Ang Sinaunang Rome

Ang Alamat ng Pagkatatag ng Sinaunang Roma.

Ayon sa Alamat ang bayan ng Roma ay naitatag ng magkambal na sina Romulus at Remus. Ang kanilang
mga magulang ay ang Diyos ng Digmaan na si Mars ( Ares) at ng isang prinsesang Latin na si Vestal Rhea
Silvia
Nang sila ay isinilang, linagay sila sa isang buslo at pinaagos sa Ilog Tiber ng ama ng prinsesa (Ang Hari).
Ang kambal ay natagpuan ng isang babaeng lobo at ito ang nag-alaga sa kanila.
Nang lumaon, nakita ito ng mag-asawang Faustulus at Acca Larentia at sila ang nagpalaki sa magkambal.
Sa kanilang pagtanda, sila ay nagdesisyon na magpatayo ng lungsod. Dahil mas malaking porsyon ng
lungsod ang napunta kay Romulus, kung kayat siya ay binalak na patayin ni Remus. Ngunit sa huli, si Remus
ang napatay.

Mga Sinaunang Tao

Nakarating ang mga Indo Europeong Latin sa Latium , timog ng Ilog Tiber, noong 2000 BCE.
Gawa sa tanso ang karaniwang kagamitan nila at Latin ang pangunahing wika nila. Ang mga lungsod- estado
na kanilang itinatag ay pinag-isa ng Latin League.
Napapaligiran ng bato at mga gusali, lansangan at kanal na pawang yari sa bato ang kanilang lungsod.
Mahilig sa paligsahan at sining
Nagsimula ang labanan ng mga Gladiator.
Ang Republikang Romano
Ano nga ba ang isang republika?
nakasalalay sa mamamayan o porsyon ng mamamayan ang kontrol sa gobyerno. hindi hari ang namamahala
kundi isang pangulo at hindi ito nakabase sa monarkiya.
Ang Mga Etruscan
nagturo ng paggamit ng toga paraan ng pakikidigma pagtataya ng gusali, lansangan at kanal na yari sa
bato
Pundasyon ng Republika
Remus at Romulus (753 BCE) (1st)
Natagpuan ang Roma Pinatay ni Romulus si Remus at siya ang naging unang hari ng Roma Numa Pompilius
(715-673 BCE) (2nd)
gumawa ng kalendaryo na mayroong araw pantrabaho at mga araw para sa mga diyos kung saan bawal ang
paghahanapbuhay. Tullus Hostillius (672-641 BCE) (3rd)
nagpalawak ng lupain Napatalsik dahil sa isang malawakang sakit, sabi ng mga mamamayan na ito ay isang
parusa mula sa mga diyos. Ancus Marcius (640-617 BCE) (4th)
ang apo ni Numa Lucius Tarquinius Priscus (616-579 BCE) (5th)
ang paborito ni Haring Ancus, ang unang dayuhang naging hari sa nagtayo ng isang palengke na tinawag
niyang Forum. Servius Tullius (578-535 BCE) (6th)
nagtatag ng 100 mga mandirigmang Roman na tinawag niyang CENTURIES. Lucius Tarquinius Superbus (534510 BCE) (7th )
pinakamahigpit na hari ng Roma huling haring Etruscan Lucius Junius Brutus (509 BCE) (8th)
nagtaboy sa huling haring Etruscan na si Superbus. nagtatag ng isang republika mula 509 BCE hanggang 31
BCE. Konsul- dalawang mahistrado na pinalit sa hari
Karakterisidad ng Dalawang Konsul
maari lamang manungkulan sa isang taon; maari nilang pigilan ang pasya ng bawat isa; maari silang pumili
ng isang diktador na maaring manungkulan sa anim na buwan sa oras ng kagipitan. 1. Censors
dating konsul na pinipili kada limang taon gumagawa ng mga census sa populasyon at listahan ng mga pagaari para sa estado Maaring mag-alis ng mga senador. 2. Praetors
grupo ng mahistrado na maaring mamahala sa mga kaso sa ilalim ng batas sibil may awtoridad pangsundalo
naging commander ng mga hukbo 3. Quaestors
nagsilbing financial advisers 4. Aediles

