SHGM Apron Taksi Yolu Tasarım

HAVAALANLARINDA
TAKS YOLLARI, APRONLAR

VE BEKLEME YERLER
N TASARIM KRTERLER
(ii)
Havaalanlarnda Taksi Yollar, Apronlar ve Bekleme Yerleri in Tasarm Kriterleri
SVL HAVACILIK GENEL MDRL YAYINLARI

Yayn No
Yayn Tr
Konu
lgili Birim
Bask
: HAD/T-14
: Tercme
: Uluslararas Sivil Havaclk Tekilat (ICAO) tarafndan yaymlanan Aerodrome Design Manual
(Doc 9157) Part 2 Taxiways, Aprons and Holding Bays" dokmannn Trkeye tercme edilmi
halidir.
: Havaalanlar Daire Bakanl
: Birinci Bask, ubat 2011
2011 Sivil Havaclk Genel Mdrl

Telif Haklar Sivil Havaclk Genel Mdrlne aittir. Her Hakk Sakldr.
Sivil Havaclk Genel Mdrl tarafndan zel olarak izin verilmedike bu yaynn kopyalanarak
oaltlmas, datlmas ve kullanlmas yasaktr.
lk Yaymlanma tarihi ubat 2011dir.
Bu yayn bilgilendirme amacyla hazrlanm olup, yaplacak uygulamalarda orijinal dokmandaki
bilgilerin esas alnmas gereklidir.
www.shgm.gov.tr
Bu yaynn basl hali Sivil Havclk Genel Mdrl, Havaalanlar Daire Bakanlndan temin
edilebilir.
E-Posta: HAD@shgm.gov.tr
ISBN: 978-975-493-014-6
Bask
Pegem Akademi Yaynclk
Tel: 0 312 430 67 50 Faks: 0 312 435 44 60
pegem@pegem.net
(iii)
(v)
(vii)
Havaalanlarnda Taksi Yollar, Apronlar ve Bekleme Yerleri in Tasarm Kriterler
(ii)
SVL HAVACILIK GENEL MDRL YAYINLARI

Yayn No
Yayn Tr
Konu
lgili Birim
Bask
: HAD/T-14
: Tercme
: Uluslararas Sivil Havaclk Tekilat (ICAO) tarafndan yaymlanan Aerodrome Design Manual
(Doc 9157) Part 2 Taxiways, Aprons and Holding Bays" dokmannn Trkeye tercme edilmi
halidir.
: Havaalanlar Daire Bakanl
: Birinci Bask, Mart 2011
2011 Sivil Havaclk Genel Mdrl

Telif Haklar Sivil Havaclk Genel Mdrlne aittir. Her Hakk Sakldr.
Sivil Havaclk Genel Mdrl tarafndan zel olarak izin verilmedike bu yaynn kopyalanarak
oaltlmas, datlmas ve kullanlmas yasaktr.
lk yaymlanma tarihi Mart 2011dir.
Bu yayn bilgilendirme amacyla hazrlanm olup, yaplacak uygulamalarda orijinal dokmandaki
bilgilerin esas alnmas gereklidir.
www.shgm.gov.tr
Bu yaynn basl hali Sivil Havclk Genel Mdrl, Havaalanlar Daire Bakanlndan temin
edilebilir.
E-Posta: HAD@shgm.gov.tr
ISBN: 978-975-493-030-6
Bask
Pegem Akademi Yaynclk
Tel: 0 312 430 67 50 Faks: 0 312 435 44 60
pegem@pegem.net
(ix)
NDEKLER
Sayfa
Sayfa
nsz .....................................................................
xi
Motor itii korumas ........................................
1-38
Blm 1. Taksi yollar ........................................
1-1
1.5 Ek kaplamalar .........................................
1-38
1.1 Taksi yolu sistemleri .................................
1-1
Genel .......................................................
1-38
levsel gereklilikler ..................................
1-1
Taksi yolu kesime noktalarnda uak

manevra yntemleri ................................
1-40
Planlama ilkeleri .......................................
1-1
Taksi yolu sistemi gelitirme aamalar .....
1-4
1.6 Taksi yolu banket ve eritleri ...................
1-40
Alternatif taksi yolu yerleimlerinin

deerlendirilmesi ..........................................
Genel .......................................................
1-40
1-7
Uygulama ................................................
1-41
Uak taksi mesafeleri ...............................
1-8
1.7 Gelecee ynelik uak geliimleri ...........
1-42
1.2 Fiziksel zelliklerin tasarm kriterleri .........
1-8
Genel .......................................................
1-42
Genel .......................................................
1-8
Gelecekteki uak trendleri ........................
1-42
Havaalan referans kodu ...........................
1-8
Havaalan verileri ....................................
1-42
Taksi yolu genilii ...................................
1-9
Taksi yolu genilii ..................................
1-42
Taksi yolu kurplar ....................................
1-9
Pist-paralel taksi yolu ayrma mesafesi
1-43
Kavaklar ve kesime noktalar ................
1-10
Paralel taksi yollar arasndaki ayrm ........
1-43
Taksi yolu minimum ayrma mesafeleri ......
1-10
Taksi yolu ile nesne arasndaki ayrma

mesafesi ..................................................
1-44
Paralel taksi yolu dzeni ...........................
1-13
Minimum ayrma mesafelerine ynelik

havaclk almas .......................................
1-45
1-15
Uak park yeri taksi eridi ile nesne

arasndaki mesafe ..................................
Dier hususlar .........................................
1-46
zel ilevsel gerekliliklerle ilgili hususlar 1-19

Bildirim ....................................................
1-28
Blm 2. Bekleme yerleri ve dier yandan geiler 2-1
Yeni nesil byk uaklarn mevcut

havaalanlar zerindeki etkisi ..................
1-28
2.1 Bekleme yerleri ve dier yandan geilerin

gereklilii ...............................................
2-1
1.3 Hzl k taksi yollar (RETS) .................
1-30
2.2 Yandan gei tipleri .................................
2-1
Genel .......................................................
1-30
2.3 Genel tasarm gereklilikleri ve zellikleri
2-6
k taksi yollarnn yeri ve says..............
1-31
2.4 Bekleme yerlerinin l ve konumlar .....
2-6
Geometrik tasarm ....................................
1-36
2.5 Bekleme yeri iaretleme ve klandrmas .
2-7
1.4 Kprler zerindeki taksi yollar ...............
1-36
Blm 3. Apronlar ............................................
3-1
Genel .......................................................
1-36
3.1 Apron tipleri ............................................
3-1
Yerleim ...................................................
1-37
Yolcu terminali apronu ............................
3-1
Ebatlar ......................................................
1-37
Yk terminali apronu ...............................
3-1
Eimler ....................................................
1-37
Uzak park apronu .........................................
3-1
Tama mukavemeti .................................
1-38
Servis ve hangar apronlar ...........................
3-1
Yanal snrlama ........................................
1-38
Genel amal apronlar ..................................
3-1
(x)
Sayfa
Sayfa
3.2. Tasarm gereklilikleri ...............................
3-2
Konum .......................................................... 3-14
Gvenlik ..................................................
3-2
Verimlilik .................................................
3-2
Buzlanmay giderici/nleyici tesislerin

llerini etkileyen faktrler .................. 3-14
Geometri ..................................................
3-2
Esneklik ...................................................
3-2
Ortak tasarm zellikleri ............................
3-3
3.3 Temel terminal apronu yerleimleri ...........
3-3
Genel hususlar ..........................................
3-3
Yolcu bindirme ........................................
Buzlanmay giderici/nleyici alanlarn

saysn etkileyen faktrler ..................... 3-15
evresel hususlar ..................................... 3-15
Blm 4. Hareket alannda trafik ayrm ........
4-1
4.1 Trafik ayrm gereklilii ..........................
4-1
3-4
Yolcu terminali apronu kavramlar ............
4.2 Uak ve kara aralarnn karmasna

neden olan eylemler ...............................
4-1
3-4
4.3 Ayrm salama yntemleri ......................
4-1
3.4 Apron lleri ..........................................
3-7
stisnalar ..................................................
4-2
Genel .......................................................
3-7
Kara aralar iin servis yollar ................
4-2
Uak ls .............................................
3-7
Yerleik servis tesisleri ............................
4-2
Trafik hacimleri ........................................
3-8
aretlemeler ............................................
4-4
Mesafe gereklilikleri .................................
3-10
Giri ve k yapan uaklarn park yeri

tipleri .......................................................
Ek 1. Ek kaplama tasarm .......................... EK 1-1
3-10
Ek 2. Jet itii ve iti kalkan hususlar ........ EK 2-1
Uak yer servis ilemleri ..........................
3-12
Taksi yollar ve servis yollar ....................
3-12
Ek 3. Kod numaras ve harfe gre uak

snflandrmas .................................... EK 3-1
3.5 Apron rehberlii .......................................
3-12
Ek 4. Taksi yolu sapma almalar .............. EK 4-1
3.6 Buzlanmay giderici/nleyici tesisler ........
3-14
Ek 5. Hzl k taksi yollarnn tasarm,

konum ve says ................................... EK 5-1
(xi)
NSZ
Annex 14, Cilt I hkmleri gerei, lkeler tarafndan

havaalanlarnda taksi yollar salanmas gerekmektedir.
Ekte ayrca, trafik hacminin yksek olduu durumlarda
bekleme yerleri salanmasn ve yolcu, yk ve postalarn
yklenmesi ve boaltlmas ve uan havaalan trafiini
engellemeden servise alnmas gereken durumlarda
apron sahalar salanmas tavsiye edilmektedir.
Aadaki dokmann amac, bu teknik yaplanmalarn
yrtlmesinde lkeleri destekleyerek dzenli bir
uygulama salanmasna yardmc olmaktr.
Elkitabnda taksi yollar ile ilgili olarak, taksi
yollarnn genel yerleimi ve banketler ve eritler dahil
olmak zere taksi yollarnn fiziksel zelliklerine
ynelik tasarm kriterlerinin aklamas yer almaktadr.
Hzl k taksi yollarnn yaplandrmas ve yerleimi
hakknda eitli almalar yrtlmektedir. Sekreterlik
tarafndan yrtlen almalar neticesinde, hzl k
taksi yollar hakkndaki mevcut bilgiler gncellenmitir.
Bu konu hakkndaki ek bilgiler Ek 5'e ilave edilmitir.
Ek kaplamalara ynelik maddede ek kaplama tasarm
yntemlerinden bazlar aklanm ve ek kaplama
hakknda ayrntl bilgilere de ayr bir ekte yer
verilmitir. Elkitab ayrca, daha byk olan yeni nesil
uaklarn mevcut havaalanlar zerindeki etkisine
ynelik ema izimlerini de iermektedir. Bunlarn yan
sra, taksi yolu/taksi eridi dn manevralarnda ihtiya
duyulan kanat ucu aklklarnn elde edilmesini

kolaylatran ve geni gvdeli modern uaklar esas
alnarak oluturulan yeni grafikler de eklenmitir.
Farkl yaplandrmalarn avantaj ve dezavantajlarn
aklayan, bekleme yerleri ve ift veya oklu taksi
yollar hakkndaki blm, ar gecikmelerin ortadan
kaldrlmas iin kalk srasnn ayarlanmasnda daha
yksek deikenlie sahip havaalan denetleme
elemanlar salanmasna yneliktir. Apronlarla ilgili
blmde dier hususlarn yan sra, temel apron
yerleimleri, tasarm gereklilikleri ve her bir apron
yerleimi iin gereken alan aklanmtr.
Elkitabnda ayrca, hareket alanndaki trafik
ayrmna ynelik bir blmde bulunmaktadr. Bu
blmde, uak ve kara arac trafiinin mmkn olan en
yksek dzeyde ayrlmasn salamak iin hava alan
tesis tasarmnda dikkate alnmas gereken hususlar
aklanmtr.
Elkitabnn daima gncel olmas amalanmaktadr.
Elkitabnn ileriki basklar byk lde edinilen
deneyimler ve bu elkitabn okuyan kiilerin yorum ve
tavsiyeleri
esas
alnarak
gelitirileceinden,
okuyuculardan bu bask hakkndaki deerlendirme,
yorum ve tavsiyelerini belirtmeleri beklenmektedir. Bu
geri bildirimler ICAO Genel Sekreterine iletilecektir.
BLM
1
TAKS YOLLARI
1-1
Blm 1
TAKS YOLLARI
1.1 TAKS YOLU SSTEMLER

levsel gereklilikler
1.1.1 Havaalanlarnn maksimum kapasite ve
verimlilii, ancak pist, yolcu ve yk terminali ihtiyalar
ile uak muhafaza ve servis alanlar arasnda gerekli
denge salandnda elde edilebilir. Havaalanlarnn bu
farkl ve ayrt edici ilevsel elemanlar taksi yolu sistemi
araclyla birletirilir. Dolaysyla, taksi yolu
sisteminin elemanlar havaalan ilevlerini birletirme
grevi stlenir ve havaalanndan en uygun ekilde
faydalanlmasn salamak iin bu elemanlar arttr.
1.1.2 Taksi yolu sistemi, uan piste ini ve pistten
ayrl srasndaki ve apron sahasndaki hareketlerini
snrlayc durumlar en dk seviyeye indirecek
ekilde tasarlanmaldr. Gerektii gibi tasarlanm bir
sistem, pistteki trafik aknn dzenli ve srekli bir
ekilde, minimum hzlanma veya yavalama ile ve
mmkn olan en yksek hzla gereklemesini
salayabilmelidir. Bu gereklilik, taksi yolu sisteminin en
yksek gvenlik ve verim seviyeleri ile hizmet
vermesini salar.
1.1.3 Btn havaalanlarnn taksi yolu sistemleri,
uaklarn pist sistemine ini ve pistten ayrl taleplerini
(nemli bir gecikme olmakszn) karlayabilmelidir.
Pistten dk seviyede faydalanlan durumlarda, taksi
yolu sistemi bunu en az sayda eleman kullanarak
gerekletirebilir. Ancak, pistin kullanm oran arttka,
taksi yolu sisteminin havaalan kapasitesini snrlayan
bir etken haline gelmemesi iin sistem kapasitesinin de
yeterli oranda geniletilmesi gerekir. Pist kapasitesinin
doyuma ulat sra d durumlarda, uaklar minimum
ayrma mesafelerinde ini veya kalk yaptklarnda,
taksi yolu sistemi uan havaalanna inii sonrasnda
mmkn olan en erken zamanda pisti terk etmesini ve
uan piste kalktan hemen nce girmesini
salayabilmelidir. Bu, uan pistteki hareketlerinin
minimum ayrma mesafesinde srdrlebilmesini salar.
Planlama ilkeleri
1.1.4 Pistler ve taksi yollar havaalanlarnn
deikenlii en dk elemanlar olduundan,
bu elemanlar havaalannn geliim planlamas srecinde

ncelikli olarak deerlendirmeye alnmaldr. Gelecee
ynelik faaliyet tahminlerinde, uak hareketleri
oranndaki, trafiin biimindeki ve uak tipindeki
deiiklikler ve pist ve taksi yolu sistemlerinin yerleim
ve boyutlandrlmasn etkileyen dier tm faktrler
tespit edilmelidir. Gelitirme srecinin ayn veya daha
yksek seviyede neme sahip ileriki aamalarnn ihmal
edilmemesi asndan, sistemin mevcut ihtiyalarna
gerekenin zerinde nem vermemeye dikkat edilmelidir.
rnein, bir havaalannn gelecekte daha st snf bir
uak tipine hizmet verecei tahmin ediliyorsa, mevcut
taksi yolu sistemi nihayetinde ihtiya duyulacak olan en
yksek ayrma mesafelerini salayabilecek ekilde
tasarlanmaldr (bkz. Tablo 1-1).
1.1.5 Taksi yolu sisteminin genel yerleim
planlamasnda aadaki ilkeler gz nnde
bulundurulmaldr:
a) taksi yolu rotalar eitli havaalan elemanlarn
birbirine en ksa mesafelerde balayarak taksi
hareketlerini ve masraf en dk dzeye
indirmelidir;
b) pilotun kafasnn karmamas ve karmak
talimatlara gerek duyulmamas iin taksi yolu
rotalar olabildiince basit olmaldr;
c) mmkn olan yerlerde dz yer demeleri
kullanlmaldr. Yn
deiiklii
gereken
durumlarda,
taksi
ilemlerinin
mmkn
olduunca hzl gerekletirilmesi iin yeterli
yar apa sahip kurplar, ek kaplamalar ve ekstra
taksi yolu geniletmeleri salanmaldr (bkz.
Blm 1.4 ve Ek 1);
d) gvenlik asndan ve taksi ilemlerindeki olas
nemli gecikmelerin azaltlmas bakmndan,
pistlerde ve dier taksi yollarnda kavak
kullanmndan mmkn mertebe kanlmaldr;
e) uak karlamalarn ve beklemeleri en dk
dzeye indirmek iin, taksi yolu rotalarnda
mmkn olduunca ok sayda tek ynl blm
bulunmaldr. Taksi yolu blmlerindeki aklar,
pistin
(pistlerin)
kullanlaca
her
bir
konfigrasyon altnda incelenmelidir;
f) gelitirme srecinin ileriki aamalarnn mevcut
sistemden blmler iermesini salamak adna,
1-2
Tablo 1-1. Taksi yolu tasarm kriterleri

Kod harfi
Fiziksel zellikler
Minimum genilik
deerleri: taksi yolu
demesi
taksi yolu demesi ve banketi
taksi yolu eridi
taksi yolu eridinin eimli ksm
Taksi yolu kenar ile d ana tekerlek
arasndaki minimum aklk mesafesi
A
7.5 m
10.5 m
18 ma
15 mb
23 mc
18 md
23 m
25 m
25 m
52 m
25 m
38 m
81 m
38 m
44 m
95 m
44 m
60 m
115 m
60 m
4.5 m
4.5 m
4.5 m
182.5 m
190 m
32.5 m
22 m
43 m
25 m
1.5 m
2.25 m
4.5 ma
3 mb
82.5 m
82.5 m
87 m
87 m
168 m
176 m
176 m
37.5 m
47.5 m
42 m
52 m
107.5 m
80 m
115 m
97.5 m
57.5 m
50.5 m
Taksi yolu merkez hatt ile aadaki

eler arasndaki minimum ayrma
mesafesi:
aletli pist merkez hatt kod numaras
No. 1
No. 2
No. 3
No. 4
aletsiz pist merkez hatt kod numaras
No. 1
No. 2
No. 3
No. 4
taksi yolu merkez hatt
93 m
23.75 m
33.5 m
44 m
101 m
101 m
66.5 m
nesne
taksi yolue
uak park yeri taksi eridi
16.25 m
12 m
21.5 m
16.5 m
26 m
24.5 m
40.5 m
36 m
47.5 m
42.5 m
1.5%
%1 / 30 m
1.5%
%1 / 30 m
1.5%
%1 / 30 m
Taksi yolunun maksimum boylamasna

eimi:
deme
eim deiimi
3%
%1 / 25 m
3%
%1 / 25 m
1.5%
%1 / 30 m
Maksimum enine eim deerleri:
a.
b.
c.
d.
e.
taksi yolu demesi
2%
2%
1.5%
1.5%
1.5%
1.5%
taksi yolu eridinin yukarya eimli ksm
3%
3%
2.5%
2.5%
2.5%
2.5%
taksi yolu eridinin aaya eimli

ksm
5%
5%
5%
5%
5%
5%
eridin yukarya veya aaya doru

eimsiz ksm
5%
5%
5%
5%
5%
5%
Boylamasna dikey eimin minimum

yarap
2 500 m
2 500 m
3 000 m
3 000 m
3 000 m
3 000 m
Taksi yolu minimum gr mesafesi
1,5 m
ykseklikten
150 m
2m
ykseklikten
200 m
3m
ykseklikten
300 m
3m
ykseklikten
300 m
3m
ykseklikten
300 m
3m
ykseklikten
300 m
Dingil mesafesi 18 m veya zerinde olan uaklar tarafndan kullanlmak zere tasarlanan taksi yolu.
Dingil mesafesi 18 mnin altnda olan uaklar tarafndan kullanlmak zere tasarlanan taksi yolu.
D ana tekerlek akl 9 m veya zerinde olan uaklar tarafndan kullanlmak zere tasarlanan taksi yolu.
D ana tekerlek akl 9 mnin altnda olan uaklar tarafndan kullanlmak zere tasarlanan taksi yolu.
Uak park yeri taksi eridi dndaki taksi yolu.
1-3
taksi yolu sistemi her bir elemann faydal

mrn en st dzeye karak ekilde
tasarlanmaldr; ve
Uygulamada, ideal say ve mesafe, ini hz ve

ini sonras yavalamaya gre uak belirli sayda
snflara ayrlarak belirlenebilir;
g) son olarak, taksi yolu sistemi en yetersiz

durumdaki elemannn kapasitesinde hizmet
verebilmelidir. Dolaysyla, olas manialar
planlama aamasnda tespit edilmeli ve ortadan
kaldrlmaldr.
b) k taksi yolu, bir uan pistin dndaki bir

noktaya
kadar
herhangi
bir
engelle
karlamadan kabilmesini salayarak, pistteki
dier
ilemin
olabildiince
erken
gereklemesine olanak tanmaldr;
1.1.6 Taksi yolu planlama srecindeki dier nemli

hususlar aadakileri iermektedir:
c) k taksi yollar piste dik veya dar a yapacak

ekilde konumlandrlabilir. lk tipte uan
pistten kmadan nce ok dk bir hza kadar
yavalamas gerekirken, sonraki tip uan
pistten daha yksek hzlarda kmasna olanak
tanyarak pistte geirilmesi gereken srenin
azaltlmasn ve pist kapasitesinin artrlmasn
salamaktadr (dar al tipin [hzl k taksi
yolu ad verilir] konum ve geometrisi hakkndaki
bilgiler Blm 1.3 ve Ek 5'te verilmitir); ve
a) taksi yolu rotalar sivillerin uaa kolaylkla

eriebilecei yerlerden geirilmemelidir. Bu gibi
durumlarn zellikle sz konusu olduu
blgelerde, taksi yapan uaklarn sabotaj veya
silahl
saldrlara
kar
gvenliinin
salanmasna ncelikli olarak nem verilmelidir;
b) taksi yolu yerleimi, seyrsefer yardmclarnn
taksi yapmakta olan uaklarla veya taksi yolunu
kullanan kara aralaryla karmasna neden
olmayacak ekilde planlanmaldr.
c) taksi yolu sisteminin tm blmleri havaalan
kontrol kulesinden grlebilmelidir. Bu gibi
manialardan kanlamyorsa, taksi yollarnn
terminal binalar veya dier hava alan yaplar
nedeniyle grlemeyen blmlerini izlemek iin
uzaktan kumandal kameralar kullanlabilir;
d) Gevek zeminlerde stabilize almas yapmak
ve gereken yerlerde insanlar ve yaplar
korumak iin jet iti kalkanlar dikmek suretiyle,
jet itiinin taksi yollarna bitiik alanlarda etkileri
hafifletilmelidir (bkz. Ek 2); ve
e) ILS sinyallerinin taksi yapmakta olan veya
durmu uaklarla karmas nedeniyle, taksi
yollarnn
konumu
ILS
tesislerinden
etkilenebilir. ILS tesisleri etrafndaki kritik ve
hassas alanlar hakkndaki bilgilere Annex 10,
Cilt I, lave Cde yer verilmitir.
1.1.7 Kalk ve inilere ynelik mevcut talep
artlarn karlayabilmek iin, belirli bir taksi yoluna
hizmet veren yeterli sayda giri ve k taksi yolu
bulunmaldr. Ek giri ve klar, beklenilen pist
kullanm artnn zerinde olacak ekilde tasarlanmal
ve gelitirilmelidir. Bu taksi yolu sistemi elemanlarnn
planlanma srecinde aadaki ilkeler geerlidir:
a) k taksi yolunun ilevi, ini yapan uan pisti
kullanm sresinin azaltlmasn salamaktr.
Teorikte, k taksi yollar pisti kullanmas
beklenen her bir uak tipine en uygun dzeyde
hizmet verecek ekilde konumlandrlabilir.
d) pistin her bir ucunda bulunan birer pist girii,

kalk taleplerinin karlanmas iin genellikle
yeterlidir. Ancak, trafik hacmi gerektiriyorsa,
yandan geiler, bekleme yerleri veya oklu pist
girilerinin kullanlmas da dnlebilir (bkz.
Blm 2).
1.1.8 Apronlardaki taksi yollar aada belirtilen
iki tipe ayrlr (bkz. ekil 1-1):
a) apron taksi yollar, apronlarda bulunan taksi
yollar olup, apron boyunca dz bir gei veya
uak park yeri taksi eridine giri salamak iin
tasarlanmtr.
b) uak park yeri taksi eridi, apronun taksi yolu
olarak tasarlanm ve sadece uak park alanlarna
gei salamak iin ngrlm blmdr.
1.1.9 Apron taksi yollarnn erit genilii, ayrma
mesafeleri vb. elerle ilgili gereklilikleri dier taksi
yolu tipleri ile ayndr. Uak park yeri taksi eritlerinin
gerekliliklerini, aadaki deiiklikler dnda ayndr:
a) taksi yolunun enine eimi apron eim art ile
belirlenir;
b) Taksi yolu eridinde uak park yeri taksi eridi
bulunmas gerekmez; ve
c) Taksi eridi merkez hattnn herhangi bir
nesneden ayrma mesafesi artlar, dier taksi
yollarnn artlar kadar kat deildir.
1-4
Pist
Taksi yolu
Apron taksi yolu
Uak park yeri ieri

ynlendirme izgileri
Uak park yeri taksi eridi
ekil 1-1. Apronlardaki taksi yollar

1.1.10 Park yerlerinden uzanan uak park alan ieri
ynlendirme izgileri uak park yeri taksi eridinin bir
blm olarak deerlendirilmediinden, taksi yolu
artlarna tabi deildir.
Taksi yolu sistemi gelitirme aamalar
1.1.11 Mevcut yapm maliyetlerini azaltmak iin,
bir hava alan taksi yolu sisteminin karmaklk seviyesi
sadece pistin yakn vadedeki kapasite gerekliliklerini
desteklemek iin ihtiya duyulan dzeyde olmaldr.
Dikkatli bir planlama ile ek taksi yolu elemanlar hava
alan geliimine ayak uyduracak ekilde sisteme
kademeli olarak ilave edilebilir. Taksi yolu sistemi
geliim
srecinin
farkl
aamalar
aadaki
paragraflarda alanmtr (ayrca bkz. ekil 1-2 ve 1-3).
a) Dk seviyede bir pist kullanmn destekleyen
asgari kapasiteli bir hava alan taksi yolu sistemi
sadece pistin her iki ucundaki dn alanlarndan
veya taksi yolu dn yerlerinden ve pistten
aprona balanan bir ksa taksi yolundan
oluabilir;
b) pist kullanmnn dk seviyeden orta seviyeye

kmasna neden olan trafik art, bir veya her
iki dn yerini balayacak bir ksmi parallel
taksi yolu ina edilerek karlanabilir (parallel
taksi yollar verimlilii artrmann yan sra
gvenlik asndan da avantaj salar);
c) pistin kullanm seviyesi arttnda, ksmi paralel
taksi yolunun eksik ksmlar tamamlanarak tam
paralel bir taksi yolu salanabilir;
d) pist kullanm kapasitesi doyuma ulamaya
baladnda, pist sonlarnda bulunanlara ek
olarak, k taksi yollar da ina edilebilir;
e) pist kapasitesini artrmak iin bekleme yerleri ve
yandan geili taksi yollar da ilave edilebilir. arazi
bu tesislerin ina edilmesi iin genellikle msait
olduundan, bu tesisler hava alannn mevcut
donanmlarla tam kapasiteyi yakalamasna
nadiren engel olur; ve
a)
b)
c)
d)
e)
f)
ekil 1-2. Taksi yolu sisteminin geliim aamalar

ekil a) taksi yolu sisteminin kapasitesini azaltan bir tasarm gstermektedir. Bu ekilde, ayrca hesaba katlmas
gerekecek olan ideal apron konumu deerlendirmeye alnmamtr.
1-5
1-6
Pist merkez hatt
na edilecek taksi yolu
Bekleme apronu
a) Al dn alan
Pist merkez hatt_
na edilecek taksi yolu
Bekleme apronu
b) Dairesel dn alan
ekil 1-3. Dn Yerleri
1-7
ekil 1-3. (devam)
f) ilk paralel taksi yolunun dnda bulunan bir iftparalel taksi yolu, taksi yolu boyunca her iki
ynde
hareket
edilmesi
istendiinde
deerlendirmeye alnmaldr. Bu ikinci taksi yolu
ile, pistin her bir kullanm yn iin tek ynde
akan bir a tesis edilebilir. ift-paralel sistem
ihtiyac, taksi yolunun etrafndaki geliim
miktar ile orantl olarak artar.
Ek bilgiler iin, bkz. Havaalan Planlama Elkitab (Belge
9184), 1. Ksm Ana Planlama.
Alternatif taksi yolu yerleimlerinin
deerlendirilmesi
1.1.12
Alternatif
taksi
yolu
sistemlerinin
deerlendirilmesinde, her bir sistemin iletme verimi,
hizmet vermesi iin tasarlanan pist ve apron yerleimleri
ile birlikte hesaba katlmaldr. Pist, taksi yolu ve apron
yerleimleri ne kadar karmak olursa, alternatif taksi
yolu sistemleri dnldnde iletme masraflarn
drme olasl o kadar yksektir. Danmanlar, uak
operatrleri ve havaalan yetkilileri tarafndan bu ama
iin eitli bilgisayarl uak trafik ak simlasyonu
modelleri gelitirilmitir.
1.1.13 rnein, Amerika Birleik Devletleri Federal

Havaclk daresi, uzatlm bir sre zarf boyunca bir
havaalannda
ve
piste
yaklama
yollarnda
gerekletirilen tm nemli uak hareketlerini simule
eden Meydan Gecikme Modeline sahiptir. Bu gibi
modellerde, aadaki gibi eitli girdiler hesaba
katlabilir:
farkl uak tipleri;
trafik hacmi;
azami trafik younluu;
havaalan yerleimleri (taksi yolu ve pist);
uan terminal var noktalar
pist konfigrasyonlar;
taksi yolu konfigrasyonlar;
hzl k taksi yollar; ve
uak snfna gre belirli pistlerin kullanlmas.
1-8
Bu modeller, bu girdilerden aadakileri ieren

deerlendirme ve karlatrma ktlar ortaya karr:
taksi yakt masraflar;
mesafelerinin ksaltlmasnda nemli oranda katkda

bulunabilir. Ayrca, taksi yolu kesime noktalarndan
gerekletirilen kalklar ve hzl k taksi yollarnn
kullanlmas taksi mesafelerini ve pistin kullanm
sresini ksaltmann yan sra, pist kapasitesini de artrr.
taksi mesafeleri;
taksi sreleri;
taksi gecikmeleri; ve
1.2 FZKSEL ZELLKLERN TASARIM

KRTERLER
ini ve kalk gecikmeleri.

Genel
Uak taksi mesafeleri
1.1.14 Uak taksi mesafelerinin en dk seviyeye
indirilmesinin ana nedeni, taksi sresini azaltarak yakt
tasarrufu salamak ve uak kullanmn ve gvenlii
artrmaktr. Ar ykl uaklarn kalk iin
gerekletirdii taksi hareketlerindeki taksi mesafeleri
byk nem arz eder. Kk havaalanlarnda dahi bu
ihtiyac karlayan yerleim dzenleri bulunmaldr.
1.1.15 Daha byk havaalanlarnda uak gvenlii
konusu ok daha nemlidir. Ayrntl aratrmalar, tam
ykl bir uan 3 ila 7 km aras bir mesafede (uak
tipine, lastik lsne ve tipine ve ortam scaklna
bal olarak) taksi yaptnda, kalk srasndaki lastik
gvdesi scaklnn 120C (250F) kritik deerini
atn gstermitir. Bu kritik scaklk deerinin
almas, lastiin naylon kordon mukavemetini ve
kauuun yapma kapasitesini etkiler ve lastiin
arzalanma riskini nemli lde artrr. Sektrde
kullanlan 120C snr deeri, kalk iin gerekletirilen
taksi ileminin yan sra kalk kousu iin de geerlidir.
120C scaklk deerinde naylonun gerilme mukavemeti
yzde 30 orannda azalr. Daha yksek scaklklar
kauuun yapma zelliklerinin kalc olarak
bozunmaya uramasna neden olur. Bu durumda, ilgili
tekerleklerin patlamas nedeniyle gerekleen etkisiz
frenleme kalkn iptal edilmesine yol aacandan,
kalk srasnda ortaya kan arzalar son derece ciddidir.
1.1.16 Bu nedenle, taksi mesafeleri olabildiince
ksa tutulmaldr. Geni gvdeli byk uaklar sz
konusu olduunda, 5 kmlik bir mesafe makul st snr
olarak deerlendirilebilir ve frenlerin sk kullanlmasn
gerektiren artlar gibi olumsuz faktrlerin mevcut
olduu durumlarda bu snrn drlmesi gerekebilir.
1.1.17 Havaalannn geliim lsnden bamsz
olarak, her hava alan ynetim plannda zellikle kalk
yapan uaklar iin hem tasarruf hem de gvenlik
asndan taksi mesafelerinin ksaltlma gereklilii kabul
edilmelidir. Uygun ekilde konumlandrlm hzl k
taksi yollar, ini yapan uaklarn taksi
1.2.1 Uaklarn taksi yollarndaki hzlar pistlerdeki

hzlarndan ok daha dk olduundan, taksi yollarnn
tasarm kriterlerinin katl pistlere gre daha dktr.
Annex 14, Cilt Ide belirtilen teknik zellikler gereince
taksi yollar iin tavsiye edilen fiziksel zellik ana
tasarm kriterleri Tablo 1-1de gsterilmitir. Uan d
ana tekerlei ile taksi yolunun kenar arasndaki aklk
mesafesine gre, uak kokpitinin taksi yolu merkez hat
iaretlerinin zerinde kaldnn farz edildiine dikkat
edilmelidir.
Havaalan referans kodu
1.2.2 Referans
kodunun
amac,
havaalan
tesislerinin havaalann kullanaca ngrlen uaklar
iin uygun olmasn salamak amacyla, havaalanlarnn
zelliklerine ilikin eitli teknik zelliklerin
ilikilendirilmesine
ynelik
basit
bir
yntem
salamaktr. Kod, uan performans zellikleri ve
ebatlar ile ilgili iki eden oluur. 1. e uak referans
baz uzunluuna bal bir numara, 2. e ise kanat
aklna ve d ana tekerlek aklna bal bir harftir.
1.2.3 Belirli bir teknik zellik, kodun iki esinden
daha uygun olan veya iki kod esinin uygun bir
birleimi ile ilgilidir. Tasarm amal olarak seilen bir
edeki kod harfi veya numaras, tesisin saland
kritik uak zellikleri ile ilgilidir. Annex 14, Cilt I'de yer
alan ilgili teknik zellikler uygulandnda, ncelikle
havaalannn hizmet vermeyi hedefledii uaklar,
ardndan kodun iki esi tanmlanr.
1.2.4 Havaalan planlama amal olarak seilen bir
havaalan referans kodu bir kod numaras ve bir harf
havaalan tesisinin hizmet verecei ngrld uan
zelliklerine gre belirlenecektir. Ayrca, havaalan
referans kodu numaralar
ve harfleri, Tablo 1-2'de kendileri iin belirlenen

anlamlara sahip olacaktr. Kod numaras ve kod harfine
gre bir rnek uak snflandrmas Ek 3te yer
almaktadr.
1.2.5 1. eye ait kod numaras Tablo 1-2den,
pisti kullaca ngrlen uaklarn uak referans baz
uzunluklarnn en yksek deerine karlk gelen kod
numaras seilerek belirlenecektir. Uak referans baz
uzunluu, onay merciinin ilgili uu elkitabnda
belirttii deerlere veya uak reticisi tarafndan
salanan muadili verilere gre, deniz seviyesinde,
standart atmosfer artlarnda, durgun havada ve sfr pist
eiminde, onaylanan azami kalk ktlesi ile
gerekletirilen kalk iin gerekli olan asgari baz
uzunluu olarak tanmlanr. Bu dorultuda, uak
referans baz uzunluklarnn en yksek deeri 1650 m
ise, kod numaras 3 olmaldr.
1.2.6 2. eye ait kod harfi Tablo 1-2'den, tesisin
hizmet vermesi amalanan uan en yksek kanat
akl veya en yksek d ana tekerlek akl
deerine karlk gelen kod harfi (hangisi daha kritik kod
harfini veriyorsa) seilerek belirlenecektir. rnein, en
yksek kanat akl deerine karlk gelen kod harfi C
ve en yksek d ana tekerlek akl deerine karlk
gelen kod harfi D ise, seilen kod harfi D olmaldr.
Taksi yolu genilii

1.2.7 Asgari taksi yolu genilii deerleri Tablo 11de belirtilmitir. Asgari taksi yolu genilikleri iin
seilen deerler, tekerlek ile kaldrm kenar arasndaki
aklk mesafesi, seilen kod harfine ait azami d ana
tekerlek akl deerine eklenerek belirlenir.
Taksi yolu kurplar
1.2.8 Taksi
yollarndaki
yn
deiiklikleri
olabildiince az sayda ve dk oranda olmaldr. Kurp
tasarm, uan kokpiti taksi yolu merkez hat
iaretlemelerinin zerinde kaldnda, uan d ana
tekerlekleri ile taksi yolu kenar arasndaki yaklama
mesafesi Tablo 1-1de belirtilen deerin altnda
olmayacak ekilde ayarlanmaldr.
1.2.9 Kurp kullanlmas gereken durumlarda, kurp
yarap, taksi yolunu kullanmas ngrlen uan
manevra kabiliyetine ve normal taksi hzlarna uygun
olmaldr. Tablo 1-3te, 0,133 g deerinde bir yan yk
faktrne gre (bkz.1.2.22), verilen kurp erilik yarap
iin msaade edilen uak hz deerleri gsterilmektedir.
Keskin kurplar oluturulmas planlanan ve bu kurp
yaraplarnn taksi yapmakta olan uan tekerleklerinin
yerden kesilmesini nlemeye yeterli olmad
durumlarda,
Tablo 1-2. Havaalan referans kodu

Kod esi 1
Kod esi 2
Kanat akl
D ana tekerlek
akla
15 mye kadar
(15 hari)
4,5 mye kadar

(4,5 hari)
15 24 m aras
(24 hari)
4,5 6 m aras
(6 hari)
24 36 m aras
(36 hari)
6 9 m aras
(9 hari)
36 52 m aras
(52 hari)
9 14 m aras
(14 hari)
Kod
numaras
Uak referans baz

uzunluu
Kod
harfi
800 mnin altnda
800 1200 m aras

(1200 hari)
1200 1800 m aras

(1800 hari)
1800 m ve zeri
a. Ana tekerleklerin d kenarlar arasndaki mesafe
1-9
52 65 m aras
(65 hari)
9 14 m aras
(14 hari)
65 80 m aras
(80 hari)
14 16 m aras
(16 hari)
1-10
Tablo 1-3. Kurp yarapna gre uak hz deerleri

Hz
(km/s)
16
32
48
64
80
96
Tablo 1-1de belirtilen tekerlek aklnn elde

edilebilmesi iin taksi yolunun geniletilmesi
gerekebilir. Bileik kurplarn ekstra taksi yolu
geniliini azaltabilecei veya ekstra genilik ihtiyacn
ortadan kaldrabilecei unutulmamaldr.
Kavaklar ve kesime noktalar
1.2.10 Tablo 1-1de belirtilen asgari tekerlek
akl mesafelerinin korunabilmesi iin, taksi
yollarnn pistler, apronlar ve dier taksi yollar ile
kesime noktalarnda ek kaplamalar salanmaldr. Ek
kaplamalarn tasarm ile ilgili bilgiler 1.5'te yer
almaktadr.
Taksi yolu minimum ayrma mesafeleri
Genel
1.2.11 Taksi yolu merkez hatt ile bir pist merkez
hatt, dier bir taksi yolu veya herhangi bir nesne
arasndaki ayrma mesafesi Tablo 1-1de belirtilen ilgili
ebat deerinin altnda olmamaldr. Ancak, bu gibi
dk ayrma mesafelerinin uaklarn gvenliini
olumsuz etkilemeyeceini veya uak faaliyetlerini
nemli oranda sekteye uratmayacan belirten bir
havaclk almas bulunuyorsa, mevcut havaalannn
dk ayrma mesafeleri ile iletilmesine msaade
edilebilir. Havaclk almasnda deerlendirmeye
alnabilecek etkenlere ynelik rehberlik 1.2.28 1.2.66
arasnda salanmtr.
1.2.12 Mesafe deerleri, bir grubun azami kanat
aklna ve bir uan taksi yolu merkez hattndan
ilgili gruba ynelik tekerlek-kenar akl arasndaki
mesafeye eit oranda gsterdii sapmaya dayaldr.
Belirli bir uak tasarmnn (geni kanat akl ile dar
tekerlek aklnn normal d bir birleiminin neticesi
olan) kanat ucunun merkez hat mesafesinin daha dna
knt yapmasna neden olabilecei durumlarda, ortaya
kan aklk mesafesi uan gemesi iin gereken
deerin hala zerindedir.
Kurp yarap
(m)
15
60
135
240
375
540
Taksi yollar arasndaki ve taksi yollar ile

nesneler arasndaki ayrma mesafeleri
1.2.13 Forml ve ayrma mesafeleri Tablo 1-4'te
belirtilmi ve ekil 1-4'te gsterilmitir. Taksi yollarna
ve apron taksi yollarna ynelik ayrma mesafeleri, uak
kanat aklna (Y) ve azami yanal sapmaya (X) baldr
(Tablo 1-1de belirtilen tekerlek-kenar aras aklk).
1.2.14 Uak park yeri taksi eritlerinde taksi hzlar
genellikle daha dk olduundan, bu eritlerde daha
ksa mesafeler uygun grlr ve pilotlarn daha dikkatli
olmas uan merkez hattndan daha az sapmasn
salar. Bu dorultuda, bir uan merkez hattndan
azami yanal sapma (X) dahilinde saptnn kabul
edilmesi yerine, dn sapmas olarak tanmlanan
daha dk bir mesafe kabul edilir.
1.2.15 Formln gelitirilmesinde iki etkenin
kullanldna dikkat edilmelidir: azami yanal
sapma/dn sapmas ve kanat ucu aklk fark. Bu
etkenlerin farkl ilevleri vardr. Sapma etkeni, uan
normal faaliyeti srasnda hareket edebilecei bir
mesafeyi temsil eder. Dier taraftan, aklk fark (ekil
1-4, Z), fazladan alan salayarak taksi ileminin
kolaylatrlmas ve taksi hzlarn etkileyen dier
etkenlerin de aklanmas iin, uak taksi yolu dna
ktnda kazalar nlemesi amalanm bir gvenlik
blgesidir.
1.2.16 Aadaki nedenlerden dolay, tm kod
harfleri iin sabit bir aklk fark yerine kademeli olarak
artan bir fark lei seilmitir:
a) kanat akl daha byk olan uaklarda,
zellikle uan kanatlar arkaya yatksa, pilotun
aklk mesafesini deerlendirmesi daha zordur;
ve
b) Daha byk uaklarn momentumu daha yksek
olabilir ve bu durum uan taksi yolu kenarnn
dna kmasna yol aabilir.
Tablo 1-4.
1-11
Taksi yollar arasndaki ve taksi yollar ile nesneler arasndaki minimum ayrma mesafeleri
(ebatlar metre cinsindendir)
Ayrma mesafeleri
Apron taksi yolu/taksi you merkez hatt ile taksi yolu aras
merkez hatt:
kanat akl (Y)
+ maksium yanal sapma (X)
+ aklk fark (Z)
Toplam ayrma mesafesi (V)
15.00
1.50
7.25
23.75
24.00
2.25
7.25
33.50
Taksi yolu merkez hatt ile nesne aras:

kanat akl (Y)
+ aklk fark (Z)
7.50
1.50
7.25
16.25
Apron taksi yolu merkez hatt ile nesne aras:

kanat akl (Y)
+ aklk fark (Z)
Uak park yeri taksi eridi merkez hatt ile nesne aras:
kanat akl (Y)
+ ana tekerlek sapmas
+ aklk fark (Z)
Kod harfi
C
36
3
5
44
52.0
4.5
10.0
66.5
65.0
4.5
10.5
80.0
80.0
4.5
13.0
97.5
12.00
2.25
7.25
21.50
18
3
5
26
26.0
4.5
10.0
40.5
32.5
4.5
10.5
47.5
40.0
4.5
13.0
57.5
7.50
1.50
7.25
16.25
12.00
2.25
7.25
21.50
18
3
5
26
26.0
4.5
10.0
40.5
32.5
4.5
10.5
47.5
40.0
4.5
13.0
57.5
7.5
1.5
3.0
12.0
12.00
1.50
3.00
16.50
18.0
2.0
4.5
24.5
26.0
2.5
7.5
36.0
32.5
2.5
7.5
42.5
40.0
3.0
7.5
50.5
1.2.17 Apron taksi yollar apronlarla birleik

olmasna ramen konumlar taksi hznda herhangi bir
azalma anlamna gelmemesi gerektiinden, apron taski
yolu ile herhangi bir nesne arasndaki ayrma
mesafelerinin belirlenmesine ynelik aklk farklar, bir
taksi yolu ile bir nesne arasndaki mesafeler iin
nerilenlerle ayndr. Uak park yeri taksi eridinde
normalde dk hzlarla hareket ettiinden merkez
hattna yakn konumda kalmas beklenebilir. A ile E
aras harf kodlar iin 1.5, 1.5, 2, 2.5 ve 2.5 m deerinde
sapmalar seilmitir. F kod harfi iin de ayrca 2,5 mlik
bir sapma uyarlanmtr. Daha byk uaklarda pilotun
merkez hattn takip etme kabiliyeti kokpit ykseklii
nedeniyle azaldndan, uak park yeri taksi eridindeki
yanal sapma iin kademeli bir aklk fark lei uygun
grlr.
1.2.18 Daha byk aklk farklar, dier ayrma
mesafeleri yerine, taksi yolu/nesne ve apron taksi
yolu/nesne arasndaki ayrma mesafeleri iin seilmitir.
Bu gibi taksi yollarndaki nesneler genellikle sabit
nesneler olduundan ve dolaysyla bu nesnelerden

biriyle arpma olasl, bir taksi yolundan kan bir
uakla paralel taksi yolundaki ayn noktadan gemekte
olan baka bir uan arpma olaslndan daha byk
olduundan, bu byk aklk farklarnn gerekli olduu
dnlmtr. Ayrca, sabit nesne taksi yoluna belirli
bir mesafede paralel uzanan bir it veya duvar olabilir.
Taksi yoluna paralel olarak geen bir ara yolu
bulunduunda dahi, aralar yol dna park ederek fark
etmeden aklk mesafesini azaltabilir.
Taksi yollar ile pistler
arasndaki ayrma mesafeleri
1.2.19 Ayrma mesafeleri, bir paralel taksi yolu
zerinde ortalanan bir uak kanadnn birleik pist
eridinin dnda kalmas kavramna dayaldr. Forml
ve ayrma mesafeleri Tablo 1-5te gsterilmitir. Bir
pistin ve bir paralel taksi yolunun merkez hatlar
arasndaki
1-12
Merkez Hatt
Merkez Hatt
U = Ana tekerlek genilii

