Meyvecilik Aratrma stasyonu Mdrl

Yayn No: 41

Yayn Tarihi: 15.11.2011

Lavanta
Yetitiricilii
Hasan ASLANCAN, Rafet SARIBA

Lavanta bitkisi, 1 mye kadar boylanabilen, yar alms,

ok yllk bir bitkidir. Lavanta bitkisinin ekonomik olarak
kullanlan ksm iekleridir. Bitkinin iek ve iek
saplarndan elde edilen uucu ya, dnyada ticareti en fazla
yaplan 15 uucu yadan birisidir. Uucu ya bileenlerinde
en fazla linalool ve linalil asetat bulunmaktadr. Uucu ya
kalitesi bu bileenlerden linalil asetat oranna gre
belirlenmektedir.

Lavanta Yetitiricilii

Lavanta uucu ya, en fazla kozmetik ve parfm sanayinde kullanlmaktadr.

Bunun yannda gzel kokusu nedeniyle sabun ve dier endstri kollarnda, ila
sanayinde ve ar kesici, sakinletirici, uykusuzluk giderici zellikleriyle de
aromaterapide kullanlmaktadr. drar arttrc ve romatizma arlarn dindirici etkisi
de vardr. Lavanta iekleri sedatif etkisinden dolay ay eklinde de kullanlmaktadr.
klim ve Toprak stekleri
Lavanta, toprak ynnden seici olmayan bir bitkidir. Kiree zengin, szek ve
pHs 5.8-8.3 olan, kuru ve kalkerli topraklarda ok iyi gelime gstermektedir.
Kuraa, scaa ve soua olduka dayankldr. Ancak k ok sert geen blgelerde
bazen souk zarar grlmektedir.
retim ve Yetitirme Teknii
Lavanta vegetatif ve generatif olarak retilebilen bir bitkidir. Vegetatif olarak,
bitkilerden elde edilen elikler ve kkl srgnler kullanlmaktadr. Kklenme ortam
olarak perlit, kum, torf, orman topra gibi ortamlar kullanlabilir. elikle retimde
kklendirici hormon kullanm kklenme yzdesini artrmaktadr. elikler bitkilerin k
dinlenmesi dneminde ve bitki uyanmadan nce (Isparta koullarnda ubat-MartNisan aylar) alnmal ve kklenme ortamna dikilmelidir.
Generatif retim ise tohumla yaplmaktadr. Ancak baz lavanta trlerinin tohum
vermemesi bu tr lavantalarn vegetatif
retimini zorunlu klmaktadr. Tohumla
retimde tohumlarn direk araziye
ekilmesi mmkndr. Ancak lavanta
tohumlarnn ok kk olmas ve arazi
artlarndaki ilk kta yabanc ot
kontrolnn
zorluu
fideleme
Kklenme Ortamndaki Lavanta elikleri
yntemiyle retimi avantajl hale
getirmektedir. Fideleme ynteminde
tohumlar nce fide yastklarna ekilir ve
fideler elde edilir. Daha sonra elde edilen
bu fideler tplenir ve belirli bir sre
Kklenmi Lavanta elii
sonra araziye aktarlr.
Toprak leme, Tohum Ekimi ve Fide Dikimi
ok yllk bir bitki olmas nedeniyle bitkiler araziye aktarlmadan nce derin srm
yaplmaldr. Tohum ekimi ya da fide dikiminden nce derin ilenmi toprak diskaro
Sayfa 2

Meyvecilik Aratrma stasyonu Mdrl

ve trmk ile dzeltilmelidir. Tohumlar direk araziye ekilecekse tohum yatann son
derece iyi hazrlanmas gerekir.
Fide dikimi uygun toprak ve iklim koullar olutuktan sonra (blgelere gre mart
ba- mays sonu aras) yaplr. Fide dikiminden sonra mutlaka can suyu verilmelidir.
Lavanta yetitiriciliinde 100*40 cm, 120*50 cm sra aras ve sra zeri mesafeler
yetitiricilik iin uygundur. Isparta koullarnda dikim mesafesi olarak 34 m. sra
aras, 23 m. sra zeri mesafeler kullanlmaktadr. Sra aras ve sra zeri mesafelerin
bu kadar geni tutulmasndaki ama araziyi traktrle ileyebilmektir. Bu durum
dekara bitki saysn drecei iin dekara iek veriminin de nemli lde
dmesine sebep olmaktadr.

