Professional Documents
Culture Documents
GT-TT Ho Chi Minh PDF
GT-TT Ho Chi Minh PDF
_______________________
Gio trnh
T tng H Ch Minh
(Dng trong cc trng i hc, cao ng)
(Ti bn ln th nht)
Ch bin
PGS, TS. Mch Quang Thng
Tp th tc gi
- PGS. L Mu Hn
Chng I
Chng II
Chng III
Chng IV
Chng VI
Chng tham kho
Cng tc vin
V Thanh Bnh
Chng I
Ngun gc, qu trnh hnh thnh v pht
trin, i tng, nhim v v ngha hc tp
t tng H Ch Minh
Vit Nam l mt quc gia dn tc t ch t sm. Nn c lp, t ch ca Vit
Nam gn lin vi qu trnh dng nc v gi nc tri qua hng ngn nm lch s.
Vo gia th k XIX, thc dn Php tin hnh xm lc nc ta, nh sp thnh
tr ch phong kin mc rung ca triu nh nh Nguyn, bin nc ta thnh thuc
a ca Php, nhn dn Vit Nam b sng trong kip a y n l.
Bt u t ma xun nm 1930, di ngn c c lp, t do ca H Ch Minh, dn
tc Vit Nam on kt thnh mt khi, kin cng chin u v dng xy t nc,
ginh c nhng thng li c ngha lch s v i v c tnh thi i su sc. C c
nhng thng li v i l nh ng v nhn dn ta c v trang bng ch ngha Mc Lnin v t tng H Ch Minh.
Trong iu vn ca Ban Chp hnh Trung ng ng Lao ng Vit Nam kho
III lc Ch tch H Ch Minh qua i c vit: "Dn tc ta, nhn dn ta, non sng t
nc ta sinh ra H Ch tch, ngi anh hng dn tc v i, v chnh Ngi lm
rng r dn tc ta, nhn dn ta v non sng t nc ta"1.
C Th tng Phm Vn ng nu r: H Ch Minh xng ng li c
lp dn tc gn lin vi ch ngha x hi. Sau ny c c kt li trong khu hiu ni
ting: Khng c g qu hn c lp, t do2.
i tng V Nguyn Gip khi qut: "T tng H Ch Minh l h thng l lun
v ng li chin lc, sch lc ca cch mng Vit Nam... l t tng cch
mng khng ngng, t cch mng dn tc dn ch tin ln ch ngha x hi, ni dung
ct li l gii phng dn tc, gii phng x hi (giai cp), gii phng con ngi. Ni
ngn gn l c lp dn tc, dn ch, ch ngha x hi; hay ni gn hn: c lp dn
tc v ch ngha x hi"3.
Ch tch Phien Caxtr Rud (Cuba) cho rng: H Ch Minh kt hp mt cch
thin ti cuc u tranh ginh c lp dn tc v cuc u tranh v quyn li qun
chng b bn phong kin v giai cp bc lt p bc... S nghip gii phng dn tc v
s nghip gii phng x hi l hai im then cht trong hc thuyt ca Ngi1.
1. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2002, t.12, tr. 516.
2. Xem: Phm Vn ng: H Ch Minh, qu kh, hin ti v tng lai, Nxb. S tht, H Ni, 1991, tr. 18.
3. V Nguyn Gip: T tng H Ch Minh v con ng cch mng Vit Nam, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni,
2003, tr. 98.
1. Xem: Th gii ca ngi v thng tic H Ch tch, Nxb. S tht, H Ni, 1976, tr .76.
2. ng Cng sn Vit Nam: Vn kin i hi i biu ton quc ln th VII, Nxb. S tht, H Ni, 1991, tr. 127.
c) Ch ngha Mc - Lnin
Ch ngha Mc- Lnin l ngun gc l lun trc tip, quyt nh bn cht t
tng H Ch Minh. H Ch Minh khng nh:
"Ch ngha Lnin i vi chng ta, nhng ngi cch mng v nhn dn Vit
Nam, khng nhng l ci "cm nang" thn k, khng nhng l ci kim ch nam, m cn
l mt tri soi sng con ng chng ta i ti thng li cui cng, i ti ch ngha x
hi v ch ngha cng sn"1.
i vi ch ngha Mc- Lnin, H Ch Minh nm vng ci ct li, linh hn
sng ca n, l phng php bin chng duy vt; hc tp lp trng, quan im,
phng php bin chng ca ch ngha Mc- Lnin gii quyt cc vn thc tin
ca cch mng Vit Nam.
Cc tc phm, bi vit ca H Ch Minh phn nh bn cht cch mng t tng
ca Ngi theo th gii quan, phng php lun ca ch ngha Mc-Lnin.
c) Thi k hnh thnh c bn t tng v cch mng Vit Nam (1921 1930)
H Ch Minh c thi k hot ng thc tin v l lun si ni, phong ph
Php (1921-1923), Lin X (1923-1924), Trung Quc (1924-1927), Thi Lan
(1928-1929)... Trong thi gian ny, t tng H Ch Minh v cch mng Vit Nam
hnh thnh c bn. H Ch Minh kt hp nghin cu xy dng l lun, kt hp vi
tuyn truyn t tng gii phng dn tc v vn ng t chc qun chng u tranh,
xy dng t chc cch mng, chun b thnh lp ng Cng sn Vit Nam.
Nhng tc phm nh Bn n ch thc dn Php (1925), ng Kch mnh
(1927) v nhng bi vit ca H Ch Minh trong thi k ny th hin nhng quan
im ln v c o, sng to v con ng cch mng Vit Nam. C th tm tt ni
dung chnh ca nhng quan im nh sau:
- Cch mng gii phng dn tc trong thi i mi phi i theo con ng cch
mng v sn. Gii phng dn tc phi gn lin vi gii phng nhn dn lao ng, gii
phng giai cp cng nhn, phi kt hp c lp dn tc vi ch ngha x hi.
- Cch mng thuc a v cch mng v sn chnh quc c quan h mt thit vi
nhau. Cch mng thuc a khng l thuc vo cch mng chnh quc m c tnh ch
ng, c lp. Cch mng thuc a c kh nng ginh thng li trc cch mng
chnh quc v gip cho cch mng chnh quc trong nhim v gii phng hon ton.
- Cch mng thuc a trc ht l mt cuc "dn tc cch mnh", nh ui
quc xm lc, ginh li c lp, t do.
- Gii phng dn tc l vic chung ca c dn chng; phi tp hp lc lng dn
1. Sd, t.9, tr. 314.
1. Sd, t. 4, tr. 1.
10
11
b) Phng php
Mun nghin cu, hc tp c kt qu, vn dng sng to v pht trin t tng H
Ch Minh, cn nm vng mt s vn c bn v phng php nghin cu sau:
- Ch ngha duy vt bin chng v duy vt lch s l c s phng php lun khoa
hc nghin cu, hc tp, vn dng v pht trin t tng H Ch Minh.
H Ch Minh nhn mnh u im ln ca hc thuyt Mc l php duy vt
bin chng. Php bin chng duy vt mt phng php duy nht khoa hc l linh
hn ca ton b hc thuyt Mc. H Ch Minh thng nhc nh chng ta phi
ng trn lp trng, quan im, phng php ca ch ngha Mc - Lnin tng
kt kinh nghim, phn tch mt cch ng n nhng c im ca t nc mi
c th dn dn hiu c quy lut pht trin ca cch mng n thng li. Chnh
nh nm vng php bin chng duy vt, H Ch Minh t rt sm nu vn cn
b sung "c s lch s" ca ch ngha Mc bng cch a thm vo nhng t
liu m thi k , Mc khng th c c; phi xem li ch ngha Mc v c s
lch s ca n, cng c n bng dn tc hc phng ng. Vi phng php bin
chng, khi nghin cu thc tin t nc, lch s dn tc Vit Nam, Ngi kt lun:
"Ch ngha dn tc l ng lc ln ca t nc"1; Pht ng ch ngha dn tc bn x
nhn danh Quc t cng sn l mt chnh sch mang tnh hin thc tuyt vi. "Gi y,
ngi ta s khng th lm g c cho ngi An Nam nu khng da trn cc ng lc
v i, v duy nht ca i sng x hi ca h"2. iu ny th hin s sng to ca H
Ch Minh trong vic nm vng v s dng phng php bin chng duy vt ca Mc.
Phng php t tng H Ch Minh l phng php bin chng duy vt, khng
gio iu, rp khun, lun lun xem xt s vt trong s vn ng v pht trin.
- Cng vi ch ngha duy vt bin chng, chng ta cn vn dng ch ngha duy
vt lch s vo vic nghin cu, hc tp t tng H Ch Minh. Trong nghin cu khoa
hc, theo V.I. Lnin, chng ta khng c qun mi lin h lch s cn bn, ngha l
phi xem xt mt hin tng nht nh xut hin trong lch s nh th no, hin
tng tri qua nhng giai on pht trin ch yu no v ng trn quan im ca
s pht trin xem xt hin nay n tr thnh nh th no? Nm vng quan im
ny gip chng ta hiu c t tng H Ch Minh mang m du n ca qu trnh pht
1, 2. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2000, t.1, tr. 466, 467.
12
c) ngha hc tp
T tng H Ch Minh soi ng cho ng v nhn dn Vit Nam trn con
ng xy dng t nc v mc tiu: dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch,
vn minh. V vy, phi nghim tc hc tp t tng H Ch Minh nng cao t duy l
lun, rn luyn bn lnh chnh tr, nng cao o c cch mng, nng lc cng tc, thc
hin tt cc nhim v cch mng trng i ca ng, ca Nh nc ta trn con ng
qu ln ch ngha x hi.
i vi th h tr ni chung, vi hc sinh, sinh vin trong cc trng cao ng v
i hc ni ring, cn c bit coi trng gio dc chnh tr, t tng, o c cch
mng, c bit l gio dc t tng H Ch Minh nhm nng cao l lun, phng php
1
. V.I. Lnin: Ton tp, Nxb. Tin b, Mtxcva, 1979, t.42, tr. 364.
13
t duy bin chng, gp phn o to sinh vin thnh nhng chin s i tin phong trong
cng cuc bo v v xy dng t nc Vit Nam ng hong hn v to p hn nh
Di chc ca Ngi li: "on vin v thanh nin ta ni chung l tt, mi vic u
hng hi xung phong, khng ngi kh khn, c ch tin th. ng cn phi chm lo gio
dc o c cch mng cho h, o to h thnh nhng ngi tha k xy dng ch
ngha x hi va "hng" va "chuyn".
Bi dng th h cch mng cho i sau l mt vic rt quan trng v rt cn
thit" .
1
1. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2002, t 12, tr. 510.
14
Chng II
T tng H Ch Minh v vn dn tc v
cch mng gii phng dn tc
I. T tng h ch minh v vn dn tc
Dn tc l mt vn rng ln. C.Mc, Ph.ngghen khng i su gii quyt vn
dn tc, v thi Ty u vn dn tc c gii quyt trong cch mng t
sn; hn na, cc ng cha c iu kin nghin cu su v vn dn tc thuc a.
Trong giai on quc ch ngha, cch mng gii phng dn tc tr thnh mt
b phn ca cch mng v sn th gii, V.I. Lnin c c s thc tin pht trin vn
dn tc thuc a thnh mt h thng l lun. Tuy c C. Mc, Ph. ngghen v V.I.
Lnin nu ln nhng quan im c bn v mi quan h bin chng gia vn dn
tc v vn giai cp, to c s l lun v phng php lun cho vic xc nh chin
lc, sch lc ca cc ng Cng sn v vn dn tc v thuc a, nhng t thc
tin cch mng v sn chu u, cc ng vn tp trung nhiu hn vo vn giai cp.
iu kin nhng nm u th k XX tr i t ra yu cu cn vn dng v pht trin
sng to l lun Mc - Lnin cho ph hp vi thc tin cc nc thuc a; chnh H
Ch Minh l ngi p ng yu cu .
15
ng minh thng trn trong Chin tranh th gii th nht tha nhn, thay mt nhng
ngi Vit Nam yu nc, Ngi gi ti Hi ngh Vcxy (Php) bn Yu sch gm
tm im, i cc quyn t do, dn ch cho nhn dn Vit Nam. Bn Yu sch cha
cp vn c lp hay t tr, m tp trung vo hai ni dung c bn:
Mt l, i quyn bnh ng v ch php l cho ngi bn x ng Dng
nh i vi ngi chu u. C th l, phi xa b cc ta n c bit dng lm cng c
khng b, n p b phn trung thc nht trong nhn dn (tc nhng ngi yu nc);
phi xa b ch cai tr bng sc lnh v thay th bng ch ra cc o lut.
Hai l, i cc quyn t do dn ch ti thiu cho nhn dn, l cc quyn t do
ngn lun, t do bo ch, t do lp hi, t do hi hp, t do c tr...
Bn Yu sch khng c bn quc chp nhn. Nguyn i Quc kt lun:
Mun gii phng dn tc, khng th b ng trng ch vo s gip bn ngoi, m
trc ht phi da vo sc mnh ca chnh dn tc mnh.
Trong Cng lnh chnh tr u tin ca ng, H Ch Minh xc nh mc tiu:
"nh quc ch ngha Php v bn phong kin", "Lm cho nc Nam c hon
ton c lp"1.
Thng 5-1941, H Ch Minh ch tr Hi ngh ln th tm Ban Chp hnh Trung
ng ng nu cao vn gii phng dn tc. Thng 6-1941, Ngi vit th Knh co
ng bo, ch r: "Trong lc ny quyn li dn tc gii phng cao hn ht thy"2.
Ngi ch o thnh lp Vit Nam c lp ng minh (Vit Minh), ra bo Vit Nam c
lp, ban b Mi chnh sch ca Vit Minh, trong mc tiu u tin l: "C treo c
lp, nn xy bnh quyn".
Cch mng Thng Tm thnh cng, Ngi thay mt Chnh ph lm thi c
Tuyn ngn c lp, long trng khng nh trc ton th gii: "Nc Vit Nam c
quyn hng t do v c lp, v s tht thnh mt nc t do c lp. Ton th dn
tc Vit Nam quyt em tt c tinh thn v lc lng, tnh mng v ca ci gi vng
quyn t do, c lp y"3.
