasuar me dy vitet
paraardhse kemi nj rritje t vogl t t ardhurave t vet komuns, gati me 20 %. N
2006 buxheti i komuns ka qn shum i vogl ndikuar kjo dhe nga mungesa fondeve
t kushtzuara nga qeveria, fonde kto q n 2007 ishin 104 474 lek dhe q n 2008
u paksuan srisht n 34 739 lek. Pra n vitin 2008 buxheti ka patur nj rnie prej 65
851 leksh.
TABELA 12: BURIMET KRYESORE N BUXHETIN E KOMUNS (2006 2008)
Viti
Transferta (granit)
Fonde t kushtzuara
T ardhurat e vet Komuns
nga Buxheti i shtetit nga Qeveria (ministrit)
nga taksat/tatimet/tarifa
2006
12 714
10 677
2007
19 533
104 474
10 033
2008
20 796
34 739
12 654
Total
23 391
134 040
68 189
2006
Transferta
granti
Fonde t
kushtzuara
T ardhurat
lokale
Total
2007
2008
35
2006
2008
T ardhurat lokale
Total
51%
Transferta
granti
Fonde t
kushtzuara
30%
T ardhurat
lokale
51%
19%
T tjera
Tabela
reklama
Ndikimi mbi
infrastrukturn
Hapsir
publike
Regjistrim
automjetesh
Tatim
i thjeshtuar
Tok
Ndrtes
2500000
2000000
1500000
1000000
500000
0
Biznes i vogl
36
Nga figura 15 shihet se t ardhurat m t mdha t komuns pr vitin 2007 vijn nga
taksa e ndikimit n infrastruktur nga ndrtimet e reja dhe taksa mbi biznesin e vogl.
Ky fakt prsri na on tek sygjerimi i msiprm rreth angazhimit m t madh nga ana e
administrats pr mbledhjen e taksave lokale n prqindje m t madhe.
c. Pjesmarrja Qytetare
N Brzhit ka vend pr shum prmirsime dhe konsolidimin e nj ndjenje t fort
komunitare. Banort nuk jan t organziuar n grupe t ndryshme interesi, vshtir t
gjesh nj form t organizuar t tyre. 47% e banorv raportojn se nuk kan marr
kurr pjes t paktn nj her n nj mbledhje kshilli t komuns, ndrsa vetm 5% e
tyre kan marr pjes pothuajs do muaj. Nj prqindje shum e lart, 63% e banorv
shprehen se nuk kan marr kurr pjes n nj grup kshillimi dhe 69% e tyre nuk kan
qn asnjher vullnetar n ndonj aktivitet. Pak m mir shfaqet situata n pjesmarrjen
e banorv n mbledhjet e komunitetit ku 54% shprehen se kan marr pjes t paktn
nj her dhe 42% asnjher.
Kto t dhna kan br q komuna t angazhohet seriozisht n projekte dhe aktivitete
q synojn t forcojn ndjenj komunitare dhe nxisin angazhimin e banorve n vendimmarrje.
1. Zhvillimi Bujqsis
2. Zhvillimi
i Blegtoris
3. Zhvillimi
i Agro-Biznesit
4 Krijimi
i Mundsive pr
Zhvillimin i Turizmit
Zhvillimi Ekonomik
1. Prmirsimi i shr
bimit arsimor
2. Prmirsimi i shr
bimit shndetsor
3. Prmirsimi i jets
sociale
Zhvillimi Social
Qeverisja e Mir
1. Prmirsimi i
informimit
2. Rritja e transpar
encs
3. Prmirsimi i
cilsis s shrbimit
n komun
4. Rritja e angazhimit
5. Prmirsimi i t
ardhurave lokale
Infrastruktura dhe
Shrbimet Publike
1. Prmirsimi i rrjetit
rrugor
2. Sigurimi i ujit t
pijshm
dhe shtrirja e KUZ
3. Prmirsimi i shr
bimeve publike
4. Hartimi i studimit
urbanistik
37
DEKLARATA E VIZIONIT
3.
2.
Zhvillimi i Agro-Biznesit
Ngritja e kompeksit t prpunimit t fruta-primeve
Ndrtimi i nj fabrike prpunimi vaj ulliri
Ngritja e kompleksit pr prpunimin e qumshtit, mishit dhe tregtimi i
nnproduketve n Ib
Hapja e nj qendre pr shitjen e farrave dhe inputeve pr bujqsin
Zhvillimi i blegtoris
Shtimi i numrit t bagtive t imta n zonn e Kllojks dhe Mihajasit
Shtimi i numrit t gjedhve n Dobresh, Brzhit, Ib dhe Pllumbas
Ngritja e rezervateve pr gjueti kafshsh, shpendsh e peshku
Krijimi i shoqats s gjuetarve
Ngritja e kompleksit t mbareshtimit t shpendve Dobresh
Prmirsimi i shrbimeve t veterinaris q ofrohet n zon
2015
2013
2015
2015
2008 - vazhdim
2008 - vazhdim
2013
2010
2009
2008 - vazhdim
2012
2012
2010
2008 - vazhdim
2008 - vazhdim
2008 - vazhdim
2008-vazhdim
2010
Deri kur?