0,5 X 1 m. Dikim Mesafeli Lavanta Bahesi

4 X 4 m. Dikim Mesafeli Lavanta Bahesi

Sulama, Gbreleme ve Bakm

Fide dikimi yapldktan sonra bitkinin
toprakla olan ilikisini kuvvetlendirmek
amacyla belirli aralklarla 34 defa sulama
yaplmaldr. leriki yllarda lavanta bitkisi
susuz koullarda yetitirilebilirse de sulama
yaplmas dekara iek verimini artrr.

Damla Sulama Sistemi ile Lavanta Sulamas

Lavanta tarlalarnda 2-3 ylda bir ahr

gbresi ile yaplacak gbreleme, toprak artlarn iyiletirmeye yardmc olaca iin
son derece nemlidir. Bunu dnda dekara ylda 8-10 kg N ve 3-5 kg P2O5 verilmesi
yeterlidir. Ancak gbreleme toprak analizi sonularna gre yaplmaldr.
lk iki yllk srete yabanc ot kontrol amacyla yaplacak apalama ilemi
dnda nemli bir bakm ilemi yoktur. Ancak bu iki yllk srete yabanc ot

Sayfa 3

Meyvecilik Aratrma stasyonu Mdrl

kontrolnn titizlikle yaplmas bitki geliimini olumlu ynde etkileyecektir. leriki

yllarda bitkinin allelopatik zelliinden dolay yabanc otlar bask altna alnaca iin
neredeyse mcadeleye gerek kalmayacaktr.
Lavantann retimini engelleyecek nemli bir hastalk ve zararls yoktur. Yalnz
baz yllarda bitkinin kk ksmlarna apkal mantar ve beyaz kk rkl, toprak
st ksmlarna ise Septoria lavandulae ve Ophiobulus brachyascus gibi hastalk
etmenleri zarar vermektedir.
Hasat ve Kurutma
Lavanta, tr ve eitlere, iklim ve toprak koullarna, rakm ve yneye gre
deimekle birlikte Temmuz ay ierisinde tam ieklenme devresine ular ve bu
dnemde hasat edilir. Bitkinin hasadnda testereli ot ba kullanlmaktadr. Son
yllarda benzinli it bime makineleri ile de hasat yaplmaktadr. Makineli hasat i
gc ve zaman tasarrufu salamaktadr.
Hasat edilen iekler ya dorudan uucu ya eldesi iin ilemeye alnr ya da
glge bir ortamda kzma olumayacak bir kalnlkta
serilerek kurumaya braklr. Kurutulmu sapl lavanta
iekleri elle veya farkl yntemlerle saplarndan ayrlr.
ifti koullarnda kurutma ilemi ak araziye serme
eklinde yapld iin uucu ya veriminde bir miktar
kayp yaanmaktadr. Lavantadan genellikle su veya buhar
distilasyonu yntemiyle uucu ya elde edilmektedir.
Uucu ya randman sapsz kuru ieklerde eitlere gre
deimekle birlikte % 3-9 arasnda deimektedir.
Dekara sapsz kuru iek verimi tr ve eitlere, iklim
ve toprak koullarna gre 100 kg ile 500 kg arasnda
deiir.

Adres
Kzlubuk Mah. 2. Sok.
32500 Eirdir / Isparta

Lavantann Hasad ve
Kurutulmas

No: 46

Telefon: 0 246 313 24 20 - 21

Faks: 0 246 313 24 25
E-posta: marim@marim.gov.tr
nternet : www.marim.gov.tr