Trong cc th v in vn gi ti Lin hp quc v Chnh ph cc nc vo thi gian
sau Cch mng Thng Tm, H Ch Minh trnh trng tuyn b: "... Nhn dn chng ti thnh
tht mong mun ha bnh. Nhng nhn dn chng ti cng kin quyt chin u n cng
bo v nhng quyn thing ling nht: ton vn lnh th cho T quc v c lp cho t
nc"1. Khng chin ton quc bng n th hin quyt tm bo v c lp v ch quyn
dn tc, Ngi ra li ku gi vang di ni sng: "Khng! Chng ta th hy sinh tt c, ch
1. Sd, t.3, tr. 1.
2. Sd, t.3, tr. 198.
3
16
nht nh khng chu mt nc, nht nh khng chu lm n l"2. Khi quc M m rng
chin tranh leo thang ra min Bc, H Ch Minh nu mt chn l c gi tr cho mi thi i:
"Khng c g qu hn c lp, t do"3. Khng c g qu hn c lp, t do l mc tiu
chin u, l ngun sc mnh lm nn chin thng ca dn tc Vit Nam, ng thi
cng l ngun ng vin ln i vi cc dn tc b p bc trn ton th gii. V vy,
Ngi khng ch c tn vinh l "Anh hng gii phng dn tc" ca Vit Nam m cn
c tha nhn l "Ngi khi xng cuc u tranh gii phng ca cc dn tc thuc a
trong th k XX".
17
18
19
. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2002, t.2, tr. 274.
20
cuc khng chin ca ton dn, cn phi ng vin ton dn, v trang ton dn"1.
Trong hai cuc khng chin chng thc dn Php v chng quc M, H Ch
Minh ly nhn dn lm ngun sc mnh. Quan im "ly dn lm gc" xuyn sut qu
trnh ch o chin tranh ca Ngi. Ngi t nim tin truyn thng yu nc nng
nn ca nhn dn Vit Nam. Ngi khng nh: "ch chim tri, ch chim t,
nhng chng khng lm sao chim c lng nng nn yu nc ca nhn dn ta".
Khi pht ng cuc khng chin ton quc chng thc dn Php (thng 12-1946), Ngi
ku gi ton dn nh gic v nh gic bng mi v kh c trong tay: "Bt k n ng,
n b, bt k ngi gi, ngi tr, khng chia tn gio, ng phi, dn tc. H l ngi
Vit Nam th phi ng ln nh thc dn Php cu T quc. Ai c sng dng sng.
Ai c gm dng gm, khng c gm th dng cuc, thung, gy gc. Ai cng phi
ra sc chng thc dn Php cu nc"2.
Ku gi ton dn khng chin chng quc M, H Ch Minh khng nh:
Chng M, cu nc l nhim v thing ling nht ca mi ngi Vit Nam yu nc.
"Cuc khng chin ca ta l ton dn, thc s l cuc chin tranh nhn dn"3. "31 triu
ng bo ta c hai min, bt k gi tr, gi trai, phi l 31 triu chin s anh dng dit
M, cu nc, quyt ginh thng li cui cng"4. Ngy 9-4-1965, tr li phng vin
bo Acahata (Nht Bn) H Ch Minh khng nh, trong thi i chng ta, mt dn tc
on kt cht ch, u tranh kin quyt, hon ton c th nh bi bn quc xm
lc hung hn, gian c v c nhiu v kh.
Xut pht t tng quan lc lng ly nh nh ln, ly t ch nhiu, H Ch
Minh khng ch trng tin hnh kiu chin tranh thng thng, ch da vo lc lng
qun i v tin hnh mt s trn quyt t vi k th, m ch trng pht ng chin
tranh nhn dn.
Khng chin ton dn gn vi khng chin ton din. Lc lng ton dn l iu
kin u tranh ton din vi k th quc, gii phng dn tc. H Ch Minh ni:
"Khng dng ton lc ca nhn dn v mi mt ng ph, khng th no thng li
c"1.
Trong chin tranh, "qun s l vic ch cht", nhng ng thi phi kt hp cht ch
vi u tranh chnh tr. Theo Ngi, thng li qun s em li thng li chnh tr, thng li
chnh tr s lm cho thng li qun s to ln hn.
u tranh ngoi giao cng l mt mt trn c ngha chin lc, c tc dng
thm bn bt th, phn ha v c lp k th, pht huy yu t chnh ngha ca cuc u
tranh gii phng dn tc v bo v T quc, tranh th s ng tnh ng h quc t. H
1
21
. V Nguyn Gip (ch bin): T tng H Ch Minh v con ng cch mng Vit Nam, Nxb. Chnh tr quc gia,
H Ni, 2003, tr. 245.
3
. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2002, t. 4, tr. 319.
22
hi V Quc t cng sn (thng 6-1924), Ngi khng nh vai tr, v tr chin lc ca cch mng
thuc a: "Vn mnh ca giai cp v sn th gii v c bit l vn mnh ca giai cp v sn
cc nc i xm lc thuc a gn cht vi vn mnh ca giai cp b p bc cc thuc a...
nc c v sc sng ca con rn c t bn ch ngha ang tp trung cc thuc a hn l
chnh quc"2, nu xem thng cch mng thuc a tc l "mun nh cht rn ng ui"3.
Vn dng cng thc ca C.Mc: s gii phng ca giai cp cng nhn phi l s nghip ca bn
thn giai cp cng nhn, Ngi a ra lun im: "Cng cuc gii phng anh em, (tc nhn dn
thuc a - TG) ch c th thc hin c bng s n lc ca bn thn anh em"4.
23
1. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2002, t.4, tr. 279.
24
Php, cho tng lnh, binh s trong qun i Php v nhng kiu dn Php Vit Nam,
cho cc chnh ph, cc nh hot ng chnh tr, vn ha v nhn dn cc nc, va t
co cuc chin tranh xm lc ca thc dn Php, va ku gi m phn ha bnh.
Ngi vit: "Chng ti mun ha bnh ngay mu ngi Php v Vit ngng
chy. Nhng dng mu chng ti u qu nh nhau.
Chng ti mong i Chnh ph v nhn dn Php mt c ch mang li ha bnh.
Nu khng, chng ti bt buc phi chin u n cng gii phng hon ton t
nc"2.
Trong khng chin chng quc M, Ngi gi nhiu thng ip cho cc nh
cm quyn M, ngh m phn ha bnh kt thc chin tranh. Khi qun M tng
cng chin tranh, mt mt Ngi ku gi qun dn ta "quyt tm nh thng gic M
xm lc", ng thi ch trng va nh va m kt thc chin tranh.
T tng bo lc cch mng v t tng nhn o ha bnh thng nht bin
chng vi nhau trong t tng H Ch Minh. Ngi ch trng, yu nc, thng dn,
yu thng con ngi, yu chung ha bnh, t do, cng l, tranh th mi kh nng
ha bnh gii quyt xung t, nhng mt khi khng th trnh khi chin tranh
th phi kin quyt tin hnh chin tranh, kin quyt dng bo lc cch mng, dng
khi ngha v chin tranh cch mng ginh, gi v bo v ha bnh, v c lp t do.
25
26
ngha yu nc, th Ngi cng lun lun ng vng trn quan im giai cp nhn
thc v gii quyt vn dn tc.
Mc tiu ca cch mng do H Ch Minh v ng ta nu ln th hin kt hp vn
dn tc v vn giai cp. N chng t Vit Nam ch c ng Cng sn v giai
cp cng nhn mi l lc lng i biu trung thnh cho li ch ca dn tc, mi xy
dng c mt trn i on kt dn tc thc hin c mc tiu trn.
V vy, i i vi tng cng gio dc ch ngha Mc-Lnin, cn lm cho t
tng H Ch Minh v s kt hp dn tc v giai cp, ch ngha yu nc v ch ngha
quc t, c lp dn tc v ch ngha x hi c qun trit su sc trong ton ng,
ton dn, ly lm nh hng cho vic nhn thc v gii quyt cc vn ca dn
tc v ca thi i hin nay.
27
Chng III
T tng H Ch Minh v ch ngha x hi
v con ng qu ln ch ngha x hi
Vit Nam
I. T tng H Ch Minh v bn cht v mc tiu ca
ch ngha x hi
1. Con ng hnh thnh t duy H Ch Minh v ch ngha x hi
Vit Nam
H Ch Minh tip thu nhng nguyn l c bn ca ch ngha Mc - Lnin v ch
ngha x hi, vn dng v pht trin mt cch sng to, a ra nhiu kin gii mi
nhm b sung vo l lun Mc - Lnin, ph hp vi thc t Vit Nam.
Trc ht, H Ch Minh lun gii s ra i v bn cht ca ch ngha x hi t
phng din kinh t, trnh pht trin ca lc lng sn xut. Ngi cho rng, s hnh
thnh, pht trin v chn mui ca ch ngha x hi l mt tt yu m nguyn nhn su
xa chnh l do s pht trin ca lc lng sn xut x hi. Trn c s mt nn tng kinh
t mi, ch ngha x hi s xc lp mt h thng, cc gi tr c th mang tnh nhn bn
thm su vo mi quan h v lnh vc x hi. S thng nht gia tnh khoa hc v tnh
gi tr th hin rt r trong nhn thc ca H Ch Minh v ch ngha x hi.
Nt sng to ca H Ch Minh trc ht l ch, Ngi n vi ch ngha x hi,
lun gii n t kht vng gii phng dn tc v nhu cu gii phng con ngi mt cch
trit .
H Ch Minh cn tip cn ch ngha x hi t vn ha, a vn ha thm nhp
vo bn trong ca chnh tr v kinh t, to nn mt s thng nht bin chng gia vn
ha v chnh tr, kinh t, gia cc mc tiu pht trin x hi. iu ny cho thy, H
Ch Minh, ch ngha x hi chnh l mt hnh thi pht trin ca vn ha, mt nh cao
ca nn vn minh nhn loi. Do , qu trnh hnh thnh v pht trin ca ch ngha x
hi li cng phi gn vi vn ha, v ch c ng trn nh cao ca vn ha, ch ngha
x hi mi c th pht trin theo ng quy lut x hi khch quan, ph hp vi tin
trnh pht trin chung ca nhn loi.
Tip cn ch ngha x hi t phng din o c, H Ch Minh cho rng: ch
ngha x hi i lp, xa l vi ch ngha c nhn, nhng khng h ph nhn c nhn,
tri li, cao, tn trng con ngi c nhn, cc gi tr c nhn, pht trin mi nng lc
28
30
31
dng ly.
Cc c trng bn cht nu trn l hnh thc th hin mt h thng gi tr va k
tha cc di sn ca qu kh, va c sng to mi trong qu trnh xy dng ch ngha
x hi. Ch ngha x hi l hin thn nh cao ca tin trnh tin ha lch s nhn loi.
H Ch Minh quan nim ch ngha x hi l s tng hp, quyn cht ngay trong cu
trc ni ti ca n, mt h thng gi tr lm nn tng iu chnh cc quan h x hi,
l c lp, t do, bnh ng, cng bng, dn ch, bo m quyn con ngi, bc i, on
kt, hu ngh... Trong c nhng gi tr to tin , c gi tr ht nhn. Tt c nhng
gi tr c bn ny l mc tiu ch yu ca ch ngha x hi. Mt khi tt c cc gi tr
t c th loi ngi s vn ti l tng cao nht ch ngha x hi, l "lin
hp t do ca nhng ngi lao ng" m C.Mc, Ph.ngghen d bo. , c tnh
ca con ngi c pht trin y , nng lc con ngi c pht huy cao nht, gi
tr con ngi c thc hin ton din. Nhng theo H Ch Minh, l mt qu trnh
phn u kh khn, gian kh, lu di, dn dn v khng th nn nng.
32
33
34
b) Cc ng lc ca ch ngha x hi
thc hin nhng mc tiu , cn pht hin nhng ng lc v nhng iu
kin bo m cho ng lc thc s tr thnh sc mnh thc y cng cuc xy dng
ch ngha x hi, nht l nhng ng lc bn trong, ngun ni lc ca ch ngha x hi.
Theo H Ch Minh, nhng ng lc biu hin hai phng din: vt cht v
t tng. Ngi khng nh, ng lc quan trng v quyt nh nht l con ngi, l
nhn dn lao ng, nng ct l cng - nng - tr thc. Con ngi l ng lc quan trng
nht, H Ch Minh thng xuyn quan tm n li ch chnh ng, thit thn ca h;
ng thi chm lo bi dng sc dn. l li ch ca nhn dn v tng c nhn.
Ni con ngi l ng lc ca ch ngha x hi, hn na l ng lc quan trng
nht, H Ch Minh nhn thy ng lc ny c s kt hp gia c nhn (sc mnh
c th) vi x hi (sc mnh cng ng). Truyn thng yu nc ca dn tc, s on
kt cng ng, sc lao ng sng to ca nhn dn, l sc mnh tng hp to nn
ng lc quan trng ca ch ngha x hi.
Nh nc i din cho ch v quyn lc ca nhn dn di s lnh o ca
ng, thc hin chc nng qun l x hi, a s nghip xy dng ch ngha x hi n
thng li. Ngi c bit quan tm n hiu lc ca t chc, b my, tnh nghim minh
ca k lut, php lut, s trong sch, lim khit ca i ng cng chc cc cp t Trung
35
ng ti a phng.
H Ch Minh rt coi trng ng lc kinh t, pht trin kinh t, sn xut, kinh doanh,
gii phng mi nng lc sn xut, lm cho mi ngi, mi nh tr nn giu c, ch quc
li dn, gn lin kinh t vi k thut, kinh t vi x hi.
Cng vi ng lc kinh t, H Ch Minh cng quan tm ti vn ha, khoa hc,
gio dc, coi l ng lc tinh thn khng th thiu ca ch ngha x hi.
Tt c nhng nhn t ng lc nu trn l nhng ngun lc tim tng ca s pht
trin. Lm th no nhng kh nng, nng lc tim tng tr thnh sc mnh v
khng ngng pht trin. H Ch Minh nhn thy s lnh o ng n ca ng c
ngha quyt nh i vi s pht trin ca ch ngha x hi. y l ht nhn trong h
ng lc ca ch ngha x hi.
Ngoi cc ng lc bn trong, theo H Ch Minh, phi kt hp c vi sc mnh
thi i, tng cng on kt quc t, ch ngha yu nc phi gn lin vi ch ngha
quc t ca giai cp cng nhn, phi s dng tt nhng thnh qu khoa hc - k thut
ca th gii...
