You are on page 1of 19

BAB IV

HASIL DAN PEMBAHASAN


4.1.

Hasil Pengamatan
Tabel 1.Data Hasil Pengamatan

Laju Udara

Laju Air

Konsentrasi O2 in

Konsentrasi O2 out

(cc/min)

(cc/min)
93

(mg/l)
4,1

(mg/l)
13,25

103

4,5

13,65

113

4,7

13,85

123

4,9

13,95

133
93

5,1
4,2

14,15
13,45

103

4,4

13,75

113

4,7

13,85

123

4,8

14,05

133
93

5,0
4,5

14,15
13,65

103

4,7

13,85

113

5,0

13,95

123

5,1

14,05

133

5,2

14,15

1425

2825

3525

4.2

Hasil Perhitungan

4.2.1

Konversi Satuan
Pada perhitungan percobaan ini konversi satuan perlu dilakukan. Hal ini

dikarenakan satuan yang diperoleh dari percobaan bukan merupakan satuan


internasional. Satuan international yang digunakan adalah m3/s dan kg/m3.
a) Laju alir udara dari cc/min menjadi m3/s
1) Laju alir udara 1425 cc/min
1425 cc/min x

1
1
min/s x 6 m 3 /cc = 2,375 x 10-5 m3/s
60
10

2 Laju alir udara 2825 cc/min

2825 cc/min x

1
1
min/s x 6 m 3 /cc = 4,708 x 10-5 m3/s
60
10

3)Laju alir udara 3525 cc/min


3525 cc/min x

1
1
min/s x 6 m 3 /cc = 5,875 x 10-5 m3/s
60
10

b) Laju alir air dari cc/min menjadi m3/s


1) Laju alir air 93 cc/min
93 cc/min x

1
1
min/s x 6 m 3 /cc = 1,55 x 10-6 m3/s
60
10

2) Laju alir air 103 cc/min


103 cc/min x

1
1
min/s x 6 m3 /cc = 1,717 x 10-6 m3/s
60
10

3) Laju alir air 113 cc/min


113 cc/min x

1
1
min/s x 6 m 3 /cc = 1,883 x 10-6 m3/s
60
10

4) Laju alir air 123 cc/min


123 cc/min x

1
1
min/s x 6 m3 /cc = 2,05 x 10-6 m3/s
60
10

5) Laju alir air 133 cc/min


133 cc/min x

1
1
min/s x 6 m3 /cc = 2,217 x 10-6 m3/s
60
10

c) Konversi Konsentrasi O2 dari mg/l menjadi kg/m3


1) O2 inlet pada laju alir udara 1425 cc/min
a.
4,1 mg/l x 10-6 kg/mg x 103 l/m3
=
b. 4,5 mg/l x 10-6 kg/mg x 103 l/m3
=
-6
3
3
c. 4,7 mg/l x 10 kg/mg x 10 l/m
=
d. 4,9 mg/l x 10-6 kg/mg x 103 l/m3
=
-6
3
3
e. 5,1 mg/l x 10 kg/mg x 10 l/m
=
2) O2 inlet pada laju alir udara 2825 cc/min
a) 4,2 mg/l x10-6 kg/mg x 103 l/m3
=
b) 4,4 mg/l x10-6 kg/mg x 103 l/m3
=
c) 4,7 mg/l x10-6 kg/mg x 103 l/m3
=
-6
3
3
d) 4,8 mg/l x10 kg/mg x 10 l/m
=

0,0041 kg/m3
0,0045 kg/m3
0,0047 kg/m3
0,0049 kg/m3
0,0051 kg/m3
0,0042 kg/m3
0,0044 kg/m3
0,0047 kg/m3
0,0048 kg/m3

e) 5,0 mg/l x 10-6 kg/mg x 103 l/m3

0,005 kg/m3

3) O2 inlet pada laju alir udara 3525 cc/min


a)
b)
c)
d)
e)
4) O2
a)
b)
c)
d)
e)
5) O2
a)
b)
c)
d)
e)