V = Ayrma mesafesi
W = Taksi yolu genilii
X = Maksimum yanal sapma

Y = Kanat akl
Z = Aklk fark
ekil 1-4. Herhangi bir nesne ile ayrma mesafesi
Tablo 1-5. Taksi yolu/apron taksi yolu merkez hatt ve pist merkez hatt arasndaki
ayrma mesafeleri (ebatlar metre cinsindendir)
Kod numaras
Kod harfi
kanat akl (Y)

+ pist genilii
(aletsiz yaklama pisti)
7.5
12
7.5
12
7.5
12
18
26
18
26
32.5
40
30
30
40
40
75
75
75
75
75
75
75
75
Toplam
37.5
42
47.5
52
82.5
87
93
101
93
101
107.5
115
7.5
12
7.5
12
7.5
12
18
26
18
26
32.5
40
75
75
75
75
150
150
150
150
150
150
150
150
82.5
87
82.5
87
157.5
162
168
176
168
176
182.5
190
veya
kanat akl (Y)
+ pist genilii
(aletli yaklama pisti)
Toplam
ayrma mesafesi, paralel taksi yolunda taksi yapmakta

olan bir uan kanat ucunun birleik pist eridine
girmemesi gerektiini belirten kabul edilmi prensibe
dayaldr. Ancak, bu minimum ayrma mesafesi, paralel
taksi yolu ile pisti birbirine balayan balant taksi yolu
iin, pistin dnda bekleme pozisyonunda bulunan bir
uan arkasndaki dier bir uan gvenli bir ekilde
taksi yapmasna olanak tanyabilecek bir uzunluk
salayamayabilir. Bu gibi ilemlere olanak tanmak iin,
paralel taksi yolu, verilen bir havaalan kodundaki en
kritik uak ebatlar gz nne alnarak, Annex 14, Cilt I,
Tablo 3-1 ve 3-2de yer alan artlara uygun olarak
konumlandrlmaldr.
rnein,
E
kodlu
bir
havaalannda bu ayrma mesafesi Tablo 1-1in E
stununda belirtilen taksi yolu merkez hattndan itibaren
pist bekleme pozisyonu mesafesi, en kritik uan
toplam uzunluu ve taksi yolu-nesne aras mesafenin
toplamna eittir.
Paralel taksi yolu dzeni

1.2.20 Tablo 1-1de gsterilen paralel taksi yollar
arasndaki ayrma mesafeleri, istenilen kanat ucu
aklklarna gre seilmitir. Bir taksi yolundan dier bir
paralel taksi yoluna 180 derecelik normal bir dn
kabiliyetinin deerlendirilme aamasnda hesaba katlmas
gereken baka etkenler de vardr. Bu etkenler aadakiler
ierir:
a) Taksi yolu sisteminden yksek dzeyde
faydalanlmasn salamak iin makul bir taksi
hznn korunmas;
b) Kokpit taksi yolu merkez hatt iaretlemeleri
zerinde kaldnda, d ana tekerlek ile taksi
yolu kenar arasndaki aklk mesafelerinin
belirtilen deerde tutulmas; ve
c) uan kabiliyeti dahilinde olan ve lastikleri
kabul edilebilir dzeyin zerinde bir anmaya
maruz brakmayacak bir dn as ile manevra
yaplmas.
1.2.21 180 dn srasndaki taksi hzn
deerlendirmek iin, kurp erilik yaraplarnn Tablo 11de belirtilen ayrma mesafesinin yarsna eit ve
aadaki gibi olduu kabul edilir:
Kod harfi
A
B
C
D
E
F
Yarap (m)
11.875
16.75
22.0
33.25
40.0
48.75
1-13
1.2.22 Dn hz, kurp yarapnn (R) ve yan yk

faktrnn (f) bir fonksiyonudur. Dolaysyla, yan yk
faktr 0,133 g ile snrlandrlmtr:
V = (127,133 (f) R)
= (127,133 0,133 R)
= 4,1120(R),
eitlikte R metre cinsindendir.
Elde edilen msaade edilen hz deerleri Tablo 1-6da
belirtilmitir.
1.2.23 Tablo 1-6 incelemesi E kod harfi iin 26
km/s'lik bir hz deeri elde edildiini gsterir. F kod
harfi iin ise hz deeri 28,71 km/s olarak ortaya kar.
Dier kod harfleri ile birlikte taksi yollarnda ayn hz
deerini elde etmek iin 80 m'lik bir ayrma mesafesi
gerekir. Ancak, A ve B kod harflerine ynelik ayrma
mesafeleri, istenilen kanat ucu aklnn gerektirdii
deerlerle karlatrldnda ar derecede yksek
olabilir. Bu husustaki tecrbeler, burun ini takm dn
aksam hassasl nedeniyle kk uaklarn byk
uaklara gore daha dk hzlar gerektirdiini
gstermektedir.
1.2.24 1.2.20-b ve c'de belirtilen etkenleri
deerlendirmek iin bir uak reticisi tarafndan uan
180 dn srasndaki hareketini gsteren bir bilgisayar
program gelitirilmitir. Her bir kod harfinden birer
rnek uak kullanlmtr (bkz. Tablo 1-7). Uaklarn
ana tekerlek ile kokpiti arasndaki mesafe en yksek
olduundan, her bir kod iin gsterim amal olarak bu
uaklar seilmitir. Her bir durumdaki kurp yarap
minimum ayrma mesafesinin yarsna gre belirlenir.
Tabloda ana tekerlek ile kokpit arasndaki mesafeye dair
gerek uak ebatlar gsterilirken, d ana tekerlek
akl, kod harfi iin msaade edilen azami deer
olarak kabul edilmitir.
1.2.25 Uan dzgn bir dn gerekletirme
kabiliyeti ksmen msaade edilen dn asna baldr.
rnek uaklara ynelik veriler Tablo 1-8de
gsterilmitir. (Son stunda yer alan veriler Tablo 1-7ye
dayaldr ve burun tekerlei kaymas Lear 55, F28-2000 ve
MD80 iin 3, MD11 ve B747 iin 5 olarak kabul
edilmitir.) Gerekletirilen alma, dn srasnda
gereken maksimum ann tm uaklar iin Tablo 1-8'de
verilen snrlar dahilinde olduunu ortaya karmtr.
1.2.26 Bilgisayar program kullanlarak 180 bir
dn iin elde edilen zm, grafiksel yntemlerle de
belirlenebilir. Prosedr gerei, kokpitin kurp merkez
hatt boyunca kademeli olarak hareket ettirilmesi
gerekir. Ana tekerlek ile kokpitin yeni konumu
1-14
Tablo 1-6. 180 dnte msaade edilen hz deerleri
Kod harfi
Yarap
(m)
Hz
V = 4.1120 (R )
(km/s)
A
B
C
D
E
F
11.875
16.75
22.0
33.25
40.0
48.75
14.17
16.83
19.29
23.71
26.01
28.71
Tablo 1-7. 180 dn hesaplamas iin varsaylan veriler
Kod harfi
Uak modeli
D ana tekerlek
akl (m)
Ana tekerlekkokpit aras (m)
Kurp yarap
(m)
Lear 55
4.5
5.7
11.875
B
C
D
E
E
E
F
F28-2000
MD80
MD11
A340-600
B747
B777-300
A380
6.0
9.0
14.0
12.0
14.0
12.9
16.0
11.9
20.3
31.0
37.1
28.0
16.75
22.0
33.25
48.75
Tablo 1-8. Uak dn alar
Uak modeli
Lear 55
F28-2000
MD80
MD11
B747
Maksimum
dn as
55
76
82
70
70
40.0
180 dn esnasnda
yaklak maksimum dn
as
40
45
65
60
50
1-15
Blm 1. Taksi Yollar

arasndaki orta noktann orijinal konumu tarafndan
oluturulan bir izgi zerinde hareket ettii kabul edilir.
Bu durum ekil 1-5te gsterilmitir.
1.2.27 Bilgisayar program sonularnn 0,5lik
aklk fark artlarna dayal olduu unutulmamaldr.
Bu ilem bir grafik zm iin olduka yorucudur ve
bilgisayar program zm ile art deerlerinin 10
olduu bir grafik zm arasnda bir karlatrma
yaplmtr. Grafiksel yntemin daha kaba artlarnda
yaklak 2,4 m deerinde bir hata ortaya kt
sonucuna varlmtr. 5lik artlar hata payn yaklak
1,5 m deerine drr.
Minimum ayrma mesafelerine
ynelik havaclk almas
olumsuz etkilemeyeceini veya uak faaliyetlerini

nemli oranda sekteye uratmayacan belirten bir
havaclk almas bulunuyorsa, mevcut havaalanlarnn
Annexte belirtilenler dndaki dk ayrma mesafeleri
ile iletilmesine msaade edilebilir. Bu maddenin amac,
Annex 14, Cilt I, Tablo 3-1de belirtilenler (Tablo 11de yeniden yer verilen) dndaki daha dk ebatlarn
yeni nesil byk uaklarn mevcut havaalannda belirli
bir hareket ortamnda faaliyet gstermeleri iin yeterli
olup olmadnn deerlendirilmesine uygun olarak
grlen kriterleri tanmlamak suretiyle bir havaclk
almas gerekletirmelerinde lkelere yardmc
olmaktr. Bu ayrca faaliyetlerin kstlanmas veya
snrlanmasyla da sonulanabilir. Yukarda belirtilen
duruma karn, Annex 14, Cilt I teknik zelliklerine
uyum salamak iin ilk frsatta her aba gsterilmelidir.
Giri
Hedefler ve kapsam
1.2.28 Annex 14, Cilt Ide yer alan teknik zellikler,

havaalan planlayclarna gvenli uak faaliyetleri iin
etkili bir tasarm arac salamak amacyla verilmitir.
Bununla birlikte, bu teknik zelliklerin amac Annex'in
uak faaliyetlerinin dzenlenmesi iin kullanlmas
deildir. Bu gibi dk ayrma mesafelerinin uaklarn
gvenliini
1.2.29 Bir havaclk almasnn ncelikli hedefi,

mevcut yerleim tarafndan salanan korumann kritik
uaklarn faaliyetleri iin aadaki hususlar bakmndan
yeterli olup olmadn deerlendirmektir:
a) baka bir uak, ara veya nesne ile arpma;
Burun ini takm

(konum 3)
Burun ini takm(konum 2)
Kurp yarap ve
kokpit rotas
Burun ini takm

(konum 1)
Ana tekerlek
rotas
Ayrma
mesafesi
ekil 1-5. 180lik dnn grafik zm
1-16
b) kaplamal yzeylerin dna klmas; ve
Deerlendirme hususlar
c) yabanc nesne girii kaynakl motor hasar.
1.2.32 Bir havaclk almas temel olarak,

deerlendirilecek ilgili kritere dayal bir risk analizinden
oluacaktr:
1.2.30 Bu deerlendirmenin iaret edecei hususlar,

aadaki elerle alakal zel ilevsel gerekliliklerle
ilgilidir:
a) pist merkez hatt ile taksi yolu merkez hatt
arasndaki mesafe;
b) taksi yolu merkez hatt ile paralel taksi yolu
merkez hatt arasndaki mesafe;
c) taksi yolu merkez hatt ile nesne arasndaki mesafe;
d) uak park yeri taksi eridi merkez hatt ile nesne
arasndaki mesafe;
e) pist ve taksi yolu ebatlar, yzey ve banketler; ve
f) motorlarn yabanc nesnelerin neden olduu
hasara kar korunmas.
Yukarda belirtilen her bir faaliyet etkeninin tm
rneklerde
deerlendirilmesinin
gerekmedii
unutulmamaldr. Bu nedenle, ilgili otorite belirli bir
alana ynelik risk analizi ile ilgili olan etkenleri tespit
etmelidir. Ayrca ilgili otorite, seilen her bir faaliyet
etkenine ynelik parametreleri tanmlamal ve tarafsz
iletimsel ve teknik deerlendirmeler nda her biri
iin bir aama sras tayin etmelidir.
Temel hususlar
1.2.31 Byk uaklarn, ilgili uak tipinin
gerektirdii
teknik
zelliklere
uygun
olarak
tasarlanmam havaalanlarnda kullanmna dair edinilen
tecrbeler, gvenli ve dzenli bir faaliyetin mmkn
olduunu, ancak bunun uygulanmakta olan belirli
tedbirlere (rnein, seilen taksi yolu rotalarnn,
tanmlanan uak park yeri taksi eritlerinin vs.
kullanlmas) tabi olduunu gstermitir. Bu durum,
eitli olumsuz etkenlerin belirli bir havaalanndaki
faaliyet ortamn her zaman etkilemedii gereine
dayal olabilir. Ayrca, kaza ve vaka analizleri bu gibi
durumlara Annex 14, Cilt I'de belirtilen teknik
zellikleri karlamayan yetersiz toleranslarn neden
olduunu gstermez. Dolaysyla, yukardaki hususlarn
havaclk almasnn sonucunda belirlenen artlara tabi
olan yeni nesil byk uaklarn kullanm iin geerli
olduu benzer ekilde kabul edilebilir.
a) arpma olasl;
b) pist dna kma olasl; ve
c) motora yabanc madde emii riski.
Doas gerei kriterlerin byk blm nitel zellikli
olduundan, risk seviyelerinin deerlendirmesi mutlak
veya nicelik olarak ifade edilemez. alma sonularnn
anlam ifade edebilmesi iin, almann iletimsel ve
teknik deerlendirmelerle tamamlanmas gerekir. Bu
durum,
ilgili
otoritenin
deerlendirmeyi
gerekletirirken
uak
operatrne
danmasn
gerektirir.
1.2.33 Salanan ayrma/aklk mesafelerini iaret
eden arpma riski deerlendirmesi ile ilgili olarak,
hareket alanndaki greli risk seviyesinin (bir
arpmann gerekleme ihtimali olarak ifade edilen)
genellikle aadaki ncelik srasna gre artt kabul
edilir:
pist taksi yolu apron taksi yolu
Risk art aadaki durumlara balanr:
a) merkez hattndan/klavuz izgisinden uak
sapmalarna ve beraberindeki art toleranslarna
ynelik hesaplamalarn azalmas;
b) ara ve nesne younluunun artmas; ve
c) yerleim dzeni karmaklnn artarak pilotun
dikkatinin dalmasna, kafasnn karmasna,
hatal yorum yapmasna vb. durumlara neden
olmas.
1.2.34 Mevcut ayrma/aklk mesafelerinin byk
ebatl yeni nesil uaklarn gvenli ve dzgn bir ekilde
faaliyet gstermesi iin yeterlilik deerlendirmesinde
nemli kriterlerden biri de pistlerin veya taksi yollarnn
aadaki blmlerinde uaklarn taksi hareketlerinin
merkez hatlarna/klavuz izgilere gre doruluk
durumudur:
a) dz ksmlarda; ve
b) taksi yolu kurplarnda
1.2.35 Aadaki
etkenler
gnlk
faaliyet
ortamlarnda elde edilen doruluk ve gvenlik seviyesini
etkileyebildiinden, uygun bir ayrntl deerlendirme
yaplmasn gerektirir:
1-17
Blm 1. Taksi Yollar

a) Uak burun tekerlei klavuz izgilerinin
(iaretlemeler ve klandrma) kalitesi ;
b) iaretlerin kalitesi;
c) gr alan artlar;
d) gece veya gndz;
e) yzey durumu (kuru, slak, kar/buz birikimi);
f) taksi hz;
g) pilotun dikkati
h) pilotun dnleri gerekletirme yntemi;
i) rzgar etkileri (yan rzgar); ve
j) uan zemin hakimiyeti zellikleri.
1.2.36 Tm faaliyet artlarnda yeterince belirgin
olan iaretlemeler, klandrmalar ve iaretler gibi
donanmlarla taksi rehberlii salanmas, iyi dzeyde
yzey srtnmesi artlar ile birlikte yksek seviyede bir
taksi doruluu elde edilmesinde en nemli unsur olarak
grlr. Bu durum, byk bir uak kullanan ve kanat
ularn gremeyen bir pilotun, doru bir ekilde takip
edildiinde uygun kanat ucu akl elde edilmesini
salayan taksi rehberliine ncelikli olarak gvenmesi
gerektii gerei ile kantlanr.
1.2.37 Zeminin kuru olmad durumlarda byk
uaklarn burun tekerleinin ynlenme etkinlii nemli
lde azalarak dnlerin kontroll bir ekilde
gerekletirilmesine
engel
olduundan,
yzey
srtnmesi zelliklerinin iyi dzeyde olmas gerekir. Bu,
iddetli yan rzgar durumlarnda zellikle geerlidir.
1.2.38 E ve F kod harflerine ynelik ayrma
mesafelerinin belirlenmesi iin kullanlan mantkta, taksi
yollarnn/apron taksi yollarnn dz veya kavisli
ksmlarnda merkez hattndan 4,5 mlik bir yanal sapma
deeri kabul edilir. Uak park yeri taksi eritlerinde ilgili
deer 2,5 mdir ve dn sapmas olarak ifade edilir.
1.2.39 Byk uaklar da kapsayan uak
tiplerinden rnek bir karm kullanlan taksi yolu sapma
almalar London/Heathrow ve Amsterdam/Schipol
havaalanlarnda gerekletirilmitir. (Bkz. Ek 4) alma
sonular, uygun faaliyet artlarnda (rnein, merkez
hatt klandrmas ve iaretlemesi tarafndan olumlu bir
rehberlik salanmas ve yzey srtnmesi zelliklerinin
iyi olmas), taksi yolunun dz ksmlarnda uaklarn ana
tekerleklerin merkez hattndan ortalama sapma deerinin
4,5 mnin altnda olduunu gstermitir. Bununla birlikte,
ou uan ini takmlarnn maksimum sapma deerinin
uak tipine bal olarak 8 10 mye kadar ulatna da

dikkat edilmelidir. Bu hususlar erevesinde, bir
havaclk almasnda taksi yollarnn dz ksmlar ile
ilgili olarak hesaplanan sapma deerinden belirli bir
d makul grlebilir, ancak yukardaki artlar
salanmadnda belirtilen deer korunmaldr.
1.2.40 Bununla birlikte, taksi yolu kurplar iin
durum biraz farkldr. Ayrm/aklk mesafelerinin
belirlenmesinde yeterli olarak grlen 4,5 m deerindeki
bir sabit sapma, kokpitin merkez hatt takip etmesi
sonucunda elde edilen doal ana tekerlek gzergahna
karlk gelmez. Byk ebatl yeni nesil uaklarda,
gzergah tolerans taksi yollarnn kk dn
yaraplar iin yeterli olmayabilir. Bu nedenle, kanat ucu
tarafndan dnn i ksmnda takip edilen rotann
belirlenmesi iin ayrntl bir deerlendirme gerekir. B747400 ve MD11 tip uaklarn kanat ularnn izledii (i) rota
srasyla Tablo 1-9 ve 1-10da belirtilmi ve ekil 1-6da
gsterilmitir. B777-300, MD11, B747-400, B747-200
ve A330-300/A340-300 gibi yeni nesil uaklara ynelik
maksimum kanat ucu gzergah tolerans ekil 1-7 ile 111 arasnda srasyla gsterilmitir. Dier yeni nesil
uaklara ynelik bir alma iin uak reticilerine
danlmas gerekebilir.
1.2.41 Tasarm teknik zellikleri, taksi yolu
kurplarnda kokpitin taksi yolu merkez hattn takip
ettii varsaymna dayaldr. Ancak, gnlk faaliyetlerde
pilotlar genellikle dz ilerleme veya geni dn
tekniini kullanr. Dk ayrma/aklk mesafeli
hareketler tasarlanrken bu alternatif uygulama
deerlendirmeye alnabilir. rnein bu durum, d taksi
yolundaki uan kokpitin merkez hatt zerinde olduu
teknii uygulad ve i taksi yolundaki uan geni
dn tekniini uygulad kavisli paralel taksi yollar
iin geerli olabilir. Terminal alanlarndaki taksi yolu
dn ek kaplama ls ve kanat ucu akl dier
nemli hususlardr.
1.2.42 Havaclk almas, normal faaliyet
srasnda sapmalarn grece dk olduu ngrsyle
ayrma/aklk
mesafesi
yeterliliinin
deerlendirilmesinin yan sra, kaplamal yzeylerin
dna klmas dahil olmak zere byk oranl istem
d sapmalardan kaynaklanabilecek arpmalara
ynelik bir olaslk deerlendirmesini de gerektirebilir.
1.2.43 Uygun bir gvenlik blgesi (aklk fark Z)
kullanlarak istem d sapmalara kar koruma
salanabilir, ancak bu durum mevcut risk seviyesi
bakmndan herhangi bir deiiklie neden olmaz.
Dolaysyla, belirtilen toleranslarn uygun olmayan
faaliyet etkenlerinin byk blmne kar yeterli
koruma salayaca varsaylabilir.
1-18
Tablo 1-9. B747-400 i kanat ucu plotlar (metre)

30 m Yarap
Kokpit
Kanat ucu
X
Y
X
Y
30.0
29.5
28.2
26.0
23.0
19.3
15.0
10.3
5.2
0.0
5.2
10.5
15.7
20.9
26.2
31.4
36.7
41.9
47.1
52.4
57.6
62.8
68.1
73.3
78.5
0.0
5.2
10.3
15.0
19.3
23.0
26.0
28.2
29.5
30.0
30.0
30.0
30.0
30.0
30.0
30.0
30.0
30.0
30.0
30.0
30.0
30.0
30.0
30.0
30.0
2.5
2.2
1.5
0.5
0.7
2.2
3.9
5.8
7.8
10.1
11.7
12.1
11.5
9.9
7.5
4.6
1.2
2.6
6.7
11.0
15.5
20.2
24.9
29.8
34.7
45.2
40.5
36.8
34.0
31.7
30.0
28.6
27.3
26.1
24.8
23.0
20.9
18.6
16.4
14.3
12.5
10.9
9.5
8.3
7.3
6.5
5.8
5.2
4.7
4.3
50 m yarap
Kokpit
X
50.0
49.2
47.0
43.3
38.3
32.1
25.0
17.1
8.7
0.0
8.7
17.5
26.2
34.9
43.6
54.2
61.1
69.8
78.5
Y
0.0
8.7
17.1
25.0
32.1
38.3
43.3
47.0
49.2
50.0
50.0
50.0
50.0
50.0
50.0
50.0
50.0
50.0
50.0
70 m yarap
Kanat ucu
X
Y
17.5
45.2
17.9
37.3
18.8
30.9
19.9
25.5
21.0
20.8
22.0
16.4
22.8
12.3
23.3
8.3
23.4
4.4
23.2
0.6
21.4
3.2
17.4
6.6
11.8
9.3
5.3
11.5
2.0
13.1
9.7
14.3
17.7
15.2
25.9
15.8
34.2
16.3
Kokpit
X
70.0
68.9
65.8
60.6
53.6
45.0
35.0
23.9
12.2
0.0
6.1
12.2
18.3
24.4
30.5
36.7
42.8
48.9
55.0
61.1
67.2
73.3
79.4
Y
0.0
12.2
23.9
35.0
45.0
53.6
60.6
65.8
68.9
70.0
70.0
70.0
70.0
70.0
70.0
70.0
70.0
70.0
70.0
70.0
70.0
70.0
70.0
Kanat ucu
X
Y
37.5
38.0
39.0
39.7
40.1
39.7
38.6
36.6
33.7
29.9
27.3
23.9
19.9
15.3
10.4
5.2
0.2
5.7
11.4
17.2
23.0
28.9
34.8
45.2
34.1
24.8
16.6
9.0
1.8
5.1
11.6
17.6
23.1
25.5
27.6
29.5
31.0
32.3
33.3
34.1
34.8
35.4
35.8
36.1
36.4
36.6
-90 derece dn
Sfr referans noktas (X = 0, Y = 0) dn merkezindedir
1.2.44 Daha dk toleranslar tasarlanrken, ilgili

havaalanndaki belirli faaliyet ortamna ynelik greli
arpma olasl almada belirlenmelidir. Bu ilem,
aadaki unsurlardan oluan bir toplam risk
deerlendirmesini gerektirir:
a) pist dna kma riski; ve
b) arpma riski; ve ayr kriterlerin
geerli olaca:
a):
yzey srtnmesi artlar
taksi hz
dz veya kavisli taksi yolu
her iki ynde taksileme;
b):
nesne tipi (sabit/hareketli)
nesnelerin ebat ve younluu
hareket alannn ilgili blm.
1.2.45 Uygulama bakmndan ifade edildiinde, taksi
yolu hzlarnn nispeten yksek olduu yetersiz yzey
srtnme zelliklerine sahip zeminlerde (kar/buz) ve
zellikle taksi yolu kurplarnda pist dna kma
riskinin artt kabul edilir. Uak pistten aprona doru
hareket ederken nesne younluundaki art (sabit ve
hareketli) ve daha kk toleranslar salanmas
nedeniyle arpma riski artar. Ancak, elverili bir
faaliyet alannda arpma olaslnn son derece uzak
veya arpmann imkansz olduu tespitinde
bulunulabileceinden, daha dk ayrma/aklk
mesafeleri kabul edilebilir. Bu durum, dz bir taksi
yolunda bulunan tek bir nesne, dk taksi hzlar ve iyi
dzeyde yzey srtnme zellikleri mevcut olduunda
geerli olabilir.
1-19
Blm 1. Taksi Yollar

Tablo 1-10. MD11 i kanat ucu plotlar (metre)
Kokpit
X
30.0
29.5
28.2
26.0
23.0
19.3
15.0
10.3
5.2
0.0
5.2
10.5
15.7
20.9
26.2
31.4
36.7
41.9
47.1
52.4
57.6
62.8
68.1
73.3
78.5
83.8
89.0
94.2
30 m yarap
Kanat ucu
Y
X
Y
0.0
5.2
10.3
15.0
19.3
23.0
26.0
28.2
29.5
30.0
30.0
30.0
30.0
30.0
30.0
30.0
30.0
30.0
30.0
30.0
30.0
30.0
30.0
30.0
30.0
30.0
30.0
30.0
4.0
4.1
4.5
4.9
5.4
6.0
6.6
7.3
8.1
9.1
9.7
9.4
8.3
6.5
4.0
1.1
2.3
6.0
10.0
14.2
18.7
23.2
27.9
32.7
37.5
42.4
47.4
52.4
43.0
38.1
34.0
30.6
27.8
25.5
23.6
22.0
20.6
19.4
18.0
16.2
14.2
12.1
10.2
8.3
6.7
5.2
3.9
2.7
1.8
0.9
0.2
0.5
1.0
1.5
1.8
2.2
50 m yarap
Kokpit
X
50.0
49.2
47.0
43.3
38.3
32.1
25.0
17.1
8.7
0.0
8.7
17.5
26.2
34.9
43.6
54.2
61.1
69.8
78.5
87.3
96.0
0.0
8.7
17.1
25.0
32.1
38.3
43.3
47.0
49.2
50.0
50.0
50.0
50.0
50.0
50.0
50.0
50.0
50.0
50.0
50.0
50.0
70 m yarap
Kanat ucu
X
Y
24.0
24.2
24.6
24.9
25.0
24.8
24.4
23.6
22.6
21.2
18.6
14.2
8.7
2.2
5.0
12.6
20.5
28.6
36.9
45.2
53.7
43.0
34.9
27.9
21.7
16.3
11.4
6.9
2.8
0.9
4.4
7.8
11.0
13.8
16.1
17.9
19.3
20.4
21.3
21.9
22.4
22.8
Kokpit
Kanat ucu
Y
70.0
68.9
65.8
60.6
53.6
45.0
35.0
23.9
12.2
0.0
6.1
12.2
18.3
24.4
30.5
36.7
42.8
48.9
55.0
61.1
67.2
73.3
79.4
85.5
91.6
97.7
0.0
12.2
23.9
35.0
45.0
53.6
60.6
65.8
68.9
70.0
70.0
70.0
70.0
70.0
70.0
70.0
70.0
70.0
70.0
70.0
70.0
70.0
70.0
70.0
70.0
70.0
44.0
44.2
44.5
44.4
43.6
42.1
39.8
36.6
32.5
27.7
24.8
21.1
17.0
12.4
7.5
2.4
3.0
8.5
14.1
19.8
25.6
31.4
37.3
43.3
49.3
55.3
43.0
31.6
21.6
12.6
4.2
3.5
10.6
17.1
23.0
28.1
30.4
32.4
34.2
35.8
37.2
38.3
39.3
40.1
40.8
41.4
41.8
42.2
42.5
42.8
43.0
43.2
-90 derece dn
Sfr referans noktas (X = 0, Y = 0) dn merkezindedir
zel ilevsel gerekliliklerle

ilgili hususlar
Pist/taksi yolu ayrma mesafeleri
1.2.46 Pist/taksi yolu ayrma mesafelerinde etkili
olan ana ilke, taksi yapmakta olan bir uan kanat
ucunun bitiikteki piste girmemesi gerektiidir.
Yanllkla pist dna kan bir uan paralel bir taksi
yolunda taksi yapmakta olan dier bir uakla arpma
ihtimaline kar korunmas ve ILS kritik ve hassas
alanlarn radyo seyrsefer yardmclaryla frekans
karmasna kar korunmas, deerlendirmeye alnmas
gereken dier nemli hususlardr. Ortaya kan arpma
riski ncelikli olarak
a) pist dna kma ihtimaline, ve
b) arpma risklerine maruz kalmaya tabidir

ve ilgili havaalannda mevcut olan belirli faaliyet
ortamna
ynelik
bir
alma
kapsamnda
deerlendirilmelidir.
1.2.47 Pist dna kma durumlarnn eitli
nedensel etkenlere bal olarak ve pist merkez hattndan
eitli alarla yanal sapma hallerinde ortaya ktna
dair bir istatistiksel bulgu vardr. Pist dna kma
durumlar byk lde aadakilere baldr:
a) evresel etkenler:
pist yzeyi zelliklerinin yetersizlii
iddetli yan rzgar/rzgar
hamleleri/ani rzgar deiimi;
1-20
R = Taksi yolu merkez hatt kurp yarap
ekil 1-6. kanat ucu hareket rotas

(Kokpit taksi yolu merkez hatt zerinde)
b) uak faaliyet etkenleri:

insan
teknik sorunlar/arzalar (istikamet
verme/lastik/fren/ters tepki sistemi sorunlar)
1.2.48 Uak faaliyeti ile ilgili etkenler genellikle
ngrlememekle birlikte, evresel etkenler toplam
risklerin en dk dzeye indirilebilmesi amacyla ilgili
otoritenin denetim ve takibine tabidir. Ayrca, pist
merkez hattndan yanal sapma miktar ve trafik
younluu, arpma risklerine maruz kalma durumunu
nemli lde etkiler.
1.2.49 Hassas yaklama pistleri iin, yanal sapmalar

hesaba katlarak eritlerin derecelendirilmesine ynelik
klavuz bilgiler Annex 14, Cilt I, lave A, 8.3 ve ekil
A-3te verilmitir. Yan ebatlarn mevcut ayrma
mesafesi ile ilikilendirilmesi, greli arpma risklerine
maruz kalma durumunun deerlendirilmesinde yardmc
olabilir. Bununla birlikte, Annex 14, Cilt Ide
belirtilenlerden daha dk ayrma mesafeleri
durumunda, pist yzeyi srtnme zelliklerinin etkili bir
ekilde kontrol edilip bildirilmesi ve rzgar artlarnn
gvenilir bir biimde bildirilmesi suretiyle pistten kma
risklerini en dk dzeye indirmek iin aba sarf
edilmesi tavsiye edilebilir. Bu dorultuda, uak
operatrleri bildirilen artlar lsnde hareket
snrlamalar uygulayarak pistten kma risklerinin
azaltlmasna katkda bulunabilir.
1-21
Blm 1. Taksi Yollar
Kurp as
ekil 1-7. B777-300 iin kurp yarap R ve kurp as cinsinden

maksimum kanat ucu gzergah
1-22
R: Kurp yarap (m)
Kurp as
ekil 1-8. MD11 iin kurp yarap R ve kurp as cinsinden maksimum

kanat ucu gzergah
1-23
Blm 1. Taksi Yollar
R: Kurp yarap (m)
Kurp as
ekil 1-9. B747-400 iin kurp yarap R ve kurp as cinsinden

1-24
R: Kurp yarap (m)
Kurp as
ekil 1-10. B747-200 iin kurp avis yarap R ve kurp as cinsinden

1-25
Blm 1. Taksi Yollar
R: Kurp yarap (m)
Kurp as
ekil 1-11. A330-300 / A340-300 iin kurp yarap R ve kurp as

cinsinden maksimum kanat ucu gzergah
1-26
Taksi yolu/taksi yolu ayrma mesafeleri

1.2.50 Paralel taksi yollarna ynelik ayrma
mesafelerinin amac, manevra halindeki uan taksi
yolu merkez hattndan beklenen sapma miktar hesaba
katlarak aadaki elere bal olarak gvenli bir kanat
ucu akl salamaktr:
a) gnlk faaliyetlerde elde edilen taksi doruluu;
ve
b) istem d sapma/pist dna kma durumlar.
Daha dk ayrma mesafelerinin mevcut bir havaalan
yerleiminin faaliyet ortamnda yeterli gvenlik
toleranslar salayp salayamayacana ynelik bir
alma, farkl seviyelerin sz konusu olmas nedeniyle
aadaki durumlarla ilikilendirilmesi gereken bir
arpma riski deerlendirmesini gerektirir:
a) dz paralel taksi yollar; ve
b) taksi yolu kurplar.
Her iki durumda da, paralel taksi yollarnda bulunan iki
uak arasndaki arpma riski, ncelikli olarak
uaklardan birinin taksi yolu merkez hattndan nemli
oranda bir istem d sapma gstermesi olasl ile
belirlenir.
ortaya kmas olaslna kar toplam risk drlmelidir.

Bu nedenle, toplam risk deerlendirmesi aadaki
unsurlardan olumaldr:
a) nemli bir sapmaya neden olabilecek teknik
sorun ortaya kma ihtimali: ve
b) trafik younluuna bal olarak arpma
risklerine maruz kalma durumu.
Bununla birlikte, yukardaki a) durumunda mekanik
sorun olasl orannn nemli seviyede olacanda dair
herhangi bir belirti yoktur.
Taksi yolu/nesne ayrma mesafeleri
1.2.54 1.2.50 ila 1.2.53 maddeleri arasnda
belirtildii gibi dk ayrma mesafeleri ile ilgili risk
deerlendirmeleri ve n artlar, mevcut bir
havaalanndaki taksi yolu merkez hatt ile nesneler
arasndaki gerek ayrma mesafelerinin yeterlilik
deerlendirmesinde de benzer ekilde geerli olacaktr.
arpma risklerine maruz kalma durumu sz konusu
olduunda, aadaki durumlara ynelik zel dikkat
gsterme gereklilii mevcuttur:
a) nesnelerin zellii (sabit veya hareketli);
b) nesnelerin lleri (tek veya birleik); ve
1.2.51 Aksine, dz paralel taksi yollarnda taksi

doruluu kritik bir dzeye kadar arpma riskini tek
bana etkileyen bir unsur olarak deerlendirilmez.
c) nesnelerin taksi yolunun dz ksmlarna veya

taksi yolu kurplarnda gre konumu.
1.2.52 Ancak, 1.2.32 ila 1.2.45 aras maddelerde

belirtilen eitli nedenlerden dolay, taksi yolu
kurplarnda taksi doruluu arpma riskleri
bakmndan nemli bir unsur haline gelir. Bu
dorultuda, iki byk uan kanat ucu yrngeleri
tespit edilmelidir.
1.2.55 Taksi yolu kurplarnn veya bitiiindeki

alanlarn yaknnda bulunan engellerin zel olarak
deerlendirilmesi gerektii vurgulanmaktadr. Bu sadece
kanat ucu aklklarnn deil, ayn zamanda uan bir
kesime noktasnda yn deitirmesi sonucunda jet
dalgas darbelerinin nesneye etki etme olaslnn
deerlendirilmesini de ierir.
1.2.53 Daha dk ayrma mesafeleri tasarlanrken,

belirli taksi yolu kurplarnda taksi doruluunu
etkileyen eitli etkenler (1.2.32 ila 1.2.45 aras) dikkatle
Bu
bakmdan,
aadaki
durumlarn en dk dzeye indirilmesi asndan tm
ortam artlarnda daima iyi seviyede yzey srtnmesi
zellikleri salanmas en nemli n art olarak grlr:
a) uygun burun tekerlei seyri ve tekerlek
frenlemesi etkinlikleri srasndaki yanal
sapmalar; ve
b) pist dna kma riskleri.
Dolaysyla, uan seyir kabiliyetini (rnein burun
tekerlei seyri) etkileyen beklenmedik teknik
sorunlardan kaynaklanan istem d nemli sapmalar
Apron taksi yolu/nesne ayrma mesafeleri

1.2.56 Apron genel olarak, deiken bir faaliyet
ortamnda sabit/hareketli ve kalc veya geici zellikli
olarak deien nesne biimlerinin sz konusu olduu bir
yksek etkinlik alan olarak grlr. Bu nedenle, bir
apron taksi yolunda taksi yapmakta olan bir uak,
formlde sapma ve aklk fark cinsinden hesaba katlan
toleranslar ayn kalmak artyla standart bir taksi
yolunda taksi yapan bir uaa gre karlatrlamayacak
seviyede yksek risklere maruz kalabilir. Bu durum,
srekli endie konusu olan, apronlardaki vakalara
ynelik bildirimlerin grece yksek dzeyde olmasyla
da gerek anlamda kantlanmaktadr. Ancak, vakalarn
belirtilen minimum ayrma mesafelerinin yetersizlii ile
ilgili
olduuna
dair
herhangi
bir
belirti
bulunmamaktadr.
1-27
Blm 1. Taksi Yollar

1.2.57 Bununla birlikte, dk ayrma mesafeleri
salanan bir havaalannda, apron faaliyetlerindeki tm
nemli unsurlarla ilgili bir takm zel artlar yerine
getirilmedike vakalarn ortaya kma ihtimalinin
artacann dnlmesi de normaldir.
1.2.58 arpma riskleri byk lde, taksi
yapmakta olan uaa ynelik aklk mesafelerine
girebilecek hareketli nesnelere baldr. Bu nedenle,
uan faaliyet alannn, hareketli nesneler tarafndan
kullanlmas ngrlen ilgili alandan ayrlmas temel bir
art olarak grlebilir. Bu art belirgin olarak aadaki
unsurlar ierir:
a) uaklar iin:
taksi klavuzlar (iaretlemeler ve
klandrmalar);
b) hareketli nesneler iin:
apron emniyet eritleri (bkz. Annex 14 , Cilt
I, Blm 5)
servis yolu snr izgileri
dzenin salanmasna ynelik prosedr ve
ynetmelikler.
1.2.59 Apronlardaki taksi rehberlii ile ilgili
olarak, nemli sapmalarn en dk seviyeye indirilmesi
iin pilota mevcut tm faaliyet artlarnda daima
grnr olan belirgin ve net bir klavuz salanmas en
nemli husustur. Bu klavuz, kanat ucunu dzenli olarak
takip edemeyen ve kk aklklar deerlendirmekte
zorlanan byk uak pilotlar iin arttr ve bu pilotlarn
tahsis edilen klavuzlar olabildiince yakndan takip
etmesi gerekir. Bu esnada, pilotlar normal taksi hznda
gvenli taksi ilemine dayal hareket etmelidir.
1.2.60 Burun tekerlei seyri veya frenleme
etkinliinin dk olduu durumlarda manevralarn
doru gerekletirilmesini salamak ve byk sapmalar
nlemek iin, zellikle iddetli yan rzgarlar
bulunduunda iyi dzeyde yzey srtnme zellikleri
salanmas nemlidir.
Uak park yeri taksi eridi/nesne

ayrma mesafeleri
1.2.61 Aprona ynelik nceki risk durumlar ve
ilevsel gereklilikler, uak park yeri taksi eridi merkez
hatlar ile nesneler arasndaki ayrma mesafeleri iin de
ayn oranda geerlidir.
1.2.62 lemsel adan bakldnda, formlde

dk bir dn sapmas tolerans ve gvenlik blgesi
cinsinden ifade edilen ayrma mesafeleri, arpma
risklerinin normalde en yksek dzeyde olduu ve uak
manevralarnn en yksek aba gerektirdii bir faaliyet
ortamna gre olduka dk olarak deerlendirilir. Bu
nedenle, bu blmde ilgili havaalann temsilen en
olumsuz faaliyet artlarna uygulanabilir olarak ele
alnan tm risk durumlarn inceleyen bir almaya
bal olarak, belirtilen deerlerin drlmesi son are
olarak
dnlmelidir.
almann
yrtlmesi
srasnda,
almada
varsaylan
uak
faaliyet
parametrelerinin gereki olup olmadnn tespit
edilmesi iin uak operatrne danlmas nem arz
eder.
Taksi yolu ebatlar,
yzey ve banketler
1.2.63 Bir havaclk almasnda ayrca mevcut
fiziksel yerleim planlarnn taksi yolu kaplamalarnn
dna kma durumlarna kar salad koruma
seviyesi de incelenmelidir. Bu inceleme ncelikli olarak
taksi yollarnn genilikleri ve beraberindeki tekerlek
kenar aras aklklar ile ilgilidir.
Taksi yolu genilikleri. E ve F kod harfleri iin
belirtilen 4,5 m deerindeki tekerlek-kenar aras aklk,
asgari deer olarak grlr. Bu nedenle, taksi yolu
genilikleri bu akl zellikle kesime noktalarndaki
kurplarda salamaldr. Taksi yollarnn genilii asgari
olarak, her iki taraftaki tekerlek-kenar aras aklk ve
ilgili kod harfine dair azami d ana tekerlek aklnn
toplamma eit olmaldr.
Motorlarn yabanc nesnelerden
kaynaklanan hasarlara kar korunmas
1.2.64 Yabanc maddelerin motor blmesine
emilmesi sonucu ortaya kan hasarn derecesi nemli
olmas itibariyle srekli bir endie konusudur. Byk
ebatl yeni nesil uaklar daha gl motorlara sahip
olduundan, sorunun arlamas muhtemeldir. Bu
nedenle, yanlamasna uzanan taksi yolu banketlerinin en
azndan d motora kadar korunmas gerekir. Benzer
ekilde, banket yzeyi tipinin motor itii kaynakl
anmaya kar yeterli koruma salayp salayamad
tespit edilmelidir.
1.2.65 Kar ve buz artlarna maruz kalan
havaalanlarnda, yabanc maddelerin verdii hasarn
neden olduu sorun zellikle tm hareket alannda
nemli dzeydedir. Kar/buz aklnn hangi mesafeye
kadar saland, sadece yabanc madde hasarna deil
pist dna kma durumlarna ynelik risk seviyesini de
belirler.
1-28
Bildirim
1.2.66 Tavsiye edilen aklk mesafelerinin bir
havaalanndaki hareket alannn belirli yerlerinde
salanmamas halinde, uak operatrleri ve pilotlarn
faaliyet deerlendirmesinde bulunmas iin bu durum
Havaalan emasnda ICAO (Annex 4, Blm 13te
belirtilmitir) uygun ekilde tanmlanmaldr.
Yeni nesil byk uaklarn mevcut

havaalanlar zerindeki
etkisi
1.2.67 Srekli
deimekte
olan
havaclk
sektrnn ihtiyalarn karlamak iin, eskilerin yerini
alan yeni nesil byk uaklar piyasaya srlmektedir.
Bu uaklarn hizmete sokulma srecinde kazanlan
deneyimler, havaalan planlayclarna bir havaalannn
balang tasarm planlamasnn son derece nemli
olduunu retmitir. Bununla birlikte, havaalan
planlayclarnn en yksek abay gstermesine ramen,
mevcut uaklar iin gelitirilmi bir tesis, yeni nesil
uaklar iin yeterli olmayabilir. Kapasite zerindeki
etkilerin en dk seviyeye indirilmesi iin,
havaalanlarnn bu gibi byk ebatl yeni nesil uaklarn
ihtiyalarn karlayacak ekilde geniletilmesi ve
gelitirilmesi gerekir.
1.2.68 Geerli olan teknik zelliklere uyum
salanmas bakmndan, havaalan planlayclar ve
mhendisler mevcut tesislerin iyiletirilmesi srasnda
tm yollar aratrmaldr. Genellikle, tm seeneklerin
gerektii gibi deerlendirilmesi sonrasnda, mevcut
tesislerin fiziksel kstlamalar uak operatrne faaliyet
snrlamalar getirmekten baka bir seim brakmaz.
Taksi yolu minimum ayrma mesafeleri

