Professional Documents
Culture Documents
0
ThS Phng Thanh Bnh
BI GING 2
HNG DN S
DNG EVIEWS 6.0
MC TIU BI GING:
1. Eviews l g?
2. Workfile l g?
3. Trnh by d liu trong Eviews?
4. i tng trong Eviews
5. Qun l d liu trong Eviews
6. Cc php ton v hm s g trong Eviews
7. Cc vn c bn v phn tch d liu chui v nhm
8. Xy dng hm kinh t lng trong Eviews
9. Kim nh gi thit ca m hnh hi qui trong Eviews
I TNG BI GING:
1. Ti liu bi ging cho sinh vin i hc
2. Ti liu tham kho n tp cho hc vin cao hc
NHNG VN C BN V EVIEWS
EVIEWS L G?
Eviews1 cung cp cc cng c phn tch d liu phc tp,
hi qui v d bo chy trn nn Windows. Vi Eviews ta c
th nhanh chng xy dng mt mi quan h thng k t d
liu c sn v s dng mi quan h ny d bo cc gi
tr tng lai. Eviews c th hu ch trong nhiu lnh vc
nh phn tch v nh gi d liu khoa hc, phn tch ti
1
WORKFILE L G?
Workfile c gi chung l tp tin lm vic ca Eviews
(sau y s gi l tp tin Eviews). mt cp c bn,
mt tp tin Eviews n gin l mt tp tin cha cc i
tng ca Eviews2. Mi i tng bao gm mt tp hp cc
thng tin c lin quan n mt lnh vc phn tch c th
v d mt chui3, mt phng trnh, hay mt th. Lm
vic trn Eviews ch yu lin quan n cc i tng cha
trong mt tp tin Eviews. Cho nn, bc u tin trong
bt k mt d n no vi Eviews l cn to ra mt tp tin
mi hoc m mt tp tin c sn. Mi tp tin Eviews cha
mt hoc nhiu trang4. Mi trang cha cc i tng ring.
Trang c xem nh mt th mc con hay tp tin ph5 trong
mt tp tin. Thng thng chng ta ch lm vic trn mt
trang duy nht. Trong khi mt tp tin Eviews c thit
k cha nhiu i tng khc nhau nh cc phng
trnh, th, v ma trn, nhng mc ch chnh ca n l
cha b d liu. Mt tp hp cc quan st ca mt hoc
mt s bin c gi l b d liu, trong mi quan st
c nhn dng ring.
To mt tp tin Eviews
C nhiu cch to mt tp tin mi. Vic u tin khi to
mt tp tin Eviews l xc nh cu trc ca tp tin6. C
ba cch to tp tin khc nhau. Th nht l m t cu trc
ca tp tin Eviews. Theo cch ny, Eviews s to ra mt
tp tin mi ngi s dng nhp d liu mt cch th
cng t bn phm hoc copy v dn, v d t Excel. Th
hai l m v c d liu t mt ngun bn ngoi (khng
thuc nh dng Eviews) nh Text, Excel, Stata. Thun
tin hn nhiu so vi cc phin bn trc, Eviews 5 v 6
t ng phn tch ngun d liu, to mt tp tin, v nhp
d liu. y l cch c s dng ph bin nht. Th ba
l to mt tp tin theo hai bc ring bit. Trong bc
mt ta to ra mt tp tin mi theo mt trong hai cch
trn. Trong bc hai ta s cu trc tp tin. Bi ging
ny ch tp trung hng dn cch th nht v th hai.
t
thc
n
chnh m hp
thoi
Workfile
Create. gc tri
ca hp thoi l
mt hp nh m
t cu trc c bn
ca b d liu. Ta c th chn gia Dated-Regular
Frequency, Unstructured, v Balanced Panel. Ni chung, ta
c th s dng Dated-regular frequency7 nu ta c b d
liu thi gian, vi b d liu bng n gin ta s dng
Balanced Panel, v cc trng hp khc ta s dng
Unstructured8.
Sau khi ta xc nh loi cu trc d liu, Eviews
s t ng nhc ta m t c im ca b d liu nh
tn sut, ngy bt u, ngy kt thc i vi loi d
liu thi gian; s quan st i vi loi d liu cho; v
tn sut, ngy bt u, ngy kt thc, v s quan st ti
mi thi im i vi loi d liu bng.