Nt c o trong phong cch t duy bin chng H Ch Minh l ch bn cnh
vic ch ra cc ngun ng lc pht trin ca ch ngha x hi, Ngi cn lu , cnh
bo v ngn nga cc yu t km hm, trit tiu ngun nng lng vn c ca ch ngha
x hi, lm cho ch ngha x hi tr nn tr tr, x cng, khng c sc hp dn.
hnh gii phng dn tc, hon thnh cch mng dn tc dn ch nhn dn, tin dn ln
ch ngha x hi. Nh vy, quan nim H Ch Minh v thi k qu ln ch ngha x
hi Vit Nam l quan nim v mt hnh thi qu gin tip c th - qu t mt x
hi thuc a, na phong kin, nng nghip lc hu i ln ch ngha x hi. Chnh ni
dung c th ny, H Ch Minh c th ha v lm phong ph thm l lun Mc Lnin v thi k qu ln ch ngha x hi.
Theo H Ch Minh, khi bc vo thi k qu ln ch ngha x hi, nc ta c
c im ln nht l t mt nc nng nghip lc hu tin ln ch ngha x hi khng
phi kinh qua giai on pht trin t bn ch ngha. c im ny chi phi cc c im
khc, th hin trong tt c cc lnh vc ca i sng x hi v lm c s ny sinh nhiu
mu thun. Trong , H Ch Minh c bit lu n mu thun c bn ca thi k qu
, l mu thun gia nhu cu pht trin cao ca t nc theo xu hng tin b v
thc trng kinh t - x hi qu thp km ca nc ta.
kinh t th v kinh t nng thn. Ngi c bit ch trng ch o pht trin kinh t
vng ni, hi o, va to iu kin khng ngng ci thin v nng cao i sng ca
ng bo, va bo m an ninh, quc phng cho t nc.
nc ta, H Ch Minh l ngi u tin ch trng pht trin c cu kinh t
nhiu thnh phn trong sut thi k qu ln ch ngha x hi. Ngi xc nh r v
tr v xu hng vn ng ca tng thnh phn kinh t. Nc ta cn u tin pht trin
kinh t quc doanh to nn tng vt cht cho ch ngha x hi, thc y vic ci to
x hi ch ngha. Kinh t hp tc x l hnh thc s hu tp th ca nhn dn lao ng,
Nh nc cn c bit khuyn khch, hng dn v gip n pht trin. V t chc
hp tc x, H Ch Minh nhn mnh nguyn tc dn dn, t thp n cao, t nguyn,
cng c li, chng ch quan, g p, hnh thc. i vi ngi lm ngh th cng v lao
ng ring l khc, Nh nc bo h quyn s hu v t liu sn xut, ra sc hng dn
v gip h ci tin cch lm n, khuyn khch h i vo con ng hp tc. i vi
nhng nh t sn cng thng, v h tham gia ng h cch mng dn tc dn ch, c
ng gp nht nh trong khi phc kinh t v sn sng tip thu, ci to gp phn
xy dng nc nh, xy dng ch ngha x hi, nn Nh nc khng xa b quyn s
hu v t liu sn xut v ca ci khc ca h, m hng dn h hot ng lm li cho
quc k dn sinh, ph hp vi kinh t nh nc, khuyn khch v gip h ci to
theo ch ngha x hi bng hnh thc t bn nh nc.
Bn cnh ch v quan h s hu, H Ch Minh rt coi trng quan h phn phi
v qun l kinh t. Qun l kinh t phi da trn c s hch ton, em li hiu qu cao,
s dng tt cc n by trong pht trin sn xut. Ngi ch trng v ch r cc iu
kin thc hin nguyn tc phn phi theo lao ng: lm nhiu hng nhiu, lm t
hng t, khng lm khng hng. Gn lin vi nguyn tc phn phi theo lao ng, H
Ch Minh cp n vn khon trong sn xut, "Ch lm khon l mt iu kin
ca ch ngha x hi, n khuyn khch ngi cng nhn lun lun tin b, cho nh my
tin b. Lm khon l ch chung v li li ring... lm khon tt thch hp v cng bng
di ch ta hin nay"1.
Trong lnh vc vn ha - x hi, H Ch Minh nhn mnh n vn xy dng
con ngi mi. c bit, H Ch Minh cao vai tr ca vn ha, gio dc v khoa hc
k thut trong x hi x hi ch ngha. Ngi cho rng, mun xy dng ch ngha x
hi nht nh phi c hc thc, cn phi hc c vn ha, chnh tr, k thut v ch ngha
x hi cng vi khoa hc chc chn a loi ngi n hnh phc v tn. H Ch Minh
rt coi trng vic nng cao dn tr, o to v s dng nhn ti. H Ch Minh khng
nh vai tr to ln ca vn ha trong i sng x hi.
39
- Chm lo mi mt i sng ca nhn dn nng cao cht lng ngun nhn lc.
- Thc hin nht qun chin lc i on kt dn tc ca H Ch Minh, trn c
s ly lin minh cng - nng - tr thc lm nng ct, to nn s ng thun x hi vng
chc v mc tiu dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh.
- Gio dc mi tng lp nhn dn thc bit cch lm giu cho t nc, hng
hi y mnh tng gia sn xut kinh doanh gn lin vi tit kim xy dng nc nh.
Trong iu kin t nc cn ngho, tit kim phi tr thnh quc sch, thnh mt
chnh sch kinh t ln v cng l mt chun mc o c, mt hnh vi vn ha nh H
Ch Minh cn dn: "Mt dn tc bit cn, bit kim" l mt dn tc vn minh, tin
b; dn tc chc chn s thng c ngho nn, lc hu, ngy cng giu c v vt
cht, cao p v tinh thn.
44
Chng IV
T Tng H Ch MINH v i on kt
dn tc, kt hp sc mnh dn tc vi sc
mnh thi i
I. T tng H Ch Minh v i on kt dn tc
1. C s hnh thnh t tng H Ch Minh v i on kt dn tc
T tng H Ch Minh v i on kt dn tc c hnh thnh t nhng c s
quan trng sau y:
45
c) i on kt dn tc l i on kt ton dn
Trong t tng H Ch Minh, khi nim Dn, c ni hm rt rng. Ngi dng
cc khi nim ny ch "mi con dn nc Vit", "con Rng chu Tin", khng phn
bit dn tc thiu s vi dn tc a s, ngi tn ngng vi ngi khng tn ngng,
khng phn bit gi, tr, gi trai, giu, ngho. Ni n i on kt dn tc cng c
ngha phi tp hp c mi ngi dn vo mt khi trong cuc u tranh chung. Ngi nhiu ln nu r: "Ta on kt u tranh cho thng nht v c lp ca T
quc; ta cn phi on kt xy dng nc nh. Ai c ti, c c, c sc, c lng
phng s T quc v phc v nhn dn th ta on kt vi h"1. Vi tinh thn on kt
rng ri, Ngi dng khi nim i on kt dn tc nh hng cho vic xy
dng khi on kt ton dn trong sut tin trnh cch mng, bao gm mi giai cp, dn
tc, tn gio.
Mun thc hin c i on kt ton dn th phi k tha truyn thng yu nc- nhn ngha- on kt ca dn tc, phi c tm lng khoan dung, lng vi con
ngi. Ngi nhiu ln nhc nh: "Bt k ai m tht th tn thnh ha bnh, thng
nht, c lp, dn ch th d nhng ngi trc y chng chng ta, by gi chng
ta cng tht th on kt vi h"2. thc hin c on kt, Ngi cn cn dn: Cn
xa b ht mi thnh kin, cn phi tht th on kt vi nhau, gip nhau cng tin
b phc v nhn dn.
T tng i on kt ca H Ch Minh c lp trng giai cp r rng, l i
on kt ton dn vi nng ct l khi lin minh cng - nng - tr thc do ng ca giai
cp cng nhn lnh o. Mun xy dng khi i on kt dn tc rng ln nh vy, th
phi xc nh r u l nn tng ca khi i on kt dn tc v nhng lc lng no
to nn ci nn tng . Ngi ch r: i on kt tc l trc ht phi on kt i
a s nhn dn, m i a s nhn dn ta l cng nhn, nng dn v cc tng lp nhn
dn lao ng khc. Ngi coi cng nng cng nh ci nn ca nh, gc ca cy. Nhng
c nn vng, gc tt, cn phi on kt cc tng lp nhn dn khc. "Lc lng ch
yu trong khi on kt dn tc l cng nng, cho nn lin minh cng nng l nn tng
48
ca Mt trn dn tc thng nht"1. V sau, Ngi nu thm: ly lin minh cng - nng - lao
ng tr c lm nn tng cho khi i on kt ton dn. Nn tng cng c cng c vng
chc th khi i on kt dn tc cng c m rng, khng e ngi bt c th lc no
c th lm suy yu khi i on kt dn tc.
49
u v mc tiu chung l c lp, thng nht ca T quc v t do, hnh phc ca nhn
dn.
Mt trn dn tc thng nht tr thnh mt t chc cch mng to ln, theo H
Ch Minh, n cn c xy dng theo nhng nguyn tc c bn sau:
Th nht: on kt phi xut pht t mc tiu v nc, v dn, trn c s yu
nc, thng dn, chng p bc bc lt, ngho nn lc hu.
H Ch Minh cho rng, Nc c lp m dn khng c hng hnh phc, t
do, th c lp cng chng c ngha l g. S on kt phi ly li ch ti cao ca dn
tc, li ch cn bn ca nhn dn lao ng lm mc tiu phn u.
Th hai: i on kt dn tc phi c xy dng trn nn tng lin minh cng nng - lao ng tr c.
Phi trn c s ca khi lin minh c bn m m rng Mt trn, lm cho Mt trn
thc s quy t c c dn tc, tp hp c ton dn, kt thnh mt khi vng chc.
Th ba: Hot ng ca Mt trn theo nguyn tc hip thng dn ch.
Khi c nhng li ch ring bit khng ph hp, Mt trn s gii quyt bng vic
nu cao li ch chung ca dn tc, bng s vn ng hip thng dn ch, to ra nhn
thc ngy cng ng n hn cho mi ngi, mi b phn v mi quan h gia li ch
chung v li ch ring, cng nhau bn bc i n nht tr, loi tr mi s p t hoc
dn ch hnh thc. Trong bi ni chuyn ti lp bi dng cn b v cng tc Mt trn
(thng 8-1962), Ngi yu cu: Chng ta phi on kt cht ch cc tng lp nhn
dn... Phi on kt tt cc ng phi, cc on th, cc nhn s trong Mt trn T quc
Vit Nam, thc hin hp tc lu di, gip ln nhau, cng nhau tin b. Phi on kt
cc dn tc anh em, cng nhau xy dng T quc... Phi on kt cht ch gia ng
bo lng v ng bo cc tn gio, cng nhau xy dng i sng ha thun m no, xy
dng T quc.
Th t: Khi on kt trong Mt trn l lu di, cht ch, on kt tht s, chn
thnh; thn i gip nhau cng tin b.
Gia cc thnh vin ca khi i on kt dn tc, bn cnh nhng im tng
ng vn c nhng im khc nhau cn phi bn bc i n nht tr; bn cnh nhng
nhn t tch cc vn c nhng nhn t tiu cc cn phi khc phc. gii quyt vn
ny, mt mt, H Ch Minh nhn mnh phng chm "cu ng tn d", ly ci
chung hn ch ci ring, ci khc bit; mt khc, Ngi nu r: "on kt phi gn
vi u tranh, u tranh tng cng on kt". Ngi thng xuyn cn dn phi
khc phc tnh trng on kt xui chiu, phi nu cao tinh thn t ph bnh v ph bnh
biu dng mt tt, khc phc mt cha tt, cng c on kt ni b. on kt tht
s ngha l mc ch phi nht tr v lp trng cng phi nht tr. on kt tht s
ngha l va on kt, va u tranh, hc nhng ci tt ca nhau, ph bnh nhng ci sai
50
ca nhau v ph bnh trn lp trng thn i, v nc, v dn. Trong qu trnh xy dng,
cng c v pht trin Mt trn dn tc thng nht, ng ta lun u tranh chng khuynh
hng c c, hp hi, coi nh vic tranh th tt c nhng lc lng c th tranh th c; ng thi chng khuynh hng on kt mt chiu, on kt m khng c u
tranh ng mc trong ni b Mt trn.
Trong Mt trn, ng Cng sn va l thnh vin va l lc lng lnh o.
ng Cng sn Vit Nam khng c li ch ring m l gn lin vi li ch ton x hi,
ton dn tc. ng Cng sn Vit Nam cm quyn khng phi ch v li ch ca giai cp
mnh m v "phi tr thnh dn tc" mi c th gii phng c dn tc v giai cp.
H Ch Minh lun lun nhn mnh rng, ng Cng sn Vit Nam l mt thnh
vin ca Mt trn dn tc thng nht, ng thi l lc lng lnh o Mt trn. Nhng
Ngi cho rng, quyn lnh o Mt trn khng phi do ng t phong cho mnh, m
phi c nhn dn tha nhn. Ngi ni: "ng khng th i hi Mt trn tha nhn
quyn lnh o ca mnh, m phi t ra l mt b phn trung thnh nht, hot ng nht
v chn thc nht. Ch trong u tranh v cng tc hng ngy, khi qun chng rng ri
tha nhn chnh sch ng n v nng lc lnh o ca ng, th ng mi ginh c a v lnh o"1.
ng lnh o Mt trn trc ht bng vic xc nh chnh sch Mt trn ng
n, ph hp vi tng giai on, tng thi k cch mng. ng phi dng phng php
vn ng, gio dc, thuyt phc, nu gng, ly lng chn thnh i x, cm ha,
khi gi tinh thn t gic, t nguyn, ht sc trnh g p, quan liu mnh lnh.
S on kt trong ng l c s vng chc xy dng s on kt trong Mt
trn. ng on kt, dn tc on kt v s gn b mu tht gia ng vi nhn dn s
to nn sc mnh bn trong, dn tc vt qua mi kh khn, chin thng mi k th,
i ti thng li cui cng ca cch mng.
