TNG CNG SC KHE V PHNG CHA BNH

BNG LUYN TP T MA DCH CN KINH

(Tng hp t Internet - 4/2010, cp nht: 8/2010 - LQT)

I. Ngun gc v tc dng cha bnh

Tn gi Dch Cn Kinh c ngha l: Dch - chuyn, Cn - gn, Kinh - ti liu c kt.
Dch Cn Kinh ch dn cho ta php luyn tp gn ct v ch, chuyn yu thnh mnh, l
phng php kt hp theo nguyn tc Thin vi ng, Cng vi Nhu, Thn vi Kh (Tm v
Hi th), Kh vi Lc (Hi th v Sc mnh). Luyn tp theo t Ma Dch Cn Kinh c th
lm thuyn gim v khi c mt s bnh, k c mt s bnh kh cha bng cch khc.
Ghi ch: V ngun gc ca t Ma Dch Cn Kinh, c thuyt cho rng: Vo TK th V, nh s B t
Ma (Bodhidharma) t n sang Trung Quc truyn o. ng dng chn t Tung Sn ( ), tnh H Nam (
) ngy nay, cho xy ct cha Thiu Lm ( ) vo nm 495. (Cha ny c UNESCO cng nhn l Di
sn vn ha Th gii vo ngy 01/8/2010 cng t cng nhn vi Hong thnh Thng Long ca Vit Nam). Sau ny,
ng tr thnh s t phi Thin tng ( ) ca Pht gio Trung Hoa. Vo lc ng bit rng, nu em mt o
gio mi i truyn b t ngi th c th tri vi tn ngng bn x, d xy ra xung t. Do vy, ng dy cc
t va hc Pht php va luyn v t v. T , mn phi Thiu Lm, trong c t Ma Dch Cn Kinh,
ra i v tn ti n ngy nay.

II. Cc bc tp
1. Hai bn chn dch rng bng hai vai.
2. Hai cnh tay dui thng, ngn tay xe nh nan qut, lng bn tay quay v pha sau.
3. Bng di tht li, lng thng v mm, c lng, u ming bnh thng.
4. Cc u ngn chn bm xung tm thm tri trn mt t, gt chn st tm thm, bp chn
v i cng, thng.
5. Hai mt nhm hoc chn mt im ng xa nhn, khng ngh ngi m chiu, ch ch
vo ngn chn bm t, i v chc, hu mn tht v nhm m s lt vy tay.
6. Dng sc vy tay ra pha sau ri a tay ra pha trc theo khng dng sc.
7. Tng dn s lt vy tay, dn ti t nht 1.800 lt trong 30 pht mi ln tp.
8. Tp u n, khng ty tin ba tp nhiu, ba tp t, kh c kt qu.
Bt u luyn tp va phi, khng nn c qu sc, d lm tn thng cc ngn chn. Nu
tinh thn khng tp trung, t tng phn tn th kh huyt lon x v nu khng ch n trn
nh, di nng l sai hng.
Khi vy tay ti lt th 600 tr ln, thng thng c trung tin, ht hi, ngp, chy nc
mt, nhc mi chn, tot m hi, nng bng mt... y l hin tng bnh thng. Trung tin, ht
hi l do nhu ng rut tng ln, y mnh c nng tiu ha, chn mi l do kh huyt dn xung
cho hp vi trn nh di nng (y l quy lut sinh l hp vi v tr thin khinh, a
trng). Sau khi tp, nn xoa bp chn iu ha kh huyt (c ti liu hng dn ring).

III. Trng thi tinh thn, nim tin v cch iu chnh c th khi luyn tp
Phi tp ng cch, u n hng ngy 2-3 ln v tin rng s thng bnh tt bng luyn tp.
Cc t th, ng tc phi theo ng yu cu khi luyn Dch Cn Kinh: Trn khng di
c - trn 3 di 7- trc 3 sau 7 - u l lng. T tht lng tr ln mm, lng thng; khi vy tay
ci tay thng, cnh tay mm, lc vy ra sau 7 phn th khi a ra pha trc ch 3 phn, c tay
trm, bn tay quay li pha sau; t tht lng tr xung gi cng gn (kiu xung tn); hu mn
v bng di tht li, bng trn b y ln; gt chn lng, bn chn cng, cc ngn chn bm cht
nh ng trn nn t trn; mt nhm hoc nhn vo mt im ng xa, u khng ngh ngi.