38
Hapat e Veprimeve
F.P
4.
ZHVILLIMI EKONOMIK
I synuar
2009
5580
1235
15500
15.7
140.3
0
0
2
63%
10%
25%
20%
Aktual
2008
5330
1165
1500
13.7
137.3
0
0
1
58%
5.2%
20%
16%
35%
30%
20%
70%
I synuar
2010
6080
1315
16000
20.7
145.3
1
1
3
45%
40%
30%
75%
I synuar
2011
6580
1415
16500
25.7
150.3
2
2
5
2013
2009
2010
2010
2008-vazhdim
2009-vazhdim
2008-vazhdim
2008-vazhdim
2008-vazhdim
2008-vazhdim
2010
39
o Si m lart
o Sigurimi i informacionit fermerve
rreth farrave
Do t arrihet nprmjet
Hapat e Veprimit/Projektet
Si m lart
Si m lart
Si m lart
Specialisti i Bujqsis
Drejtoria e Bujqsis
Ministria e Bujqsis
Kush?
2008 vazhdim
2008 vazhdim
2010
Deri kur?
40
Specialisti i Bujqsis
Drejtoria e Bujqsis
Komuna
Drejtoria e Bujqsis
Zyra e Urbanistiks
Specialisti i Bujqsis
Zyra e Urbanistik
Specialisti i Bujqsis
2008 vazhdim
2010
2012
2012
41
Do t arrihet nprmjet
Ngritja e rezervateve pr
gjueti kafshsh, shpendsh e
peshku
Krijimi i shoqats s
gjuetareve
Ngritja e kompleksit t
mbarshtimit t shpendeve
Dobresh
Prmirsimi i shrbimeve t
veterinaris q ofrohet n
zon
Hapat e Veprimit/Projektet
Si m lart
Si m lart
Si m lart
Si m lart
Specialisti i Blegtoris
Drejtoria e bujqsis
Ministria e bujqsis
Secialisti i Blegtoris
Drejtoria e bujqsis
Ministria e bujqsis
Kush?
2008 vazhdim
2009
2010
2013
2008 vazhdim
2008 vazhdim
Deri kur?
42
Zyra e Bujqsis
Zyra e Urbanistiks
Zyra e Bujqsis
Zyra e Urbanistiks
o si hapat n projektin 1
Ngritja e kompleksit pr
prpunimin e qumshtit, mishit
dhe tregtimi i nnproduketve
n Ib
Zyra e Bujqsis
Zyra e Urbanistiks
o si hapat n projektin 1
Ndrtimi i nj fabrike
prpunimi vaj ulliri
2013
2015
2015
2015
Zyra e Bujqsis
Zyra e Urbanistiks
Deri kur?
Kush?
Do t arrihet nprmjet
Ngritja e kompeksit t
prpunimit t fruta-perimeve
Hapat e Veprimit/Projektet
43
Aplikimi i gjuetis s
kontrolluar
Do t arrihet nprmjet
Hapat e Veprimit/Projektet
Zyra e Urbanistiks
Zyra e Bujqsis
Zyra e Urbanistiks
Zyra e Urbanistiks
Zyra e Urbanistiks
Kush?
2009vazhdim
2008vazhdim
2010
2009
2013
Deri kur?
44
Zyra e Bujqsis
Shoqata e Pyjeve
Komuna
Komuna
Komuna
Ndrtimi i komplekseve
sportive dhe argtuese
Zyra e Urbanistiks
2010
2008vazhdim
2008vazhdim
2008vazhdim
2008vazhdim
2008vazhdim
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
45
3.
2.
2012
2009-vazhdim
2015
2010-vazhdim
2009-vazhdim
2012
2010
2009
2010
2012
2015
2015
2015
2013
2009
2010
2009
2012
2010
2010
2012
2011
2010
2010
2012
Deri kur?
46
Hapat e Veprimit
ZHVILLIMI SOCIAL
FP
Indikatort Sasior
20%
10%
10%
5.7%
6.2%
I synuar
2009
4
1
1
2
2
2
15%
Aktual
2008
4
0
1
1
1
0
20%
20%
30%
I synuar
2010
6
3
2
3
3
4
35%
40%
40%
I synuar
2011
6
5
2
4
4
6
47
Do t arrihet nprmjet
Hapat e Veprimit/Projektet
Komuna
Komuniteti lokal
Stafi msimor
Biznese lokale
Ministria e Arsimit
Komuna
Komuniteti lokal
Stafi msimor
Biznese lokale
Ministria e Arsimit
Komuna
Ministria e Arsimit
Drejtoria Arsimore
Subjekte Private
Zyra e Urbanistiks
Komuniteti Lokal
Komiteti i Nxnsve
Biznese lokale
Zyra e Urbanistiks
Ministria e Arsimit
Komuniteti Lokal
Zyra e Urbanistiks
Ministria e Arsimit
Komuniteti Lokal
Kush?
2010
2010
2012
2009
2010
2009
Deri kur?