51
52
thc hin khi lin minh chin u gia lao ng cc thuc a vi nhau v gia lao
ng thuc a vi v sn chnh quc; nu tch ring mi lc lng th khng th
no thng li c. im vt ln ca H Ch Minh so vi cc lnh t yu nc v ch
s cch mng u th k XX chnh l , n nng cao nhn thc ca Ngi v sc
mnh thi i.
H Ch Minh cho rng, s kt hp sc mnh dn tc vi sc mnh thi i chnh
l kt hp ch ngha yu nc chn chnh vi ch ngha quc t v sn, l phi xy
dng c khi lin minh chin u gia v sn chnh quc vi lao ng thuc a,
nhm cng mt lc tin cng ch ngha quc c hai u. V vy, H Ch Minh
vit nhiu bi trn bo Ngi cng kh (Le Paria) v bo Nhn o (L' Humanit)
truyn b t tng ca mnh trong giai cp v sn v nhn dn lao ng khc c chnh
quc v c thuc a. Ngi tranh th din n cc i hi ca ng X hi, ng
Cng sn Php, din n cc cu lc b "thc tnh" nhng ngi anh em phng
Ty v nhim v phi gip mt cch tch cc nht phong tro gii phng dn tc
cc nc thuc a; phi coi cch mng gii phng dn tc thuc a l "mt trong
nhng ci cnh ca cch mng v sn".
T tuyn truyn n t chc, Ngi tham gia thnh lp Hi Lin hip thuc a
Php, tham gia xut bn t bo Ngi cng kh (Le Paria) - c quan ngn lun ca Hi
lin hip thuc a. Sau khi n Qung Chu (Trung Quc), Ngi tch cc tham gia
vo vic thnh lp Hi Lin hip cc dn tc b p bc ng, st cnh chin u bn
cnh nhng ngi cng sn v nhn dn Trung Quc, coi "gip bn l t gip mnh".
Sau Chin tranh th gii th hai, s hnh thnh, tn ti v pht trin ca h thng
x hi ch ngha th gii tr thnh mt nhn t lm nn sc mnh thi i. Cc nc x hi ch ngha c vai tr to ln trong vic ng h v gip phong tro gii
phng dn tc v phong tro u tranh cch mng ca giai cp cng nhn, ca nhn dn
th gii v ho bnh, c lp dn tc, dn ch v tin b x hi. Ngc li, phong tro
gii phng dn tc cng vi phong tro u tranh ca giai cp cng nhn v nhn dn
lao ng trong cc nc t bn gp phn lm suy yu ch ngha quc, cng tc l
gp phn tch cc vo vic bo v cc nc x hi ch ngha. i vi cch mng Vit
Nam, H Ch Minh ch trng pht huy sc mnh thi i l huy ng sc mnh ca
cc tro lu cch mng trn th gii phc v cho s nghip cch mng ca dn tc.
Cng t sau Chin tranh th gii th hai, cuc cch mng khoa hc v k thut
ngy cng pht trin mnh m, tr thnh mt nhn t lm nn sc mnh thi i. H
Ch Minh ch r: "Th gii ngy nay ang tin nhng bc khng l v mt kin thc
ca con ngi. Khoa hc t nhin cng nh khoa hc x hi khng ngng m rng ra
nhng chn tri mi, con ngi ngy cng lm ch c thin nhin, cng nh lm ch
c vn mnh ca x hi v ca bn thn mnh"1. Ngi nhc nh cc th h thanh
nin phi ra sc hc tp chim lnh c nhng nh cao ca khoa hc, tn dng sc
mnh mi ca thi i nhn ln sc mnh ca dn tc. Ngi cho rng vic hc
1. Sd, t.9, tr. 355.
53
54
Do nhiu nguyn nhn, giai cp cng nhn phng Ty lc cha c hiu bit
y v chnh xc v vn thuc a. Mt s lnh t c hi ca Quc t II bnh
vc chnh sch thuc a ca ch ngha quc. V.I. Lnin kin quyt u tranh
chng li quan im sai lm ny. H Ch Minh bo v v pht trin quan im ca
V.I. Lnin v kh nng to ln v vai tr chin lc ca cch mng gii phng dn tc
thuc a i vi thng li ca cch mng v sn: cch mng phng Ty mun thng
li th n phi lin h cht ch vi phong tro gii phng chng ch ngha quc cc
nc thuc a v cc nc b n dch.
Chnh nh nm bt c c im v xu th pht trin ca thi i m H Ch
Minh xc nh chnh xc ng li chin lc, sch lc v phng php cch mng
ng n cho s nghip cu nc, gii phng dn tc Vit Nam theo con ng ca
cch mng v sn. H Ch Minh khng nh: "Cch mng Vit Nam i t thng li ny
n thng li khc, iu chng minh rng trong thi i quc ch ngha, mt
nc thuc a nh, vi s lnh o ca giai cp v sn v ng ca n, da vo qun
chng nhn dn rng ri trc ht l nng dn v on kt c mi tng lp nhn dn
yu nc trong mt trn thng nht, vi s ng tnh v ng h ca phong tro cch
mng th gii, trc ht l ca phe x hi ch ngha hng mnh, nhn dn nc
nht nh thng li"1.
55
57
58
59
Chng V
T tng h ch minh v ng cng sn Vit
Nam; v xy dng nh nc ca dn, do
dn, v dn.
I. nhng lun im ch yu ca h ch minh v ng
cng sn Vit nam
1. ng cng sn l nhn t quyt nh hng u a cch mng
Vit Nam n thng li
Sc mnh to ln ca nhn dn ch pht huy khi c tp hp, on kt v c
lnh o bi mt t chc chnh tr l ng Cng sn Vit Nam. H Ch Minh khng
nh: "Lc lng ca giai cp cng nhn v nhn dn lao ng l rt to ln, l v cng
v tn. Nhng lc lng y cn c ng lnh o mi chc chn thng li"1, giai cp
m khng c ng lnh o th khng lm cch mng c. Trong cun sch ng
Kch mnh xut bn nm 1927, H Ch Minh vit: "Cch mnh trc ht phi c ci
g? Trc ht phi c ng cch mnh, trong th vn ng v t chc dn chng,
ngoi th lin lc vi dn tc b p bc v v sn giai cp mi ni. ng c vng cch
mnh mi thnh cng, cng nh ngi cm li c vng thuyn mi chy"2. H Ch
Minh cho rng: "Mun khi i lc phng hng, qun chng phi c ng lnh o
nhn r tnh hnh, ng li v nh phng chm cho ng.
Cch mng l cuc u tranh rt gian kh. Lc lng k ch rt mnh. Mun
1. Sd, t. 9, tr. 290.
2
62
thng li th qun chng phi t chc rt cht ch; ch kh phi kin quyt. V vy, phi
c ng t chc v gio dc nhn dn thnh mt i qun tht mnh, nh k
ch, tranh ly chnh quyn.
Cch mng thng li ri, qun chng vn cn c ng lnh o"3.
S ra i, tn ti v pht trin ca ng Cng sn Vit Nam ph hp vi quy lut
pht trin ca x hi v ng khng c mc ch t thn, ngoi li ch ca giai cp cng
nhn, ca nhn dn lao ng, li ch ca ton dn tc Vit Nam, li ch ca nhn dn
tin b trn th gii, ng khng c li ch no khc.
Vai tr lnh o ca ng Cng sn Vit Nam, tnh quyt nh hng u t s
lnh o ca ng i vi cch mng Vit Nam c thc t lch s chng minh,
khng c mt t chc chnh tr no c th thay th c. Mi mu toan nhm h thp
hoc nhm xa b vai tr lnh o ca ng Cng sn Vit Nam, u xuyn tc lch s
thc t cch mng dn tc ta, tri vi mt l lun ln thc tin, u i ngc li xu th
pht trin ca x hi Vit Nam.
63
65
mng v khoa hc ca ch ngha Mc - Lnin. Khi hun luyn cho cn b cch mng
nm 1925-1927, H Ch Minh khng nh: "ng mun vng th phi c ch ngha lm
ct, trong ng ai cng phi hiu, ai cng phi theo ch ngha y. ng m khng c
ch ngha cng nh ngi khng c tr khn, tu khng c bn ch nam"1 v Ngi
khng nh "ch ngha" y l ch ngha Mc - Lnin. Trong sut c cuc i hot ng
cch mng ca mnh, H Ch Minh lun lun coi trng ch ngha Mc - Lnin; chnh
ch ngha Mc - Lnin l ngun gc c bn nht hnh thnh t tng ca Ngi. Theo
H Ch Minh, ch ngha Mc - Lnin thc s l "mt tri soi sng" cho con ng cch
mng Vit Nam, l "ci cm nang thn k" gii quyt cc cng vic cho ng n, v.v..
H Ch Minh v ch ngha Mc - Lnin nh tr khn ca con ngi, nh bn ch nam
nh hng cho con tu i l ni ln vai tr cc k quan trng ca l lun y trong tt c
cc thi k cch mng. Vi ngha , theo H Ch Minh, ch ngha Mc - Lnin tr
thnh "ct", tr thnh nn tng t tng v kim ch nam cho mi hnh ng ca ng
Cng sn Vit Nam.
Trong vic tip nhn v vn dng ch ngha Mc - Lnin, H Ch Minh lu
nhng im sau y:
Mt l: vic hc tp, nghin cu, tuyn truyn ch ngha Mc - Lnin phi lun
lun ph hp vi hon cnh v ph hp vi tng i tng.
Hai l: vic vn dng ch ngha Mc - Lnin phi lun lun ph hp vi tng
hon cnh. Theo H Ch Minh, vn dng ch ngha Mc - Lnin phi trnh gio iu,
ng thi chng li vic xa ri cc nguyn tc c bn ca ch ngha Mc - Lnin. iu
ny hon ton ng vi cn dn ca chnh bn thn C.Mc, Ph.ngghen, V.I.Lnin i
vi nhng ngi cng sn trn th gii khi cc ng cho rng, nhng quan im ca cc
ng ch l nhng phng php ch dn hnh ng trong thc t. Nm 1924, H Ch
Minh cng nhn xt: "Mc xy dng hc thuyt ca mnh trn mt trit l nht
nh ca lch s, nhng lch s no? Lch s chu u. M chu u l g? cha phi
l ton th nhn loi...D sao th cng khng th cm b sung "c s lch s" ca ch
ngha Mc bng cch a thm vo nhng t liu m Mc thi mnh khng th c
c"1.
Ba l: Trong qu trnh hot ng, ng ta phi ch hc tp, k tha nhng kinh
nghim tt ca cc ng cng sn khc, ng thi ng ta phi tng kt kinh nghim
ca mnh b sung ch ngha Mc - Lnin. Ch ngha Mc - Lnin l hc thuyt nu
ln nhng vn c bn nht, trn c s mi ng vn dng vo hon cnh, iu
kin ring ca mnh. Trong qu trnh vn dng , mi ng li gii quyt thnh cng
1. Sd, t. 2, tr. 268.
1. Sd, t.1, tr. 465.
67
68
c) T ph bnh v ph bnh
Mc ch ca t ph bnh v ph bnh l lm cho phn tt trong mi con ngi
ny n nh hoa ma xun, lm cho mi mt t chc tt ln, phn xu b mt dn i, tc
l ni n s vn ti chn, thin, m. Mc ch ny c quy nh bi tnh tt yu
trong qu trnh hot ng ca ng ta. Bi v, ng l mt thc th ca x hi, ng
bao gm cc tng lp x hi, i ng ca ng bao gm nhng ngi u t, nhng
trong ng cng khng trnh khi nhng khuyt im, khng phi mi ngi u tt,
mi vic u hay, mi con ngi u c ci thin v ci c trong lng. Chnh v vy
m H Ch Minh cho rng, thang thuc tt nht l t ph bnh v ph bnh.
Thi , phng php t ph bnh v ph bnh c H Ch Minh nu r nhng
im nh: phi tin hnh thng xuyn nh ngi ta ra mt hng ngy; phi thng
thn, chn thnh, trung thc, khng n nang, khng giu gim v cng khng thm bt
khuyt im; "phi c tnh ng ch thng yu ln nhau".
71
- ng ta phi lun lun ch phng v khc phc nhng tiu cc, thoi ha,
bin cht, lun lun gi gn ng trong sch, vng mnh.
- ng phi t vn ln p ng kp thi yu cu ca tnh hnh v nhim v mi.
Mun vy, ng phi ch nng cao tm tr tu, tm t tng, nng cao trnh v
mi mt.
a) Nh nc ca dn
Quan im nht qun ca H Ch Minh l xc lp tt c mi quyn lc trong nh
nc v trong x hi u thuc v nhn dn. Trong 24 nm lm Ch tch nc, H Ch
Minh lnh o son tho hai bn Hin php, l Hin php nm 1946 v Hin php
nm 1959. Quan im trn ca Ngi c th hin trong cc bn Hin php . Chng
hn, Hin php nm 1946 nu r: tt c quyn bnh trong nc u l ca ton th nhn
dn Vit Nam, khng phn bit ni ging, gi trai, giu ngho, giai cp, tn gio; nhng
vic quan h n vn mnh quc gia s a ra ton dn phc quyt.
Nhn dn lao ng lm ch Nh nc th dn n mt h qu l nhn dn c
quyn kim sot Nh nc, c tri bu ra cc i biu, y quyn cho cc i biu bn
v quyt nh nhng vn quc k dn sinh. y thuc v ch dn ch i din bn
cnh ch dn ch trc tip. Quyn lm ch v ng thi cng l quyn kim sot ca
72
b) Nh nc do dn
Nh nc do dn lp nn, do dn ng h, dn lm ch. Chnh v vy, H Ch
Minh thng nhn mnh nhim v ca nhng ngi cch mng l phi lm cho dn
hiu, lm cho dn gic ng nng cao c trch nhim lm ch, nng cao c
thc trch nhim chm lo xy dng nh nc ca mnh. H Ch Minh khng nh: vic
nc l vic chung, mi ngi u phi c trch nhim "gh vai gnh vc mt phn".
