Professional Documents
Culture Documents
UdKitabı PDF
UdKitabı PDF
(Bu kitap stanbul Bykehir Belediyesi Sanat ve Meslek Eitimi Kurslar (SMEK)nn bir kltr hizmeti olup cretsizdir.
Kitabn metin, grsel malzeme v.b. her trl yasal sorumluluu yazarlarna aittir. )
TEMEL UD ETM
TEMEL UD ETM
BAKANDAN...
Mzik insanolunun gnl telinden kan gzelliklerin,
sunmulardr.
TEMEL UD ETM
TEMEL UD ETM
NDEKLER
1. BLM / UD HAKKINDA
Mzrap ........................................................................................................ 17
Hseyni ark............................................................................................ 65
Ud Metodlar .............................................................................................18
Udiler ........................................................................................................... 18
Mahur ark............................................................................................... 74
Segh ark................................................................................................ 82
Kolonlar ve Sesler................................................................................... 30
Makam almalar................................................................................. 33
Buselik Perevi......................................................................................... 39
TEMEL UD ETM
3. Tril.......................................................................................................... 170
Krdili-Hicazkr ark...........................................................................128
A. kc Legato.................................................................................. 171
Hicazkr ark..........................................................................................138
4. BLM / KK ALBM
1 arpma .................................................................................................167
TEMEL UD ETM
NSZ
Trk mziinin en eski sazlarndan biri olan ud, gerek
olmutur.
gelmiti.
TEMEL UD ETM
TAVSYELER
salam olmaya balamas gerekmektedir. Bunun iin solfej
gereklidir.
uzak tutmalsnz.
TEMEL UD ETM
1. BLM
UD HAKKINDA
10
TEMEL UD ETM
UD SAZI HAKKINDA
Duygu ve dncelerin seslerle ifade edilmesi
olmutur.
baz
aratrmalarda
bugnk
Dou
grld2 anlatlmaktadr.
5.
renmekteyiz.
renmekteyiz.
Farkl corafyalarda farkl isimler alan bu saz
Eski Trklerde dini trenleri, aman, Kam ya da
TEMEL UD ETM
Araplara
gelen
Trklerden
5
aac
(aloexyion
emreder,
agallocum)
bylece
Ademin
nabz
ksmen
gemitir.
deierek
kullanlan
yapmcs
ve
saz
sradaki
kaynaklarda
yakn
biimde
alamasna
Farabinin Udu
adlandrlm olmasdr.
teli eklemitir.
Zamanla gerek teknede gerekse dier paralarnda incelik ve zerafet artm, ses kalitesi nem kazanmtr.
TEMEL UD ETM
Ud hakknda Farabiden sonra teferruatl bilgiyi
yaptrlarak kuvvetlendirilir.
10
adlar da zikredilir11.
yaygnlatn biliyoruz14.
eksenden balad iin hep tek sayda evirdikleri dilimler, genellikle maun, ceviz, paduk, vengi, nadiren de kele-
10.
11.
12.
13.
14.
TEMEL UD ETM
gvdeyle birletii (teknik adyla 'tiz nev') noktasnda
ses almaktr.
deki budaksz akam (ladin) aacndan kesilip uzunlamasna simetrik olarak ve 1-3 mm geniliindeki ok
TEMEL UD ETM
Bu iler yaplrken, ince zmparas yaplm olan gs,
kirlenmemesi iin ktla kaplanmtr. Artk sra cildadr.
nceki safhalarda sistreyle temizlenip muntazam
hle getirilmi olan tekne, sap ve burguluk, son olarak
eitli kalnlklarda zmparalarla defalarca ilem grerek
iyice przsz hle getirilir. ok aamal gomalak (veya
Gvde - Tekne
Kapak - Gs
Klavye - Sap
Burguluk
TEMEL UD ETM
Ud'un says 11 olan burgular abanoz, pelesenk,
15
gizliydi.
dnemde
Dou,
yetimi
baarl
ltyeler,
Orta
16
den-
TEMEL UD ETM
bir sonometre, bir elektronik akort cihaz ve birka ileme
2) ada 6 telli udda (ayn srayla): sol-re-la-mi-rela (Targan bu kaln Lay alaca paraya gre bazen kaln
Sol olarak da kullanmtr);
Mzrap:
tutkallayarak bir bask tablas yardmyla bunlar ses tahtasna hep birlikte yaptrmaktadrlar. Bu teknik zaman
lanld bilinmektedir.
landrd.
tir 17.