48
Komuna
Stafi msimor
M.Arsimit
Donator
Ndrtimi i kopshteve n Ib e
Siprme dhe Ib e Poshtme
o Gjetja e truallit
o Projekti teknik
o Aplikime pr fonde
Komuna
M. Arsimit
Donator
Komuna
Bizneset lokale
Komuniteti lokal
Komuna
Stafi msimor
M. Arsimit
Biznese lokale
Komuna
Komuniteti Lokal
Nxensit
Stafi msimor
Biznese lokale
2012
2010
2010
2011
2012
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
49
o Sigurimi i ambjentit
o Lehtsimi i proesit pr hapjen e farmacis
o Pajisja e institucionve me kutin e ndihms s shpejt
o Vendosja e kontakteve t institucioneve dhe personelit
mjeksor
o Ftes personelit mjeksor pr t rritur informacionin
shndetsor
o Sigurimi i ambjentit
o Lehtsimi i proesit pr hapjen e farmacis
o Vlersimi i gjendjes aktuale t godins
o Prcaktimi i ndrhyrjes
o Buxhetimi dhe aplikimi pr fonde
o Vlersimi i gjendjes aktuale t godins
o Prcaktimi i ndrhyrjes
o Buxhetimi dhe aplikimi pr fonde
o Vlersimi i nevojave pr pajisje
o Prcaktimi i ndrhyrjes
o Buxhetimi dhe aplikimi pr fonde
o Organizimi i fushatave sensibilizuese
o Organizimi i ditve t pastrimit npr shkolla t fshatrave
o Aplikimi i gjobave dhe publikimi i tyre
o Vendosja e koshave t plehrave n vende publike
o Vendosja e tabelave mbani pastr ambjentin
Krijimi i nj laboratori t
analizave n nivel komune
Do t arrihet nprmjet
o Rifunksionimi i spitalit n Brzhits
o Aprovimi nga M. Shndetsis
o Inpsektimi i gjendjes aktuale
o Hartimi i projektit teknik
o Aplikimi pr fonde
Funskionimi i shrbimit
shndetsor 24 or
Hapat e Veprimit/Projektet
Komuna
Stafi shndetsor
Stafi mesimor
Nxnsit
Komuna
Stafi shndetsor
M. Shndetsis
Donator
Zyra e Urbanistiks
M. Shndetsis
Donator
Zyra e Urbanistiks
M. Shndetsis
Donator
Komuna
Subjekte private
Komuna
M. Shndetsis
Donator
Komuna
Subjekte private
Komuna
M. Shndetsis
Autoritet e tjera shndetsore
Donator
Kush?
2013
2015
2015
2015
2012
2010
2009
2010
Deri kur?
Shrbimi shndetsor i prmirsuar do t konsistoj n lehtsimin e banorve pr gjetjen e barnave n koh t shkurtr, por edhe shrbim shndetsor n ambjente m t mira dhe t pajisura me mjetet e duhura. Funskionimi i spitalit do t bj t mundur q banort e Brzhits t ken
shrbim shndetsor 24 orsh. Prmirsimi i pastrtis n ambjente publike do t prmirsoj jo vetm shndetin e banorve, por do t bj q
do banor t bdihet prgjegjs p pastrtin n ambientet ku jeton dhe punon.
50
Do t arrihet nprmjet
Hapat e Veprimit/Projektet
Komuniteti Lokal
Bizneset Lokale
2009vazhdim
2009vazhdim
2010vazhdim
Komuna
Komunitetet lokale
Donator
Komuna
Komuna
2015
2009vazhdim
Komuna
Komuna
Komunitetet lokale
2012
Deri kur?
Zyra e Urbanistiks
Zyra e shrbimive
Donator
Kush?
51
2.
1.
2008-2015
2008-2015
2008-2015
2008-2015
2008-2015
2010
2011
2012
2012
2009
2011
2011
2012
2015
2012
2010
2015
2011
Deri kur?
52
Hapat e Veprimit
FP
4.
3.
Indikatort Sasior
Km e rrugve t asfaltuara
Numri i fshatrave q u ofrohet shrbim pastrimi m i mir
Numri i fshatrave t pajisur me plan rregullues, studime urbanistike
Numri i ujsjellsave t rikonstruktuar
Numri i KUZ t ndrtuar
45%
45%
35%
30%
26%
I synuar
2009
22.5
4
4
5
4
39.9%
37.8%
30%
Aktual
2008
18.5
1
0
3
2
45%
50%
50%
45%
I synuar
2010
29
4
5
7
6
50%
60%
55%
50%
I synuar
2011
37
4
5
8
7
2009-2010
2009-2010
2009-2010
2009-2010
2009-vazhdim
2009-vazhdim
2008-vazhdim
2009
2011
53
Do t arrihet nprmjet
Kush?
o Si m lart
o Si m lart
o Si m lart
o Si m lart
o Si m lart
o Si m lart
o Si m lart
o Si m lart
o Si m lart
o Si m lart
Ndrtim Teleferiku
Si m lart
Si m lart
Si m lart
Si m lart
Si m lart
Si m lart
Si m lart
Si m lart
Si m lart
Si m lart
Si m art
o Si m lart
Zyra e Urbanistiks
Donator
Komunitete Lokale
Si m lart
o Detyra e projektimit
o Projekti teknik
o Aplikime pr financim
Hapat e Veprimit/Projektet
2015
2010
2012
2015
2012
2011
2011
2009
2012
2012
2011
2010
2011
Deri kur?