Nu l d liu nm, th Frequency ta chn Annual; cc Start date v End date ta nhp nm bt u v
nm kt thc ca cc chui d liu. Nu d liu l qu, th Frequency ta chn Quarterly; cc Start date v
End date ta nhp qu bt u v qu kt thc ca cc chui d liu. y ta c th chn mt trong hai cch sau
(v d qu 2 nm 2005): 2005:2 hoc 2005Q2. Nu l d liu thng, th Frequency ta chn Monthly; cc
Start date v End date ta nhp thng bt u v thng kt thc ca cc chui d liu. Tng t, ta c th chn
mt trong hai cch sau (v d thng 8 nm 2008): 2008:8 hoc 2008M8. Cc t tn l ty chn (t tn tp tin
v tn trang), nhng thng thng khng cn thit.
8
S dng i vi loi d liu cho v ta ch cn nhp s quan st ca b d liu (dataset) vo Observations l
xong.
10
Eviews 5 v 6 cho php m trc tip tt c cc tp tin dng .xls, .raw, .txt, .dta, Ngy xa ngy xa khi
cha c Eviews 5 v 6, vic chuyn mt tp tin t Excel hay Text sang Eviews l mt k tch.
li
hay
t
hp
TRNH BY D LIU
Khi c sn tp tin Eviews, ta c th s dng cc cng
c Eviews c bn phn tch d liu ca tng chui (sau
y cng c gi l bin11) hay mt nhm cc bin theo
nhiu cch khc nhau.
Trnh by d liu ca mt chui12
xem ni dung ca mt bin no , v d M113 trong tp
tin Chapter2.3.wf1, ta nhp p vo biu tng bin M1
trong ca s ca tp tin ny, hay chn Quick/Show trong
thc n chnh, nhp M1 v chn OK. Eviews s m bin M1
v th hin di mt dng bng tnh mc nh.
11
Variable
Series statistics
13
Cung tin
12
t tn v nhn ca mt chui
Nhp p vo thc n Name, Eviews s hin th Object
Name (tn i tng), trong c phn tn bin v nhn
ca bin. Nu bin c tn nhn th khi ta lp bng hoc
v th, th trn bng hay th s hin th tn nhn.
V th
C hai cch biu din th dng Line ca bin M1. Th
nht, t Series M1 (chui M1), ta chn View/Graph/Line.
Th hai, t ca s tp tin Chapter2.3.wf1 ta chn
Quick/Graph/ ri nhp tn bin M1, chn OK, v ta s
thy xut hin hp thoi nh sau:
10
M1
1,200
1,000
800
600
400
200
0
1955
1960
1965
1970
1975
1980
1985
1990
14
Eviews cng cho php v th h trc kp (thng i vi cc bin c n v tnh khc nhau nh lng c
phiu giao dch v ch s gi chng khon)
11
Series: M1
Sample 1952Q1 1992Q4
Observations 164
35
30
25
20
15
10
5
Mean
Median
Maximum
Minimum
Std. Dev.
Skewness
Kurtosis
372.0624
265.4275
1089.475
126.5370
265.0576
1.040951
2.827214
Jarque-Bera
Probability
29.82185
0.000000
0
200
300
400
500
600
700
800
15
C cc loi thng k nh: thng k m t (descriptive statistics), thng k suy lun (statistical inference),
thng k ton (mathematical statistics), thng k kinh t (economic statistics), Tm c Hong Trng, 2007,
Thng k ng dng trong kinh t x hi, NXB Thng k.
16
Cc thng k ny s c trnh by chi tit bi ging 3, hoc c th tm c Hong Trng, 2007. t bit,
thng k JB rt cn thit cho vic kim nh phn phi chun ca mt bin s.
12
.0020
Density
.0016
.0012
.0008
.0004
.0000
-200
200
400
600
800
1,000
1,200
1,400
17
18
Group statistics
Label
13
19
20
14
1,000
1,200
800
800
600
400
400
200
1955
1960
1965
1970
1975
M1
1980
1985
1990
GDP
Thng k m t
Ta c th ng thi to ra mt bng thng k m t nhiu
bin
khc
nhau
bng
cch
chn
View/Descriptive
Stats/Individual
Samples
hay
Quick/Group
Statistics/Descriptive Statistics/Individual Samples.