nagsilbing tagapangalaga ng mga publikong gusali nagtatanghal ng mga pista at mga palarong pambayan.
5. Patricians o Gens
tanging nakikinabang sa pamahalaang Republika mga konsul, diktador at kasapi ng Senado. 6. Plebeians o
Plebs
kapos sa kabuhayan mga mandirigmang mamamayan Hindi sila maaring mag-asawa ng patrician.
Ang Republikang Romano
Ano nga ba ang isang republika?
nakasalalay sa mamamayan o porsyon ng mamamayan ang kontrol sa gobyerno. hindi hari ang namamahala
kundi isang pangulo at hindi ito nakabase sa monarkiya.
Ang Mga Etruscan
nagturo ng paggamit ng toga paraan ng pakikidigma pagtataya ng gusali, lansangan at kanal na yari sa
bato
Pundasyon ng Republika
Natagpuan ng magkapatid na Remus at Romulus ang Roma noong 753 BCE. Pinatay ni Romulus si Remus at
siya ang naging unang hari ng Roma. Si Numa Pompilius ang sumunod kay Romulus. Naghari siya mula 715673 BCE. Siya ang gumawa ng kalendaryo na mayroong araw pantrabaho at mga araw para sa mga diyos
kung saan bawal ang paghahanapbuhay. Si Tullus Hostillius na naghari noong 672-641 BCE ang nagpalawak
ng lupain. Napatalsik siya dahil sa isang malawakang sakit, sabi ng mga mamamayan na ito ay isang parusa
mula sa mga diyos. Si Ancus Marcius, ang apo ni Numa, ay ang pang-apat na hari mula 640-617 BC. Si Lucius
Tarquinius Priscus, ang paborito ni Haring Ancus, ang unang dayuhang naging hari sa Roma noong 616-579
BC. Siya rin ang nagtayo ng isang palengke na tinawag niyang Forum. Si Servius Tullius naman ang ikaanim
na hari na tumagal mula 578-535 BC na nagtatag ng 100 mga mandirigmang Roman na tinawag niyang
CENTURIES. Si Lucius Tarquinius Superbus ang pinakamahigpit na hari ng Roma na naghari mula 534-510 BC.
Siya ang huling haring Etruscan. Si Lucius Junius Brutus ang nagtaboy sa huling haring Etruscan na si
Superbus. Siya ang nagtatag ng isang republika mula 509 BCE hanggang 31 BCE.
Pagkatapos ng pagpapaalis kay Superbus, pinalitan nila ang mga hari sa dalawang mahistrado na
tinawag na konsul.
Karakterisidad ng Dalawang Konsul
maari lamang manungkulan sa isang taon; maari nilang pigilan ang pasya ng bawat isa; maari silang pumili
ng isang diktador na maaring manungkulan sa anim na buwan sa oras ng kagipitan.
Mga dating konsul ang mga censors na pinipili kada limang taon. Sila ang gumagawa ng mga census sa
populasyon, at listahan ng mga pag-aari para sa estado. Maari rin silang mag-alis ng mga senador.
Ang mga praetors naman ay mga grupo ng mahistrado na maaring mamahala sa mga kaso sa ilalim ng
batas sibil. Nagkaroon rin sila ng awtoridad pangsundalo at hindi naglaon, naging commander ng mga
hukbp.
Ang mga quaestors naman ang nagsilbing financial advisers habang ang mga aediles ang nagsilbing
tagapangalaga ng mga publikong gusali at nagtatanghal ng mga pista at mga palarong pambayan.
Ang mga patricians o Gens ang tanging nakikinabang sa pamahalaang Republika. Pawang mga
patricians ang mga konsul, diktador at kasapi ng Senado.
Ang mga plebeians o Plebs naman ang kapos sa kabuhayan at binubuo ng mga mandirigmang
mamamayan. Hindi sila maaring mag-asawa ng patrician.

Tagumpay ng Plebeian Laban sa Patrician

Patrician mga maykaya; nagmamay-ari ng mga lupain sa imperyo
Plebeian mga karaniwang tao na kadalasang nagsasaka at nangangalakal; sila ang lakas ng imperyo dahil
sa buwis na kanilang ibinabayad at likas silang sundalo at tagagawa sa mga proyektong pangimprastraktura ng imperyo
Noong 494 BCE nagsimulang maghimagsik ang mga plebeian upang magkamitng pantay sa karapatan.

