Bai ging Kién tric may tinh
18 March 2007
sf Kién trae may tinh 4 Noi dung gido trinh
+ Chuomg 1. Gist tigu chung
+ Chung 2.8 théng may tinh
Chong 5 + Chuomg 3. $6 ngc may tinh
BO NHO MAY TINH
oop ene
‘Wubng Behe ch Kha 8
f= Chung 4, 86 xt iy trang tam
1 Chuong 5. 88 nhé may tinh
1 Chuong 6, H8 théng vao-ra
= Chuong 7. Kién trie may tinh tén tién
ae Néi dung cua chyong 5
5.1. Téng quan v8 hg théng nhs
5.2. B6 nhé ban dan
5.3, B9 nhé-chinn
5.4. BG nhé cache
5.5. BO nhd ngoai
5.6. BG nhé do
5.7. Hé théng nhé trén may tinh ca nhan.
5.1, Téng quan v hé théng nhe
71. Cac dac trung cia hé théng nho
= Vite
Ben trong CPU
8p hanh hi
+B nbd trong
bo ane ein
{bp nn eache
+B nhs ngoai: cde thit bi nhor
= Dung long
+ D6 dai tinh (tinh bang bit)
+ 86 lugng tir nhs
Nguyén Kim Khanh - BHBKHNBai ging Kién tric may tinh
18 March 2007
pj 286 tg cia ht tring nn (i)
= Bon vj truydn
= Tir nho
= Kh6i nko
= Phuong phap truy nhap
1 Truy nhap tua te (bang ti)
«Try nhap tec tép (cdc log dia)
+ Truy np ngBu nbién (b8 nd ban dn)
+ Truy nhgp lin két (cacho)
pipe C86 te tara ca hg thing an (i)
= Higu nang (performance)
+ Tho gian truy nhap
Chu ky nbs
+ Téc 4 truyén
= Kidu vat ly
+ BO nhé ban din
= BO nhs ty
= BO nh quang
[ie cee cee cita hé théng nhé (tiép)
= Cc dae tinh vat iy
«Kd bién / Khng kh bib
(Wolatie /nanvo'atie)
+ X08 durge /knéng x08 duge
= Téchire
2. Phan cp hé théng nho
ung Wanatang abn
1 eaoiamate
+ ga nanvtorgén tn
Nguyén Kim Khanh - BHBKHNBai ging Kién tric may tinh 18 March 2007
pl 2 ern va inn rng bmn pl S208 onatrin va ng enn i
+ Nguyén te chung: cn tg ra viv tr thm
théng tn du tira.
+ Tir ai ligu edn gh va bg nh: m bit — Ly
= CAn tao ra va lu trit tir ma: k bit a
> Lana ts (mek) it al ce
= Khi doc ra 66 cde kha ning sau:
+ Kong phat ni Py 20 pub
+ Phat ign thy ot eu va 6 th Nu enh
ou tbh ding
+ Pnatgn ny Bi nang kong 6
chin cn pra in hig
sang niga
‘aang od [orate] Ta,
sine
nox icgnos [Mt
lerRow pate Se ane
Nguyén Kim Khanh - BHBKHN 3Bai ging Kién tric may tinh
18 March 2007
4 ROM (Read Only Memory) 4 Cac kiéu ROM
= BG nhé khéng kha bién = ROM mat na:
= Luu tri c&c thong tin sau: + thing tn dpe gh an at
+ Thu vign cdc churong trinh con
+ Ce chirong tinh aidu Khién hi théng (8108)
+ Cée bang chite nang
+ Vichuong tinh
= PROM (Programmable ROM)
+ CAin thit bi chuyn dung d8 ghi bing chuwong
‘tinh chi ghi dure mét lan
= EPROM (Erasable PROM)
+ Cdn thi chuyén dung d8 ghi bang chung
‘tinh > ghi dro nhidu in
+ TrrGe khi ghi li, x6a bang tia cu tim
He cae tatu rom itt)
= EEPROM (Electrically Erasable PROM)
1+ C6 thé ghi theo timg byte
«= Xéa bing dign
«= Flash memory (86 nhé’ cure nhanh)
