You are on page 1of 144

giri sayfalar 2012:kanun 1. nite 02.04.

2012 12:34 Page I

GZEL SANATLAR VE SPOR LSELER

TRK VE BATI MZ ALGILARI

BALAMA DERS KTABI


9. SINIF

YAZARLAR
Ali Kazm AKDA
etinTUNCER

DEVLET KTAPLARI
NCBASKI
............................., 2012

giri sayfalar 2012:kanun 1. nite 02.04.2012 12:34 Page II

MLL ETM BAKANLII YAYINLARI ......................................................................................................: 4761


DERS KTAPLARI DZS............................................................................................................................: 1377
12......Y.0002.3925

Her hakk sakldr ve Mill Eitim Bakanlna aittir. Kitabn metin soru ve ekilleri
ksmen de olsa hibir surette alnp yaymlanamaz.

Editr

: Naci MADANOLU

Dil Uzman

: Mediha ACAR

Program Gelitirme Uzman

: M. Hilmi AKBULUT

lme ve Deerlendirme Uzman

: smail GNDAY

Rehberlik Uzman

: Meral PARLAR

Grsel Tasarm

: Fruzan MEK

ISBN 978-975-11-3318-2

Mill Eitim Bakanl, Talim ve Terbiye Kurulunun 07.07.2009 gn ve 85 sayl karar ile
ders kitab olarak kabul edilmi, Destek Hizmetleri Genel Mdrlnn 19.03.2012 gn ve
3398 sayl yazs ile nc defa 570 adet baslmtr.

ATATRK'N
GENLE HTABES
Ey Trk genlii! Birinci vazifen, Trk istikllini, Trk
cumhuriyetini, ilelebet, muhafaza ve mdafaa etmektir.
Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegne temeli budur. Bu
temel, senin, en kymetli hazinendir. stikbalde dahi, seni, bu
hazineden, mahrum etmek isteyecek, dahil ve haric,
bedhahlarn olacaktr. Bir gn, istikll ve cumhuriyeti mdafaa
mecburiyetine dersen, vazifeye atlmak iin, iinde
bulunacan vaziyetin imkn ve eraitini dnmeyeceksin!
Bu imkn ve erait, ok nmsait bir mahiyette tezahr
edebilir. stikll ve cumhuriyetine kastedecek dmanlar,
btn dnyada emsali grlmemi bir galibiyetin mmessili
olabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatann, btn kaleleri zapt
edilmi, btn tersanelerine girilmi, btn ordular datlm
ve memleketin her kesi bilfiil igal edilmi olabilir. Btn bu
eraitten daha elm ve daha vahim olmak zere, memleketin
dahilinde, iktidara sahip olanlar gaflet ve dallet ve hatt
hyanet iinde bulunabilirler. Hatt bu iktidar sahipleri ahs
menfaatlerini, mstevlilerin siyas emelleriyle tevhit edebilirler.
Millet, fakr u zaruret iinde harap ve btap dm olabilir.
Ey Trk istikbalinin evld! te, bu ahval ve erait iinde
dahi, vazifen; Trk istikll ve cumhuriyetini kurtarmaktr! Muhta
olduun kudret, damarlarndaki asl kanda, mevcuttur!

..

MUSTAFA KEMAL ATATURK

giri sayfalar 2010:kanun 1. nite 15.04.2010 08:39 Page VI

giri sayfalar 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 09:08 Page VII

NDEKLER
RENME ALANI: TANIMLAMA, ZMLEME VE PERFORMANS
1.
NTE

BALAMA ALMADA TEMEL DAVRANILAR


1. Doru Duru ve Oturu Kurallar ..................................................................................4
Okuma Metni (Atatrkn Huzurunda) ..........................................................................7
2. Balamada Doru Tutu................................................................................................8
Okuma Metni (Atatrk ve ocuk oban) ....................................................................22
lme ve Deerlendirme almalar ..........................................................................23

2.
NTE

DZ, ETT VE POZSYONLAR


1. Mzrap Teknii, Ett ve Egzersizler ..............................................................................25
Okuma Metni (Aklk Geleneinde Atma ve Lebdemez) ........................................42
lme ve Deerlendirme almalar .........................................................................43

RENME ALANI: BALAMA ALIM TEKNKLER


1.
NTE

MIZRAP TEKNNN UYGULANI BM


1. Mzrap Tekniinde Sa Elin Pozisyonu ve Mzrap Tekniinin Uygulan Biimi .............46
Okuma Metni (Halk Mzii-Yerel Mzik) ......................................................................69
lme ve Deerlendirme almalar ........................................................................71

2.
NTE

EL TEKNNN UYGULANI BM
1. El Tekniinde Sa Elin Konumlandrlmas ve El Tekniine Giri ..................................73
Okuma Metni (Bir Halk Mzii Duayeni) .....................................................................76
2. Parmak Vurma Teknii ve Eserlerde Uygulan............................................................77
Okuma Metni (telli Sazn stad Ramazan Gngr) ................................................90
3. Pene (elpe) Teknii ve Eserlerde Uygulan..............................................................91
Okuma Metni (Bir Yaren zay Gnlm) ......................................................................94
4. Tel ekme Teknii ve Eserlerde Uygulan ................................................................101
lme ve Deerlendirme almalar .......................................................................114

3.
NTE

MIZRAP TEKN ESER ALIMALARI


1. Mzrap Tekniinin Eserlerde Uygulan ve rnek Eserler ...........................................116
Okuma Metni (Uzun nce Bir Hayat) .........................................................................120
lme ve Deerlendirme almalar .......................................................................121

4.
NTE

EL TEKN ESER ALIMALARI


1. El Teknii al Biimlerinin Eserlerde Uygulan ve rnek Eserler ...........................123
lme ve Deerlendirme almalar .......................................................................129

giri sayfalar 2010:kanun 1. nite 15.04.2010 08:39 Page VIII

giri sayfalar 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 09:08 Page 1

KTABIMIZI TANIYALIM
Konu
Bu blm ilenecek konu adlarn gsterir.

>

Hazrlk
Bu blm, yeni bilgilerin renilmesi
amacyla n bilgilerin harekete geirilmesini,
konuyu sezdirmeyi amalar.

>

Hazrlk almalar
1. alg olarak neden balamay tercih ettiinizi syleyiniz.

Aratralm
Okul d etkinlikler iin snfa getirilecek
aratrma ve materyalleri ierir. Bu blm, bir
nceki derste retmen ve renciler tarafndan birlikte mutlaka incelenmelidir.

Tanmlama-zmleme-Uygulama

>

Dersin sorular ve etkinlikler araclyla


ilendii, konuya ynelik renilenlerin
uyguland blmdr.

>

Etkinlik

>

Snf iinde rencilerin konuya ynelik etkin


katlmnn saland blmdr.

Okul D Etkinlik
nceden hazrlk yaplarak snf iinde, derse
etkin katlm iin gereken sreci kapsar.

Dikkat
Yaplan almaya ynelik dikkat edilmesi
gereken noktalar belirtir.

Okuma Metni
Konuya veya etkinlie
metinlerini belirtir.

ynelik

okuma

>
>
>

l El tekniinin uygulan biimleri hakknda aratrma yapnz.


Aratrma sonularn arkadalarnzla tartnz (1. etkinlie yneliktir.).

Tanmlama

zmleme

Uygulama

2. Etkinlik
l Aadaki fotoraflardan hangisinin doru oturua rnek olabileceinin nedenleriyle syleyiniz.

1. Etkinlik
l st snflardaki balama rencilerinin, balama alarken oturu,
duru, tutu ile el ayak pozisyonlarn gzlemleyiniz.

Altrmalarn A, B, C blmlerinin ayry ayr ve yava tempoda alnz.

Okuma Metni
Atatrkn Huzurunda
Zaferden sonra Atatrkn stanbula gelileriydi.

lme ve Deerlendirme almalar


rencilerin, nite ile ilgili rendiklerini
oktan semeli, boluk doldurmal, doruyanl, eletirmeli ve ak ulu sorularla
deerlendirilmelerine ynelik blmdr.

>

lme ve Deerlendirme almalar


A. Aadaki ifadelerde bo braklan yerleri doldurunuz.

1. alg tutuunun yanl olmas .................................olumsuz etkiler.

Aklama
rn Dosyas: rencilerin, etkinlik ve yapm
olduu aratrmalardan seerek saklad rnlerin
yerletirildii dosyadr. Ayrca retmenin sre
deerlendirmesinde kullanaca bir materyaldir.

1.
2.
3.
4.

Ek
Ek
Ek
Ek

:
:
:
:

z Deerlendirme Formu: Her konu sonunda rencinin kendisini deerlendirmesi iin konulmutur.
renci Gzlem Formu: Yaplan etkinliklerde her bir rencinin retmen tarafndan deerlendirilmesi iin konulmutur.
Akran Deerlendirme Formu: lgili blmlerde rencinin arkadalarn deerlendirmesi iin konulmutur.
Tutum lei: Balama program ile ilgili tutumlar lmek iin hazrlanmtr.

1. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 09:59 Page 2

RENME ALANI
TANIMLAMA
ZMLEME
VE
PERFORMANS

1. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:00 Page 3

1. NTE
BALAMA ALMADA TEMEL
DAVRANILAR
1. Doru Duru ve Oturu Kurallar
2. Balamada Doru Tutu

1. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:00 Page 4

1. DORU DURU VE OTURU KURALLARI

Hazrlk almalar
1. alg olarak neden balamay tercih ettiinizi syleyiniz.
2. algnzla ilgili hedeflerinizi anlatnz.
3. Balamann teknik yaps ve zelliklerinden bildiklerinizi syleyiniz.
4. Balama alan insanlarn nasl oturmas ve durmas gerektii konusunda dncelerinizi syleyiniz.

Tanmlama

zmleme

Uygulama

1. Etkinlik
l st snflardaki balama rencilerinin, balama alarken oturu, duru, tutu ile el ve ayak
pozisyonlarn gzlemleyiniz.
l Gzlemleriniz sonunda ulatnz sonular snfta arkadalarnzla paylanz.

2. Etkinlik
l Aadaki fotoraflardan hangisinin doru oturua rnek olabileceini nedenleriyle syleyiniz.

1. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:00 Page 5

3. Etkinlik
l Balamann doru biimde tutuluunda sa el nasl konumlandrlmaldr gsteriniz.

4. Etkinlik
l Aadaki fotoraflardan hangisinde sa elin doru konumlandrldn nedenleriyle aklaynz.

5. Etkinlik
l Sa elin konumlandrlmasn da gz nnde bulundurduunuzda aadaki resimlerden hangisi
mzrabn (tezene) doru tutuuna rnektir.