21
15
Object container
Filling cabinet
24
Estimated equation object
25
Variance-Covariance matrix of the coefficient estimates
26
Scalar object
23
16
Numeric information
Object view
29
Correlogram
30
Actual-Fitted-Residual view
31
Object window
32
Data display format
33
Object procedure/procs
34
Smoothing
28
17
Cc thao tc c bn v i tng36
To i tng
to mt i tng trc ht ta phi m tp tin cha v
ca s tp tin cha ang ch lm vic37, ri chn
Object/New Object thc n chnh. Khi ta thy xut
hin mt hp thoi New Object, sau chn loi i
tng.
Chn i tng
Cch d nht chn i tng l ch vo-v-nhp chut.
Hn na, nt View trong thanh cng c ca tp tin Eviews
c th gip ta chn tt c hoc khng chn tt c bng
cch chn Select All hay Deselect All.
35
Icon
Basic object operation
37
Active
36
18
M i tng
Sau khi chn i tng hay mt s i tng, chc chn
ta s mun m hoc to ra mt i tng mi cha cc i
tng chn. Tht n gin, ta ch cn nhp p vo i
tng . Nu l mt nhm cc i tng, ta phi chn
View/Open as One Window
Xem i tng38
Mt cch khc chn v m i tng l chn Show
thanh cng c39 hay chn Quick/Show t thc n v nhp
tn i tng vo hp thoi. Nt Show cng c th c s
dng hin th cc phng trnh ca cc chui.
Ca s i tng
Ca s i tng l ca s c hin th khi ta m mt
i tng hay mt cha i tng. Mt ca s i tng s
cha hoc mt hin th ca i tng hoc cc kt qu ca
mt th tc ca i tng. Eviews cho php m cng lc
nhiu ca s i tng.
Cc thnh phn ca mt ca s i tng
y l minh ha ca s phng trnh t kt qu hi qui
theo phng php OLS. Mt s im cn lu nh sau:
Show
Toolbar
19
t tn v tn nhn ca i tng
Copy v dn i tng
40
21
41
42
Data handling
c gi chung l cc i tng d liu (data objects)
22
Numeric expression
23
44
Tn hm
Thao tc
@cor(x,y)
@cov(x,y)
@obs(x)
@regobs
@mean(x)
@median(x)
@min(x)
@max(x)
@stdev(x)
@var(x)
@skew(x)
@kurt(x)
@sum(x)
@sumsq(x)
@sse
@abs(x)
Operator
24
Antilog ca X (eX)
Hm nghch o ca X (1/X)
Hm logarith t nhin ca X (ln(X))
Cn bc hai ca X
To bin xu th
Lm trn s
Ly tha ca X
@exp(x)
@inv(x)
@log(x) hoc log(x)
@sqrt(x) hoc
sqrt(x)
@trend(base date)
@round(x)
x^2, x^3,
25
vi
(v
sau
Th
ca
Bin gi ma v
To ra mt bin gi theo qu c gi tr l 1 i vi
qu 2 v gi tr l 0 i vi cc qu khc: @seas(2)
To ra mt bin gi theo thng c gi tr l 1 i
vi thng 2 v gi tr 0 i vi cc thng khc:
@month(2)
Bin xu th
Bin xu th l mt bin c gi tr t 1 n n, trong
1 i din cho quan st u tin trong d liu v
n i din cho quan st cui cng trong d liu.
To bin xu th i vi d liu theo nm, v d bt
u t nm 1990 n 2008, ta lm nh sau: Trn ca s
lnh ta nhp genr t=@trend(1989).
To bin xu th i vi d liu theo qu, v d bt
u t 2000Q2 n 2008Q3, ta lm nh sau: Trn ca s
lnh ta nhp genr t=@trend(2000Q1).
To bin xu th i vi d liu theo thng, v d bt
u t 2002M3 n 2008M2, ta lm nh sau: Trn ca s
lnh ta nhp genr t=@trend(2002M2).