1.2.69 1.2.46da belirtildii gibi, pist/taksi yolu
ayrma mesafelerinde etkili olan ana ilke, taksi
yapmakta olan bir uan kanat ucunun bitiikteki piste
girmemesi gerektiidir. Bu ilke zellikle kanat
aklklar ok daha byk olan yeni nesil uaklarn bu
gibi uaklar iin tasarlanmam olan mevcut
havaalanlarnda faaliyet gstermesi planlandnda
geerlidir. Byk ebatl yeni nesil uaklarn byk kanat
aklklarnn, byk uan yanllkla pistten kmas
durumunda paralel bir taksi yolunda taksi yapmakta olan
dier bir uakla arpma riskini artrmamasn
salamaya ve ILS kritik ve hassas alanlarn korunmasna
dikkat edilmelidir. Taksi yolundaki bir uan kanat
akl bitiikteki pist eridine veya paralel bir pistin
gvenlik alanna girdiinde,
taksi yolunun bu gibi byk kanat aklna sahip

uaklar tarafndan kullanlmamas gibi uygun faaliyet
snrlamalar getirilmesi dnlmelidir. ou durumda,
havaalan kapasitesinin korunabilmesi iin, daha byk
uaklarn gvenlik alanlarna girmeyen kk uaklarn
ayn anda faaliyet gstermesi, gereken alma
neticesinde deerlendirmeye alnabilir. rnein, E kod
harfi teknik zelliklerine uygun pist ve taksi yolu ayrma
mesafelerine sahip mevcut havaalanlarnda, pist F kod
harfli bir uak tarafndan kullanlrken, mevcut paralel
taksi yolunda E kod harfli veya daha kk bir uan
faaliyet gstermesine msaade edilebilir.
1.2.70 Bununla birlikte, E kod harfli bir pist ve
paralel taksi yolu arasndaki minimum ayrma mesafesi,
paralel taksi yolu ile pisti birbirine balayan balant
taksi yolu iin, pistin dnda bekleme pozisyonunda
bulunan bir uan arkasndaki F kod harfli bir uan
gvenli bir ekilde taksi yapmasna olanak tanyabilecek
bir uzunluk salayamayabilir. Bu gibi ilemlere olanak
tanmak iin, paralel taksi yolu, verilen bir havaalan
kodundaki en kritik uak ebatlar gz nne alnarak,
Annex 14, Cilt I, Tablo 3-1 ve 3-2de yer alan artlara
uygun olarak konumlandrlmaldr. rnein, E kodlu
bir havaalannda bu ayrma mesafesi Tablo 1-1in E
stununda belirtilen pist merkez hattndan itibaren pist
bekleme pozisyonu mesafesi, en kritik uan toplam
uzunluu ve taksi yolu-nesne aras mesafenin toplamna
eittir.
1.2.71 lgili mevzu, byk bir yeni nesil uan
mmkn olan en dk riskle faaliyet gstermesi iin
mevcut havaalannda yeterli aklklar salama
ihtiyacdr. Annex 14, Cilt Ide belirtilen aklk
mesafelerinin
salanmamas
halinde,
alma
gvenliini salamak ve gvenliin salanmas adna
faaliyet
snrlamalar
uygulanmas
gerekip
gerekmediini belirlemek iin bir havaclk almas
gerekletirilmelidir (bkz. ekil 1-12).
1.2.72 Mevcut havaalan alt yapsna yen bir tesis
eklenmesi planlandnda, bu gibi kstlamalar en dk
dzeye indirmek iin, Annex 14, Cilt Ide yer alan
teknik zelliklerin gelitirilmesinde benimsenen temel
aklk mesafesi kavramn uygulamak makul
bulunabilir. Bu kavramn rnek bir uygulamas
aadaki gibi olabilir:
Havaalan referans kodu E olan bir havaalan,
mevcut E kodlu taksi yolunun yanna F kodlu
faaliyetler iin yeni bir balant taksi yolu ina
etmeyi planlyor. Elemanlar arasndaki ayrma
mesafesi hangi deerde olmaldr?
Her iki taksi yolu da F kodlu uak faaliyetlerinde
ayn anda kullanlacaksa (ilgili dier tm artlarn
tatmin edici bir ekilde karlanmas artyla),
Blm 1. Taksi Yollar
Kod E
Kod E
Kod F
Kod F
Kod E
Ayrma mesafeleri
Forml: S = WS + Z + 8
E Kodlu faaliyetler iin ayrma mesafesi
S E :65m + 10.5m+4.5m = 80m
F Kodlu faaliyetler iin ayrma mesafesi
S F : 80 m + 13.0 m +4.5 m = 97.5 m
ekil 1-12. Taksi yollar aras ayrma mesafeleri
1-29
1-30
bu durumda minimum ayrma mesafesi Annex 14,

Cilt I, Tablo 3-1, kolon 10da F kodu iin belirtilen
deer olmaldr.
1.3 HIZLI IKI TAKS YOLLARI (RETS)
Genel
ayet mevcut taksi yolu sadece E kodlu uaklar
tarafndan kullanlacaksa, F kodlu yeni taksi yolu
aadaki gibi konumlandrlmaldr:
Minimum ayrma mesafesi: ( WS E + WS F ) + C +
Z F : WS kanat akln, C uygulanan tekerlekkaplama kenar aras mesafeyi (bu durumda 4,5dir)
ve Z F F kod harfi iin (en kritik koddur) gvenlik
toleransn (13 m) ifade eder.
Bu durumda, mevcut taksi yolu F kodu teknik
zelliklerine uygun olmadndan, bu taksi yollarnn F
kodlu iki uak tarafndan ayn anda kullanlmas
gerektiinde
havaalan
kapasitesi
bir
miktar
drlebilir. Bu gibi bir felsefe dier tesisler asndan
uygulandnda, kullanlan tekerlek-taksi yolu kenar
aras aklk mesafesi ve kanat ucu akl deerlerinin
daha yksek kod harflerine ait deerler olmas artyla,
benzer bir yaklam benimsenebilir.
Apron l ve kapasitesi, park yeri

aklklar ve apronlarda taksi ilemleri
1.2.73 Gnmz havaalanlarnn ounda, mevcut
apronlar F Kodlu uaklar dnlerek tasarlanmamtr.
F kodlu uaklarn 80 m kanat akl ve daha byk
gvde
uzunluu
olasl,
mevcut
havaalan
kapasitesinin
bu
uaklardan
ka
tanesini
karlayabilecei
ve
bu
uaklarn
nerede
barndrlabilecei konusu zerinde dorudan etkilidir.
Annex 14, Cilt Ide belirtildii gibi, F Kodlu uaklar
iin mevcut park yerlerinde 7,5 mlik aklklar
salanmaldr. Bu gibi aklk deerlerini salayamayan
mevcut park yerlerinin gerektii gibi yenilenmesi
gerekecektir. Faaliyet gvenliini salamak iin yine bir
takm faaliyet snrlamalar gelitirilmelidir.
1.2.74 Park veya bekleme halindeki uaklarn
arkasnda da yeterli mesafeler salanmaldr. Bu
mesafeleri, taksi yapmakta olan uaklarn kanat
aklnn yan sra, park halindeki uaklarn gvde
uzunluu da etkiler. F Kodlu uaklarn 80 m kanat
akl snr belirleyici bir kriter olmakla birlikte, bu
uaklarn taksi yapmakta olan dier uaklar zerindeki
etkisi bu uaklarn gvde uzunluu ile de dorudan
ilikilidir. Bu nedenle, yaklak 80 m kanat aklna
sahip uaklar bu kanat aklklar nedeniyle faaliyet
snrlamalarna maruz kalabilirken, F kodlu uaklarn
yksek gvde uzunluklarnn taksi halindeki dier
uaklarla daha dk aklk mesafelerine neden
olabilecei durumlarda da faaliyet snrlamalar
uygulanmas gerekebilir.
1.3.1 Hzl k taksi yollar bir piste dar bir ayla

balanan ve ini yapan uaklarn dier taksi yollarnda
elde edilen hzlardan daha yksek hzlarla pistten k
yapmalarna olanak tanyarak pistin kullanm sresini
azaltmak iin tasarlanm taksi yollardr.
1.3.2 Hzl k taksi yollarnn tasarm ve
inasna, mevcut ve ngrlen trafiin analiz edilmesi
sonucunda karar verilir. Bu taksi yollarnn asl amac,
uan pisti kullanm orann en dk seviyeye
indirerek havaalan kapasitesini artrmaktr. En youn
saat iin ngrlen trafik younluu yaklak 25
faaliyetin (ini ve kalklar) altnda iken, dik al k
taksi yolu yeterli olabilir. Bu gibi bir dik al taksi
yolunun yapm maliyeti daha dktr ve pist boyunca
uygun ekilde konumlandrldnda etkili bir trafik ak
salar.
1.3.3 Hzl k taksi yollar iin dnya apndaki
tekli tasarm standardn tesis etmenin ok sayda
belirgin avantaj vardr. Pilotlar konfigrasyona aina
olur ve bu tesislere sahip herhangi bir havaalanna ini
yaptklarnda ayn sonular bekleyebilir. Bu dorultuda,
bir piste birleik ve kod numaras 1 veya 2 olan bir k
taksi yolu grubuna ve kod numaras 3 veya 4 olan dier
bir gruba ynelik tasarm parametreleri Annex 14, Cilt
Ide belirtilmitir. Hzl k taksi yollarnn
kullanlmas nedeniyle, taksi yolu kullanmn, k
taksi yolunun konum ve tasarmn ve pistin kullanm
sresini belirlemek iin ek alan testleri ve almalar
gerekletirilmektedir.
Bu
gibi
bir
unsurun
deerlendirilmesi, k taksi yolunun konum ve tasarm
kriterlerinin nispeten yksek hzlarda hareket eden
belirlenmi uak gruplarna gre gelitirilmesine yol
amtr.
1.3.4 Pilotlarn hzl k taksi yollarn
kullandklar hz deeri ile ilgili baz farkl grler
vardr. Baz almalar, bu taksi yollarnn normal
artlarda en fazla 46 km/s (25 kt) deerindeki hzlarla
kullanldn ve fren etkinliinin dk olduu ve iddetli
yan rzgarlar bulunan baz durumlarda daha da dk
hzlarla kullanldn gsterirken, baka havaalanlarnda
gerekletirilen lmler bu taksi yollarnn kuru yzey
artlarnda 92 km/s (49 kt) deerinin zerindeki hzlarla
kullanldn gstermitir. Gvenlik nedenleriyle, 3 veya
4 kod numaralarna ynelik olarak, hzl k taksi
yollarnn kurp yarapnn ve dz ksmlarnn
belirlenmesinde 93 km/s (50 kt) referans deer olarak
alnmtr. Hzl k taksi yollarndan en uygun
dzeyde faydalanlmas iin her durumda pilotun
ibirlii gerekir.
1-31
Blm 1. Taksi Yollar

Bu taksi yollarnn tasarmna ve kullanmlarndan elde
edilecek faydalara ynelik aklamalar bu taksi yllarnn
kullanmn artrabilir.
k taksi yollarnn yeri

ve says
Planlama kriterleri
1.3.5 Hzl k taksi yollarnn planlama
srecinde, mmkn olan durumlarda standart tasarm
yntemlerinin ve yaplandrmalarnn kullanlmasn
salamak iin aadaki temel planlama ilkeleri gz
nnde bulundurulmaldr:
a) zellikle iniler iin tasarlanm olan pistlerde,
hzl k taksi yolu sadece iniler arasndaki
minimum sreye uygun olarak daha dk sreli
pist kullanm gereken durumlarda salanmaldr;
b) Dnml olarak ini ve kalk ilemi
gerekletirilen pistler iin, ini yapan uakla
sonrasnda kalk yapan uak arasndaki sre
ayrm pist kapasitesini snrlayan en nemli
unsurdur;
ou faaliyet parametresi uak tipine bal olsa da, uak

tipinden olduka bamsz olan baz kriterler de vardr.
1.3.8 Bu nedenle, ini eii ile pistten k noktas
arasndaki tipik blm mesafesi gerekliliklerinin her bir
uan faaliyet uygulamalar ve ilgili zel parametrelerin
etkisi dorultusunda belirlenmesini salayan ve
Blm Yntemi olarak bilinen bir yntem
gelitirilmitir. Yntem, aada akland gibi
deneysel
varsaymlarla
desteklenen
zmsel
deerlendirmelere dayaldr.
1.3.9 k taksi yolu tasarm amacyla, uaklarn
pisti onaylanan maksimum ini ktlesi ve maksimum
deerin yaklak yzde 85i oranndaki ortalama brt
ini ktlesi ile gerekletirilen ini konfigrasyonundaki
perdvites hznn ortalama 1,3 kat bir hzla getii
varsaylr. Ayrca, uaklar deniz seviyesindeki eik
hzlarna gre aadaki gibi gruplandrlabilir:
A Grubu 169 km/s (91 kt) deerinin alt
B Grubu
169 km/s (91 kt) ve 222 km/s (120 kt)

aras
C Grubu
224 km/s (121 kt) ve 259 km/s (140 kt)

aras
c) Farkl tipte uaklar iin farkl konumlarda

bulunan hzl k taksi yollar gerektiinden,
beklenen uak tipi karm nemli bir kriter
olacaktr.
D Grubu 261 km/s (141 kt) - 306 km/s (165

kt) aras (retim aamasndaki
uan maksimum eik geme hz
282 km/h (152 kt) olmasna
ramen).
d) k yerleri, uaklarn eik hzna, frenleme

kabiliyetine ve pistten k hzna (V ex ) gre
belirlenir.
1.3.10 Baz uaklarn analizi, bu uaklarn

aadaki gibi gruplandrlabileceini gsterir:
1.3.6 k taksi yollarnn uaklarn faaliyet

zelliklerine gre konumu, uan eii getikten
sonraki yavalama oranna gre belirlenir. Eikten
sonraki mesafenin belirlenmesinde aadaki temel
unsurlar hesaba katlr:
a) eik hz; ve
b) ilk k hz veya merkez (k) kurpun teet
noktasndaki k hz (A noktas, ekil 1-13 ve
1-14).
Hzl k taksi yollarnn
tasarm, konum ve says
1.3.7 Belirli bir uak grubuna en uygun olacak hzl
k taksi yolu konumunun ve saysnn belirlenmesi,
ok sayda kriterin sz konusu olmas nedeniyle
nispeten karmak bir ilemdir. ni manevras ve
sonrasndaki frenlemeli yavalama ilemi bakmndan
A Grubu
DC3
DHC6
DHC7
B Grubu
Avro RJ 100
DC6
DC7
Fokker F27
Fokker F28
HS146
HS748
IL76
1-32
C Grubu
MD-11
IL62
IL86
IL96
L1011-500
TU154
A300, A310, A320, A330

B707-320
B727
B737
B747-SP
B757
B767
DC8 (61 ve 63 hari tm modeller)
DC9
MD80
MD90
DC10-10
L1011-200
1.3.11 k taksi yollarnn says, en youn

dnemde faaliyet gsterecek olan uaklarn tipine ve
saysna baldr. rnein, ar byk havaalanlarn
kullanan uaklarn ou muhtemelen C veya D
grubundan olacaktr. Bu durumda, sadece iki k
gerekebilir. Dier taraftan, drt gruptaki uaklarn
dengeli bir karmna sahip bir havaalannda drt k
gerekebilir.
D Grubu
1.3.12 Blm Yntemi kullanlarak, ini eii

ile pist merkez hattndan pist dna dn noktas
arasnda gereken mesafe ekil 1-15'te gsterilen
ynteme gre belirlenebilir.
A340
B747
B777
DC8 (61 ve 63)
DC10-30/40
Toplam mesafeyi ifade eden S, ayr olarak hesaplanan

ayr blmn toplamdr.
Merkez kurp
yarap - 275
Konik u
Bu noktada 10.5 m
ek kaplama kurp
yarap - 253 m
Pist 23
ekil 1-13. Hzl k taksi yollar tasarm (kod numaras 1 veya 2)
-Bu noktada12 m
Blm 1. Taksi Yollar
ekil 1-14. Hzl k taksi yollar tasarm (kod numaras 3 veya 4)
Eik
Konma noktas
Palye
Hz
Vth
Profili: 1.3* V s t all
Pistten k
Gei
Frenleme
V td
= Vth - 5 kt
Vba
= Vth - 15 kt
V ex
bkz Tablo 1-12
ekil 1-15. Blm Yntemi
1-33
1-34
1. Blm: ni eii ile ana tekerlein piste temas

arasnda gereken mesafe (S 1 ).
2. Blm: Ana tekerlein yere iniinden dengeli
frenleme konfigrasyonuna gei iin
gereken mesafe (S 2 ).
S2 = 10 Vav
[Vav (m/s)] , veya
S 2 = 5 (V th -10) [V th (kts)]
S 3 Fren mesafesi, varsaylan hzlanma oran a zerinden
aadaki eitlie gre hesaplanr:
veya
3. Blm: Normal frenleme halindeki yavalama

durumundan nominal pist dna kma
hzna gei iin gereken mesafe (S 3 ).
Hz profili:
V th Maksimum ini ktlesinin yzde 85ine karlk
gelen varsaylan ini ktlesi ile gerekletirilen
initeki perdvites hznn 1,3 katda gre
belirlenen eik hz. Ykseli ve havaalan
referans scakl iin hz dzeltilir.
V td V th 5 kts olarak kabul edilir (korunumlu). Hz d
ou uak tipi iin temsili olarak dnlmtr.
V ba
Varsaylan fren uygulama hz.
Nominal pistten k hz:

Kod numaras 3 veya 4: 30
kts Kod numaras 1 veya 2:
15 kts
Dier k taksi yolu tiplerine ynelik pistten k

hzlar iin Tablo 1-11 ve ekil 1-16'ya baknz.
Mesafeler [m cinsinden]:
S2
terminal/apron alannn konumu
taksi yolu sistemindeki trafik aknn trafik

denetim prosedrleri dorultusunda en uygun
duruma getirilmesi
gereksiz yandan geili taksi sapaklarndan vb.
yollardan kanlmas
(ekil 1-13 ve 1-14e gre standart k taksi yollar

iin)
S1
1.3.13 En uygun hzl k taksi yolu konumuna

(konumlarna) ynelik nihai seim, toplam planlama
gerekliliklerinde aadaki gibi dier etkenler hesaba
katlarak deerlendirmeye alnmaldr:
dier pistlerin ve pist klarnn konumu
V th 15 kts (tekerlek frenleri ve/veya ters tepki

uygulamas).
V ex
a = 1.5 m/s2 deerinde bir yavalama oran, slak

yzeyli pistler iin gereki bir hareket deeri
olarak grlr.
Ortalama konma noktasna kadar olan

mesafeden deneysel olarak elde edilir ve ini
eimi ve kuyruk rzgar bileeni iin dzeltilir.
Uak grubu C ve D: Eim
dzeltmesi: Kuyruk rzgar
dzeltmesi:
S 1 = 450 m
+ 50 m / - % 025
+ 50 m / + 5 kts
Uak grubu A ve B: Eim

dzeltmesi: Kuyruk rzgar
dzeltmesi:
S 1 = 250 m
+ 30 m / - % 0,25
+ 30 m / + 5 kts
Gei mesafesi, aada belirtilen yer hznda t

= 10 saniyelik bir varsaylan gei sresi
(deneysel) iin hesaplanmtr:
Ayrca, yerel artlar ve gerekliliklere bal olarak ana

hzl k (klar) sonrasnda ek k taksi yollar
salanmas gerekebilir (zellikle uzun pistlerde). Bu ek
taksi yollar, hzl k taksi yollar olabilecei gibi
normal taksi yollar da olabilir. Pistin ucundan itibaren
yaklak 450 ile 600 m arasnda aralklar braklmas
tavsiye edilir.
1.3.14 Baz havaalanlarnda 1 veya 2 kod numaral
youn uak faaliyetleri vardr. Mmkn olan
durumlarda, bu uaklarn bir hzl k taksi yoluna
sahip zle bir pistte arlanmas daha uygun olabilir. Bu
uaklarn ticari hava ulatrma ilemlerinde kullanlan
ayn pistleri kulland havaalanlarnda, kk uaklarn
yer hareketlerinin hzlandrlmas iin bir hzl k taksi
yolu salanmas tavsiye edilebilir. Her iki durumda da
bu taksi yolunun eie 450 ila 600 m mesafede
konumlandrlmas tavsiye edilir.
1.3.15 Hava Alanlar, Hava Yollar ve Yer
Yardmclar Blm Toplants (1981) erevesinde
belirlenen Tavsiye 3/5 neticesinde, ICAO 1982 ylnda
hzl k taksi yollarnn gerek kullanm verilerini bir
araya getirmitir. 72 havaalanndan ve pist ynndeki
229 rnek faaliyetten elde edilen veriler,
1-35
Blm 1. Taksi Yollar

Tablo 1-11. Hzl k taksi yolu
yarapna gre uak hzlar
Yarap R [m]:
V des [kts]:
V op [kts]:
40
14
13
60
120
160
240
375
550
17
24
28
34
43
52
16
22
24
27
30
33
0,133 glik bir yanal hzlanma oranna uygun bir V des

k hzna gre, hareket halindeki V op pistten k hz,
en uygun k konumunun tespit edilmesine ynelik
kriter olarak kullanlmak zere deneysel olarak belirlenir.
60
Pistten k hz (knot)
50
40
30
20
V des
V op
10
0
0
100
200
300
400
500
600
Yarap (m)
ekil 1-16. Hzl k taksi yolu yarapna gre uak hzlar
k taksi yolu tipi, eik ile klar arasndaki

mesafeler, k as ve her bir pist ynnde taksi yolu
kullanm hakknda bilgiler salamtr. Analiz srasnda,
incelenen verilerin rnek llerinin her bir pist yn
iin eit olduu varsaylmtr. Dier bir varsaym ise,
uaklarn 45 dereceden daha geni bir ayla
konumlanm bir k taksi yolundan k yaptklar
durumlarda, o konumda bir hzl k taksi yolu varsa
(pist sonu hari) uaklarn hzl k taksi yolundan
gemi olabilecei varsaymdr. Eiklerden sonraki

mesafelere gre toplam hzl k kullanm Tablo 112de incelenmitir. Bu durum, eiklere 2200 m
mesafede bir hzl k taksi yolu bulunduunda, A
grubundaki uaklarn yzde 95inin bu k taksi
yolunu kullanm olabilecei anlamna gelir. Benzer
ekilde, eiklere 2300 m, 2670 m ve 2950 mesafede
bulunan hzl k taksi yollar da srasyla B, C ve D
1-36
Tablo 1-12. Eikten sonraki mesafeye (metre) gre toplam hzl k kullanm
Uak grubu
50%
60%
70%
80%
90%
95%
100%
1 170
1 320
1 440
1 600
1 950
2 200
2 900
B
C
D
1 370
1 740
2 040
1 480
1 850
2 190
1 590
1 970
2 290
1 770
2 150
2 480
2 070
2 340
2 750
2 300
2 670
2 950
3 000
3 100
4 000
gruplarndaki uaklarn % 95i tarafndan kullanlm olmas

muhtemeldir.
Tabloda,
Sekreterlik
tarafndan
gerekletirilen ve AGA/81 Toplantsna sunulan
almada nerilen, 300 m irtifa iin yzde 3 ve
15Cnin zerinde her 5,6C iin yzde 1 olarak ifade
edilen dzeltme faktrleri kullanlarak dzeltilmi olan
mesafe deerleri gsterilmektedir.
Havaalanlarnda
gerek hzl k taksi yolu kullanma ynelik mevcut
verilerin toplanmasna devam edilmektedir.
kurbu sonrasnda, k yapmakta olan uan kesien

taksi yollarnn uzanda bir noktada durabilmesini
salayabilecek dz bir mesafe bulunmal ve kesime
asnn 30 olduu durumlarda bu mesafe en az
aadaki uzunluklarda olmaldr:
Geometrik tasarm
Yukardaki mesafe deerleri pistten k kurbuna 0,76

m/sn2, dz blmde ise 1,52 m/sn2 deerinde yavalama
oranlarna gre belirlenmitir.
1.3.16 ekil 1-13 ve 1-14te, hzl k taksi yollar

iin Annex 14, Cilt I'de yer alan teknik zellikler
dorultusunda baz tipik tasarmlar gsterilmektedir. 3
veya 4 kod numaral pistler iin, pilotun kurp
balangcn alglamasn kolaylatrmak iin taksi yolu
merkez hatt iaretlemeleri merkez (k) kurbun teet
noktasnn en az 60 m uzanda balar ve merkez hatt
sapmas 0,9 mdir. 1 veya 2 kod numaral pistler iin,
taksi yolu merkez hatt iaretleri merkez (k) kurbun
teet noktasnn en az 30 m uzandan balar.
1.3.17 Bir hzl k taksi yolu, pistten k
kurbunun yarap en az aadaki deerleri salayacak
ekilde tasarlanmaldr:
3 veya 4 kod numaralar iin 550 m ve
1 veya 2 kod numaralar iin 275 m;
bu mesafe deerleri, slak yzey artlarnda aadaki
k hzlarn salamak iindir:
3 veya 4 kod numaralar iin 93 km/s (50 kt) ve
1 veya 2 kod numaralar iin 65 km/s (35 kt).
1.3.18 Giriin alglanmasn ve taksi yoluna dn
kolaylatrmak iin, bir hzl k taksi yolu kurbunun i
ksmndaki ek kaplamann yarap, geniletilmi bir
taksi yolu boaz salayabilecek kapasitede olmaldr.
1.3.19 Bir hzl k taksi yolunda, pistten k
Kod numaras
1 veya 2
35 m
Kod numaras
3 veya 4
75 m
1.3.20 Bir hzl k taksi yolunun pistle kesime

as 25 - 45 arasnda ve tercihen 30 olmaldr.
1.4 KPRLER ZERNDEK TAKS YOLLARI
Genel
1.4.1 Havaalannn yerleim dzeni, ebatlar ve

pist/taksi yolu sistemi uzantlar, taksi yollarnn yzey
ulam yaplarnn (ara yollar, demir yollar, kanallar)
veya ak sularn (nehirler, krfezler) zerinden
geirilmesini gerektirebilir. Taksi yolu kprleri, taksi
yapmakta olan uak iin herhangi bir sknt
oluturmayacak ve kprdeki bir uakla ilgili acil
durumlara mdahale eden acil mdahale aralarnn
kolayca girmesini salayacak ekilde tasarlanmaldr.
Dayankllk, ebatlar, dereceler ve aklklar, hem gece
ve gndz arlarnda hem de youn yamur, kar ve
buzlanma dnemleri, dk gr mesafesi ve iddetli
frtna durumlarnda uak faaliyetlerinin rahat bir ekilde
gerekletirilmesini
salamaldr.
Kprler
tasarlanrken, taksi yolunun bakm, temizlik ve kar
giderme gereksinimleri ve olas acil durumlarda
yolcularn uaktan boaltlma gereksinimi hesaba
katlmaldr.
1-37
Blm 1. Taksi Yollar

Yerleim
1.4.2 letimsel ve ekonomik nedenlerle, gereken
kpr yaplarnn ve bu noktada karlalan sorunlarn
says aadaki talimatlar uygulanarak azaltlabilir:
a) mmkn olan durumlarda, yzey ulam yaplar
en az sayda pist veya taksi yolu etkilenecek
ekilde ynlendirilmelidir;
b) yzey yaplarnn younluu, tercihe gre
tamam tek bir yap ile kprlendirilebilecek
ekilde olmaldr;
c) kprye ulaan uaklarn hizalama ilemini
kolaylatrmak iin kprnn her iki ucunda
birer dz ksm salanmak artyla, bir kpr
taksi yolunun dz ksmna konumlandrlmaldr;
d) kprde hzl k taksi yollar bulunmamaldr;
ve
e) kprlerin, aletli ini sistemini, yaklama
klandrmasn veya pist/taksi yolu klandrma
sistemlerini olumsuz etkileyebilecek yerlere
konumlandrlmasndan kanlmaldr.
Ebatlar
1.4.3 Kpr yapsnn tasarm, kprnn amacna
ve hizmet verecei ulam ekli ile ilgili teknik
zelliklere baldr. Taksi yollarnn vb. elemanlarn
genilik ve derecelendirilmeleri ile ilgili havaclk
gereklilikleri karlanmaldr.
1.4.4 Taksi yolunu kullanmas ngrlen uaklar
iin tehlikeli olmayaca kantlanm bir yanal snrlama
yntemi salanmadka, taksi yolu merkez hattna dik
olarak llen kpr genilii ilgili taksi yolu iin
salanan eridin dereceli ksmnn geniliinden az
olmamaldr. Bu nedenle, taksi yolu erit merkezinde
olarak minimum genilik gereklilikleri aadaki gibi
olmaldr:
22 m
25 m
38 m
44 m
60 m
- A kod harfi iin

- B veya C kod harfi iin
- D kod harfi iin
- E kod harfi iin
- F kod harfi iin
Kprye kavisli bir taksi yolu yerletirilmesi gereken

istisnai durumlarda, ana tekerlein ne kaymas
nedeniyle oluan asimetrik hareketin dengelenebilmesi

iin ekstra genilik salanmaldr.
1.4.5 Havaalann kullanan uan tipi aka
belirtilmemi veya havaalan dier fiziksel zellikler
nedeniyle snrlanmsa, tasarlanacak kprnn genilii
balang aamasndan itibaren daha yksek bir kod
harfine gre belirlenmelidir. Bu ilem, daha byk bir
uak ilgili havaalannda faaliyet gstermeye ve taksi
yolu kprsn kullanmaya baladnda havaalan
operatrnn yksek maliyetli dzeltici nlemler
almasn nler.
1.4.6 Taksi yolunun kpr zerindeki genilii, en
az kpr kpr dndaki genilii kadar olmaldr.
Normal artlarda kprdeki eridin yapsnda, taksi yolu
sisteminin dier ksmlarnn aksine, kaplamal bir yzey
bulunmal ve erit tam dayankl bir banket ilevi
grmelidir. Ayrca, kprdeki kaplamal erit bakm
ilemini ve gereken durumlarda kar temizleme
almasn kolaylatrr. Kaplama yzeyli erit ayrca
kurtarma ve itfaiye aralarnn ve dier acil durum
mdahale aralarnn kprye girmesini de salar.
1.4.7 Uaklarn kprye yaklama ve kprden
ayrlma ilemlerini taksi yollarnn dz ksmlarnda
gerekletirmeleri halinde, kara hareketlerinin verimlilii
artar. Bu ksmlar, taksi yolu kprsn gemeden nce
uaklarn ana tekerlekler taksi yolu merkez hattn
ortalayacak ekilde kendilerini hizalamasn salar. Dz
ksmn uzunluu en kritik uan dingil mesafesinin
(burun ini takm ile ana tekerlein geometrik merkezi
arasndaki mesafe) en az iki kat olmal ve aadaki
deerlerin altnda olmamaldr
15 m
20 m
50 m
70 m
A kod harfi iin

B kod harfi iin
C, D ve E kod harfi iin
F kod harfi iin
Gelecekte 35 m dingil mesafesine sahip uaklar faaliyet

gsterebilecei ve bu durumda en az 70 mlik bir dz
mesafe gerekecei unutulmamaldr.
Eimler
1.4.8 Tahliye amalar iin, taksi yolu kprleri
genellikle normal taksi yollarnn enine eimleri ile
tasarlanr. Baka herhangi bir nedenle yzde 1,5
deerinin altnda bir eim seilmesi gerektiinde, taksi
yolu kprsnde yeterli tahliye kapasitesinin
salanmasna dikkat edilmelidir.
1.4.9 En uygun olan, kprnn bitiikteki
havaalan arazisi ile ayn hizada bulunmasdr. Baka
teknik nedenlerden dolay kprnn
1-38
st ksmnn etraftaki havaalan arazisinden yukarda

olmas gerektiinde, bitiikteki taksi yolu blmleri
Tablo 1-1de belirtilen boylamasna eim deerlerini
amayacak eim deerleriyle tasarlanmaldr.
Tama mukavemeti
1.4.10 Taksi yolu kprleri, havaalann kullanmas
beklenen en zorlayc uaklar tarafndan uygulanacak
statik ve dinamik ykleri kaldrabilecek ekilde
tasarlanmaldr.
En
zorlayc
uak
tipinin
belirlenmesinde gelecekteki kitle uak geliim trendleri
deerlendirmeye alnmaldr. leriki trendler retici
birlikleri tarafndan dzenli olarak bildirilmektedir.
Gelecekteki gerekliliklerin hesaba katlmas, teknolojik
gelimelere ve/veya artan ulam talebine bal olarak
kprlerin yeniden tasarmndaki yksek maliyetlerin
nne geilmesine yardmc olabilir.
1.4.11 Taksi yolunun hizmet vermesi amalanan
uak trafiine kprnn dayankllk gsterebilmesi iin,
kpr mukavemeti normal artlarda taksi yolu eridinin
eimli ksmnn tm genilii zerinde yeterli olmaldr.
Minimum genilik gereklilikleri 1.4.4 maddesinde
belirtilmitir. Ayn kprnn sadece ara trafiine
hizmet vermesi iin eklenen blmleri, uak trafiine
ynelik blmlerden daha dk mukavemete sahip
olabilir.
Yanal snrlama
1.4.12 Salanan tam yk tama geniliinin taksi
yolu eridinin eimli blgesi iin salanan deerlerden
dk olduu durumlarda, taksi yolunu kullanaca
ngrlen uaklar iin tehlikeli olmayaca kantlanm
bir yanal snrlama yntemi salanmaldr. Yanal
snrlama sistemi, uan kprden dmesini ve tama
mukavemeti dk olan alanlara girmesini nlemek iin
eridin tam yk tama blmnn kenarlarnda
salanmaldr. Yanal snrlama donanmlar genellikle
taksi yolu kprsnn tam yk tama geniliini
azaltan ekipmanlar olarak deil, bir ek gvenlik nlemi
olarak grlmelidir.
1.4.13 lkelerden alnan bilgiler, normal artlarda
yanal snrlama donanmlarnn bir taksi yolunda tam
yk tama alan geniliinden bamsz olarak
bulunduunu gstermektedir. Yanal snrlama donanm
genellikle bariyer ilevi gren bir beton bordrden
oluur. Ska kullanlan beton bordrlerin iki rnei
ekil 1-17de gsterilmitir. Yanal snrlama
donanmlarnn konumlar iin tavsiye edilen mesafeler
lkeden lkeye deimekle birlikte, bildirilen mesafe
taksi yolu merkez hattnn 9 ila 27 m uzadr. Bununla
birlikte, yanal snrlamalarn yeri deerlendirilirken
madde 1.4.6da belirtilen etkenler hesaba katlmaldr.
Eimli alann genilii taksi yolu eridinin
geniliinden byk lde fazla olduu durumlarda en

alak bordr tipi kullanldnda, beton bordr genellikle
20 ila 60 cm yksekliktedir. Taksi yolu kprleri farkl
sreler boyunca kullanlmaya devam edilmi, hatta
bazlar 20 yldan uzun sreyle kullanlmtr ve
herhangi bir uan taksi yolu kprlerinin dna
ktna dair bir vaka bildirimi bulunmamaktadr.
1.4.14 Gerekli grlrse ikinci bir yanal snrlama
donanm da salanabilir. Bu donanm, bir beton
bordrden veya uan taksi yolundan kmasn
nlemek iin deil, daha ziyade bakm personeli ve
kpry kullanan aralar iin tasarlanm bir gvenlik
korkuluundan ibaret olabilir.
Motor itii korumas
1.4.15 Taksi yolunun baka bir ulam yaps
zerinden getii durumlarda, uak motoru itiine kar
uygun tipte bir koruma salanmaldr. Bu koruma, ilk jet
itiini 56 km/s deerindeki kritik olmayan hz
deerlerine indirebilecek, delikli malzemeden (ubuklar
veya zgara tipi elemanlar) oluan bir hafif kapak yaps
kullanlarak gerekletirilebilir. Ak yaplar kapal
kapaklarn aksine herhangi bir boaltma veya ykleme
kapasitesi sorununa neden olmaz.
1.4.16 Kprnn ve korunumlu blgenin toplam
genilii en az taksi yolunu kullanan uaklarn iti biimi
dzeyinde olmaldr. Bu genilik, ilgili uaklarn retici
literatrne baklarak belirlenebilir.
1.5 EK KAPLAMALAR
Genel
1.5.1 Taksi yolunu kullanaca ngrlen uan
kokpitinin taksi yolu merkez hatt iaretlemelerinin
zerinde olduu durumda, uan d ana tekerlekleri ile
taksi yolunun kenar arasndaki minimum aklk
mesafesi deerleri Annex 14, Cilt Ide belirtilmitir. Bu
aklk mesafeleri Tablo 1-1de gsterilmitir. Uan
bir dn gerekletirmesi srasnda bu gerekliliklerin
karlanmas iin, taksi yolu kurplar, kavaklar ve
kesime yollarnda ek kaplamalar salanmaldr. Taksi
yolu kurplar durumunda, tavsiye edilen aklk mesafesi
gerekliliinin karlanmas iin salanan taksi yolu
alannn taksi yolunun bir paras olduuna ve bu
nedenle ek kaplama yerine "ekstra taksi yolu
geniletmesi"
ifadesinin
kullanldna
dikkat
edilmelidir. Ancak, bir taksi yolunun bir pist, apron veya
dier bir taksi yolu ile birletii kavak veya kesime
noktas durumunda, ek kaplama uygun ifade olarak
Blm 1. Taksi Yollar
Takviyeli
beton
Taksi yolu
Taksi yolu merkez hattna minimum mesafe: E kod harfi iin 22 m; F kod harfi iin 30 m
Beton
ekil 1-17. Beton bordr rnekleri
1-39
1-40
grlebilir. Her iki durumda da (ekstra taksi yolu

geniletmesi ve ek kaplama), salanacak ekstra
kaplamal yzeyin mukavemeti taksi yolu mukavemeti
ile ayn olmaldr. Aadaki blmlerde ek kaplama
tasarm hakknda temel bilgiler yer almaktadr.
Taksi yolu kesime noktalarnda

uak manevra yntemleri
1.5.2 Taksi yolu tasarm ve ilgili grsel
yardmclarla ilgili Annex 14, Cilt Ide yer alan teknik
zellikler, uak kokpitinin taksi yolu merkez hatt
zerinde kald duruma gre belirtilmitir. Uaklarn
taksi yolu kesime noktalarndaki dier bir manevra
yntemi klavuz izginin kaydrlmasna dayaldr. Tablo
1-1de belirtilen gerekli aklk mesafeleri aadaki
farkl yoldan biri izlenerek salanabilir:
a) uak klavuz izgileri olarak taksi yolu merkez
hatt kullanlarak ve bir ek kaplama salanarak;
b) klavuz izgiler darya doru kaydrlarak;
c) kaydrlm klavuz ve ek kaplama birlikte
kullanlarak
1.5.3 b ve c yntemleri daha ekonomik zmler
gibi grnebilir, ancak avantajlar grnd kadar fazla
deildir. Maksimum avantaj elde edebilmek iin, her bir
uak tipi iin ve her iki ynde kullanlmak zere ayr bir
klavuz salanm olmaldr. Bu ekilde bir uygulama ile
klavuz izgilerin artrlmas, zellikle taksi yolunun
gece artlarnda veya yetersiz gr mesafesi
durumlarnda kullanlmas dnldnde uygun
deildir, dolaysyla bu durumda tm uaklar tarafndan
kullanlabilecek bir kaydrlm klavuz izgisi
salanmas gerekebilir.
1.6 TAKS YOLU BANKETLER VE ERTLER
Genel
1.6.1 Banket, tam dayankl kaplamal bir yzeyin
kenarna bitiik olan ve dolaysyla tam dayankl
kaplama ile bitiiindeki yzey arasnda bir gei
salamak iin hazrlanm bir alandr. Bir taksi yolu
banketi kullanmann temel amac: Bir taksi yolunun
kenarndan knt yapan jet motorlarnn talar veya
motora zarar verebilecek dier nesneleri emmesini
engellemek; taksi yolunun bitiiindeki blgenin
anmasn nlemek; ve uak tekerleklerinin rasgele
geii iin bir yzey salamak. Banketler, havaalanndaki

en ar acil mdahale aracnn tekerlek ykne
dayankllk gsterebilmelidir. Taksi yolu eridi, taksi
yolu ile birlikte, taksi yolunda hareket etmekte olan bir
ua korumak ve taksi yolundan yanllkla kan
uaklarn hasar riskini azaltmak iin dnlm bir
alandr.
1.6.2 Taksi yolu banketleri ve eritleri iin
salanmas gereken genilik deerleri Tablo 1-1de
belirtilmitir. Taksi yolunun her iki tarafnda, E kod
harfi iin 10,5 m genilikte ve F kod harfi iin 17,5 m
genilikte banketlerin uygun grldne dikkat
edilmelidir. Taksi yolu banketine ynelik bu genilik
gereklilikleri, mevcut artlarda bu kategorilerde faaliyet
gsteren en zorlu uaklara gre belirlenmitir. Mevcut
havaalanlarnda Airbus A380 gibi byk ebatl yeni nesil
uaklarn faaliyet gstermesi halinde, uan ayrl
srasnda taksi yolu banketlerinde yabanc nesne kaynakl
hasar ihtimali ve egzoz itii etkisi Boeing 747-400
faaliyetlerine gre daha yksek olacandan, daha geni bir
alann korunmas arzu edilir. E kod harfli bir taksi yolu
bakmndan, ilgili taksi yolunu normalde kullanan en
zorlu uan d motorlar arasndaki mesafenin B747400n d motor mesafesinin zerinde olmayaca
varsaylarak, her iki tarafta 10,5 m geniliinde birer
banket kullanlmas uygun grlebilir.
1.6.3 Taksi yoluna bitiik banketin yzeyi taksi
yolu yzeyi ile ayn hizada, varsa eridin yzeyi ise taksi
yolunun kenar veya banket ile ayn hizada olmas
gerekir. C D, E ve F kod harfleri iin, taksi yolu
eridinin eimli blmnn ykselme eimi yzde 2,5,
ini eimi ise yzde 5 deerinin zerinde olmamaldr.
lgili eim deerleri A veya B kod harfleri iin yzde 3
ve yzde 5tir. Ykselme eimi bitiikteki taksi yolu
yzeyinin enine eimine gre, ini eimi ise
boylamasna eimine gre llr. Ayrca taksi yolu
eridinin eimli blmnde herhangi bir delik veya oluk
bulunmamaldr. Taksi yolu eridi, taksi yapmakta olan
uaklar tehlikeye atabilecek nesnelerden arnm bir
alan salamaldr. Taksi yolundan yanllkla kabilecek
uaklarn zarar grmemesi iin, taksi yolu eritlerindeki
tahliyelerin konumu ve tasarmna dikkat edilmelidir.
Uygun ekilde tasarlanm tahliye kapaklarna ihtiya
duyulabilir.
1.6.4 Taksi yolunun her iki tarafnda Tablo 1-1de
gsterilen mesafeler ierisinde herhangi bir nesne
bulunmasna msaade edilmemelidir. Bununla birlikte,
hava seyrsefer gerekliliklerini karlamak iin, ilevleri
nedeniyle taksi yolu eridinde bulunmas gereken dier
nesnelere msaade edilebilir, ancak bu nesneler krlgan
zellikte olmal ve arpan uaklarn grecei hasar en
dk seviyeye indirecek ekilde konumlandrlmaldr.
Bu gibi nesneler, pervanelerin, benzin tanklarnn ve
uak
kanatlarnn
arpmayaca
ekilde
yerletirilmelidir.
1-41
Blm 1. Taksi Yollar