6. Etkinlik
l Balamann doru tutuluunda sol elin nasl konumlandrlacan syleyiniz.

1. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:00 Page 6

7. Etkinlik
l Aadaki fotoraflardan hangisinin sol elin doru konumlandrlmasna rnek olduunu uygulamal
olarak gsteriniz.

8. Etkinlik
l rendiiniz duru, tutu ve oturu kurallarn doru uygulayp uygulamadnz ayna karsnda
alarak kontrol ediniz. Yaptnz bu almay retmeninizle paylanz. retmeninizin uyarlar dorultusunda eksikliklerinizi gideriniz.

9. Etkinlik
l Kendinizi bir arkadanzla birlikte, karlkl olarak oturu, duru ve tutu kurallarna uygun biimde
konumlandrnz. Bu konumlandrma nda birbirinizi aadaki tabloya gre deerlendiriniz.

Akran Deerlendirme
ltler
Duru ve oturu kurallarnn doru uygulanmas
Sa elin konumlandrlmas
Sol elin konumlandrlmas

Eksiksiz

Eksiklikler var

Yanl

1. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:00 Page 7

Okuma Metni
Atatrkn Huzurunda
Zaferden sonra, Atatrkn stanbula ilk gelii
1927 Temmuz ayna rastlamaktadr.
Zamann nl yazarlarndan Ahmet Rasim Bey,
Tanburac Osman Pehlivanla beni, bir akam
Dolmabahe Sarayna gtrmt. Anadoludan
stanbula tahsile gelmi 17- 18 yalarnda bir gentim. Ahmet Rasim Bey, beni Kadky ark Muskisi
Cemiyetinden tanyordu. Balama aldm da
bildii iin Atatrke beni de dinletmek istemiti.
O akam byle sekin bir toplantya ilk kez girmi olmann hele Atatrk gibi gnlmzde yceliini hissettiimiz byk bir insann huzurunda bulunmann ar heyecan iinde, salona girdiimde,
uzun yemek masasnn ba tarafnda oturan Atatrk yreim arparak selamladm. Ban hafife
eerek selammz ald.
Kaamak baklarla Atatrke bakyordum. Son
derece hareketli mimiklerle konuuyordu. Ne
konutuunu, aradaki mesafe dolaysyla pek duymuyordum. Bir ara gz bize iliti, yerinden kalkt,
bize doru geldi, ayaa kalkarak tzimle selamladk.
Ahmet Rasim Bey, beni takdim etti:
Efendim, Anadolu saz alyor, istidatl bir
gen.
Atatrk, hafif bir glckle elini uzatt. Sayg ile
elini ptm, eli scak ve yumuakt. Biraz tede bir
koltua oturdu. Tanburac Osman Pehlivann
ustalkla alp okuduu birka Rumeli trksnden
sonra, Ahmet Rasim Beyin bir iaretiyle bir zeybek
havas aldm. Atatrk, ayn havay bir kere daha
almam istedi. Tekrar aldm, bitirdikten sonra,
ayaa kalkt, yanmza geldi. Bana hitap ederek:
Gzel alyorsun, dedi. Bu saz nerede
rendin?
Safranboluda rendim efendim.
Sen oral msn?
Evet efendim.
stanbula niin geldin?
Tahsil iin geldim efendim.
Ne tahsil edeceksin?

Dii okuluna girdim. Trkiyat Enstitsne


(Trkoloji) ve konservatuvara da devam ediyorum
efendim.
O iyi ite, sanat bilgi ile techiz etmekte fayda
vardr. Heyecanm, yava yava geiyordu.
Artk iyice almtm. Bu byk insann, etrafna ferahlk veren yumuak bir havas vard. Belli ki,
beni imtihan ediyordu. Sfiyne cevaplar veriim,
houna gitmi olacak ki, hafif bir glckle beni
dinliyordu.
Atatrkn konu ile ilgilenmesi, hele saz alm
beenmesi, iime bir ferahlk vermi, cesaretimi
artrmt. Bir bozlak aya yaparak oyun havasna
baladm.
Bitirdikten sonra, saz kendisine vermemi istedi,
ald, tellerine bir iki dokundu ve hi unutamadm
u szleri syledi:
Gen arkadama teekkr ederim, bize
Anadolunun gzel havasn getirdi. Beyler, bu bir
Trk sazdr. Bu kk sazn barnda bir milletin
kltr dile geliyor. Bir milletin kltr ve sanat
hareketlerini ve seviyesini, mill geleneklere bal
kalarak, medeni dnyann kendisine ayak uydurmaya mecbur olduumuzu unutmamalyz, bunu
bu vesileyle sylemekten memnunum. Bu kk
sazn barndan kopan nameleri, bu istikamette
gelitirmeye ve deerlendirmeye kymet ve ehemmiyet verilmelidir.
Ancak sonradan not edebildiim kadaryla,
Atatrkn bu szlerini; ada Trk mziinin
oluturulmasnda halk mzii kaynaklarndan
yararlanmann gerektiine bir iaret olarak yorumlam, bu byk insann, askerlik dehas ve byk
devlet adaml vasflar yannda, mill kltr ve
sanatla ilgili gr ufkunun ne derece geni
olduuna ve zevk stnlne hayran olmutum.
http://www.kultur.gov.tr
(Sadeletirilmitir.)

1. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:00 Page 8

2. BALAMADA DORU TUTU

Hazrlk almalar
1. Deiik meslek gruplarnda yaplan ie gre bedenin doru konumlandrlmasnn nemini rnekler
vererek anlatnz.
2. Balama sanatlarnn balama alarken; oturu, duru ve tutularn dikkatlice izleyiniz.
3. Enstrman tutuunun icray ne ekilde etkileyebileceini aratrnz. Aratrma sonularn arkadalarnzla
paylanz.

Aratralm
Bilgi Notu
l Balamaya zg tekniklerin notasyonda hangi iaretlerle temsil edildiini aratrnz (1. etkinlie yneliktir.).
l Balama dzeninin genel zelliklerini ve balama dzeninde tellerin hangi seslere akort edildiini aratrnz
(4. etkinlie yneliktir.).
l Balama dzeni akort biiminde 1, 2, ve 3. tellerde perdelerin nasl isimlendirildiini aratrnz (5. etkinlie
yneliktir.) .
l Balama alarken sol el parmaklarnn nasl konumlandrlmas gerektiini aratrnz (6.etkinlie yneliktir.).

Tanmlama

zmleme

Uygulama

1. Etkinlik
l Balamaya zg teknik iaretleri emalandrarak snf panosunda sergileyiniz.

2. Etkinlik
l Edindiiniz bilgilerden hareketle mzrap ynlerini, tel ve parmak numaralarn gsteren iaretlerin,
aadaki rneklerden hangisinde doru olarak verildiini gsteriniz.

Tel numaras
Mzrap yn

Parmak numaras

1. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:00 Page 9

3. Etkinlik
l Edindiiniz bilgilerden hareketle balama dzeninin akort biimi aadaki emalardan hangisinde
doru olarak verilmitir? Nedenleri ile aklaynz.

4. Etkinlik
l Edindiiniz bilgilerden hareketle balama dzeninde tellerin hangi seslere akort edildiini algnzn
zerinde uygulamal olarak gsteriniz.

5. Etkinlik
l Aadaki emalarn hangisinde balama dzeni perde sralan doru olarak verilmitir? emann
doruluunu deerlendiriniz.

1. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:00 Page 10

6. Etkinlik
l Aratrmalarnz gz nnde bulundurduunuzda aadaki fotoraflardan hangisinde sol el parmak
numaralarnn doru olarak gsterildiini nedenleriyle syleyiniz.

3
2

2
1

7. Etkinlik
l Bo tellerde dzenlenmi aadaki mzrap altrmalarn algnzla seslendiriniz. Bu altrmalar belirtilen metronom deerlerinde alarken mzrap ynlerini doru uygulayp uygulamadnz kontrol ediniz.

Altrmalarn A, B, C blmlerini ayr ayr ve yava tempoda alnz.


Blmler pekitirildikten sonra altrmay btn olarak seslendiriniz.

1. Altrma

q =60

10

1. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:00 Page 11

Btn altrmalar metronom ile alnz. Metronom


hzn retmeninize danarak belirleyiniz.

2. Altrma

q =60

Altrmalarda bulunan benzer motiflerden mzrap


ynleri ayn olanlarn mzrap ynleri tekrar yazlmamtr.

3. Altrma

q =60

11

1. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:00 Page 12

4. Altrma

q =60

8. Etkinlik
l Sol el parmak numaralarnn uygulanyla ilgili altrmalar belirtilen metronom deerlerinde alnz.

1. Altrma

q =72

12

1. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:00 Page 13

2. Altrma

q =72

13

1. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:00 Page 14

3. Altrma

q =72

4. Altrma

q =60

14

1. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:00 Page 15

Aadaki altrmalar arpmalara dikkat ederek alnz. arpmalar dengeli ve temiz seslendirene
kadar srekli olarak alnz (V : Sol el arpma iareti,
: Sol el ekme iareti).

5. Altrma

q =50

15

1. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:00 Page 16

6. Altrma

q =50

16

1. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:00 Page 17

7. Altrma

q =50

17

1. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:00 Page 18

9.Etkinlik
l Sol el parmaklarnn konumlandrlmas ile ilgili dzenlenmi aadaki dizi altrmalarn, belirtilen
metronom deerlerinde alnz.

1. Altrma

q =60

18

1. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:00 Page 19

2. Altrma

q =60

19

1. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:00 Page 20

3. Altrma

q =60

20

1. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:00 Page 21

4 . Altrma

q =80

5. Altrma

q =80

21

1. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:00 Page 22

6. Altrma

q =80

Verilen altrmalarn belirtilen metronom deerlerinde, srekli


ve belirli bir disiplin dhilinde allmas gerekir.