Prmirsimi i rrjetit rrugor do t mbetet prioritet i komuns edhe pse investime t mdha jan br dhe jan duke u realizuar.
Kjo pr faktin se mbetet shqetsimi kryesor i shum komuniteteve. Do t synohet asfaltimi jo vetm i rrugve lidhse t fshatrave,
por edhe asfaltimi i rrugve t brendshme t disa fshatrave. Prmirsimi i rrjetit rrugor sht lidhur ngushtsisht me zhvillimin
ekonomik t zons duke lehtsuar levizjen e banorve n tregtimet e prodhimeve bujqsore dhe blegtorale.
54
o Detyra e projektimit
o Projekti teknik
o Aplikime pr financim
Zyra e Urbanistiks
Komuniteti Lokal
Donator
Zyra e Urbanistiks
Komuniteti Lokal
Donator
Zyra e Urbanistiks
Komuniteti Lokal
Donator
Zyra e Urbanistiks
Komuniteti Lokal
Donator
o Detyra e projektimit
o Projekti teknik
o Aplikime pr financim
2008-2015
Zyra e Urbanistiks
Komuniteti Lokal
Donator
2008-2015
2008-2015
2008-2015
2008-2015
Deri kur?
Do t arrihet nprmjet
Kush?
Hapat e Veprimit/Projektet
QLLIMI STRATEGJIK 2 - Sigurimi i rrjetit t ujit t pijshm dhe kanalizime t ujrave t zeza
55
Qllimi Strategjik 2 - Sigurimi i rrjetit t ujit t pijshm dhe kanalizime t ujrave t zeza
Do t arrihet nprmjet
2008vazhdim
o Inspektimi i terrenit
o Projekti teknik
o Aplikime pr financim
o Inspektimi i terrenit
o Projekti teknik
o Aplikime pr financim
2011
2009
2009vazhdim
2009vazhdim
Deri kur?
Kush?
Hapat e Veprimit/Projektet
56
o si n hapin 1
o si n hapin 1
Do t arrihet nprmjet
Hapat e Veprimit/Projektet
2009-2010
2009-2010
Komuna
Zyra e Urbanistiks
Kshilli i Qarkut
Komuna
Zyra e Urbanistiks
Kshilli i Qarkut
2009-2010
2009-2010
Komuna
Zyra e Urbanistiks
Kshilli i Qarkut
Komuna
Zyra e Urbanistiks
Kshilli i Qarkut
Deri kur?
Kush?
57
4.
3.
2.
1.
Rritja e transparencs
2009-vazhdim
2009-vazhdim
2009-vazhdim
2009
2009-vazhdim
2009-vazhdim
2009-vazhdim
2009-vazhdim
2009-vazhdim
2009-vazhdim
2009-vazhdim
2008-vazhdim
2009-vazhdim
2009-vazhdim
2009-vazhdim
2009
2008-vazhdim
2009
2009-vazhdim
Deri kur?
58
Hapat e Veprimit
FP
5.
QEVERISJA E MIR
40%
15%
45%
70%
40%
8%
17%
11%
38%
64%
36%
1%
12%
I synuar
2009
34%
Aktual
2008
25%
16%
45%
80%
50%
25%
50%
I synuar
2010
35%
30%
55%
85%
65%
30%
65%
I synuar
2011
2010
2009-vazhdim
2008-vazhdim
2008-vazhdim
2009-vazhdim
59
Do t arrihet nprmjet
Hapat e Veprimit/Projektet
Antart e Kshillit t
Komuns
2009vazhdim
2009
2008vazhdim
Zyra e informacionit
Kryetart e Fshatrave
Zyra e informacionit
Kryetart e Fshatrave
Kshilli i Komuns
Stafi i komuns
Deri kur?
Kush?
60
Zyra e Informacionit
Kryetart e fshatrave
2009vazhdim
2009vazhdim
2009
Stafi i komuns
Kryetart e fshatrave
Zyra e informacionit
Kryetart e Fshatrave
Kshilli i Komuns
Stafi i komuns
2009vazhdim
2008vazhdim
2009vazhdim
Stafi i komuns
Kryetart e fshatrave
Zyra e Informacionit
Kryetart e fshatrave
Zyra e Informacionit
Kryetart e fshatrave
61
Deri kur?
2009-vazhdim
2009-vazhdim
2009-vazhdim
2009-vazhdim
2009-vazhdim
Stafi i Komuns
Stafi i Komuns
Stafi i Komuns
Stafi i Komuns
Stafi i Komuns
Kryetart e fshatrave
2009-vazhdim
Shoqata e Komunave
OJQ t ndryshme n fushn
e P. Lokal
ITAP
Kush?