26
27
Thng k JB (Jarque-Bera)
y l mt thng k thng c s dng kim nh xem
mt bin c phn phi chun hay khng. Trong hi qui
tuyn tnh c in, thng k ny rt quan trng cho vic
kim nh phn d ca m hnh hi theo phng php OLS c
phn phi chun hay khng.
Gi thit H0: Chui (bin) c phn phi chun
N k 2 (K 3) 2
Cng thc: JB
S
6
4
(2.1)
28
29
H0 : = m
H1 : m
Nu ta khng bit gi tr lch chun ca X, Eviews s
cho kt qu gi tr thng k t 50tnh ton nh sau:
Xm
s/ N
(2.2)
Xm
/ N
(2.3)
50
51
( N 1)s 2
2
30
(2.4)
nh
ngang
bng
theo
y l cc kim nh xem cc
gi tr trung bnh, phng sai
v trung v cc phn nhm
trong cng mt chui c bng
nhau
hay
khng.
Khi
chn
View/Tests
for
Descriptive
Stats/Equality
Tests
by
Classification s thy xut
hin mt hp thoi nh hnh bn. Trc tin ta phi chn
loi kim nh: trung bnh, phng sai, hay trung v, sau
chn cc phn nhm mun so snh.
Xc nh gi thit:
i vi kim nh trung bnh
H0: Trung bnh ca cc nhm bng nhau
H1: Trung bnh ca cc nhm khc nhau
i vi kim nh phng sai
H0: Phng sai ca cc nhm bng nhau
H1: Phng sai ca cc nhm khc nhau
quyt nh, ta so
vi gi tr thng k
tnh ton ln hn gi
ngha nht nh, ta
tn
sut
mt
chiu
ta
chn
View/One-Way
31
(Yt - Y)(Yt - k - Y)
rk t k 1 n
2
(Yt - Y)
(2.5)
t 1
Trong , Y
tr, n l
nh xem h
khng: Thng
l
s
s
k
Thng k t
Gi k l h s t tng quan tng th (rk l c lng
khng chch ca k), ta c cc gi thit sau y:
H0: k = 0
H1: k 0
Nu mt
quan l
bnh l
ca h
54
Unit root test l mt loi kim nh rt mnh v c s dng ph bin. Ni dung ny s c trnh by chi
tit bi ging 14.
55
C th tham kho thm trong John E.Hanke & Dean W.Wichern, (2005), Business Forecasting, 8th Edition.
32
Thng k Q
Hai ct cui trong biu t tng quan l thng k Q
ca Ljung-Box v gi tr xc sut tng ng. Thng k Q
kim nh gi thit ng thi l tt c cc h s k cho
ti mt tr ng thi bng khng. Gi tr thng k Q
tnh ton theo cng thc sau y:
m
Q n 2k
k 1
(2.6)
(-1 1)
(2.7)
Ta c cc gi thit:
H0: = 1 (Yt l chui khng dng)
H1: < 1 (Yt l chui dng)
Phng
trnh (2.7) tng ng vi phng trnh (2.8)
sau y:
Yt - Yt-1
=
=
Yt
Yt-1 - Yt-1 + ut
( 1)Yt-1 + ut
=
Yt-1 + ut
(2.8)
Yt-1 + ut
(2.9)
1 + Yt-1 + ut
(2.10)
1 + 2TIME + Yt-1 + ut
34
(2.11)
(2.12)
la
chn
Test for unit root
in, chn level nu
mun
kim
nh
chui gc c phi
l mt chi dng
hay khng, chn 1st
difference
nu
mun
kim
nh
chui sai phn bc
mt c phi l mt
chui
dng
hay
khng. la chn
Include
in
test
equation,
chn
intercept nu dng
phng
trnh
(2.10), chn trend and intercept nu dng phng trnh
(2.11), chn None nu dng phng trnh (2.9), chn trend
and intercept v xc nh tr la chn Lag length
nu dng phng trnh (2.12).