Okuma Metni
Atatrk ve ocuk oban
Atatrk, Antalyaya gidiyordu. O srada talyan
Biis... biis, diye bard.
diktatr Musolini abuk sabuk nutuklarnda,
Gen oban bundan hibir ey anlamamt.
Trkiyeyi de hedef alyordu.
Atatrk izah etti:
Yolda mola verildii bir srada, uzaktan bir trk
Biis demek, beendik, bir daha syle, tekrar et
sesi Atatrkn ilgisini ekmiti. Etraf aradlar, demektir.
trky bir oban sylyordu. oban getirmeleri
oban trky tekrarlad. O zaman Atatrk,
iin emir verdi, getirdiler. ocuk yan henz gemi cebinden bir elli lira kard obana verdi. oban
gen obana Atatrk:
paraya bakt ve memnun bir tavrla:
Trky sen mi sylyorsun? diye sordu.
Biis... biis, diye bard.
oban:
Atatrk, bu zeki hareket ve cevap karsnda o
Evet, deyince:
kadar memnun oldu ki bir elli liralk daha karp
Sesin ok gzel, okuman da fena deil. Burada verdi ve yanndakilere:
da syle de dinleyelim.
mkn olsayd da, Musolini u sahneyi grseyGen oban nazlanmadan, yadrgamadan di ve cevab iitseydi, hangi millete nutuk sylediini
balad: Demirciler demir der tun olur. trk anlard.
bitmiti. Atatrk ellerini rpt, alklad ve yksek
http://www.kultur.gov.tr
sesle:

22

1. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:00 Page 23

lme ve Deerlendirme almalar


A. Aadaki ifadelerde bo braklan yerleri doldurunuz.
1. alg tutuunun yanl olmas .. olumsuz etkiler.
2. Mzrap tutuunun yanl olmas ............ sebep olur.
B. Aada verilen 3 ve 4. sorularn doru cevabn bulunuz.
3. Parmak numaras, tel numaras ve mzrap ynleri ile ilgili olarak aadaki yarglardan hangisi yanltr?
A) Parmak numaras dizein altna yazlr.
B) Tel numaras dizein zerine yazlr.
C) Mzrap ynleri dizein zerine yazlr.
D) Parmak numaras dizein zerine yazlr.
E) Mzrap ynleri ok iareti ile gsterilir.
4. Aadakilerin hangisinde sol el parmaklarnn numaralandrlmas doru olarak verilmitir?
A) Baparmak1, iaret parma2, orta parmak3, yzk parma4, sere parmak5
B) Baparmak4, iaret parma3, orta parmak2, yzk parma1, sere parmak5
C) Baparmak5, iaret parma1, orta parmak2, yzk parma3, sere parmak4
D) Baparmak5, iaret parma4, orta parmak3, yzk parma2, sere parmak1
E) Baparmak3, iaret parma4, orta parmak2, yzk parma1, sere parmak5
C. Aadaki sorular cevaplaynz.
5. zlediiniz balama sanatlarnn duru, tutu ve oturu kurallarna uygun davranp davranmadyla ilgili
neler syleyebilirsiniz?
6. alg alarken doru oturu ve tutuun beden sal asndan nemi nedir?

23

2. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:22 Page 24

2. NTE
DZ, ETT VE ALITIRMALAR
Mzrap Teknii, Ett ve Egzersizler

24

2. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:22 Page 25

MIZRAP TEKN ETT VE EGZERSZLER

Hazrlk almalar
1. Halk mzii repertuvarnda kullanlan dizileri aratrnz. Aratrma sonularn arkadalarnzla paylanz.
2. Balama repertuvarna ait, bildiiniz eserlerin hangi dizilerle yaplandrldn syleyiniz.
3. Dizi ve altrmalar dzenli biimde almak enstrman almay nas etkiler?
4. Dizi ve altrmalar metronomla almann nemini nedenleriyle aklaynz.

Tanmlama

zmleme

Uygulama

1. Etkinlik
l 1. nitede altnz altrmalar tekrar ederek yeni altrmalar iin performans hazrl yapnz.

2. Etkinlik
l Edindiiniz bilgilere gre aadaki dizilerin mzrap ynlerini ve parmak numaralarn yazm kurallarna dikkat ederek uygun yerlere yaznz. Yazdnz iaretlerin doruluunu deerlendiriniz.

25

2. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:22 Page 26

3.Etkinlik
l Aadaki arpma altrmalarn belirtilen metronom deerlerinde alnz.

3. etkinlikte yer alan arpma altrmalar, enstrman almalarnn banda, btn parmak kombinasyonlar ile allmal.

1. Altrma

q =60 ... 100

2. Altrma

q =60 ... 100

3. Altrma

q =60 ... 100

26

2. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:22 Page 27

4. Altrma

q =60 ... 100

5. Altrma

q =60 ... 100

6. Altrma

q =60 ... 100

4.Etkinlik
l Daha nce altnz altrmalar tekrar ederek yeni altrmalar iin performans hazrl yapnz.

Bu etkinlikte yer alan altrmalar, enstrman almalarnn


banda btn parmak kombinasyonlar ile allmal.

27

2. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:22 Page 28

1. Altrma

q =80 ... 120

2. Altrma

q =80 ... 120

3. Altrma

q =80 ... 120

4. Altrma

q =80 ... 120

28

2. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:22 Page 29

5. Altrma

q =80 ... 120

6. Altrma

q =80 ... 120

7. Altrma

q =80 ... 120

29

2. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:22 Page 30

8. Altrma

q =80 ... 132

5.Etkinlik
l Aadaki emalarda verilen mzrap altrmalarn belirtilen metronom deerlerinde alnz.

Aada verilen bo telde dzenlenmi mzrap altrmalarn


enstrman almalarnzn banda, hazrlk amacyla alnz.

q =80 ... 168

30

2. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:22 Page 31

6. etkinlik kapsamnda verilen altrmalar


enstrman almalarndan nce dzenli aralklarla
her gn allmal.

6.Etkinlik
l 6. etkinlik kapsamnda verilen dizi altrmalarn alnz. Bu dizileri belirtilen metronom deerlerinde
alarken parmak numaralar ve mzrap ynlerini doru uygulamaya dikkat ediniz.

Dizi almalarnda A, B, C blmlerini ayr ayr belirtilen metronom


deerinde altktan sonra btn olarak alnz.
Bu blmde yer alan altrmalar mekanik beceriyi ve tue hakimiyetini
gelitirme amaldr. lerideki konular bu altrmalarn devam niteliinde
olduundan, altrmalar belirtilen metronom deerlerinde alnana kadar
allmaldr.

31

2. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:22 Page 32

1. Altrma

q =72

2. Altrma

q =72

32

2. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:22 Page 33

3. Altrma

q =72

4. Altrma

q =72

33

2. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:22 Page 34

7.Etkinlik
l Aada verilen altrmalar sol el parmak yerleimlerine, mzrap ynlerine dikkat ederek belirtilen
metronom deerlerinde alnz.

1. Altrma

q =60

34

2. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:22 Page 35

2. Altrma

q =100

35

2. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:22 Page 36

3. Altrma

q =60 ... 72

4. Altrma

q =60 ... 72

36

2. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:22 Page 37

5. Altrma

q =60

6. Altrma

q =60

8.Etkinlik
l 8. etkinlik kapsamnda verilen altrmalar daha nce yaplan almalardan yola karak belirtilen
metronom deerlerinde alnz.

8. etkinlik kapsamnda verilen altrmalar 3. telde


baparman kullanm ekline dikkat ederek alnz.

37

2. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:22 Page 38

1. Altrma

q =60

Baparmak

Aada verilen ssleme altrmalarn doru


uygulayana kadar alnz.

2. Altrma

38

2. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:23 Page 39

Aadaki altrmalarda teknik iaretleri ayn olan


motif tekrarlarnda teknik iaretler tekrar yazlmamtr.

3. Altrma

q =60

4. Altrma

5. Altrma

q =72

39

2. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:23 Page 40

6. Altrma

q =92

7. Altrma

q =60

40

Arzu Ederdiniz
Yre
: orum
Kaynak : Ak Hseyin

2. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:23 Page 41

8. Altrma

q =60

9. Altrma

q =60 ... 100

41

2. nite 2010:kanun 1. nite 11.03.2011 08:12 Page 42

Dideban

10. Altrma

Yre
: Bitlis
Kaynak : Niyazi ATEL

q =92

Okuma Metni
klk Geleneinde Atma ve Lebdemez
Atma, klarn dinleyenler karsnda, birbirini
ineleyici fakat mizah erevesi iinde sylemeleridir. Karlama, klarn rakibine stn gelmek
iin soru cevapl tarz semesi ya da onu mat
etmenin yollarn aramasdr. klarn doalama,
karlkl olarak belirli bir kural erevesinde
sylemelerine atma denir. Atma, en az iki
n dinleyici huzurunda kar karya gelerek birbirlerini sazda ve szde belli kurallar erevesinde
denenmeleri esasna dayanr.
Bir ustalk gstergesi olan lebdemez ise klarn atma esnasnda ustalklarn sergilemek iin
bir nevi sz hneri olarak bavurduklar bir biimdir.
inde (b, p, m, v, f) dudak ve di-dudak sesleri
bulunmadan sylenilen iir demektir. klarn
dudaklar arasna ine koyarak yartklar bir atma
biimidir. klar dudaklarn birletirmeden o anda
iirler syleyerek saz eliinde atrlar. Lebdemez
doalama iir okumak; saz ve szde byk ustalk
gerektiren, izlemesi zevkli bir o kadar da elenceli bir
sanattr.

42

Lebdemez Atma iir rnei


Sen ne yorgun dtn ne de usandn
Haylazl saydn kr deli gnl
Yeter diye uslanrdn dururdun
Olsa idi sende ar deli gnl
k Grkani
Cana can katardn aysn dlerin
Canan llerde sar deli gnl
Sararsan gln yrr ilerin
Dikeni ortadan yar deli gnl
Osman cal
Hasret ile gezdin sahrada lde,
Sanki dnya sana dar deli gnl.
Sladan uzakta gzlerin yolda,
Ayrlk ilesi zor deli gnl
Ereni
http://www.kultur.gov.tr

2. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:23 Page 43

lme ve Deerlendirme almalar


A. Aadaki ifadelerde bo braklan yerleri doldurunuz.
1. Balamada mzrap ynleri .. iaretleri ile gsterilir.
2. Balamada tel numaralar iaretleri ile gsterilir
B. Aada verilen oktan semeli sorularn doru cevabn bulunuz.
3. Aada verilen dizilerden hangisi sadece halk mziinde kullanlan dizilerdendir?
A) Uak

B) Kerem

C) Nikriz

D) Krdi

E) Buselik

C. Aadaki formlar doldurunuz.


4. rendiiniz sol el arpma altrmalarn alarken metronom deerlerini doru uygulamaya dikkat ediniz.
Arkadalarnzla birbirinizi aadaki tabloya gre deerlendiriniz.