+ Ghi theo khdi
«= Xéa bling dlgn
me RAM (Random Access Memory)
+» B6 nhé doc-ghi (Read/Write Memory)
= Kha bién
= Lu tri théng tin tam the
= Cé hai logi: SRAM va DRAM
(Static and Dynamic)
Nguyén Kim Khanh - BHBKHNBai ging Kién tric may tinh
18 March 2007
4 SRAM (Static) ~ RAM Ginh
+ Cée bit duge lu tre bing cae Flip-Flop
> théng tin én dinh
+ Chu trée phi tap
+ Dung lweng chip nnd
= Téc 46 nhanh
= Bat tin
+ Ding lm b6 nhé cache
4 DRAM (Dynamic) ~ RAM dong
= Cac bit duoc luru tri trén ty dién
> c&n phai o6 mach lam tuoi
+ Cu trie don gidn
+ Dung long len
«= Téc 46 cham hon
= Ra tién hon
+ Ding lam b6 nhé chinh
4 Cac DRAM tién tién
= Enhanced DRAM
= Cache DRAM
= Synchronous DRAM (SDRAM): lam vige
duge dng bd béi xung clock
+ DDR-SDRAM (Double Dala Rate SDRAM)
= Rambus DRAM (RORAM)
ez theme ota ono me
30° dG co” clia chip nh
“4 bso,
— es
csnme
Nguyén Kim Khanh - BHBKHNBai ging Kién tric may tinh 18 March 2007
4 Cac tin higu cia chip nho me Té chirc bo nho mot chidu
= Ce duting dla chi: A... + Ay > 6 2° ti nhs
+ Ci ehng dt iu Dp + Dp > 86 it ol he>,
nihd = m bit So] a fe
+ Dung krong chip nhés= 2" mbit Je] pace -]S
«= Cac dhrémg did khién: 2 fa mw
++ Tin higu chon chip CS (Chip Select) a r™
+ Tin higu didu khién doc OE (Output Enable) ali 1
{Tin udu ein gh WE (Wee Emad)
(Cac tin higu diéu khién thong tich eye voi mic 0) NE
TT 7
4 Té chic bé nhé hai chidu 4 Té chire b@ nh hai chidu
= Cén dutng dia chi: = nt +2
arate = 2 hang
4
f+ mBi nang o6 2° te nha,
= + Gém during ig:
« HL fa fo + mtr nh 08 ds mb
evensteemee KY sr [> = Dung lurgng ciia chip nhé:
ba {22° xm
—— = Hoat dong gia ma dia ci
7 r + Bu 1: didi ma hg chon 1 rong 2 hing
cawataae * Bae 2 9 ct an ong 221
(oo Ning dave chon
ri 2
Nguyén Kim Khanh - BHBKHN 6Bai ging Kién tric may tinh 18 March 2007
ae Té chire ctia DRAM rae 6 chite ctia DRAM
pence ft += Ding n duréng dia chi din kénh > cho
a phép truyén 2n bit dia chi
per] += Tin higu chon dja chi hang RAS
Ele ~ (Row Address Select)
RHE eh + Tin higu chon dja chi c6t CAS
“III * (Column Address Select)
ttt 1 = Dung lirong cilia DRAM= 2% x m bit
thr
pe chionne file Vi dy chip no 16 Mb DRAM (4M x 4)
Nguyén Kim Khanh - BHBKHN 7Bai ging Kién tric may tinh 18 March 2007
ae IBM 64Mb SDRAM ' 3. Thiét ké m6-dun nhé ban din
= Dung lurgng chip nhé 2". m bit
+ Cn thiét ké a8 tang dung lueng:
1 Tht kb ting 46 dal tr nh
{Tht tng 6 hog tr nor
1 THidt kb Kat hop
eo 6 dai ttr nh _ dy tang 46 dai tir nhe
vot A
= Cho chip nbd SRAM 4K x 4 bit
= Thidt 6 mé-dun no 4K x 8 bit ow ~
cial : 30, De hfeee O60,
= Dung rang chip no = 2"? x4 bit odes
= chip nine 6: eo me_oe.