4,5 mg/l x10-6 kg/mg x 103 l/m3


=
4,7 mg/l x10-6 kg/mg x 103 l/m3
=
-6
3
3
5,0 mg/l x10 kg/mg x 10 l/m
=
5,1 mg/l x10-6 kg/mg x 103 l/m3
=
-6
3
3
5,2 mg/l x 10 kg/mg x 10 l/m
=
outlet pada laju alir udara 1425 cc/min
13,25 mg/l x 10-6 kg/mg x 103 l/m3 =
13,65 mg/l x 10-6 kg/mg x 103 l/m3 =
13,85 mg/l x 10-6 kg/mg x 103 l/m3 =
13,95 mg/l x 10-6 kg/mg x 103 l/m3 =
14,15 mg/l x 10-6 kg/mg x 103 l/m3 =
outlet pada laju alir udara 2825 cc/min
13,45 mg/l x 10-6 kg/mg x 103 l/m3 =
13,75 mg/l x 10-6 kg/mg x 103 l/m3 =
13,85 mg/l x 10-6 kg/mg x 103 l/m3 =
14,05 mg/l x 10-6 kg/mg x 103 l/m3 =
14,15 mg/l x 10-6 kg/mg x 103 l/m3 =

0,0045 kg/m3
0,0047 kg/m3
0,005 kg/m3
0,0051 kg/m3
0,0052 kg/m3
0,01325 kg/m3
0,01365 kg/m3
0,01385 kg/m3
0,01395 kg/m3
0,01415 kg/m3
0,01345 kg/m3
0,01375 kg/m3
0,01385 kg/m3
0,01405 kg/m3
0,01415 kg/m3

6) O2 outlet pada laju alir udara 3525 cc/min


a)
b)
c)
d)
e)

13,65 mg/l x10-6 kg/mg x 103 l/m3


13,85 mg/l x 10-6 kg/mg x 103 l/m3
13,95 mg/l x 10-6 kg/mg x 103 l/m3
14,05 mg/l x 10-6 kg/mg x 103 l/m3
14,15 mg/l x 10-6 kg/mg x 103 l/m3

=
=
=
=
=

0,01365 kg/m3
0,01385 kg/m3
0,01395 kg/m3
0,01405 kg/m3
0,01415 kg/m3

4.2.2. Menghitung nilai Mean Concentration Difference (Clm)

Clm=

C 2 C1
C
ln 2
C1

kg/m3

a) Pada laju alir udara 1425 cc/min


1) Untuk C2 = 0,0062 kg/m3 dan C1 = 0,005 kg/m3

Clm =

0,0062 0,005
0,0062
ln
0,005

Clm = 5,58 x 10-3 kg/m3


2) Untuk C2 = 0,0063 kg/m3 dan C1 = 0,0053 kg/m3

Clm =

0,0063 0,0053
0,0063
ln
0,0053

Clm = 5,79 x 10-3 kg/m3


3) Untuk C2 = 0,0065 kg/m3 dan C1 = 0,0055 kg/m3

Clm =

0,0065 0,0055
0,0065
ln
0,0055

Clm = 5,99 x 10-3kg/m3


4) Untuk C2 = 0,0067 kg/m3 dan C1 = 0,0057 kg/m3

Clm =

0,0067 0,0057
0,0067
ln
0,0057

Clm = 6,19 x 10-3kg/m3


5) Untuk C2 = 0,0068 kg/m3dan C1 = 0,0058 kg/m3

Clm =

0,0068 0,0058
0,0068
ln
0,0058

Clm = 6,29 x 10-3kg/m3


b) Pada laju alir udara 2000cc/min
1) Untuk C2 = 0,0065 kg/m3 dan C1 = 0,0053 kg/m3

Clm =

0,0065 0,0053
0,0065
ln
0,0053

Clm = 5,88 x 10-3kg/m3


2) Untuk C2 = 0,0067 kg/m3 dan C1 = 0,0054 kg/m3

Clm =

0,0067 0,0054
0,0067
ln
0,0054

Clm = 6,03 x 10-3kg/m3

3) Untuk C2 = 0,0068 kg/m3 dan C1 = 0,0056 kg/m3

Clm =

0,0068 0,0056
0,0068
ln
0,0056

Clm = 6,18 x 10-3kg/m3


4) Untuk C2 = 0,007 kg/m3 dan C1 = 0,0058 kg/m3

Clm =

0,007 0,0058
0,007
ln
0,0058

Clm = 6,38 x 10-3 kg/m3


5) Untuk C2 = 0,0071 kg/m3 dan C1 = 0,006 kg/m3

Clm =

0,0071 0,006
0,0071
ln
0,006

Clm = 6,53 x 10-3kg/m3


c) Pada laju alir udara 2700 cc/min
1) Untuk C2 = 0,007 kg/m3 dan C1 = 0,0055 kg/m3