Deerlendirme
ltler

arpmalarn temiz alnmas

Olduka baarl
Aklama:

Eksiklikler var
Aklama:

Verilen metronom deerlerine


uygun al

5. rendiiniz mzrap altrmalarn alarken metronom deerlerini doru uygulayp uygulamadnz


konusunda snf arkadalarnzla birbirinizi aadaki tabloya gre deerlendiriniz.

Deerlendirme
ltler
Altrmalarn temiz alnmas

Olduka baarl
Aklama:

Eksiklikler var
Aklama:

Verilen metronom deerlerine


uygun al

43

3. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:26 Page 44

RENME ALANI
BALAMA
ALIM
TEKNKLER

3. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:26 Page 45

1. NTE
MIZRAP TEKNNN
UYGULANI BM

Mzrap Tekniinde Sa Elin Pozisyonu


ve Mzrap Tekniinin Uygulan Biimi

3. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:26 Page 46

MIZRAP TEKNNDE SA ELN POZSYONU


VE MIZRAP TEKNNN UYGULANI BM

Hazrlk almalar
1. Mzrap teknii al biimleri, tarzlar ve al sluplar hakknda bilgi toplaynz. Topladnz bilgileri
arkadalarnzla paylanz.
2. Balama al sluplarn dinleyebileceiniz konser etkinliklerine katlnz. zlenimlerinizi arkadalarnzla
paylanz.

Tanmlama

zmleme

Uygulama

1. Etkinlik
l Daha nce altnz altrmalar tekrar ederek yeni altrmalar iin performans hazrl yapnz.

2. Etkinlik
l 2. etkinlik kapsamnda verilen sol el arpma altrmalarn, belirtilen metronom deerlerinde alnz.

46

3. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:26 Page 47

Aada verilen altrmalar enstrman almalarndan


nce dzenli aralklarla her gn allmal.

1. Altrma

q =80 ... 200

47

3. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:26 Page 48

3. Etkinlik
l Aadaki emalarda verilen mzrap altrmalarn, belirtilen metronom deerlerinde ve dzenli aralklarla alnz.

1. Altrma

q =80

48

Aadaki altrmalar enstrman almalarndan


nce dzenli aralklarla her gn allmal.

3. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:26 Page 49

2. Altrma

q =80

3. Altrma

q =80

49

3. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:26 Page 50

4. Altrma

q =80

5. Altrma

q =80

50

3. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:26 Page 51

6. Altrma

q =80

51

3. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:26 Page 52

7. Altrma

q . =92

52

3. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:26 Page 53

8. Altrma

e =160

53

3. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:26 Page 54

9. Altrma

e =160

54

3. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:26 Page 55

10. Altrma

e =160

55

3. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:26 Page 56

56

3. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:26 Page 57

4. Etkinlik
l Aada verilen altrmalar belirtilen metronom deerlerinde alnz. Altrmalar alarken parmak
numaralar ve mzrap ynlerini doru uygulamaya dikkat ediniz.

1. Altrma

q =50 ... 100

57

3. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:26 Page 58

2. Altrma

q =50 ... 100

3. Altrma

q =50 ... 100

58

3. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:26 Page 59

4. Altrma

q =50 ... 100

5. Altrma

q =50 ... 100

59

3. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:26 Page 60

6. Altrma

q =50 ... 100

7. Altrma

q =50 ... 100

8. Altrma

q =50 ... 100

60

3. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:26 Page 61

9. Altrma

q =50 ... 100

10. Altrma

q =50 ... 100

5. Etkinlik
l Aada verilen arpma altrmalarn belirtilen metronom deerlerinde alnz.

1. Altrma

q =50 ... 100

61

3. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:26 Page 62

2. Altrma

q =50 ... 100

3. Altrma

q =50 ... 100

4. Altrma

q =50 ... 100

62

3. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:26 Page 63

6. Etkinlik
l Aada verilen altrmalar belirtilen metronom deerlerinde alnz.

1. Altrma

q =100 ... 200

63

3. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:26 Page 64

2. Altrma

q =100 ... 200

64

3. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:26 Page 65

3. Altrma

q =100 ... 200

65

3. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:26 Page 66

4. Altrma

q =100 ... 200

66

3. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:26 Page 67

5. Altrma

q =100 ... 200

67

3. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:26 Page 68

6. Altrma

e =144

7. Altrma

q. =80

68

3. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:26 Page 69

Okuma Metni
Halk Mzii - Yerel Mzik
Bir yrenin yerleik insanlar tarafndan retilen, severek sylenen ve alnan, o yre insannn ortak yapt
hline gelen ve kulaktan kulaa aktarlarak yaatlp gnmze kadar ulaan mziklere halk mzii denir. Bu
mzikler yerel kltrn izlerini tar ve yaratclarnn adlar ounlukla belirsizdir.
lkemiz halk mzii, tarihin eski zamanlarndan bugne dein Anadolu ve Rumelide yaam btn
uygarlklarn, kendilerine zg kltrel deerlerini barndrmaktadr. Zenginlik ve eitliliinden dolay tm
dnyada ender grlen bir yapdadr.
Halk mziimiz, blgesel zellikleri bakmndan ok eitlilik ve farkllk gsterse de genel bir snflama
ile stanbul ve Rumeli, Ege, Orta Anadolu, Gneydou Anadolu, Dou Anadolu, Karadeniz, Akdeniz olmak
zere yedi blmde incelenebilir. Bununla birlikte, ayn blge iinde yer alan kimi kent, merkez ya da yreler arasnda da nemli farklar olmas kltrmzn ve mziimizin ne denli zengin olduunun kantdr.
http://www.kultur.gov.tr

69

3. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:26 Page 70

8. Altrma

q =100 ... 200

70

3. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 10:26 Page 71

lme ve Deerlendirme almalar

A. Aadaki sorular cevaplandrnz.


1. Kromatik mzrap altrmalar balama icrasna hangi konuda katk salar?
2. Kromatik arpma altrmalar balama icrasna hangi konuda katk salar?
3. Dizi almalarnn balama icrasna ne gibi katklar saladn aaya yaznz.
a. ..............................................................................................................................................................
b. ..............................................................................................................................................................
c. ..............................................................................................................................................................
d. ..............................................................................................................................................................
B. Bu nitede verilen altrmalar alarken metronom deerleri, parmak numaralar ve mzrap ynlerini doru
uygulayp uygulamadnz konusunda birbirinizi aadaki tabloya gre deerlendiriniz.

Deerlendirme
ltler

Baarl

yi

Orta

Zayf

1. Metronom deerlerine uygun alma


2. Parmak numaralarnn doru uygulanmas
3. Mzrap ynlerinin doru uygulanmas

71

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:33 Page 72

2. NTE
EL TEKNNN
UYGULANI BM

1. El Tekniinde Sa Elin Konumlandrlmas


ve El Tekniine Giri
2. Parmak Vurma Teknii ve Eserlerde
Uygulan
3. Pene (elpe) Teknii ve Eserlerde
Uygulan
4. Tel ekme Teknii ve Eserlerde
Uygulan

72

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:33 Page 73

1. EL TEKNNDE SA ELN KONUM LANDIRILMASI VE EL TEKNNE GR

Hazrlk almalar
1. Balama almada el teknii kavram ile ilgili bildiklerinizi arkadalarnzla paylanz.
2. El teknii ile eser icra eden balama sanatlarn ve deneyimli arkadalarnz sa el pozisyonlarna dikkat
ederek izleyiniz. zlenimlerinizi arkadalarnzla paylanz.

Aratralm
Bilgi Notu
l El tekniinin uygulan biimleri hakknda aratrma yapnz. Aratrma sonularn arkadalarnzla tartnz
(2. etkinlie yneliktir.).
l El tekniinde kullanlan teknik iaretlerin neler olduunu aratrnz (10. etkinlie yneliktir.).

Tanmlama

zmleme

Uygulama

1. Etkinlik
l Daha nce altnz altrmalar tekrar ederek yeni altrmalar iin performans hazrl yapnz.

2. Etkinlik
l Yaptnz aratrma sonularna gre;
a. El tekniinin nerelerde kullanldn syleyiniz.
b. El teknii ile mzrap teknii arasndaki farkllklar aaya maddeler hlinde yaznz.

El Teknii ile Mzrap Teknii Arasndaki Farkllklar


.....................................................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................................

73

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:33 Page 74

3. Etkinlik
l st snflarda balama alan kiilerden el teknii ile al biimleri, balama alarken oturu, duru,
ve sa el pozisyonlar hakknda bilgi toplaynz. Ulatnz sonular arkadalarnzla paylanz.
l El teknii ve mzrap teknii arasnda duru, tutu ve oturu bakmndan ne gibi farkllklar olduunu
aaya maddeler hlinde yaznz.

El Teknii ile Mzrap Teknii Arasndaki Farkllklar


.....................................................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................................

4. Etkinlik
l zlediiniz balama sanatlarnn el teknii ile eser alarken duru, tutu ve oturu kurallarna uyup
uymadklarn syleyiniz.

5. Etkinlik
l Bir arkadanzla karlkl oturarak, el teknii duru, tutu ve oturu kurallarna uygun davranp davranmadnz konusunda birbirinizi aadaki forma gre deerlendiriniz.

Akran Deerlendirme Formu


ltler

Eksiksiz

Eksiklikler var

Yanl

1. Duru ve oturu kurallarn doru uygulama


2. Sa elin konumlandrlmas
3. Sol elin konumlandrlmas

6. Etkinlik
l El teknii ile ilgili rendiiniz duru, tutu ve oturu kurallarn doru uygulayp uygulamadnz ayna
karsnda alarak kontrol ediniz. Yaptnz bu almay retmeninizle paylaarak onun uyarlar dorultusunda eksikliklerinizi gideriniz.

74

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:33 Page 75

7. Etkinlik
l Gzlemleriniz nda aadaki fotoraflardan hangisinin, el tekniinde sa kolun konumlandrlmasna doru rnek olduunu uygulamal olarak gsteriniz.

