Telekomunikacijske tehnike 1

br. 4

Tutorijal

Tutorijal br. 4
Zadatak 1
Neka se u digitalnom komunikacijskom sistemu za prenos u osnovnom opsegu koristi
polarni binarni linijski signal bez povratka na nulti nivo (NRZ - Non-Return-to-Zero), kod
kojeg je simbol s0 (logika nula) predstavljen naponskim nivoom A, a simbol s 1 (logika
jedinica) naponskim nivoom A. Na slici 1. je prikazan polarni binarni linijski signal za
proizvoljnu sekvencu simbola izvora. Odrediti vjerovatnou greke u prenosu, ako u
komunikacijskom kanalu djeluje Gaussov um varijanse

2 . Pretpostaviti da su apriori

vjerovatnoe simbola izvora jednake, tj. P (s0) = P (s1).

Rjeenje:
Poto su apriori vjerovatnoe simbola izvora jednake, tj. P(s0)=P(s1) vrijedi:

P ( 0 )=P ( s 0 ) =P ( A )=1/2

P (1 ) =P ( s 1) =P ( A )=1/ 2
2

x n

Funkcija gustoe vjerovatnoe uma varijanse

1
e 2
: p ( xn ) =
2

Detektovani signal moe primiti sljedee vrijednosti:

x D = A+ x n : poslano ' 0 '

A + x n : poslano' 1 '

gdje je

x n signal uma.
Do greke dolazi kada je poslano '0' a primljena '1' i kada je poslano '1' a primljeno '0' i
rauna se kao:

Pe = P ( i, j ) =P ( x 1 , y 2) + P ( x 2 , y 1 ) =P ( y 2|x 1 ) P(x 1)+ P ( y 1| x2 ) P( x 2)

i

tj.

j
j i

1
1
Pe =P (1|0 ) P ( 0 ) + P ( 0|1 ) P (1 ) =P ( 1|0 ) + P ( 0|1 )
2
2

vjerovatnoe)
1. Sluaj: Predajnik alje '0' tj.

s0

(potrebno

je

nai

uslovne

x D =A + x n xn =x D + A , pa je funkcija gustoe raspodjele

Detektovani signal je:

uma za

s0 :
2

1
qA=
e
2

(x D + A )
2

2. Sluaj: Predajnik alje '1' tj.

Detektovani signal je:
za

s1

x D =A + x n x n=x D A , pa je funkcija gustoe raspodjele uma

s1 :
2

1
qA =
e
2

(x D A )
2

Potpuno rjeenje ukljuuje definisanje opteg izraza vjerovatnoe greke za optu

vrijednost praga

dPe
x p odluivanja koja se dobiva iz uslova:
=0 . U naem sluaju
d xp

vidi se da se za vrijednost praga moe uzeti

x p> 0 vidjeti kao '1' a svaku vrijednost

1. Uslovna vjerovatnoa

1
P (1|0 )=
e
x 2
p

(x D + A )
2 2

x p=0 , jer e odluiva svaku vrijednost

x p< 0 kao '0'.

P (1|0 )

1
d x D =
e
0 2

(x D + A)
2 2

xD+ A
=t
2
d x D =dt d x = 2 dt
d x D , uvodise smjena
D
2
+

A
+

P ( 1|0 ) =

A
2

1
1
et 2 dt =
2

P ( 0|1 )=

(x D A)
2

d x D=

1
1
et 2 dt =
2

et dt , uvodi se smjena

t =z
dt=dz
A

1
P ( 0|1 ) =

x D A
=t
2

(x A )
d xD
1
e 2 d x D , uvodi se smjena
=dt d x D= 2 dt
2
2

P ( 0|1 ) =

P ( 0|1 )

1
e
2

A
2

et dt= 1 et dt 1 et dt= 1 12 1 2 2
A
0
0
0
2

2. Uslovna vjerovatnoa

xp

1
e (dz )=

e z dz ( isto kao za slu aj 1 ) = 12 erfc A2

A

( )

Ukupna vjerovatnoa greke je :

1
1 1
P (1|0 ) + P ( 0|1 ) = erfc
2
2 2

( A2 ) 12 + 12 erfc ( A2 ) 12 = 12 erfc ( A2 )

Zadatak 2
Neka se u digitalnom komunikacijskom sistemu za prenos u osnovnom opsegu koristi NRZ
linijski signal, koji informaciju prenosi sa etiri amplitudska nivoa i to: s 1(t) = - 3A; s2(t) =
- A; s3(t) = A; s4(t) = 3A. Na slici 2 je prikazan razmatrani linijski signal za proizvoljnu
sekvencu simbola izvora. Odre-diti vjerovatnou greke u prenosu, ako u
komunikacijskom kanalu djeluje Gaussov um varijanse
vjerovatnoe simbola izvora, tj. P (s1) = P (s2) = P (s3) = P (s4).