TEMEL UD ETM
Ud Metodlar:
bir frsattr.
konusu olmutur.
yapsndan
kaynakland
bir
gerektir.
sratli mzrap kullanrken falsosuz almay baarabilmitir. Bacanosun taksimlerinin notalar ve analizi
Glin Yahya
21
tarafndan neredilmitir.
tar18.
lkemizde Kadri enalar, Mutlu Torun, Onur
Akdou, erif Muhiddin Targan, Cinuen Tanrkorur ve
Glin Yahya gibi isimler kymetli birikimlerini metod
halinde neretmilerdir.
Udler:
Trkede ud alan kii anlamna gelen ud
kelimesinin yan sra nadir de olsa avvad dendiine raslamaktayz. Aratrmac Ayhan Sar birok kaynak tarayarak 15. yzyldan 20. yzyla kadar bilinen udilerin isimlerini tespit etmitir. Konuya merak olanlar bu almay
inceleyebilirler.19
TEMEL UD ETM
Nevres Bey
Msrl brahim
Fahri KOPUZ
(1873 - 1937)
(1872 - 1933)
(1882 - 1968)
(1867 - 1928)
Udi Afet
(1850 - 1922)
(? - 1930)
TEMEL UD ETM
Sedat ZTOPRAK
(1890 - 1947)
(1892 - 1962)
Cevdet KOZANOLU
(1896 - 1986)
erif L
(1899 - 1956)
Yogos BACANOS
(1900 - 1977)
Zeki DUYGULU
(1907 - 1973)
20
TEMEL UD ETM
Cahit GZKAN
(1911 - 1999)
Kadir ENALAR
(1912 - 1989)
Selahattin ERKSE
(1929 - ......)
(1932 - 1981)
Hsn COAR
Cinuen TANRIKORUR
21
(1938 - 2000)
TEMEL UD ETM
Yurdal TOKCAN
(1966 - ....... )
Serhan AYTAN
(1962 - ....... )
22
TEMEL UD ETM
2. BLM
TUTU ve PARMAK
EGZERSZLER
23
TEMEL UD ETM
Tutu Pozisyonlar
Udun doru tutu tekniklerinin fotoraflarn dikkatle inceleyerek
taklid ediniz. Saznz yanl tutarak, eitime balarsanz ileride
telafisi mmkn olmayan sonularla karlaabilirsiniz.
24
TEMEL UD ETM
Ak Tellerde almalar
25
TEMEL UD ETM
8
10
11
12
13
14
15
26
TEMEL UD ETM
16
17
27
TEMEL UD ETM
Ak Tellerde leme (Triole) almalar
Triole yani leme almalarnda st-alt-st ve st-st-alt olmak zere 2 farkl vuru teknii vardr. zellikle ikinci
tr vurular aadaki egzersizlerde grlecei zere farkl teller zerinde baslan notalarn icrasnda kullanlr.
28
TEMEL UD ETM
Ak Tellerde Es (Durma) almalar
Es yani sus iaretleri adndanda anlalaca zere susulacak yerleri belirtici iaretlerdir. aretin kullanld notann
deeri kadar susulur. Es iaretinden sonra gelen notalarn mzrap vuruluu l ierisindeki vuru sralamasn bozmadan
devam eder.
29
TEMEL UD ETM
Kolonlar ve Sesler
Aadaki emada, udda, elin konumuna gre, ilk iki pozisyonda basabilecei sesler gsterilmitir. Kartrlmamas iin,
yalnzca natrel (bemol ve diyezle deitirilmemi) seslerin ad verilmi, dierlerinin sadece yeri iaret edilmitir.