8. Etkinlik
l El tekniinde sa kolun nasl konumlandrlmas gerektiini balamanz zerinde gsteriniz.

9. Etkinlik
l El tekniinin uygulama alan ile mzrap tekniinin uygulama alan arasnda ne gibi farkllklar olduunu
syleyiniz.

10. Etkinlik
l El tekniinde kullanlan iaretler ile mzrap tekniinde kullanlan iaretleri karlatrarak benzerlik ve
farkllklar aadaki emaya yaznz.

aretler
............................................................................................................
............................................................................................................
...........................................................................................................

Benzer aretler
Teksesli Sanat Mzii
........................................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
......

Farkl aretler
Teksesli Sanat Mzii
........................................................................
.......................................................................
........................................................................
.......................................................................
........................................................................
........

75

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:33 Page 76

11. Etkinlik
l Aadaki fotoraflardan hangisinde sa el parmak adlandrmasnn doru olarak verildiini nedenleriyle birlikte syleyiniz.

m
i

Okuma Metni
Bir Halk Mzii Duayeni
Mehmet Nida Tfeki, 1 Mart 1929da Yozgatn
Akdamadeni ilesinde dodu. lk mzik eitimini
babas Hamdi Tfekiden ald.
1947 ylndan itibaren
Ankara Radyosunun Yurttan Sesler emisyonlarna
ses ve saz sanats olarak
katlr. O zamana kadar
gerek radyo sanatlarnn
gerekse Muzaffer Sarszenin bilmedii bir tavr ve
tezene ile (Srmeli tavr)
saz alp trk syleyen
Nida Tfeki, radyonun en
parlak simalar arasnda
yer almtr. 1964 ylnda
Mehmet Nida Tfek
Trk halk mziinden
sorumlu Trk Mzii ube Mdr Yardmclna,
1972 ylnda ise TRT Mzik Dairesi Trk Halk Mzii
Mdrlne atanr. stanbul Trk Musikisi Devlet
Konservatuvarnn kurucu yeliini yapan Tfeki bu
okulda, ynetim kurulu yelii, bakan yardmcl,
blm bakanl ve danma birimi yelii grevlerinde bulunur. Yine ayn okulda balama, Trk halk

76

mzii solfeji, Trk halk mzii bilgileri ve blge


tavrlar derslerini okutur.
Yurt iinde ve yurt dnda dzenlenen folklor ve
mzik ierikli kongre, panel ve sempozyumlara
katlarak Trk halk mziinin tantmna byk
katklarda bulunmutur. 1974 ylnda Yugoslavyada
1976 ylnda Japonyada aklamal halk mzii konserleri verir.
Nida Tfekinin eitli kurum ve derneklerden
ald pek ok baar dl vardr. Baarl almalarndan ve stn hizmetlerinden dolay 1991
ylnda T.C. Kltr Bakanl tarafndan kendisine
Devlet Sanats nvan verilmitir.
Ei Neriman Tfeki ile yaynlad Memleket
Trkleri adl bir de kitab vardr.
Trk folklorunun mzik ve oyun dallarnda yurt
iinde ve dnda sekin bir yer edinmi, kltrmze
yapm olduu katklarla halk mzii dnyasna
damgasn vurmu olan Mehmet Nida Tfeki 18
Eyll 1993 Cumartesi gn hayata veda etmitir.
http://www.itu.edu.tr
(Sadeletirilmitir.)

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:33 Page 77

2. PARMAK VURMA TEKN


VE ESERLERDE UYGULANII

Hazrlk almalar
1. Parmak vurma tekniinde sa ve sol elin duruunun nasl olmas gerektii konusundaki dncelerinizi
syleyiniz.
2. Parmak vurma tekniinde sa el baparmann nasl konumlandrlmas gerektii hakknda
dncelerinizi syleyiniz.
3. Parmak vurma teknii ve mzrap teknii arasnda sa elin konumlandrlmas bakmndan ne gibi farkllklar olduunu gzlemlerinizden hareketle syleyiniz.
4. Parmak vurma tekniinin ikinci temel hareketi olan tel ekme hareketinin ne yne doru yapldn
deneyimli arkadalarnz gzlemleyerek tespit ediniz.

Aratralm
Bilgi Notu
l Balama sanatlarn eser icra ederken parmak vurma teknii ile oturu, duru ve tutularna dikkat
ederek izleyiniz (2. etkinlie yneliktir.).

Tanmlama

zmleme

Uygulama

1. Etkinlik
l Daha nce altnz altrmalar tekrar ederek yeni altrmalar iin performans hazrl yapnz.

2. Etkinlik
l st snflarda balama alan arkadalarnzn ve balama sanatlarnn parmak vurma tekniiyle eser
alarken sa ellerini nasl konumlandrdklarn gzlemlemitiniz. Ulatnz sonular aaya yaznz.

Sonular
.....................................................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................................

77

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:33 Page 78

3. Etkinlik
l zlediiniz balama sanatlarnn parmak vurma tekniiyle eser alarken oturu, duru ve tutu kurallarna uyup uymadklarn gzlemleyiniz.

4. Etkinlik
l Bir arkadanzla karlkl olarak parmak vurma teknii, oturu, duru ve tutu kurallarna uygun
davranp davranmadnz konusunda birbirinizi aadaki forma gre deerlendiriniz.

Akran Deerlendirme Formu


ltler

Eksiksiz

Eksiklikler var

Yanl

1. Duru ve oturu kurallarnn doru uygulanmas


2. Sa elin konumlandrlmas
3. Sa el baparman konumlandrlmas

5. Etkinlik
l Aadaki fotoraflardan hangisinin parmak vurma tekniinde doru duru, tutu ve oturua rnek
olabileceini nedenleriyle syleyiniz.

78

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:33 Page 79

6. Etkinlik
l Parmak vurma teknii ile ilgili rendiiniz duru, tutu ve oturu kurallarn doru uygulayp uygulamadnz ayna karsnda alarak kontrol ediniz. Tespit ettiiniz problemlerin zm iin retmeninizden yardm isteyiniz.

7. Etkinlik
l Aada ikili gruplar hlinde verilen fotoraflardan hangisinin parmak vurma tekniinde sa elin
konumlandrlmasna doru rnek olabileceini nedenleriyle aklaynz.

8. Etkinlik
l Aadaki fotoraflardan hangisinin parmak vurma tekniinde sa el baparman konumlandrlmasna doru rnek olabileceini nedenleriyle aklaynz.

79

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:33 Page 80

9. Etkinlik
l Aada ikili gruplar hlinde verilen fotoraflardan hangisinde parmak vurma tekniinde tel ekme
hareketinin yn doru olarak gsterildiini nedenleriyle aklaynz.

10. Etkinlik
l Aada verilen parmak vurma teknii ile ilgili altrmalar alnz. Bu altrmalar belirtilen metronom
deerlerinde alarken teknik iaretleri, sa el ve sol el kombinasyonunu doru uygulamaya dikkat ediniz.

1. Altrma

q =60

80

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:33 Page 81

2. Altrma

q =60
Erol PARLAK

3. Altrma

q =60
Erol PARLAK

81

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:33 Page 82

4. Altrma

q =60
Erol PARLAK

5. Altrma

q =60

82

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:33 Page 83

6. Altrma

q =60
Erol PARLAK

83

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:33 Page 84

7. Altrma

q =60
Erol PARLAK

8. Altrma

q =60

84

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:33 Page 85

9. Altrma

q =60

85

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:33 Page 86

10. Altrma

q =60

11. Altrma

q =60

86

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:33 Page 87

12. Altrma

q =60

13. Altrma

q =60

87

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:33 Page 88

14. Altrma

q. =60

15. Altrma

e =160

88

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:33 Page 89

16. Altrma

e =160

89

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:33 Page 90

Deriko
q =92

Yre
Kaynak
Dzenleme

: Gaziantep
: Azmi KRK
: Erdal ERZNCAN

Okuma Metni
telli Sazn stad Ramazan Gngr
Ramazan Gngr, 1924 ylnda Fethiyenin Kemer
nahiyesine bal bir da ky olan Kadkyde
dodu. Kk yata marangozlua merak sald.
Annesinin, on iki yanda iki buuk kurua ald
curayla mzie balad.
Ramazan Gngr, halk mzii repertuvarna
kazandrd ezgilerin ve repertuvara henz girmemi
bir ok halk trksnn kaynak kiisidir. Gerek algs gerekse ald ezgiler bugn halk mzii ile ilgili
birok konuya k tutacak niteliktedir. Gnmzde
birok balama sanats tarafndan kullanlan
elpe ve parmak vurma tekniklerinin gelitirilmesinde Ramazan Gngrn telli balama
tavr etkili olmutur.
1960 ylndan itibaren pek ok mzisyen, derlemeci Gngrden kaytlar yapm ve derlenen eserlerden bir ksm Kltr Bakanl arivine ve TRT
repertuvarna girmitir.

90

Ramazan Gngr; gerek algsn alma


biimiyle, gerek balamadaki doal ok seslilii iyi
ekilde yanstmasyla, gerekse yre trklerinin en iyi
icrac ve kaynak kiileri arasnda olmasyla nem tamaktadr. Bu nedenle
hem Trk halk mzii hem de daha
geni anlamda Trk
mzii
ierisinde
zel ve nemli bir
yere sahiptir.
Ramazan Gngr

A. Kazm AKDA
etin TUNCER
(Bu kitap iin yazlmtr.)

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:33 Page 91

3. PENE (ELPE) TEKN


VE ESERLERDE UYGULANII

Hazrlk almas
Pene teknii ve mzrap teknii arasnda, sa elin konumlandrlmas bakmndan ne gibi farkllklar
olduunu tespit edebilmek iin st snftan arkadalarnz ve balama sanatlarn gzlemleyiniz.

Aratralm
Bilgi Notu
l Balama sanatlarn ve st snftan arkadalarnz pene tekniiyle eser icra ederken duru, tutu ve
oturularna dikkat ederek izleyiniz (2. etkinlie yneliktir.).

Tanmlama

zmleme

Uygulama

1. Etkinlik
l Daha nce altnz altrmalar tekrar ederek yeni altrmalar iin performans hazrl yapnz.

2. Etkinlik
l st snflarda balama alan arkadalarnzn ve balama sanatlarnn pene tekniiyle eser alarken
sa ellerini nasl konumlandrdklarn gzlemlemitiniz. Ulatnz sonular aadaki bolua yaznz.
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................

91

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:33 Page 92

3. Etkinlik
l zlediiniz balama sanatlarnn pene tekniiyle eser alarken duru, tutu ve oturu kurallarna
uyup uymadklarn gzlemleyiniz.