35
Cointegration test
Spurious regression
58
ot gii Nobel kinh t nm 2003
57
36
(2.13)
37
38
Nhn qu Granger
kim nh liu c tn ti mi quan h nhn qu
Granger59 gia hai chui thi gian Y v X trn Eviews, ta
xy dng hai phng trnh sau:
Yt = 0 + 1Yt-1 + + lYt-l + 1Xt-1 + + lXt-l + t
Xt = 0 + 1Xt-1 + + lXt-l + 1Yt-1 + + lYt-l + t
(2.14)
(2.15)
(2.16)
59
60
Granger causality
Kim nh tp hp rng buc tuyn tnh s c trnh by bi ging 7
39
Lu , cc tr ca X v Y c th khc nhau v c th
c xc nh bng mt s tiu ch thng k khc nhau.
40
(2.17)
(2.18)
(2.19)
(2.20)
(2.21)
(2.22)
61
42
Mu c lng
Ta nn xc nh mu s dng cho vic c lng m hnh.
Theo mc nh, Eviews a ra mu ca tp tin Eviews hin
hnh, nhng ta c th thay i mu theo mc ch c
lng bng cch nhp vo hp thoi Sample. Thay i mu
y khng nh hng g n mu ca tp tin Eviews hin
hnh. Nu c quan st khng c gi tr64, Eviews tm thi
iu chnh mu c lng loi b cc quan st ra
khi mu phn tch.
chn
64
Missing value
43
Kt qu c lng
Sau khi hon thnh cc bc trn ta chn OK trong hp
thoi Equation Estimation, Eviews s hin th ca s
phng trnh v hin th kt qu c lng. Trong kt qu
c lng ca Eviews gm ba phn chnh: Tm tt cc c
im ca m hnh hi qui (bin ph thuc, phng php c
lng,
thi
im thc hin
c lng, mu
c lng, v
s
quan
st
c s dng
cho c lng
kt qu); Kt
qu h s (tn
cc bin gii
thch, gi tr
c lng cc
h s hi qui,
sai s chun,
thng k t, v
gi
tr
xc
sut); v Tm
tt thng k
(h s xc nh R2, R2 iu chnh, sai s chun ca hi
qui, tng bnh phng phn d (RSS), thng k d DurbinWatson, AIC, SIC, thng k F, ). Sau khi hc xong bi
ging trnh kinh t lng cn bn t nht ta s hiu mt
cch h thng tt c cc thng tin trong bng kt qu c
lng ny.
Representation
44
Estimation Command:
=====================
LS GDP GDP(-1) C M1
Estimation Equation:
=====================
GDP = C(1)*GDP(-1) + C(2) + C(3)*M1
Substituted Coefficients:
=====================
GDP = 1.02348388*GDP(-1) + 3.375294154 - 0.0171476024*M1
45
2000
1500
1000
30
500
20
10
0
-10
-20
-30
55
60
65
70
Residual
75
80
Actual
85
90
95
Fitted
(2.23)
46
Kt qu c lng nh sau:
Mt s kim nh hi qui c bn
Mi th tc kim nh c trnh by di y lin quan
n mt gi thit khng (H0) nht nh. Trong mi kt qu
kim nh thng gm c mt hoc mt s thng k kim
nh v gi tr xc sut, p-value (cng thp th kh nng
bc b H0 cng cao). Tuy nhin, hiu cc kim nh ta
cn hiu cc phn phi xc sut c bn cng nh ni dung
ca kim nh. Cho nn, cc kim nh ny s c p dng
ngay sau ni dung bi ging lin quan cc bi ging
sau.
Cc kim nh h s
Kim nh Wald
y l mt kim nh rt quan trng trong phn tch hi
qui bi bng cch tnh mt thng k kim nh da trn
hi qui khng b rng buc. Thng k Wald cho bit mc
cc c lng khng b rng buc tha mn cc rng buc
nh th no di gi thit khng. Nu cc rng buc thc
s l ng, th cc c lng khng b rng buc s tha
mn cc rng buc.