Clm =

0,007 0,0055
0,007
ln
0,0055

Clm = 6,22 x 10-3kg/m3


2) Untuk C2 = 0,0072 kg/m3 dan C1 = 0,0057 kg/m3

Clm =

0,0072 0,0057
0,0072
ln
0,0057

Clm = 6,42 x 10-3kg/m3


3) Untuk C2 = 0,0074 kg/m3 dan C1 = 0,0058 kg/m3

Clm =

0,0074 0,0058
0,0074
ln
0,0058

Clm = 6,57 x 10-3 kg/m3


4) Untuk C2 = 0,0075 kg/m3 dan C1 = 0,006 kg/m3

Clm =

0,0075 0,006
0,0075
ln
0,006

Clm = 6,72 x 10-3 kg/m3


5) Untuk C2 = 0,0078 kg/m3 dan C1 = 0,0061 kg/m3

Clm =

0,0078 0,0061
0,0078
ln
0,0061

Clm = 6,92 x 10-3kg/m3


4.2.3. Menghitung Wp (Wetted perimeter)
Wp = .d

meter

Dimana:
d

= diameter kolom = 3,16 cm = 3,16 x 10-2 m

Wp = (3,14) (3,16 x 10-2 m)


Wp = 0,099224 m
4.2.4. Menghitung Laju Massa Air (r)
r = (laju alir air . ) / Wp
Dimana:

=1000 kg/m3

Wp = 0,0992 m
Pada Aliran Udara 1200, 2000, 2700 cc/min
a) Untuk laju alir air =1,25 x 10-6m3/s
r = (laju alir air . ) / Wp

kg/m.s

r = (1,25 x 10-6m3/s x 1000 kg/m3) / 0,0992 m


r= 0,0126 kg/m.s
b) Untuk laju alir air = 1,42 x 10-6 m3/s
r = (laju alir air . ) / Wp
r = (1,42x 10-6 m3/s x 1000 kg/m3) / 0,0992 m
r = 0,0143 kg/m.s
c) Untuk laju alir air = 1,58 x 10-6 m3/s
r = (laju alir air . ) / Wp
r = (1,58x 10-6 m3/s x 1000 kg/m3) / 0,0992 m
r = 0,016 kg/m.s
d) Untuk laju alir air = 1,75 x 10-6 m3/s
r = (laju alir air . ) / Wp
r = (1,75x 10-6 m3/sx1000 kg/m3) / 0,0992 m
r = 0,0176 kg/m.s
e) Untuk laju alir air = 1,92 x 10-6m3/s
R= (laju alir air . ) / Wp
r= (1,92 x 10-6 m3/s x 1000 kg/m3) / 0,0992 m
r = 0,0193 kg/m.s
4.2.5. Menghitung Reynold Number (Re)
Re = 4r/

tak berdimensi

Dimana:
= 1,02 x 10-3 Ns/m2
Berikut nilai Re untuk semua laju alir udara (1750, 2300, 3000cc/min)
a) Untuk r = 0,0126 kg/m.s
Re = 4r/
Re = (4)(0,0126) / (1,02 x 10-3)
Re = 49,403
b) Untuk r = 0,0143 kg/m.s
Re = 4r/

Re = (4)(0,0143) / (1,02 x 10-3)


Re = 55,99
c) Untuk r = 0,016 kg/m.s
Re = 4r/
Re = (4)(0,016) / (1,02 x 10-3)
Re = 62,577
d) Untuk r = 0,0176 kg/m.s
Re = 4r/
Re = (4)(0,0176) / (1,02 x 10-3)
Re = 69,164
e) Untuk r = 0,0193 kg/m.s
Re = 4r/
Re = (4)(0,0193) / (1,02 x 10-3)
Re = 75,751
4.2.6. Menghitung Flux Massa Oksigen
J = (C2 C1) x Laju alir air

kg/s

a) Pada laju alir udara 1200 cc/min


1) Untuk C2 = 0,0062 kg/m3 C1 = 0,005 kg/m3
laju air

= 1,25 x 10-6m3/s

= (C2 C1) x Laju alir air

= (0,0062 - 0,005) x (1,25 x 10-6)

= 1,5 x 10-9 kg/s

2) Untuk C2 = 0,0063 kg/m3 C1 = 0,0053 kg/m3


laju air

= 1,42 x 10-6 m3/s

= (C2 C1) x Laju alir air

= (0,0063 - 0,0053) x (1,42 x 10-6)