4. Etkinlik
l Bir arkadanzla karlkl oturarak, pene teknii duru, tutu ve oturu kurallarna uygun davranp
davranmadnz konusunda birbirinizi aadaki formda belirtilen kriterler dorultusunda deerlendiriniz.

Akran Deerlendirme Formu


ltler

Eksiksiz

Eksiklikler var

Yanl

1. Duru ve oturu kurallarnn doru uygulanmas


2. Sa elin konumlandrlmas
3. Sa el iaret parmann kullanl ekli

5. Etkinlik
l Pene teknii ile ilgili rendiiniz duru, tutu ve oturu kurallarn doru uygulayp uygulamadnz
ayna karsnda alarak kontrol ediniz. Tespit ettiiniz hatalar retmeninizle paylanz.

6. Etkinlik
l Aadaki fotoraflardan hangisinin pene tekniinde doru duru, tutu ve oturua rnek olabileceini syleyiniz. Uygulamasn yapnz.

92

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:33 Page 93

7. Etkinlik
l Aada ikili gruplar hlinde verilen fotoraflardan hangisinin, pene tekniinde sa elin konumlandrlmasna doru rnek olabileceini syleyiniz. Uygulamasn yapnz.

8. Etkinlik
l Aadaki fotoraflardan hangisinin pene tekniinde sa el iaret parmann kullanlna doru
rnek olabileceini nedenleriyle aklaynz.

93

4. nite 2010:kanun 1. nite 11.03.2011 08:25 Page 94

9. Etkinlik
l Aada ikili gruplar hlinde verilen fotoraflardan hangisinin pene tekniinde sa elin btn olarak
kullanlna doru rnek olabileceini nedenleriyle aklaynz.

Okuma Metni
Bir Yren zay Gnlm
Aslen Denizlili olan zay Gnlm, babasnn asker grev ald Erzincanda 1940 ylnda dnyaya geldi.
Kk yata az armonikas alarak mzie balad. Ortaokul yllarnda keman ald. Balama almaya
baladktan sonra, 1965 ylnda ky ky dolap derlemeler yapmaya balad. zellikle Ege yresinden pek
ok trk derledi. Yurttan Seslerin kurucusu Muzaffer Sarszenin davetiyle Ankara Radyosu Yurttan Sesler
programna misafir sanat olarak katlmaya balad. Ksa bir sre MEB Film ve Radyo Televizyon Merkezinde
altktan sonra Yurttan Seslerde Yetimi Balama Sanats olarak almaya balad. Trk dinleyicisi
onu Ege yresinden derledii trkleri Ninenin Mektuplar ile tand.
70li yllarn sonunda esprili kiilii ve trklerinin yan sra balama
yapmcs Cafer An a yaptrd Yreni ile de nlendi. Yrenini yanna
katp krk iki lkede konserler veren zay Gnlm, cura, balama ve
r ieren l saz Yren ile televizyon, radyo ve konserlerde ovlar
yapt.
Gnlm, radyo programlarnda balama almasna ramen cura ve
elpe tekniine de ok nem vermitir. Ege yresinde Ramazan
Gngrden Hamit ineye kadar bir ok cura stadyla alm, katld
programlarda farkl zelliklerde curalaryla sanatn sergilemitir.
Byk usta 1 Mart 2000 aramba gn, tedavi grd Ankarada
bir gece sessizce aramzdan ayrld. Hi kimsenin beklemedii bir anda
zay Gnlm
neeli simasn ve trklerini sevenlerinin anlarnda brakan Gnlm,
Trk halk mzii repertuvarna da derledii bin kadar ezgiyi brakmt. Teatral yetenei, yresel icra
teknii, vokal yorumu ve yareni ile Trk halk mziinde bir ekold zay Gnlm.
http://istanbulagsl.meb.k12.tr

94

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:33 Page 95

10. Etkinlik
l Aada verilen pene teknii altrmalarn alnz. Bu altrmalar belirtilen metronom deerlerinde
alarken teknik iaretleri, sa el ve sol el kombinasyonunu doru uygulamaya dikkat ediniz.

1.Altrma

q =60

2.Altrma

q =60

3.Altrma

q =60

95

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:33 Page 96

4.Altrma

q =100

96

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:34 Page 97

5.Altrma

q =92

97

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:34 Page 98

6.Altrma

q =92

98

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:34 Page 99

7.Altrma

e =132

99

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:34 Page 100

8.Altrma

q. =50

100

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:34 Page 101

4. TEL EKME TEKN


VE ESERLERDE UYGULANII

Hazrlk almalar
1. Tel ekme tekniinde sa ve sol elin duruunun nasl olmas gerektii konusunda bildiklerinizi syleyiniz.
2. Tel ekme tekniinde sa elin ka farkl ekilde konumlandrldn st snftaki arkadalarnz
gzlemleyerek tespit ediniz.

Aratralm
Bilgi Notu
l Balama sanatlarn tel ekme tekniiyle eser icra ederken oturu, duru ve tutularna dikkat ederek
izleyiniz (2. etkinlie yneliktir.).

Tanmlama

zmleme

Uygulama

1. Etkinlik
l Daha nce altnz altrmalar tekrar ederek yeni altrmalar iin performans hazrl yapnz.

2. Etkinlik
l st snflarda balama alan arkadalarnzn ve balama sanatlarnn tel ekme tekniiyle eser
alarken sa ellerini nasl konumlandrdklarn gzlemlemitiniz. Bu gzlemleriniz sonucunda balamada
tel ekme teknii ve mzrap teknii arasnda sa elin konumlandrlmas bakmndan ne gibi farkllklar
olduunu aaya yaznz.

..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................

101

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:34 Page 102

3. Etkinlik
l zlediiniz balama sanatlarnn tel ekme tekniiyle eser alarken oturu, duru ve tutu kurallarn
nasl uyguladklarn gzlemleyiniz.

4. Etkinlik
l Bir arkadanzla karlkl oturarak balamada tel ekme teknii duru, tutu ve oturu kurallarna
uygun davranp davranmadnz konusunda birbirinizi aadaki formda belirtilen kriterler dorultusunda
deerlendiriniz.

Akran Deerlendirme Formu


ltler

Eksiksiz

Eksiklikler var

Gelitirmeli

1. Duru ve oturu kurallarnn doru uygulanmas


2. Sa elin konumlandrlmas

5. Etkinlik
l Tel ekme teknii ile ilgili rendiiniz oturu, duru ve tutu kurallarn doru uygulayp uygulamadnz ayna karsnda alarak kontrol ediniz. Grdnz problemleri retmeninizle paylanz.

6. Etkinlik
l Aadaki fotoraflardan hangisinin tel ekme tekniinde doru oturu, duru ve tutua rnek olabileceini syleyiniz. Tekniin uygulamasn yapnz.

102

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:34 Page 103

7. Etkinlik
l Aada ikili gruplar hlinde verilen fotoraflardan hangisinin tel ekme tekniinde sa elin konumlandrlmasna doru rnek olabileceini nedenleriyle syleyiniz.

8. Etkinlik
l Aada ikili gruplar hlinde verilen fotoraflardan hangisinin tel ekme tekniinde mute al biimine
doru rnek olabileceini nedenleriyle syleyiniz.

103

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:34 Page 104

9. Etkinlik
l Aada ikili gruplar hlinde verilen fotoraflardan hangisinin tel ekme tekniinde eik arkas al
biimine doru rnek olabileceini syleyiniz. Setiiniz fotorafn doruluunu arkadalarnzla tartnz.

10. Etkinlik
l Aada verilen tel ekme teknii ile ilgili dzenlenmi altrmalar alnz. Bu altrmalar belirtilen
metronom deerlerinde alarken teknik iaretleri, sa el ve sol el kombinasyonunu doru uygulamaya
dikkat ediniz.

1. Altrma

q =60

104

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:34 Page 105

2. Altrma

q =80

105

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:34 Page 106

3. Altrma

q . =80

106

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:34 Page 107

4. Altrma

q =72

107

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:34 Page 108

11.Etkinlik
l Aada verilen tel ekme tekniinde mute al biimi ile ilgili altrmalar balamanzla alnz. Bu
altrmalar belirtilen metronom deerlerinde alarken teknik iaretleri, sa el ve sol el kombinasyonunu
doru uygulamaya dikkat ediniz.

1. Altrma

q =72

108

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:34 Page 109

2. Altrma

e =152

3. Altrma

Madmak
q =72

Yre
Kaynak
Dzenleme

: Sivas
: Fahri KARAOLAN
: Ali Kazm AKDA

109

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:34 Page 110

4. Altrma

q =72

110

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:34 Page 111

12.Etkinlik
l Aada verilen tel ekme tekniinde eik arkas al biimi ile ilgili altrmalar balamayla alnz.
Bu altrmalar belirtilen metronom deerlerinde alarken teknik iaretleri, sa el ve sol el kombinasyonunu
doru uygulamaya dikkat ediniz.

1. Altrma

q =72

2. Altrma

q =80

111

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:34 Page 112

3. Altrma

e =200

112

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:34 Page 113

4. Altrma

q =80

113

4. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 15:34 Page 114

lme ve Deerlendirme almalar


A. Aada verilen bilgilerin karsna bilgiler doru ise D, yanl ise Y yaznz.
1. Parmak vurma teknii sadece bu teknik iin yazlan eserlerde kullanlr.
2. Parmak vurma teknii baka mzik trlerinden eserler alnrken kullanlamaz.
3. Parmak vurma teknii her tr ve her tarz eserde kullanlabilir.
4. Parmak vurma teknii dier alm biimiyle kullanlabilir.
5. Parmak vurma teknii dier alm biimiyle kullanlamaz.
6. Pene teknii sadece bu teknik iin yazlan eserlerde kullanlr.
7. Pene teknii baka mzik trlerinden eserler alnrken kullanlamaz.
8. Pene teknii her tr ve her tarz eserde kullanlabilir.
9. Pene teknii dier alm biimiyle kullanlabilir.
10. Pene teknii dier alm biimiyle kullanlamaz.
11. Tel ekme teknii sadece bu teknik iin yazlan eserlerde kullanlr.