Quyn li, quyn hn bao gi cng i i vi trch nhim, ngha v.
c) Nh nc v dn
Nh nc v dn l mt nh nc ly li ch chnh ng ca nhn dn lm mc
tiu, tt c u v li ch ca nhn dn, ngoi ra khng c bt c mt li ch no khc.
l mt nh nc trong sch, khng c bt k mt c quyn, c li no. Trn tinh
thn H Ch Minh nhn mnh: mi ng li, chnh sch u ch nhm a li
quyn li cho dn; vic g c li cho dn d nh cng c gng lm, vic g c hi cho
dn d nh cng c gng trnh. Dn l gc ca nc. H Ch Minh lun lun tm nim:
phi lm cho dn c n, phi lm cho dn c mc, phi lm cho dn c ch , phi lm
cho dn c hc hnh. C cuc i Ngi "ch c mt mc ch l phn u cho quyn
li T quc v hnh phc ca quc dn". H Ch Minh vit: "khi ti phi n np ni
ni non, hoc ra vo chn t ti, xng pha s him ngho - l v mc ch . n
lc nh quc dn on kt, tranh c chnh quyn, y thc cho ti gnh vic Chnh
ph, ti lo lng m ngy, nhn nhc c gng - cng v mc ch "1. Mt Nh nc v
dn, theo quan im ca H Ch Minh, l t ch tch nc n cng chc bnh thng
1. Sd, t.4, tr. 240.
73
u phi lm cng bc, lm y t cho nhn dn ch khng phi "lm quan cch mng"
" u ci c nhn dn" nh di thi quc thc dn. Ngay nh chc v Ch
tch nc ca mnh, H Ch Minh cng quan nim l do dn y thc cho v nh vy
phi phc v nhn dn, tc l lm y t cho nhn dn. H Ch Minh ni: "Ti tuyt
nhin khng ham mun cng danh ph qu cht no. By gi phi gnh chc Ch tch
l v ng bo y thc th ti phi gng sc lm, cng nh mt ngi lnh vng mnh
lnh ca quc dn ra trc mt trn. Bao gi ng bo cho ti lui, th ti rt vui lng
lui... Ring phn ti th lm mt ci nh nho nh, ni c non xanh, nc bic cu c,
trng hoa, sm chiu lm bn vi cc c gi hi ci, em tr chn tru, khng dnh lu g
vi vng danh li"1.
74
thi k khng ging vi nhng thi k sau ny. Song, trong t tng H Ch Minh vn
c nhng vn c bn v phng thc lnh o ca ng chung cho cc thi k.
l:
* ng lnh o bng ng li, quan im, ch trng Nh nc th ch ha
thnh php lut, chnh sch, k hoch.
* ng lnh o Nh nc bng hot ng ca cc t chc ng v ng vin ca
mnh trong b my, c quan nh nc.
* ng lnh o Nh nc bng cng tc kim tra.
Hai l, bn cht giai cp ca Nh nc ta th hin tnh nh hng x hi ch
ngha ca s pht trin ca t nc. iu ny c th hin ngay t khi nc Vit
Nam Dn ch Cng ha mi ra i ngy 2-9-1945 trong bn Tuyn ngn c lp ca
H Ch Minh.
Ba l, bn cht giai cp cng nhn ca Nh nc ta th hin nguyn tc t chc
v hot ng c bn ca n l nguyn tc tp trung dn ch. H Ch Minh rt ch
n tnh dn ch trong t chc v hot ng ca tt c b my, c quan nh nc, nhn
mnh n vic pht huy cao dn ch, ng thi pht huy cao tp trung. Nh nc
phi tp trung thng nht quyn lc tt c mi quyn lc vo tay nhn dn.
b) Bn cht giai cp cng nhn thng nht vi tnh nhn dn, tnh dn
tc
H Ch Minh l ngi gii quyt rt thnh cng mi quan h gia cc vn giai
cp - dn tc trong xy dng Nh nc Vit Nam mi. H Ch Minh gii quyt hi
ha, thng nht gia bn cht giai cp vi tnh nhn dn, tnh dn tc v c biu hin
r trong nhng quan im sau:
- Nh nc ta ra i l kt qu ca cuc u tranh lu di, gian kh ca rt nhiu
th h ngi Vit Nam t qu trnh dng nc v gi nc hng nghn nm ca dn
tc. Cui th k XIX u th k XX dn tc Vit Nam ri vo khng hong ng li
cch mng. Trong cuc u tranh trng k chng thc dn Php ca dn tc ta, tiu
biu l cc cuc khi ngha di s lnh o ca cc nh cch mng tin bi rt oanh
lit t thm cho truyn thng yu nc chng ngoi xm ca dn tc nhng c lp, t
do cho dn tc vn cha tr thnh hin thc. T ngy 3-2-1930 ng ta ra i th s ln
mnh ca giai cp cng nhn vi i tin phong ca n l ng Cng sn Vit Nam
vt qua c tt c cc hn ch v lnh o thng li cuc Cch mng Thng Tm
1945 u tranh ginh chnh quyn, lp nn Nh nc dn ch nhn dn u tin ng
Nam chu .
- Tnh thng nht ca n cn biu hin ch Nh nc ta bo v li ch ca nhn
dn, ly li ch ca dn tc lm c bn. Bn cht ca vn ny l ch, H Ch Minh
khng nh li ch c bn ca giai cp cng nhn, ca nhn dn lao ng v ca ton
75
a) Xy dng mt Nh nc hp hin
Ch mt ngy sau khi c bn Tuyn ngn c lp, trong phin hp u tin ca
Chnh ph lm thi, H Ch Minh ngh t chc tng tuyn c cng sm cng tt
lp Quc hi ri t lp ra Chnh ph v cc c quan, b my chnh thc khc ca
Nh nc mi.
Cuc Tng tuyn c c tin hnh thng li ngy 6-1-1946 vi ch ph thng u
phiu v ln u tin trong lch s hng nghn nm ca dn tc Vit Nam cng nh ln
u tin ng Nam chu , tt c mi ngi dn t 18 tui tr ln, khng phn bit
nam n, giu ngho, dn tc, ng phi, tn gio... u i b phiu bu nhng i biu
ca mnh vo trong Quc hi. Ngy 2 - 3 - 1946, Quc hi Kha I hp Phin u tin
lp ra cc t chc, b my v cc chc v chnh thc ca Nh nc. H Ch Minh c
bu lm Ch tch Chnh ph lin hip u tin. y chnh l Chnh ph c y gi tr
php l gii quyt mt cch c hiu qu nhng vn i ni v i ngoi nc ta.
"thn linh php quyn" trong i sng x hi hin i. C Hin php v php lut
nhng khng a c vo trong cuc sng th x hi cng s b ri lon. Dn ch ch
thc bao gi cng i lin vi k cng, php nc, tc l i lin vi thc thi Hin php
v php lut. Sut c thi k gi trng trch Ch tch nc, H Ch Minh lun lun
chm lo xy dng mt nn php ch x hi ch ngha bo m quyn lm ch tht s
ca nhn dn. Chnh bn thn H Ch Minh l mt tm gng sng v sng v lm vic
theo Hin php v php lut. Ngi t gic khp mnh vo k lut, vo vic gng mu
chp hnh Hin php v php lut. Sng v lm vic theo php lut tr thnh nn np,
thnh thi quen, thnh li ng x t nhin ca H Ch Minh.
"Thn linh php quyn" l sc mnh do con ngi v v con ngi. Do vy, H
Ch Minh bao gi cng i hi mi ngi phi hiu v tuyt i chp hnh php lut,
bt k ngi gi cng v no. Ngi cho rng cng tc gio dc php lut cho mi
ngi, c bit cho th h tr, tr nn cc k quan trng trong vic xy dng mt nh
nc php quyn, bo m mi quyn v ngha v cng dn c thc thi trong cuc
sng. Trong vic thc thi php lut, c quan h rt ln ti trnh dn tr ca nhn dn,
v vy, H Ch Minh ch trng ti vn nng cao dn tr, pht huy tnh tch cc chnh
tr ca nhn dn, lm cho nhn dn c thc chnh tr trong vic tham gia cng vic ca
chnh quyn cc cp. Lm tt ngha v cng dn cng tc l thc hin ngha v ca
mnh i vi Nh nc, bit thc hnh dn ch.
b, cng chc mi. H Ch Minh k nhiu sc lnh v cng chc, trong c nhng
quy nh c th v tiu chun cn b t php. Ngay trong thi k chng thc dn Php
xm lc, H Ch Minh k Sc lnh s 76 ban hnh Quy ch cng chc nu r cng
chc l ngi gi mt nhim v c th trong b my nh nc di s lnh o ti cao
ca Chnh ph. Sc lnh cng nu ln cch thc v ni dung thi tuyn b nhim vo
cc ngch, bc hnh chnh trong b my chnh quyn.
Ba l: Phi c mi lin h mt thit vi nhn dn. H Ch Minh lun lun ch
trng xy dng mi quan h bn cht gia i ng cn b, cng chc vi nhn dn.
i ng cn b, cng chc l nhng ngi n lng t ngun ngn sch ca Nh nc
m ngun ngn sch ny do dn ng gp. Chnh v vy, H Ch Minh nhc nh mi
cn b, cng chc khng c lng ph ca cng; phi sn sng phc v nhn dn, lun
lun nu cao o c cch mng, sn sng hy sinh quyn li c nhn mnh cho T quc,
ly phc v cho quyn li chnh ng ca nhn dn lm mc tiu cho hot ng ca
mnh. c bit, phi chng bnh tham , lng ph, quan liu, phi lun lun gn dn,
hiu dn v v dn. Cn b, cng chc xa dn, quan liu, hch dch, ca quyn...i vi
nhn dn u dn n nguy c lm suy yu Nh nc, thm ch lm bin cht Nh nc
ta.
Bn l: Cn b, cng chc phi l nhng ngi dm ph trch, dm quyt on,
dm chu trch nhim, nht l trong nhng tnh hung kh khn, "thng khng kiu, bi
khng nn". l nhng ngi c thc sn sng lm "cng bc", lm "y t" cho
dn, nhng ngi cn, kim, lim, chnh, ch cng v t, lm vic vi tinh thn y
sng to. H Ch Minh i hi cn b, cng chc phi lun lun tu dng, rn luyn
o c cch mng, lun lun "c ch tin th", lun lun hc tp nng cao trnh
v mi mt, hc trng, hc trong cuc sng, trong cng tc, hc thy, hc bn;
phi thng xuyn t ph bnh v ph bnh.
nh: "Chng ta khng s sai lm, nhng nhn bit sai lm th phi ra sc sa cha.
Vy nn, ai khng phm nhng lm li trn ny, th nn ch trnh i, v gng sc cho
thm tin b. Ai phm nhng lm li trn ny, th phi ht sc sa cha; nu khng
t sa cha th Chnh ph s khng khoan dung. V hnh phc ca dn tc, v li ch
ca nc nh, m ti phi ni. Chng ta phi ghi su nhng ch "cng bnh, chnh trc"
vo lng"1. Trong qu trnh lnh o xy dng Nh nc Vit Nam Dn ch Cng ha,
H Ch Minh thng cp n nhng tiu cc sau y v nhc nh mi ngi
phng v khc phc:
- c quyn, c li. Xy dng Nh nc trong sch, vng mnh i hi phi ty
tr nhng thi cy mnh l ngi trong c quan chnh quyn ca quyn, hch dch
vi dn, lm quyn, ng thi v vt tin ca, li dng chc quyn lm li cho c
nhn mnh, lm nh th tc l sa vo ch ngha c nhn.
- Tham , lng ph, quan liu. H Ch Minh coi tham , lng ph, quan liu l
"gic ni xm", "gic trong lng", th gic nguy him hn gic ngoi xm. Ngi ph
bnh nhng ngi "ly ca cng dng vo vic t, qun c thanh lim, o c". Quan
im ca H Ch Minh l: "Tham , lng ph v bnh quan liu, d c hay khng,
cng l bn ng minh ca thc dn v phong kin...Ti li y cng nng nh ti li
Vit gian, mt thm"2. Ngy 27-11-1946, H Ch Minh k Sc lnh n nh hnh pht
ti a v nhn hi l vi mc t 5 nm n 20 nm t kh sai v phi np pht gp i
s tin nhn hi l. Ngy 26-1-1946, H Ch Minh k lnh ni r ti tham , trm cp
ca cng l ti t hnh. Lng ph l mt cn bnh m H Ch Minh ln n gay gt v
chnh bn thn Ngi l tm gng sng trong vic tch cc thc hnh chng lng ph
trong cuc sng hng ngy v trong cng vic, v Ngi bit qu tng ng xu, bt go
do dn ng gp cho hot ng ca b my nh nc. Lng ph y c H Ch
Minh xc nh l lng ph sc lao ng, lng ph thi gi, lng ph tin ca. Lin quan
n bnh tham , bnh lng ph l bnh quan liu, mt cn bnh khng nhng c cp
Trung ng, cp tnh, cp huyn m cn c c cp c s. H Ch Minh ph bnh
nhng ngi v cc c quan lnh o t cp trn n cp di khng st cng vic thc
t, khng theo di v gio dc cn b, khng gn gi qun chng. i vi cng vic th
trng hnh thc m khng xem xt khp mi mt, khng vo su vn . Ch bit khai
hi, vit ch th, xem bo co trn giy, ch khng kim tra n ni n chn... thnh
th c mt m khng thy sut, c tai m khng nghe thu, c ch m khng gi
ng, c k lut m khng nm vng...Th l bnh quan liu p , dung tng, che
ch cho nn tham , lng ph. V vy, mun tr sch nn tham , lng ph th trc mt
phi ty sch bnh quan liu.
- "T tng", "chia r", "kiu ngo". Nhng hnh ng ny gy mt on kt, gy
79
nc ta.
pht huy quyn lm ch ca nhn dn lao ng, ngoi vn thc thi nghim
chnh php lut, cn cn ch ti thc hin nhng quy tc dn ch trong cc cng ng
dn c, ty theo iu kin ca tng vng, min l cc quy tc khng tri vi nhng
quy nh ca php lut. Theo , cn thc hin tt cc Quy ch dn ch c s c
Chnh ph ban hnh.
mnh ca ng Cng sn Vit Nam chnh l yu t quyt nh cho thnh cng ca vic
xy dng Nh nc php quyn x hi ch ngha ca dn, do dn, v dn theo t tng
H Ch Minh.