Yan kolonlar
Tututa alt
Kk eik
1. TEL
SOL
2. TEL
RE
3. TEL
LA
4. TEL
5. TEL
6. TEL
DO
LA
SOL
FA
DO
RE
FA
SOL
LA
DO
RE
FA#
SOL
LA
B
Tututa st
S
I
M
S
B
II
S
III
B
IV
Ana Kolonlar
Ad
Koma Deeri
Sembol
KOMA
BAKIYYE
K.MCENNEP
B.MCENNEP
TANN
ARTIK KL
12-13
30
Diyezi
Bemol
-----------
--------------
TEMEL UD ETM
Parmak Kombinasyon almalar
31
TEMEL UD ETM
10
11
12
13
32
TEMEL UD ETM
Makam almalar
Buselik Makam
Dura
= Dgah Perdesi
Gls
= Hseyni Perdesi
Seyri
= nici kcdr
Yedeni
Donanm
Dizisi
Genileme= Buselik makam simetrik olarak geniler. Yani karardaki dgahta buselik simetrik olarak muhayyerde buselik
olarak karmza kar.
Seyri = Genellikle Rast perdesi zerinde arghla balanr. Dgh perdesinde yedenli kaldktan sonra gl belirtilir. Gl
olan Hseyn perdesi zerindeki Krd Hicaz ve Uak 4'lleri gsterilerek yarm karar yaplr. Nevda Hicaz ve arghta
Nikriz enileriyle asma kallar gsterilir. Buselik makam dizisine dnlr ve yedenli tam karar yaplr.
33
TEMEL UD ETM
34
TEMEL UD ETM
10
11
12
35
TEMEL UD ETM
13
14
15
16
36
TEMEL UD ETM
17
18
19
20
37
TEMEL UD ETM
21
22
38
TEMEL UD ETM
Buselik Perevi
Usl: Muhammes
1.Hane
39
TEMEL UD ETM
Buselik Yrk Semai
Usl: Yrk Semi
40
TEMEL UD ETM
Buselik ark
Usl: Trk Aksa
Beste : akir Aa
41
TEMEL UD ETM
Rast Makam
Dura
= Rast Perdesi
Gls
= Neva Perdesi
Seyri
= kcdr
Yedeni
= Irak Perdesi
Donanm
Dizisi
= Rast perdesinde Rast 5'lisine Neva perdesinde Rast 4'lsnn eklenmesiyle olusur.
Genilemesi= Rast makam simetrik olarak genilemektedir. Kararda ki Yerinde rast 5lisi simetrik olarak gerdaniye de
rast 5lisi olarak kullanlr.
Seyri = Rast perdesinde balanlr. Rast 5'lisinin ve Yeghtaki Rast 4'lsnn seslerinde dolatktan sonra Neva perdesinde
yarm karar yaplr. Nevadaki Rast 4'ls ve daha az olarak Gerdaniye zerindeki Rast 5'lisinin inici namelerde Evi
perdesi yerine Acem perdesi kullanlr. Bu durumda Neva zerindeki Rast esnisi Buselik esnisine dnr. Rast 5'lisine
Nevada Buselik 4'ls eklenmesiyle oluan dizi Acemli Rast adn alr. Seyir esnasnda Rast'ta Rast, Segahta Segah, Dgahta
Uakli asma kallar yaplr. Yeden kullanlarak karara gidilir.
42
TEMEL UD ETM
43
TEMEL UD ETM
6
44
TEMEL UD ETM
10
11
12
13
45
TEMEL UD ETM
14
15
16
17
46
TEMEL UD ETM
Rast Perevi
Usl: Dyek
47
TEMEL UD ETM
Rast Saz Semaisi
Usl: Aksak Semi
48
TEMEL UD ETM
49
TEMEL UD ETM
Rast Yrk Semaisi
Usl: Yrk Semi
50
TEMEL UD ETM
Rast ark
Usl: Semi
51
TEMEL UD ETM
Uak Makam
Yedeni
= Rast Perdesi
Dura
= Dgah Perdesi
Donanm
Gls
= Neva Perdesi
Dizisi
Seyri
= kc
Seyri
52
TEMEL UD ETM
18
19
20
53
TEMEL UD ETM
21
22
54
TEMEL UD ETM
Uak Perevi
Usl: Devri Kebir
55
TEMEL UD ETM
Uak ark
Usl: Curcuna
56
TEMEL UD ETM
57
TEMEL UD ETM
Hseyni Makam
Dura
= Dgah Perdesi.
Gls
= Hseyni Perdesi.
Seyri
= nici kcdr
Yedeni
= Rast Perdesi.