(
(
(
(
(
(
(
(
(
(
(

)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)

B. Aadaki noktal yerlere cmleyi bilgi ynyle tamamlayan uygun szckleri yaznz.
12. El tekniinde sa kolun mzrap tekniinden farkl konumlandrlmasnn nedeni ..
13. iaretleri, el teknii ve mzrap tekniinde kullanlan ortak iaretlerdir.
C. Aadaki sorularn doru cevabn bulunuz.
14. Aadakilerden hangisi parmak vurma tekniine zg teknik iaretlerdendir.
i
C)
D) O
E) V
A) V
B)
15. Aadakilerden hangisi parmak vurma tekniinde sa elin dier alm tekniklerinden farkl konumlandrlmasnn sebebidir?
A) Estetik grnm
B) crada kolaylk olmas
C) Ezginin daha net duyurulma kaygs
D) Eserin teknik yaps nedeniyle baka bir tutu ekliyle icra edilememesi E) Hibiri
16. Balama ile bir eseri seslendirmede tel ekme tekniini kullanacamz aadakilerin hangisinden anlarz?
A) Dizein zerine yazlan parmak numaralarndan
B) Dizein altna yazlan tel numaralarndan
C) Dizein zerine yazlan tel ekme biimini gsteren iaretlerden
D) Dizein altna yazlan tel ekme biimini gsteren iaretlerden
E) Eserin isminden
17. Pene tekniinde sa elin dier alm tekniklerinden farkl konumlandrlmasnn nedeni aadakilerden
hangisidir?
A) Estetik grnm iin
B) crada kolaylk olmas iin
C) Hzl almak iin
D) Eserin teknik yaps nedeniyle baka bir tutu ekliyle icra edilemeyecei iin E) yi ton elde etmek iin
18. Aadaki al biimlerinden hangisi el teknii al biimlerinden biri deildir.
A) Tel ekme teknii B) Mzrap teknii C) Pene teknii D) Parmak vurma teknii E) Fiske teknii
V

D. Aadaki tablolar doldurunuz.


19. Pene tekniine zg teknik iaretleri ve bu iaretlerin ne anlama geldiini aadaki tabloya yaznz.
Teknik aret

Ne Anlama Geldii

........................................................................................................................... .......................................................................................................
........................................................................................................................... .......................................................................................................

20. Parmak vurma tekniine zg teknik iaretleri ve ne anlama geldiini aadaki tabloya yaznz.
Teknik aret

Ne Anlama Geldii

........................................................................................................................... .......................................................................................................
........................................................................................................................... .......................................................................................................

114

5. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 11:21 Page 115

3. NTE
MIZRAP TEKN ESER
ALIMALARI
Mzrap Tekniinin Eserlerde Uygulan
ve
rnek Eserler

115

5. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 11:21 Page 116

MIZRAP TEKNNN ESERLERDE


UYGULANII VE RNEK ESERLER

Hazrlk almalar
1. Mzrap teknii ile eser icra eden sanatlar ve ekoller hakknda bilgi toplaynz. Topladnz bilgileri
arkadalarnzla paylanz.
2. Balamada eserlerin nasl icra edildiini grebilmek iin balama konseri etkinliklerine katlnz,
edindiiniz izlenimleri arkadalarnzla paylanz.
3. Daha nce uygulamasn yaptmz altrmalar dzenli ve srekli almak mzrap teknii ile eser icrasna ne gibi katklar salayabileceini arkadalarnzla tartnz.

Tanmlama

zmleme

Uygulama

1.Etkinlik
l Daha nce uygulamasn yaptnz altrmalar tekrar ederek yeni altrmalar iin performans hazrl
yapnz.

2.Etkinlik
l Bu etkinlik kapsamnda verilen mzrap teknii ile ilgili eserleri alnz. Eserleri belirtilen metronom
deerlerinde alarken parmak numaralar ve mzrap ynlerini doru uygulamaya dikkat ediniz.

116

5. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 11:21 Page 117

Entarisi Dm Dm Yar

Yre
Kaynak
Dzenleyen

: Sivas
: Osman AN
: Erol PARLAK

q =72

Maka Yollar

q =72

Yre
Kaynak
Dzenleyen

: Trabzon
: Bahattin AMUR
: Erol PARLAK

117

5. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 11:21 Page 118

Gl Yzl Sevdiim
e =120

118

Yre
: Erzincan
Kaynak : Ali Ekber EK

5. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 11:21 Page 119

Menberi
q =100

Yre
Kaynak
Dzenleyen

: Nevehir
: Ahmet MSAL
: Erol PARLAK

119

5. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 11:21 Page 120

Okuma Metni
Uzun nce Bir Hayat

k Veysel atrolu

Veysel atrolu,1894te Sivasn arkla ilesine


bal Sivrialan Kynde dnyaya geldi. Veyselin ailesine yrede atroullar derlerdi. Babas Karaca
lakapl, Ahmet adnda bir iftidir. Veyselin dnyaya
geldii sralar, iek hastal Sivas yresini kasp
kavurmaktadr.
Yedi yana girdii 1901de Sivasta iek
hastalna yakalanr. Hastala yakalann yle
anlatr.
O gn amurlu bir gnd, eve dnerken ayam
kayarak dtm. Bir daha kalkamadm. iee
yakalanmtm.
Bu dme Veyselin belleine bir de renk iler: krmz. Derken byk bir olaslkla elinde syrk olur,
kanar. Bunu, ei Glizar Ana yle anlatyor:
Bilinmez deilsin, renklerden yalnz krmzy hatrlad. Gzleri gnlne evrilmeden nce, yani iek
hastalna yakalanmadan nce dmt. Kan grmt. Kann rengini hatrlard yalnz. Krmzy...
Yeili de elleriyle bulur ve severdi.
Tm aile ok zlm, gnlerce gzya dkm
bu hle. Gittike iine kapanmaktadr Veysel. Emlek
yresi olarak adlandrlan Sivasn bu (ozan) bol
diyarnda, Veyselin babas da iire merakldr.
Veyselin dertlerini birazck da olsa unutaca bir
ura olsun diye bir saz verir eline. Halk ozanlarndan
da iirler okuyup ezberleterek avutmaa alr
olunu. Ayrca yre ozanlar da zaman zaman babas
atrolu Ahmetin evine urar, alp sylermi.
Merakla dinlermi bunlar Veysel.
Kendini de iyice saza vermi; usta mal iirlerden
alp sylemeye balam. Karanlk dnyasn aydnlatan ozanlar dnyasyla, amhl Ali tantryor
daha ok Veyseli. Pir Sultan Abdal, Karacaolan,
Dertli, Rhsati gibi usta ozanlarn dnyalaryla
tanyor bylece.

120

Ahmet Kutsi Tecerin katklaryla, srasyla Arifiye,


Hasanolan, ifteler, Kastamonu, Yldzeli ve Akpnar
Ky Enstitlerinde saz retmenlii yapyor. Bu
okullarda Trkiyenin kltr yaamna damgasn
vurmu birok aydn sanatyla tanma olana
buluyor, iirini iyiden iyiye gelitiriyor.
1965 ylnda Trkiye Byk Millet Meclisi, zel bir
kanunla k Veysele, ana dilimize ve mill birliimize
yapt hizmetlerden tr be yz lira aylk balanmtr.
21 Mart 1973 gn, sabaha kar saat 3.30da
doduu ky olan Sivrialanda, imdi adna mze
olarak dzenlenen evde yaama gzlerini yumdu.
k Veyselin yaamn zetlemek gerekirse,
Erdoan Alkann u betimlemesi en gzel cmleleri
oluturur: Kzlrmak soru iaretine benzer, Zaradan
doar, Hafik ve arkladan sonra Sivas topraklarn
terkeder. Bir yay izip Kayseriyi, Nevehiri, Krehiri,
Ankaray ve orumu sular, Samsunun Bafra
ilesinde denize dklr, k Veyselin yaam
yks Kzlrmak gibidir. Bir ucu Bafradadr, bir ucu
da Zarada. Bafraya dek uzanan acl bir yaam
Zarann dousundaki Kzldan gr sularyla
beslenip sona erer.
En gzel iirlerinden bazlarn lmnden hemen
nce yazd. imdi arklada her yl adna bir enlik
yaplr. Trkesi yalndr. Dili ustalkla kullanr. Teknii
gsterisiz ve nerdeyse kusursuzdur. Yaama sevinciyle hzn, iyimserlikle umutsuzluk iirlerinde i
iedir. Doa, toplumsal olaylar, din ve siyasete ince
eletiriler ynelttii iirleri de vardr. iirleri, Deyiler
(1944), Sazmdan Sesler (1950), Dostlar Beni
Hatrlasn (1970) isimli kitaplarnda topland.
lmnden sonra Btn iirleri (1984) adyla eserleri tekrar yaynland.
http://istanbulagsl.meb.k12.tr

5. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 11:21 Page 121

lme ve Deerlendirme almalar


A. Aadaki sorular cevaplandrnz.
1. Kromatik mzrap altrmalar balama icrasna hangi konuda katk salar?
2. Kromatik arpma altrmalar balama icrasna hangi konuda katk salar?
3. Dizi almalar balama icrasna hangi konuda katk salar?
B. Aada verilen deerlendirme formlarn doldurunuz.
4. Ettleri metronom deeri, parmak numaralar ve mzrap ynlerine dikkat ederek alp almadnz
konusunda birbirinizi aadaki forma gre deerlendiriniz.

Akran Deerlendirme Formu


ltler

Eksiksiz

Eksiklikler var

Yanl

1. Duru ve oturu kurallarnn doru uygulanmas


2. Sa elin konumlandrlmas
3. Sol elin konumlandrlmas
5. Sol el arpma altrmalarn metronom deerlerine dikkat ederek alp almadnz konusunda birbirinizi
aadaki forma gre deerlendiriniz.

Akran Deerlendirme Formu


ltler

Eksiksiz

Eksiklikler var

Yanl

1. Duru ve oturu kurallarnn doru uygulanmas


2. Sa elin konumlandrlmas
3. Sol elin konumlandrlmas
6. Sa el mzrap altrmalarn metronom deerlerine dikkat ederek alp almadnz konusunda birbirinizi
aadaki forma gre deerlendiriniz.