83
Chng VI
T tng H Ch Minh v o c, nhn
vn, vn ha
I. T tng H Ch Minh v o c
1. Quan im v vai tr ca o c cch mng
Theo H Ch Minh, mun thc hin thnh cng s nghip cch mng x hi ch
ngha - cuc cch mng su sc nht, trit nht, ton din nht, chng ta phi em ht
tinh thn v lc lng ra phn u; phi tu dng, rn luyn o c cch mng.
H Ch Minh lun lun quan tm n vn o c v gio dc o c cch
mng cho cn b, ng vin. Mt trong nhng bi ging u tin cho lp thanh nin tr
thc yu nc u tin ca Vit Nam t nhng nm 1920 l bi ging v "t cch ca
mt ngi cch mng". n khi vit Di chc, Ngi vn dnh mt phn trang trng
bn v vn o c, yu cu mi ng vin v cn b phi tht s thm nhun o
c cch mng, ng phi quan tm chm lo gio dc o c cch mng cho on
vin v thanh nin, o to h thnh nhng ngi tha k xy dng ch ngha x hi
va "hng" va "chuyn".
H Ch Minh xem xt o c trn c hai phng din l lun v thc tin. V
mt l lun, Ngi li cho chng ta mt h thng quan im su sc v ton din v
o c. V thc tin, Ngi lun coi thc hnh o c l mt mt khng th thiu
ca cn b, ng vin. Cng nh V.I. Lnin, H Ch Minh o to cc chin s cch mng
khng ch bng chin lc, sch lc m cn bng chnh tm gng o c trong sng
ca mnh.
Khi nh gi vai tr ca o c cch mng, H Ch Minh coi o c l nn tng
ca ngi cch mng, cng ging nh gc ca cy, ngn ngun ca sng sui. Ngi
vit: "Cng nh sng th c ngun mi c nc, khng c ngun th sng cn. Cy phi
c gc, khng c gc th cy ho. Ngi cch mng phi c o c, khng c o c
th d ti gii my cng khng lnh o c nhn dn. V mun gii phng cho dn
tc, gii phng cho loi ngi l mt cng vic to tt, m t mnh khng c o c,
khng c cn bn, t mnh h ha, xu xa th cn lm ni vic g"1. Ngi so snh:
1. Sd, t. 5, tr. 252 - 253.
84
85
87
89
1. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2002, t.12, tr. 558.
2. Sd, t.9, tr. 287.
90
91
92
tn gio, v.v.. H Ch Minh cp con ngi c th, lch s; khng c con ngi chung
chung, tru tng phi ngun gc lch s hay con ngi kiu tn gio.
H Ch Minh thng ni ti con Lc chu Hng, Ngi c s cm nhn thing
ling v hai ting "ng bo". Di nh sng ca ch ngha Mc - Lnin v qua hot
ng thc tin, H Ch Minh s dng khi nim "ngi bn x b bc lt", "ngi mt
nc", "ngi da en", "ngi cng kh", "ngi v sn"...
ng vng trn lp trng giai cp cng nhn, t khi v nc lnh o nhn dn
u tranh ginh chnh quyn cch mng, H Ch Minh li dng n khi nim "ng
bo", "quc dn"... Khi min Bc qu ln ch ngha x hi, Ngi dng thm nhiu
khi nim nh "cng nhn", "nng dn", "tr thc", "lao ng chn tay", "lao ng tr
c", "ngi ch x hi"...
T thp k bn mi ca th k XX, H Ch Minh bn n ch "ngi" vi nhiu
ngha v phm vi khc nhau. Ngha hp: gia nh, anh em, h hng, bu bn. Ngha
rng: ng bo c nc. Rng na: c loi ngi.
Tt nhin, H Ch Minh cng c bn ti khi nim "con ngi" theo ngha chung
trong mt s trng hp nh "phm gi con ngi", "gii phng con ngi". Nhng
nhng trng hp u c nhn thc trong mt bi cnh c th v thng thng
t nhng khi nim trong mt mch t duy chung. Phn ln, Ngi xem xt con
ngi trong cc mi quan h x hi, trong cc quan h giai cp; theo gii tnh, la tui,
ngh nghip; trong khi thng nht ca cng ng dn tc v quan h quc t. Cch tip
cn c bn nht ca Ngi thng nht lp trng giai cp v lp trng dn tc.
ha bnh tht s, trong c lp, t do. Trc cch mng, trong khng chin, H Ch
Minh lun c thi nghim tc, thn trng i vi vn khi ngha, tranh th kh
nng pht trin ha bnh hn ch s mu cho nhn dn ta v nhn dn cc nc.
Lnh o Cch mng Thng Tm nm 1945, Ngi ch trng ch yu s dng bo lc
chnh tr. l cuc cch mng t mu nht. Sau Cch mng Thng Tm, H Ch
Minh c gng lm tt c nhng g c th lm c trnh cuc chin tranh Vit Php. Nhng khi bn thc dn hiu chin quyt gy ra chin tranh buc dn ta sng
kip i n l, mt nc th H Ch Minh ku gi c dn tc ng ln chin u v c
lp, t do ca T quc, v nn ha bnh v phm gi ca nhn loi tin b.
H Ch Minh coi sinh mng con ngi l qu gi nht. Theo Ngi, "khng c
mt trn nh m mu no l "p" c, mc d thng ln. Ngi qu trng sc dn,
ca dn; trng ngi ti, c, trn trng "ngi tt, vic tt" d rt nh". Ngi trn
trng tng kin ca dn, lng nghe dn, hc hi dn, bn bc vi dn, t ph bnh
trc dn, tr li kin ca dn, tn trng v chp hnh nghim minh php lut.
Lng thng yu con ngi H Ch Minh theo tinh thn lm cho nc nh hon
ton c lp, nhn dn hon ton t do, mi ngi ai cng c cm n, o mc, c hc
hnh, cha bnh... l trit l nhn vn hnh ng: i v lm ngi th phi yu
nc, thng dn, thng nhn loi b au kh, p bc v u tranh nhm em li hnh
phc, t do cho con ngi.
94
95
"trng ngi", c nhiu bin php, nhng gio dc - o to l bin php quan
trng bc nht. Bi v gio dc tt s to ra tnh thin, em li tng lai ti sng cho
th h tr. Ngc li gio dc ti s nh hng xu ti th h tr. H Ch Minh ni v
vai tr ca gio dc: Mt dn tc dt l mt dn tc yu; dt th di, di th hn... Cho
nn phi chng gic dt cng nh chng gic i, gic ngoi xm, gic ni xm.
Ni dung v phng php gio dc phi ton din, c c, tr, th, m, phi t
o c, l tng v tnh cm cch mng, li sng x hi ch ngha ln hng u. Hai
mt c, ti thng nht vi nhau, khng tch ri nhau, trong "c" l gc, l nn
tng cho ti nng pht trin. Phi kt hp gia nhn thc v hnh ng, li ni vi vic
lm... C nh vy mi c th "hc lm ngi".
"Trng ngi" l cng vic "trm nm", khng th nng vi "mt sm mt
chiu", khng phi lm mt lc l xong, cng khng phi ty tin, n u hay .
Nhn thc v gii quyt vn ny c ngha thng trc, bn b trong sut cuc
i mi con ngi, trong sut thi k qu ln ch ngha x hi. V vy khng
c coi nh, sao nhng s nghip gio dc. Theo tinh thn ca V.I. Lnin: "Hc,
hc na, hc mi" v ca Khng T: "Hc khng bit chn, dy khng bit mi", H
Ch Minh cho rng: "Vic hc khng bao gi cng, cn sng cn phi hc".
98
102
hc tp vi vui chi c ch, lnh mnh; gio dc phi dng phng php nu gng;
gio dc phi gn lin vi thi ua.
- Quan tm xy dng i ng gio vin v khng c gio vin th khng c gio
dc. Phi xy dng i ng gio vin c phm cht yu ngh; phi c o c cch
mng; phi yn tm cng tc, on kt; phi gii v chuyn mn, thun thc v phng
php. Ngi i gio dc cng phi c gio dc, phi hc thm mi, hc khng bao
gi , cn sng cn phi hc.
b) Vn ha vn ngh
Vn ngh c hiu l vn hc v ngh thut, biu hin tp trung nht ca nn
vn ha, l nh cao ca i sng tinh thn, l hnh nh ca tm hn dn tc. H Ch
Minh l ngi khai sinh nn vn ngh cch mng v c nhiu cng hin to ln, sng to
cho nn vn ngh nc nh. Sau y l mt s quan im ch yu ca H Ch Minh v
vn ha vn ngh:
- Vn ngh l mt mt trn, vn ngh s l chin s, tc phm vn ngh l v kh
sc bn trong u tranh cch mng, trong xy dng x hi mi, con ngi mi.
Vn ngh l mt trn c hiu n l mt b phn ca cch mng, l vn ngh
cch mng. "Mt trn" l th hin tnh cht cam go, quyt lit. Cho nn tc phm vn
ngh v ngi bt ca cc vn ngh s phi l v kh sc bn, l "ph chnh tr t", l
vch trn, t co ti c, m mu ca lc lng th ch u c vn ha; v chiu bi
"cng l", "dn ch"... ng thi vn ngh c vai tr thc tnh, nh hng, c v tinh
thn u tranh, t chc lc lng, ng vin dn chng phn khi, tin tng thc hin
thng li ch trng, ng li, chnh sch ca ng v Nh nc.
C chnh quyn, tnh cht mt trn ca vn ngh vn khng gim, m li tng ln,
nng n hn. Bi v, xy dng nn vn ngh cch mng l nhim v ch yu, lu di.
Vn ngh va tip tc tham gia khng chin, u tranh thng nht nc nh, va xy
dng x hi mi, con ngi mi. Vn ngh gp phn nh hng t tng ng n
theo quan im ca ng, bc trn nhng thi h tt xu nh tham , nhng lm, lng
ph, quan liu... l nhng lc cn trn con ng xy dng ch ngha x hi. Mt trn
nhng ngi lm cng tc vn ngh di s lnh o ca ng thc hin nhim v
"xy" v "chng", s gp phn to ln a cch mng n thng li.
Vn ngh s l chin s, v vy, cn c lp trng vng, t tng ng n, t li
ch v nhim v phng s nhn dn v T quc ln trn ht. H phi nng cao trnh
chnh tr, vn ha, nghip v, c bit phi c phm cht, bn lnh, ti nng sng to
ra nhng sn phm tinh thn phc v cuc sng, phc v nhn dn ngy cng tt hn.
- Phi gn vi thc tin ca i sng nhn dn.
Thc tin i sng nhn dn l nhng ngun nha sng ca vn ha vn ngh.
i sng lao ng, chin u, sinh hot, xy dng... ca nhn dn l cht liu khng
104
bao gi cn, l sinh kh v tn cho vn ngh sng tc. Vn ngh s c quyn h cu,
song phi xut pht v tr v vi cuc sng thc ti ca con ngi, ci chn tht ca
sinh hot. Mun lm c iu , phi "t qun chng ra, tr li ni qun chng"; phi
"lin h v i su vo i sng ca nhn dn" hiu thu tm t, nguyn vng, tnh
cm ca qun chng. Qun chng l nhng ngi lm ra lch s, sng to ra ca ci vt
cht v tinh thn. H l nhng ngi nh gi tc phm vn ngh trung thc, khch
quan, chnh xc. Nhn dn l ngi hng th cc gi tr tinh thn.
- Phi c nhng tc phm xng ng vi dn tc v thi i.
y l mt kha cnh phn nh vn ngh phc v qun chng. Mun phc v tt
qun chng th phi nng cao cht lng ni dung v hnh thc ca tc phm. Bi v
qun chng cn nhng tc phm hay, chn tht, hng hn, to cho h s am m,
chuyn bin trong t tng, tnh cm, tm hn. Ni dung cn chn thc v phong ph;
hnh thc phi trong sng, vui ti, tc l phi to nn mt tc phm hay. Tc phm hay
l tc phm cn din t va nhng iu ng ni, ai c cng hiu c, v c
xong phi suy ngm v thy c b ch.
Tc phm vn ha, vn ngh hay l tc phm phn nh c nhng gi tr truyn
thng ca dn tc, mang c hi th ca thi i; va phi ca ngi ci chn tht ngi
tt, vic tt, va phi ph phn ci gi, ci c, ci sai. Nhng tc phm nh vy va lm
gng mu cho cc th h hm nay, va gio dc nhc nh con chu i sau. Tc phm
vn ngh phi phong ph, a dng v th loi, khng th n iu, ngho nn. Chnh
mn n tinh thn phong ph cng s m ra con ng sng to mi cho vn ngh s.
c) Vn ha i sng
Xy dng i sng vn ha mi c H Ch Minh ch ra ngay sau khi mi ginh
c chnh quyn, ri nhanh chng tr thnh mt phong tro qun chng si ni, to
ng lc mnh m cho s nghip khng chin kin quc.
Vn ha i sng thc cht l i sng mi vi ba ni dung: o c mi, li
sng mi, np sng mi, trong o c mi ng vai tr ch yu nht. Bi v, c da
trn nn o c mi th mi xy dng c li sng mi, np sng mi, v o c
mi li c th hin trong li sng v np sng.
- o c mi: Thc hnh i sng mi trc ht l thc hnh o c cch
mng.
- Li sng mi: Li sng mi l li sng c l tng, c o c; kt hp hi ha
truyn thng tt p ca dn tc v tinh hoa vn ha nhn loi to nn li sng vn
minh, tin tin. Hot ng ca con ngi gm: n, mc, , i li, lm vic. Tnh vn ha
y l bit cch n, cch mc, cch ... Con ngi vn ha trong li sng l phi c
mt phong cch sng khim tn, gin d, chng mc, iu , ngn np, v sinh, yu
lao ng, qu thi gian, t lng ham mun v vt cht, v chc quyn, danh li. Trong
105
1. ng Cng sn Vit Nam: Cng lnh xy dng t nc trong thi k qu ln ch ngha x hi, Nxb. S
tht, H Ni, 1991, tr. 10.
1. ng Cng sn Vit Nam: Vn kin Hi ngh ln th t Ban Chp hnh Trung ng kho VII, lu hnh ni b,
thng 2-1993, tr. 6.
107
1. Xem: ng Cng sn Vit Nam: Vn kin Hi ngh ln th nm Ban Chp hnh Trung ng kho VIII, Nxb.
Chnh tr quc gia, H Ni, 1998, tr. 58-59.