2 . Pretpostaviti jednake

Rjeenje:
Poto su apriori vjerovatnoe simbola izvora jednake, tj. P(s1)=P(s2)=P(s3)=P(s4) vrijedi:

P ( s 0 )=P ( s1 ) =P ( s 2) =P ( s 3 )=1 /4

x n

Funkcija gustoe vjerovatnoe uma varijanse

1
e 2
: p ( xn ) =
2

Detektovani signal moe primiti sljedee vrijednosti:

x D =3 A+x n

x D =A + x n , x D = A+ x n , x D=3 A+ x n

1. Sluaj: Predajnik alje

Detektovani signal je:
uma za

gdje je

x n signal uma.

s1

x D =3 A+ x n x n= x D +3 A , pa je funkcija gustoe raspodjele

s1 :
2

1
qS =
e
2

(x D +3 A)
2

2. Sluaj: Predajnik alje

Detektovani signal je:
uma za

s2

x D =A + x n xn =x D + A , pa je funkcija gustoe raspodjele

s2 :
2

1
qS =
e
2

(x D + A )
2

3. Sluaj: Predajnik alje

s3

x D =A + x n x n=x D A , pa je funkcija gustoe raspodjele uma

Detektovani signal je:

s3 :

za

1
qS =
e
2

(x D A )
2

4. Sluaj: Predajnik alje

Detektovani signal je:
uma za

s4

x D =3 A +x n x n=x D 3 A , pa je funkcija gustoe raspodjele

s4 :
2

1
qS =
e
2

(x D3 A )
2

42

Vjerovatnoa greke se rauna kao:

Pe = P ( i, j ) =1Pc
i

j
j i

Gdje

je

vjerovatnoa

tanog

prenosa:

Pc = P ( i, j )=P(x 1 , y 1)+ P ( x 2 , y 2 ) + P ( x 3 , y 3 ) + P ( x 4 , y 4 ) = P ( y 1|x 1 ) P ( x 1 ) + P ( y 2|x 2) P ( x 2 ) + P ( y 3|x 3 ) P ( x

i

j
j=i

Prvo je potrebno odrediti oblasti odluivanja (4 oblasti):

Oblast 1:

x D <2 A smatra se da je primljen s 1

Oblast 2:

2 A<x D <0 smatra se da je primljen s 2

Oblast 3:

0< x D <2 A

Oblast 4:

x D >2 A smatra se da je primljen s 4

1. Uslovna vjerovatnoa tanog prenosa

2 A

P ( s 1|s 1 )=

1
e
2

(x D +3 A)
2

P ( s 2|s 2 )=

2 A

1
e
2

( x D + A )
2

P ( s 1|s 1 )

x D +3 A
A
=t

d x D , smjena d x D = dt P ( s 1|s1 ) =

2. Uslovna vjerovatnoa tanog prenosa

0

s3

smatra se da je primljen

2 A

d x D =1

2 A

1
e
2

t
2

dt =

1
e
2

t
2

P ( s 2|s 2 )

1
e
2

( x D+ A )
2

d x D
0

1
e
2

( x D+ A )
2

d x D=1 lan1

2 A

lan1=

1
e
2

1
lan2=
e
0 2

( x D + A )
2

( x D + A )
2

P ( s2|s2 ) =1Q

xD+ A
A
=t

d x D , smjena d x D = dt lan 1=

2 A

1
e
2

t
2

dt , smjena

t=z
dt=dz

lan 1=

xD + A
=t
+
t

1
A
d x D , smjena d x D = dt lan 2=
e 2 dt=Q

A 2
+ +
2

( )

( A )Q ( A )=12Q ( A ) P ( s )=1P ( s |s )=2Q ( A )

e

P ( s 3|s 3 )