Akran Deerlendirme Formu


ltler

Eksiksiz

Eksiklikler var

Yanl

1. Duru ve oturu kurallarnn doru uygulanmas


2. Sa elin konumlandrlmas
3. Sol elin konumlandrlmas

121

6. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 11:27 Page 122

4. NTE
EL TEKN ESER ALIMALARI

El Teknii al Biimlerinin
Eserlerde Uygulan
ve
rnek Eserler

122

6. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 11:27 Page 123

EL TEKN ALI BMLERNN


ESERLERDE UYGULANII VE RNEK ESERLER

Hazrlk almalar
1. El teknii al biimleri ile eser icra eden sanatlar ve ekoller hakknda bilgi toplaynz. Topladnz bilgileri arkadalarnzla paylanz.
2. Balama ile Trk halk mzii eserlerinin nasl icra edildiini gzlemleyebilmek iin konser etkinliklerine
katlnz. Edindiiniz izlenimleri arkadalarnzla paylanz.
3. Daha nce altnz altrmalar dzenli ve srekli tekrarlamann el teknii eser icrasna ne gibi katklar
salayabileceini arkadalarnzla tartnz.

Tanmlama

zmleme

Uygulama

1. Etkinlik
l Daha nce altnz altrmalar tekrar ederek yeni altrmalar iin performans hazrl yapnz.

2. Etkinlik
l Bu etkinlik kapsamnda verilen el teknii al biimleri ile ilgili eserleri alnz. Eserleri belirtilen
metronom deerlerinde alarken parmak numaralarn ve teknik iaretleri doru uygulamaya dikkat ediniz.

123

6. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 11:27 Page 124

Seherde Bir Baa Girdim


q =100

124

Yre
Kaynak
Dzenleyen

: Erzincan
: k DAM
: Erol PARLAK

6. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 11:27 Page 125

125

6. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 11:27 Page 126

Halaylm
q . =92

126

Yre
Kaynak
Dzenleyen

: Malatya
: brahim AKRKU
: Eren DEMR

6. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 11:27 Page 127

Byk Cevizin Dibi


q =80

Yre
Kaynak
Dzenleyen

: Erzincan
: Kazm CAN
: Eren DEMR

127

6. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 11:27 Page 128

128

6. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 11:27 Page 129

lme ve Deerlendirme almalar


A. Aada verilen sorular cevaplaynz.
1. Eser almak balama icrasna hangi konuda katk salar?
B. Aada verilen formlar doldurunuz.
2. Ettleri metronom deeri, parmak numaralar ve mzrap ynlerine dikkat ederek alp almadnz konusunda birbirinizi aadaki forma gre deerlendiriniz.

Akran Deerlendirme Formu


ltler

Eksiksiz

Eksiklikler var

Yanl

1. Duru ve oturu kurallarnn doru uygulanmas


2. Sa elin konumlandrlmas
3. Sol elin konumlandrlmas

3. Sol el arpma altrmalar alnrken metronom deerlerine dikkat edilip edilmediine ynelik birbirinizi
aadaki forma gre deerlendiriniz.

Akran Deerlendirme Formu


ltler

Eksiksiz

Eksiklikler var

Yanl

1. Duru ve oturu kurallarnn doru uygulanmas


2. Sa elin konumlandrlmas
3. Sol elin konumlandrlmas

4. Sa el mzrap altrmalarn metronom deerlerine dikkat ederek alp almadnz konusunda birbirinizi
aadaki forma gre deerlendiriniz.

Akran Deerlendirme Formu


ltler

Eksiksiz

Eksiklikler var

Yanl

1. Duru ve oturu kurallarnn doru uygulanmas


2. Sa elin konumlandrlmas
3. Sol elin konumlandrlmas

129

6. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 11:27 Page 130

Z DEERLENDRME FORMU

Ad Soyad : ..............................................
Snf
: ..............................................
Nu.
: ..............................................

Tarih: ..../....../......

Bu almada neler yaptm?


.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
Bu almada neler rendim?
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
Bu almada baarl olduum blmler:
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
Bu almada en ok zorlandm blmler:
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
almam yaparken beklemediim nelerle karlatm?
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
Bu almay tekrar yapsaydm nasl yapardm?
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................

1. EK

130

6. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 11:27 Page 131

RENC GZLEM FORMU


Aklama: Bu form, etkinlik sresince rencilerin, yaplan almalara katlma dzeylerini gzlemeniz
amacyla hazrlanmtr.
nite Ad: ..................................................................

Ad Soyad
Nu.
Snf

: ......................................
: ......................................
: ......................................
DERECELER

Hibir
Her
Zaman Nadiren Bazen Sklkla Zaman

BECERLER

I. DERSE HAZIRLIK
1. Bilgi kaynaklarna nasl ulaacan bilir.
2. Ulat kaynaklardan etkin bir biimde yararlanr.
3. Derse deiik yardmc kaynaklarla gelir.
4. Derse hazrlkl gelir.
Toplam
II. ETKNLKLERE KATILMA
1. Konu ile ilgili grlerini ekinmeksizin ifade eder.
2. Gr sorulduunda syler.
3. Yeni ve zgn sorular sorar.
4. Belirttii grler ve verdii rnekler zgndr.
5. Dersi iyi dinledii izlenimi veren sorular sorar.
Toplam
III. NCELEME - ARATIRMA - GZLEM
1. Bilgi toplamak iin eitli kaynaklara bavurur.
2. Kendisine verilen kaynaklarla yetinmeyip
baka kaynaklar aratrr.
3. nceleme ve aratrma devlerini zenerek yapar.
4. Gzlemlerini dikkatli bir ekilde yapar.
5. Gzlemleri sonucunda mantksal karmlarda bulunur.
6. Aratrma ve inceleme sonucunda genellemeler yapar.
Toplam
GENEL TOPLAM
2. EK

131

6. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 11:27 Page 132

AKRAN DEERLENDRME FORMU

Deerlendiren rencinin;
Grup Numaras : ........................................
Ad Soyad
: .........................................
Snf
: .........................................

Etkinlie katlmda gnlldr.

Grevini zamannda yerine getirir.

Farkl kaynaklardan bilgi toplayp


sunar.
Grup arkadalarnn grlerine
saygldr.
Arkadalarn uyarrken olumlu
bir dil kullanr.
Ders ara-gerelerini kullanrken
dikkatli ve titizdir.

Temiz, tertipli ve dzenli alr.


(Kulland aletleri yerine koyar,
kirlettiklerini temizler vb.)

Sonular tartlrken anlalr


konuur, konuulanlar anlar.

3. EK

132

2. Arkadam

1. Arkadam

Hibir
Zaman

Ben

2. Arkadam

1. Arkadam

Etkinliin
Sonunda

Ben

2. Arkadam

Ben

2. Arkadam

1. Arkadam

1. Arkadam

Etkinliin
Banda

Her Zaman

Ben

Grubumuzdaki renciler

1. Arkadann Ad Soyad: ............................................


2. Arkadann Ad Soyad: ............................................

6. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 11:27 Page 133

SZLK
A
akort
aksan
aralk
arpej
ayak

:
:
:
:
:

Tellerinin istenen frekansa uyumlanmas.


Vurgu.
ki ses arasndaki incelik-kalnlk fark.
Akor seslerinin ard arda dizilmesi, ya da farkl ekillerde paralanarak alnmas.
Halk mziinde dizi, yry ve genel mzikal aty ifade eden terim.

C
coda

: Kuyruk anlamna gelir. Bir mzik eserinin biti eki.

alg
arpma

: Mzik aleti, enstrman.


: Mzrap (tezene) kullanmadan tellere vurarak ses elde etmek.

D
da capo
deifre
durak sesi
dizi

: Baa dn, batan.


: lk grte almak,okumak,zmek.
: Bir makam dizisinin birinci ya da sekizinci derecesi.
: Notalarn arka arkaya sralanmasyla oluan btn.

enstrman

: Mzik algs.

gam

: Dizi.

makam
metronom
mzrap

: Drtl ve beli kalplarn birlemesiyle meydana gelen, belirli bir karakteristlii olan diziler.
: Zaman sayac.
: lk olarak kiraz kabuundan, daha sonra plastikten imal edilen balama almada kullanlan yardmc ara, tezene.
: Orta eiin el ile kapatlmasyla yaplan el teknii al biimi.

E
G
M

mute

N
nans

: 1. Ayrt. 2. Bir mzik yaptnda kullanlan seslerin hafif, gl, yumuak, iddetli oluu gibi tn
farkllklarn belirleyen mzikal anlatm.

O
oktav

: Sekizli; herhangi bir notay temel ses olarak ele alp, o notadan balayarak ardk olarak inceye ya
da kalna gidildiinde varlan sekizinci notaya kadar olan seslerin tm.

perde

: Balamada nota yerlerini belirlemek iin misina ile balanm blmlerden her biri.

repertuvar
ritardando
ritim

: Dinleti program,almak iin elde bulunan yaptlar.


: Hz azaltarak, geciktirerek.
: 1. Tartm, 2. Bir notada vurgu,uzunluk veya ses zelliklerinin dzenli bir biimde tekrarlanmasndan doan ses uygunluu.

P
R

S
seny

: Bir mzik eserinde, ikinci konulduu yerden birinci konulduu yere dnerek bu blmn ikinci kere
seslendirilmesi gerektiini ifade eder.

elpe

: Balamada elle al biimlerinden biri, pene.

tempo
ton
tue

: Hz derecesi.
: 1. Eksen, 2. dizinin nitelii, ses rengi.
: Balamada tellerin bulunduu sapn n ksm.

133

6. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 11:27 Page 134

KAYNAKA
Atatrklk, 1. Cilt, MEB Yaynlar, stanbul,1998.
MEB, Ortaretim Genel Mdrl, Trk ve Bat Mzii alglar Dersi (Kanun) retim Program.
zkan, smail Hakk, Trk Musikisi Nazariyat ve Uslleri, tken Neriyat, stanbul, 1987.
Parlak, Erol, El le Balama alma elpe Teknii Metodu-1, Ekin Yaynlar, stanbul, 2001.
TRT, Trk Halk Mzii Repertuvar, TRT, Ankara.
Trke Szlk, TDK Yaynlar, Ankara, 2005.
Trk ve Bat Mzii alglar Balama Dersi retim Program, MEB, Ortaretim Genel Mdrl,
Ankara, 2008.
Yazm Klavuzu, TDK Yaynlar, Ankara, 2005.

nternet Adresleri:
www.itu.edu.tr
www.kultur.gov.tr
www.meb.gov.tr
www.tdk.gov.tr

134

6. nite 2010:kanun 1. nite 24.02.2011 11:27 Page 135

135

6. nite 2010:kanun 1. nite 15.04.2010 09:30 Page 135

You might also like