t J
+ 12cm da chi
1 ohn
= m6-dun nhé edn 06:
112 chin dia chi
1 Bhan 6 bu
aio
Nguyén Kim Khanh - BHBKHN 8Bai ging Kién tric may tinh
18 March 2007
4 Bai loan tan
+ Cho chip nhé 2° x mbit
= Thiét ké md-dun nhé 2° x (kim) bit
= Diing k chip nhe
9 dai tir nhe téng quat
Tang 36 lurong tir nhé
Voz
= Cho chip nhé SRAM 4K x 8 bit
i6t ké mé-dun nba 8K x 8 bit
Giai
= Dung lurgng chip nhs
= chip nine cf:
"2h da chi
1 a chin Hu
Dung lugng mé-dun nhé = 25x 8 bit
"13 edn da chi
1 acini fu
2 xabit
Bai tap
Tang s6 lwong tr gap 4 In:
+ Cho chip nho SRAM 4K x 8 bit
Tht ké mé-dun nh 16K x 8 bit
2. Tang s6 lwang tir gdp & ln
+ Cho chip nh SRAM 4K x 8 bit
Tht ké mé-dun nh 32K x 8 bit
3. Thibt ké két hop:
+ Cho chip nh SRAM 4K x 4 bit
+ Tht ké mé-dun nh 8K x 8 bit
Nguyén Kim Khanh - BHBKHNBai ging Kién tric may tinh 18 March 2007
pe cima ae ve 82.80 ms cin
1. Cac dc trung co ban
= Chita cée chuong trinh dang thye hign va cde
df gu dang duge sit dung
«= Tén tg trén moi he théng may tinh
= Bao gdm céc ngan nhé duge dénh dia chi try
tibp bat CPU
+ Dung lugng etia bg nhé chinh nhé han khéng
dian dla chi b§ nho ma CPU quan i.
«= Vige quan Ij logic bf no chinh tuy thupe v8o
be aibu hanh
agin
q
hp 28 cb cans inated mane 20> mot nang nme tytn ton
= BO rong ciia bus dt ligu a8 trao abi ves
b6 nhs: m=8, 16, 32, 64,128 ... bit
= Cée ngan nhé duoc t8 chirc theo byte
> t8 chire bé nhé vat ly khdc nhau
Nguyén Kim Khanh - BHBKHN 10Bai ging Kién tric may tinh
18 March 2007
4 m= 16bit > hai bang nhé dan xen
ooze?
=
m= 32b1t> bn bang nhé dan xen
Gaeta ipe ety =
4 m= 64bit > tam bang nhé dan xen
4 5.4. BO nhé dom nhanh (cache memory)
tc chung ciia cache
1. Nguyé
Nguyén ly cue bd hod tham chibu bo
inh: Trong mot khong thar gian dil nnd
CPU thung chi tham chiéu cae théng
tin trong mét khéi nhé cyc bo
= Vidu
+ Cu tric churong trinh tn yr
Vong lp 66 than nhs
Tt= Its = Cu tric do ligu mang
Nguyén Kim Khanh - BHBKHN
1"Bai ging Kién tric may tinh 18 March 2007
4 Nguyén téc chung cita cache (tiép) 4 Vi du vé thao tac ela cache
ache e6 tbe 48 nhanh hon bg whe chinh oe —
= Cache durge dt gira CPU va b nbd chinh * CPU yéu cu nd dung cua ngan nh
inhim tang t6c 9 CPU truy cp b6 nhér = CPU kiém tra trén cache v6i dir ligu nay
= Cache 6 thé duge dat trén chip CPU = Néu c6, CPU nhén dG ligu tir cache
(nhanh)
= Néu khéng 06, doc Block nhé chira dir
ligu ti b6 nhé chinh vao cache
“+” «= Tiép 46 chuyén dit ligu tir cache vao
cPU
ratenenne — tahsotaee
4 Cu tric chung cila cache / b6 nhé chinh 4 Au tric chung etia cache / b8 nhé chinh (tiép)
= BO nhé chinh 06 2% byle nhé