Klavuz olmas asndan, bu nesneler, taksi yolu kenar
seviyesinin 0,30 m zerinden daha yukarda herhangi bir
ey bulunmayacak ekilde konumlandrlmaldr.
Uygulama
1.6.5 Taksi yolu banketleri ve eritlerin eimli
ksmlar, bu alanlar yanllkla veya acil durumlarda
kullanan uaklarn hasar grme olasln en dk
seviyeye indirmesi amalanan, maniadan arndrlm
alanlar salar. Dolaysyla bu alanlar, taksi yolunun
dna kan uaklarn hasar grme riskini azaltacak
ekilde hazrlanmal veya yaplandrlmal ve kurtarma
ve itfaiye aralarnn ve dier kara aralarnn giriini
tm blgeleri boyunca destekleyebilecek kapasitede
olmaldr. Trbin
motorlu
uaklar
tarafndan
kullanlmas ngrlen taksi yollarnda, uak taksi
yaparken jet motorlar taksi yolu kenarndan darya
karak banketlerden talar veya yabanc maddeleri
emebilir. Ayrca, motor itii taksi yoluna bitiik
yzeylere etki edip, malzemelerin yerinden ayrlmasna
yol aarak, personel, uak ve tesislerin zarar grmesine
neden olabilir. Dolaysyla bu risklerin azaltlmas iin
belirli nlemler alnmaldr. Taksi yolu banketinin yzey
tipi yerel artlara, tasarlanan yntemlere ve bakm
maliyetine gre belirlenir. Baz durumlarda doal bir
yzey (rnein im) yeterli olabilirken, dier
durumlarda yapay yzeyler gerekebilir. Seilen yzey
tipi her trl durumda kalntlarn ve toz paracklarnn
uumasn nleyebilecek zellikte olmal ve yukarda
belirtilen
minimum
yk
tama
kapasitesini
karlamaldr.
1.6.6 ti etkisinin kalk halindeki uaklara ulat
kesime noktalar hari olmak zere, taksi artlarnn
ounda iti hzlar tehlikeli seviyede deildir. Genilii
25 mye kadar olan mevcut taksi yollar kriteriyle, daha
byk jetlerin d motorlar kaplama kenarnn dna
uzanr. Bu nedenle, andrma etkilerini nlemek ve
yabanc maddelerin jet motorlara emilmesini veya bu
gibi maddelerin arkadaki uaklarn motorlar ierisine
flenmesini engellemek iin taksi yolu banketleri
uygulanmas tavsiye edilir. Aadaki maddede, iti
andrmasna maruz kalan kenara yakn alanlarn
korunma yntemleri ve yabanc maddelerin darya
sarkan trbin motorlar tarafndan emilmesini nlemek
iin kalntlardan arndrlmas gereken alanlar hakknda
temel bilgiler yer almaktadr. Ek bilgiler, Ek 2, madde
18 21 arasnda verilmitir.
1.6.7 Motor itii ve iti etkileri hakkndaki
almalar, motor tipi, uak ktlesi ve konfigrasyonu;
iti gcndeki deiiklikler ve yan rzgar etkisi gibi
unsurlar bakmndan profil geliimini ve hz snrlarn
iermektedir. Jet dalgasna bal s etkilerinin ihmal
edilebilecek dzeyde olduu saptanmtr. Mesafeyle
birlikte s yaym, iti kuvvetine oranla daha hzldr.
Ayrca personel, donanm ve yaplar, normal artlarda
jet ilemleri srasnda s aa kan alanlarn st snrlarna

ulaamaz. Bu konudaki almalar, jet itiinin etki
alanndaki nesnelerin hareketlerinin, yzeye arpan
gazlarn etkisiyle ortaya kan dinamik basn, bir nesne
etrafndan geen ar gazlarn oluturduu srkleme
kuvvetleri ve basn farklarnn veya trblansn neden
olduu kaldrma kuvvetleri dahil olmak zere eitli
kuvvetlerin etkisi altnda olduunu gstermitir.
1.6.8 Jet itii etkisiyle geveyen yapkan topraklar
erozyona neden olabilir. Bu gibi topraklar iin, rzgar ve
yamurun doal erozyon kuvvetlerine kar salanacak
yeterli dzeyde bir koruma genellikle tatmin edicidir. Bu
koruma, jet itiinin yzeyi kaldrmasn nleyecek
ekilde kil yzeye yapan tipte olmaldr. Yapkan
toprak zerinde yalama veya kimyasal uygulama
gerekletirmek muhtemel zmlerdir. Herhangi bir
yzeyi iti erozyonundaki korumak iin gereken tutma
kuvveti dk deerdedir; normal artlarda, iki veya
yksek etkili bir plastiklik endeksi (PI) yeterli olacaktr.
Ancak, ilgili alan kara aralar tarafndan ekipmanlaryla
birlikte dzenli olarak kullanlyorsa, alt veya daha
yksek etkili bir PI gerekir. Bu tipteki yzeyler
gllendirme ile yumuatlacandan, ekipman yzeyler
zerinde hareket ediyorsa bu alanlar iin iyi bir yzey
drenaj salanmaldr. Yzde 5in zerinde bir ekmeye
maruz kalan yksek oranda plastikli yapkan topraklara
zel dikkat gsterilmelidir. Islandklarnda son derece
yumuak bir hale geldiklerinden, bu gibi topraklar iin
iyi bir drenaj salanmas olduka nemlidir.
Bu tip topraklar kuruduklarnda atlar ve daha yksek
kaldrma kuvvetlerine maruz kalr. ti etkisi ile
erozyona maruz kalma ihtimali en yksek olan, yapkan
zellikli olmayan ince topraklar, yukarda belirtilen
tutunma zellikleri bulunmayan topraklar olarak
tanmlanr.
Banket ve jet iti alan tasarm kalnl
1.6.9 Taksi yolu banketlerinin ve jet iti alanlarnn
kalnlklar, kaplama tasarm bakmndan zorlu
uaklarn rasgele geiini ve alandan geebilecek acil
mdahale veya bakm aralarnn kritik aks ykn
kaldrabilecek deerde olmaldr. Ayrca, aadaki
etkenler de hesaba katlmaldr:
a) kritik uaklar iin kullanlacak olan banket ve jet
iti alan iin gereken minimum tasarm kalnl,
bitiikteki kaplamal alan iin gereken deerin
bir buuk kat olarak alnmaldr.
b) kaplama kalnlnn belirlenmesinde, alandan
gemesi muhtemel en ar acil mdahale veya
bakm aracnn kritik aks yk deeri hesaba
katlmaldr. Bu kalnlk deerinin yukarda yer
alan a maddesinde belirtilenden yksek olmas
halinde, banket veya jet iti alanlar iin bu
tasarm kalnl kullanlmaldr;
1-42
c) agrega bir zeminde bitml beton kullanlyorsa,

A330, A340, B767, B777, MD11 ve L1011 gibi
byk gvdeli veya daha kk uaklar iin
tavsiye edilen minimum yzey kalnl,
banketlerde 5 cm, jet iti alanlarnda ise 7,5
cmdir. B747 gibi veya daha byk uaklar iin,
kalnln 2,5 cm artrlmas tavsiye edilir;
d) banketler ve jet iti alanlar iin bir stabilize
zemin kullanlmas da tavsiye edilmektedir.
Stabilize zemin zerinde minimum 5 cm
kalnlkl bir bitml beton yzey tavsiye edilir;
e) banket ve jet iti alanlar iin Portland imentolu
beton ve tanecikli bir alt zemin kullanlmas
(veya imento stabilizasyonlu kum) avantaj
salar. En az 15 cm kalnlkl bir imento beton
tavsiye edilir; ve
f) banket ve jet iti alanlarnn taban ve kaplama
blmlerinde, tam dayankl kaplamal alanlarda
kullanlan sktrma ve ina kriterlerinin aynlar
kullanlmaldr. Belirgin bir snr izgisi
salamak iin, tam dayankl kaplamalarn,
banketlerin ve jet iti alanlarnn kenarlarnda
seviyenin yaklak 2,5 cm drlmesi tavsiye
edilir.
grlebilmesi nem arz etmez. Ancak, havaalan

prosedrleri
deitirilip
havaalan
kapasitesi
azaltlmadka, aada incelenen st uak ls snr
byk olaslkla bu deerlendirmenin dndadr
Gelecekteki uak trendleri
1.7.3 Gelecekteki uak tasarmlarna ynelik
trendler, uak reticileri ve Uzay Endstrileri
Birliklerinin Uluslararas Koordinasyon Konseyi dahil
olmak zere eitli kaynaklardan edinilebilir.
Gelecekteki havaalan geliimlerinin planlanmas
amacyla aadaki uak ebatlar kullanlabilir:
kanat akl
d ana tekerlek akl
toplam uzunluk
kuyruk ykseklii
maksimum brt arlk
Havaalan verileri
1.7.4 Havaalan referans kodu ile ilgili belirli teknik
zelliklerin uygulanmas iin gelitirilen mantk
kullanldnda, bir nceki paragrafta belirtilen ebatlara
sahip bir uan aada aklanan taksi yolu sistemini
etkilemesi mmkndr.
Taksi yolu genilii
1.7 GELECEE YNELK UAK

GELMLER
Genel
1.7.1 Gnmzde faaliyet gstermekte olan
uaklarn zelliklerine sahip uaklara ve yakn gelecekte
kullanlmaya balanmas planlanan benzeri uaklara
ynelik minimum havaalan teknik zellikleri Annex 14,
Cilt Ide belirtilmitir. Dolaysyla, mevcut teknik
zellikler Airbus A380-800 gibi kanat akl 80 m'ye
kadar olan uaklar iin ngrlmtr. Bu nedenle, daha
kritik uaklar iin salanmas uygun grlebilecek ek
koruma nlemleri Ekte deerlendirmeye alnmamtr. Bu
gibi konularn her bir havaalan bakmndan
deerlendirilmesi ve gerektii gibi hesaba katlmas
ilgili otoritelerin tasarrufuna braklmtr.
1.7.2 Aadaki bilgiler, daha byk uaklarn
kullanlmaya balanmasnn baz teknik zellikleri
deitirme ekline kar dikkatli olmalar noktasnda bu
otoritelere ve havaalan planlayclarna yardmc
olabilir. Bu hususta, mevcut havaalanlarnda nemli
deiiklikler yaplmakszn mevcut maksimum uak
lsndeki bir miktar artn kabul edilebilir olarak
84 mye kadar
20 mye kadar
80 m veya zeri
24 mye kadar
583 000 kg veya
zeri
1.7.5 Taksi yolunun dz ksm asndan

bakldnda, gelecein byk uaklarnn taksi
zelliklerinin gnmzde kullanlan en byk uaklarn
zellikleri ile ayn olmas beklenmektedir. Bu uaklara
ynelik taksi yolu genilii (W T ) aadaki bantda
gsterilmitir:
W T = T M + 2C
bu bantda:
TM
C
maksimum d ana tekerlek akl

d ana tekerlek ile taksi yolu kenar
arasndaki mesafe (msaade edilen
maksimum yanal sapma).
Bu geometri ekil 1-18de gsterilmitir.

1.7.6 Beklenen d ana tekerlek akl geliiminin
20 mye kadar olduu ve tekerlek-kenar aras mesafenin
4,5 m olduu varsayldnda, planlama amal taksi
yolu genilii 29 m olur.
1-43
Blm 1. Taksi Yollar
ekil 1-18. Taksi yolu genilik geometrisi
Pist-paralel taksi yolu ayrma mesafesi

1.7.7 Bir pist ile paralel bir taksi yolu arasndaki
ayrma mesafesi, bir uan taksi yolu merkez hatt
zerindeki herhangi bir blmnn bitiikteki pist eridi
alanna girmemesi gerektii kabulne dayanr. Mesafe
(S) aadaki bantda gsterilmitir:
merkez hattndan saptnda uygun bir kanat ucu akl

salanmas gereksinimine dayanr. Bu konuyu etkileyen
ncelikli faktrler: kanat akl (WS), ana tekerlek
akl (C) ve kanat ucu akl (Z). Neticesinde, ayrma
mesafesi (S) iin aadaki bant kurulmutur:
S = WS + C + Z
bu bantda:
bantda:
SW
WS
WS
kanat akl

arasndaki mesafe (msaade edilen
maksimum yanal sapma)
uan seyir performansna ve kaplama

yzeyi artlarna karlk gelen kanat ucu
akl (aklk fark) ve ngrlemeyen
sorunlara aklk getirmek ve havaalan
kapasitesi zerindeki olas olumsuz
etkileri en dk dzeye indirmek iin
emniyetli bir gvenlik alan.
erit genilii
=
kanat akl
Bu geometri ekil 1-19da gsterilmitir.

1.7.8 En byk uak iin gelecee ynelik trend
verilerinden hesaplanan planlama amal ayrma
mesafesi 192 mdir. Bu deer, 84 m kanat aklna
sahip bu uan, hassas olmayan veya hassas yaklama
pistleri iin gereken 300 mlik mevcut pist eridi
geniliinde gvenli bir ekilde faaliyet gsterebilecei
varsaymna dayanr.
Paralel taksi yollar arasndaki ayrm
1.7.9 Biri bir apron taksi yolu olabilecek paralel
taksi
yollar
arasndaki
ayrma
mesafesinin
belirlenmesine ynelik mantk, bir uak taksi yolu
Bu bantnn geometrisi ekil 1-20de gsterilmitir.

1.7.10 Uan her iki sistemdeki taksi hz da ayn
olacandan, paralel taksi yollar arasndaki ve paralel
taksi yollar ile apron taksi yollar arasndaki ayrma
mesafesinin ayn olduu dnlr. 84 m kanat akl,
4,5 m yanal sapma (C) ve 13 m mevcut F kodu kanat
ucu aklna (aklk fark) sahip bir gelecein
uann planlama amal ayrma mesafesi 101,5 mdir.
1-44
Taksi yolu ile nesne

arasndaki ayrma mesafesi
1.7.11 Bir taksi yolundaki ve bir apron taksi
yolundaki taksi hzlarnn eit olduu varsaylr. Bu
nedenle, bir nesne ile olan ayrma mesafelerinin her iki
durumda da ayn olduu kabul edilir. Uak taksi yolu
merkez hattndan saptnda, uan kanat ucu ile nesne
arasndaki aklk zerindeki taksi yolu-nesne aras
ayrma mesafesini esas alan bir mantk gelitirilmitir.
Taksi yolu-nesne aras ayrma mesafesi (S):
bu bantda:
WS
= kanat akl
= bir nesne ile olan kanat ucu akl (aklk

fark);
(yukarda 1.7.9da verilen rnee baknz)

arasndaki aklk (msaade edilen
maksimum yanal sapma)
Pist
Taksi
yolu
ekil 1-19. Paralel pist-taksi yolu ayrma mesafesi geometrisi
Taksi yolu
C
Taksi yolu C L veya

Apron taksi yolu C L
ekil 1-20. Paralel taksi yolu ayrma mesafesi geometrisi
1-45
Blm 1. Taksi Yollar

ekil 1-21 bu geometriyi gstermektedir.
1.7.12 4,5 mlik sapma ve 13 mlik mevcut F kodu
kanat ucu akl (aklk fark) kullanlarak yukardaki
bant uygulandnda 57 mlik bir taksi yolu merkez
hatt veya apron taksi yolu merkez hatt-nesne aras
mesafe elde edilir. Varsaylan kanat akl 86,5 mdir.
Uak park yeri taksi eridi ile nesne arasndaki mesafe
1.7.13 Bir uan, uak park yeri taksi eridindeki
dk taksi hz, dier taksi yollarndakine oranla daha
dk bir yanal sapmaya olanak tanr. ekil 1-22deki
geometri
Uan, uak park yeri taksi eridindeki bir nesne ile

olan aklk ilikisini gstermektedir. Bu ekilde,
aadaki forml kullanlarak ayrma mesafesi (S) elde
edilir.
WS
S=
+d+Z
bu bantda:
WS
= kanat akl
= yanal sapma
= bir nesne ile olan kanat ucu akl (aklk

fark);
(yukarda 1.7.9da verilen rnee baknz)
Taksi yolu C L or
apron taksi yolu C L
ekil 1-21. Taksi yolu/apron taksi yolu nesne geometrisi
Bekleme
noktas
Sapma (d)
Park yeri taksi eridi CL
ekil 1-22. Uak park yeri taksi eridi nesne geometrisi
1-46
1.7.14 Yukardaki mantk uygulandnda, 54 mlik

bir uak park yeri taksi eridinde bulunan gelecein
uaklarnn planlama amal nesne ayrma mesafesi elde
edilir. Bu deer, 84 m'lik kanat akl, 3,5 m'lik dn
sapmas ve 8,5 m'lik bir kanat ucu aklna (aklk
fark) dayanr.
kanat akl (Y)
42 m
+
erit genilii
(aletsiz yaklama pisti)
Toplam
75 m
117 m
Dier hususlar
1.7.15 nceki paragraflardaki yardmc bilgilere ek
olarak, gelecein uak geliimlerine uyum salanmasna
ynelik n kriterler aada aklanmtr:
Pist genilii: 60 m
Pist gr mesafesi: F kod harfine ait mevcut
gereklilikle ayndr.
Pistin enine eimi: F kod harfine ait mevcut
gereklilikle ayndr.
Pist banketleri: Pist ve banketin toplam genilii
75 m. Bitiikteki alandaki olas erozyonu ve yabanc
madde kaynakl hasar nlemek iin geniletilmi bir
alan hazrlanmas gerekebilir.
Pist banketlerinin eimi ve mukavemeti: F kod harfine
ait mevcut gereklilikle ayndr.
Taksi yolu merkez hatt ile pist merkez hatt
arasndaki minimum ayrma mesafeleri:
veya
kanat akl (Y)
42 m
+
erit genilii
(aletli yaklama pisti)
Toplam
150 m
192 m
Taksi yolu kaplamas ve banketi (toplam genilik):

Erozyonu ve yabanc madde kaynakl hasar nlemek
iin yeterli alan hazrlanmas gerekir. Taksi yolu
kprsnn uaklar kaldrabilecek kapasiteye sahip
ksmnn genilii, ilgili taksi yolu iin salanan eridini
eimli alannn geniliinden daha dk olmamaldr.
Taksi yolu eridinin eimli ksm (toplam genilik):
Erozyonu ve yabanc madde kaynakl hasar nlemek
iin yeterli alan hazrlanmas gerekir. Taksi yolu
kprsnn uaklar kaldrabilecek kapasiteye sahip
ksmnn genilii, ilgili taksi yolu iin salanan eridini
eimli alannn geniliinden daha dk olmamaldr.
BLM
2
BEKLEME YERLER VE
DER TAL YOLLAR
2-1
Blm 2
BEKLEME YERLER VE DER TAL YOLLAR
2.1 BEKLEME YER VE DER TAL

YOL GEREKSNMLER
2.1.1 Hava Seyrsefer Hizmetleri Hava Trafik
daresi (Belge 4444), Blm 7, 7.8.1 Kalk Sras'nn
ifade ettiine gore, kalklar normalde uaklarn kalka
hazr olma sralarna gore gerekletirilmelidir, ancak en
dk geikme ile maksimum sayda kalk
gerekletirilebilmesi iin bu srada deiiklik yaplabilir
Dk seviyeli havaalan faaliyetlerinde (yllk 50 000
faaliyetin altnda), kalk srasnn deitirilmesine
genellikle ok az ihtiya duyulur. Ancak, daha yksek
faaliyet seviyeleri iin, tek taksi yolu bulunan ve
bekleme yeri veya dier yandan geiler bulunmayan
havaalanlar, havaalan kontrol birimlerine uak apronu
terk ettiinde kalk srasn deitirmekten baka bir
seenek brakmaz. zellikle, byk apron alanlarna
sahip havaalanlarnda uaklarn aprondan klarn,
pistin ucuna hava trafik hizmet birimleri tarafndan
belirtilen srayla ulamalarn salayacak ekilde
dzenlenmesi genellikle zordur.
2.1.2 Mevcut veya yakn-dnem saatlik kalk
talebi analizi dorultusunda yeterli sayda bekleme
yerleri veya dier yandan geilerin salanmas, kalk
srasnn oluturulmasnda byk bir esneklik elde
edilmesini salar. Bu durum, ar gecikmelerin ortadan
kaldrlarak havaalan kapasitesinin artrlmas iin
kalk srasnn ayarlanmasnda hava trafik hizmeti
birimlerine daha yksek esneklik kazandrr. Bekleme
yerleri ve dier yandan geiler ayrca aadakilere de
olanak tanr:
a) ngrlemeyen durumlar nedeniyle kalk
geciktirilen bir uan, sradaki uan kalknn
gecikmesine neden olmamas (rnein uaa son
dakikada bir yk eklenmesi veya arzal bir
donanmn deitirilmesi);
b) apronda
gerekletirilemeyen
durumlarda,
uan uu ncesi altimetre kontrol ve ayar
ilemlerini gerekletirmesi ve hava eylemsizlii
seyrsefer sistemlerini programlamas;
c) pistonlu uaklarda motor kontrolleri; ve

d) VOR havaalan kontrol noktas salanmas.
2.2 TAL YOL TPLER

2.2.1 Bir uan nndeki bir ua atlamasna
imkan tanyan taksi yolu zellikleri genellikle tipe
ayrlaiblir:
a) Bekleme yerleri. Uaklarn bekletilebildii veya
ne geirilebildii belirli bir alan. ekil 2-1de
bekleme yeri konfigrasyonlarna baz rnekler
verilmekte, ekil 2-2de ise taksi yolu bekleme
pozisyonunda bulunan ayrntl bir bekleme yeri
rnei gsterilmektedir.
b) ift taksi yollar. Normal taksi yoluna paralel
ikinci bir taksi yolu veya bir taksi yolu yandan
geii. Baz rnekleri ekil 2-3te gsterilmitir.
c) ift pist girileri. Piste balanan ayn zellikte
ikinci bir taksi yolu girii. Baz rnekleri ekil 24te gsterilmitir.
2.2.2 Bir bekleme yeri kullanlyorsa, uaklar ATC
tarafndan belirtilen srayla, ncelik sralarna gre
kalk yapabilirler. Bekleme yeri bulunmas, uaklarn
kalk srasndan ayrlmalarna ve bamsz olarak sraya
yeniden girebilmelerine imkan tanr. Taksi-bekleme
pozisyonunda bulunan bir bekleme yerine ynelik bir
kaplamal alan rnei ekil 2-2de gsterilmitir. Bu
tasarm, kod numaras 3 veya 4 olan ve her iki uak da
merkez hatt ortaladnda kanat ular arasnda 15 m
aklk bulunan, hassas olmayan veya hassas yaklama
pistlerine yneliktir. Dier pist tiplerine veya taksi yolu
etrafndaki konumlara ynelik bekleme yeri tasarmnda
oransal ebat gereklilikleri olacaktr.
2.2.3 ift taksi yollar veya taksi yolu yandan
geileri greli kalk nceliine ancak kalk sras iki
blme
2-2
Dikdrtgen
Trapezoid
Bekleme noktasnda
ekil 2-1. rnek bekleme yeri konfigrasyonlar
2-3
Pist
Belirtilen aklk
mesafeleri15 mlik
Belirtilen aklk
mesafeleri15 mlik
Bekleme
noktas
Taksi Bekleme Pozisyonu
Ekstra taksi yolu

geniletmesi
Taksi yolu
ekil 2-2. Ayrntl bekleme yeri rnei
2-4
Paralel yandan gei
aprazlama yandan gei
ift taksi yolu girii
if taksi yolu girii

ve yandan gei
ekil 2-3. ift taksi yolu rnekleri
Dz kavaklar
Eri kavaklar
Birleik kavaklar
ki parallel taksi yolunun

birleik kava
ekil 2-4. ift pist girii rnekleri
2-5
2-6
ayrldnda ulaabilir. Taksi yandan geileri nispeten

dk maliyetlerle ina edilebilir, ancak kalk srasnn
deitirilmesinde ok dk bir oranda esneklik salar.
Tam uzunluklu bir ift taksi yolu en pahal alternatiftir
ve piste paralel ileyen ift ynl hareket ihtiyacnn
belirgin olduu ar yksek faaliyetli havaalanlar iin
tercih edilebilir. Yolcu terminali apronlar veya dier
tesisler kalk akna ters ynde uak hareketleri
oluturacak ekilde konumlandrld durumlarda bu
ihtiya daha da artar.
2.2.4 ift pist girii, pist snrnda bulunmayan
girii kullanan uaklar iin kalk kousunu azaltr. Bu
giri, kalan pist kousu yeterli olan uaklar tarafndan
kullanlabiliyorsa, bu durum ciddi bir dezavantaj
deildir. ift pist girii ayrca baka bir giri taksi
yolunda bekletilen bir uan, pist snrnda olsa dahi
atlatlarak ne geirilmesini salayabilir. ift giriin ift
taksi yoluyla birlikte kullanlmas, iyi tasarlanm bir
bekleme yeriyle elde edilen esneklie yakn seviyede bir
esneklik salar. Eik giriler baz hzlarda
gerekletirilen girilere olanak tanr, fakat personelin
inie yaklaan uaklar grmesini zorlatrabilir ve daha
geni bir kaplamal alan gerektiinden maliyetleri daha
yksektir. Faaliyet ve trafik kontrol gruplar pist zerine
dnlrken hzlanmaya imkan tanyan desteklenmi pist
girii tasarmlarna sahip olsa da, bu tipte tavsiye edilen
bir tasarm ortaya konulmadan nce daha fazla alma,
simlasyon ve deneyim gerekir.
2.2.5 Belirli bir havaalan iin bu yntemler arasndan
yaplacak en iyi seim, mevcut pist/taksi yolu sisteminin
geometrisine ve uak trafiine baldr. Bu noktadaki
deneyimler, bu tip (veya tiplerin birleimi) arasnda
seim yaplrken yerel teknik ve ekonomik
deerlendirmelerin belirleyici olduunu gstermitir.
Uan eie kadar olan yzey hareketlerini en uygun
duruma getirmek iin bu tip ayrca eitli birleimler
halinde de kullanlabilir.
2.3 GENEL TASARIM GEREKSNMLER

VE ZELLKLER
2.3.1 Kullanlan yandan gei tipi ne olursa olsun,
taksi yollar ve pistlerin merkez hatlar arasndaki
ayrma mesafeleri hizmet verilen taksi yolu tipinin
gerektirdii deerde tutulmaldr (bkz. Tablo 1-1).
2.3.2 Herhangi bir yandan gei yapm maliyeti,
gerekli olan yeni kaplama alan ile dorudan ilikildir.
Buna ek olarak, yapm sreci srasnda hava trafiindeki
aksaklklar dolayl masraflara da yol aabilir.
2.3.3 Kalk kousunun tamamn gerekletirmesi

gereken uaklarn pist uzunluunda nemli bir kayp
yaamadan kalka hazrlanabilmeleri iin, seilen
tasarm, pist balangcna daima en az bir giri
salamaldr.
2.3.4 Bekleme durumundaki
ve jet itii dier uan
ynlendirilmelidir. Banketlerin
ilemleri taksi yolu banketleri
olmaldr (bkz 1.6.5 ila 1.6.9).
uan pervane akm

ve pistin uzana
hazrlk ve bakm
iin akland gibi
2.4 BEKLEME YERLERNN

L VE KONUMU
2.4.1 Bekleme yeri iin gerekli olan alan,
salanmas gereken uak pozisyonu saysna,
arlanacak uaklarn ebatna ve uaklarn
alan
kullanm sklklarna baldr. ller, uaklar arasnda
bamsz manevra yapabilmelerine olanak tanyacak
oranda bir mesafe brakmaldr. Blm 3te uak park
alanlarnn ebatlar ile ilgili verilen bilgiler bekleme yerleri
iin de geerlidir. Genel olarak, park halindeki bir uan
kanat ucu akl ile (aklk fark) taksi yolunda veya
apron taksi yolunda hareket etmekte olan bir uan
kanat ucu akl arasndaki fark aadaki izelgede
belirtilen deerlerin altnda olmamaldr.
Kanat ucu akl
(aklk fark)
Kod harfi
A
B
C
D
E
F
(m)
7.25
7.25
5
10
10.5
13.0
2.4.2 Esnek kalk sralamas salamak amacyla

kullanlacak bir bekleme yeri iin en avantajl konum,
pist sonuna hizmet veren taksi yolunun yandr. Taksi
yolu boyunca msait olan dier konumlar, uu ncesi
kontrollerini veya motor kontrollerini gerekletirmekte
olan uaklar veya kalk talimatn bekleyen uaklar iin
bir bekleme noktas olarak kullanlmak zere uygundur.
Pist asndan bekleme yerlerinin konumuna ynelik
kriterler aada verilmitir.
2.4.3 Bir bekleme yeri ile bir pistin merkez hatt
arasndaki mesafe Tablo 2-1de belirtilen deerlere
uygun olmaldr ve hassas yaklama pisti iin bu mesafe,
bekleme yapan bir uan radyo yardmclarnn
almasn engellemeyecek ekilde belirlenmelidir. Bu
nedenle, uak ILS hassas kritik alanlarn uzanda olmal
ve maniadan arndrlm blgelere girmemelidir.

2.4.4 700 mnin zerindeki irtifalarda, Tablo 21de 4 kod numaral hassas yaklama pisti iin belirtilen
90 m deeri aadaki gibi artrlmaldr:
a) 2000 m irtifaya kadar 700 mnin zerinde her
100 m iin 1 m;
b) 2000 m 4000 m aras irtifa
2000 mnin zerinde her 100 m iin 13 m +
1,5 m
c) 4000 m 5000 m aras irtifa
4000 mnin zerinde her 100 m iin 43 m + 2
m
2.4.5 4 kod numaral bir hassas yaklama pistine
ynelik bir bekleme yeri eie gre daha yksekte ise,
bekleme yerinin eik seviyesinin zerindeki her bir
metre ykseklii iin Tablo 2-1de belirtilen 90 m
mesafeye 5 metre eklenmelidir.
2.4.6 Kod harfinin F olduu durumda 4 kod
numaras iin belirtilen 107,5 m mesafe deeri, 24 m
kuyruk ykseklii, burun ile kuyruun en yksek
noktas arasnda 62,2 m mesafe, 10 mlik bir burun
ykseklii, pist merkez hattna gre en az 45 derecelik
bir a ve uan maniadan arndrlm blgenin dnda
bulunduu varsaylarak belirlenmitir.
2-7
2.4.7 3 veya 4 kod numaras iin belirtilen 90 m

mesafe deeri, 20 m kuyruk ykseklii, burun ile
kuyruun en yksek noktas arasnda 52,7 m mesafe, 10
mlik bir burun ykseklii, pist merkez hattna gre en
az 45 derecelik bir a, uan maniadan arndrlm
blgenin dnda bulunduu ve mania klerans
irtifa/ykseklii hesaplamasna dahil olunmad
varsaylarak belirlenmitir.
2.4.8 1 veya 2 kod numaras iin belirtilen 60 m
mesafe deeri, 8 m kuyruk ykseklii, burun ile
kuyruun en yksek noktas arasnda 24,6 m mesafe, 5,2
mlik bir burun ykseklii, pist merkez hattna gre en
az 45 derecelik bir a ve uan maniadan arndrlm
blgenin dnda bulunduu varsaylarak belirlenmitir.
2.5 BEKLEME YER ARETLEME

VE IIKLANDIRMASI
Uan bekleme yerlerinin doru manevra yapmasn
kolaylatrmak iin uygun iaretleme ve klandrma
salanmas tercih edilir. Bu donanmlar ayrca, bir uan
bitiikteki taksi yolunda hareket etmekte olan dier bir
uan geiini engellemesini de nler. Uak pilotu
tarafndan takip edilecek bir srekli izgi, uygun bir
yntem olarak grlr. Gece artlarnda kullanlmas
amalanan bir bekleme yerinde taksi yolu kenar
klandrmas salanmaldr. Iklarn konumu ve
zellikleri, Annex 14, Cilt I, Blm 5te belirtilen taksi
yolu klandrmas teknik zelliklerine uygun olmaldr.
Tablo 2-1. Pist merkez hatt ile bekleme yeri arsndaki minimum mesafe
Pist faaliyet tipi
Aletsiz ve kalk
Hassas olmayan yaklama
Hassas yaklama
Kategori I
Hassas yaklama
Kategori II ve III
Kod numaras
2
3
30 m
40 m
60 mb
40 m
40 m
60 mb
75 m
75 m
90 ma,b
75 m
75 m
90 ma,b
--
--
90 ma,b
90 ma,b,c
a. Bekleme yeri eie gre daha alakta ise, i gei yzeyine girilmemesine bal olarak, bekleme yerinin eiin zerindeki her bir metre ykseklii iin
mesafeye 5 m eklenmelidir.
b. Radyo yardmclarnn almasna engel olmamak iin mesafenin artrlmas gerekebilir; 3. kategoride bir hassas yaklama pisti iin art miktar 50
m olabilir.
c. F kod harfi iin bu mesafe 107,5 m olmaldr.
BLM
3
APRONLAR
3-1
Blm 3
APRONLAR
Apronlar, uaklarn yolcu, posta ve yk alma ve
boaltma, yakt ikmali ve park veya bakm ilemleri iin
salanan alanlardr. Apronlar genellikle kaplamal
olmakla birlikte, kaplama kullanlmayan durumlar da
vardr; rnein, baz durumlarda kaplamasz bir park
apronu kk uaklar iin yeterli olabilir.
3.1
uaklarn hafif periyodik servis ve bakm ilemleri iin

kullanlr. Park apronlar terminal apronlarndan
karlrken, hem yolcu bindirme/indirme sresinin
azaltlmas hem de gvenlik asndan terminal
apronlarna
mmkn
olduunca
yakn
konumlandrlmaldr.
APRON TPLER
Yolcu terminali apronu

3.1.1 Yolcu terminali apronlar, uaklarn manevra
ve park ilemleri iin tasarlanm ve yolcu terminali
tesislerine bitiik veya kolaylkla giri salayabilen
alanlardr. Bu alanlar, yolcularn yolcu terminalinden
uaa bindii alanlardr. Yolcu terminali apronlar,
yolcu hareketini kolaylatrmann yan sra, yakt ikmali
ve bakm ve yk, posta ve bagaj ykleme ve boaltma
ilemleri iin de kullanlr. Yolcu terminali apronundaki
uak park pozisyonlar uak park alanlar olarak
adlandrlr.
Servis ve hangar apronlar

3.1.4 Servis apronlar, uak hangarnn yannda
bulunan
ve
uak
bakm
ilemlerinin
gerekletirilebildii ak alanlar, hangar apronlar ise
uan depolama hangarna girdii ve hangardan kt
alanlardr.
Genel amal apronlar

3.1.5 veya kiisel seyahatler amacyla kullanlan
genel amal uaklar iin, eitli havaclk faaliyetlerinin
desteklenmesi iin eitli kategorilerde apronlar gerekir.
Geici apron
Yk terminali apronu
3.1.2 Sadece yk ve posta tayan uaklar iin, yk
terminali binasnn yannda ayr bir yk terminali apronu
salanabilir. Her biri iin hem apronda hem de
terminalde farkl tiplerde faaliyetler gerektiinden, yk
ve yolcu uaklarnn birbirinden ayrlmas tercih edilir.
Uzak park apronu

3.1.3 Havaalanlarnda terminal apronlarna ek
olarak, uaklarn uzun sreyle park edebilecekleri ayr
bir park apronu da gerekebilir. Bu apronlar, personel
konaklamalar srasnda veya geici olarak park etmi
3.1.5.1 Seyyar (geici) genel amal uaklar geici

apronlar geici uak park tesisleri olarak ve yakt
ikmali, servis ve kara ulamna girmek iin kullanr.
Sadece genel amal uaklara hizmet veren
havaalanlarnda, geici apron genellikle sabit zeminli bir
operatr alannn yannda bulunur veya bu alann
ayrlmaz bir parasdr. Terminal apronlarnda genellikle
seyyar genel amal uaklar iin de bir alan ayrlmtr.
s durumundaki uak apronlar veya uzun sreli park
alanlar
3.1.5.2 Havaalanna inen genel amal uaklar iin,
akta bir hangar depolama veya uzun sreli park alan
gerekir. Hangardaki uaklar iin ayrca, binann nnde
manevra yapabilecekleri bir apron gerekmektedir. Uzun
sreli park alanlar iin kullanlan ak alanlar, uak
3-2
llerine ve yerel hava ve toprak artlarna gre kaplamal,

kaplamasz veya im yzeyli olabilir. Bu alanlarn seyyar
uak apronlarndan ayr bir yerde bulunmalar tercih
edilir.
Dier yer hizmetleri apronlar
3.1.5.3 htiyaca gre, servis, yakt ikmali veya
ykleme ve boaltma ilemleri iin de alanlar
salanmas gerekir.
3.2
TASARIM GEREKSNMLER
3.2.1 Tm apron tiplerinin tasarm, birbiriyle

ilikili ve genellikle birbiriyle elien zelliklerin
deerlendirilmesini gerektirir. Farkl apron tipleri farkl
amalar iin kullanlmasna ramen, gvenlik, verim,
geometri, esneklik ve teknik alardan tm tipler iin
ortak olan birok genel tasarm zellikleri
bulunmaktadr. Aadaki paragraflarda bu genel
tasarm zelliklerine ksaca deinilmitir.
Gvenlik
3.2.2 Apron tasarmnda, uaklarn apron alanndaki
manevralarna ynelik gvenlik prosedrleri hesaba
katlmaldr. Bu balamda gvenlik, uan belirtilen
aklk deerlerini korumas ve apron alanna giri, alan
ierisinde hareket ve alandan ayrl ilemleri iin
belirlenen prosedrlere riayet etmesi anlamna gelir.
Apronda park halinde olan uaklar iin salanan
hizmetler, uaklarn yakt ikmal ilemlerine ynelik
olanlar bata olmak zere gvenlik prosedrlerini
iermelidir. Apronda ortaya kabilecek olas
yangnlarn etrafa yaylmasn nlemek adna,
kaplamalarn eimleri terminal binalarnn ve dier
yaplarn uzana doru olmaldr. Apron yzeyinin
dzenli ilevi iin, her bir park pozisyonunda su
menfezleri
salanmaldr.
Apron
alannn
konumlandrlmasnda
uak
gvenlii
de
deerlendirilmeye alnmal ve apron alanlar uan
yetkisiz personel giriine kar korunabilecei yerlere
konumlandrlmaldr. Bu koruma, genel giri alanlar
apron alanlarndan fiziksel yollarla ayrlarak elde edilir.
Verimlilik
3.2.3 Apron tasarm, uak hareketlerinin ve
salanan apron hizmetlerinin yksek seviyede bir
verimle gerekletirilmesine katkda bulunmaldr.
Aprondaki hareket serbestlii, minimum taksi mesafeleri
ve ilk uak hareketlerinde minimum gecikme, tm apron
tipleri iin verim ltleridir. Nihai uak park alan
dzeni havaalanlarnn ilk planlama aamas srasnda
saptanabiliyorsa, olanaklar ve hizmetler sabit tesislerde

salanmaldr. Yakt hatlar ve ana musluklar, basnl
hava balantlar ve elektrik g sistemleri genellikle
apron kaplamasnn altna yerletirildiinden, bu
sistemler dikkatle nceden planlanmaldr. Bu
sistemlerin yksek balang maliyetleri park
alanlarndaki verimin artmas ile dengelenebilir ve
bylece aprondan daha fazla faydalanlmas salanr. Bu
verimlilik ltlerinin elde edilmesi apronun ekonomik
deerinin en st seviyeye kmasn salar.
Geometri
3.2.4 Tm apron tiplerinin planlama ve tasarm
eitli geometrik hususlara baldr. rnein, apron
inas iin elverili olan bir arazinin uzunluk ve genilii
belirli apron yerleim konseptlerinin seilmesini
imkansz klabilir. Yeni bir havaalan iin, talebin
tabiatna bal olarak en verimli plann oluturulmas
mmkn olabilir, bu durumda plan iin ideal olan bir
arazinin geri plana atlmas da mmkndr. Ancak,
mevcut havaalanlarna apron geniletmeleri veya
ilaveleri uygulanmas, mevcut arazilerin ekil ve
llerine kaynaklanan snrlamalar nedeniyle ideal
olmayabilir. Uak park yeri iin gereken toplam alan,
uak park yeri taksi eridi iin gereken alan ve dier
uak park yerleri tarafndan ortak olarak kullanlan
apron taksi yollarn da iermelidir. Bu nedenle, apron
geliimi iin gereken toplam alan sadece uak lsne,
aklk deerlerine ve park yntemine deil, uak park
yeri taksi eritlerinin, dier taksi yollarnn, iti
kalkanlarnn, servis aralarnn ikamesi iin kullanlan
alanlarn ve kara aralarnn hareketi iin salanan ara
yollarnn geometrik dzenine de baldr.
Esneklik
3.2.5 Apron planlamas, aadaki esneklik
zelliklerinin bir deerlendirmesini de iermelidir.
Uak ls snflar
3.2.5.1 Uak park alanlarnn says ve ls,
apronu kullanmas ngrlen uak tiplerinin saysna ve
ebatna uygun olmaldr. Aadaki u durumlar arasnda
bir uyum salanmaldr:
a) en byk uak tipi iin yeterli bykle sahip
tek ll bir uak park alan kullanlmas; ve
b) uak tipi saysnca, farkl llere sahip park
alanlar kullanlmas
kinci yntem dk seviyede bir faaliyet esneklii

salarken, birinci yntemde alan byk lde verimsiz bir
ekilde kullanlr. Yolcu terminali apronlar iin yeterli
esneklii salayabilecek bir ortak zm, uaklar iki ila
drt aras l snflarna ayrmak ve bu genel ebatlarn bir
karm iin talep tahmini ile orantl miktarda park alan
salamaktr. Alan lleri bilinen tek bir uak tarafndan
kiralanp kullanlabileceinden, daha ok sayda genel
amal uak park alan kullanlabilir.
Genileme kapasitesi
3.2.5.2
Esnek apron sisteminin nemli
unsurlarndan biri de. gelecekteki ihtiyalarn
karlanabilmesi
asndan
sistemin
genileme
toleransdr. Belirli bir apron alannn gelien
potansiyelinin gereksiz snrlamalara maruz kalmamas
iin, apron, birbirini izleyen aamalarn mevcut apronun
ayrlmaz bir paras haline gelmesini salayacak
modler aamalarla tasarlanmal ve eklenen yeni
aamalarn devam etmekte olan faaliyetlerde neden
olduu aksama en dk dzeyde olmaldr.
Ortak tasarm zellikleri
3.2.6 Apron yzeylerinin yapmna ynelik teknik
tasarm zelliklerinin birou tm apron tipleri iin
ortaktr. Bu etkenlerin bazlar aadaki paragraflarda
aklanmtr.
Kaplama
3.2.6.1 Seilecek kaplama yzeyi, uak ktlesi, yk
dalm, toprak arlar ve alternatif malzemelerin greli
maliyeti dorultusunda belirlenir.
En byk ticari uaklara hizmet veren, dolaysyla daha
yksek bir mukavemet ve dayankllk gerektiren
havaalanlarnda daima takviyeli beton kullanlr. Sert
im ve imento-stabilizasyonlu kum apronlar baz
yerlerde tatmin edici seviyede kullanlmasna ramen,
mukavemet, drenaj ve stabilizasyon kriterlerini
karlamak iin ou havaalannda asgari olarak bir
asfalt (katranl malzeme) yzey gerekir. Takviyeli
betonun kurulumu genellikle asfalta gre daha
maliyetlidir, ancak bakm daha masrafszdr ve genellikle
daha uzun mrldr. Ayrca, beton jet yakt
sramalarndan nispeten ok daha az etkilenirken,
yaktn yzeyde ok ksa sreyle kalmas halinde dahi
asfalt yzeyler zarar grr. Asfalt zemin zel
szdrmalk malzemeleri ile kaplanarak ve kaplama sk
sk ykanarak bu sorun ksmen giderilebilir.
Kaplama eimi
3.2.6.2 Aprondaki eimli blgeler apron yzeyinde
su toplanmasn nlemeye yetecek miktarda olmal, ancak
3-3
drenaj gerekliliklerinin msaade ettii dzeyde tutulmaldr.