Do t arrihet nprmjet
Hapat e Veprimit/Projektet
Shrbimi i ofruar n komun ka nvoj t prmirsohet pr ti ofruar komunitetit nj shrbim m t mir t administrats. Funksionimi i zyrs s marrdhnieve me publikun dhe zyra e informacionit do t krijojn nj ambjent mikprits pr kdo dhe lehtsi
pr t mar informacion, por edhe pr t kontaktuar me punonjsin e duhur. Trajnime t stafit, kshilltarve dhe kryetarve t
fshatrave do t ndikojn n cilsin e shrbimeve. Studentt e zons, por edhe njrz ekspert lokal do t ftohen pr t sjell ide
novatore dhe njohuri lolake n zgjidhjen e problemeve q ndeshin komunitetet e ndryshme n komun.
62
2009vazhdim
2009vazhdim
2009vazhdim
Stafi i Komuns
Kryetart e Fshatrave
Kshilli i Komuns
Komunitetet Lokale
Stafi i Komuns
Kryetart e Fshatrave
Kshilli i Komuns
Komunitetet Lokale
Stafi i Komuns
Kryetart e Fshatrave
Kshilli i Komuns
Komunitetet Lokale
2009vazhdim
Stafi i Komuns
Kryetart e Fshatrave
Kshilli i Komuns
Deri kur?
Do t arrihet nprmjet
Kush?
Hapat e Veprimit/Projektet
63
2008vazhdim
2008vazhdim
2009vazhdim
Zyra e taksave
Zyra e informacionit
Kryetart e fshatrave
Zyra e taksave
Zyra e informacionit
Kryetart e fshatrave
Kryetari
Kshilli i Komuns
Zyra e Financs
Zyra e taksave
2009vazhdim
Zyra e taksave
Kshilli i Komuns
Zyra e Financs
2010
Organizata q punojn
n Pushtetin Lokal dhe
finnacat lokale
Deri kur?
Do t arrihet nprmjet
Kush?
Hapat e Veprimit/Projektet
64
65
66
Aktort e prfshir n
projekt:
Komuna, Donator
Prfituesit e projektit:
Grupet turistike t ndryshme
Buxheti i krkuar:
100 000 Euro
Periudha e zbatimit:
2009-2010
67
Aktort e prfshir n
projekt:
Komuna, Donator, Komuniteti Lokal
Prfituesit e projektit:
Banort e fshatrave Dobresh, Brzhit, Ib
Buxheti i krkuar:
2.000.000 Euro
Periudha e zbatimit:
2012
68
Aktort e prfshir n
projekt:
Zyra e Urbanistiks, Donator,
Qeveria, Komuniteti Lokal
Prfituesit e projektit:
Banort e fshatrave Dobresh, Pllumbas, Ib dhe Kllojk, rreth 5000 prfitues
Buxheti i krkuar:
1.500.000 Euro
Periudha e zbatimit:
2012
69
Prfituesit e projektit:
Banort e fshatit Ib e Poshtme dhe Ib e Siprme;
rreth 3000 banor
Buxheti i krkuar:
250.000 Euro
Periudha e zbatimit:
2010
70
Aktort e prfshir n
projekt:
Zyra e Urbanistiks, Donator,
Qeveria, Komuniteti Lokal
Prfituesit e projektit:
Banort e fshatit Brzhit, rreth 2000 prfitues.
Buxheti i krkuar:
150.000 Euro
Periudha e zbatimit:
2010
71
Zhvillimi Ekonomik
Qllimi Strategjik 1: Zhvillimi i bujqsis
Emri i projektit: Rikonstruksioni i digs s Skurrans, vepr marrse uji pr vaditje
Prshkrimi i projektit:
Kjo vepr do t bhet n grykn lumit Erzen n Skurran e cila do t jet e gjat 50ml, projekt
i cili do t bj q uji t pr vaditje t futet n kanal i cili od t prshkoj zonn e fushs s
tokave t fshatrave Pllumbas, Ib e Poshtme, Brzhit, Dobresh, me gjatsi 13 km dhe do t
bj vaditjen e toks t katr fshatrave, rreth 120 ha.
Objektivat e projektit n lidhje me treguesit:
Ndrtimi i digs n lumin Erzen bn t mundur funksionimin e kanalit i cili prshkon fshatrat
Pllumbas, Ib e Poshtme, Brzhit, Dobresh, me siprfaqe vaditje rreth 120 ha. Kjo siprfaqe
sht zon fushore dhe sht toka m prodhuese gj e cila do t ndikoj n rritjen e prodhimit
dhe njkohsisht do t bj t mundur rritjen e t ardhurave pr banort. Vaditja do t bj q
toka t shfrytzohet dhe t mbillet.
Aktort e prfshir n
projekt:
Komuniteti Lokal, Komuna,
Donator
Buxheti i krkuar:
5.000.000 lek
Prfituesit e projektit:
Gjith familjet e fshatrave Pllumbas, Ib e Poshtme,
Brzhit, Dobresh; rreth 685 familje
Periudha e zbatimit:
72
Zhvillimi Ekonomik
Qllimi Strategjik 1: Zhvillimi i bujqsis
Emri i projektit: Ndrtimi i rezervuarit ujmbledhs
Prshkrimi i projektit:
Rezervuari ujmbledhs do t ndrtohet n fshatin Lug dhe do t shrbej pr vaditjen e tokave
t ktoj fshati. Gjatsia e digs do te jet rreth 100ml dhe do t ket nj kapacitet ujmbledhs
pr vaditjen e 60 ha tok pr komuns Brzhit e Baldushk. Diga sht e ndrtuar dhe ka shrbyer pr disa vite pr vaditjen, por akttualisht sht shum e dmtuar.