= = BO nhé chinh va cache duge chia thanh
on ccc khdi cé kich thu bang nhau
= = BO nhé chinh: By, By, By, .., By; (P Blocks)
+ BG nbd cache: Ly, Ls, Las» Loos (m Lines)
+ Kich the cia Block = 8,16,32,64,128 byte
Nguyén Kim Khanh - BHBKHN 12Bai ging Kién tric may tinh 18 March 2007
Be cts cng ci cao bo nts tin tt fe 2222 onuong pha ann xe
'= M@t s6 Black ciia b6 nhé chinh duoc aca so 8 chive bo
ot 36 (Chinh la cae phurong phap 18 chire bo
nap vao cac Line cila cache, {ng cache)
+ Noi dung Tag (thé nhé) cho biét Block = Anh xa try tiép
rndo ctia 6 nhé chinh hign dang duroc (Direct mapping)
chira 6 Line 46, . «= Anh xa lin két toan phan
= Khi CPU truy nhap (dgcighi) mét tir nho, (Fully associative mapping)
Pare cb tong ke ace 7 Roma ren ete ee
1 Tir nhé 6 khing ed trong cache (cache (Set associative mapping)
ris,
4 tiéo 4 Minh hoa anh xa tryc tiép
FNbi Block cia bd nhé chinh oh thé duge nap Le |
‘Yao mgt Line cua cache we
By > ly
rau
+ BaP bn
ret
+B ts
= Tg quat
+ Be eb N8 n90 V0 Lun
1 mids Line ca cache
Nguyén Kim Khanh - BHBKHN 13Bai ging Kién tric may tinh
18 March 2007
Dae diém cia anh xa true tiép
™ Mi m6t dia chi N bit cia bp nhé chinh gm
ba trad:
+ Trang Wore gdm W be xde dh mt
wong Block hay Line
2 Klch bude a Bbc hay Line
+ Trsong Line gdm L tite dn mt rang a8 ode
Une tong case
2 6 Line tong eacho=
+ Truong Tag gbm Tb
=n (wet)
+= 86 60 sanh don gin
«= Xe sua cache hitthép
4 Anh xa tién két toan phan
= Méi Block 06 thé nap vao bat ky Line
nao cila cache.
+ Bja chi cita b6 nh chinh bao gbm hai
trong
1 Trrdng Word giéng nhur truéng hep &
tan.
1 Trung Tag ding dé xde dinh Block eda
bo nhé chinh
= Tag xc dinh Block dang nam 6 Line 46
xa lién két toan phan
4 Minh hoa a
4 Bac ciia anh x@ lién két toan phan
+ So séinh dng thai v6i tt od cfc Tag >
mat niu tnéi gian
+ Xée sudt cache hit ac.
+ BG so sénh phitc tap.
Nguyén Kim Khanh - BHBKHN
14Bai ging Kién tric may tinh
18 March 2007
4 Anh xa lidn kat tap hep
= Cache duoc chia thanh cdc Tap (Set)
= Méi m@t Set chira m@t s6 Line
= Vidy
+ 4 Line'Set > 4-way associative mapping
= Anh xa theo nguyén tac sau:
+B) 2S)
+B, 28,
+B, 38,
4 Minh hoa anh xa lién két tap hop
lee]
4 Dac diém cilia anh xa lién két tap hop
= Kich thuréc Block = 2” Word
+= Trudng Set od S bit diing a8 xéc ainh
mét trong s6 V = 2° Set
+ Trrdng Tag od T bt: T= N-(W#S)
+ Téng quat cho ca hai phurong phap trén
= Théng thudng 2,4,8,‘6LinesiSet
4 Vi du vé anh xa dia chi
= Khong gian dja chi bd nhé chinh = 4GB
= Dung lirong b@ nné cache Id 256KB
«= Kich thurée Line (Block) = 32byte.