47
(2.24)
Trong :
Y l sn lng, K l vn c nh, L l lao ng, 2 v 3
ln lt l h s co gin ca sn lng theo vn v lao
ng, v 2 + 3 l tnh (li th) kinh t theo/nh qui m
(return to scale). Theo l thuyt kinh t ta bit:
Li th kinh t tng theo qui m khi 2 + 3 > 1
Li th kinh t khng i theo qui m khi 2 + 3 =
1
Li th kinh t gim theo qui m khi 2 + 3 < 1
Nu ly log t nhin hai v ca phng trnh (2.24) ta
c:
log(Y) = log(A) + 2log(K) + 3log(L) + ui
(2.25)
(2.26)
49
Kim nh b st bin
y l mt ni dung quan trng trong kim nh sai dng
m hnh. tng ca kim nh ny l khi ta a thm
bin vo m hnh v mun bit cc bin ny c ng gp c
ngha vo vic gii thch s thay i ca bin ph
thuc hay khng. Gi thit khng ca kim nh ny l cc
bin mi a thm vo m hnh ng thi khng c ngha.
Gi s, vi Chapter2.3.xls, lc u ta ch c lng m
hnh nh sau:
log(GDPt) = B1 + B2log(M1t) + B3log(RSt) + ut
(2.27)
thc
hin
kim
nh
b
st
bit
ta
chn
View/Coefficient Tests/Omitted Variables Likelihood
Ratio v nhp tn cc bin nghi l b b st cn c
kim nh (gi s l TIME v PR) vo hp thoi son
tho v c kt qu sau y:
50
(2.28)
m hnh hi
vi gi tr
li, nu m
bnh phng
Kim nh phn d
Eviews cung cp cc kim nh cc gi thit rt quan
trng lin quan n phn d nh phn d c phn phi
chun, khng c tng quan chui, v phng sai ng
nht.
Kim nh phn phi chun ca phn d
Nh ta s bit bi ging 7 v phn tch hi qui n,
mt gi nh quan trng trong cc m hnh hi qui tuyn
tnh c in l cc hn nhiu ngu nhin trong m hnh
hi qui tng th (v v th phn d - i din ca hn
nhiu ngu nhin trong m hnh hi qui mu) theo phn
phi chun.
Gi thit H0: Phn d ca m hnh hi qui c phn phi
chun
Phng php: Thng k Jarque Bera. Nh trnh by
thng k JB c phn phi Chi bnh phng vi s bc t do
l 2 (2(2)).
Thc hin trn Eviews: T kt qu c lng chn
View/Residual tests/Histogram Normality test, ri so
snh gi tr JB vi gi tr Chi bnh phng vi s bc t
do l 2.
Biu t tng quan - thng k Q
Trong m hnh hi qui tuyn tnh c in c gi nh rng
cc hn nhiu khng c tng quan vi nhau. Ngoi thng
k d Durbin-Watson, ta c th s dng biu t tng
quan v thng k Q kim nh chui phn d ca m
hnh hi qui c tng quan vi nhau khng. Biu t
tng quan c trnh by phn x l d liu chui.
thc hin kim nh phn d c t tng quan hay khng
ta chn View/Residual Tests/Correlogram Q Statistics
Kim nh nhn t Lagrange
y l mt cch kim nh khc vi kim nh Q kim
nh tng quan chui. Kim nh ny s c trnh by
bi ging 13 v la chn dng m hnh. Trn Eviews ta
thc him kim nh ny bng cch chn Views/Residual
Tests/Serial Correlation LM Test
52
JB
Nk
6
2 (K - 3) 2
S
Kim nh s n nh
Kim nh Chow
Mc ch ca kim nh Chow l
xem liu c s thay i v mt
cu trc ca m hnh hi qui
(i vi hi qui chui thi
gian) gia cc giai on khc
nhau (do thay i chnh sch
hoc c sc kinh t) hay khng.
Ni dung ca kim nh ny s
c trnh by bi ging 8 v
phn tch hi qui bi. Ta xt
v d trong Chapter2.6.txt. Sau
khi ta hi qui tit kim theo
thu nhp v thc hin kim nh nh sau View/Stability
Tests/Chow Breakpoint Test v ta nhp mc thi gian vo
hp thoi son tho c kt qu nh sau:
.
Kim nh RESET ca Ramsay
Mc ch ca kim nh ny l xem c b st bin quan
trng trong m hnh hi qui hay khng (nht l khi khng
c s liu v bin b st ). Ni dung ca kim nh ny
s c trnh by bi ging 8 v la chn dng m hnh.
Sau khi c lng, kim nh xem liu m hnh c st
bin hay khng ta chn View/Stability Tests/Ramsay RESET
Test
53