Geni ve kaplamal apron alanlarnn yamur suyu
drenaj, genellikle dik bir kaplama eimi ve ok sayda
alan tahliyesi salanarak elde edilir. Bununla birlikte,
apronlarda ar dik eimler bulunmas, apronda faaliyet
gsteren uaklarn ve servis aralarnn manevra
kabiliyetini olumsuz etkileyebilir. Ayrca, uan yakt
ikmali srasnda eitli uak depolarnda gerekli yakt
ktlesi dengesinin salanabilmesi iin neredeyse tam
dz bir zemin gerekir. Eim ve tahliyelerin tasarm,
srayan yaktn binann ve apron servis alanlarnn
uzana ynlendirilmesini salamaldr. Drenaj, manevra
kabiliyeti
ve
yakt
ikmali
gereksinimlerini
karlayabilmek iin, apron eimleri uak park
alanlarnda yzde 0,5 ila 1,0 arasnda, dier apron
alanlarnda ise yzde 1,5 deerinin zerinde olmaldr.
Jet itii ve pervane akm

3.2.6.3 Apron alanlarnn ve bitiiklerindeki servis
yollar ve binalarnn planlanma aamasnda jet ve
pervaneli motorlarn ar s ve hava hz etkileri de
hesaba katlmaldr. Baz havaalanlarnda bu etkilere
kar koymak iin uaklar arasnda daha fazla ayrma
mesafeleri salanmas veya park alanlar arasna iti
kalkanlar dikilmesi gerekebilir. Bu tasarm hususu
hakkndaki ayrntl bilgiler Ek 2de verilmitir.
3.3 TEMEL TERMNAL APRONU
YERLEMLER
Genel hususlar
3.3.1 Belirli bir havaalanna en uygun olan terminal
apronu park dzeni tipi, ilgili birok kritere baldr.
Terminal apronu tasarm ile terminal tasarm seimi
phesiz ki birbirine tam olarak uygun olmaldr. Ayr
olarak analiz edilen her bir sistemin avantaj ve
dezavantajlarnn karlatrlmas iin, en uygun apron
ve terminal tasarm birleiminin seilmesine ynelik
tekrarl bir prosedr kullanlmaldr. Terminaldeki uak
trafii hacmi, belirli bir terminal tasarmna hizmet
verilmesi noktasnda en etkili olacak apron yerleiminin
belirlenmesinde nemli bir etkendir. Bunun yan sra,
uluslararas aktarma yzdesi (dier bir uula dorudan
balant) veya yerel yolcu yzdesi orantsz olan bir
havaalannda, yolcu trafiinin asimetrik zelliklerinin
karlanmas iin zelletirilmi terminal veya apron
sistemi tasarm gerekebilir.
3-4
Yolcu bindirme
3.3.2 Kullanlacak yolcu bindirme yntemi apron
yerleimi planlamasnda hesaba katlmaldr. Baz
yntemler sadece bir veya iki temel park dzeni ile
kullanlabilir.
3.3.2.1 Yolcu bindirme kprsnn gelitirilmesi
ile dorudan st seviyeden ykleme mmkn hale
gelmitir ve bylece yolcular uaa terminal binasnn
st katndan binebilmektedir. Uak bindirme
kprlerinin iki farkl tipi ekil 3-1de gsterilmitir.
a) Sabit bindirme kprs. Binadaki bir kntdan
uzanan ksa bir bindirme kprsdr. Uak,
burnu kntnn yannda olacak ekilde park eder
ve n kaps kprnn karsnda olacak ekilde
durur. Kpr uaa doru ksa bir mesafe kadar
uzanr, bu ekilde uak ana gvertesi ile terminal
zemini arasndaki ok kk bir ykseklik fark
salanr.
b) Hareketli apron bindirme kprs. Bir ucu
terminal binasna gml bir teleskopik geit
yapsnda, dier ucu ynlendirilebilir bir
elektrikli ift tekerlekle desteklenen bir
kprdr. Kpr uaa doru dner ve uak
kapsna ulaana dek uzar. Kprnn uakla
birleen ucunun byk miktarda kaldrlabilir
veya indirilebilir zelikte olmas, bindirme
kprsnn eitli gverte yksekliklerine sahip
uaklara hizmet vermesine olanak tanr.
3.3.2.2 Uak bindirme kprlerine ek olarak baka
yolcu bindirme yntemleri de kullanlmaktadr:
a) Hareketli merdivenler. Hareketli merdivenler
uaa doru itilebilir veya srlebilir ve kap
hizasna ayarlanr. Yolcular aprondaki aklktan
yrrler veya terminal ile uak arasnda otobsle
tanrlar ve merdivenleri uaa binmek iin
merdivenleri kullanrlar.
b) Yolcu tayclar. Yolcular terminal binasndaki
bir otobse veya zel olarak tasarlanm bir
yolcu taycsna binerler ve uzak uak park
alanna tanrlar. Ardndan, yolcular uaa
binmek iin merdivenleri kullanabilirler veya
uaa uak zemini ile ayn seviyeden binerler,
rnein, ara tarafndan kaldrlarak.
c) Uak dahili merdivenleri Bu prosedr hareketli
merdivenlere benzerdir ve kendinden merdivenli
tm uaklarda kullanlabilir. Uak durduktan
sonra, personel dahili merdivenleri aar
ve yolcular apron zerinden yrrler veya uak

ile terminal arasnda otobsle tanrlar.
Yolcu terminali apronu kavramlar
3.3.3 Yolcu terminali apronlarnn tasarm, yolcu
terminali konsepti ile dorudan ilikilidir. Yolcu
terminali konseptlerinin belirlenmesi Havaalan
Planlama Elkitab (Belge 9184), 1. Ksm Ana
Planlama bal altnda aklanmtr. eitli
apron/terminal konseptleri ekil 3-2de gsterilmitir ve
her bir konseptin zellikleri, apron asndan aada
ksaca aklanmtr.
Basit konsept
3.3.4 Bu konsept, trafik hacmi dk olan
havaalanlarnda uygulanr. Uaklar normalde, kendi
gleriyle gerekletirdikleri ieriye ve darya taksi
hareketleri iin burun ieri veya burun dar gelecek
ekilde a yaparak park eder. Jet motoru iti etkilerinin
azaltlmas asndan, apron kenar ile hava taraf
terminalinin
cephesi
arasnda
yeterli
mesafe
salanmasna dikkat edilmelidir. Yeterli mesafenin
salanmad durumlarda, jet motoru iti kalkanlar
salanmaldr.
Apron
geniletmesi,
talepler
dorultusunda aamal olarak gerekletirilebilir,
bylelikle havaalan faaliyetlerinde daha az aksama olur.
Dorusal konsept
3.3.5 Dorusal konsept basit konseptin gelimi bir
hali olarak da grlebilir. Uaklar al veya paralel park
dzeninde park edilebilir. Ancak, apron alannn
kullanm ve uan ve yolcularn hareket ve hizmetleri
daha verimli olduundan, apron kenar ile terminal
arasnda minimum aklk mesafesi bulunan burun
ierde/dar ekilen park dzenine bu konseptte daha
sk rastlanr. Burun ierde park ilemi nispeten daha
kolaydr ve uan kap pozisyonuna taksi yapmas iin
gereken manevralar basittir. Dar ekilen park
dzenindeki ilemler, bitiikteki kap pozisyonlarnda
gerekletirilen apron faaliyetlerine bir miktar aksamaya
neden olur. Bununla birlikte, ekici traktrler ve
yetenekli
operatrler
gerekir.
Youn
trafikli
havaalanlarnda, dar ekme ilemlerine bal taksi
yolu tkanmalarnn azaltlmas iin ift apron taksi
yollar salanmas zorunlu hale gelebilir. Apron kenar
ile terminal cephesi arasndaki koridor apron trafiinin
ak iin kullanlabilir ve park halindeki uaklarn
burunlar etrafndaki alan yer servis ekipmanlarnn park
yerleri olarak kullanlabilir. En uzun gvde uzunluu
gerekliliklerini karlamak amacyla apron derinlii
balang aamasnda planlandnda, dorusal konsept
de basit konsept dzeyinde, hatta neredeyse ak apron
konsepti dzeyinde bir esneklik ve genileme kapasitesi
kazanr.
a) Sabit bindirme kprs
b) Hareketli apron bindirme kprs
ekil 3-1. Yolcu bindirme kprleri
3-5
3-6
a) Basit konsept
b) Dorusal konsept ve modelleri
c) knt (parmak) konsept
e) Tayc (ak apron) konsept
d) Uydu konsept
f) Hibrit konsept
ekil 3-2. Yolcu terminali apron konseptleri
3-7
knt (parmak) konsepti
Hibrit konsept
3.3.6 ekil 3-2de grld zere, knt biimine

gre bu konseptin eitli modelleri vardr. Uaklar
kntlarn her iki tarafndaki kap pozisyonlarna al,
paralel veya dik konumda (burun ieride) park
edilebilirler. Tek kntl modelde, knt konseptinin
snrl bir aamal genileme kapasitesine sahip olmas
dnda, dorusal konseptin hava taraf faaliyetlerinde
salad ou avantaj bu konsept iin de geerlidir. ki
veya daha fazla kntl modellerde, kntlar arasnda
yeterli mesafe brakmaya dikkat edilmelidir. Her bir
knt ok sayda kapya hizmet veriyorsa, kap
pozisyonlarna giren ve kap pozisyonundan kan
uaklarn karlamasn nlemek iin kntlar arasnda
ift taksi yollar salanmas gerekebilir. Gelecein byk
ebatl uaklarnn gereksinimlerini karlayabilmek adna,
iki veya daha fazla knt arasnda yeterli alan salanmas
nemlidir.
3.3.9 Hibrit konsept, yukarda belirtilen konseptlerin

birletirilmesi
anlamna
gelir.
Youn
trafik
gerekliliklerini karlamak iin tayc konseptin dier
konseptlerle birletirildii durumlara olduka sk
rastlanr. Terminallerin uzanda bulunan uak park
alanlar sklkla uzak apronlar veya uzak park alanlar
olarak adlandrlr.
3.4 APRON LLER
Genel
3.4.1 Belirli bir apron yerleimi iin gereken alan
genilii aadaki etkenlere baldr:
a) apronu kullanacak uaklarn l ve manevra
kabiliyetleri;
Uydu konsepti
b) apronu kullanan trafiin hacmi;
3.3.7 Uydu konsepti, uak kap pozisyonlar

tarafndan evrilmi ve terminalden ayrlm bir uydu
biriminden oluur. Apron alanndan en st dzeyde
faydalanmak iin, uydudan terminale yolcu eriimi bir
yeralt koridoru veya yksek koridor araclyla
salanr, koridor gerekirse yzeyde de olabilir. Uydunun
biimine bal olarak, uaklar uydu etrafnda radyal,
paralel veya baka dzenlerde park edebilirler. Uaklar
radyal ekilde park ettiinde geriye itme ilemi basittir,
ancak daha byk bir apron alan gerektirir. Skk bir
park dzeni benimsenmesi, baz kap pozisyonlarna
taksi yaplrken uygun olmayan keskin dnler
gerekletirilmesini gerektirir, hem de uydu etrafndaki
yer servis ekipman arasnda trafik skklna neden
olur. Bu konseptin dezavantajlarndan biri de aamal
geniletmenin zorluudur, yani ek kap pozisyonlar
gerektiinde yeni bir birim ina edilmesi gerekir.
c) aklk gereklilikleri;
Tayc (ak) apron konsepti

Bu konsept, ak veya uzak apron ya da tayc
konsept olarak adlandrlabilir. Apronlarn uaklar iin
ideal ekilde konumlandrlmas gerektiinden, rnein
piste yakn ve dier yaplardan uzakta olacak ekilde, bu
konsept uak faaliyetlerinde daha ksa taksi mesafesi,
basit manevralar, yksek esneklik ve genileme
kapasiteli apronlar gibi avantajlar salayabilir. Ancak bu
konsept, yolcu, bagaj ve yklerin nakil aralar ile
(hareketli bekleme salonlar/otobsler) grece daha uzun
mesafelerde tanmasn gerektirdiinden, hava tarafnda
trafik skkl sorunlarna neden olabilir.
d) uak park yerine giri ve park yerinden k

biimi;
e) temel terminal yerleimi veya dier havaalan
kullanm (bkz. 3.3);
f) uak yer faaliyeti gereklilikleri; ve
g) taksi yollar ve servis yollar.
Uak ls
3.4.2 Ayrntl bir apron tasarmna balanmadan
nce, ilgili apronu kullanmas ngrlen uak tiplerinin
ls ve manevra kabiliyetleri bilinmelidir. ekil 3-3'te
uak park alan ebatlarnn belirlenmesi iin gereken
ebatlar gsterilmi, Tablo 3-1de ise baz tipik uaklarn
ebatlar sralanmtr. Toplam uak lleri - toplam
uzunluk (L) ve kanat akl (S) - bir havaalan iin
toplam apron alannn belirlenmesinde bir balang
noktas olarak kullanlabilir. Aklk mesafeleri, taksi
ilemleri, servis, vb. ilemler iin gereken dier tm
alanlar bu temel uak kimliine gre belirlenmelidir.
Bir uan manevra kabiliyeti zellikleri, uan dn
merkezinin konumuna bal olan dn yarapna (R)
baldr.
Dn merkezi, dn srasnda uan etrafnda
dnd noktadr. Ana tekerlek ekseni zerindeki bu
nokta, gvde eksenine, dn manevrasnda kullanlan
3-8
, Burun tekerlei as
Burun ini takm.

ni takm
merkezi
-Burun tekerlei yarap
Dingil mesafesi
Gvde ekseni
Ana tekerlek
Dn merkezi (dn noktas)
ni takmndan
geen eksen
Uzunluk (L)
Dn
yarap (R)*
Kanat akl (S)

* Baz uaklarda burun ucu veya kuyruk ucu ile belirlenir
ekil 3-3. Uak park alan boyutlandrmasna ynelik ebatlar
burun tekerlei asna bal olarak deien bir

mesafededir. Tablo 3-1de dn yarapna ynelik
verilen deerler, listelendii gibi burun tekerlei
alarndan elde edilmitir. ou durumda, bu yarap
deerleri dn yarap ile kanat ucu arasndan llr;
ancak, baz uaklarn dn yarap dn merkezinden
uak burnuna veya yatay dengeleyicilere kadar llr.
Trafik hacimleri
3.4.3 Herhangi bir apron tipi iin gereken uak park
yerlerinin says ve ls, belirli bir havaalanndaki
uak hareket tahminleri dorultusunda belirlenir. Apron
faaliyet tahmini, ilgili apron tipi iin uygun bir talep
planlama sreci zerinden saptanmaldr. Apronun ar

youn faaliyet dnemleri dnlerek tasarlanmas
gerekmez, ancak makul dzeyde bir youn faaliyet
dnemini
en
dk
dzeyde
gecikme
ile
karlayabilecek zellikte olmaldr. rnein, yolcu
terminali uak park yeri says, en youn ayn gnlk en
youn saat ortalamasn karlayabilecek miktarda
olmaldr. Kargo ua birikiminin en youn olduu
dnem bir saatten fazla ve bir gnden azdr; dolaysyla
kargo apronu en youn ayn gnlk ortalama faaliyetini
karlayabilmelidir. Dier apron tipleri, ilgili en youn
faaliyet dnemleri iin yeterli olacak miktarda park
alanna sahip olmaldr. Ayrca, gereken sermaye
maliyeti giderlerinin en dk deere indirilmesi iin
apron planlama sreleri eitli aamalara blnmelidir.
Sonrasnda, talep artn karlamak iin gereken
ihtiyaca gre apron alanlar eklenmelidir.
3-9
Tablo 3-1. Seilen uak ebatlar

Uzunluk
Uak tipi
Kanat akl
Burun
tekerlei
Dn yarap
(m)
(m)
A300B-B2
46.70
44.80
50
38.80a
A320-200
A330/A340-200
A330/A340-300
B727-200
37.57
59.42
63.69
46.68
33.91
60.30
60.30
32.92
70
65
65
75
21.91c
45.00a
45.60a
25.00c
B737-200
B737-400
B737-900
B747
B747-400
30.58
36.40
41.91
70.40
70.67
28.35
28.89
34.32
59.64
64.90
70
70
70
60
60
18.70a
21.50c
24.70c
50.90a
53.10a
B757-200
B767-200
B767-400 ER
B777-200
B777-300
47.32
48.51
51.92
63.73
73.86
37.95
47.63
61.37
60.93
73.08
60
60
60
64
64
30.00a
36.00a
42.06a
44.20a
46.80a
BAC 111-400
DC8-61/63
DC9-30
DC9-40
DC9-50
28.50
57.12
36.36
38.28
40.72
27.00
43.41/45.2
28.44
28.44
28.45
65
70
75
75
75
21.30a
32.70c
20.40c
21.40c
22.50c
MD82
MD90-30
DC10-10
DC10-30
DC10-40
45.02
46.50
55.55
55.35
55.54
32.85
32.87
47.35
50.39
50.39
75
75
65
65
65
25.10b
26.60b
35.60a
37.30a
36.00a
MD11
61.60
52.50
65
39.40a
L1011
54.15
47.34
60
35.59a
a. Kanat ucuna
b. Burna
c. Kuyrua
(m)
3-10
Mesafe gereklilikleri
3.4.4 Bir uak park alan, park alann kullanan
uaklar arasnda ve uaklar ile etraftaki binalar ve dier
sabit nesneler arasnda aadaki minimum aklk
mesafelerini salamaldr.
Kod harfi
Aklk (m)
3.0
B
C
D
E
F
3.0
4.5
7.5
7.5
7.5
D, E ve F kod harflerine ait aklk deerleri aadaki

yerlerde azaltlabilir (yalnzca ieriye taksi, darya
ekme prosedrn kullanan uaklar iin):
a) terminal (yolcu bindirme kprleri dahil) ile
uak burnu arasnda; ve
b) park alan grsel ynlendirme sistemi tarafndan
azimut rehberlii salanan park alan blmnde
Bu aklk deerleri, apron faaliyetlerinin gvenliini
salamak adna havaalan planlayclarnn takdiri
dorultusunda ihtiyaca gre artrlabilir. Uak park yeri
taksi eritlerinin ve apron taksi yollarnn yerleimi, bu
taksi yollar ile park yerindeki bir uak arasnda
aadaki minimum ayrma mesafesini salamaldr:
Minimum ayrma mesafeleri
Apron taksi
Apron taksi
eridi merkez hatt ile yolu merkez hatt
ile
nesne aras
nesne ras
Kod harfi
(m)
(m)
A
12.0
16.25
B
C
D
E
F
16.5
24.5
36.0
42.5
50.5
21.5
26.0
40.5
47.5
57.5
Giri ve k yapan uaklarn park yeri tipleri

3.4.5 Uaklar park yerine giri ve park yerinden
k iin eitli yntemler kullanr: giri ve klar
kendisi gerekletirebilir; park yerine veya darya
ekilebilir; girii kendisi gerekletirip, k iin geriye
ekilebilir/itilebilir Ancak, apron l gereklilikleri gz
nnde bulundurulduunda, bu eitli yntemler uan

kendi manevras veya traktr destei snflarna
ayrlabilir.
3.4.5.1 Uan kendi manevras. Bu ifade, bir uan
park yerine giri ve park yerinden k ilemlerini kendi
gc ile gerekletirdii, yani manevrann hibir
aamasnda bir traktr desteine bavurulmayan prosedr
belirtir. ekil 3-4 a), b) ve c), bir uan, burun ieride al,
burun darda al ve paralel park dzenlerinde park
yerine girii ve park yerinden k srasndaki manevralar
iin gereken alan gstermektedir. Terminal binasnn veya
kntnn yanndaki bir uak park yerine burun ieride veya
burun darda dzeni ile giri ve k iin gerekletirilen
taksi manevralarnda ekil 3-4 a) ve b)de gsterildii gibi
180 derecelik bir dn sz konusudur. Bu dn yarap
ve uak geometrisi, uak park alan akln belirleyen
etkenler arasndadr. Bu park yntemi, traktr destekli
yntemlerden daha fazla kaplamal alan gerektirse de, bu
durum, traktrl ilemde gereken donanm ve personelden
kar edilerek dengelenir. Dolaysyla, bu yntemler trafik
hacmi nispeten dk olan havaalanlarnda yaygndr. ekil
3-4 c)de, bir uan, bitiiindeki konumlara park edilmi
uaklar bulunan bir park yerine girmek iin rahat bir
ekilde manevra gerekletirebilecei aya bal olan ve
kendi manevrasn yapan bir uak iin gereken park yeri
akl gsterilmektedir. Bu park ynteminde park yerine
giri ve park yerinden k iin gereken taksi manevralar
en basit dzeyde olsa da, bu yntem en geni apron alann
gerektirir. Bunlarn yan sra, jet itiinin bitiikte yer alan
park yerlerindeki servis personeli ve ekipman zerindeki
olumsuz etkisine de gereken nem verilmelidir.
3.4.5.2 Traktr destekli manevra. Bu ifade, bir
traktr ve eki demiri kullanlmasn gerektiren giri ve
k yntemlerini belirtir. Dnyann en youn trafikli
havaalanlarnn ounda, traktr destekli yntemlerin bir
modeli kullanr. En yaygn prosedr ieriye taksi,
darya ekme yntemi olmakla birlikte, baka
kombinasyonlarda uaklar hem ieriye hem darya
ekilebilmektedir. Traktrlerin kullanlmas, uak park
yerlerinin birbirine ok daha yakn konumlandrlmasna
imkan tanyarak, yksek hacimli terminal park
ilemlerini karlamak iin gereken terminal alann
azaltr. ekil 3-4 d), terminal binasna dik bir ekilde
ieriye taksi ve darya ekme uygulanan bir uak iin
gereken alan gstermektedir. phesiz ki bu prosedr,
park alannn uan kendi manevrasyla park ettii
prosedre oranla daha verimli bir ekilde kullanlmasn
salar. Bu prosedr, apron personeli ve ekipman veya
terminal binalar iin ar motor itii sorunlar
oluturmadan gerekletirilebilen basit bir manevradr.
Ayrca, jet itii kalkanlarna olan gereksinim de azaltlr
veya tamamen ortadan kalkar. Uaklarn kap
pozisyonuna doru bir ekilde konumlandrlmas iin
pilotlara genellikle baz ynlendirme sistemleri salanr.
k manevras daha karmaktr ve genellikle
a) eriye taksi/darya
taksi (burun ierde,
al park)
3-11
Terminal binas
Park snrizgisi
Apron taksi yolu/

b) eriye taksi/darya
taksi (burun darda,
al park)
Terminal binas
Park snrizgisi
Apron taksi yolu/

apon taksi eridi
c) eriye taksi/darya
taksi (parallel park
Terminal binas
Park snr izgisi
Apron taksi yolu

d) eriye taksi/darya ekme
Terminal binas
Park snr izgisi
Apron taksi yolu/

uak park yeri taksi
ekil 3-4. Terminal park yerine giri ve park yerinden k iin aklk alan
3-12
uak bir traktr tarafndan taksi yolu zerine geriye

doru itilirken, ayn zamanda 90 derece dndrlr.
Geriye itme ilemi genellikle motorlar altrlmadan
gerekletirilir. Geriye itme ileminin balangcndan,
traktrn ayrlmasna ve uan kendi gcyle hareket
etmeye balamasna kadar geen ortalama sre 3-4
dakikadr. Burun tekerleinin ar dnmesini nlemek
ve kaplamalarn kaygan olduu durumlarda ua
hareket halinde tutarken ayn zamanda yn kontroln
de koruyabilmek iin, geriye itme ilemi srcnn
yetenekli ve deneyimli olmasn gerekir.
3.4.5.3 Park alan akl. Uak park yerleri
arasndaki aklk mesafelerinin hesaplanmas iin,
birka durumda genel bir forml gelitirilmitir. En basit
durum, terminal binasna dik ayla park yerine taksi
yapan ve park yerinden dz bir ekilde geriye itilerek
kan uaklara yneliktir. ekil 3-4 d)de gsterildii
gibi, minimum park alan akl (D), kanat ak (S)
ile gerekli aklk mesafesin (C) toplamdr.
3.4.5.4 Dier park yerine giri ve park yerinden
k prosedrlerinde geometri daha karmaktr ve park
alan aklklarnn belirlenmesi iin ayrntl bir analiz
gerekletirilmesi gerekir. Daha karmak manevra
teknikleri kullanmas beklenen uaklarn kanat uzu
yarap ve hareket zelliklerinin belirlenmesinde
reticilerin teknik verilerine bavurulmaldr.
Uak yer servis ilemleri
3.4.6 Uak bir park yerinde park halinde iken
gerekletirilen yolcu ua servis ilemleri unlar
ierir: yiyecek, tuvalet ve ime suyu hizmeti; bagaj
tama; yakt ikmali; klima, oksijen, elektrik g
beslemesi ve mar havas salanmas ve uan
ekilmesi.
Bu ilev ve hizmetlerin ou, bir ara ve/veya tehizat
ile gerekletirilir veya yerleik bir tesis araclyla
salanr. ekil 3-5te orta ll bir uak iin tipik yer
tehizat servisi dzeni gsterilmitir. Uak burnunun
sana ve kanadn nne doru uzanan alan genellikle
burun
ieride/geriye
itme
eklindeki
park
konfigrasyonunun benimsendii durumlarda aralarn
ve tehizatn yer ald, nceden konumlandrlm bir
servis alan olanak kullanlr.
Taksi yollar ve servis yollar
Genel
3.4.7 Bir apron iin ihtiya duyulan alan, uak park
yerlerinin yan sra, apron taksi yollar, uak park yeri
taksi eritleri ve bu park yerlerine eriimin ve gerekli
destek
hizmetlerinin salanmasna ynelik servis yollar iin

gereken alanlar da iermektedir. Tesislerin yerleri,
terminal dzenine, pist konumlarna ve uu mutfaklar,
yakt istasyonlar vb. apron d hizmetlerin konumlarna
baldr.
Apron taksi yollar
3.4.8 Bu elkitabnn 1. Blmnde apron taksi
yollar ve uak park yeri taksi eritleri ve bu elemanlarn
uak park yerleri ile etkileimleri aklanmtr. Uak
park yeri taksi eritleri apron taksi yollarndan ayrlr ve
genellikle apron kaplamasnn kenarnda yer alr.
Servis yollar
3.4.9 Bu elkitabnn 4. Blmnde servis yollarnn
gerekliliinden ve konumlarndan bahsedilmektedir. Servis
yollar iin gereken alann toplam apron planlamas
srasnda hesaba katlmas gerekir. Bu yollar genellikle
terminal binasnn hemen yannda ve binaya paralel
olarak veya uak park yerinin hava tarafnda uak park
yeri taksi eridine paralel olarak konumlandrlr.
Gerekli olan genilik, beklenen trafik seviyesine ve bir
tek ynl ara yolu sisteminin ina edilebilme olanana
baldr. Servis yolunun terminal binasna bitiik olarak
geirilmesi durumunda, bindirme kprlerinin altndaki
ara yolunu kullanmas beklenen en byk aralar iin
yeterli mesafe braklmaldr. Servis yolu terminal
binasna bitiik olarak gemiyorsa, kprler altnda
gerekli yksekliin salanma zorluu ortadan kalkar,
ancak bu durumda ara/uak karlamas sorunu ortaya
kar. Toplam apron planlamasnda, yer ekipman iin
manevra ve saklama alan gereklilii de hesaba
katlmaldr.
3.5 APRON REHBERL

Havaalan Tasarm Elkitab (Belge 9157), 4. Ksm Grsel Yardmclar bal altnda, apron iaretleme ve
klandrmasnn yan sra, uak park alanlarndaki
rehberlik konusu da deerlendirilmitir. Uak park
alanlarndaki rehberliin amac, uan park alannda
gvenli bir ekilde manevra yapmasn ve park yerine
hassas bir ekilde yerletirilmesini salamaktr. Grn
iyi olduu durumlarda, boyal izgiler ve gerekirse yol
gstericiler, uak hareketlerinin gvenli ve doru bir
ekilde gerekletirilmesi iin genellikle yeterlidir. Gece
faaliyetleri iin apron alanna projektr ilave edilmeli ve
grn zayf olduu durumlarda kaplama merkez hatt
klandrmas salanmaldr. Park alan grsel
ynlendirme sistemleri, kendi gc ile park etmekte olan
bir uak iin gereken doru rehberlii salar.
Yakt ikmali
Bagaj
tama
Mutfak
servisi
Tuvalet
servisi
me suyu servisi
Bagaj
tama
Tuvalet servisi
Elektrik
gc
ekme
arac
Oksijen
Fren
servisi
Yolcu bindirme kprs

veya bindirme merdiveni
Mar havas-
Salanan yardmc g birimleri:
Klima
ekil 3-5. Tipik yer servis ekipman yerleimi
Elektrik gc
Motor altrma
Klima
3-13
3-14
3.6 BUZLANMA GDERC/NLEYC TESSLER
Konum
3.6.1 Kap pozisyonlar talebi ar gecikmelere,
skkla ve uzun sreli beklemelere neden olmuyorsa
ve terminalden kalk pistine kadar olan taksi sresi
kullanlmakta olan svnn koruma sresinin altnda ise,
terminallerde veya terminallere bitiik olarak
konumlandrlan merkezi buzlanmay giderici/nleyici
tesisler kullanlabilir. Kap dndaki bir tesis veya bir
uzak tesis, deien hava artlarn daha ksa taksi sresi
sayesinde dengeleyerek ve koruma sresinin daha byk
bir ksmnn kullanlmasna olanak tanyarak, uak park
alanlarndan daha iyi faydalanlmasn salar.
3.6.2 Taksi yolu kenarndaki bir kap d tesis,
uaklarn kuyrua girmesine yol aabileceinden, ekil
3-6da gsterildii gibi atlamal taksi olana
salayabilmelidir. Bir kap d tesis, gvenli bir ekilde
imha edilmesi iin buzlanmay giderici/nleyici sv
aknn uak park alanlarna gre daha iyi toplanmasna
olanak tanr. Yeterli byklk ve kapasiteye sahip
bekleme yerleri salandnda, yukardaki gerekliliklerin
karlanmas artyla bu alanlar uaklara ynelik
buzlanmay giderici/nleyici ilemler iin kullanlabilir.
Buzlanmay giderici/nleyici yerlere eriim iin
salanan taksi rotalarndaki dn ve kavaklarn says,
uak hareketlerinin hzlandrlmas asndan en dk
dzeyde
olmal
ve
faaliyet
gvenlii
de
etkilenmemelidir.
Buzlanmay giderici/nleyici tesislerin verimli bir

ekilde hizmet grebilmesi ve servis aralarnn piste
girme ihtimalinin nlenmesi iin servis yollar ve
konaklama alanlar gerekir. Havaalan kurtarma ve
itfaiye aralarnn acil mdahale srelerinin aksamaya
uramamasn salamaya dikkat edilmelidir. Bu servis
yollarnda, faaliyet ve gvenlik etkenleri (piste/taksi
yoluna girilerin nlenmesi) ve evresel etkenler
(buzlanmay giderici/nleyici sv aknn ynetimi vb.)
hesaba katlmaldr. Ara dur iaretleri veya yol
bekletme pozisyonu iaretleri gibi uygun yzey hareket
rehberlik ve kontrol (SMGC) iaretleri salanmas
gerekebilir.
Buzlanmay giderici/nleyici tesislerin
llerini etkileyen faktrler
3.6.4 Buzlanmay giderici/nleyici tesislerin ls,
uak lsne, muamele gerektiren uak saysna, hava
artlarna, kullanlan datm ekipmannn tipi ve
kapasitesine ve muamele yntemine baldr. Toplam
tesis lsnn bir gstergesi, belirli bir srede
muamele gerektiren uak saysndan tahmin edilebilir.
kmal/depolama alan ile buzlanmay giderici/nleyici
tesisler arasndaki buzlanmay giderici/nleyici aralarn
tanma sresi de ayrca hesaba katlmaldr.
Taksi yolu
Minimum ayrma
mesafesi (bkz. 3.4.4,
Minimum ayrma
mesafeleri tablosu,
Stun 3)
Ara Bekleme Pozisyonu

aretlemesi
Buzlanmay
giderici/nleyici
tesis
ekil 3-6. Buzlanmay giderici/nleyici tesislerdeki minimum ayrma mesafesi
Buzlanmay giderici/nleyici alanlarn saysn etkileyen

faktrler
3.6.5 Gereken alan says aadaki unsurlara
baldr:
a) hava artlar slak kar veya donmu yamur
artlarnn hakim olduu havaalanlarnda, kabul
edilebilir seviyenin zerindeki gecikmeleri
nlemek iin daha ok sayda buzlanmay
giderici/nleyici alan salanmas tavsiye edilir;
b) muamele grecek uak tipi - dar gvdeli
uaklarn muamele sresi geni gvdeli uaklarn
muamele sresinden ksadr. Gvdeye monte
motorlara sahip uaklarn muamele sresi kanada
monte motorlu uaklarn muamele sresinden
daha uzundur;
c) buzlanmay giderici/nleyici svnn uygulanma
yntemi yntem, bir aamal veya iki aamal
buzlanmay giderici/nleyici prosedr olabilir.
kinci prosedrde alann daha uzun sre
kullanlmas gerektiinden, esneklik salanmas
ve maksimum uak k ak hznn olumsuz
etkilenmemesi iin, gereken buzlanmay
giderici/nleyici alan says iki aamal prosedre
gre belirlenmelidir.
d) kullanlan datm ekipmannn tipi ve kapasitesi
depo kapasitesi kk olan ve uzun yakt
stma sreleri gerektiren seyyar buzlanmay
giderici/nleyici ekipmanlar uygulama srelerini
artrabilir ve uak k ak hzlarn olumsuz
etkileyebilir; ve
e) k ak hzlar olas gecikmelerin ve
havaalan skklklarnn en dk seviyeye
indirilmesi iin, muamele grecek uak says
3-15
gerekletirilebilecek kalk faaliyeti saysna

uygun olmaldr.
evresel hususlar
3.6.6 Buzlanmay giderici/nleyici alan says, en
kritik uak iin gereken park alan saysna eit olmal ve
her ynde 3,8 m ara hareket alan salamaldr. Birden
fazla buzlanmay giderici/nleyici alan kullanlyorsa,
her bir alan iin gereken ara hareket alan, dier
uygulama alanlar iin gereken hareket alan ile
kesimemelidir. Ayrca, bir buzlanmay giderici/nleyici
tesisin toplam ebad planlanrken, Annex 14, Cilt I,
Blm 3'te belirtilen minimum aklk mesafeleri hesaba
katlmaldr.
3.6.7 Bir havaalannda buzlanmay giderici/nleyici
sv aknn ar olmas, dier yzey akntlaryla
karmasna msaade edildiinde yeralt sularnn
kirlenmesine yol aabilir. Svlar ayrca kaplama
yzeyinin srtnme zelliklerini de olumsuz etkiler. Bu
nedenle, svnn ideal miktarda kullanlmas gerekir.
Bununla birlikte, yeralt sularnn kirlenmesini nlemek
iin ar svnn tamam uygun ekilde toplanmaldr.
Bu gibi blgelerdeki tm yzey akntlar yamur suyu
drenajna boaltlmadan nce yeterli miktarda
artlmaldr.
3.6.8 Tm apron yzeyi akntlarnn, kirlenmi
akntnn yamur suyu drenajna boaltlmadan nce
uygun ekilde artlabilecei bir toplama alannda
toplanmas, bir yntem olarak kullanlabilir. Kaplamada
kanallar salanmas, buzlanmay giderici/nleyici
svnn ar ksmnn toplanmasn kolaylatrr. Uzak
buzlanmay giderici/nleyici alanlar kullanlmas
durumunda, ar svnn toplanmas ve ilenmesi uak
park alanlarna gre daha kolaydr.
BLM
4
HAREKET ALANINDA
TRAFK AYRIMI
4-1
Blm 4
HAREKET ALANINDA TRAFK AYRIMI
4.1 TRAFK AYRIMI

GEREKLL
4.1.1 Uak hareket alann oluturan pistler, taksi
yollar ve apronlarda, uaklarla kara aralarnn
karlama olasl vardr. Bununla birlikte, havaalan
tesisinin planlama aamasnda hava ve yer trafiini
birbirinden ayrarak, karlama saysn en dk
seviyeye indirmek mmkndr. Uygun ekilde ayrlm
trafik, uak ve kara aralarnn arpma ihtimalini en
dk dzeye indirir ve uak hareketlerinin verimini en
st dzeye karr. nceden belirlenmi alanlar iin,
gerekli olan karlamalar belirtilen prosedrler
kullanlarak planlanmaldr.
4.1.2 Uak servis ilemleri, havaalan bakm ve
yapm almalar ve acil mdahale ilemlerinin
gerekletirilmesi iin baz aralarn hareket alannda
faaliyet gstermesi gerekmektedir. Bununla birlikte,
havaalanlarnn farkl fiziksel zellikleri nedeniyle,
trafik ayrmnn dzenlenmesine ynelik belirli tasarm
kriterleri ortaya konulamamaktadr. Ancak, uak ve kara
aralarnn karma miktarn azaltmak iin baz
nlemler alnabilir.
4.2 UAK VE KARA ARALARININ

KARIMASINA NEDEN OLAN EYLEMLER
4.2.1 Uak ve kara arac karlamalarnn byk
blm apron alanlarnda meydana gelir. Kara
aralarnn faaliyetlerini ierebilen ve apronlardaki trafik
ayrmnn planlanma srecinde deerlendirmeye
alnmas gereken baz apron alan uak servis ilemleri
aada sralanmtr:
a) yolcu indirme/bindirme:
b) bagaj boaltma/ykleme:
c) kargo ve/veya posta boaltma/ykleme
d) mutfak servisi;
e) salk hizmeti;
f) yakt ikmal servisi;
g) motorun altrlmas iin basnl hava salama;
h) uak bakm; ve
i) elektrik gc ve klima (uan yardmc g
birimleri tarafndan salanmyorsa).
Ayrca, apron alanlarndaki acil mdahale ve gvenlik
aralar iin de hazrlk yaplmaldr.
4.2.2 Apron dndaki hareket alanlarnda
gerekleen kara arac faaliyetleri aadakileri ierir:
a) Acil mdahale ilemleri: Havaalanndaki veya
pist yaklama alanlarndaki herhangi bir noktada
gerekebilecek kurtarma ve itfaiye ekipman;
b) Gvenlik ilemleri. Tel rgl ve tahditli alanlarn
devriyesi iin kullanlan kk aralar;
c) Havaalan bakm ve yapm. Kaplamalarn,
seyrsefer yardmclarnn ve klandrmalarn
onarm, im bime, kar/buz giderme ilemleri vb.
4.3 AYRIM SALAMA

YNTEMLER
4.3.1 Trafik ayrmnn salanmas hakkndaki eitli
genel kavramlar aadaki paragraflarda aklanmtr.
zellikle apron alanlar iin, elde edilebilecek ayrm
derecesi byk lde mevcut alana baldr. Belirli bir
uak park yeri says iin salanan mevcut alan ne kadar
genise, trafik tiplerinin ayrm o kadar kolaydr.
4-2
Normal artlarda, tasarruf ihtiyac gerei apronlar

nadir durumlarda ar alan salayacak ekilde tasarlanr
ve herhangi bir durumda, hava trafii art tasarlanm
herhangi bir yedek apron alann genellikle karlar.
Gerekli olan ayrm seviyesi, uaklarn ebat ve dier
zelliklerine (kanat akl, manevra kabiliyeti ve jet
itii gibi) ve kara aralarnn zelliine baldr. Bunlara
ek olarak, havaalan planlama srecinde, ngrdkleri
kara arac hareket gerekliliklerinin belirlemek iin uak
operatrlerine danlmaldr.
stisnalar
4.3.2 Havaalan tesislerinin tasarm uaklarla kara
aralarnn karma sorunlarn nemli lde azaltsa da,
uak operatrlerinin, kara trafii hacminin en dk
dzeyde tutulmas gerektiinin farknda olmalar yine de
en nemli husustur. levleri hareket alannda
bulunmalarn gerektirmeyen tm aralar darda
tutulmaldr. Bu uygulama ayrca temel havaalan gvenlik
nlemlerine uygundur. Kara taraf ara yolu sistemleri,
umumi aralarn havaalannn tm kamuya ak
alanlarna hareket alanndan gemeden erimelerini
salayacak ekilde tasarlanmaldr. Umumi aralarn
hareket alanna yetkisiz giriini nlemek iin de
nlemler alnmaldr. Bu ilem, kesin bir kontroln
salanmas iin tel rgler, kaplar ve dier gvenlik
sistemlerinin kullanlmasn gerektirir.
Kara aralar iin servis yollar
4.3.3 Kara aralarna ynelik hava taraf servis
yollar, pistlerin ve taksi yollarnn kara aralar
tarafndan kullanlma gerekliliini ortadan kaldrr veya
belirli bir seviyeye kadar azaltr. Bu gibi yollar, trafik
skkl durumunda hareket alannn en azndan kritik
blmlerinin kara arac trafii tarafndan atlanabilmesini
salayacak ekilde planlanmaldr. rnein bu yollar,
seyrsefer yardmclarna eriim salayan havaalan
evre servis yollar olarak, inaat aralar iin geici
yollar olarak veya hava yolu irketi aralar, yk trenleri,
vb. aralar iin terminal binalar ile apronlar arasnda
salanan hava taraf ara yollar olarak kullanlabilir.
Yolcu bindirme kprlerine sahip havaalanlarnda, hava
taraf yollar (baz tasarmlarda) bindirme kprsnn
hareketsiz blmnn altndan geebilir. Apronlarda
kullanlan hava taraf servis yollarnn rnekleri ekil 41de gsterilmitir.
4.3.4 Ara yollarnn planlanmasna ynelik baz
temel hususlar aada akland gibidir:
a) Hava taraf servis yollarnn pistler veya taksi
yollar ile kesimeyecek ekilde planlanmas iin
gereken aba gsterilmelidir. Trafik younluu

yksek havaalanlarnda bu gibi kesimelerden
kanmak iin, byk kavaklarda pistlerin ve
taksi yollarnn altnda yol tnelleri salanmas
dnlmelidir;
b) Havaalan yol yerleiminin planlanma srecinde,
kurtarma ve itfaiye aralar iin havaalannn
eitli blgelerine ve zellikle eikten 1000
metre mesafeye kadar olan veya en azndan
havaalan snrlar dahilinde olan yaklama
alanlarna acil durumda eriim yollar salanma
ihtiyac hesaba katlmaldr;
c) Seyrsefer yardmclarna salanacak servis
yollar, yardmclarn ilevlerini en dk
seviyede engelleyecek ekilde tasarlanmaldr.
Herhangi bir eriim yolunun bir yaklama
alanndan gemesi gereken durumlarda, bu yol,
yolu kullanacak aralarn uak faaliyetlerine
engel olmayacak ekilde konumlandrlmaldr;
ve
d) Hava taraf servis yolu sistemi, yerel gvenlik
nlemleri hesaba katlarak tasarlanmaldr.
Dolaysyla, sisteme eriim noktalarnn da
snrlanmas
gerekecektir.
Kara
arac
hareketlerinin pist ve taksi yollarndaki uak
hareketlerini etkilemesi durumunda, kara arac
hareketlerinin ilgili havaalan kontrol birimi
tarafndan dzenlenmesi gerekir. Havaalan
trafik younluunun dk olduu durumlarda
sinyal lambalar gibi grsel sinyaller yeterli olsa
da, kontrol ilemi genellikle iki ynl telsiz
iletiimi
salanarak
gerekletirilir.
Kavaklardaki kontrol ilemlerine yardmc
olmak iin iaretler ve sinyaller de kullanlabilir.
Yerleik servis tesisleri
4.3.5 Apron dahilinde veya uak park alanlar
yanndaki terminal binalar ierisinde sabit servis
tesisleri salanarak, birok apron servis arac ihtiyac
ortadan kaldrlabilir. rnein, uak park alanlarnn
yaknnda hortumlu yakt datm sistemleri, basnl
hava yerleri, statik g kaynaklar, drenaj yerleri,
emeler, klima yerleri ve telefon yerleri salanmas,
uak servis ilemleri iin ihtiya duyulan ekipman ve
ara saysn byk lde azaltr. Yolcu bindirme
ekipman ihtiyacn ve yolcularn aprondaki hareket
gerekliliklerini (yryerek veya bir nakil arac ile)
ortadan kaldrdndan, yolcu bindirme ve indirme
ilemleri iin kullanlan bindirme kprleri de bir sabit
servis tesisi olarak dnlebilir. Bindirme kprleri
ayrca uak servis ilemlerine ynelik sabit tesisler
salanmas iin de genellikle uygundur.
4-3
Terminal
Apron
Apron
Hava taraf servis yolu
Taksi yolu
Terminal
Kara/hava taraf geidi
Hangar alanna
Hava taraf servis yolu
Apron
ekil 4-1. Hava taraf servis yolu rnekleri
4-4
Balang maliyetlerinin yksek olmas ve farkl uak

tipleri iin snrl esneklik salamalar sabit servis
tesislerinin dezavantajlarndan bazlardr. Ancak,
planlama aamasnda bu tesislerin yerleimi dikkatle
deerlendirmeye alnrsa, gereken esneklik elde
edilebilir. Bunlarn yan sra, gnmz uaklarnn farkl
g kayna gerekliliklerini statik g kaynaklar
salanmasn karmak bir hale getirmekle birlikte, uak
tasarm trendi, elektrik gerekliliklerini daha da
standartlatrlmasndan yanadr. Sabit servis tesisleri ile
ilgili planlama hususlar iin bkz. Havaalan Planlama
Elkitab (Belge 9184), 1. Ksm Ana Planlama.
aretlemeler
4.3.6 Apronlardaki trafik ayrmn kolaylatrmak iin
boya iaretlemeleri kullanlmaldr. aretlemeler,
uaklaryla apron zerinde gvenli ve hzl bir ekilde
manevra yapmalarnda pilotlara rehberlik salamak iin
kullanlabilir. aretlemelerin bazlar, ekipmanlarn
apron zerindeki yerleimine ynelik gvenlik snrlarn
belirtmek iin (rnein, kanat ucu akl izgileri),
bazlar ise, kara aralar, yolcular veya personelin
aprondaki eriim rotalarn gstermek iin kullanlr.
Ayrt edilebilmeleri iin izgiler farkl renklerde
olmaldr.
EKLER
EK 1-1
Ek 1
EK KAPLAMA TASARIMI
1. TERMLER VE SEMBOLLER
1.1
Genel
Bu ekte kullanlan terim ve sembollerin aklamalar

aada verilmitir. Bu ekte, uan yatay bir zemin
zerinde taksi yapt varsaylmtr.
1.2
Uakla ilgili terimler