3. Uslovna vjerovatnoa tanog prenosa

Dobije se isti rezultat kao za

P ( s 2|s 2 ) ,tj . P ( s 3|s 3 )=12Q

( A ) P ( s )=1P ( s |s )=2Q ( A )
e

P ( s 4|s 4 )

4. Uslovna vjerovatnoa tanog prenosa

Dobije se isti rezultat kao za

P ( s 1|s 1 ) ,tj . P ( s 4|s 4 )=1Q

( A ) P ( s )=1P (s |s )=Q ( A )
e

Vjerovatnoa tanog prenosa je:

( ( )) (

1
1
1
1
A
Pc =P ( s 1|s 1 ) + P ( s 2|s 2) + P ( s3|s3 ) + P ( s4|s 4 ) = 1Q
4
4
4
4

Vjerovatnoa greke je:

3
A
3
A
Pe =1Pc =1 1 Q
= Q
2

( ))

( )) 41 +(12Q ( A )) 14 +( 1Q (

1
A
+ 12 Q
4

( )

(simbolska

vjerovatnoa greke)

Vjerovatnoa greke preko Eb/No standardne mjere kvalitete performansi

digitalnog komunikacijskog sistema.

Es
P s T s P s T b ldM
E b ldM
P T B P
ldM
ldM
=
=
=
= s b s = s Bs T b
N 0 N0
N0
N0
N 0 Bs P

t1

1
P s= P s P ( s i ) , P s = s2i (t )dt
Ts 0
i

Prvo je potrebno nai srednju snagu:

(NRZ:

t1 T s )

t1

1
1 2
2
2
2
2
Ps = s i ( t ) dt = si T s=s i , Ps =P s =9 A , Ps =P s = A
Ts 0
Ts
i

1
1
1
1
P s= P s P ( s i )= 9 A2 + A2 + A 2 + 9 A 2=5 A2
,
4
4
4
4
i
i

P = 2 , B s=R s=1/T s

Eb P s
2 Eb
5 A2 1
5 A2 1
5 A2
A
= B s T b= 2
T b= 2
Tb = 2 =
N0 P

5 N0
Ts
T b ld 4
2

Pa je sada vjerovatnou greke mogue prikazati kao:

3
A 3
Pe = Q
= Q
2

( )

( )
2 Eb
5 N0

Zadatak 3
Neka se u digitalnom komunikacijskom sistemu za prenos u osnovnom opsegu koristi
linijski signal sa povratkom na nulti nivo (Return-to-Zero), koji informaciju prenosi sa etiri
amplitudska nivoa i to: s1(t)=-3A; s2(t)=-A; s3(t)=A; s4(t)=3A. Na slici 3 je prikazan
razmatrani linijski signal za proizvoljnu sekvencu simbola izvora, istu kao i u zadatku 2.
Ako su vjerovatnoe pojavljivanja simbola:P(s 1)=P(s2)=2P(s3)=2P(s4), a trajanje impulsa
jednako etvrtini simbolskog intervala Ts, odrediti:
a) snagu svakog simbola.
b) srednju energiju po simbolu.
c) srednju energiju po bitu.
Rjeenje:

1
1
P ( s 1 )=P ( s 2 )=2 P ( s 3 )=2 P ( s 4 ) P ( s 1 )=P ( s 2 )= i P ( s 3 )=P ( s4 )=
3
6
a) Snaga

simbola

se

t1

T s
1
1
Ps = s 2i (t )dt = s2i s = i
Ts 0
Ts
4 4
i

s21 9 A 2
s 22 A 2
Ps = =
=P s , P s = = =P s
4
4
4 4
1

Srednja energija simbola se rauna kao:

2

1 9 A 1 A 1 A 1 9 A 30 A
P s= P s P ( s i )=
+
+
+
=
3 4
3 4 6 4 6 4
24
i

P s T s ,

5A
Ts
s=
4
Srednju energija po bitu
2

5A
5 A2
T s
Ts
Es
4
4
5 A2
=
=
=
Ts
ldM
ld 4
2
8

rauna

kao:

datak
x

2
rf ( x )= et dt
0
+

1
Q ( x )=
e
2 x

ea x dx=

t
2

erfc ( x )=1erf ( x )

dt

2a

Q (x )=1Q(x)
+

dx= dx dx
a

dx=1 dx
A