109
Chng VII
Mt s vn v vn dng v pht trin
t tng H Ch Minh trong cng cuc i
mi
I. Bi cnh th gii v trong nc
ng ta xc nh: ly ch ngha Mc - Lnin, t tng H Ch Minh lm nn tng
t tng v kim ch nam cho hnh ng. Vic vn dng v pht trin t tng H Ch
Minh phi c t vo trong mt bi cnh nht nh, nht l thi k hin nay, thi k
ang c s bin i nhanh chng v phc tp, bao gm c nhng thch thc v c hi
cho cch mng nc ta.
2. Bi cnh trong nc
i hi VI ca ng (nm 1986) ra ng li i mi ton din t nc.
Vit Nam chnh thc bc vo thi k i mi. Vit Nam kin tr ch ngha Mc Lnin, t tng H Ch Minh, tip tc i theo con ng m H Ch Minh la chn.
Thc hin ng li i mi t nc Vit Nam c nhng c im ch yu sau y:
Mt l: t nc thu c nhng thnh tu c bn.
t nc tri qua hng chc nm chin tranh khc lit li hu qu nng n; cc
th lc phn ng chng ph quyt lit nhm ph nhn thnh qu cch mng Vit Nam
khin t nc lm vo cuc khng hong kinh t-x hi. Di s lnh o ca ng
Cng sn Vit Nam, t nc ta vt qua c nhng th thch , thot ra khi
cuc khng hong kinh t-x hi, bc vo thi k y mnh cng nghip ha, hin i
ha.
Hin nay, Vit Nam ang xy dng nn kinh t th trng nh hng x hi ch
ngha, xy dng Nh nc php quyn x hi ch ngha ca dn, do dn, v dn di s
lnh o ca ng. Vit Nam ang ch ng hi nhp kinh t quc t, m ca, sn sng
l bn, l i tc tin cy ca cc nc trong cng ng quc t, phn u v ha bnh,
c lp v pht trin.
Trong nhng nm i mi, nn kinh t ca t nc tip tc pht trin vi nhp
cao so vi cc nc khc trong khu vc. Tnh hnh chnh tr ca t nc lun lun gi
c n nh. Tnh hnh x hi c tin b. i sng vt cht v tinh thn ca nhn dn
khng ngng c ci thin. V th ca t nc khng ngng c nng cao trn
trng quc t. Th v lc ca t nc ta mnh ln rt nhiu so vi nhng nm trc
i mi cho php nc ta tip tc pht huy ni lc kt hp vi tranh th ngoi lc
pht trin nhanh v bn vng, trc mt phn u n nm 2020 v c bn lm cho Vit
Nam tr thnh mt nc cng nghip theo hng hin i; ngun lc con ngi, nng
lc khoa hc v cng ngh, kt cu h tng, tim lc kinh t, quc phng, an ninh c
tng cng; th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha c hnh thnh v
c bn; v th ca nc ta trn trng quc t tip tc c nng cao.
Hai l: Vit Nam ang ng trc c hi ln v thch thc ln an xen nhau.
S nghip i mi ca nc ta trong nhng nm ti, c c hi ln pht trin
ca t nc. l li th so snh pht trin do nhiu yu t, trong yu t ni lc
l ht sc quan trng. Nhng c hi to cho t nc ta c th i tt, n u, tip thu
112
nhanh nhng thnh tu ca cch mng khoa hc v cng ngh trn th gii. Thc hin
ng li ngoi giao H Ch Minh, quan h i ngoi rng m v tng cng hp tc
quc t theo phng chm c lp t ch, a phng ha, a dng ha, hp tc cc bn
u c li trn c s tn trng cc quyn dn tc c bn ca mi quc gia-dn tc l
c lp, ch quyn, thng nht v ton vn lnh th. Mt khc, chng ta rt ra c
nhiu bi hc t c nhng thnh cng v yu km ca gn hai chc nm tin hnh s
nghip i mi y mnh s nghip cch mng, nht l trong thi k y mnh cng
nghip ha, hin i ha. Nhng thnh tu v thi c cho php nc ta tip tc y
mnh cng nghip ha, hin i ha, xy dng nn kinh t c lp t ch, a Vit
Nam tr thnh mt nc cng nghip, tip tc u tin pht trin lc lng sn xut,
ng thi xy dng quan h sn xut ph hp theo nh hng x hi ch ngha, pht
huy hn na ni lc. ng thi ng v Nh nc ta tranh th ngun lc bn ngoi v
ch ng hi nhp kinh t quc t pht trin nhanh, c hiu qu v bn vng; tng
trng kinh t i lin vi pht trin vn ha, tng bc ci thin i sng vt cht v
tinh thn ca nhn dn, thc hin tin b v cng bng x hi, bo v v ci thin mi
trng; kt hp pht trin kinh t-x hi vi tng cng an ninh quc phng.
Tuy vy, chng ta cng ang ng trc nhng thch thc, nguy c hay nhng
kh khn ln trn con ng pht trin ca t nc. Bn nguy c m Hi ngh i biu
ton quc gia nhim k i hi VII ca ng ch ra vn cn tn ti. Cc nguy c
din bin phc tp, an xen v tc ng ln nhau, chng ta khng th xem nh nguy
c no. Trong tnh hnh th gii hin nay, pht trin nhanh v bn vng l mt thch
thc ln. Nu nc ta khng tn dng c hi hin nay pht trin nhanh, thot khi
ngho nn v lc hu th c hi s b b l. Nguy c chch hng x hi ch ngha phi
c phng khng nhng vic xy dng v thng qua cng lnh, ng li, ch
trng, ngh quyt, php lut ca ng v Nh nc m cn trong qu trnh thc hin
cc nhim v kinh t-x hi. Nn tham nhng, t quan liu cng nh s suy thoi v t
tng chnh tr, o c, li sng ca mt b phn khng nh cn b, ng vin v
ang cn tr vic thc hin c hiu qu ng li, ch trng, chnh sch ca ng v
Nh nc, gy bt bnh v lm gim nim tin trong nhn dn. Cc th lc phn ng
khng ngng tm mi cch thc hin m mu "din bin ha bnh", chng ph s
nghip cch mng ca nhn dn ta do ng Cng sn Vit Nam lnh o.
114
hn.
2. Quan im lch s - c th
T tng H Ch Minh l h thng cc quan im rt bin chng. Qu trnh vn
dng v pht trin t tng H Ch Minh i hi chng ta phi:
- t nhng quan im, lun im ca H Ch Minh vo mt hon cnh lch s c
th nht nh. Chng hn, lun im ca H Ch Minh c Ngi vit, ni trong hon
cnh no? lc no? vi mc ch g? v.v.. iu ny gip cho chng ta trnh c mt s
sai lm hay mc phi trong qu trnh nhn thc v vn dng nhng quan im ca H
Ch Minh.
- Xem xt nhng quan im ca H Ch Minh trong mi quan h bin chng vi
thc tin cuc sng, ngha l nhng quan im c t trong mt qu trnh vn
ng v pht trin khng ngng, trong mt qu trnh tng tc vi hon cnh, iu kin
nht nh. Mi lun im c H Ch Minh nu ra u mang ngha l lun v thc
tin rt su sc nhng ngn ng rt d hiu, d nh d vn ht sc mang tnh t
bin. l phong cch ring ca H Ch Minh.
- H Ch Minh s thng nht gia ni v lm lun c coi trng, c khi lm
nhiu hn ni. T tng ca Ngi c biu t khng ch qua nhng bi ni, bi vit
hin nay tp hp trong b sch H Ch Minh Ton tp m cn qua hnh ng hng
ngy ca Ngi. C cuc i ca H Ch Minh l mt pho sch ln cn c chng ta
nghin cu, hc tp. Do , nhng quan im ca H Ch Minh cn phi c tm trong
cuc sng, trong nhng vic lm c th ca Ngi m nhng vic lm din ra trong
mt khng gian v thi gian nht nh. D nhng quan im, lun im ca H Ch
Minh c ngha rt ln, vt phm vi khng gian v thi gian nhng nu chng ta thot
ly khi hon cnh lch s c th th chng ta khng th vn dng v pht trin t tng
H Ch Minh mt cch ng n v c hiu qu.
- T tng H Ch Minh l sn phm ca mt thi k lch s c th, n phn nh
hin thc lch s v do chu s chi phi, tc ng ca chnh bn thn iu kin lch
s. Cng nh bt k mt t tng, quan im no khc, k c nhng t tng, quan
im ca bc v nhn, t tng H Ch Minh c lc cng b hn ch do khng th vt
qua c nhng ch nh ca iu kin lch s. Chnh v th, cng ging nh ch ngha
Mc - Lnin, t tng H Ch Minh cn c pht trin trong nhng iu kin mi, cn
c t vo trong mt iu kin mi vn dng v pht trin nh H Ch Minh
vn dng v pht trin ch ngha Mc - Lnin.
Thu sut quan im ny trong qu trnh vn dng v pht trin t tng H Ch Minh
trong s nghip cch mng hin nay, chng ta lu mt s im sau y:
- Phi nhn nhn s vt v hin tng mt cch ton din, bao qut. H Ch Minh
t s trong bi th Hc nh c (Trong tp th Nht k trong t nm 1942 - 1943)
rng: "Phi nhn cho rng, suy cho k". Chnh nh nhn xa trng rng m H Ch Minh
gii quyt thnh cng nhiu nhim v rt kh khn m bnh thng kh c th vt
qua. Cng trong kh khn, k c trong nhng tnh hung "nghn cn treo si tc", nhng
nu xem xt vn mt cch ton din, thu o, cng vi t chc gii, quyt tm cao
th nht nh vn c gii quyt thnh cng. Chnh im ny hon ton i lp vi
cch nhn thin cn ca mt s cn b, m trong tc phm Sa i li lm vic vit nm
1947 H Ch Minh gi l "bnh cn th".
- Vi quan im ton din v h thng, cn trnh tnh trng b st vic ln, b qua
nhng vic c bn, c nh hng n i cc; trnh tnh trng ch bit nhng vic vn
vt, phi nm ly nhng vic ch yu, trng tm, nhng vic c tc ng chung n
ton h thng. H Ch Minh nhiu ln nhc nh, ph bnh nhng ngi "khng trng xa
thy rng, nhng vn to tt th khng ngh n m ch chm ch nhng vic t m".
- Mi mt vn u c qu trnh pht sinh, hnh thnh, tn ti, vn ng, do ,
khi nghin cu, xem xt, gii quyt, phi t vn vo trong mt tng th, tm ra
bn cht vn trong ton b trng thi vn ng ca n. H Ch Minh thng t cc
vn trong cc cp, hoc t trong cc mi quan h bin chng ca c mt h thng
(chng hn nh: c - ti; t ph bnh - ph bnh; l lun - thc tin, v.v.), qua ch
ra nhng vn ch yu, nhng vn "gc" nhn nhn cho ng v gii quyt cho
ng. Chnh v vy, H Ch Minh lun lun c phong thi ung dung, t ti, t tin, ch
ng trong mi cng vic, k c nhng vic, nhng lc c tnh cht dn dp, khn
trng. Ngi bit tm trong v vn cng vic phc tp chn ra nhng cng vic
phi lm ngay, vic no l vic chnh nht ri ra k hoch t m, chc chn, chnh
xc sau quyt tm thc hin cho bng c k hoch .
- Nhng quan im ca H Ch Minh u c tnh nht qun trong mt h thng
cht ch. Do vy, hc tp, nghin cu vn dng vo s nghip cch mng hin nay
khng nn bit lp tng quan im ca Ngi, ct khc cc quan im mt cch siu
hnh m cn t t tng H Ch Minh vo trong h thng l lun Mc - Lnin.
bt ng tnh hnh thc t trong nc v trn th gii. iu kin hin nay c nhiu
iu thay i, khc vi trc kia, v th, nhng quan im ca H Ch Minh phi c
vn dng sng to cho st hp vi hon cnh ca tng giai on, tng thi k. V.I.
Lnin vn dng v pht trin ch ngha Mc vi tinh thn . H Ch Minh cng
vn dng v pht trin ch ngha Mc - Lnin vi tinh thn .
- Theo tinh thn ca H Ch Minh "d bt bin ng vn bin", trong k tha v
pht trin, phi gi ng nguyn tc, gi ng mc ch, gi vng mc tiu chin lc
th hin qua ton b t tng ca Ngi. Nhng vn sch lc c th v cn thit
phi thay i cho ph hp vi tng lc v tng ni trn c s hng ti mc tiu chin
lc la chn. S k tha t tng H Ch Minh y khng c ngha l tm
chng trch c, bm gi tng cu tng ch trc tc ca Ngi vo trong tnh hnh
thc t. H Ch Minh l con ngi ca i mi, ht sc trnh gio iu, trnh rp
khun, my mc.
- Trong qu trnh vn dng v pht trin t tng H Ch Minh theo quan im k
tha v pht trin, chng ta lu n vic vn dng tinh thn v phng php ca
Ngi tip tc nhn thc v hnh ng ng quy lut, gii quyt nhng vn mi
do cuc sng t ra. Cng nh tinh thn coi ch ngha Mc - Lnin l mt "hc thuyt
m", chng ta coi t tng H Ch Minh l nhng vn m, ngha l cn c vn
dng mt cch sng ng v b sung, pht trin trong s nghip i mi nc ta.
hng theo lao ng, c cuc sng m no, t do, hnh phc, c iu kin pht trin ton
din c nhn;
- Cc dn tc trong nc bnh ng, on kt v gip ln nhau cng tin b;
- C quan h hu ngh v hp tc vi nhn dn tt c cc nc trn th gii.
Su c trng c bn v ch ngha x hi Vit Nam trn y c i hi VII
ca ng ta nu ln nm 1991. Sang nhng nm u ca th k XXI, tnh hnh t nc
ta cng nh trn th gii tip tc c nhng bin chuyn ln. t nc ang xy dng
nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha trong xu th ton cu ha kinh t.
Nhng c trng nu ln trn y vn ng, tuy nhin cn c b sung, pht trin, c
th ha. cng l kt qu ca vic tng kt bc u qua nhng nm i mi nc
ta, v cng l qu trnh tip tc vn dng v pht trin t tng H Ch Minh trong
iu kin mi.