Donanm
Dizisi
( )
Genilemesi = Hseyni makam tiz tarafta 2 farkl ekilde geniler. Gl yani Hseyni perdesindeki uak 4lsn, dizi
oluturmaya allarak muhayyerde buselik 5lisi olarak, yada yerindeki Hseyni 4lsn simetrik olarak muhayyerde
hseyni 4ls eklinde geniler.
Seyri
= Gl veya civarnda seyre balar. Diziyi oluturan 4'l ve 5'lilerde dolalarak Hseyni'de yarm karar
58
TEMEL UD ETM
4 0
59
TEMEL UD ETM
60
TEMEL UD ETM
Hseyni Saz Semaisi
Usl: Aksak Semai
61
TEMEL UD ETM
62
TEMEL UD ETM
Hseyni Yrk Semai
Usl: Yrk Semai
63
TEMEL UD ETM
64
TEMEL UD ETM
Hseyni ark
Usl: Aksak
65
Beste: erif li
Gfte: Mehmet Akif Ersoy
TEMEL UD ETM
66
TEMEL UD ETM
Mahur Makam
Dura
= Rast perdesi
Gl
= Mhur makam inici bir makam olmas sebebiyle 1. derece gl perdesi gerdaniye perdesi, 2. derece
= nicidir.
Yeden
= Gevet perdesidir.
Donanm
Dizisi
= Arel Ezgi sistemine gre rgh makamnn eddi olarak kabul edildiinden Rastta argah 4lsne, nevada
Genilemesi = nici makam olduundan dolay Mhur makam tiz durak stnde geniler. Yani gerdaniye zerinde
argahl olarak genileme yapar.
Seyir
= Tiz durak Gerdaniye evresinden balanlr. Bu perdede yarm kal yaplarak neva perdesine inilir ve
burada yarm kal yaplr. Daha sonra Hseyni perdesinde buselikli ve argah perdesinde argahl kalnarak yine durakta
yani rastta argah enisi kullanarak bitirilir.
67
TEMEL UD ETM
1
0 4 2 0
3 2 0 3
68
TEMEL UD ETM
69
TEMEL UD ETM
Mahur Perev
Usl: Dyek
70
TEMEL UD ETM
71
TEMEL UD ETM
Mahur Saz Semaisi
Usl: Aksak Semi
72
TEMEL UD ETM
5
73
TEMEL UD ETM
Mahur ark
Usl: Yrk Aksak
74
TEMEL UD ETM
Segh Makam
Seyri= kcdr.
perdeleri yazlr.
olumaktadr.
Genileme
= Segh makam kc bir makam olduundan dolay, pest tarafa yerinde uakl ve yerinde rastl ekilde
geniler.
Seyir
= Durak perdesi veya civarndan balanlr. Dizi seslerinde gezinildikten sonra Nev perdesinde yarm karar
yapar. Gerekli asma kallar yapldktan sonra yedenli olarak karar perdesi yani segah perdesinde bitirilir.
75
TEMEL UD ETM
76
TEMEL UD ETM
3
77
TEMEL UD ETM
Segh Perevi
Usl: Devr-i Kebir
78
TEMEL UD ETM
79
TEMEL UD ETM
Segh Yrk Semi
Usl: Yrk Semi
80
Beste: Ebu-Bekir Aa
TEMEL UD ETM
81
TEMEL UD ETM
Segh ark
Usl: Curcuna
82
TEMEL UD ETM
83
TEMEL UD ETM
Acemairn Makam
Dura
Gls
= nici bir makam olduundan 1. derece gl acem perdesidir, 2. derece gl ise argh perdesidir.
Seyri
= nicidir.
Yeden
Donanm
Dizisi
= argahta argh 4lsne acem airnda bir argh 5lisinin ilave edilmesiyle oluur.
Genileme
= Tiz tarafta simetrik olarak tiz durak acemde argh 5lisi, pest tarafta ise yine simetrik olarak kaba arghta
= Acem perdesi veya civarndan seyre girilir. Tiz durak acemde yarm kal yaplr. Daha sonra ikinci derece
gl olan argah perdesinde de yarm kal yaplr. Daha sonra nev perdesinde buselik dizili asma kal yaplr. Geleneksel
eserlere bakldnda muhakkak sab makamnda da kallar yapld grlmektedir.