(bkz. ekil A1-1)
Ana tekerlekten geen eksen. Uan boylamasna

eksenine dik olarak dn merkezinden geen izgi.
Referans uzunluu (d). Uan referans noktas ile ini
takmndan geen eksen arasndaki mesafe.
Uak referans noktas (S). Uan boylamasna ekseni
zerinde bulunan ve yerdeki klavuz izgiyi takip eden
nokta. Referans noktas uan kokpiti altnda dikey
olarak bulunur.
Ana tekerlek merkezi (U). Boylamasna uak ekseni ile
ana tekerlekten geen eksenin kesime noktas.
1.3 Taksi yolu ve ek kaplama tasarm ile ilgili

terimler
(bkz. ekil A1-2)
Ana tekerlek sapmas (). Ana tekerlek merkezi ile
klavuz izgisi arasnda, klavuz izgiye dik olarak
llen izgi (U).
Klavuz izgisi. aretlemeler ve/veya klandrmalar
kullanlarak kaplama yzeyine uygulanan ve taksi
srasnda uan referans noktas tarafndan takip
edilmesi gereken izgi.
Klavuz izgisi merkezi (O). Klavuz izgisinin S
noktasndaki erilik merkezi.
1.4 Semboller szl
Ana tekerlek merkezinin takip ettii rotann ve ek
kaplamalarn aklanmasnda aadaki semboller
kullanlmtr (bkz. ekil A1-1 ve A1-2).
d = uak referans uzunluu
M = ana tekerlek bacann d tekerlekleri ile
kaplama kenar arasndaki minimum aklk
mesafesi
Burun tekerlei dn as. Uan boylamasna ekseni

ile burun tekerleinin yn tarafndan oluturulan
a.
O = klavuz izgisinin S noktasndaki erilik
Dn as (). Klavuz izginin teeti ile uan

boylamasna ekseninin oluturduu a.
P = dn merkezi
Ana tekerlek genilii (T). Tekerlek kalnlklar dahil

olmak zere, d ana tekerlekler arasndaki mesafe.
Dn merkezi (P). Uan herhangi bir andaki dn
merkezi.
merkezi.
r = ek kaplama kurbu yarap

R = klavuz izgisinin S noktasndaki erilik
yarap.
S = uan referans noktas
T = ana tekerlek genilii
U = ana tekerlek merkezi
= radyal izgi OU ile ana tekerlek merkezi
rotasnn teeti arasnda U noktasndaki a
= dn as
EK 1-2
Referans uzunluu
Kokpit
Ana tekerlek
genilii
Dn
as Burun
tekerlei
sapma as
Ana tekerlekten
geen eksen
Dn merkezi
A. Terimler ki ana tekerlek baca bulunan uaklar
Ana tekerlekten
geen eksen
Dn merkezi
B. Terimler Drt ana tekerlek baca bulunan uaklar
Klavuz
izgisi
S (Referans noktas)
d (Referans uzunluu)
U (Ana tekerlek)
merkez
T (Ana tekerlek)
genilik
(Dn as)
Ana tekerlekten
geen eksen
P (Dn merkezi)
C. Semboller
ekil A1-1. Uakla ilgili terim ve semboller
Taksi yolu merkez hatt

(Klavuz izgisi)
Referans izgisi
O Klavuz igisi merkezi

P Dn merkezi
A Semboller
Taksi yolu merkez hatt iaretlemesi

(bkz. Annex 14, Blm 3)
Taksi yolu
Klavuz izgisi
Ek Kaplama
Ek Kaplama
O Klavuz izgisi merkezi

P Dn merkezi
Minimum tekerlek aklk mesafesi
Taksi yolu genilii
Not. ekilde gsterilenler:

a) Taksi yolu merkez hattnn konumu;
b) Her biri, bir daire yay ve iki teetten oluan iki ek kaplama;
c) Uak kokpiti taksi yolu merkez hattn takip ediyor.
B Terimler
ekil A1-2. Taksi yolu ve ek kaplama tasarm ile ilgili terim ve semboller
EK 1-3
EK 1-4
= ana tekerlek sapmas
Referans noktas (S) bir daire yayn takip eder
p and =
Ana tekerlek merkezinin geometrik konumu (U).
bir noktann kutupsal koordinatlar [(S) veya

(U), uygun olduu zere]
2. TAKS YAPMAKTA OLAN BR UAIN
ANA TEKERLE TARAFINDAN TAKP

EDLEN ROTANIN BELRLENMES
2.1 Rotann hesaplama yoluyla belirlenmesi
2.1.2 Yukardaki basitletirici varsaym dolaysyla,

dn srasnda uan referans noktas (S), O merkezli
ve R yarapl bir daire yayn takip eder. Taksi
yapmakta olan bir uan hareketini aklamak iin bir
referans koordinat sistemi gerekir. OX referans izgisi, p
ve 6 U ise Unun kutupsal koordinatlar olsun (bkz. ekil
A1-3). Hareket srasnda, US izgisi U noktasnn
rotasna U'da teet olarak kalr. Bu durum Unun
geometrik konumu iin bir diferansiyel denklem
meydana getirir:
Genel
2.1.1 Genel olarak, taksi yollarnn pistler, apronlar

veya dier taksi yollar ile kesime noktalar veya
kavaklar bir daire yay ile elde edilir (ekil A1-2B).
Bu nedenle, aadaki hesaplamalar bu varsayma dayal
zmlerle snrldr. Bununla birlikte, aadaki
hesaplama, ek kaplama almas iin kesinlikle gerekli
olan hesaplamadan daha geneldir. Bu hesaplama ayrca,
park pozisyonundan ayrlmakta olan veya bir bekleme
yerinde manevra yapan bir uan hareketleri iin de
geerlidir.
p; d, R ve cinsinden aadaki gibi ifade edilebilir:
Not. a > /2 ise iaret art (+), a < /2 ise

iaret eksi (-) olmaldr.
Deikenlerin ayrlmas diferansiyel denklemin (1)
aadaki gibi yeniden yazlabilmesini salar:
Ana tekerlek
merkezinin
rotas (U)
Sapma
(Negatif)
Referans izgisi
Referans izgisi'
A Genel durum. R d
B zel durum. R = d
ekil A1-3. Ana tekerlek rotasna ynelik alma
Formln (3) integrali alndnda aadaki

balang artlar altnda U ile a arasnda iki anlaml
bir bant elde edilir.
2.1.3 zel durum: R = d. ntegral ilemi sadece R = d

(bkz. ekil A1-3B) olduu zel durumda basittir. Klavuz
izgisinin erilik yarap olan R, d'ye eitse, uan
referans uzunluu aadaki gibi olur:
EK 1-5
2.1.5 Uan referans noktas () rotasnn herhangi bir

noktasndaki direksiyon asnn (S) bilinmesi, ana tekerlek
merkezinin (U) geometrik konumunun kolaylkla
bulunmasn ve bylece dn srasndaki ana tekerlek
rotasnn elde edilmesini salar. Bu durumda, O klavuz
izgisi merkezi ve R de onun yarap olsun. Dn
asnn () deimedii varsayldnda, uan
herhangi bir andaki anlk dn merkezi O deil Pdir.
Dolaysyla, ksa mesafeli taksi ilemi srasnda, referans
noktas klavuz izgisinden ayrlm ve aada ifade
edilen kk bir aya sahip bir yay izmitir:
burada
d, uan referans uzunluudur;
R ve S, S noktasnn, referans izgisi OXe gre kutup
koordinatlardr.
ve balang artlarnn o = 0, o = 0 ve o = 2d
olduu varsayldnda
alar radyan olarak ifade edilir. Bu durumda,

referans noktasnn (S) kutup as:
Bir ilk yaklam olarak, referans noktas (S) klavuz

izgisini takip ettiinde, dn as sapmasnn
aadaki gibi olduu kabulne varlabilir:
Bu durum, verilen balang koullar altnda S ve

() arasnda aadaki iki anlaml banty meydana
getirir:
Karl olan dn as:
ve ana tekerlek sapmas aadaki forml

kullanlarak hesaplanabilir:
2.1.6 Bu denklemin integrali, R/d = X varsaymnda

bulunulmasna ve R > d, K = (X2 - 1) olduu bir
durumun dnlmesine neden olur. Denklem, (/2ye ve
geerli olan o = 0, ( o = 0, balang koullarna gre
zldnde aadaki eitlik elde edilebilir:
Bu zel duruma ynelik eriler ekil A1-4'te

izilmitir. Kullanm 2.2'de aklanmtr.
2.1.4 Genel durum: R d. ayet R dye eit deilse,
denklem (4) ancak bir eliptik integral zlerek
deerlendirilebilir. Bu gibi bir deerlendirme, ek kaplama
tasarm amacna dayandrlamayan ok sayda
hesaplama gerektirir. 2.1.2.4te aklanan bir yaklam
kullanlan alternatif yntemde, ar zahmetli
hesaplamalardan kanlr ve yine de yeterli hassasla
sahip bir ek kaplama tasarm salanabilir.
bu eitlik R ve d deikenleri cinsinden ifade edildiinde

aadakini verir: d
Dn as ()
Uak referans noktas kutup as
Dn as
Sapma
EK 1-6
Referans Uzunluunun ondalk ksm olarak ini takm merkezi sapmas
ekil A1-4. R = d olduu durumda dn as ve ini takm sapmalar
EK 1-7
ve bu eitlikte S radyan olarak ifade edilmi ve

doal logaritmalar kullanlmtr. Bu uygulama, tan
(/2nin S cinsinden elde edilebilmesini salar.
Yukardaki formller kullanlarak aadaki eitlik
elde edilir:
Bu denklemin zmleri aadaki sapma deerlerini
verir:
yayn iinde
ve
yayn dnda
varsaylmtr)
veya
Ana tekerlek merkezi sapmas ().
sapma deeri uan referans uzunluunun yzdesi

olarak ifade edildiinde:
2.1.7 Bir apronda, balang koullarna bal olarak,

U sapmas S tarafndan takip edilen klavuz izgisinin i
veya d tarafnda olabilir (bkz. ekil A1-5). Bir pistte
veya taksi yolunda, uan referans noktas (S) dne
girdiinde, ana tekerlek merkezinin balang sapmas
daire yaynn dndadr ve dn esnasnda kademeli
olarak ieriye kayar. Bu nedenle, herhangi bir anda (bkz.
ekil A1-3):
burada, sapma daire yaynn dna doru ise iaret

art, iine doru ise iaret eksi olmaldr.
Sapma
(Pozitif)
Referans izgisi
Dn
as () -
Referans izgisi
Sapma
(Negatif)
Referans
noktas
kutup as
Referans
noktas kutup
Sapma
(Negatif)
A. Klavuz izgisi ierisinde

balang sapmas
Sapma
(Negatif)
Dn
as ()
B. Klavuz izgisi dnda
balang sapmas
ekil A1-5. Referans noktasnn bir daire yayn takip ettii durumdaki ana tekerlek merkezi sapmas
EK 1-8
Referans noktas (S) dz bir hatt takip eder

2.1.8 Kurp tamamlandnda, referans noktas (S)
taksi yolu merkez hatt boyunca dz bir rota takip eder.
Dn as kademeli olarak azaltlr ve ana tekerlek
merkezi bir ekme erisi izer (bkz. ekil A1-6).
Sonucunda,
denklemi, referans noktas (S) dz taksi yolu merkez

hatt boyunca bir F mesafesi kat ettiinde dn asnn
hesaplanabilmesini salar.
Ana tekerlek merkezi sapmas ()
2.1.9 Referans noktas (S) klavuz izgisinin dz bir
blm boyunca F mesafesini kat ettiinde (bkz. ekil
A1-6) dn asnn () 2.1.3.1de hesaplanan deerde
olduu varsaylr ve ana tekerlek merkezi (U) aadaki
gibi ifade edilir:
Yukardaki hesaplamalarn sonular

2.1.10 Yukarda aklanan hesaplamalar, dn
srasnda bir uan ana tekerlein geometrik
konumunun tespit edilmesi iin kullanlabilir.
Hesaplamalar ayrca ekil A1-7, A1-9, A1-11, A1-14,
A1-15, A1-16 ve A1-17de gsterilen grafiklere benzer
grafiklerin izilmesine de olanak tanr. Bu grafiklerin ek
kaplama tasarmnda bir yardmc olarak kullanlma ekli
3te aklanmtr.
2.2 zlenen rotann grafik
kullanlarak belirlenmesi
Genel
2.2.1 Bu yntem1, uan birbirini izleyen eitli
noktalarnn aadaki parametreler kullanlarak tespit
edilmesini:
= dn as; ve
= ana tekerlek sapmas
1. ekil A1-7 ve A1-9daki ekiller ve Tablo A1-1 Avustralya
tarafndan hazrlanmtr. Grafikler ayrca bekleme yerinde
manevra yapan veya park alann terk eden bir uak iin de
kullanlabilir.
Klavuz izgisi
Grafikten okunan
sapma (A)
Balang
sapmas
( max)
Ana tekerlek merkezi
Referans
noktas
F = Referans noktasnn kat ettii mesafe
ekil A1-6. Referans noktasnn dz bir izgiyi takip ettii durumdaki ana tekerlek merkezi sapmas
manevra srasnda uan ana tekerlek ekseninin

geometrik konumunun nokta nokta izilmesini
gerektirir. Dn asnn dn srasnda ilgili burun
tekerlei iin msaade edilen snrlar dahilinde
kaldnn teyit edilebilmesi iin, elde edilen grafiin
kontrol edilmesi gerekir.
Referans noktas (S) dz bir hatt takip eder
2.2.2 ekil A1-7, bir dz izgiden balang sapmas
miktarnn ve izgi boyunca referans noktasnn kat
ettii mesafenin bilinmesi artyla, ana tekerlek
merkezinin bu dz izgiden sapma miktarn verir.
rnek
rnek
Referans uzunluu 18 m olan bir uak, ekil A1-10da
gsterildii gibi 27 mlik bir daire yayn takip eder.
Adm 1. Referans noktasnn kurp etrafnda hareket
etmeye balad noktadaki ana tekerlek
merkezi sapmasn leklendirin.
Sapma = referans uzunluunun 12,15 m =
+0,675idir
Adm 2. Hesaplayn:
Adm 3. ekil A1-11den R/d = 1,5 deeri iin,
adm 1de elde edilen sapma deerine
kark gelen referans noktasnn kutup
asn okuyun.
18 m referans uzunluklu bir uak, ekil A1-8de

gsterildii gibi 40 mlik bir mesafe boyunca dz bir
izgiyi takip eder.
Adm 1. Balang sapmasn gsterildii gibi
leklendirin. Balang sapmas = 12 m =
referans uzunluunun %66,7si.
Adm 2. Referans noktas tarafndan takip edilen 40
mlik mesafe, referans uzunluunun %
216,7sidir.
Adm 3. Referans noktas dz bir izgiyi takip
ettikten sonra ana tekerlek merkezinin
sapma oran ekil A1-7de gsterildii gibi
referans uzunluunun %8.75idir. Bu
konumdaki sapma miktar 1,60 mdir.
Sapma = +0,675
Referans noktasnn kutup as = 27,5.
Adm 4. Adm 3te elde edilen referans noktas
kutup asn kullanarak, referans izgisini
grafikte gsterildii gibi izin.
Adm 5.
lgili referans noktas kutup alarn

grafikte grld gibi sein ve karlk
gelen sapma deerlerini ayn ekil A111'den okuyun.
Uak referans
noktasnn kutup
as
2.2.3 ekil A1-9daki grafikler aadaki orann

seilen deerleri iin izilmitir:
Daire yaynn yarap = R
Uak referans uzunluu
d
Grafikler, 0,5 ila 10,0 arasnda deien R/d deerleri iin
hazrlanmtr. Bu deerler, aadakileri gsteren her
bir grafiin zerinde iaretlenmitir:
a) ana tekerlek merkezinin sapma miktar
b) dn as (kesikli eri)
( bu a ve b deerleri uan referans noktasnn kutup
asndan tahmin edilen deerler cinsinden ifade edilir.)
Ana tekerlek
merkezinin
sapma miktar
94
referans uzunluunun
0,125i = 2,25 m
142
referans uzunluunun
0,285i = 5,15 m
Referans noktas (S) bir daire yayn takip eder

EK 1-9
Adm 6. Adm 5te elde edilen sapma deerlerini

kullanarak, ana tekerlek merkezinin
geometrik konumunu grafikte gsterildii
gibi izin.
Adm 7. Grafikte bir kesikli izgi ile gsterilen
deerler okunarak, seilen herhangi bir
referans noktas kutup asna ait dn
alar elde edilebilir.
rn. Referans noktas kutup as = 142
rn. Dn as = 36.2
Referans noktas tarafndan uak referans uzunluunun yzdesi olarak kat edilen mesafe
EK 1-10
Deviation 5% of datum length d : Sapma referans uzunluunun (d) %5i
ekil A1-7. Referans noktasnn (S) dz bir izgiyi takip ettii

durumdaki dn as () ve ana tekerlek merkezinin sapma deerleri ()
ekil A1 -7den okunan sapma

= Referans uzunluunun
%8,75i = 1,60 m

Balang sapmas
12 m = Referans
uzunluunun
%66,7si
EK 1-11

Referans noktas
Referans noktasnn kat ettii

mesafe 40 m = Referans
uzunluunun %216,7si
ekil A1-8. Referans noktasnn dz bir izgiyi takip ettii

durumdaki rnek ana tekerlek merkezi (U) sapmas
Not. Grafiklerde, dn asna ait noktal izgi,

ana tekerlek sapmasn temsil eden srekli bir izgiye
karlk gelir. Ana tekerlek sapmas bir noktal izgi
ile gsterildiinde, dn asnn da karl olan
noktal izgi zerinden okunmas gerekir.
Burun tekerlei sapma alar ()
2.2.4 Referans uzunluunun uan dingil
mesafesine (burun tekerlei ile ana tekerlekten geen
eksen arasndaki mesafe) oran (X) bilindiinde,
herhangi bir dn asndaki burun tekerlei sapma
alar Tablo A1-1den okunabilir.
rnek
Referans uzunluu 55 m ve dingil mesafesi 36,6 m olan
bir uak, bir daire yay izdikten sonra 77,778'lik bir
dn as oluturur.
Adm 1.
X orann hesaplayn.
X=
Adm 2.
55 = 1,5
36,6
Tablo A1-1de X = 1,5 stununu sein.
Adm 3. 77,778dn asna karlk gelen burun

tekerlei sapmasn Tablo A1-1den
okuyun. rnein, burun tekerlei sapma
as = 72.
Adm 4. Uan maksimum burun tekerlei sapma
asnn almadndan emin olmak iin
bir kontrol gerekletirilmesi gerekir. Bu
durumda, klavuz izgisi yarap iin daha
byk bir deer seilmesi (R < d olduu
durumda
3.2.4'te
aklanan
ilem
uygulanarak) ve ek kaplamann daha geni
olmas gerekir, ancak baz durumlarda,
eksen iin daha byk bir erilik yarap
kullanlarak taksi yolunun olduu gibi
yeniden tasarlanmas daha uygun olabilir.
Dn as
Uak referans noktas kutup as (S)
Dn as
Referans Uzunluunun ondalk ksm

olarak ini takm merkezi sapmas /d
EK 1-12


Dn as
Dn as

ekil A1-9. Uak referans noktasnn bir daire yayn takip ettii durumdaki dn as () ve ana tekerlek
merkezinin sapma deerleri ()
Dn as
Dn as


Dn as
Dn as

EK 1-13

merkezinin sapma deerleri () (devam)
Dn as
Dn as
EK 1-14


Dn as

Dn as

Dn as
Dn as


Dn as
Dn as

EK 1-15

Dn as
Dn as
EK 1-16


Dn as
Dn as


Dn as
Dn as


Dn as
Dn as

EK 1-17

ekil A1-9. Uak referans noktasnn bir daire yayn takip ettii durumdaki dn as () ve tekerlek
Dn as
Dn as
EK 1-18


Dn as
Dn as


ekil A1-9. Uak referans noktasnn bir daire yayn takip ettii durumdaki dn as () ve tekerlek
Ana tekerlek merkezi U
leklendirilmi sapma
12.15 m = referans
uzunluunun +0,675
Referans
noktas
ekil A1-11den okunan
Seilen alar
ekil A1-11den okunan

sapma = referans
uzunluunun -0,125i =
2.25 m
ekil A1-11den okunan sapma =

referans uzunluunun -0,285i = 5,15
Dn as/ ekil
A1 -11den okunan
ekil A1-10. Referans noktasnn bir daire yayn takip ettii durum iin
rnek ana tekerlek merkezi geometrik konumu
EK 1-19
EK 1-20
Dn as
Referans uzunluunun ondalk ksm olarak ana ini takm merkezi sapmas
ekil A1-11. Uak referans noktasnn (S) kutup as
3. EK KAPLAMALARIN TASARIMI2
a) ilgili dn as (S) O olarak, dn

balangcnda referans () noktasnn
kutup as deerini;
3.1 Grafik yntemi
b) ilgili deer veya referans uzunluunun

ondalk ksm (0,235) olarak ifade
edilen ana tekerlek merkezi sapmasn
karn. Ardndan, S sras iin baz /d
ve () deerleri sralayn
(rnein
20lik artlar). Sonrasnda, referans
izgisini izin ve ardndan noktalar
aadaki 3. admda akland gibi
yerletirin.
3.1.1 Grafik yntemi, ek kaplamann, leklendirme

iin bir plan izilerek belirlenmesini ierir. Kullanlan
lek, izim iin yeterli hassasl saplayabilecek
byklkte olmaldr. Plan aada akland gibi
seimli aamalarla izilebilir:
a) balanacak taksi yollarnn (veya pistlerin)
merkez hatlarn izin;
b) plana dahil edilecek taksi yollarnn ve/veya

pistlerin kenarlarn izin;
43
60
80
100
120
133
c) en kritik uak tipi iin, ana tekerlek merkezinin

rotasn nokta nokta izin;
d) ek kaplamay tasarlayn.
3.1.2 Ana tekerlek merkezinin izledii rota ekil
A1-7 ve A1-9 kullanlarak 2.2de akland gibi
izilebilir. Tablo A1-1de belirtilen minimum aklk
mesafelerinin karlanmas artyla eitli tasarmlar
kabul edilebilir. Bu aklk mesafelerinin karlanmasn
salamak iin, ana tekerlek merkezi rotasna paralel olan
ve (T/2 + M) deerine eit bir mesafeye konumlandrlan
bir eri izilmesini ve ek kaplamann da buna gre
izilmesini gerektiren pratik bir yntem uygulanr.
rnek: Grafik yntemi ile ek kaplama tasarm
(bkz. ekil A1-12)
Taaksi yolu yn deiimi 90

Taksi yolu merkez hatt yarap
(R)
Taksi yolu genilii (X)
Uak referans uzunluu (d)
Uak ini takm genilii (T)
Gvenlik tolerans (M)
Adm 1.
Veri
(m)
36,6
23,0
18,3
8,0
4,5
ekil A1-9Mden R/d = 2 iin:
2. Bu blmdeki grafikler ngiltere tarafndan hazrlanmtr.
EK 1-21
d
+0.235
+0.03
0.11
0.19
0.22
0.24
0
13
21
25
27
28
Adm 2. ekil A1-7, /d = sin 28 = 0,47 deerindeki

bir balang sapmas iin, F/d srasna ynelik
aadaki
/d
deerlerinin
elde
edilebilmesini salar.
0.47
F
d
Adm 3.
0.35
0.25
0.15
0.10
0.05
0.34 0.69 1.21 1.62
2.31
Eriler aadaki gibi izilebilir:

a) referans izgisini ekil A1-12de
gsterildii gibi izin;
b) adm 1de seilen her bir S deeri iin
ilgili U noktasn izin. Bu ilem iin,
klavuz izgisi zerinde S noktasn
belirleyin, uan boylamasna eksenini
ilgili dn asyla ( izin ve U
noktasn S noktasndan d = 18,3 m
mesafeye iaretleyin. Adm 1deki /d
deerlerini
kullanarak,
izimin
doruluunu kontrol edin;
c) dnten ktktan sonra referans
noktas S tekrar dz bir izgiyi takip
etmeye baladnda, 2. admdaki /d
ve F/d deerlerini kullanarak ini
takm
merkezinin
geometrik
konumunu ekil A1-12de gsterildii
gibi izin;
d) U noktasndan uan boylamasna
eksenine inen bir dikme zerinde,
(Adm
m 2)
(Adm
Merkez hatt
Klavuz
avuz izgisi
Taksi yolu
i (Adm 1)
m 2)
EK 1-22
ekil A1-12. Ek kaplama tasarm iin grafik yntemi
seilen her bir U konumu iin ieriye

doru (T/2 + M) = 4 + 4,5 = 8,50 m
deerine eit bir mesafe izin. Bu
noktalardan geen izgi, ana tekerlek
merkezinin rotasna paralel olan eridir.
Bu, ek kaplama iin teorik olarak
minimum snrdr.
Not. Taksi yolu uaklar tarafndan her iki ynde de
kullanlabiliyorsa, ilgili eriyi de izin.
e)
Adm 4.
kolaylkla belirlenebilecek bir ek

kaplama tasarm sein. Bir kural
olarak, dz blmlerden ve bir daire
yayndan oluan bir taslak tercih edilir.
Sz konusu durumda, 31,7 m yarapl
bir yay en kolay taslaktr (ekil A112).
Tasarmn geerliliini kontrol edin, ekil

A1-12:
a) Annex 14, Blm 3te tavsiye edilen
minimum deere uygun olan aklk
mesafesi 4,50 m'dir (bkz. Tablo A1-1);
EK 1-23
Ek kaplama yarapnn (r) belirlenmesi

3.2.2 Ek kaplama yarap deeri:
bu eitlikte
R
= klavuz olarak alnan taksi yolu merkez
hattnn yarap
max = ana tekerlein maksimum sapma deeri
M
= minimum gvenlik tolerans
T = ana tekerlek genilii
3.2.3 Ana tekerlein maksimum sapma deeri olan
max, referans uzunluuna (d), taksi yolu merkez hattnn
erilik yarapna (R) ve yn deiiklii oranna baldr.
Bu maksimum deer, 1 ila 5 aras herhangi bir R/d oran
iin uak referans uzunluu yzdesi olarak ekil A1-14ten
elde edilir.
3.2.4 Uak referans uzunluu (d) merkez hatt
yarapndan (R) bykse, R/d = 1 olduu varsaylarak
yarap iin referans uzunluuna eit deere sahip bir
yapm izgisi kullanlmaldr. Bu yapm izgisinin taksi
yolu merkez hattnn dz blmyle birleen noktalar
kama biimli ularn izimi iin iaretlenmelidir (see
3.2.8).
b) maksimum dn as value (28),

havaalann kullanmas muhtemel olan
tm uak tipleri iin burun tekerlei
hareket snrlarna uygundur.
3.2 Yay ve teet yntemi

3.2.1 Dn srasnda bir uan ana tekerlek
merkezinin izledii yol karmak bir eridir, ancak,
yaklak olarak bir daire yay ve yayn teetleri ile
gsterilebilir. Ana tekerlek rotasn yakndan takip eden
ve gerekli gvenlik toleransn salayabilen bir ek
kaplama tasarm aadakiler kullanlarak elde
edilebilir:
a) dn ierisinde gerekli ek kaplama geniliinin
salanmas iin taksi yolu merkez hatt ile e
merkezli bir yay; ve
Kama biimli ularn

uzunluklarnn belirlenmesi
3.2.5 Ek kaplama olmakszn, ana tekerlek sapmasnn
msaade edilen maksimum sapmann altnda olduu
durumlarda ek kaplama salanmas gerekmez:
burada
X
M
T
b) ana tekerlein kalan sapmasn karlanmas iin,

yayn her bir ucunda kama biimli bir ek
kaplama ucu salayan bir teet.
Ek kaplamann izilebilmesi iin, yayn yarapnn (r) ve
kama biimli ek kaplama ularnn uzunluklarnn (l)
bilinmesi yeterlidir (bkz. ekil A1-13).
taksi yolu genilii

minimum gvenlik
tolerans
ana tekerlek genilii
Referans noktas (S), dz taksi yolu merkez hatt

boyunca 2.1.3.1'de yer alan denklemin (17) verdii F
mesafesini kat ettiinde, kalan sapmaya dnn
sonunda ulalr. Dolaysyla, ek kaplamann her bir
kama biimli ucunun uzunluu aadaki gibidir:
l=Fd
Klavuz
izgisinin
kavisli
blmnn
Kama
biimli
i
Ek
kaplama
Kama biimli
bi i li
Klavuz
izgisinin
n kavisli
Ana tekerleklerin 4.5 m ierisindeki

tekerleklerin 4.5 m ierisindeki
(Uak referans noktasnn kat ettii klavuz

ak referans noktasnn kat ettii klavuz
Taksi yolu merkez hatt
EK 1-24
ekil A1-13. Gerekli aklk mesafelerini ve hesaplanan ek kaplamay

gsteren yay ve teet yntemi ile ek kaplama tasarm
Erilerdeki rakamlar, referans uzunluunun

yzdesi olarak ifade edilen maksimum
sapmay gsterir.
Klavuz izgisi yarap/referans uzunluu oran
Not: 1,0n altndaki R/d oran iin bkz. 3.2.4
Taksi yolu yn deiimi
ekil A1-14. Maksimum ana tekerlek sapmas ( max)
EK 1-25
EK 1-26
3.2.6 Denklem (17) Fnin aadaki deikenler

cinsinden ifade edilmesini salar:
a) , yukardaki 3.2.5ten elde edilen ve ya karlk
gelen kalan dn as; ve
b) max, dn srasndaki maksimum dn as
deeri. Bu deere ekil A1-14te gsterildii gibi
= max olduunda ulalr.
Hazr grafikler kullanldnda hesaplamalara gerek
kalmaz. Sapma, ek kaplama olmakszn msaade edilen
maksimum sapma deerine eit olduunda ulalan
kalan dn as ekil A1-15ten elde edilebilir.
(Rakamlar 12 ila 60 arasnda bir referans uzunluunu
kapsayacak ekilde verilmitir.) Dn srasndaki
maksimum dn as deeri, ekil A1-16dan, taksi
yolu yn deiiminden R/d oranna kadar okunarak elde
edilir. Son olarak, ekil A1-17 dn as deerlerinin
dz klavuz izgisi zerinde kat edilen deerlere
dntrlmesini salar.
3.2.7 Dn asnn, havaalann kullanmas
ngrlen uaklarn maksimum burun tekerlei asn
gememesini salamaya dikkat edilmelidir. Gemesi
durumunda, klavuz izgisinin erilik yarap ve ek
kaplama lleri artrlmaldr.
Not. Referans noktas genellikle burun tekerleiyle
rtmediinden, bu durum kk bir hataya yol aar..
Ancak, bu hata tolerans dahilindedir.
Ek kaplamann izimi
3.2.8 Gerekli ek kaplama aadaki gibi elde edilir:
a) Yarap (r) kullanarak, taksi yolu merkez
hattyla e merkezi bir yay izin (veya gerekirse
3.2.4te belirtilen yapm izgisiyle e merkezli
bir yay).
b) Taksi yolunun i kenar boyunca, ekil A1-13te
gsterildii gibi klavuz izgisinin kavisli
blmne l mesafesinde Q 1 ve Q 2 noktalarn
iaretleyin.
c) Yukardaki (b) ileminde elde edilen noktalardan
(r) yarapl yaya teetler izin.
3.2.9 Yay
gsterilmitir.
ve
teet
yntemi
rnek
1de
Yay ve teet ynteminin modeli

3.2.10 ki dz izgi kullanlarak gerekli ek
kaplamaya daha yakn bir yaklam elde edilebilir. kinci
nokta, ek kaplama olmakszn msaade edilen
maksimum sapma deeri daha dk bir gvenlik
tolerans ile hesaplanarak elde edilir. Uygulamal
yntem ve sonucu rnek 2de gsterilmitir.
3.3 Hzl referans grafii yntemi
3.3.1 Hzl referans grafikleri, aada belirtilen
belirli deikenlere sabit deerler verilmesi artyla,
taksi yollarndaki ek kaplamalarn nispeten daha kolay
tasarlanmasn salar:
taksi yollarnn genilii ve minimum aklk
mesafesi: hizmet verilen en uzun pistin kod
harfine karlk gelen;
referans uzunluu ve ini takm genilii: ilgili en
kritik uak tipine karlk gelen.
3.3.2 ekil A1-20, Boeing 747 adndaki zel bir
uak tipi iin hazrlanm ve Annex 14te tavsiye
edildii zere aadaki sabit deerlere dayal olarak
izilmitir:
X taksi yollarnn genilii = 23 m
M minimum aklk mesafesi = 4.5 m
ayrca klavuz olarak taksi yolu merkez hatt alnmtr.
Annex 14te yer alan hkmler gerei, seilen referans
noktas
kokpitin
altnda
dikey
olarak
konumlandrlmtr. Bu uak tipi ile ilgili sabit deerler
aadaki gibidir:
Parametre
B747
(m)
27.7
ni takm genilii (T)
12.8
3.3.3 Ek kaplamann kenar (ekil A1-21) aadaki

gibi belirlenir:
Adm 1. ncelikle, ekil A1-20deki A grafiindeki
taksi yolu yn deiimine ve merkez hatt
erilik yarap deiimine karlk gelen
nokta izilerek ek kaplama yaynn
yarap (r) belirlenir. Yaklak r deerleri
iin izilen
EK 1-27
eriler arasnda interpolasyonla elde edilen

deer, klavuz izgisinin ayn noktas ile
emerkezli bir yay izmek iin kullanlr.
Bu, taksi yolunun i blmnn yeniden

dz hale geldii noktadan sonraki mesafeyi
verir.
Adm 2. Ek kaplamann gereksiz hale geldii

noktadan sonra kat edilen mesafe (F), ayn
ekilde, ekil A1-20'deki B grafii
kullanlarak elde edilir.
Adm 3. Yay teetleri, kat edilen mesafenin (F)

sonunda taksi yolu kenaryla kesiecek
ekilde izilir. Elde edilen izgi, grafikte
(ekil A1-21) gsterildii gibi gerekli olan
ek kaplamadr.
Ana tekerlek merkezinin geometrik konumu
Metre
EK 1-28
Metre
Uak referans uzunluu
ekil A1-15. Dn as () ve ana tekerlek merkezi sapmas () (Rakamlar ve eimli izgiler dn alarn
belirtir)
Dn as
1,0n altndaki R/d

oran iin bkz. 3.2.4
ekil A1-16. Dn srasndaki dn as art
EK 1-29
EK 1-30
Kalan dn as
Kalan dn as
Notlar 1. 30 mnin zerindeki referans uzunluu iin eriler zerindeki kutuya

alnm rakamlar ve ana izgiyi kullann. 2. Kk alar iin, merkez
hatt boyunca kat edilen mesafe yukardaki tabloda yer alan rakamlarla
referans uzunluu arplarak elde edilebilir.
5 derecenin altndaki dn alar iin Not 2ye ve

yukardaki tabloya baknz.
Metre
Referans noktas tarafndan dz klavuz izgisi boyunca kat edilen mesafe
ekil A1-17. Dn tamamlandnda dn as d
EK 1-31
rnek 1: Yay ve teet yntemi ile ek kaplama tasarm

Taksi yolu yn deiimi 135
(bkz. ekil A1-18)
Taksi yolu merkez hatt yarap (R)
42
23
22
Uak ini takm genilii (T)

Oran
Maksimum sapma (ekil A1-14) d nin %27sidir
kaplama yaynn yarap
kaplama olmadan maksimum sapma =
8
4.5
= 1.9
max = 6 m
42 (6 + 4 + 4.5) = 27.5 m
11.5 (4.5 + 4) = 3 m
ekil A1-15ten, bu deer 7,6lik bir dn asna denktir.

ekil A1-16ya gidin ve dn sonundaki dn asn elde
edin (135, R/d = 1.9), 31i karn.
Bu dn alar ekil A1-17 kullanlarak dz eksen zerinde
kat edilen mesafe deerine dntrlr. 7,6 L 1 mesafesini ve
31 L 2 mesafesini verir. L 1 ve L 2 arasndaki fark olan L 3, dn
asn 31den 7,6 dereceye dren referans noktas
hareketidir.
Ana tekerlek merkezi ile kurp sonu arasndaki mesafe, referans
uzunluu L 3 ten karlak elde edilir.
Uygulanacak izim
1. O Merkezli (taksi yolu kurp merkezi) ve 27,5 m yarapl bir yay izin.
2. Taksi yolunun i kenarnda, kurbun sonuna 9,4 m mesafede noktalar iaretleyin.
3. Bu noktalardan yaya teet izgiler izin.
L 1 = 47.9 m
L 2 = 16.5 m
L 3 = 31.4 m
31.4 22 = 9.4 m
Ana tekerleklerin 4,5 m

ierisindeki noktalarn rotas
Hesaplanan ek kaplama
Orijinal taksi yolu

Taksi yolu ekseni
EK 1-32
ekil A1-18. Tipik ek kaplama tasarm, yay ve teet

yntemi (bkz. rnek 1)
rnek 2: Yksek referans uzunluklu geni uaklar iin birleik ek kaplama (bkz. ekil A1-19)
Veri (metre)
Taksi yolu yn deiimi 90

Taksi yolu merkez hattnn
34.3
yarap (R)
23
25.6
13.1
Uak dingil mesafesi (T)
4.6

lk ek kaplama noktasnn elde edilmesi
Oran
Maksimum sapma (ekil A1-14) dnin %32,6sdr.
max = 8.3 m
Ek kaplama yay yarap
34.3 (8.3 + 6.6 + 4.6) =

14.8 m
Ek kaplama olmadan maksimum sapma =
11.5 (4.6 + 6.6) = 0.3 m
ekil A1-15e gre, bu deer 0,7lik bir dn asna denktir.

ekil A1-16y girin ve dn sonundaki 39 dn asn elde
edin (90, R/d = 1,34).
Bu dn alar ekil A1-17 kullanlarak dz eksen boyunca
hareket deerine dntrlr. 0,7 grafikteki erilerin altnda
olduundan, tablo, 0.7 deerindeki arta karlk gelen 0
stunu altna girilerek kullanlr ve 4,59 deeri karlr. Kat
edilen mesafe 4,59 d = L 1 dir. 39, grafikten L 2 olarak elde
edilir.
L 1 ve L 2 arasndaki L 3 fark, 39yi 0,7 dereceye dren
referans hareketidir.
Ana tekerlek merkezi ile kurbun sonu arasndaki mesafe,
referans uzunluu L 3 'ten karlarak elde edilir.
L1 = 4.59 25.6 = 117.5 m
L 2 = 12.5 m
L 3 = 105 m
105 25.6 = 79.4 m
EK 1-33
EK 1-34
Veri
(metre)
kinci ek kaplama noktasnn elde edilmesi

kinci ek kaplama noktas, gvenlik tolerans olarak daha
dk bir M deeri kullanlp, yukardaki veri yeniden
hesaplanarak elde edilir.
Aadaki admlar ayndr:
a) R/d oran = 1,34
b) Maksimum sapma max = max = 8,3 m
c) Dn sonundaki dn as = 39
d) 39nin drlmesi iin referans hareketi L 2 = 12,5 m
Gvenlik tolerans iin seilen yeni deer (M 1 ) = 1,5 m
Ek kaplama olmadan maksimum sapma
11.5 (1.5 + 6.6) = 3,4 m
ekil A1-15ten, bu deer, L 1 deerinde bir referans hareketine dntrlen (ekil

A1-17) 7,5lik bir dn asna denktir. L 1 ve L 2 arasndaki L 3 fark, 39yi 7,5
dereceye dren referans hareketidir.
Ana tekerlek merkezi ile kurbun sonu arasndaki mesafe, referans uzunluu
L 3 'ten karlarak elde edilir.
L 1 = 55,5 m L 3 =
55,5 12,5 = 43 m
43 25,6 = 17,4 m
Bu nokta 1,5 m deerinde bir gvenlik tolerans verir. 4,6 m

gerektiinden, son ek kaplama bu noktann 3,1 m iinden
gemelidir.
Uygulanacak izim
1. O Merkezli (taksi yolu kurp merkezi) ve 14,8 m yarapl bir yay izin.
3. Yukardaki 2. admda iaretlenen noktalar merkez alan, 3,1 m yarapl yaylar izin.
4. Yukardaki 1 ve 3 admlarnda belirtilen yaylara ortak teetler izin.
6. Yukardaki adm 3te belirtilen yaylara bu noktalardan teet izgiler izin.
Yarap
Orijinal taksi yolu kenar
Ana tekerleklerin 4,6 m ierisindeki noktalarn rotas
Taksi yolu ekseni
ekil A1-19. Yksek referans uzunluklu geni uaklar iin birleik ek kaplama (bkz. rnek 2)
EK 1-35
EK 1-36
Grafik A Ek kaplama yaynn yarap (r)
Taksi yolu merkez hatt yarap (metre)
Grafik B Kat edilen mesafe (F)
Taksi yolu merkez hatt yarap (metre)
ekil A1-20. Boeing 747 iin hzl referans grafii (kokpit taksi yolu merkez hatt zerinde)
EK 1-37
Gerekli ek
kaplama
Gerekli ek
kaplama
ekil A1-21. Taksi yolu ek kaplama emas
EK 1-38
Tablo A1-1. Dn as ile burun tekerlei sapma