2
Theo yu cu ny, khi vy tay, th t c honh tr ln, phi gi cho c trng khng, bung
lng thnh thi, u khng ngh ngi, ch ch vo vic tp, xng c bung lng cho c cm
gic nh u treo l lng, ming gi t nhin (khng mm cht mi), lng ngc nn bung lng
cho phi th t nhin, cnh tay bung t nhin, ging nh hai mi cho gn vo vai. T c honh
tr xung phi gi cho chc, sc cng, bng di tht vo, hu mn nhch ln, mi ngn chn
bm cht vo mt t, gi cho i v bp chn trong trng thi cng cng, c mng thng nh g.
Khi vy tay, cn gi sao cho ln khng, xung c v trn 3, di 7. Ngha l ly sc vy
tay v pha sau, khi tay tr li pha trc l do qun tnh, khng dng sc a ra pha trc v gi
cho phn t tht lng tr ln th lng ch 3 phn lc, phn di c th th gng ti 7 phn lc,
duy tr c trng thi ny th hiu qu mi tt.

IV. Nhng phn ng ca c th khi luyn tp

Khi mi tp Dch Cn Kinh, c th c th c nhng phn ng thi bnh. Xin k ra
mt s phn ng thng thng gp (cn nhng phn ng khc th khng k ht c):
1. au but; t di;
2. Lnh hoc nng;
3. y hi;
4. Ngp nhiu;
5. a nc bt, chy nc mt;
6. Ra m hi; th ra nhiu, th dc;
7. C cm gic nh kin b, kin cn; git gn, git tht;
8. au xng, c ting ku lc cc khi vn ng;
9. C cm gic mu chy dn dp;
10. Lng, tc dng ng;
11. Lng au;
12. My mt, m mt git;
13. u nng;
14. Kht nc;
15. Gt chn nhc nhi nh mng m;
16. Huyt p tm thi bin i;
17. Cm trng li bin i;
18. Da cng v da dy rng i (chai chn, mn cc);
19. Sc mt bin i;
20. au mi ton thn;
21. Nn ma, ho;
22. Tiu tin nhiu; trung tin; i tin ra mu hoc phn en;
23. Trn nh u mc mn; nga tng ch hay ton thn;
24. Chy mu cam.

3
Cc phn ng trn l do trc kh b bi tit ra ngoi, loi tr cht ng, ht mt phn ng
l gim c mt tc hi no . Phn ng l xung t gia chnh kh vi t kh, vic luyn
tp c li cho chnh kh. Luyn tp ng phng php s lm tng sc khng, thi cn b trong
cc c, thn kinh v t bo khc m nu bnh thng th mu khng th thi ni. Khi luyn Dch
Cn Kinh, kh huyt lu thng mnh nn mi thi ni cc cn b, sinh ra phn ng.
Luyn Dch Cn Kinh t c cc dch chuyn sau y:
- Ni trung t, tc l nng cao can kh, iu chnh tng ph, lu thng kh huyt, thanh kh
s thng sut ln ti nh u;
- T trng t, tc l t chi phi hp vi ng tc theo ng nguyn tc khi tp Dch Cn
Kinh. T trng t song song vi Ni trung t s lm cho t kh bi tit ra ngoi, trc kh b dn
xung, c nng sn sinh cng mnh;
- Ng tm pht, ngha l 5 trung tm ca cc huyt di y hot ng mnh hn:
+ Bch hi: mt huyt trn nh u;
+ Lao cung: hai huyt hai gan bn tay;
+ Dng tuyn: hai huyt hai gan bn chn.
Khi luyn Dch Cn Kinh, c 5 huyt ny u c phn ng v hon ton thng sut. Nhm
c v 12 kinh mch u t ti hiu qu phi thng, lm tng cng thn th tiu tr cc bnh
nan y m ta t ng ti.
- Lc ph minh, lc ph l rut non, mt, d dy, rut gi, bong bng, tam tiu. Ngha l
khng tr tr, lc ph c th thu np, tiu ha thc n v bi tit thun li, xc tin cc c nng
sinh sn, gi vng trng thi bnh thng ca c th, m dng cn bng.