84
TEMEL UD ETM
1
85
TEMEL UD ETM
5
86
TEMEL UD ETM
Acemairan Perev
Usl: Devr-i Kebir
87
TEMEL UD ETM
88
TEMEL UD ETM
Acemairan Saz Semaisi
Usl: Aksak Semai
89
TEMEL UD ETM
1
90
TEMEL UD ETM
Acemairan ark
Usl: Ar Aksak
91
Beste: Bimen en
TEMEL UD ETM
Hicaz Ailesi Makamlar
Hicaz Makam
Dura
= Dgah Perdesi
Gls
= Neva Perdesi
Seyri
= nici kcdr.
Yedeni
= Rast Perdesi
Donanm
Dizisi
Genilemesi = Durak altnda peste doru yeghta rast 5isi ile genilemektedir. Bylelikle yeghta bir rast makam dizisi
ortaya kmaktadr.
Seyir
= Durak veya gl civarnda seyre balar. Nevda Rast'l yarm karar yapar. Dier Hicaz ailesi makamlarna
= Dgah Perdesi
Gls
= Neva Perdesi
Seyri
= kc-Inici,Bazen kc
Yedeni
= Rast Perdesi
Donanm
Dizisi
= Dgah perdesi zerindeki Hicaz 4'lsne Neva perdesinde Buselik 5'lisinin eklenmesi ile oluur.
92
TEMEL UD ETM
Genilemesi = Simetrik olarak tiz durak muhayyer
perdesinde
Seyir
asma
kal
yaplr.
= Dgah Perdesi
Gl
= Hseyni Perdesi
Seyri
= nici-kcdr.
Yedeni
= Rast Perdesidir.
Donanm
Dizisi
Dura
= Dgah Perdesi
Gl
= Hseyni perdesi
Seyri
= nici- kcdr.
Seyri
Yedeni
Donanm
Dizisi
93
TEMEL UD ETM
Seyri
olur.
94
TEMEL UD ETM
4
95
TEMEL UD ETM
10
96
TEMEL UD ETM
Hicaz Hmayn Perevi
Usl: enber
97
TEMEL UD ETM
98
TEMEL UD ETM
99
TEMEL UD ETM
Hicaz Yrk Semi
Usl: Yrk Semi
100
TEMEL UD ETM
101
TEMEL UD ETM
Hicaz ark
Usl: Semi
102
TEMEL UD ETM
Nihavend Makam
Dura
= Rast perdesidir.
Gls
= Nev perdesidir.
Seyri
= nici kcdr.
Yeden
= Irak perdesidir.
Donanm
Dizisi
Genileme
= Tiz durakta ve durak altnda genilemeler gstermektedir. Tizdeki genileme nevdaki krdi 4ls
makam dizisi eklinde uzatlmak istenirse gerdaniyede buselikli bir genilemeye ihtiya vardr. ayet durak altnda ise
nev zerindeki hicaz enisi hicaz humyun makam dizisi eklinde aaya doru uzatlr. Bylece yeghta simetrik
bir genileme olmu olur. rnekte iki genilemeyi de ayn anda grmekteyiz.
Seyir
= Gl veya evresinden seyre girilir. Gl zerinde yarm kal yaplr. argahta buselikli ve hicazl ve
akabinde krdi zerinde nikrizli kallar yaplr. Dizinin genilemi alanlarn da gsterip, tekrar rastta buselikli kalla
tam karara gidilir.
103
TEMEL UD ETM
104
TEMEL UD ETM
105
TEMEL UD ETM
10
11
106
TEMEL UD ETM
12
13
14
15
107
TEMEL UD ETM
Mini Mini Bir Nihvend Perevi
Usl: Hafif
108
TEMEL UD ETM
Nihvend Saz Semisi
Usl: Aksak Semi
109
TEMEL UD ETM
110
TEMEL UD ETM
111
TEMEL UD ETM
112
TEMEL UD ETM
Nihvend Yrk Semi
Usl: Yrk Semi
113
TEMEL UD ETM
114
TEMEL UD ETM
115
TEMEL UD ETM
Nihvend ark
Usl: Yrk Semi
116
TEMEL UD ETM
KRDL-HCAZKR MAKAMI
Durak
= Rast perdesidir.
Gl
Seyri
= nicidir.