= 1,417 x 10-9 kg/s

3) Untuk C2 = 0,0065 kg/m3 C1 = 0,0055 kg/m3


laju air

= 1,58 x 10-6 m3/s

= (C2 C1) x Laju alir air

= (0,0065 - 0,0055 ) x (1,58 x 10-6)

= 1,583 x 10-9 kg/s

4) Untuk C2 = 0,0067 kg/m3 C1 = 0,0057 kg/m3


laju air

= 1,75 x 10-6 m3/s

= (C2 C1) x Laju alir air

= (0,0067 - 0,0057 ) x (1,75 x 10-6)

= 1,75 x 10-9 kg/s

5) Untuk C2 = 0,0068 kg/m3 C1 = 0,0058 kg/m3


laju air

= 1,92 x 10-6 m3/s

= (C2 C1) x Laju alir air

= (0,0068 - 0,0058) x (1,92x 10-6)

= 1,917 x 10-9 kg/s

b) Pada laju alir udara 2000 cc/min


1) Untuk C2 = 0,0065 kg/m3 C1 = 0,0053 kg/m3
laju air

= 1,25 x 10-6 m3/s

= (C2 C1) x Laju alir air

= (0,0065 - 0,0053) x (1,25x 10-6)

= 1,5 x 10-9 kg/s

2) Untuk C2 = 0,0067 kg/m3 C1 = 0,0054 kg/m3


laju air

= 1,42 x 10-6 m3/s

= (C2 C1) x Laju alir air

= (0,0067- 0,0054) x (1,42 x 10-6)

= 1,824 x 10-9kg/s

3) Untuk C2 = 0,0068 kg/m3 C1 = 0,0056 kg/m3


laju air
= 1,58 x 10-6 m3/s
J
= (C2 C1) x Laju alir air
J
= (0,0068 - 0,0056) x (1,58 x 10-6)
J
= 1,9 x 10-9 kg/s
4) Untuk C2 = 0,007 kg/m3 C1 = 0,0058 kg/m3
laju air

= 1,75 x 10-6 m3/s

= (C2 C1) x Laju alir air

= (0,007- 0,0058) x (1,75 x 10-6)

= 2,1 x 10-9 kg/s

5) Untuk C2 = 0,0071 kg/m3 C1 = 0,006 kg/m3

laju air

= 1,92x 10-6 m3/s

= (C2 C1) x Laju alir air

= (0,0071 - 0,006) x (1,92x 10-6)

= 2,108 x10-9 kg/s

c) Pada laju alir air 2700 cc/min


1) Untuk C2 = 0,007 kg/m3 C1 = 0,0055 kg/m3
laju air

= 1,25 x 10-6m3/s

= (C2 C1) x Laju alir air

= (0,007 - 0,0055 ) x (1,25 x 10-6)

= 1,875x 10-9 kg/s

2) Untuk C2= 0,0072 kg/m3 C1 = 0,0057 kg/m3


laju air

= 1,42 x 10-6 m3/s

= (C2 C1) x Laju alir air

= (0,0072 -

= 2,125 x 10-9 kg/s

0,0057 ) x (1,42 x 10-6)

3) Untuk C2 = 0,0074 kg/m3 C1 = 0,0058 kg/m3


laju air

= 1,58 x 10-6 m3/s

= (C2 C1) x Laju alir air

= (0,0074 -

= 2,533 x 10-9 kg/s

0,0058) x (1,58 x 10-6)

4) Untuk C2 = 0,0075 kg/m3 C1 = 0,006 kg/m3


laju air

= 1,75 x 10-6 m3/s

= (C2 C1) x Laju alir air

5J

= (0,0072 -

= 2,625 x 10-9 kg/s

0,006) x (1,75 x 10-6)

5) Untuk C2 = 0,0078 kg/m3 C1 = 0,0061 kg/m3


laju air

= 1,92 x 10-6 m3/s

= (C2 C1) x Laju alir air

= (0,0078 -

= 3,258 x 10-9 kg/s

0,0061 ) x (1,92x 10-6)

4.2.7. Menghitung Luas Area Perpindahan Massa (luas kontak)

A = .d.z
Dimana:
= 3,14
d = 3,16 cm = 3,16 x 10-2 m
z = 90 cm = 0,9 m
A = (3,14)(3,16 x 10-2)(0,9)
A = 0,0893 m2
4.2.8. Menghitung Koefisien Massa Liquid (KL)
Kl=