Nagmartsa sila sa buong Rome at lumikas sa kalapit na lugar na tinaguriang Banal na Bundok(Moonsaccer),
at doon sila nagbalak magtayo ng ng sariling lungsod.
Sa takot ng mga patrician na mawalan ng manggagawa, sinuyo nila ang mga plebeian sa pamamagitan ng:
Pagpapatawad sa dati nilang utang
Pagpapalaya sa mga naging alipin nang dahil sa pagkakautang
Paghalal ng mga plebeian ng dalawang mahistrado o tribune na magtanggol ng kanilang karapatan.
Ang mga tribune ay may karapatan na humadlang sa mga hakbang ng senado na makakasama sa plebeian
sa pamamagitan ng pagsigaw ng Veto! na isang salitang Latin na nangangahulugan na Tutol ako!
Noong 451 BCE nasulat ang mga batas sa 12 lapidang tanso at inilagay sa rostra ng Forum upang mabasa ng
lahat. Ang 12 tables ang kuna-unahang nasusulat na batas sa Rome at nagging ugat ng batas Romano.
12Tables kodigo ng mga batas ng mga Romano na naging batayan ng mga batas ng mga kanluranin.
Kauna-unahang batas na naisulat sa Roma, na naging dahilan ng pagkakaron ng karagdagang karapatan sa
mga Plebeians.
TABLE I (Civil procedure)
If someone is called to go to court, he has to go. If he doesn't go, a witness should be called. Only then
should he be captured.
TABLE II (Civil Procedure)
Serious illness or else a day appointed with an enemy; if any of these is an impediment for the judge or
any party, on that day proceedings must end.
TABLE III (Debt)
A person who admits to owing money or has been adjudged to owe money must be given 30 days to pay.
After then, the creditor can lay hands on him and haul him to court. If he does not satisfy the judgment and
no one is surety for him, the creditor may take the defendant with him in stocks or chains with a weight of no
more than 15 lbs. (or less if he desires). The debtor may live where he wishes. If he does not live on his own,
the creditor must give him a pound of wheat a day. If he wants to he may give more.
TABLE IV (Parents and children)
If a father sells his son into slavery three times, the son shall be free of his father.
TABLE V (Inheritance)
If a person dies intestate without heirs, the nearest male kinsman shall inherit. If there is no near male
kinsmen, his clansmen shall inherit.
TABLE VI (Property)
When someone makes bond or conveyance and announces it orally, right shall be given.
TABLE VII (Real Property)
If runoff [from someone else's property] does damage, he shall be made to fix it by the judge.
TABLE VIII (Torts)
Someone who breaks another's bone by hand or club must pay 300 sesterces; for a slave, 150; if he has
done simple harm against another, 25.
TABLE IX (Constitutional principles)
The penalty shall be death for a judge or arbiter legally appointed who has been found guilty of receiving a
bribe for giving a decision.
TABLE X (Funeral regulations)
No dead man may be cremated nor buried in the City.
TABLE XI (Marriage)
Men in the army may not wed until training is complete.
TABLE XII (Crimes)
If a slave has committed theft or harmSomeone who has brought a false claim shall be brought before
three judges, and shall pay a double penalty or be sent to death if he cannot do the time.
Sa pamamagitan ng 12 Tables nabawasan angb panlilinlang sa mga plebeian at napagkalooban sila ng
karapatang makapag-asawa ng patrician, mhalal na konsul at maging kasaping Senado

Paglaganap ng Kapangyarihan ng Rome

Nasakop ang mga Latino, mga Etruscan at iba pang pangkat tulad ng Hernice, Volscian, Sabine at Samnite or
ang Latin League noong 490 BCE. Nasakop din ang Greece.

Labanan sa Heraclea, Italy

Noong 280 BCE. Ang unang sagupaan ng Rome at Greece.
*Romans Consul Publius Valerius Laevinus.
*Greeks Haring Pyrrhus.
*Epirus, Tarentum, Thurii, Metapontum, at Heraclea.
Nanalo ang Greece dahil sa paggamit ng mga elepanteng kinatatakutan ng mga mandirigmang Romano.
*Kinatatakutan ng mga Romano ang mga elepante dahil hindi pa sila nakakita noon. Tumulong si Alexander II
ng Epirus na anak ni Haring Pyrrhus.
Labanan sa Asculum, Italy
Noong 279 BCE. Sagupaan ng Rome at Greece.
*Romans Consul Publius Decius Mus
*Greeks Haring Pyrrhus
*Tarantine, Oscan, Samnite at Epirote.
Laban para sa Magna Graecia. Nanalo ang Greece.
Pyrrhic Victory
Tinaguriang Pyrrhic Victory ang mga labanan sa Heraclea at sa Asculum dahil nanalo sila at marami sa mga
tauhan ni Haring Pyrrhus ang nalipol.
Labanan sa Beneventum, Italy
Noong 275 BCE. Nagapi si Haring Pyrrhus.
*Romano Consul Manius Curius Dentatus.

Lumaganap ang kapangyarihan ng Rome pagkatapos ng labanan sa Beneventum. Nagiging kaanib ng Rome
ang nagagaping kaaway at nagiging kolonya ito. Ang mga hukbong nagapi ay nagiging karagdagang
mandirigma. Sa ganitong sistema, lumaganap ang kapangyarihang Romano magmula sa Ilog Tiber hanggang
sa kabuuan ng Italy. Noong 275 BCE, sinakop ng Rome mula Pisa at Ariminium (Hilaga) hanggang sa Kipot ng
Messina (Timog). Nakaharap ng mga Romano ang mga Carthagenian na taga Carthage (Tunisia) sa Sicily, sila
ang naging pinakamahirap na nakalaban ng mga Romano.