Dizisi
= Krdi makamnn rast perdesi zerindeki eddidir. Yani Rast perdesi stnde krdi 5lisinde nevda
Yeden
Donanm
Genilemesi = K.hicazkar makam inici makam olduun tiz tarafta yani gerdaniyede hicazl veya buselikli olarak
genilemektedir.
Seyir
= Tiz durak gerdaniye ve evresinden seyre girilir. Dizinin o blgedeki sesleri dolatktan sonra gerdaniye
zerinde yarm kal yaplr. Daha sonra 2. derece nev zerinde de yarm kal yaplr. Daha sonra dier seslerde gezinilerek
en son duraa gidilir ve rastta krdili bitirilir.
117
TEMEL UD ETM
1
118
TEMEL UD ETM
6
119
TEMEL UD ETM
120
TEMEL UD ETM
Krdli hicazkr Perevi
Usl: Muhammes
121
TEMEL UD ETM
122
TEMEL UD ETM
123
TEMEL UD ETM
Krdli hicazkr Saz Semisi
Usl: Aksak Semi
124
TEMEL UD ETM
1
125
TEMEL UD ETM
Krdli hicazkr Perevi
Usl: Aksak
126
TEMEL UD ETM
127
TEMEL UD ETM
Krdli-hicazkr ark
Usl: Aksak
128
TEMEL UD ETM
Hicazkar Makam
Dura
= Rast perdesidir.
Gls
Seyri
= nicidir.
Yedeni
= Irak perdesidir.
Dizisi
= Zirgleli hicaz makamnn rast perdesi zerindeki eddidir. Yani Rastta hicaz 5lisine nevda bir hicaz
Donanm
Genilemesi = Simetrik olarak gerdaniye perdesi zerindeki hicaz 5lisi ile buselik genilemektedir.
Seyir
= Tiz duraktan seyre girilir. Sesleri dolatktan sonra gerdaniyede yarm kal yaplr. Daha sonra
nevda
yarm kal yaplr. Bilumum seslerde dolalarak en nihayetinde rastta krd ekliyle braktk.
129
TEMEL UD ETM
1
130
TEMEL UD ETM
5
131
TEMEL UD ETM
10
132
TEMEL UD ETM
Hicazkr Perev
Usl: Muhammes
133
TEMEL UD ETM
Hicazkr Saz Semisi
Usl: Aksak Semi
134
TEMEL UD ETM
135
TEMEL UD ETM
Hicazkr Nak Beste
Usl: Lenk Fahte
136
TEMEL UD ETM
137
TEMEL UD ETM
Hicazkr ark
Usl: Dyek
138
TEMEL UD ETM
HZZAM MAKAMI
Dura
= Segh perdesidir.
Gls
= Neva perdesidir.
Seyri
= nici kcdr.
Yeden
= Krdi perdesidir.
Dizisi
= ie gemi iki farkl dizide mtevellit ortak bir diziye sahiptir; yerinde segah 5lisine evite hicaz
4lsnn eklenmesiyle oluan Arel sistemine gre hzzam makam dizisi ile Nevda kurulu hicaz humyun dizilerinin
birlemesi dahilinde ortaya kan bir diziye sahiptir hzzam makam.
Donanm
(2)
(1)
(4)
(3)
Genilemesi = Hzzam makam yaps gerei tiz taraflarda genilemeye ihtiya duymamtr. Pest taraflarda dgha
doru karcar makam, rasta doru ise B.suzinak makam eklinde genileme kaydetmitir.
Seyir
= Hzzam 5lisinden seyre girilir. Dizi sesleri dolalarak nev perdesi zerinde hicazl yarm kal yaplr.
Daha sonra tiz durakta, evite, argahta, dgahta asma kallar yaplarak segah perdesinde yedenli olarak hzzaml
karar verilir.
139
TEMEL UD ETM
140
TEMEL UD ETM
141
TEMEL UD ETM
Hzzm Perevi
Usl: Devr-i Kebir
142
TEMEL UD ETM
143
TEMEL UD ETM
144
TEMEL UD ETM
Hzzm Saz Semaisi
Usl: Aksak Semai
145
TEMEL UD ETM
146
TEMEL UD ETM
147
TEMEL UD ETM
Hzzam ark
Usl: Aksak
148
Beste: Bimen en
TEMEL UD ETM
KARCIAR MAKAMI
Dura
= Dgh perdesidir.