Kin nh i theo con ng m H Ch Minh la chn l tiu ch nh gi s
vng vng v chnh tr, t tng, lp trng, l tng x hi ch ngha ca mi mt
cng dn Vit Nam yu nc, trong c th h tr hin nay. Trong iu kin hi nhp,
m ca, quan h i ngoi rng m, thanh nin Vit Nam, nht l hc sinh, sinh vin c
nhiu iu kin thun li tip nhn nhiu tri thc a dng, phong ph thuc nhiu
lung quan im, chnh kin khc nhau, c iu kin thun li giao lu, trc tip
chng kin cuc sng ca nhiu nc trn th gii. Mi ngi, trong c thanh nin,
hc sinh, sinh vin c quyn so snh, i chiu gia con ng ny hay con ng khc
ca s pht trin ca mi dn tc-quc gia, c quyn so snh gia ch chnh tr ny
vi ch chnh tr khc. Nhng, h l ngi Vit Nam yu nc, h l ngi nghin
cu, hc tp mt cch nghim tc, ng n t tng H Ch Minh th chc chn s tin
rng con ng c lp dn tc gn lin vi ch ngha x hi m H Ch Minh ch ra
v hng dn tc Vit Nam i ln bao nhiu nm nay l con ng ph hp vi quy
lut, l con ng pht trin tt yu.
b) Da vo sc mnh ca ton dn
Dn l gc ca nc. H Ch Minh pht trin quan im t trong kho tng
t tng v kinh nghim truyn thng ca dn tc ta cng nh ca cc bc hin trit,
anh minh trong lch s dn tc Vit Nam v th gii hng nghn nm. Vn dng v pht
trin t tng H Ch Minh, chng ta coi i on kt ton dn trn c s lin minh
gia cng nhn vi nng dn v tr thc do ng lnh o l ng lc ch yu pht
trin t nc.
Mun cng c v pht huy sc mnh ca ton dn lm nn thng li ca s
nghip i mi, cn phi ch nhng vn sau y:
Mt l: Thng xuyn chm lo xy dng v pht trin ngun lc con ngi.
Trong thi i ngy nay, khi nhn loi ang dn bc vo kinh t tri thc, li th nhn
119
phi lm thay chc nng qun l ca Nh nc m lnh o bng phng thc thch
hp pht huy vai tr ca Nh nc trong s nghip i mi. ng cng ch lnh
o Mt trn v cc on th nhn dn cc t chc bo m v pht huy quyn
lm ch ca nhn dn, bo m cho cc t chc thc hin tt vai tr l c s vng
chc ca chnh quyn.
H Ch Minh l ngi sng lp, rn luyn v lnh o ng Cng sn Vit Nam.
Ngi l mt chin s cng sn quc t kin cng trong phong tro cng sn v cng
nhn quc t ng thi l mt chin s ha bnh lun lun u tranh cho s hiu bit ln
nhau gia cc dn tc, cho s tin b x hi. y l con ngi ca thi i. Mi m
mu xuyn tc, h thp hoc xa b vai tr lnh o ca ng Cng sn Vit Nam, ca
ch ngha x hi, u i ngc li vi s tht hin hu trong i sng x hi Vit Nam,
u mang dng khng trong sng. Mc d ng ta mc phi mt s khuyt im, hn
ch, c mt s bt cp, nhng khng v th m cho rng, trong s nghip i mi hin
nay khi chng ta ang xy dng nh nc php quyn th khng cn s lnh o ca
ng. Thc t cho thy rng, ng c vai tr, trch nhim m khng mt t chc chnh
tr no khc c th thay th i vi ton b h thng chnh tr.
Hai l, xy dng Nh nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam trong sch, vng
mnh, th hin quyn lm ch ca nhn dn.
H Ch Minh pht trin l lun v nh nc ca ch ngha Mc - Lnin bng
vic xy dng Nh nc mi Vit Nam - Nh nc Vit Nam Dn ch Cng ha (nay
l Cng ha x hi ch ngha Vit Nam). y l mt t chc quan trng trong h thng
chnh tr, ngy cng c v tr, vai tr to ln trong qu trnh i mi. Nh nc trong
sch, vng mnh th gp phn to ln lm cho c h thng chnh tr vng mnh. Theo t
tng H Ch Minh, Nh nc ta l ni th hin r nht quyn v ngha v ca nhn
dn. Trong iu kin xy dng Nh nc php quyn x hi ch ngha ca dn, do dn,
v dn di s lnh o ca ng, cn ch trng xy dng php lut, qun l x hi
bng Hin php v php lut, a php lut vo trong cuc sng mt cch c hiu qu.
Bo m cho Nh nc trong sch l mt ni dung rt quan trng hin nay trong
vic vn dng v pht trin t tng H Ch Minh. Nhng cn bnh thng thy i vi
s hot ng ca Nh nc m H Ch Minh ch ra trc y khi Ngi cn sng
vn cn c ngha thi s i hi mi ngi v tt c cc t chc trong h thng chnh
tr ng tm hip lc ch khc phc. Phi y mnh vic chng tham nhng, quan liu
v cc tiu cc khc trong b my nh nc, lm cho Nh nc tht s l Nh nc ca
dn, do dn, v dn. y mnh ci cch hnh chnh nng cao hiu qu qun l nh
nc, l thc, trch nhim ca ton dn v ca cc t chc trong h thng chnh tr,
nht l cc cp chnh quyn trong b my nh nc.
Vn dng v pht trin t tng H Ch Minh v xy dng Nh nc ta tc l
phi xy dng v kin ton b my nh nc sao cho hp l, hot ng c hiu qu. B
122
123
124
1. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2002, t.12, tr. 510.
125
cho t nc, bi v theo Ngi, thanh nin l nhng ngi tr tui, c sc khe, nhit
tnh, hng hi, ham tm hiu, nhanh tip thu ci mi..., c vai tr quan trng trong cc
phong tro x hi. Thc dn Php h nc ta, thc hin chnh sch ngu dn, thanh
nin nc ta b nn gio dc thc dn "nhi s", qun i thn phn ca ngi dn mt
nc, cam chu cuc sng n l. Nm 1925, trong bi Gi thanh nin An Nam, sau khi
ph phn ton quyn Php P.ume v k v s phn u ca thanh nin Nht Bn,
Trung Quc, Nga, H Ch Minh vit: " Th th thanh nin ca ta ang lm g? Ni ra th
bun, bun lm: h khng lm g c. Nhng thanh nin khng c phng tin th khng
dm ri qu nh; nhng ngi c phng tin li chm ngp trong s bing nhc; cn
nhng k xut dng th ch ngh n vic tha mn tnh t m ca tui tr m thi!
Hi ng Dng ng thng hi! Ngi s cht mt, nu m Thanh nin gi
ci ca Ngi khng sm hi sinh"1. Vi H Ch Minh, thc tnh thanh nin l bc
u tin thc tnh mt dn tc ng ln u tranh ginh li nn c lp, xy dng
mt x hi mi.
126
127
lc ny, l nng cao dn tr"1, v "Nc nh cn phi kin thit. Kin thit cn phi c
nhn ti"2. By gi xy dng kinh t, khng c cn b khng lm c. Khng c gio
dc, khng c cn b th cng khng ni g n kinh t vn ha. Trong vic o to cn
b, gio dc l bc u.
Vic quan tm ca H Ch Minh n o to, bi dng th h tr khng ch trn
sch v, li ni m trong sut cuc i hot ng cch mng, trong i sng hng ny
ca Ngi. Nm 1919, ti Pari, H Ch Minh thnh lp Hi nhng ngi Vit Nam
yu nc, ch yu l thanh nin. Khi sang Lin X, Ngi tham gia vo cc hot ng
ca Quc t Thanh nin, mt t chc ca Quc t Cng sn. Nm 1925, ti Qung
Chu, Trung Quc, H Ch Minh ci t Tm tm x thnh lp Hi Vit Nam cch
mng thanh nin, thu np nhng thanh nin Vit Nam yu nc Qung Chu lc .
Tip theo , ti Qung Chu, Ngi m cc lp hun luyn cho cc thanh nin yu
nc t trong nc sang sau c v nc vn ng qun chng. Sau khi v nc,
H Ch Minh dnh nhiu thi gian gio dc, vn ng thanh nin. Sinh thi
Ngi rt quan tm, theo di, nng tng bc tin ca th h tr, rt nhiu ln Ngi
vit th cho thanh nin, thiu nin, nhi ng v hc sinh.
Vi nim tin vo th h tr, v s nghip gii phng dn tc v xy dng t nc,
H Ch Minh bt u cc hot ng cch mng ca mnh trong thanh nin v lun
lun quan tm n s nghip gio dc, bi dng th h tr.
128
129
130
th cht, Ngi cho rng, lm vic g cng phi c sc khe mi thnh cng. Ngi
vit: "Luyn tp th dc bi b sc khe l bn phn ca mi mt ngi yu nc...
Mi mt ngi dn yu t tc l c nc yu t, mi mt ngi dn khe mnh tc l
c nc mnh khe"1. Chnh v th, Ngi rt quan tm n vic gio dc v th cht v
np sng vn ha cho th h tr.
132
Theo H Ch Minh, thc hin gio dc khng th ty tin... Gio dc cng phi
theo hon cnh, iu kin. Phi ra sc lm nhng khng c vi vng. Lm phi c k
hoch, c tng bc. Vic g cng phi t nh dn dn n to, t d dn dn n kh, t
thp dn dn n cao. Mt chng trnh nh m thc hnh c hn hoi, hn l mt trm
chng trnh to tt m lm khng c.
- Gio dc phi gn lin vi x hi, hc i i vi hnh.
Gio dc phi xut pht v bm chc vo mc tiu gio dc. Ngi ni: "Chng ta
phi sa i cch dy cho hp vi s o to nhn ti khng chin v kin quc"1.
Thng 9-1945, trong Th gi cc hc sinh, H Ch Minh vit: "i ring vi cc em
ln... phi sn sng m chng qun gic cp nc, y l bn phn ca mi cng dn.
Cc em ln cha hn n tui phi gnh cng vic nng nhc y, nhng cc em cng
nn, ngoi gi hc trng, tham gia vo cc Hi cu quc tp luyn thm cho quen
vi i sng chin s v gip mt vi vic nh nhng trong cuc phng th t
nc"2. Vi cc em nh, Ngi khuyn c t 5 n 10 chu t chc thnh mt i, gip
nhau hc hnh. Khi hc rnh, mi tun c i em nhau i gip ng bo. Trong khng
chin, H Ch Minh ch trng cn c mt nn gio dc khng chin v kin quc.
Ngi yu cu:
1. Phi sa i trit chng trnh gio dc cho ph hp vi s nghip khng
chin v kin quc.
2. Mun nh th chng ta phi c sch khng chin v kin quc cho cc trng.
Ngy 31-8-1960, trong th gi cc cn b gio dc, hc sinh, sinh vin cc trng
v cc lp b tc vn ha, Ngi nhc nh: "Gio dc phi phc v ng li chnh tr
ca ng v Chnh ph, gn lin vi sn xut v i sng ca nhn dn"3.
- Gio dc phi phi hp nh trng - x hi - gia nh.
H Ch Minh khng nh: Gio dc trong nh trng ch l mt phn, cn cn c
s gio dc ngoi x hi, trong gia nh gip cho vic gio dc trong nh trng
c tt hn. Ngy 31-10-1955, khi min Bc gii phng, H Ch Minh vit: "Ti
cng mong cc gia nh lin lc cht ch vi nh trng, gip nh trng gio dc v
khuyn khch con em chm ch hc tp, sinh hot lnh mnh v hng hi gip ch nhn
dn"4. Cc on th l mt yu t quan trng trong vic o to th h tr, nht l on
thanh nin. V vy, H Ch Minh yu cu: Trng hc, gia nh v on th thanh nin
1. Sd, t. 5, tr. 462.
2. Sd, t. 4, tr. 33.
3
133
134
Minh ni: "Tri thc phi d hiu, d nh, hc mau. Ngoi tri thc phi c o c cch
mng. Thy gio phi lm kiu mu cho cc chu. Lm c nh th l lm trn nhim
v"2. H Ch Minh nh gi rt cao vai tr rt quan trng ca thy c gio vi s nghip
trng ngi, coi ngh thy gio l rt quan trng, rt v vang. Theo H Ch Minh, "Nhim
v gio dc rt quan trng v v vang, v nu khng c thy gio th khng c gio
dc"3. Nu khng c thy gio dy d con em nhn dn, th lm sao xy dng ch ngha
x hi c. V vy ngh thy gio rt l quan trng, rt l v vang.
- Phi xy dng i ng nhng "ngi thy gio tt - thy gio xng ng l thy
gio".
V phm cht ca ngi thy, H Ch Minh yu cu:
+ "Phi tht th yu ngh mnh";
+ "Phi c o c cch mng. Phi c ch kh cao thng, phi "tin u hu lc"
ngha l kh khn th phi chu trc thin h, sung sng th hng sau thin h. y
l o c cch mng";
+ "Phi yn tm cng tc";
+ "Phi tht th on kt";
+ "Phi thng yu cc chu nh con em rut tht ca mnh";
+ "Phi lun lun ra sc thi ua cng tc v hc tp, tht th ph bnh v t ph
bnh cng nhau tin b mi".
T tng H Ch Minh v chm lo bi dng th h cch mng cho i sau
khng ch th hin tnh cm yu thng v b bn v s chm lo ca Ngi i vi th
h tr, m cn l mt ni dung quan trng trong h thng cc quan im l lun ca
Ngi. Vic nghin cu qun trit quan im ca Ngi v chm lo bi dng th h
cch mng cho i sau l nhim v ca mi cp, mi ngnh, mi cn b, ng vin
trong cc lnh vc, nhng trc ht l ca thanh nin, hc sinh trong cc nh trng.
i vi thanh nin, hc sinh, cng vi vic hc tp tt cc mn hc l lun Mc Lnin, hc tp t tng H Ch Minh l nhim v quan trng trang b cho mnh th
gii quan khoa hc v nhn sinh quan cch mng, gip cho vic hc tp trong nh trng
c tt, ng thi chun b hnh trang cn thit cho cuc i lao ng v hc tp
khng ngng, cng hin c nhiu hn cho s nghip cch mng ca ng, ca dn
tc.
135
Mc lc
Chng I:
Chng II:
Chng III:
Chng IV:
Chng V:
Chng VI:
Chng VII:
136