as arasndaki iliki
Burun tekerlei
sapma as ()
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
3.0
3.5
4.0
4.5
5.0
X = 1.0
X = 1.1
X = 1.2
X = 1.3
X = 1.4
X = 1.5
X = 1.6
X = 1.7
X = 1.8
X = 1.9
X = 2.0
0.500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
3.500
4.000
4.500
5.000
0.550
1.100
1.650
2.200
2.750
3.299
3.849
4.399
4.948
5.497
0.600
1.200
1.800
2.400
2.999
3.599
4.198
4.797
5.395
5.993
0.650
1.300
1.950
2.599
3.249
3.898
4.546
5.194
5.842
6.489
0.700
1.400
2.100
2.799
3.498
4.196
4.894
5.591
6.288
6.983
0.750
1.500
2.249
2.998
3.747
4.495
5.242
5.988
6.733
7.476
0.800
1.600
2.399
3.198
3.996
4.793
5.589
6.384
7.177
7.969
0.850
1.700
2.549
3.397
4.245
5.091
5.936
6.779
7.621
8.460
0.900
1.800
2.699
3.597
4.494
5.389
6.283
7.174
8.063
8.949
0.950
1.899
2.848
3.796
4.742
5.686
6.629
7.568
8.505
9.438
1.000
1.999
2.998
3.995
4.991
5.984
6.974
7.961
8.945
9.925
5.5
6.0
6.5
7.0
7.5
8.0
8.5
9.0
9.5
10.0
5.500
6.000
6.500
7.000
7.500
8.000
8.500
9.000
9.500
10.000
6.046
6.595
7.144
7.692
8.240
8.788
9.336
9.883
10.430
10.977
6.591
7.188
7.785
8.382
8.978
9.573
10.167
10.761
11.355
11.947
7.135
7.780
8.425
9.069
9.712
10.354
10.995
11.635
12.273
12.911
7.677
8.371
9.063
9.754
10.443
11.131
11.818
12.502
13.185
13.867
8.219
8.959
9.698
10.436
11.171
11.904
12.635
13.364
14.091
14.815
8.758
9.546
10.331
11.115
11.895
12.673
13.448
14.220
14.989
15.755
9.296
10.131
10.962
11.790
12.615
13.437
14.255
15.070
15.880
16.686
9.833
10.713
11.590
12.463
13.332
14.196
15.057
15.912
16.763
17.609
10.368
11.293
12.215
12.132
14.044
14.951
15.852
16.748
17.638
18.522
10.900
11.871
12.837
13.797
14.751
15.700
16.642
17.577
18.505
19.425
10.5
11.0
11.5
12.0
12.5
13.0
13.5
14.0
14.5
15.0
10.500
11.000
11.500
12.000
12.500
13.000
13.500
14.000
14.500
15.000
11.523
12.069
12.612
13.160
13.705
14.249
14.793
15.337
15.880
16.423
12.539
13.130
13.720
14.309
14.898
15.485
16.071
16.657
17.241
17.825
13.547
14.181
14.815
15.447
16.077
16.706
17.333
17.959
18.583
19.205
14.546
15.223
15.899
16.572
17.243
17.912
18.578
19.242
19.904
20.563
15.536
16.255
16.971
17.684
18.394
19.101
19.805
20.505
21.203
21.896
16.517
17.276
18.031
18.583
19.530
20.274
21.013
21.748
22.479
23.206
17.488
18.286
19.079
19.867
20.650
21.429
22.202
22.970
23.733
24.490
18.449
19.284
20.113
20.937
21.754
22.566
23.371
24.170
24.963
25.748
19.399
20.270
21.134
21.992
22.842
23.685
24.520
25.348
26.168
26.981
20.339
21.244
22.142
23.031
23.912
24.784
25.648
26.503
27.350
28.187
15.5
16.0
16.5
17.0
17.5
18.0
18.5
19.0
19.5
20.0
15.500
16.000
16.500
17.000
17.500
18.000
18.500
19.000
19.500
20.000
16.965
17.506
18.047
18.588
19.128
19.667
20.206
20.745
21.282
21.820
18.407
18.988
19.568
20.147
20.725
21.301
21.876
22.450
23.023
23.594
19.825
20.444
21.061
21.675
22.288
22.899
23.508
24.115
24.719
25.322
21.219
21.873
22.524
23.172
23.818
24.460
25.100
25.737
26.371
27.001
22.587
23.273
23.957
24.636
25.312
25.984
26.652
27.316
27.976
28.633
23.928
24.645
25.358
26.066
26.770
27.469
28.162
28.851
29.535
30.214
25.242
25.988
26.728
27.463
28.192
28.915
29.632
30.343
31.048
31.747
26.528
27.300
28.066
28.825
29.577
30.321
31.059
31.790
32.514
33.231
27.785
28.582
29.371
20.152
30.924
31.689
32.445
33.194
33.934
34.666
29.015
29.834
30.644
31.444
32.235
33.017
33.790
34.553
35.308
36.052
20.5
21.0
21.5
22.0
22.5
23.0
23.5
24.0
24.5
25.0
20.500
21.000
21.500
22.000
22.500
23.000
23.500
24.000
24.500
25.000
22.356
22.892
23.427
23.962
24.496
25.029
25.561
26.093
26.625
25.155
24.164
24.733
25.300
25.866
26.430
26.993
27.554
28.114
28.673
29.230
25.922
26.520
27.116
27.710
28.301
28.891
29.478
30.062
30.644
31.224
27.629
28.254
28.876
29.494
30.109
30.722
31.330
31.936
32.539
33.128
29.285
29.933
30.577
31.218
31.854
32.485
33.113
33.737
34.356
34.971
30.889
31.558
32.221
32.880
33.534
34.183
34.826
35.465
36.098
36.726
32.440
33.127
33.808
34.483
35.152
35.814
36.471
37.122
37.766
38.405
33.940
34.643
35.338
36.026
36.708
37.283
38.049
38.709
39.362
40.009
35.389
36.105
36.812
37.512
38.203
38.886
29.562
40.229
40.889
41.540
36.788
37.514
38.232
38.940
39.639
40.330
41.011
41.684
42.348
43.003
25.5
26.0
26.5
27.0
27.5
28.0
25.500
26.000
26.500
27.000
27.500
28.000
27.685
28.214
28.742
29.270
29.796
30.323
29.786
30.340
30.892
31.443
31.992
32.540
31.802
32.377
32.950
33.520
34.088
34.653
33.734
34.326
34.916
35.502
36.084
36.664
35.582
36.189
36.792
37.390
37.985
38.575
37.349
37.967
38.580
39.188
39.791
40.389
39.037
39.664
40.284
40.899
41.508
42.111
40.648
41.281
41.906
42.525
43.138
43.744
42.185
42.821
43.450
33.071
44.685
45.292
43.650
44.288
44.919
45.541
46.155
46.760
EK 1-39
Burun tekerlei
sapma as ()
28.5
29.0
29.5
30.0
X = 1.0
X = 1.1
X = 1.2
X = 1.3
X = 1.4
X = 1.5
X = 1.6
X = 1.7
X = 1.8
X = 1.9
X = 2.0
28.500
29.000
29.500
30.000
30.848
21.372
31.896
32.419
33.086
22.631
34.174
34.715
35.216
35.777
36.335
36.890
37.240
37.813
38.382
38.948
39.161
39.742
40.320
40.893
40.982
41.570
42.153
42.731
42.708
43.299
43.885
44.465
44.343
44.936
45.522
46.102
45.892
46.484
47.069
47.648
47.358
47.949
48.531
49.107
30.5
31.0
31.5
32.0
32.5
33.0
33.5
34.0
34.5
35.0
30.500
31.000
31.500
32.000
32.500
33.000
33.500
34.000
34.500
35.000
32.941
33.463
33.983
34.503
35.022
35.540
36.057
36.574
37.090
37.604
35.255
35.793
36.329
36.864
37.397
37.929
38.459
38.987
39.514
40.039
37.443
37.994
38.542
39.088
39.631
40.172
40.170
41.246
41.780
42.311
39.511
40.071
40.627
41.180
41.730
42.276
42.819
43.359
43.896
44.430
41.463
42.028
42.589
43.146
43.700
44.249
44.794
45.335
45.872
46.406
43.304
43.872
44.435
44.994
45.548
46.097
46.642
47.182
47.717
48.248
45.039
45.608
46.172
46.730
47.282
47.810
48.372
48.908
49.440
49.967
46.676
47.244
47.805
48.361
48.910
49.454
49.991
50.524
51.050
51.571
48.219
48.784
49.342
49.893
50.438
50.077
51.509
52.035
52.555
53.069
49.674
50.235
50.788
51.334
51.874
52.406
52.932
53.451
53.964
54.470
35.5
36.0
36.5
37.0
37.5
38.0
38.5
39.0
39.5
40.0
35.500
36.000
36.500
37.000
37.500
38.000
38.500
39.000
39.500
40.000
38.119
38.632
39.144
39.656
40.166
40.676
41.185
41.693
42.201
42.707
40.562
41.084
41.604
42.122
42.639
43.154
43.667
44.179
44.689
45.198
42.839
43.365
43.889
44.410
44.929
45.445
45.960
46.471
46.981
47.487
44.960
45.467
46.011
46.532
47.050
47.565
48.077
48.585
49.091
49.594
46.935
47.461
47.983
48.501
49.015
49.526
50.003
50.537
51.036
51.533
48.775
49.297
49.184
50.328
50.637
51.341
51.842
52.339
52.831
53.320
50.488
51.005
51.517
52.024
52.526
53.024
53.517
54.005
54.489
54.968
52.086
52.596
53.101
53.601
54.095
54.584
55.068
55.548
56.022
56.492
53.578
54.080
54.577
55.068
55.553
56.034
56.509
56.978
57.443
57.902
54.971
55.465
55.953
56.435
56.911
57.382
57.847
58.307
58.761
59.210
40.5
41.0
41.5
42.0
42.5
43.0
43.5
44.0
44.5
45.0
40.500
41.000
41.500
42.000
42.500
43.000
43.500
44.000
44.500
45.000
43.213
43.719
44.222
44.725
45.227
45.729
46.229
46.729
47.228
47.726
45.704
46.210
46.713
47.215
47.716
48.215
48.712
49.208
49.702
50.194
47.992
48.494
48.994
49.492
49.988
50.481
50.972
51.461
51.947
52.431
50.094
50.590
51.084
51.575
52.063
52.549
53.031
53.511
53.988
54.462
52.026
52.515
53.001
53.483
53.963
54.439
54.911
55.381
55.847
56.310
53.804
54.285
54.761
55.234
55.703
56.169
56.631
57.089
57.543
57.995
55.443
55.914
56.381
56.843
57.302
57.756
58.206
58.653
59.096
59.534
56.957
57.418
57.874
58.325
58.772
59.215
59.654
60.088
60.519
60.945
58.357
58.807
59.252
59.692
60.128
60.559
60.986
61.409
61.827
62.241
59.654
60.093
60.527
60.956
61.381
61.800
62.216
62.626
63.033
63.435
45.5
46.0
46.5
47.0
47.5
48.0
48.5
49.0
49.5
50.0
45.500
46.000
46.500
47.000
47.500
48.000
48.500
49.000
49.500
50.000
48.224
48.720
49.216
49.711
50.205
50.698
51.190
51.682
51.173
52.663
50.685
51.175
51.663
52.149
52.634
53.118
53.600
54.080
54.559
55.037
52.914
53.394
53.872
54.347
54.821
55.293
55.762
56.230
56.696
57.159
54.934
55.403
55.869
56.333
56.794
57.253
57.709
58.163
58.614
59.063
56.770
57.227
57.681
58.132
58.850
59.025
59.467
59.907
60.343
60.777
58.442
58.887
59.328
59.765
60.200
60.631
61.059
61.485
61.907
62.326
59.970
60.401
60.829
61.254
61.675
62.092
62.506
62.917
63.325
63.730
61.368
61.878
62.202
62.613
63.021
63.425
63.825
64.222
64.616
65.007
62.652
63.058
63.460
63.858
64.253
64.644
65.031
65.415
65.795
66.172
63.833
64.227
64.616
65.002
65.384
65.763
66.137
66.508
66.876
67.240
50.5
51.0
51.5
52.0
52.5
53.0
53.5
54.0
54.5
55.0
50.500
51.000
51.500
52.000
52.500
53.000
53.500
54.000
54.500
55.000
53.152
53.641
54.128
54.615
55.102
55.587
56.072
56.556
57.039
57.521
55.513
55.988
56.461
56.933
57.404
57.873
58.341
58.807
59.272
59.736
57.621
58.081
58.539
58.995
59.449
59.901
60.351
60.800
61.247
61.692
59.510
59.954
60.396
60.836
61.273
61.709
62.142
62.573
63.001
63.428
61.209
61.637
62.063
62.487
62.908
63.326
63.743
64.156
64.568
64.977
62.742
63.155
63.566
63.974
64.379
64.781
65.181
65.578
65.972
66.364
64.131
64.530
64.925
65.317
65.707
66.094
66.478
66.859
67.238
67.614
65.394
65.778
66.159
66.537
66.912
67.284
67.653
68.019
68.383
68.744
66.546
66.916
67.283
67.647
68.008
68.366
68.721
69.074
69.423
69.770
67.600
67.957
68.311
68.662
69.010
69.355
69.697
70.035
70.371
70.705
55.5
56.0
56.5
57.0
55.500
56.000
56.500
57.000
58.003
58.484
58.964
59.444
60.199
60.660
61.120
61.579
62.136
62.577
63.017
63.456
63.358
64.276
64.696
65.115
65.383
65.788
66.190
66.590
66.754
67.141
67.526
67.909
67.987
68.358
68.727
69.093
69.102
69.458
69.811
70.161
70.114
70.455
70.794
71.130
71.035
71.363
71.688
72.011
EK 1-40
Burun tekerlei
sapma as ()
57.5
58.0
58.5
59.0
59.5
60.0
X = 1.0
X = 1.1
X = 1.2
X = 1.3
X = 1.4
X = 1.5
X = 1.6
X = 1.7
X = 1.8
X = 1.9
X = 2.0
57.500
58.000
58.500
59.000
59.500
60.000
59.923
60.401
60.878
61.355
61.831
62.307
62.037
62.493
62.948
63.402
63.855
64.307
63.893
64.328
64.762
65.194
65.624
66.053
65.532
65.947
66.360
66.772
67.181
67.589
66.988
67.384
67.778
68.170
68.360
68.948
68.289
68.667
69.043
69.417
69.789
70.158
69.457
69.818
70.177
70.534
70,889
71.242
70.510
70.856
71.199
71.540
71.879
72.216
71.464
71.795
72.124
72.451
72.775
73.098
72.331
72.649
72.965
73.278
73.589
73.898
60.5
61.0
61.5
62.0
62.5
63.0
63.5
64.0
64.5
65.0
60.500
61.000
61.500
62.000
62.500
63.000
63.500
64.000
64.500
65.000
62.781
63.256
63.729
64.202
64.674
65.146
65.617
66.088
66.558
67.027
64.757
65.207
65.655
66.102
66.549
66.994
67.438
67.881
68.323
68.764
64.481
66.907
67.332
67.775
68.177
68.598
69.017
69.435
69.852
70.267
67.995
68.400
68.802
69.204
69.603
70.001
70.398
70.793
71.186
71.578
69.334
69.719
70.101
70.482
70.861
71.238
71.614
71.988
72.360
72.731
70.526
70.892
71.255
71.617
71.977
72.336
72.692
73.047
73.400
73.752
71.592
71.941
72.287
72.632
72.975
73.315
73.654
73.992
74.327
74.661
72.551
72.884
73.214
73.543
73.870
74.195
74.518
74.839
75.159
75.476
73.418
73.736
74.052
74.366
74.678
74.988
75.296
75.603
75.908
76.211
74.205
74.509
74.812
75.112
75.411
75.707
76.002
76.295
76.586
76.876
65.5
66.0
66.5
67.0
67.5
68.0
68.5
69.0
69.5
70.0
65.500
66.000
66.500
67.000
67.500
68.000
68.500
69.000
69.500
70.000
67.496
67.964
68.432
68.899
69.336
69.832
70.298
70.763
71.227
71.692
69.205
69.644
70.082
70.520
70.956
71.392
71.827
72.251
72.695
73.127
70.681
71.095
71.506
71.917
72.327
72.735
73.143
73.549
73.955
74.359
71.969
72.358
72.746
73.133
73.518
73.902
74.285
74.667
75.048
75.427
73.100
73.468
73.834
74.199
74.563
74.925
75.286
75.646
76.004
76.361
74.102
74.450
74.797
75.142
75.486
75.828
76.169
76.509
76.847
77.184
74.993
75.324
75.653
75.980
76.306
76.631
76.954
77.276
77.596
77.915
75.792
76.107
76.420
76.731
77.041
77.349
77.656
77.962
78.266
78.569
76.512
76.812
77.110
77.406
77.702
77.995
78.287
78.587
78.867
79.156
77.164
77.450
77.734
78.017
78.299
78.579
78.858
79.135
79.411
79.686
70.5
71.0
71.5
72.0
72.5
73.0
73.5
74.0
74.5
75.0
70.500
71.000
71.500
72.000
72.500
73.000
73.500
74.000
74.500
75.000
72.155
72.619
73.081
73.544
74.006
74.467
74.929
75.389
75.850
76.310
73.559
73.900
74.420
74.850
75.278
75.707
76.134
76.561
76.987
77.413
74.762
75.165
75.566
75.967
76.367
76.766
77.164
77.561
77.958
78.354
75.805
76.182
76.559
76.934
77.309
77.681
78.053
78.425
78.795
79.165
76.717
77.072
77.425
77.778
78.129
78.480
78.829
79.178
79.525
79.872
77.520
77.855
78.188
78.521
78.852
79.182
79.511
79.840
80.167
80.493
78.233
78.550
78.865
79.180
79.493
79.805
80.116
80.426
80.735
81.043
78.870
79.171
79.470
79.768
80.065
80.360
80.655
80.949
81.241
81.533
79.442
79.728
80.012
80.296
80.578
80.859
81.139
81.418
81.696
81.973
79.959
80.232
80.503
80.772
81.041
81.309
81.575
81.841
82.106
82.369
75.5
76.0
76.5
77.0
77.5
78.0
78.5
79.0
79.5
80.0
75.500
76.000
76.500
77.000
77.500
78.000
78.500
79.000
79.500
80.000
76.770
77.229
77.688
78.147
78.605
79.063
79.521
79.979
80.436
80.893
77.838
78.262
78.686
79.110
79.533
79.955
80.377
80.799
81.220
81.641
78.749
79.143
79.537
79.930
80.322
80.714
81.105
81.496
81.886
82.276
79.534
79.902
80.269
80.636
81.002
81.367
81.731
82.095
82.459
82.822
80.218
80.563
80.907
81.250
81.593
81.935
82.276
82.616
82.956
83.296
80.818
81.143
81.466
81.789
82.111
82.433
82.753
83.073
83.392
83.711
81.350
81.656
81.962
82.266
82.570
82.873
83.175
83.477
83.778
84.078
81.824
82.114
82.403
82.691
82.979
83.265
83.551
83.837
84.121
84.405
82.249
82.524
82.798
83.072
83.345
83.617
82.888
84.159
84.429
84.698
82.632
82.894
83.155
83.415
83.675
83.933
84.192
84.449
84.706
84.962
80.5
81.0
81.5
82.0
82.5
83.0
83.5
84.0
84.0
84.5
85.0
80.500
81.000
81.500
82.000
82.500
83.000
83.500
84.000
84.000
84.500
85.000
81.350
81.807
82.263
82.719
83.175
83.631
84.087
84.542
84.542
84.997
85.453
82.061
82.481
82.901
83.320
83.739
84.156
84.576
84.994
84.994
85.412
85.830
82.665
83.054
83.442
83.830
84.217
84.604
84.991
85.378
85.378
85.764
86.150
83.184
83.545
83.907
84.287
84.628
84.988
85.347
85.707
85.707
86.066
86.424
83.634
83.972
84.310
84.647
84.984
85.320
85.656
85.992
85.992
86.327
86.662
84.029
84.347
84.664
84.980
85.296
85.612
85.927
86.242
86.242
86.556
86.870
84.378
84.677
84.976
85.274
85.572
85.869
86.166
86.462
86.462
86.758
87.054
84.689
84.971
85.254
85.536
85.817
86.098
86.378
86.658
86.658
86.938
87.217
84.967
85.235
85.502
85.770
86.036
86.302
86.568
86.834
86.834
87.099
87.364
85.217
85.472
85.726
85.980
86.234
86.487
86.740
86.992
86.992
87.244
87.495
85.5
85.500
85.908
86.248
86.536
86.782
86.997
87.184
87.349
87.496
87.628
87.747
EK 1-41
Burun tekerlei
sapma as ()
86.0
86.5
87.0
87.5
88.0
88.5
89.0
89.5
90.0
X = 1.0
X = 1.1
X = 1.2
X = 1.3
X = 1.4
X = 1.5
X = 1.6
X = 1.7
X = 1.8
X = 1.9
X = 2.0
86.000
86.500
87.000
87.500
88.000
88.500
89.000
89.500
90.000
86.363
86.817
87.272
87.727
88.182
88.636
89.091
89.545
90.000
86.665
87.082
87.499
87.916
88.333
88.750
89.167
89.583
90.000
86.921
87.306
87.691
88.076
88.461
88.846
89.231
89.615
90.000
87.141
87.498
87.856
88.214
88.571
88.928
89.286
89.643
90.000
87.331
87.665
87.999
88.333
88.666
89.000
89.333
89.667
90.000
87.498
87.811
88.124
88.437
88.750
89.062
89.375
89.687
90.000
87.645
87.940
88.234
88.529
88.823
89.118
89.412
89.706
90.000
87.775
88.054
88.332
88.611
88.889
89.167
89.444
89.722
90.000
87.892
88.156
88.420
88.684
88.947
89.210
89.474
89.737
90.000
87.998
88.248
88.499
88.749
89.000
89.250
89.500
89.750
90.000
EK 2-1
Ek 2
JET T VE T KALKANI
HUSUSLARI
Giri
Tasarm iti gc seviyeleri
1. Jet itii ve pervane akm, srasysa jet ve

pervaneli motorlarn almas sonucu ortaya kan hava
akmlarn tanmlamak iin kullanlan terimlerdir. Yer
tesisleri, binalar ve kaplamalarnn tasarmnda bu hava
hareketleri sonucunda ortaya kan kuvvetlerin etkileri
hesaba katlmaldr. Jet trbinli motorlar kullanlmaya
balanmadan nceki dnemlerde, tesis ve kaplamalarn
tasarmnda pervane akmnn zararl etkileri pek dikkate
alnmazd. Uaklar arasndaki mesafelerin ksa olmas
nedeniyle, baz servis ve bakm alanlarnda rzgar
kalkanlar kullanlrd, ancak, pervane akm hususlar
apronlarn ve terminal binalarnn tasarmn genellikle
etkilemezdi. Jet motorlarnn kullanlmaya balanmas
ve bu motorlarn artan g ve verimleri karsnda
gerekletirilen teknolojik gelimelerle birlikte iti
hzlar artt ve bu nedenle tesis tasarmlarnda bu yksek
hzlarla birleen rzgar kuvvetlerinin de hesaba katlma
gereksinimi ortaya kt. Bu ekte, bu kuvvetlerin
zellikleri, byklk ve konumlar bakmndan
incelenmekte ve bu kuvvetlerin etkilerini azaltmak iin
havaalanlarnda bulunmas gereken iti kalkanlar ve
kaplamalarn yerleim ve tasarmna ynelik konseptler
sunulmaktadr.
3. Bina ve kaplama tasarmnda kullanlacak kritik

hz deerlerinin belirlenmesinde ortak olarak kullanlan
iti gc seviyesi vardr. Bota iti gc, hzlanma
srasndaki iti gc ve maksimum srekli iti gc
(kalk iti gc). Uaklarn hareket alannn yaknndaki
tesislerin hemen hepsi, en azndan kritik tasarml
uaklarn bota iti gc etkisine maruz kalr. Hzlanma
srasndaki iti gc, uaklarn taksi hareketlerini
balatmak iin gereken iti gc seviyesidir ve
maksimum srekli iti gcnn genellikle yzde 50
60 oranndadr. Terminal binalar, apronlar ve taksi
yolu banketleri ve pistler hari olmak zere tm
kaplamal yzeyler, genellikle hzlanma itii iin
tasarlanan alanlardr. Kalk srasnda uaklar
maksimum srekli iti gcn kullandklarndan, pist
kaplamas, banketler ve u alanlar (jet iti alanlar) bu
iti gc seviyesi iin tasarlanmaldr.
lgili etkiler
2. Havaalan tesislerin planlama srecinde yksek
rzgar hzlarnn yan sra, jet motoru egzozlarn
oluturduu grlt, s ve duman etkileri de hesaba
katlmaldr. Bununla birlikte, jet motoru egzozu
etkilerinin personel ve binalara zarar verebilecei
alanlar, yksek iti havas hzlar nedeniyle genellikle
bo braklmtr. Kum, akl ve dier gevek nesnelerin
adeta birer mermi haline gelerek uzun mesafelere
frlama veya motorlar ierisine ekilme riskleri
azaltlmaldr. Bu gibi uan nesneler personelin
yaralanmasna veya ekipmann, tesisin veya dier
uaklarn zarar grmesine neden olabilir.
Eik hzlar
4. 56 km/sa deerinin zerindeki jet itii hzlarnn,
personelin sal veya hareket alanndaki aralarn veya
dier ekipmann kullanm iin uygun olmad kabul
edilir. Binalar ok daha yksek hz deerlerine
mukavemet gsterecek ekilde tasarlanabilir, fakat bina
tasarmnda normal artlarda kullanlan deerlerin
zerinki rzgar basnlarna kar koyabilmek iin
gereken ekstra yapm maliyeti ar yksek bir deer
haline gelebilir. Normal artlarda binalar, yerel artlara
bal olarak 130 ila 200 km/sa rzgar hzlar iin
tasarlanr. Tasarm hzlarnn iti nedeniyle bu seviyenin
zerinde kmas durumunda, bina iskeletinin ve
cephelerinin de bu dorultuda glendirilmesi gerekir.
Yapm maliyetinin artrlmas ile binalarn maruz kald
iti hzlarnn drlmesine ynelik dier zmler (iti
kalkanlar dikmek veya apron llerini artrmak gibi)
arasnda yaplacak seim, ilgili tm havaalanlar iin
EK 2-2
T HIZLARI VE BASINLARI
Hz erileri
5. A2-1 ila A2-4 aras ekillerde Douglas DC8,
Boeing B727, Boeing B747 ve Douglas DC10a ait hz
erileri gsterilmitir. Her bir grafikte iti gc seviyesi
iin mesafe karsndaki hz erileri yer almaktadr. eitli
almalar neticesinde, hz deerlerinin dngsel olduu ve
tepe noktas deerlerinin saniyede iki ile alt kez ortaya
kt tespit edilmitir. Bu tepe noktalar yatay veya
dikey olarak sreklilik arz eder ve grece kk alanlar
kapsar. Tm ekillerde gsterilen maksimum hz
deerleri tepe noktas deerlerinin bir ortalamasdr.
Belirli bir uak modeline ait belirli jet motoru egzoz
hzlar ile yatay ve dikey snrlar, uak reticileri
tarafnda ou uak modeli iin hazrlanm olan
Havaalan Planlamas iin Uak zellikleri belgesinde
(NAS 3601) verilmitir. Bu belgeler genellikle yazl
talepte bulunularak reticilerden temin edilebilmektedir.
DC8, B727, B747 ve DC10'a ynelik hzlanma ve kalk
gc yatay ve dikey snrlar A2-5 ila A2-8 aras
ekillerde gsterilmitir.
Karlatrmal hzlar
6. A2-1 ila A2-4 aras ekillerden hazrlanan Tablo
A2-1'de, tm ticari uak tipleri ve iti gc seviyeleri
iin, uan arkasndaki iti hznn 56 km/sa deerine
drld mesafe ile kiisel konfor ve ara veya dier
donanmlarn almas iin gereken eik deer
gsterilmektedir.
7. Daha eski model olan DC8 ve B727 benzer

zelliklere sahip olmakla birlikte, B727nin botaki iti
gc daha yksek, hzlanma srasnda iti gc daha
dktr. Uzun gvdeli B747 ve DC10 uaklar,
teknolojik gelimelerin jet itii sorununu byk lde
artrdna dair daha nce belirtilen ifadeyi dorular. Hzn
kiisel konfor seviyesine drlebilmesi iin, bu
uaklarn her ikisinin arkasnda da dier uak tiplerine
gre iki veya kat daha fazla mesafe braklmas
gerekir. Tablo A2-2de, ayn ticari uak tipindeki
uaklarn ve bir grup business jet uann 15 ve 30 m
arkasndaki iti hz deerleri gsterilmitir.
8. Business jetlerinin iti hz seviyeleri ticari
jetlerle ayn deerde olmasna ramen, bu iti hzlarna
maruz kalan alann business jetleri iin ok daha kk
olduuna dikkat edilmelidir. Bunun yan sra, iti
tarafndan oluturulan rzgarlar daha kk jetlerdeki
B727 ve drt business jeti kk jet motorlarndan
daha hzl yayldklarndan, bu uaklarn iti hzlar
mesafeyle ok daha hzl azalr.
ti basnc
9. Jet itii tarafndan oluturulan kuvvetler genel
rzgar basnc oluum forml olan P = C V
kullanlarak hesaplanabilir. Formlde, P basnc, C bir
biim faktrn ve V ise rzgar gcnn yzey
normalinin karesini belirtir. ekil A2-9, basn ve rzgar
gc ilikisini gsteren bir grafii ve hz ve basn iin
verilen birimler cinsinden ifade edilen genel forml
ierir. stteki eri, iti ynne dik konumlu olan ve en
yksek olas basn deerine maruz kalan dz bir yzey
Tablo A2-1. ti hznn 56 km/sa deerine drld mesafe

Uak tipi
Bota iti
Hzlanma srasnda
gc (m)
iti gc (m)
Kalkta iti gc
(m)
DC8
79
160
B727
29
49
130
B747
76
250
410
DC10
64
180
460
A380
N/A
N/A
N/A
EK 2-3
Tablo A2-2. ti hz seviyeleri
15 mdeki iti hz
Uak tipi
30 mdeki iti hz
Bota
Hzlanma
Kalk
Bota
Hzlanma
(km/hr)
(km/hr)
(km/hr)
(km/hr)
(km/hr)
(km/hr)
29
106
74
116
122
193
164
260
210
530
320
610
14
53
67
85
96
96
143
177
161
290
260
420
47
72
79
145
95
137
162
297
215
305
370
675
21
43
35
80
43
64
74
141
98
146
169
320
Kalk
Ticari jetler
DC8
B727
B747
DC10
Business jetleri
Lear-Commander
Falcon
Sabreliner
Gulfstream-II
zerine etki eden basnc verir. Alttaki eri, dz yzey

katsaysnn yzde 70i orannda bir biim faktr
katsaysna sahip, daha aerodinamik biimli bir yzey
iindir. Eimli bir yzeye etki eden toplam kuvvet,
basn deeri ile iti ynne dik bir dzlem zerine
yanstlan yzey alan arplarak bulunur. Basn hzn
karesinin bir fonksiyonu olduundan, hzn iki katna
kmas basncn drt katna kmasna neden olur. Dier
taraftan, bir uan arkas ile binalar, ekipman veya
personel arasndaki mesafedeki grece kk bir art,
ilgili nesne zerine etki eden basnta nemli bir d
salar. ekil A2-9da ayrca kiisel konfor seviyesi ile
tipik bina tasarm rzgar basnc arasndaki ilikinin
gsterilmesi iin Tablo AS-2den alnan rnek iti
hzlar da yer almaktadr.
Dier hususlar
10. ti zelliklerini daha iyi aklayan eitli ek
faktrler aadaki gibidir:
a) jet itii dzensizdir ve trblansl yapdadr.
Binalarn 1,4 mden daha ksa olan cam ve
elemanlarnn tasarmnda, iti hzlarnn
dngselliinin neden olduu titreimler hesaba
katlmaldr;
b) iti ekseninin ykseklii uakta bulunan motorlarn

ykseklik ve alarna baldr;
c) uzun gvdeli uaklar hari olmak zere, iti
rzgarlarnn yatay dalm genellikle uan
arkasndaki belirli bir mesafeye kadar uan
kanat ular ierisine hapsedilir A2-1 ila A2-4
aras ekillerde verilen notlara baknz); ve
d) ortam rzgarlar, rzgar ynne bal olarak
motor itiini artrr, azaltr veya kaydrr. ti
hzna bir ortam rzgar hz (yerel artlara uygun
olarak) eklenerek bu faktr iin tolerans
salanabilir.
T
KALKANLARI
Uygulama
11. ti kalkanlar, havaalanlarnda itiin neden
olduu yksek hava hzlar, s, duman ve grlty
yanstarak itiin zararl etkilerini azaltmak veya ortadan
kaldrmak iin kullanlr.
EK 2-4
Uak motorlar ile havaalanndaki insanlar, binalar

veya dier nesneler arasnda gvenli ve makul bir
mesafe brakmann mmkn olmad durumlarda,
kalkan veya koruyucu uygulanmas zorunlu hale gelir.
Havaalanlarnda iti kalkanlar kullanlmas gereken
konumlar ekil A2-20de belirtilmitir.
Planlama kriterleri
12. Yeni veya mevcut havaalanlar iin bir iti
kalkan sistemi planlanrken, uak tipleri ve muhtemel
uak hareketleri belirlenmelidir. tiin ilgili konum
zerindeki iddetini ve muhtemel etki ynlerini tespit
etmek iin, apronlar, taksi yollar, bekleme yerleri ve
pistler dahil olmak zere uak hareket alannn her bir
blm analiz edilmelidir. Yeni bir havaalan iin bu
bilgiler, gelecekteki tesislerin konumlarna ynelik
uygun inaat snrlamalarn tespit etmek iin gereken
ok sayda kriterden biri olarak kullanlabilir. Mevcut
bir havaalan iin bu bilgiler, yeni iti kalkanlarnn
nereye konumlandrlmas gerektiini ya da byk ebatl
yeni jetlerin kullanlmaya balanmas, yeni pist veya
taksi yollar eklenmesi veya uan yer hareketi
biimlerinin
deimesi
nedeniyle
kalkanlarn
deitirilmesi gerekip gerekmediini saptamak iin
kullanlabilir.
Apron alanlarndaki iti kalkanlar
13. Park yerlerine giren veya park yerlerinden kan
uaklarn aprondaki hareket biimleri, iti kalkanlarna
olan ihtiyacn ve kalkan konumlarnn belirlenmesinde
nemli bir etkendir. ekil A2-11de uaklarn kendi
manevralaryla giri k yapt bir park yerinin ve
ieriye taksi/darya ekme prosedr kullanlan bir
park yerinin kalkan gerekliliklerine rnekler verilmitir.
Uan kendi manevrasn kulland bu park yerinde,
uak apron alannda hzlanma itii artlarnda 180lik
bir tam dn gerekletirdiinden, kamu eriim yolu ve
servis yolu etrafndaki ve uak park pozisyonlar arasndaki
tm alanlar ar itie maruz kalabilir. Neticesinde, uak
pozisyonlar ile etkilenen alanlar arasnda yeterli ayrm
salanmad srece bu konumlarn tamamnda
kalkanlar kullanlmas gerekir. Yolcularn uaa binmek
iin yrmeleri gereken havaalanlarnda durum daha
karmak bir hal alr. Yolcular bitiikteki park yerlerine
giri-k yapan uaklarn iti etkisinden korumak iin
ek tedbirler gerekebilir. Apronun burun ieride, geriye
ekme prosedr veya burundan ykleyici aralar
kullanlacak ekilde tasarlanmas durumunda yalnzca
kamu eriim yolu etrafna iti kalkan dikilmesi gerekir.
Yeni jetlerle birlikte artan iti sorunu ve uaklarn kendi
manevralaryla giri-k yapt park yerlerindeki
ititen koruma maliyetini ve karmakln azaltma
gereklilii nedeniyle, bu tip apron sistemi, en yeni nesil
jetlere hizmet veren daha byk havaalanlarnda daha
sk kullanlmaya balanmtr.
Apron alanlar dndaki iti kalkanlar

14. Havaalanlarnda itiin personel iin tehlike arz
edebilecei ya da bina, ekipman veya dier uaklara
zarar verebilecei tm alanlarda iti kalkanlar
kullanlmaldr.
Kalkanlar genellikle hangarlar ve uaklarn 90 ila 180
derece dn yapabilecei terminal tesislerini korumak
iin taksi yollar boyunca ve taksi yolu kesime
noktalarnn kenarnda kullanlr. Dier bir kritik alan ise
pist merkez hatt etrafn merkez alan pist ucu dndaki
alandr ve kalk srasnda uan maksimum srekli iti
gcne maruz kaldndan, bu alan yakndan
incelenmelidir. Bu alanlarla kesien yollar ve
demiryollarnn da iti kalkanlaryla salanan korumaya
ihtiyac olabilir.
ti kalkanlarnn herhangi bir konumdaki kullanm
phesiz ki uan veya kara aralarnn hareketleri iin
bir tehlike oluturmamaldr (bkz. ekil A2-11).
Dier iti korumas tipleri
15. retilen iti kalkanlarnn kullanm etkili
olmasna ramen, iti korumas baka yntemler veya
malzemeler kullanlarak da salanabilir. Doal veya
yapay herhangi bir engel belirli bir seviyede koruma
salar. itler, allar veya aalar da ayrca sesin
azaltlmasna yardmc olabilir. Motor kontrol alanlar
gibi baz yerlerde yksek itlerin kullanm byk
avantaj salar.
T KALKANI TASARIMI
16. Bir havaalannn gvenli kullanm asndan
genellikle hayati nem tamalarna ramen, iti kalkanlar
apron veya havaalan tesislerinin tasarmnda nadiren
balang noktas olarak deerlendirilir. Bunun yerine,
kalkanlar temel havaalan yerleimi belirlendikten sonra
ve uak veya kara arac hareketleri bakmndan en
uygun olan yerlerde konumlandrlr. Ayrca, kalkanlarn
biimi sklkla genel mimari deerlendirmeler
sonucunda belirlenir. Bu nedenlerden dolay, iti kalkan
tasarmnn strandartlatrlmas zordor ve genellikle
zel tasarm gerektirir.
Kalkan malzemesi tipleri
17. Kalkan malzemesi beton veya metal olabilir.
nceden retilen ou kalkan metaldir. Beton saptrclar
ok daha az bakm gerektirir. Panjurlu kalkanlar itii
tm ykseklikleri boyunca saptrdklarndan, ayn iti
artlarndaki panjursuz bir kalkandan daha dk rzgar
kuvvetlerine maruz kalr. Plakalar, delikler, panjurlar ve
oluklar ayr olarak kullanlabilecei gibi, kalkann
arkasndaki iti etkilerini en etkili ekilde azaltmak veya
ortadan kaldrmak iin birlikte de kullanlabilir.
eitli iti kalkan tipleri ekil A2-12de gsterilmitir.

ti kalkanlarnn yapsal tasarm
18. Kullanlan kalkann rzgar kuvvetlerini
tayabilecek mukavemetini gsterebilmesi iin, hem
zel tasarml hem de nceden retilen iti kalkanlar
kapsaml bir yapsal analiz gerektirir. Tipik bir
tasarmda
kullanlacak
prosedrler
aadaki
paragraflarda zetlenmitir.
a) Mutlak rzgar basnc. Belirli bir kalkan konumu
iin, havaalannda hizmet verilecek uan
muhtemel en yksek hasar verici iti hz, A2-1
ila A2-4 aras ekillerde gsterilen iti hz
mesafe erilerine baklarak belirlenebilir. ti
basnc ekil A2-9'u kullanlmak suretiyle rzgar
hzna dntrlerek tespit edilebilir.
b) Kalkan ykseklii. ti kalkan en azndan itiin
merkez blmn saptrabilecek ykseklikte
olmaldr. Bu ykseklik uaa bal bir
deikendir ve kritik kalkan blmnn
belirlenmesi iin basn hesaplamasyla birlikte
kullanlmaldr.
c) Kalkann ekli ve tipi. Kalkan biiminin eimli,
dz, al veya dik olmas ve kalkan tipinin btn
veya panjurlu olmas duvar zerine etki edecek
net kuvveti belirler. Aerodinamik olarak
tasarlanan ekiller ve kalkanlarda aklklarn
kullanlmas mutlak basn gerekliliklerini
azaltr.
d) Kuvvet analizi. Duvar zerindeki net basn,
duvar ykseklii, balant ve destek elemanlar
gibi dier desteklerin konumu ve kullanlan
malzemelerin tipi bilindiinde, duvar iin
gereken elemanlarn l ve mukavemeti
belirlenebilir. Bu prosedr hem nceden retilen
kalkan blmleri hem de zel tasarml blmler
iin geerlidir.
e) Destek zeminleri. Destek zemininin ls ve
biimi d) maddesinde belirtilen faktrlerin yan
sra blgedeki toprak tiplerine de baldr. Bu
nedenle, destek zeminlerinin zel olarak
tasarlanmas gerekir.
JET T ALANLARI VE BANKETLER

19. Taksi yollarnn ve pistlerin kenarndaki
banketler ve zellikle pist ularnn dndaki alanlar
EK 2-5
yksek iti kuvvetlerine maruz kalabilir. Trbin motorlu

uaklarn sahip olduu maksimum iti gc ile alan
motorlarnn yksek gl jet egzozlarnn 10,5 m
arkalarnda oluturduklar srkleme ve kaldrma
kuvvetleri 0,6 apl ta paralarn zeminden tmyle
kaldrabilir. Uzun gvdeli bir uan motorunun 360 m
arkasndaki mesafeye kadar hzla azalan kuvvetler,
sadece kumlar ve yapma gc dk olan ince
topraklar etkiler. Jet iti alanlar ve banket kaplamas bu
faktrlerin etkilerini gerektii gibi azaltmak iin
kullanlmaldr. Banket ve iti kalkan uygulamasna
ynelik klavuz bilgiler Blm 1, 1.6.9'da verilmitir.
Ebatlar
20. Jet iti alanlar, pist ve banket genilikleri
toplamna eit genilikte olmaldr. Jet iti alanlarnn
uzunluu aadaki gibi belirlenebilir:
Boeing 747 ve A380 gibi uaklar iin en az 120
m'lik bir iti kalkan tavsiye edilir;
Daha kk uaklar iin ise 60 m'lik bir jet iti
alan tavsiye edilir.
Drenaj
21. Etkilenen alanlardaki drenaj
kapasitesi
korunmal veya artrlmaldr. Kaplama kenar
seviyesinin drld ksmlar ve yzde be orannda
enine eim bulunan im alanlar yeni kaplama yzeyinde
de devam ettirilmelidir. Tanecikli zemin ve alt zemin
giderlerinin korunabilmesi iin pist kaplamasnn altnda
yeterli derinlie sahip giderler salanmas tavsiye edilir.
Alternatif olarak kaplama kenarnda alt drenler de
salanabilir. Alt drenaj sisteminin kontrol ve
ykanabilmesi iin alt drenlerde yeterli sayda rgar
kapa bulunmaldr. Rgar kapaklar ilave yklere
dayankllk gsterebilecek mukavemette olmaldr.
zel durumlar
22. Baz havaalan blgelerindeki yerel artlarn
anmaya kar ek yzey korumas gerektirdii kabul
edilmitir. Bu artlarda, ek kaplama salanmas tavsiye
edilir. Kaplama blm ve kullanlacak yzey
malzemesi nceki tatmin edici yerel deneyimler
dorultusunda ynlendirilmelidir. Dk maliyetli
malzeme ve prosedrlerin onaylanmasnda, zellikle
kritik olarak kullanlan "faaliyet alanlarnn veya taksi
yollarnn yanndaki alanlar iin bakm sresi
deerlendirmesi yaplmaldr.
EK 2-6
Not:
Gsterilen hz deerleri, 4 motorun alt durum ve
motor ykseklii ve alma ekli ile belirlenen bir
ykseklik iindir.
Maksimum deerlerde, hzlar kanat ucu dahilinde
kalr ve zemin seviyesinin 7,5 m zerine kadar
genileyebilir.
Hz (km/sa)
Kalkta iti gc
Hzlanma srasnda iti

gc
Bota iti gc
Uan arkasndaki mesafe (metre)
ekil A2-1. Maksimum hz erileri (DC8)
Kalkta iti gc
Hz (km/sa)
Hzlanma srasnda iti gc
Note:
Gsterilen hz deerleri, 3 motorun alt
durum ve motor ykseklii ve alma ekli
ile belirlenen bir ykseklik iindir.
Maksimum deerlerde, hzlar kanat ucu
dahilinde kalr ve zemin seviyesinin 9 m
zerine kadar genileyebilir.
Bota iti gc
ekil A2-2. Maksimum hz erileri (B727)
EK 2-7
EK 2-8
Not:
durum ve motor ykseklii ve alma ekli ile
belirlenen bir ykseklik iindir. Maksimum
deerlerde, hzlar kanat ucunun 7,5 m dna ve
zemin seviyesinin 9 m zerine kabilir.
Hz (km/sa)
Kalkta iti gc;
Bota iti gc'
Havaalanlarnda Taksi Yollar,Uan

Apronlar
ve Bekleme
Yerleri in Tasarm Kriterleri
arkasndaki
mesafe (metre)
ekil A2-3. Maksimum hz erileri (B747)
EK 2-9
Kalkta iti gc
Hz (km/sa)
EK 2-9
Not:
durum ve motor ykseklii ve alma ekli ile
belirlenen bir ykseklik iindir.
Maksimum deerlerde, hzlar kanat ucunun 9 m
dna ve zemin seviyesinin 18 m zerine
kabilir
Bota iti gc
ekil A2-4. Maksimum hz erileri (DC10)
EK 2-10
Notlar:
- Deniz seviyesi statik, standart gn, sfr rampa
- Eim, sfr rzgar, JT3D veya RCo motorlar
- Ortalama iti gc JT3D @ 1 542 kg RCo
12 1 429 kg
- Tm hz deerleri km/sa cinsindendir
Metre
Zemin
seviyesinden
ykseklik
Ykseklik
Zemin seviyesi
Metre
Metre
Uan arkasndaki eksenel mesafe
Uak ekseni
ile olan
mesafe
Uak
ekseni
Hzlanma gc
Notlar:
- Deniz seviyesi statik, standart gn, sfr rampa
- Eim, sfr rzgar, JT3D veya RCo motorlar
- Ortalama iti gc JT3D 8 165 kg RCo 12
7 847 kg
- Tm hz deerleri km/sa cinsindendir
Metre
Zemin
seviyesinden
ykseklik
Ykseklik
Zemin seviyesi
Metre
Metre
Uak
ekseni ile
olan
mesafe
Uak
ekseni
Kalk gc
ekil A2-5. Jet motoru egzoz hz snrlar

McDonnell Douglas model DC8
Notes:
JT8D-17/17R motor tahmini egzoz snrlar
JT8D-9 ve -15e ynelik veriler, gsterilen -7 ve -17
verileri arasndadr
JT8D-15 jet dalgas test verilerine dayaldr
motor alyor, standart gn, deniz seviyesi
Motor bana 2 330 pound iti gc (yaklak EPR
1.14)
Statik uak, sfr rzgar
km/sa
Zemin
seviyesinden
ykseklik
km/sa
km/sa
Metre
EK 2-11
km/sa
Zemin seviyesi
Ykseklik
80 km/sa-7 motor
Metre
km/sa
km/sa
km/sa
Metre
80 km/sa
JT8D-17/17R
Uak
ekseni ile
olan
mesafe
80 km/sa-7 motor
Hzlanma gc
Notlar:
JT8D-17/17R motor tahmini egzoz snrlar
JT8D-9 ve -15e ynelik veriler, gsterilen -7 ve 17 verileri arasndadr
JT8D-15 jet dalgas test verilerine dayaldr
motor alyor, standart gn, deniz seviyesi
Kalktaki iti gc, statik uak, sfr rzgar
km/sa
km/sa
km/sa
km/sa
Metre
Zemin
seviyesinden
ykseklik
km/sa
km/sa
Zemin seviyesi
Ykseklik
160 km/sa-7 motor
Metre

Metre
km/sa
km/sa
km/sa
km/sa
km/sa
km/sa
Uak
ekseni ile
olan
mesafe
160 km/sa-7 motor
Kalk gc

Boeing model 727
EK 2-12
Notlar:
- Motor tipi JT9D-3, blok II (-7deki egzoz nozlnn ayns)
- Motor iti gc 4 980 kg
- Veriler test edilip onaylanmtr
Test blgesi ykseklii 362 metre
Ortam hava scakl 10C
Test srasndaki rzgar hz 9,6 km/sa deerinin altnda
- 747SP egzoz snr uzunluklar iin 9,14 metre ekleyin
- Dier JT9D ve CF6 motorlar ayn hz snrlarna sahiptir
- RB211 motorlarn egzoz hzlar gsterilenin zerinde deildir
Metre
Zemin
seviyesinden
ykseklik
km/sa
km/sa
km/sa
km/sa
Zemin seviyesi
Ykseklik
Metre
Metre
Uak ekseni
ile olan
mesafe
km/sa
km/sa
km/sa
Uak ekseni
km/sa
Rzgar yn
Hzlanma gc
Notes:
- Motor tipi JT9D-3, blok II (-7deki egzoz nozlnn ayns)
- Motor iti gc 18 141 kg
- Veriler test edilip onaylanmtr
Test blgesi ykseklii 362 metre
Ortam hava scakl 10C
Test srasndaki rzgar hz 9,6 km/sa deerinin altnda
- 747SP egzoz snr uzunluklar iin 9,14 metre ekleyin
- Dier JT9D ve CF6 motorlar ayn hz snrlarna sahiptir
- RB211 motorlarn egzoz hzlar gsterilenin zerinde deildir
Metre
Zemin
seviyesinden
ykseklik
km/sa
km/sa
km/sa
km/sa
km/sa
Zemin seviyesi
Ykseklik
Metre
Metre
Uak ekseni
ile olan
mesafe
km/sa
Uak ekseni
km/sa
km/sa
km/sa
Rzgar yn
Kalk gc

Boeing model 747
km/sa
EK 2-13
Notlar:
Harekat ortam nemli lde eitlilik gsterdiinden, bu snrlar yalnzca
klavuz olarak kullanlacaktr Operasyonel emniyet ile ilgili hususlar ,
kullanc/planlaycnn sorumluluundadr
Tm hz deerleri km/sa cinsindendir
Yan rzgarlarn snrlar zerinde kaydadeer bir etkisi vardr
Rampa eimi gerekli taksi ve hzlanma esnasndaki itme kuvvetini
etkileyecektir
Deniz seviyesinde, statik, standart bir gn
Tm motorlar ayn iti gcndedir
253 109 kg toplam arlk
Metre
Uak ekseni
ile olan
mesafe
Eksen
Plan
Metre