Gls
= Nev perdesidir.
Seyri
= nici kcdr.
Yedeni
= Rast perdesidir.
Dizisi
Donanm
Genilemesi = Nev zerindeki hicaz enisi, hicaz uzzal makam eklinde uzatlr. zellikle de tiz segh inici namelerde
farkl olduundan nev zerinde ortalama bir hicaz ailesi makam dizileri kmaktadr.
Seyir
= Nev perdesi veya civarndan seyre girilir. Bu perdede yarm kal yaplr. eitli perdelerde asma kallar
149
TEMEL UD ETM
1
150
TEMEL UD ETM
151
TEMEL UD ETM
Karcar Perevi
Usl: ifte Dyek
152
TEMEL UD ETM
Karcar Saz Semisi
Usl: Aksak Semi
153
TEMEL UD ETM
1
154
TEMEL UD ETM
Karcar Keke
Usl: Aksak
155
TEMEL UD ETM
Karcar ark
Usl: Yrk Aksak
Beste: smet Aa
156
TEMEL UD ETM
MUHAYYER MAKAMI
Dura
= Dgah perdesidir.
Gls
Seyri
Yedeni
= Rast perdesidir.
Donanm
Dizisi
nicidir.
Genilemesi = Simetrik bir genilemeye sahiptir. Tiz durak muhayyerde Hseynili geniler. Bazende Hseyni zerindeki
uak 4ls dizi eklinde uzatlarak yine muhayyerde bu sefer buselikli bir genileme sz konusu olur.
Seyir
= nici bir makam olduu iin tiz durak muhayyerden veya civarnda seyre balanlr. Muhayyerde buselikli
ve Hseynili kallar yaplr. Gl Hseyni perdesinde yarm kararl kal yaptktan sonra nevada rastl, Hseynide
uakl, yerinde seghl kallar yaparak dghta tam karar yapar.
157
TEMEL UD ETM
1
158
TEMEL UD ETM
159
TEMEL UD ETM
7
160
TEMEL UD ETM
Muhayyer Perevi
Usl: Devr-i Kebir
161
TEMEL UD ETM
162
TEMEL UD ETM
Muhayyer Saz Semisi
Usl: Aksak Semi
163
TEMEL UD ETM
164
TEMEL UD ETM
Muhayyer ark
Usl: Aksak
165
TEMEL UD ETM
3. BLM
SSLEME TEKNKLER
166
TEMEL UD ETM
SSLEME TEKNKLER
1.ARPMA
Mzik sslemelerinin en bata gelenlerindendir. l
yazlr.
g
1
Bu arpmalar alt mzrapla vurulur. Ve mmkn olduu srece abuk hzla yaplmas gerekmektedir.
167
TEMEL UD ETM
AYNI SES ARASINDA ARPMA EGZERSZ
Bu egzersizde rprizlerin ok yaplmasna ve temiz ses kartlmasna dikkat edilmesi gerekmektedir.
NC K SES ARASINDA
168
TEMEL UD ETM
b) Deerini kendinden sonra gelen notadan alma ekli
Hzl ve temiz yapmak gerekmektedir. Bu arpma notalar kuvvetli zamana denk geldii iin st mzrapla vurulur.
169
TEMEL UD ETM
2. GRUPETTO ( NOTA)
yada drt kk notayla yazlr. Kendinden nce gelen notann zamanndan alr. Musikimizde lvta ve tanbur
mzrab eklinde bilinir. Mzrap vuruluu alt-st-alt eklidedir. Bazen st-alt-st de tercih edilebilir.
3. TRL
zerine konulan notay bir sonraki notayla ardarda hzl ve eit deerlerle tekrarlamak demektir. areti tr eklindedir.
Mzrap vurulu ekli st-alt eklinde btn notalara vurulur veya ilk notaya vurulup geri kalanlar mzrapsz bal
ekilde icra edilir.
170
TEMEL UD ETM
4. LEGATO ALIMALARI
Bal notalar anlamna gelmektedir. Bir nceki sese legato yaplacak nota mzrapsz sadece parmak basks ile yaplr.
kc ve inici legatolarn icra ekilleri biraz farkllk gsterir.