Objektivat e projektit n lidhje me treguesit:
Uji i ktij rezervuari do t shrbej pr vaditjen e tokave t fshatit Lug me siprfaqe 35 ha dhe
t fshatit Kakunj t komuns Baldushk, 25 ha.Vaditja e tokave do t bj t mundur shfrytzimin e tokave, rritjen e prodhimeve bujqsore dhe rritjen e t ardhurave gj q do t sjell edhe
rritjen e mirqnies s popullsis.
Aktort e prfshir n
projekt:
Komuniteti Lokal, Komuna,
Donator
Buxheti i krkuar:
3.000.000 lek
Prfituesit e projektit:
Fermert e fshatrave Lug Shalqiz dhe Kakunj
Periudha e zbatimit:
73
Zhvillimi Social
Qllimi Strategjik 1: Prmirsimi i shrbimit arsimor
Emri i projektit: Ndrtimi i kopshtit t fmijve n fshatin Ib e Poshtme
Prshkrimi i projektit:
N fshtatin Ib e Poshtme aktualisht nuk ka kopsht fmijsh. Fmijt e moshs parashkollore nuk kan asnj mundsi argtimi dhe msimi parashkollor,dhe jan t detyruar t rrin n
shtpi. Pajisja me kopsht, nj sall pr msimin parashkollor sht nj nga projktet q komuna
synon t realizoj s afrmi. Objekti do t ndrtohet n fshatin Ib e Poshtme dhe do t ket
kapacitet pr 25-30 fmij, q do t mundsoj zhvillimin normal t procesit msimor. Salla do
t jet me siprfaqe 8x540m2
Objektivat e projektit n lidhje me treguesit:
Ndrtimi i kopshtit t fmijve do ti vij n ndihm fmijve t moshs parashkollore te fshatit
Ib e Poshtme duke br t mundur q fmijt t marrin njohurit dhe prgtatitjet e duhura pr
t nisur ciklin fillor. Po ashtu ky projekt do tu vij n ndihme edhe prindrve t cilt mund t
ken m shum pr tiu prkushtuar punve t tjera.
Aktort e prfshir n
projekt:
Komuna, M. Arsimit, Drejtoria
e Arsimit, Komuniteti Lokal
Prfituesit e projektit:
Fmijt e moshs parashkollore t fshatit Ib e
Poshtme
Buxheti i krkuar:
9.000.000 lek
Periudha e zbatimit:
2009-2010
74
Zhvillimi Social
Qllimi Strategjik 1: Prmirsimi i shrbimit arsimor
Emri i projektit: Ndrtimi i kopshtit t fmijve n fshatin Ib e Siprme
Prshkrimi i projektit:
N fshtatin Ib e Siprme aktualisht nuk ka kopsht fmijsh. Fmijt e moshs parashkollore nuk kan asnj mundsi argtimi dhe msimi parashkollor,dhe jan t detyruar t rrin n
shtpi. Pajisja me kopsht, nj sall pr msimin parashkollor sht nj nga projktet q komuna
synon t realizoj s afrmi. Objekti do t ndrtohet n fshatin Ib e Siprme dhe do t ket kapacitet pr 30 fmij, q do t mundsoj zhvillimin normal t procesit msimor. Salla do t jet
me siprfaqe 8x540m2.
Objektivat e projektit n lidhje me treguesit:
Ndrtimi i kopshtit t fmijve do ti vij n ndihm fmijve t moshs parashkollore te fshatit
Ib e Siprme duke br t mundur q fmijt t marrin njohurit dhe prgtatitjet e duhura pr
t nisur ciklin fillor. Po ashtu ky projekt do tu vij n ndihm edhe prindrve t cilt mund t
ken m shum pr tiu prkushtuar punve t tjera.
Aktort e prfshir n
projekt:
Komuna, M. Arsimit, Drejtoria
e Arsimit, Komuniteti Lokal
Prfituesit e projektit:
Fmijt e moshs parashkollore t fshatit Ib e
Poshtme
Buxheti i krkuar:
9.000.000 lek
Periudha e zbatimit:
2010
75
76
77
are: Gjuzaj, Banaj, Selba, Duqi, Rama, Tafani, Asllani. Salaj, Cullhaj, Avdia,
Sallaku etc.
The education
In Brzhit there are 11 primary schools. In Dobresh, Pllumbas, Pashkashesh, Rozavere and LugShqlqiz there are only primary schools, whereas in Brzhit, Lower Ib, Upper Ib, Kllojk, Fravesh, MihajasCirm there
are 9-grade schools. In total, the 9-grade system has 469 students. The only
village that has no primary school is Kus and it is because it has not a sufficient number of students.