Zemin
seviyesinden
ykseklik
Zemin seviyesi
Ykseklik
Hzlanma gc
Notlar:
Harekat ortam nemli lde eitlilik gsterdiinden, bu snrlar
yalnzca klavuz olarak kullanlacaktr Operasyonel emniyet ile ilgili hususlar
kullanc/planlaycnn sorumluluundadr
Tm hz deerleri km/sa cinsindendir
Yan rzgarlarn snrlar zerinde kaydadeer bir etkisi vardr
Deniz seviyesinde, statik, standart bir gn
Tm motorlar ayn iti gcndedir
km/sa
Metre
km/sa
km/sa
km/sa
Uak ekseni
ile olan
mesafe
Eksen
Plan
Metre

Zemin
seviyesinden
ykseklik
Ykseklik
Zemin seviyesi
Kalk gc
ekil A2-8. Jet motor egzoz hz snrlar

McDonnell Douglas model DC10
km/sa -
EK 2-14
B-727 ile
15mde kalk
Dz yzeyler:
(kg/m2) C = 0.00485
Kavisli yzeyler:
(C = 0.7 x flat surface)
Rzgar basnc (kg/m2)
DC-10 ile
30 mde kalk
Konfor seviyesi
(56 km/sa)
Tipik bina duvar

tasarm (161 km/sa)
B-747 veya G-II

ile 15 mde
ilerleme
DC-10 ile 15
mde ilerleme
ti hz (km/sa)
ekil A2-9. Rzgar basnc iti hz ilikisi
(2)
Apronlar
Bakm blmleri ,Test alanlar
Pist sonu
Kamu eriim yolu, servis yolu
ekil A2-10. ti kalkan gerektiren havaalan konumlar
EK 2-15
EK 2-16
Terminal bekleme yeri
ti kalkan
Apron servis yolu
Terminal binas
Apron servis yolu
dar
ieri
dar
ieri
Burun ierde, dar ekme
ti kalkan
Apron servis yolu
Terminal binas
Apron servis yolu
dar
ieri
dar
ieri

Kendi gcyle manevra, al, burun ieride
ti kalkan
Apron servis yolu
Terminal binas
ieri
Apron servis yolu
dar
ieri
Kendi gcyle manevra, al, burun darda
ekil A2-11. Apron alanlarndaki iti kalkanlar
dar
Dolu plakal blmler

ti
BETON KALKANLAR
Dz yzeyli
Panjur
ti
Beton
paletler
ti
METAL KALKANLAR
Eimli deme
Perdeler
Perdeler
Perdeler
ti
Dz
Oluklu
Gzenekli
Dz deme
ti
Dz
Oluklu
ekil A2-12. ti kalkan tipleri
EK 2-17
EK 3-1
Ek 3
KOD NUMARASI VE HARFE
GRE UAK SINIFLANDIRMASI
Uak referans
baz uzunluu
Uak Markas
DeHavilland Canada
Model
Kod
Kanat akl
D ana tekerlek
akl
(m)
(m)
(m)
DHC2
1A
381
14.6
3.3
DHC2T
BN2A
427
353
408
381
367
462
543
500
600
567
479
470
518
507
708
721
B100
1A
1A
1A
1A
1A
1A
1A
1A
1A
1A
1A
1A
1A
1A
1A
1A
1A
1A
1A
1A
1A
1A
1A
1A
1A
1A
1A
1A
1A
1A
603
670
430
457
793
579
14.6
14.9
10.0
11.0
10.9
11.0
11.0
11.0
10.9
10.9
10.9
10.9
11.3
11.3
12.5
14.1
10.7
10.8
10.8
11.0
11.0
11.9
11.8
13.1
10.0
10.2
11.6
11.5
12.0
14.0
3.3
4.0
2.7
2.9
2.9
2.9
3.2
3.2
3.4
3.5
3.5
3.5
3.2
3.9
3.9
2.9
3.3
2.9
3.4
4.3
Cessna
525
1B
939
14.3
4.1
DeHavilland Canada
DHC3
DHC6
L410 UPV
PC-12
1B
1B
1B
1B
497
695
740
452
17.7
19.8
19.5
16.2
3.7
4.1
4.0
4.5
Britten Norman
Cessna
152
172 S
180
182 S
Stationair 6
Turbo 6
Stationair 7
Turbo 7
Skylane
Turbo Skylane
310
Piper
Raytheon/Beechcraft
310 Turbo
Golden Eagle 421 C
Titan 404
PA28-161
PA28-181
PA28R-201
PA32R-301
PA32R-301T
PA34-220T
PA44-180
PA46-350P
A24R
A36
76
B55
B60
LET
Pilatus
4941
4901
4871
5391
7561
5201
6711
6371
EK 3-2
Uak referans
baz uzunluu
Uak Markas
Raytheon/Beechcraft
Model
Kod
(m)
Kanat akl
D ana tekerlek
akl
(m)
(m)
E18S
1B
753
15.0
3.9
B80
C90
200
1B
1B
1B
1B
427
488
579
616
15.3
15.3
16.6
19.8
4.3
4.3
5.6
4.6
Short
SC7-3/
SC7-3A
DeHavilland Canada
DHC7
1C
689
28.4
7.8
Lear Jet
24F
2A
1 005
10.9
2.5
28/29
2A
912
13.4
2.5
920
4.0
1 106
20.0
20.02
20.02
22.8
4.0
4.0
4.0
4.6
LET
L410 UPV-E
2B
20.0
Shorts
L410 UPV-E9
L410 UPV-E20
L420
SD3-30
2B
2B
2B
2B
Dassault Aviation
Falcon 10
3A
1 615
13.1
3.0
Hawker Siddley
HS 125-400
HS 125-600
HS 125-700
Lear Jet
24D
54
55
3A
3A
3A
3A
3A
3A
3A
1 646
1 646
1 768
1 200
1 287/1 458
1 217
1 292
14.3
14.3
14.3
10.9
12.0
13.4
13.4
3.3
3.3
3.3
2.5
2.5
2.5
2.5
CRJ 100
3B
1 470
21.2
4.0
CRJ 100ER
CRJ 200
CRJ 200ER
Falcon 20
Falcon 200
F50/F50EX
Falcon 900
Falcon 900EX
F2000
EMB-135 LR
F28-1000
F28-2000
SPX
Galaxy
G IV-SP
262
3B
3B
3B
3B
3B
3B
3B
3B
3B
3B
3B
3B
3B
3B
3B
3B
1 720
1 440
1 700
1 463
1 700
1 586
1 504
1 590
1 658
1 745
1 646
1 646
1 644
1 798
1 661
1 260
21.2
21.2
21.2
16.3
16.3
18.9
19.3
19.3
19.3
20.0
23.6
23.6
16.6
17.7
23.7
21.9
4.0
4.0
4.0
3.7
3.5
4.5
4.6
4.6
5.0
4.1
5.8
5.8
4.8
3.4
Antonov
AN24
3C
1 600
29.2
8.8
Boeing
B717-200
B737-600
B737-700
Convair
240
3C
3C
3C
3C
1 670
1 690
1 598
1 301
28.4
34.3
34.3
28.0
5.4
7.0
7.0
8.4
35A/36A
Bombardier Aero.
Dassault Aviation
Embraer
Fokker
I.A.I.
Gulfstream Aero.
Nord
952
1 050
920
Uak referans
baz uzunluu
Uak Markas
Model
Kod
Kanat akl
EK 3-3
D ana tekerlek
akl
(m)
(m)
(m)
440
3C
1 564
32.1
8.6
580
600
640
DC3
DC4
1 341
1 378
1 570
1 204
1 542
1 375
1 551
1 481
1 670
1 670
1 640
1 640
1 400
1 355
1 798
1 220
1 220
1 340
32.1
28.0
32.1
28.8
35.8
35.8
28.5
19.8
29.0
29.0
25.1
25.1
25.1
29.0
32.9
21.4
22.83
24.8
8.6
8.4
8.6
5.8
8.5
8.5
6.0
6.6
7.9
7.9
5.8
5.8
5.8
8.0
6.2
7.3
7.3
8.9
McDonnell Douglas
SAAB
MD90
340A
340B
SAAB 2000
3C
3C
3C
3C
3C
3C
3C
3C
3C
3C
3C
3C
3C
3C
3C
3C
3C
3C
BAe
ATP
3D
1 540
30.6
9.3
DeHavilland Canada
Airbus
DHC5D
A300 B2
3D
3D
1 471
1 676
29.3
44.8
10.2
10.9
Bombardier Aero.
CRJ 100LR
4B
1 880
21.2
4.0
4B
4B
1 850
1 859
21.2
16.3
4.0
3.7
Embraer
CRJ 200LR
Falcon 20-5
(Retrofit)
EMB-145 LR
4B
2 269
20.0
4.1
Airbus
A320-200
4C
2 480
33.9
8.7
BAC
1-11-200
1-11-300
1-11-400
1-11-475
1-11-500
B727-100
B727-200
B737-100
B737-200
B737-300
B737-400
B737-500
B737-800
B737-900
F100
GV
DC9-10
DC9-15
DC9-20
4C
4C
4C
4C
4C
4C
4C
4C
4C
4C
4C
4C
4C
4C
4C
4C
4C
4C
4C
1 884
2 484
2 420
2 286
2 408
2 502
3 176
2 499
2 295
2 160
2 550
2 470
2 090
2 240
1 840
1 863
1 975
1 990
1 560
27.0
27.0
27.0
28.5
28.5
32.9
32.9
28.4
28.4
28.9
28.9
28.9
34.3
34.3
28.1
28.5
27.2
27.3
28.4
5.2
5.2
5.2
5.4
5.2
6.9
6.9
6.4
6.4
6.4
6.4
6.4
7.0
7.0
6.0
5.1
5.9
6.0
6.0
Douglas
Embraer
Fokker
DC6A/6B
DC9-20
EMB-120 ER
F27-500
F27-600
F28-3000
F28-4000
F28-6000
F50
Dassault Aviation
Boeing
Fokker
Gulfstream Aero.
Douglas
EK 3-4
Uak referans
baz uzunluu
Uak Markas
McDonnell Douglas
Airbus
Boeing
Canadair
Ilyushin
Lockheed
Douglas
McDonnell Douglas
Tupolev
Boeing
Model
Kod
Kanat akl
D ana tekerlek
akl
(m)
(m)
(m)
DC9-30
4C
2 134
28.5
5.9
DC9-40
DC9-50
MD81
MD82
MD83
MD87
MD88
4C
4C
4C
4C
4C
4C
4C
2 091
2 451
2 290
2 280
2 470
2 260
2 470
28.5
28.5
32.9
32.9
32.9
32.9
32.9
5.9
5.9
6.2
6.2
6.2
6.2
6.2
A300 B4
4D
2 605
44.8
10.9
A300-600
A310
B707-300
B707-400
B720
B757-200
B757-300
B767-200
B767-300ER
B767-400ER
CL44D-4
2 332
1 845
3 088
3 277
1 981
1 980
2 400
1 981
2 540
3 130
2 240
1 980
3 280
1 829
1 829
2 066
2 426
2 469
2 844
3 048
3 100
3 179
2 770
2 980
3 050
3 200
3 170
3 124
2 400
2 160
44.8
44.8
44.4
44.4
39.9
38.1
38.1
47.6
47.6
51.9
43.4
37.4
43.2
40.8
40.4
30.2
47.3
47.3
47.3
43.4
45.2
45.2
43.4
45.2
45.2
47.4
50.4
50.4
29.0
37.6
10.9
10.9
L100-20
L100-30
L188
L1011-1
L1011-100/200
L1011-500
DC8-61
DC8-62
DC8-63
DC8-71
DC8-72
DC8-73
DC10-10
DC10-30
DC10-40
TU134A
TU154
4D
4D
4D
4D
4D
4D
4D
4D
4D
4D
4D
4D
4D
4D
4D
4D
4D
4D
4D
4D
4D
4D
4D
4D
4D
4D
4D
4D
4D
4D
B747-100
4E
3 060
59.6
12.4
B747-200
B747-300
B747-400
B747-SR
B747-SP
B777-200
B777-200ER
4E
4E
4E
4E
4E
4E
4E
3 150
3 292
2 890
1 860
2 710
2 390
3 110
59.6
59.6
64.94
59.6
59.6
61.0
61.0
12.4
12.4
12.6
12.4
12.4
12.9
12.9
18V
62M
7.9
7.9
7.5
8.6
8.6
10.8
10.9
10.8
10.5
9.9
8.0
4.9
4.9
10.5
12.8
12.8
12.8
7.5
7.6
7.6
7.5
7.6
7.6
12.6
12.6
12.6
10.3
12.4
Uak referans
baz uzunluu
Uak Markas
Model
Kod
Kanat akl
EK 3-5
D ana tekerlek
akl
(m)
(m)
(m)
McDonnell Douglas
B777-300
B777-300ER
MD11
4E
4E
4E
3 140
3 120
3 130
60.9
64.8
52.04
12.9
12.9
12.6
Airbus
A380
4F
3 350
79.8
15
1. 15 mlik maniann zerinde.

2. Kanat ucu tanklar takl olarak.
3. Geniletilmi kanat ular ile.
4 Kanatklar.
EK 4-1
Ek 4.
TAKS YOLU SAPMA ALIMALARI
Giri
Not. Uaklarn taksi yolu merkez hatlarndan
sapmalarnn llmesine ynelik eitli almalar
gerekletirilmitir. Bu ekte Londra ve Amsterdamda
gerekletirilen alma rnekleri yer almaktadr.
Sonular her bir havaalan, kaplama yzeyi ve hava
artlarna zeldir. Bu almalar, ayn almalar
gerekletirmeyi planlayan kiiler iin birer rehber
olarak kullanlabilir, ancak, yerel faktrlerden herhangi
birinin bu almada kullanlan artlardan farkl olduu
durumlarda bu alma sonularnn dorudan
kullanlmas uygun olmayabilir. Annex 14, Cilt I, Tablo
3-1'de belirtilen minimum gvenlik mesafelerinden daha
dk ayrma mesafeleri kullanlan faaliyetlere ynelik
almalar yaplmas planlandnda, faaliyetlerin
gvenlii en nemli konu olmaldr.
London/Heathrow almas
1. British Airports Public Ltd. tarafndan London
Heathrow Havaalannda bir taksi yolu sapma almas
gerekletirilmiti. 77000in zerinde uan tm hava
artlarndaki taksi hareketleri kaydedilmiti. almann
amac, taksi srasnda pilotlarn merkez hattndan nemli
bir sapma yapmadklarn gstermekti. Veri analizinin
iki hedefi vard. ncelikli hedef, paralel taksi yollarnda
birbirini geen iki Boeing 747-400 uan kanatlarnn
arpma ihtimalini tahmin etmekti. kinci hedef ise, bu
arpmann gereklemesi iin ka yl gemesi
gerektiini tahmin etmekti. alma ayrca, paralel taksi
yolu pistleri arasndaki ve taksi yollar ile nesneler
arasndaki ayrma mesafelerinin Annex 14, Tablo 3-1de
tavsiye edilen deerlere gre yeterli olup olmadn
deerlendirilmeyi de amalamt.
Taksi yollarnn dz ksmlar
2. 2000 adet B747 uan taksi yollarnn dz
ksmlarndaki sapmalar zerinde gerekletirilen
alma sonularna gre, paralel taksi yollarnda
birbirini geen iki B747-400 uan arpma ihtimalinin
yaklak 108 , yani 100 milyonda 1 olduu tespit edilmitir.
Bu almada taksi yolu merkez hatlar arasndaki
mesafe
76,5 m ve uaklarn kanat akl 65 m olarak alnmtr.

Oluturulan byk veri tabanndaki verilerin analizi
sonucunda, taksi yapmakta olan uaklarn taksi yolu
merkez hattndan byk lde bir sapma yapmadna
dair ok sayda delil bulunmutur. Veriler ayrca,
Heathrowun paralel taksi yollarndaki iki standart
B747nin birbirini gemesi durumunun ylda ka kez
gerekletiinde dair bir tahmini say elde edilmesini de
salamtr. Bu deer, toplam 34000 adet B747 hava
ulam hareketi zerinden ylda yaklak 80 kezdir. Bu
saynn dk olmasnn nedeni, uaklarn taksi yolu
sisteminde ou durumda ayn ynde hareket etmesidir.
Kalk yapan uak bir pisti, ini yapan uak ise dier bir
pisti kullanr; rotalar nadiren kesiir. ekil A4-1,
analizde
esas
alnan
sapmalarn
dalmn
gstermektedir.
Taksi yollarnn kavisli ksmlar
3. Taksi yollarnn kavisli ksmlarndaki arpma
ihtimalinin dz ksmlardaki arpma ihtimaline eit,
yani 108 olduu dnlmt. Dz ksmlara ynelik
ayrntl analizin, taksi yollarnn kavisli blmlerindeki
B747 sapmalar iin de tekrarlanabilmesi iin yeterli
inceleme mevcut deildi. Veriler iki konumdan
toplanmt. Pilotlarn kestirmeden gitmek istedikleri
blmm ierisine doru geni bir kaplamal alan
bulunduundan, i kavisten toplanan verilerin kullanl
olmad ortaya kmt. Taksi yolunun o blm bakm
almas nedeniyle kullanm d olduundan, d kavis
zerindeki incelemelerin says azd. ekil A4-2de, d
kavis zerinde incelenen 185 B747 sapmasnn
dalmlar gsterilmektedir. Negatif saylar, merkez
hattndan kavisin i tarafnda doru gerekleen sapma
saysdr. Bu deer, sadece mutlak sapmalarn
gsterildii ekil A4-1den farkl biimdedir. ekil A42, neredeyse tm uaklarn ana tekerleklerinin keyi
kestirmeden getiini gsterir. Paralel taksi yolunun
kavisli blmnde bir arpma meydana gelebilmesi
iin, dtaki uan i tarafa, iteki uan ise d tarafa
doru sapma gstermesi gerekir. ekil A4-2, ikinci
durumun gerekleme ihtimalinin son derece dk
olduunu gsterir. Toplam dalm, arpma ihtimalinin
dz ksmlardaki arpma ihtimali ile ayn, yani 108
olduunu gsterir. Herhangi bir taksi yolu yerleim
dzeninde kavisli eleman says daima ok az
olduundan, taksi yollarnn kavisli blmlerinin dz
EK 4-2
blmlere gre daha sorunsuz olduu kabul edilmitir.

Dolaysyla, iki uan kavisli bir blmden geme
durumu dz blmden geme durumuna gre daha az
gerekleir.
Hz etkisi
4. Analiz, uak hznn uan yanal sapmasn
etkilemediini gstermitir.
Olumsuz havann etkisi

5. Olumsuz hava artlar ile byk taksi yolu
sapmalar arasnda herhangi bir iliki kurulamamtr.
Veri toplama aamasnda, iddetli kar ya, youn
yamur, iddetli rzgar ve gr mesafesinin 1000
mnin altna dmesi dahil olmak zere ou hava art
ile karlalmtr.
Tm uaklara ynelik istatistikler

6. Tablo A4-1 ve A4-2de, taksi yollarnn srasyla
dz ve kavisin d blmlerindeki uak hareketlerine
ynelik istatistiklerin zeti verilmitir.
Amsterdam Schiphol almas

7. Amsterdamn Schiphol Havaalannda Ekim 1988
ila Eyll 1991 tarihleri arasnda taksi yolundan sapma
testi gerekletirilmitir. 9000in zerinde ICAO E
Kategorisi uan (ou B747) taksi hareketleri yl
boyunca kaydedilmitir. Kzltesi nlar kullanlarak
taksi yolunun dz ve kavisli ksmlarndan veriler
toplanmtr. lgili taksi yolunun genilii 22,9 mdir.
Kavisli blmn merkez hatt yarap 55 m, dn ise
120 derecedir. Taksi yolunun her iki blmnde de
merkez hatt klandrmas salanmtr.
8. Elde edilen veriler Boeing Company tarafndan
uan ini takm sapmalarnn istatistiksel bir analizini
gerekletirmek iin kullanlmtr. almann amac ini
takm sapmalarnn u ihtimallerini (incelenen sapma
aralnn olduka dnda olanlar) hesaplamak, ayrca
parallel taksi yollarnda hareket eden iki uan kanat
ularnn birbirine temas etme ihtimalini saptamaktr.
9. Taksi yolu verilerine istatistiklerin bir zeli

Tablo A4-3'te verilmitir. Kavisli blmden elde edilen
veriler, byk uaklar kullanan pilotlarn ana tekerlek
kaplama zerinde tutmak iin deerlendirmeli bir geni
dn teknii uyguladn gstermitir.
Sapma ihtimali tahminleri
10. Dz taksi yollarnda 3,54 m deerinin
zerindeki ini takm sapmalarna ynelik veri
bulunmamas gerei, daha yksek oranl sapmalarn
gerekleme ihtimallerinin tahmin edilmesini gerektirir.
Kanat ucu temas ihtimali
11. Ar ana tekerlek sapmalarna ynelik tahmini
ihtimaller kullanlarak, paralel taksi yollarndaki iki
uan kanat ularnn temas etme ihtimalleri
hesaplanmtr. Bu ihtimaller, iki taksi yolu sapma
deeri toplamnn ihtimal dalna bal olmakla birlikte,
paralel taksi yollarndaki iki e zamanl sapmann
istatistiksel olarak bamsz olduuna dikkat edilmelidir.
12. Tablo A4-4, eitli kanat akl olasl iin
gerekli taksi yolu ayrma mesafesi tahminlerini ve
tahmini yzde 90 st snrlar gstermektedir.
Gerekli taksi yolu ayrma mesafesi tahminleri
13. Bir rnek olarak, kanat akl 73,2 m olan iki
uak arasnda 109 deerinde bir kanat ucu temas
ihtimali iin tahmini ortalama taksi yolu ayrma
mesafesi 80,5 mdir.
Sapmay etkileyen artlar
14. Sapma deerleriyle birlikte kaydedilen baz
artlar, yl, ay, gn, saat, taksi hz ve yndr. Bu
faktrler sapmalardaki deikenlii etkilememitir.
rnein, dz blmdeki standart sapma 68,8 cmdir.
Taksi yn, mevsim ve saatten kaynaklanan olas
sistematik sapma karldktan sonra, standart sapma
67,1 cm'dir. Dolaysyla, bu etkilerin uygulamadaki
nemi (istatistiksel neminin aksine) minimal olabilir.
Gzlemler
Ana tekerlek sapmas (m)
ekil A4-1. B747nin taksi yolunun dz blmlerindeki sapma deerleri
EK 4-3
Gzlemler
EK 4-4
Sapma (m) (negatif = kavisin iine)
ekil A4-2. B747nin taksi yolunun kavisli blmlerindeki sapma deerleri
EK 4-5
Tablo A4-1. zet istatistikler (taksi yolunun dz blmleri)

Uak
Burun tekerlei sapmas (m)
Ortalama
%95
Maks
Ortalama
%95
Maks
A310
0.60
1.42
9.0
0.56
1.37
B727
B737
B747
B757
0.65
0.81
0.59
0.72
1.85
1.90
1.90
1.74
8.1
9.1
4.1
7.9
0.56
0.68
0.47
0.63
BAC1-11
0.65
1.53
9.5
DC9S
DC9
F27
F28
0.68
0.59
0.95
1.26
1.62
1.44
2.39
5.73
9.5
8.4
9.6
S360
0.80
L1011
0.50
Hz (kt)
ncelemeler
Ortalama
95%
Maks
9.1
18.8
25
35
1 213
1.36
1.62
1.21
1.43
9.0
8.5
7.8
6.1
18.9
17.2
17.3
16.1
27
25
25
24
49
35
34
35
1 997
9 035
1 988
6 089
0.63
1.49
8.2
15.8
23
33
3 749
1.50
1.42
1.47
4.63
8.7
8.2
9.6
9.2
17.2
16.2
17.9
17.2
25
24
26
24
39
33
32
33
2 941
2 885
1 075
10.0
0.63
0.57
0.62
1.00
2.00
7.4
0.63
1.43
9.2
17.1
23
27
1 528
1.22
8.9
0.46
1.13
5.2
17.1
25
31
722
745
Tablo A4-2. zet istatistikler (d taksi yolu kurbu)

Uak
Burun tekerlei sapmas

(m)
Ortalama
Min
%5
%95
Maks
Ortalama Min
A310
2.2
6.4
3.9
0.5
+0.6
+0.54
B727
B737
B747
B757
1.92
0.75
3.31
1.50
7.5
5.0
7.6
7.7
3.7
2.5
5.7
3.2
+0.2
+0.9
0.5
0.0
+2.5
+5.8
+0.1
+2.5
BAC111
1.10
9.7
3.0
+0.7
DC9S
DC9
F27
F28
1.09
1.11
1.69
1.33
9.0
7.2
7.4
8.2
3.2
3.0
4.0
3.8
S360
0.71
9.6
L1011
2.8
5.9
Hz (kt)
ncelemeler
Ortalama
%95
+4.6
16.0
21
27
848
+2.2
+2.1
+2.6
+2.0
+6.1
+5.4
+5.3
+4.7
17.0
16.6
15.3
16.3
23
22
22
21
33
30
25
27
1 044
3 152
1.4
+2.4
+6.1
16.4
22
27
962
8.3
3.0
4.2
8.9
2.6
1.7
1.4
1.4
+1.9
+2.3
+2.4
+2.5
+5.7
+6.7
+9.2
+6.0
16.2
15.9
17.1
17.2
22
22
23
22
29
26
27
26
1 510
+0.47
3.7
1.3
+2.4
+4.2
17.0
22
25
534
+0.18
4.4
2.2
+2.3
+3.4
14.5
20
26
255
%5
%95
Maks
6.0
1.3
+2.4
+0.37
+0.32
0.04
+0.08
5.2
5.4
4.1
3.7
1.5
1.4
2.4
1.5
+4.2
+0.47
5.8
+1.0
0.8
+0.4
+0.7
+3.6
+2.0
+8.0
+9.2
0.29
+0.28
+0.39
+0.52
2.8
+1.1
+8.7
4.5
0.8
+1.4
Maks
185
2 425
557
465
467
EK 4-6
Tablo A43. zet taksi yolu verileri

ICAO E Koldu
Uaklar
Dz
Blm
Kavisli
Blm
B747 (Tm
Modeller)
Schiphol Raporu
E Kodlu Uaklar
Burun
Ana
Burun
Ana
Burun
Ana
rnek l
7 958
7 958
7 855
7 855
8 191
8 191
Ortalama (cm)
14.8
12.5
15.2
13.2
8.0
26.0
Std. Sap. (cm)
68.5
76.4
67.4
68.8
68.0
70.0
rnek l
1 382
1 382
1 351
1 351
1 380
1 380
Ortalama (cm)
393.5
202.2
400.3
199.8
389
199
Std. Sap. (cm)
244.1
236.8
237.6
236.0
227
216
1. Pozitif say kavisli merkez hattnn dndaki deeri belirtir. Negatif say kavisli merkez hattnn ierisindeki deeri belirtir.
Tablo A44. Taksi yolu ayrma mesafesi tahminleri ve yzde 90 st snrlar

90% snrlar
Tahmini
deerler
Kanat akl
10e6
10e7
10e8
10e9
10e6
10e7
10e8
10e9
67
72.8
73.4
73.9
74.4
73.3
73.9
74.6
75.2
70
73
76
79
82
85
75.8
78.9
81.9
85.0
88.0
91.1
76.4
79.5
82.5
85.6
88.6
91.7
76.9
80.0
83.0
86.1
89.1
92.2
77.4
80.5
83.5
86.6
89.6
92.7
76.4
79.4
82.4
85.5
88.5
91.6
76.7
80.0
83.1
86.1
89.2
92.2
77.6
80.7
83.7
86.7
89.8
92.8
78.2
81.3
84.3
87.4
90.4
93.5
EK 5-1
Ek 5
HIZLI IKI TAKS YOLLARININ
TASARIM, KONUM VE SAYISI
5.1 Pistten k noktas iin en
ideal konumun belirlenmesi
Adm 1.
Adm 2.
Adm 3.
Standart bir hzl k iin, k hz Vex

olarak 33 kts deerini veya Blm 1, Tablo 112 ve ekil 1-16da verilen deerleri
kullann.
Pist kapasitesinin geniletilmesi gereken

faaliyet artlarn belirleyin.
Pistin kullanm amacna bal
olarak, zel artlar aadaki
elerden oluabilir:
Adm
en youn dnem
Vth,ground = Vth Vwind
zel hava artlar
Vwind = n rzgar bileeni
belirli uak grubu
dnml ini ve kalklar
lgili formllerde Vth,ground yerine Vth esini

yerletirin.
Adm 6. Bu hesaplamalar, her bir uak tipi iin
farkl rzgar artlarnda en uygun pistten
k noktasnn (OTP) tespit edilmesini
salar.
kn hizmet vermesi amalanan durum

iin rnek uak tipi karmn belirleyin.
Gelecekteki uak tipleri hesaba katlmaldr.
kn sadece belirli bir uak grubu
tarafndan kullanlmas bekleniyorsa, sadece
bu gruplar hesaba katn. Pay belirli bir
yzdenin altnda olan (rnein yzde 5 veya
10) uak tiplerini deerlendirmeye almayn.
Adm 7. Konma noktasnn konumunun yan sra

gei ve frenleme mesafeleri de belirli bir
yaylma
gsterdiinden,
OTPnin
ncesinde 100 m ve sonrasnda 200 m'lik
bir ek mesade, "ideal pist dna k
blm" (OTS) olarak tanmlanr. Bu
durum
ayrca,
pilotlarn
frenleme
tekniklerini uygun ekilde ayarlayarak
pistin kullanm sresini en dk seviyeye
indirebileceinin de bir gstergesidir.
Pist/taksi yolu ayrmnn standart hzl k

taksi yolu (RET) tasarmna imkan
tanyabilecek deerde olup olmadn tespit
edin.
Standart RETler 1. Blmdeki ekil 1-13 ve
1-14e gre tasarlanr.
Adm 4.
5.Farl tipik rzgar artlar iin,

hesaplamalarn
aadaki
forml
kullanlarak tekrarlanmas gerekir:
Pist veya taksi yolu sistemi standart bir RET

yapmna elverili deilse, 90lik bir ka
gre daha yksek bir pistten k hz elde
edebilmek iin spiral biimli bir k ina
edilmesi tavsiye edilir.
Bu seenek zellikle aletsiz
pistler iin geerlidir.
blm yntemini kullanarak, her bir uak
tipi iin palyeye geme, gei ve frenleme
mesafelerini hesaplayn.
Adm 8. En yksek yzde ile hizmet edilen uaa

ynelik OTS mesafesini (OTSmax), OTPnin
belirli bir OTS deeri dahilinde kald ilgili
uak tipleri yzdesini ekleyerek bulun.
Rzgar artlarnn deime olasl da
hesaba katlmaldr.
9.
Adm 9. OTS max a ait pistten k noktasn belirleyin.

Bu nokta, seilen duruma en uygun olan
hzl k taksi yolu konumudur.
Adm 10. Dierlerinden belirgin olarak yksek bir
yzde gsteren birden dazla OTS varsa,
EK 5-2
iki veya daha fazla hzl k ina etmeyi

planlamak gerekebilir.
Adm 11.
Belirlenen k noktasn, mevcut

pist/taksi yolu konfigrasyonuna gre en
uygun olduu dnlen k noktalar ile
karlatrn. klar arasnda yaklak
450 m mesafe braklmasnn tavsiye
edildii ve buna uyulmas gerektiini
unutmayn.
ni yapan uaklarn aprona ulaabilmesi

iin 180lik bir dn gerekir. Standart bir
hzl k taksi yolu k (ekil 1-7)
mmkn
deildir.
Alternatif
k
tasarmlar iin bkz. 1.3.12. Bu tip bir k
iin k hz ekil 1-16ya gre 24 kt
olmaldr.
Adm 4.
lgili tm uak tipleri C ve D grubuna

dahil olduundan, konma noktas ortak bir
konuma yerletirilir. blm yntemine
gre, pist iin yzde -0,75 deerinde bir
eim, herhangi bir kuyruk rzgar
olmakszn aadaki gibi hesaplanabilir:
5.2 Blm 1, 1.3te aklanan

yntemin rnek kullanm
Aadaki rnek, Blm 1, 1.3te aklanan yntemin
kullanmn gstermek iin verilmitir. Hesaplamalar
aadaki varsaymlara dayaldr:
Havaalan Referans Kodu numaras 4
Belirli artlar altnda pist kapasitesini geniletmek

iin, 2500 mlik bir aletsiz pistin eiinden itibaren
1800 ila 2500 m mesafe arasnda yeni bir k
yerletirilmelidir. Konma alanndaki eim yzde 0,75tir.
k 2005 yl itibariyle hizmete sokulmaldr.
Pist iddetli n rzgar artlarnda (n rzgar > 15

kts) tam kapasitesini salamaldr. Bu durumda, bu
pist bu havaalannda ini ve kalklarda iin uygun
olan tek pisttir ve tm uak tiplerine hizmet
verebilmelidir.
Hafif rzgar artlarnda, pist yalnzca ksa

mesafelerde sefer yapan uaklarn inii iin
kullanlr; bununla birlikte, uan performans
kapasitesine bal olarak tm uak tiplerinin kalk
iin de kullanlr.
Adm 1.
Adm 2.
Adm 3.
zel faaliyet durumlar, tm uak tipleri

iin iddetli n rzgar artlarndaki en
youn dnemi ve dnml ini ve
kalklar ierir.
2005 ila 2015 yllar arasnda hizmet
verilecei ngrlen uak tipleri Tablo
A5-1'de gsterilmitir. k iin en uygun
konumun hesaplanmasnda sadece pay
yzde 10'un zerinde olan uak tipleri (*
ile iaretli) hesaba katlr.
Bir paralel taksi yolu 120 m mesafede
(taksi yolu merkez hatlar arasndaki
mesafe) yer alr.
Uak grubu C ve D:
+ Eim dzeltmesi
(yzde 0,75):
S1 =
S1 =
450 m
+ 150 m
600 m
Her bir uak tipi iin eik zerindeki hz deeri, hava

yollarnn uak kullanm klavuzunda bulunabilir ve
aadaki gei mesafesini verir:
[Vth (kt)]
A/C:
B737
A320
RJ
Vth:
128
133
121
S2:
590 m
615 m
555 m
24 knotluk bir k hz ve 1,5m/s2lik bir yavalama

ivmesine gre frenleme mesafesi hesaplanabilir:
[V (kt), a (m/s2)]
A/C:
B737
A320
RJ
V th :
128
133
121
Adm 5.
S3:
1.016 m
1.112 m
888 m
Belirleyici faktr iddetli bir n rzgar
olduundan, S2 ve S3 hesaplamalar 15, 20
ve 25 knot'luk n rzgarlar iin aadaki
gibi tekrarlanr
V
=V V
th,ground
th
wind
Vwind = 15 kts
A/C:
B737
A320
RJ
Vth:
128
133
121
V: th,ground
113
118
106
S2:
515
540
480
S3:
752 m
836 m
642 m
Vwind = 20 kts
A/C:
Vth:
B737
A320
RJ
128
133
121
Vth,ground:
108
113
101
S2:
S3:
490
515
455
673 m
752 m
568 m
Adm 10.
Bu senaryoda, baka bir uak tipi iin dier

bir youn dnem tespit edilemediinden,
ikinci bir k yeri planlanmas gerekmez.
Adm 11.
Pist/taksi yolu sistemi farkl bir konum

gerektirmiyorsa, pistten k noktasnn
aadaki mesafeye konumlandrlmas
tavsiye edilir:
Vwind = 25 kts
A/C:
Vth:
Vth,ground:
S2:
S3:
B737
A320
RJ
128
133
121
103
108
96
465
490
430
597 m
673 m
499 m
Adm 6.
S 1 , S 2 ve S 3 toplam her bir uak tipi ve her

bir rzgar art iin OTPyi verir (deerler
10 mye yuvarlanmtr):
A/C: Vwind
B737
A320
RJ
Adm 7.
Adm 8.
Adm 9.
Vwind
=0
2 210 m
2 330 m
2 040 m
= 15 kt
1 870 m
1 980 m
1 800 m
Vwind
= 20 kt
1 760 m
1 870 m
1 620 m
S = Eikten itibaren 1800 m.
5.3 Standart d bir hzl k taksi yolu iin

rnek tasarm
Blm 1, 1.3.19 ve ekil 1-12, standart bir RET
yapmnn pist merkez hatt ile bir taksi yolu merkez
hatt arasnda normal artlarda en az aadaki deerde
bir mesafe gerektireceini gsterir
Vwind
= 25 kt
1 660 m
1 760 m
1 530 m
OTS, her bir pistten k noktas iin

belirlenebilir. OTPden nceki 100 mden
sonraki 200 m'ye kadar uzanr. Bu
blmde hizmet verilen tm uak tipleri
eklenir. Drt farkl rzgar tipi iin olas en
yksek deer 4 yzde 100 = yzde
400dr. ekil A5-1de, 20 kt n rzgar
hznda A320 iin OTS tespiti
gsterilmitir.
Tablo A5-2, eikten itibaren 1660 ila 1960
m aras veya 1700 ila 2000 m aras bir
OTS max ile hizmet verilebilecek en yksek
uak yzdesini gstermektedir. k
sadece iddetli rzgar artlarnda
gerektiinden, farkl rzgar artlar olasl
hesaba katlmamtr. Normal hava
artlarnda bu pist iin trafik hacmi, ek
k olmakszn dahi maksimum pist
kapasitesinin olduka altndadr.
Tablo A5-2 ve ekil A5-2de gsterildii
gibi, OTS max iin en uygun pistten k
noktas eikten itibaren 1760 m veya 1800
mdir.
EK 5-3
d = (150 + 75) sin (31) + d R = 116 + d R (metre)

(burada, d R taksi yolu merkez hattna dnler iin gereken
ek mesafedir).
120 m aklkla konumlandrlacak ve dik al bir k
taksi yoluna gre daha yksek bir k hz salayacak
bir paralel taksi yolu yapmna ynelik alternatif bir
yntem aada aklanm ve ekil A5-3te
gsterilmitir.
k aadaki gibi tasarlanmtr:
Merkez Hatt: k kurbunun birinci ksm

yaklak olarak spiral biimli olup, ilk dn
yarap 160 m'dir ve ikinci blme doru 100 mye
iner. Taksi yolu merkez hatt ile pist merkez hatt
arasnda 60'lik bir aya ulaldnda, yarap 40 m'ye
iner. Dnn nc ksm, 180 dn
tamamlanana dek sabit 40 m'lik bir yarapa sahiptir.
k hz: Blm 1, Tablo 1-12ye gre, 160 m

yarap iin k hz 24 kt'dir. 40 mlik bir k hz
iin yarap deeri 13 ktdir. Uan 24 ktden 13 kt
hz deerine yavalamas iin gereken mesafe
yaklak 140 mdir. Bu durum, k dn boyunca
tm uak tipleri iin gvenli bir deer olan a = 0,4
m/s2lik bir yavalama ivmesi salar.
dn kurbu: dn kurbu, havaalann

kullanan tm uak tiplerinin eriimine imkan
verecek iin tasarlanmtr. Gnmz itibariyle en
uzun referans uzunluuna sahip kritik uak B777300dr.
EK 5-4
D kenar: Bu ktan, kesime noktas kalklarna

olanak tanmak iin, d kenar basit bir dik a ile
tasarlanmtr. Tm dn manevralar iin yeterli
gvenliin salanmas artyla, merkez hatt ile d kenar
arasnda en yakn noktadaki mesafe 20 mdir.
5.4 k kurbunun hesaplanmas

k kurbunun ana noktalarnn koordinatlar ekil A5-4te ve
aadaki hesaplamalarda gsterildii gibi hesaplanmtr (tm
deerler metre cinsindendir).
Aadaki deerlerle
R 1 = 160 m
R 2 = 100 m
R 3 = 40 m
hesaplamalar aadaki durum iin geerlidir
112 m < S < 127 m
burada, S, pist merkez hatt ile taksi yolu merkez hatt
arasndaki mesafedir.
P0:
x0 = 0
y0 = 0
M1:
x M1 = 0
yM1 = R 1
EK 5-5
Tablo A5-1. ngrlen uak tipleri, 2005-2015

Uak:
Pay:
B747
B777
A340
A3xx
B757
B767
B737*
A330
A320*
RJ*
et.
Toplam
1.2%
1.2%
6.7%
0.2%
1.4%
1.7%
22.3%
6.4%
35.9%
18.1%
4.9%
100.0%
Tablo A5-2.
k noktas [m]:
k blm [m]:
1 530
1 430 1 730
1 620
1 660
1 760
1 800
1 870
1 980
2 040
2 210
2 330
15 20 1 820
1 560 1 860
1 660 1 960
1 700 2 000
1 770 2 070
1 880 2 180
1 940 2 240
2 110 2 410
2 230 2 530
V wind [kt]de hizmet verilen A/C:

B737
25
20, 25
20, 25
15, 20, 25
15, 20
15
0
0
A320
25
25
20, 25
15, 20, 25
15, 20
15
15
0
0
Toplam pay [%]:
RJ
20, 25
15, 20, 25
15, 20
15
15
0, 15
0
0
59
135
117
157
170
130
54
76
58
36
EK 5-6
A/C:
V wind
Percentage:
RJ
15 kts
18.1%
A320 / B737
20 kts / 15 kts
35.9% / 22.3%
A320
15 kts
35.9%
Pay (%)
ekil A5-1. En uygun k blm A320
k noktas (m)
ekil A5-2. En uygun k noktas
RJ
0 kts
18.1%
Sum:
130%
ekil A5-3. Alternatif bir k taksi yolu tasarm
ekil 5-4 k kurbu hesaplamas
SON
EK 5-7

SHGM Apron Taksi Yolu Tasarım

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

SHGM Apron Taksi Yolu Tasarım

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

HAVAALANLARINDA

TAKS YOLLARI, APRONLAR

Havaalanlarnda Taksi Yollar, Apronlar ve Bekleme Yerleri in Tasarm Kriterleri

SVL HAVACILIK GENEL MDRL YAYINLARI

2011 Sivil Havaclk Genel Mdrl

Havaalanlarnda Taksi Yollar, Apronlar ve Bekleme Yerleri in Tasarm Kriterleri

Havaalanlarnda Taksi Yollar, Apronlar ve Bekleme Yerleri in Tasarm Kriterleri

Havaalanlarnda Taksi Yollar, Apronlar ve Bekleme Yerleri in Tasarm Kriterler

Havaalanlarnda Taksi Yollar, Apronlar ve Bekleme Yerleri in Tasarm Kriterleri

SVL HAVACILIK GENEL MDRL YAYINLARI

2011 Sivil Havaclk Genel Mdrl

Havaalanlarnda Taksi Yollar, Apronlar ve Bekleme Yerleri in Tasarm Kriterleri

Motor itii korumas ........................................

Blm 1. Taksi yollar ........................................

1.5 Ek kaplamalar .........................................

1.1 Taksi yolu sistemleri .................................

levsel gereklilikler ..................................

Taksi yolu kesime noktalarnda uak

Planlama ilkeleri .......................................

Taksi yolu sistemi gelitirme aamalar .....

1.6 Taksi yolu banket ve eritleri ...................

Alternatif taksi yolu yerleimlerinin

Uak taksi mesafeleri ...............................

1.7 Gelecee ynelik uak geliimleri ...........

1.2 Fiziksel zelliklerin tasarm kriterleri .........

Gelecekteki uak trendleri ........................

Havaalan referans kodu ...........................

Havaalan verileri ....................................

Taksi yolu genilii ...................................

Taksi yolu genilii ..................................

Taksi yolu kurplar ....................................

Pist-paralel taksi yolu ayrma mesafesi

Kavaklar ve kesime noktalar ................

Paralel taksi yollar arasndaki ayrm ........

Taksi yolu minimum ayrma mesafeleri ......

Taksi yolu ile nesne arasndaki ayrma

Paralel taksi yolu dzeni ...........................

Minimum ayrma mesafelerine ynelik

Uak park yeri taksi eridi ile nesne

zel ilevsel gerekliliklerle ilgili hususlar 1-19

Blm 2. Bekleme yerleri ve dier yandan geiler 2-1

Yeni nesil byk uaklarn mevcut

2.1 Bekleme yerleri ve dier yandan geilerin

1.3 Hzl k taksi yollar (RETS) .................

2.2 Yandan gei tipleri .................................

2.3 Genel tasarm gereklilikleri ve zellikleri

k taksi yollarnn yeri ve says..............

2.4 Bekleme yerlerinin l ve konumlar .....

Geometrik tasarm ....................................

2.5 Bekleme yeri iaretleme ve klandrmas .

1.4 Kprler zerindeki taksi yollar ...............

Blm 3. Apronlar ............................................

3.1 Apron tipleri ............................................

Yolcu terminali apronu ............................

Yk terminali apronu ...............................

Uzak park apronu .........................................

Tama mukavemeti .................................

Servis ve hangar apronlar ...........................

Yanal snrlama ........................................

Genel amal apronlar ..................................

Havaalanlarnda Taksi Yollar, Apronlar ve Bekleme Yerleri in Tasarm Kriterleri

3.2. Tasarm gereklilikleri ...............................

Konum .......................................................... 3-14

Buzlanmay giderici/nleyici tesislerin