«= Xéc dinh sé bit cia cdc trrong la cht
cho ba truréng hop t6 chitc:
+ Anh x9 true tibp
«An x9 lin k6t toan phn
«An x lin k8t tp hop 4 dudmg
Nguyén Kim Khanh - BHBKHN
15Bai ging Kién tric may tinh
18 March 2007
4 Voi anh xa tryc tip
IGB = 2 byte >
56 KB = 2' byte.
2 byte = 2°byte >
+ 88 Line trong cache = 2" 25
4 Voi anh xq lién két toan phan
= 86 nhé chinh = 4GB = 2" byte > N= 32 bit
= Line = 32 byte = 25byte > W =5 bit
«= Sé bitcia tudng Tag sé la: T= 32-5 = 27 bit
DL= 13 it
= 7 =32-(13+5)= 14 dit we
TH Tas Wa
seat wat__L se,
4 Voi anh xq lién két tap hop 4 durong
86 nhd chinh = 4GB = 2” byte >
+ Ling = 32 byte = 2%byte > V
= 86 Line rong cacho
= MGt Sets Lin
> 86 Settrong cache
S= 11 bit
+ S6 it ela trdmg Tag 86 la: T= 32 -(11 +5)
s2bit
‘Sot
7 Twat
fe st ia tay 8 (1) Aaa te tb
+ Knéng phai iva chon
1 MBi Block chi nh xa vao mot Line xe
inn
+ Thay thé Block & Line a6
Nguyén Kim Khanh - BHBKHN
16Bai ging Kién tric may tinh 18 March 2007
pl 10 fa tay tn 2h: An xan wt ple + Pruzona no ohio cache nt
‘urge thy hién bing phn cing (nhanh)
» Random: Thay thé ng4u nhién = Ghi xuyén qua (Write-through):
0 (First In First Out): Thay thé Block no * gh c@ cache va c@ B6 ng chinh
nim lu bt & trong Sot do «=the a9 cham
+ LEU (Least Frequently Used): Thay thé Block = Ghi tré sau (Write-back)
nao trong Set sf lan truy nhgp it nt trong
‘cing mgt khoding thdi gian
= LRU (Least Recently Used): Thay thé Block &
«chi ghi ra cache
+= t6c-d6 nhanh
: tho + khi Block trong eacho bi thay thé c&n pha
trong Set twang ing 6 the gian ant Kha
Groetham chu " hi tr 68 Block vB bg nh chin
+= Téi uu nhdt: LRU
cc bd xir ly Inte! eo So dd Pentium 4
{80486: 8KB cache L1 trén chip
+ Pentium: e& hal eache L1 trén chip
Cache inh = 8x8
Cache di igu = xB
= Pentium 4 (2000): hal mire cache L1 va L2
ttén chip
+ Cache Lt
tc tine=64 oe
niente nee deg
5. Cache tr
1 i i
Nguyén Kim Khanh - BHBKHN 7Bai ging Kién tric may tinh
18 March 2007
'* PowerPC G4 (ding cho Power Mac) ' 5.5. BO nhé ngoai
1, Cac kidu b6 nho ngoai
2s =e = Bang tir
a = Bia tir
= Bia quang
= Flash Disk
s Cc ago tinh dia tir
+ Bu lr 66 dinh hay du tt di gong
+ Bia cé inh hay thay ai
= Mét mat hay hai mat
+ Mét dia hay nhidu dia
= Co ché dau ti
= Tip xtic (dia mém)
= Khong tiép xtc
Nguyén Kim Khanh - BHBKHN
18Bai ging Kién tric may tinh
18 March 2007
'* Nhidu aia
' Cylinders
+ Dung lang nhé: chi t6r 1.44Mbyte
«= Téc 66 cham
+ Théng dung
= RB ibn
+ Turong lai c6 thé kinéng ding niva ?