The situation of the kinder gardens is worse than that of the schools. In the
commune there is no crche, whereas all kinder gardens provide no lunch.
The hydro-sanitation conditions are far beyond good. In the commune there
are 9 kinder garden teachers and the number of the children attending
the kinder gardens is 168. The total number of the kinder gardens is 6, in:
Brzhit, Dobresh, Lower Ib, Upper Ib, Kllojk and Pllumbas.
The entertainment and leisure time
Even though Brzhit is one of the most attractive communes of the area,
the inhabitants level of entertainment in different socio-cultural activities is
very low. Youth and elderly services, socio-cultural and sport activities are
very scarce.
The only activity for the youth is the soccer due to the terrains that the commune offers for the practicing of sports and that need improving. In the
Commune there is a cultural center, which serves as a meeting place for different meetings of the community, but which offers no cultural-artistic activity.
The Health Services
In the commune there are 5 clinics, which very well operate in. Dobresh,
Fravesh, Pashkashesh, Mihajas and Pllumbas and there are 2 health centers in Kllojk and Brzhit. There are 4 doctors, 3 paramedics and 1 nursemidwife per village. All other clinics need restructuring and to be equipped
with the necessary means. It is evidenced as necessary the appointing of the
nigh-shift doctor and the use of an ambulance car. Among the needs the
inhabitants have mentioned are the opening of a new drugstore and of a
lab for the carrying out of tests and the making the old maternity hospitable
78
functional.
The Social Assistance
The commune of Brzhit accounts for a total of 148 families, approximately
10.4 % of which are provided with social assistance. The largest number of
such families reside in the village of Lug-Shalqiz 41% of the families, int
eh village of Kllojk 32.7 % of the families and int eh village of Upper Ib
13.8 % of the families.
The Quality of Life
Based on the findings of the questionnaire on the quality of life, 62% of the
inhabitants say that the quality of life in the commune is good and 35% of
them say it is poor. Nevertheless a considerable number of the population,
80% say that the quality of life in the commune during the last three years
has improved as a result of the improvement in the road infrastructure, the
schools and health centers, finding the solution to a series of problems and
the socio-economic services that the commune would offer its inhabitants.
2. The economy
The general situation
The commune of Brzhit has considerable productive potentials and numerous assets, which enable a sustainable economic development of the
area.
The economic development of the commune is partly supported by the agriculture animal farming fruit growing and olive-yards as the good geographical conditions of combining the mountain and the field is very much
in its favor. The animal-farming is one of the strengths of the economic development as the commune has a lot of pastures and is near the capital city
bringing about the best of prices. The presence of the restaurant businesses
is another strength for the economic development, as it guarantees a market
that is small but safe as far as the sale of local products is concerned.
50.20% of the population of the commune is active for employment. For
the moment there are approximately 1551 inhabitants that are registered
as employed, that is 54.8% of the population active to work. The number
of workingwomen is almost the same with the number of workingmen. The
same ratio male-female applies to the unemployment.
79
Agriculture
The sector of agriculture achieves the highest figures for the incomes of all
the activities of the private agricultural farms in the commune, a total of 210
million lek per year. The traditional products of this area are the vegetables
and the fruits in the hilly-field mountains. The vegetables make up for 50 %
of the revenues in the agricultural sector. There are approximately 1400 agricultural family farms with an average of 1 ha of arable land. There are 20
small greenhouses of approximately 100 m each, property of the farmers
of the area, which mainly fulfill the family needs. The main produce of the
farms is the agricultural one, making up for 50% of the general economic
agricultural production.
The animal-farming
Similarly to the agricultural, the development of the animal-farming is divided by villages. In the mountainous villages, the animal-farming is more
developed than in the low-lands and more particularly in the villages of
Pashkashesh, Rozavere, Mihajas, Kus and Fravesh, as the area of pastures
is big whereas that of the arable land is restricted. In these areas there was
an increase in the heads of the goats and sheep, whereas the number of
cows ha increased in the low lands where every family has on the average
one cow. There are families which have up to 5 heads. The animal-farming
makes up for 48% of the general economic agricultural production.
The Tourism
In the village of Pllumbas there is The Black Cave, one of the biggest
caves in the Balkans by depth. Another landmark might be the Source of
Skurran as well as the river of Erzen. In the commune of Brzhit there are
built many restaurants offering a wide range of traditional dishes and serving
as recreational centers during the summer for the many visitors.
The further development of the different forms of tourism is seen as a perspective and as a priority for the economic development of the area. There
are being built tourist villages abiding by the modern parameters and the
high quality.
The telecommunication and information technology
In the territory of Brzhit there operate two mobile communication compa
80
nies Vodafone and AMC, which cover all the area with their services. In the
Upper Ib and Brzhit some families make use of the fix communication
company, the MOBITEL. There is no Internet center providing the inhabitants
with the service.
As far as the postal system, in the commune there is only one post office,
which serves as a selling point of schoolbooks for the students who are not
obliged to go and buy the books in the city.