V. Mt s im cn ch khi luyn tp
1. S lt vy tay: Tng dn ti 1.800 lt trong 30 pht mi tt (i vi ngi b bnh nng,
c th ngi vy tay nhng phi nh tht t v bm 10 u ngn chn).
2. S ln tp trong mi ngy:
a) Bui sng tp mnh (khong 30 pht);
b) Bui chiu trc khi n tp va (khong 25-30 pht);
c) Bui ti trc khi i ng tp nh (khong 10-15 pht).
3. C th vy tay nhiu nht mi ln l bao nhiu lt? Ngng ca s chuyn bin bnh t
nht l trn 1.000 lt mi ln vy tay (thc t, c ngi vy ti 3.000-6.000 lt). Nu sau khi
tp, thy n ngon, ng tt hn, tinh thn tnh to th chng t s lt vy l thch hp vi mnh.
4. Tc vy tay: Theo nguyn tc th nn khng qu nhanh hoc qu chm, bnh thng
vy 1.800 lt ht 30 pht (khong 60 lt/pht). V sau, vy nhanh hn lc ban u, y l lc
ng ca kh. Mi u th vy vng rng v chm, sau vy hp v nhanh (ngi bnh nh th vy
nhanh v dng sc nhiu, ngi bnh nng th vy chm v dng sc t, vy nhanh qu lm cho
tim p nhanh, vy qu chm th km tc dng).
5. Vy tay nn dng sc nhiu hay t, nng hay nh? Vy tay l mn th dc cha bnh, ch
khng phi l mn th thao, nhng nu vy nh qu cng khng tt bi v b vai khng c lc
mnh th c lng v c ngc cng khng c chuyn ng nhiu, tc dng s km i.
6. Vy tay khng phi ch chuyn ng cnh tay m ci chnh l chuyn ng b vai.
7. Nu b phong thp th vy tay mnh v nhanh, b huyt p cao th vy nh v chm.

4
8. ng y cho rng kt hp cc ng tc nh hp l vn b ch cho c th, cn ng tc
mnh c tc dng b (loi b cc cht cn b c th gy bnh tt).
9. Khi vy tay, theo cng thc trc 3, sau 7 (khi vy ra sau dng sc 7 phn, khi a ra
pha trc ch 3 phn, khng dng lc vy v pha trc m ch a theo ca n).
10. C cn m khng? m khng ch nh m cn c tc dng lm dt mch suy ngh,
lm cho b no c thng bng, tim c trm tnh. C th, chnh kh mi c dng.
11. Vic chn ni tp: Tp u cng c, trong nh hay ngoi tri u c, d nhin ni
khng kh trong lnh v yn tnh l tt nht.
12. Trc v sau khi tp: Trc khi tp nn ng bnh tnh cho tim c thoi mi yn tnh,
chuyn ha v sinh l v tm l. Ta c th lm nhng ng tc nh nhng thoi mi nh trong
mn kh cng, sau khi tp, cn xoa 10 u ngn chn, 10 u ngn tay.
13. Sau khi tp, i a s c chuyn bin, nhng hiu qu c th rt khc nhau.
14. Lc bt u tp, nn ch nhng g?
a) Na thn trn bung lng - thng h; na di gi chc - h thc; bng di tht li;
b) Tay a ra pha trc khng dng sc (nh); vy tay ra pha sau c dng sc (nng);
c) Mi ln tp t nht 30 pht, vy tay 1.800 lt, mi ngy tp 2-3 ln.
15. Gi trng thi tinh thn lc tp v c lin quan n hiu qu:
a) Ht lng tin tng;
b) Kin quyt ti cng:
- Tp thng xuyn, s ln tp v s lt vy tay mi ln tp;
- Nu khng duy tr s ln tp u n, vy tay khng s lt hoc cn hoi nghi hiu
qu, khi thy c phn ng ca c th th lo s, ngng tp th khng c kt qu.
16. Vy tay c sinh ra bnh g khng? Rt t khi xy ra.
17. Khi tp c phi king gi, king lnh khng? Cn trnh gi la, d ma h hay ma
ng u trnh ch gi la mnh.
18. Tp th no cho ng? Sau khi tp, nu cm thy ngc v bng nh nhng, d chu, nhp
th iu ha, mt sng, n ngon, tnh to, c th t u oi mt mi, bnh tt thuyn gim th y l
chn ng cch luyn tp.
Nu tht bng di ng cch, sau mt thi gian tp, ngi cao tui c th gim hn i
tiu ban m, vng bng thon li v nhp th nh nhng hn ngay c khi gng sc.
19. Khi tp, c th tp th dc v chi cc mn th thao khc c khng? C th c.
20. Nu khng c bnh g, c cn tp khng? Nu khng c bnh hoc khi bnh m tip
tc luyn tp vn c tc dng tng cng sc khe, c tinh thn v th cht.

VI. Vi iu ngn gn cn lm ng khi luyn tp

1. u c khng ngh ngi v gi trng thiThng h - h thc, Trc 3 - sau 7.

5
2. Vy tay t t ti nhiu lt, mi ln tp phi vy tay t nht 1.800 lt mi c hiu qu.
3. Nu c phn ng l din bin tt, qua mi phn ng th tng s lt vy tay mi ln tp.
4. Kin tr luyn tp v tin tng sc khe tng ln, bnh tt thuyn gim ri khi dn.
5. Theo di din bin tch cc ca sc khe cng c lng tin tip tc luyn tp.