J
A C lm

a) Pada aliran udara 1200 cc/min


1) Untuk J = 1,5x 10-9 kg/s, Clm= 5,58 x 10-3 kg/m3,dan A=0,0893 m2
Kl =

J
A C lm

Kl = 1,5x 10-9 kg/s / (0,0893 m2)(5,58 x 10-3 kg/m3)


Kl = 3,011 x 10-6 m/s
2) Untuk J=1,417x10-9 kg/sec, Clm = 5,79x10-3 kg/m3,dan A=0,0893 m2
Kl =

J
A C lm

Kl = 1,417x 10-9 kg/s / (0,0893 m2) (5,79 x 10-3 kg/m3)


Kl = 2,742 x 10-6 m/s
3) Untuk J = 1,583 x10-9 kg/s, Clm = 5,99x10-3 kg/m3,dan A=0,0893 m2
Kl =

J
A C lm

Kl = 1,583 x 10-9 kg/s / (0,0893 m2) (5,99 x 10-3 kg/m3)


Kl = 2,962 x 10-6 m/s
4) Untuk J = 1,75x10-9 kg/s, Clm =6,19x10-3 kg/m3,dan A=0,0893 m2
Kl =

J
A C lm

Kl = 1,75x 10-9 kg/s / (0,0893 m2)(6,19 x 10-3 kg/m3)


Kl = 3,168 x 10-6 m/s
5) Untuk J= 1,917x10-9 kg/sec, Clm =6,29x10-3kg/m3,dan A=0,0893 m2
Kl =

J
A C lm

Kl = 1,917 x 10-9 kg/s / (0,0893 m2)(6,29 x 10-3 kg/m3)


Kl = 3,414 x 10-6 m/s
b) Pada aliran udara 2000 cc/min
1) Untuk J = 1,5x10-9 kg/s, Clm =5,88x10-3kg/m3,dan A=0,0893 m2
Kl =

J
A C lm

Kl = 1,5x 10-9 kg/s / (0,0893 m2)(5,88 x 10-3 kg/m3)


Kl = 2,857 x 10-6 m/s
2) Untuk J =1,842x 10-9 kg/s, Clm =6,03x10-3 kg/m3,dan A=0,0893 m2
Kl =

J
A C lm

Kl = 1,842 x 10-9 kg/s / (0,0893 m2)(6,03 x 10-3 kg/m3)


Kl = 3,422x 10-6 m/s
3) Untuk J =1,9 x 10-9 kg/s, Clm =6,18 x10-3 kg/m3,dan A=0,0893 m2
Kl =

J
A C lm

Kl = 1,9x 10-9 kg/s / (0,0893 m2)(6,18 x 10-3 kg/m3)


Kl = 3,442 x 10-6 m/s
4) Untuk J =2,1 x10-9 kg/sec, Clm =6,38 x10-3 kg/m3 dan A=0,0893 m2
Kl=

J
A C lm

Kl = 2,1 x 10-9 kg/s / (0,0893 m2)(6,38 x 10-3 kg/m3)


Kl= 3,685 x 10-6 m/s
5) Untuk J = 2,108 x 10-9 kg/s, Clm =6,53 x 10-3 kg/m3,dan A=0,0893 m2

Kl=

J
A C lm

Kl= 2,108 x10-9 kg/s / (0,0893 m2)(06,53 x 10-3 kg/m3)


Kl= 3,613 x 10-6 m/s
c) Pada aliran udara 2700 cc/min
1) Untuk J= 1,875x10-9 kg/sec, Clm = 6,22x10-3 kg/m3, dan A=0,0893 m2
Kl=

J
A C lm

Kl= 1,875 x 10-9 kg/sec / (0,0893 m2)(6,22 x 10-3 kg/m3)


Kl= 3,376 x 10-6 m/s
2) Untuk J =2,125x 10-9 kg/sec, Clm =6,42x10-3kg/m3, dan A=0,0893 m2
Kl =

J
A C lm

Kl = 2,125x 10-9 kg/sec / (0,0893 m2)(6,42 x 10-3 kg/m3)


Kl = 3,706 x 10-6 m/S
3) Untuk J= 2,533x 10-9 kg/sec, Clm= 6,57x10-3 kg/m3, dan A=0,0893 m2
Kl =