pie cia mim ple biz ins
2 8", 5.257,3. + Mot hoa nhibu dia
= Tnéng dung
+ Dung lrgng tang lén rd nhann
+ 1993: 2003
+ 2004: 3063, 40GB
+ Tée 48 docighi nhanh
= Retién
Nguyén Kim Khanh - BHBKHN
19Bai ging Kién tric may tinh 18 March 2007
RAID hae Dae diém cia RAID
= Tap cdc iia ctmg vat ly duc OS coi nhur
mot 6 logic duy nhdt > dung long lon
= Redundant Array of Inexpensive Disks «= D@ ligu dug lu tr phn tan trén cdc &
+ Redundant Array of Independent Disks ia vat fj > truy cap song song (nhann)
«HG théng nh dung long 16n + C6 th8 sir dung dung rong du tira 68
lu trie ce théng tin kiém tra chain i, cho
phép khéi phuc igi thang tn trong truang
hgp dia bi héng > an toan théng tin
+ 7 loai phé bién (RAID 0-6)
pe rao.t.2 pagers
ef
EB
Nguyén Kim Khanh - BHBKHN 20Bai ging Kién tric may tinh 18 March 2007
he RAID 5&6 ae xa di ligu cilia RAID 0
rie 3. Bila quang re 3. Bia quang (tiép)
= CD-ROM (Compact Disk ROM)
= CD-R (Recordable CD) = DVD
= CD-RW (Rewriteable CD) += Digital Video Disk: chi ding trén 8 dia
+= Dung ugg thang dung 6508 xem video
= 0 iac: «= Digital Versatile Disk: & trén may tinh
+ Oco.ROM @
{+ 0 CDWitr- Ghimdt pidn hoBe gh nhidu = Ghi mot hoae hai mat
hn = Mot hod hai gp trén mot mat
+ OcoRW = Théng dung: 4,7GB/6p
+ Tée 49 doc co sé 150KByte/s.
= Téc 06 bdi, vi dy: 48x, 52x...
Nguyén Kim Khanh - BHBKHN 2Bai ging Kién tric may tinh
18 March 2007
4 4, Flash Di
= Thuong két ni qua céng USB
«= Khéng phai dang gia
= Dung lung tang nhanh
= Thuan tign
+= BO nhé ban dn cyte nhanh (lash memory)
5.6. BO nhd do (Virtual Memory)
™ Khai nigm b9 nhé do: gdm bo nhér
chinh va 66 nh@ ngoai ma drge CPU
coi nhur ld mét 6 nhé duy nhat (bg nhér
chinh).
= Cc ky thuat thy hign b6 nhé ao
+ Kj thuat phan trang: Chia khdng gian dia
chi b6 nh than cdc trang nho co kich
thuée bang nhau va nam lién Ké nhau
‘Thing dung: kich thud trang = 4KBytes
+ Kj thuat phan dogn: Chia khdng gian nhér
thanh cde doan nho 6 kich thug thay
dj, cde doan nt 6 thé gfi én nhau,
4 7. H@ théng nhé trén PC hign nay
+B nhé cache: ich hep trén cho vi
xt ly
+ 8 nhé chinh: Tén tai dus dang cée
m@-dun nhé RAM
+ SIMI Single inne Memory Module
1 30 ch: 8 ing
{yeh 32 auong 2 tu
« DIMM ~ Dua Inne Memory Module
+= 64 ing ao
«RIMM ~ Rambus DRAM
He théag nhé trén PC (tp)
ROM BIOS chita ede chutong trinh sau:
+ Chuong tinh POST (Powsr On Sf Test)
+ Chwong tinh CMOS Setup
+ Chong tinh Bootstrap loader
+ Cac tinh did kin vioraco bin (B10S)
= CMOS RAM:
+ Chis thing in chu hint bg
1 Bling hb thn
+ C6 pin musing
«= Video RAM: quai iy thing tn eda man hinh
= Céc lagi bd nhér ngoat
Nguyén Kim Khanh - BHBKHN
22Bai ging Kién tric may tinh
j;
Hét chong 5
Nguyén Kim Khanh - BHBKHN
18 March 2007
23