A) IKICI LEGATO
a) LK NOTA AIK TELDE OLURSA: Ak teldeki ilk nota mzrapla vurulduktan sonra legato notas parmakla
serte basarak kartlr. Legato yapacak parma klavyeden fazla uzaklamamas gerekmektedir.
b) LK NOTA KAPALI TELDE OLURSA: Mzrap vurulu ekli bir nceki konu ile ayndr.
171
TEMEL UD ETM
B) NC LEGATO
lk nota mzrap vurulduktan sonra legato notas parmakla teli aaya ekerek kartlr.
2 1
2
1
4 1
3 2
6
4
4 3
4 3
3 2
2
*
*
4 2
4 2
*
1
4 1
*
2
*
4
4 1
*
4
*
3
2 1 2
4 3
*
172
3
*
TEMEL UD ETM
5. AJELTE EGZERSZLER
Bu tekniklerde ama sratli almlarda notalarn doru, temiz ve anlalr ekilde duyulmasdr.
A) HIZLANMA TEKNKLER
1
173
TEMEL UD ETM
B) POZSYONLARDA HIZLI GE
2 1
174
TEMEL UD ETM
6.POZSYON DEM ALIMALARI
A) ARPMASIZ POZSYON DEM
1
175
TEMEL UD ETM
B) ARPMALI POZSYON DEMLER
1
176
TEMEL UD ETM
C) ki telde 3l, 6l ve 10lu pozisyon deiimleri.
LLERLE POZSYON DEM
1
177
TEMEL UD ETM
4. BLM
KK ALBM
178
TEMEL UD ETM
Hseyni Oyun Havas
Usl: Nim Sofyan
een Kz
179
TEMEL UD ETM
ehnaz Longa
Usl: Sofyan
180
TEMEL UD ETM
181
TEMEL UD ETM
Nihavend Longa
Usl: Nim Sofyan
182
TEMEL UD ETM
183
TEMEL UD ETM
argah Sirto
Usl: Msemmen
184
TEMEL UD ETM
Sultani-Yegh Sirto
Usl: Nim Sofyan
185
TEMEL UD ETM
186
TEMEL UD ETM
Rast Saz Eseri
Usl: Yrk Semi
(Ondrtl)
187
TEMEL UD ETM
188
TEMEL UD ETM
Nikriz Longa
Usl: Nim Sofyan
189
TEMEL UD ETM
Hicaz Mandra
Usl: Devri-i Turan
190
TEMEL UD ETM
191
TEMEL UD ETM
YAZARLAR HAKKINDA
Ersin ERSAVA
1978 senesinde stanbul'da dodu. lkokul tahsilinden sonra 1990da T Trk Musikisi Devlet Konservatuarna girdi.
Ortaokul, lise ve niversite eitimini burada tamamlayarak 2002 senesinde mezun oldu. renimi srasnda bata Udi
Serhan Aytan olmak zere Erol Sayan, Aleddin Yavaa, etin Krk ve ehnaz Uurel gibi birok deerli hocalardan
istifade etti. 2002 ylndan itibaren SMEK ats altnda ud usta reticisi olarak grev ald. 2005 ylnda Relaxation Music
With Turkish Instruments serisinde yer alan ilk solo albm niteliindeki Sabah albm kt.
brahim KARAROLU
1981 ylnda stanbulda dodu. Eyp Musiki Cemiyetinde mzik eitimine balad. SMEKte 1997 1998 yllar arasnda
Yurdal Tokcann rencisi oldu. Serhan Aytan ve Mehmet Emin Bitmezden ders ald. T Trk Mzii Devlet Konservatuar
temel bilimler blmnden mezun oldu. SMEKte iki yldr ud usta reticisi olarak grev yapyor.
KAYNAKA
1. Torun, Mutlu., 1993, Ud Metodu-Gelenekle Gelecee- alar Yaynlar, STANBUL
2. zkan, smail Hakk., 2006, ztuna, Ylmaz., 1990, Byk Trk Musikisi Ansiklopedisi, Kltr Bakanl, ANKARA
4. Targan, erif Muhiddin., 1995, Ud metodu, Gkhan Matbaas, STANBUL
5. Aytan, Serhan., K.B Devlet Korosu Sanats, Ud Dersleri Notlar.
6. Gazimihal, Mahmud Ragp., 1960, Msiki Szl, STANBUL
192