J
A C lm

Kl = 2,533 x 10-9 kg/sec / (0,0893 m2)(6,57 x 10-3 kg/m3)


K = 4,32 x 10-6 m/s
4) Untuk J =2,625x 10-9 kg/sec, Clm =6,72x10-3 kg/m3,dan A=0,0893 m2
Kl =

J
A C lm

Kl = 2,625 x 10-9 kg/sec / (0,0893 m2)(6,72 x 10-3 kg/m3)


Kl = 4,373 x 10-6 m/s
5) Untuk J =3,258x 10-9 kg/sec, Clm =6,92x10-3 kg/m3,dan A=0,0893 m2
Kl =

J
A C lm

Kl = 3,258 x 10-9 kg/sec / (0,0893 m2)(6,92 x 10-3 kg/m3)


Kl = 5,276x 10-6 m/s

4.2.9

Menghitung Sherwood Number (Sh)

Sh = KL

z
DL

tak berdimensi

Dimana:
Z = 90 cm = 0,9 m
DL= 2,5 x 10-9 m2/s
a) Pada Laju Udara 1200 cc/min
1) Untuk KL = 3,011 x 10-6 m/s
Sh = (KL.Z) / DL
Sh = (3,011x 10-6 m/s)(0,9 m) / (2,5 x 10-9 m2/s)
Sh = `038,988
2) Untuk KL = 2,724 x 10-6 m/s
Sh = (KL.Z) / DL
Sh = (2,724 x 10-6 m/s)(0,9 m) / (2,5 x 10-9 m2/s)
Sh = 987,1202
3) Untuk KL = 2,962 x 10-6 m/s
Sh = (KL.Z) / DL
Sh = (2,962 x 10-6 m2/s)(0,9 m) / (2,5 x 10-9 m2/s)
Sh = 1066,303
4) Untuk KL = 3,168 x 10-6 m/s
Sh = (KL.Z) / DL
Sh = (3,168 x 10-6 m/s)(0,9 m) / (2,5 x 10-9 m2/s)
Sh = 1140,359
5) Untuk KL = 3,414 x 10-6 m/s
Sh = (KL.Z) / DL
Sh = (3,414 x 10-6 m/s)(0,9 m) / (2,5 x 10-9 m2/s)
Sh = 1229,055
b) Pada Laju Udara 2000 cc/min
1) Untuk KL = 2,857 x 10-6 m/s
Sh = (KL.Z) / DL
Sh = (2,857 x 10-6 m/s)(0,9 m) / (2,5 x 10-9 m2/s)

Sh = 1028,476
2) Untuk KL = 3,422 x 10-6 m/s
Sh = (KL.Z) / DL
Sh = (3,422 x 10-6 m/s)(0,9 m) / (2,5 x 10-9 m2/s)
Sh = 1231,93
3) Untuk KL = 3,442 x 10-6 m/s
Sh = (KL.Z) / DL
Sh = (3,442x 10-6 m/s)(0,9 m) / (2,5 x 10-9 m2/s)
Sh = 1239,294
4) Untuk KL = 3,685x 10-6 m/s
Sh = (KL.Z) / DL
Sh = (3,685x 10-6 m/s)(0,9 m) / (2,5 x 10-9 m2/s)
Sh = 1326,684
5) Untuk KL = 3,613 x 10-6 m/sec
Sh = (KL.Z) / DL
Sh = (3,613 x 10-6 m/s)(0,9 m) / (2,5 x 10-9 m2/s)
Sh = 1300,687
c) Pada Laju Udara 2700 cc/min
1) Untuk KL = 3,376 x 10-6 m/s
Sh = (KL.Z) / DL
Sh = (3,376 x 10-6 m/s)(0,9 m) / (2,5 x 10-9 m2/s)
Sh = 1215,262
2) Untuk KL= 3,706 x 10-6 m/s
Sh = (KL.Z) / DL
Sh = (3,706x 10-6 m/s)(0,9 m) / (2,5 x 10-9 m2/s)
Sh = 1334,195
3) Untuk KL = 4,32 x 10-6 m/s
Sh = (KL.Z) / DL
Sh = (4,32 x 10-6 m/s)(0,9 m) / (2,5 x 10-9 m2/s)
Sh = 1555,195