3. THE ENVIRONMENT AND INFRASTRUCTURE
The geographical position of the commune
The arable land covers 22.6 % of the general territorial area of the commune, 76.3 % of the area is covered by forests, where 2.7 % is covered by
plains and pastures, and 15.8% are not used yet. The terrain of Brzhit is
made up of 2 mountainous areas and one valley where there are located 12
villages. Its central part stretches in the valleys of the rivers Erzen and Murllar
and in two mountainous areas, the one of the Pashkasheshit mountain and
of the Brzhit mountain.
The natural resources
In the forestry economy of the commune of 4422.48 ha, there are many
species of wild animals and birds such as the fox, hare, wolf, wild boar, the
weasel, the badger, the squirrel, the turtle, the blackbird, the woodpecker,
the hawk, the owl, etc. The characteristic flora of the area is the oak, the
hornbeam, the strawberry-tree, the ash tree, the acacia, the juniper berry,
etc.
The territory of Brzhit is permeated by the river of Erzen and that of Murdhar. There is the lake of Skurran as well.
The road system
Almost all villages are linked to the commune by means of the motorways
in every season of the year. These roads are not in good conditions and are
not maintained. There is a lack of secondary roads that link the villages with
each other.
81
82
83
84
hygiene in the public areas would improve not only the inhabitants health
but would make it for every inhabitant to feel responsible for the hygiene of
the environment where they live.
Priority 3: The improvement of the socio-cultural life in the commune
The socio-cultural life in the commune is very poor and there is a lack of the
recreational spaces for all age-groups in the commune. Special attention
would be given to the creation of the recreational spaces and sports terrains
in different villages of the commune. Community centers, relaxing spots in
villages, sports terrains, libraries these services would fill the leisure time
of the inhabitants. Attention would be given to the reestablishing of the sort
club of the commune.
The infrastructure and the public services
Priority 1: The improvement of the road system
The improvement of the road network would be the commune priority apart
from the investments made up to now. This is because this is the main concern of many communities. One objective is the asphalting of the linking
roads of the villages and that of the inner roads in some villages. The improvement of the road network is closely linked with the economic development of the area while facilitating the movement of the inhabitants in trading
the agricultural and dairy products.
Priority 2: The supply with potable water for all inhabitants of the commune
and the provision with WWS for all villages of the commune
The provision with potable water in all villages as well as that of the WWS is
a major challenge the commune has undertaken in the field of the improvement of the infrastructure. The building of the WWS and WSS in many villages will have a major impact in the quality of life of the inhabitants, especially
regarding their health.
Priority 3: The drafting of the regulatory plan for all villages of the commune
The trend of the urban development of the commune, mainly in the villages
stretching by the side of the national road and that offer panoramic views,
conditions the Local Government to be oriented toward the drafting of the
85
urban plans. Having these plans, initially in the main villages, would give
major opportunities for the urban development to be oriented and in harmony with the natural environment.
Priority 4: The improvement of the public services
The vision of the commune is linked with the great desire the commune has
in affirming itself a tourist commune while exploiting the tourist potentials
that it has. Therefore the commune would pay special attention to the improvement in preserving the natural habitats such as the Cave of Pllumbas,
Qaf Krrab km 29 and the Erzen river, as well as the installation of lights
in the main road of the commune and of the road that heads to the cave of
Pllumbas.
PRIORITY FIELDS: Efficient Governance
Priority 1: The improvement of the information system
The commune will aim at a better divulgation of information for the inhabitants on issues that are related to the development of the commune including
all villages. The drafting of a communication strategy will define the informative methods/means that will achieve the information divulgation in the
shortest time possible for more inhabitants. The establishing of the informing
boards in every village would inform the inhabitants on the decisions taken
by the commune councils.
Priority 2: The increase of the transparency
The increase of transparency will bring about positive perceptions of the
inhabitants of different communities in the commune for a more responsible
local government and one accountable to the taxpayers regarding the manner of taxes expenditure. The drafting of the communication strategy will be
the first step that will contribute to the transparency increase. Open meetings, informing the public on the financial analysis and the discussions on
every possible change in taxes and tariffs of services will influence on the
transparency increase.
Priority 3: The improvement of the quality of the offered service
The offered service in the commune needs to be improved to offer to the
86
community a better service of the administration. The operation of the office of public relations and the office of information will set a welcoming
environment for everyone and facilities to get the information and also to
contract the right employee. Trainings of staff, councilors and heads of villages will influence on the quality of the services. The students of the area,
and also local expert people will be invited to bring new ideas and local knowledge for the solving of problems that different communities in the
commune would face.
Priority 4: The stimulation of the involvement of the inhabitants in the decision-making process.
The solving of problems that concern different local communities is not the
responsibility of only the local government. The efficient solving of the problem is one when the inhabitants themselves are engaged in the finding of
solutions and they become part of the projects. The raising of public awareness in the decision-making process in the commune and the co-funding of
the projects between the commune and the community will influence on the
involvement of the inhabitants in the local decision-making process.
Priority 5: The improvement of the local revenues
The level of local revenues is directly linked with the investment that the
commune undertakes to improve the quality of life of the inhabitants. The
increase in the local revenues, is linked not only with the improvement in the
tax collecting but also with the improvement of the database, the better
calculation of the service costs and with the improvement of the financial
reporting.
87
88