4) Untuk KL = 4,373 x 10-6 m/s


Sh = (KL.Z) / DL
Sh = (4,373x 10-6 m/s)(0,9 m) / (2,5 x 10-9 m2/s)
Sh = 1574,249
5) Untuk KL = 5,276 x 10-6 m/s
Sh = (KL.Z) / DL
Sh = (5,276x 10-6 m/s)(0,9 m) / (2,5 x 10-9 m2/s)
Sh = 1899,509
4.2.10 Menentukan Hubungan Re dan Sh
Sh = a.Reb
log Sh = log (a.Reb)
log Sh = log a + log Reb
log Sh = b.log Re + log a
Persamaan ini analog dengan:
Y = Ax + B
Dimana:
Log Sh

=Y

Log Re

=X

Log a

= B (Intercept)

= A (Slope)

1) Untuk laju alir udara 1200 cc/min


No
1
2
3
4
5

Sh
1083,99
987,12
1066,3
1140,36
1229,06
5506,825

Re
49,4
55,99
62,58
69,16
75,75
312,89

X (Log Re)
1,69375
1,74811
1,79642
1,83988
1,87939
8,95755

n XY X Y
A =

Slope =

n X 2 ( X ) 2

Y (Log Sh)
3,03502
2,99437
3,02788
3,05704
3,08957
15,20389

X2
2,8688
3,05589
3,22711
3,38516
3,53211
16,06907

X.Y
5,14058
5,23449
5,43933
5,62459
5,80651
27,24551

(5)( 27,016) (8,864)(15,258)


(5)(15,734) (8,864) 2

Slope

B =

Intersept

= 0,3525

Y X
n X

2
2

XY X
( X ) 2

(15,2039)(16,0691) (27,2455)(8,95755)
(5)(16,0691) (8,95755) 2

Intersept = 2,4093
Y

= AX + B

Log Sh = 0,3525 Log Re + 2,4093


Log a = 2,4093
a

= 256,619

= 0,3525
= 256,619Re0,3525

Jadi :Sh

2) Untuk laju alir udara 2000 cc/min


No

Sh

1
2
3
4
5

1028,48
1231,93
1239,29
1326,68
1300,69
6127,07

A = Slope

Re
49,4
55,99
62,58
69,16
75,75
312,9
n XY
=

=
Slope

X (Log Re)

Y (Log Sh)

X2

X.Y

1,69375
1,74811
1,79642
1,83988
1,87939
8,95755
X Y

3,01219
3,09059
3,09317
3,12277
3,11417
15,4329

2,8688
3,05589
3,22711
3,38516
3,53211
16,0691

5,10191
5,40269
5,55663
5,74552
5,85274
27,6595

n X 2 ( X ) 2

(5)( 27,6595) (8,95755)(15,4329)


(5)(16,0961) (8,95755) 2

= 0,5252

B = Intersept =

Y X
n X

2
2

XY X
( X ) 2

(15,4329)(16,0961) (27,6595)(8,95755)
(5)(16,0961) (8,95755) 2

Intersept = 2,1457
Y

= AX + B

Log Sh = 0,5252 Log Re + 2,1457


Log a = 2,1457
a

= 139,862

= 0,5252

Jadi : Sh

= 139,862ReO,5252

3) Untuk laju alir udara 2700 cc/min


No

Sh

1
2
3
4
5

1215,26
1334,19
1555,03
1574,25
1899,51
1899,51

A = Slope

Re
49,4
55,99
62,58
69,16
75,75
312,9
n XY
=

=
Slope

X (Log Re)

Y (Log Sh)

X2

X.Y

1,69375
1,74811
1,79642
1,83988
1,87939
8,95755
X Y

3,08467
3,12522
3,19174
3,19707
3,27864
15,8773

2,8688
3,05589
3,22711
3,38516
3,53211
16,0691

5,22467
5,46323
5,73369
5,88224
6,16184
27,375

n X 2 ( X ) 2

(5)( 27,375) (8,95755)(15,8773)


(5)(16,0691) (8,95755) 2

= -49,678

B = Intersept =

Y X
n X

2
2

XY X
( X ) 2

(15,8773)(16,0961) (27,375)(8,95755)
(5)(16,0961) (8,95755) 2

Intersept
= 92,1733
= AX + B

Log Sh = -49,678 Log Re + 92,1733


Log a = 92,1733
a

= 45,082

= -49,678

Jadi :
Sh

= 1,49x1092Re-49,678

You might also like