ABSTRACT

Fossiele energie wordt schaars: er moet een

transitie plaatsvinden. Een mogelijke
duurzame energiebron is getijde-energie of
energie uit stroming. Maar hoeveel zou deze
vorm van energie kunnen opleveren?

MAAK EEN MODEL

VAN EEN
WAERKRACHT
CENTRALE
Versie: 1.0

Inhoud
Inleiding................................................................................................................................................... 3
Aanleiding ........................................................................................................................................... 3
Probleemstelling ................................................................................................................................. 3
Ondezoeksvraag.................................................................................................................................. 4
Deelvragen .......................................................................................................................................... 4
Onderzoeksmethoden ........................................................................................................................ 4
Getijdencentrale ..................................................................................................................................... 6
Theorie van getijde-centrale met uiteenzetting van verschillende turbines...................................... 6
Theorie ............................................................................................................................................ 6
Turbines .......................................................................................................................................... 6
Resultaten ............................................................................................................................................... 8
Een complete voorbeeld berekening, inclusief afleidingen en noodzakelijke grafieken ................... 8
Conclusie ................................................................................................................................................. 9
Antwoord op onderzoeksvraag en deelvragen................................................................................... 9
Waar moet de centrale worden geplaatst? .................................................................................... 9
Welke diameter moet de doorgang van de buis hebben waar de turbine in wordt verwerkt? ..... 9
Welk type turbine is het meest efficint voor de waterkracht centrale?....................................... 9
Hoe veel van deze getijdencentrales moeten er gebouwd worden om 1% van de Nederlandse
bevolking van energie te voorzien? .............................................................................................. 10
Conclusie ....................................................................................................................................... 10
Verwijzingen.......................................................................................................................................... 10

Inleiding
Aanleiding
In onze huidige samenleving bevind zich een energie probleem. Vandaag de dag wordt het grootste
deel van onze energie opgewekt door fossiele brandstoffen. Deze zorgen voor veel vervuiling en
kunnen opraken als we geen oplossing verzinnen. Er word veel onderzoek gedaan naar nieuwe
manieren om energie op te wekken en in een aantal van deze manieren word zelfs al veel in
genvesteerd. Voorbeelden daarvan zijn zonne-energie en windenergie.
We maken al veel gebruik van zonne- en windenergie, maar deze manieren van energie opwekking
zijn niet continu. Dit wil zeggen dat als de zon niet schijnt of als het niet waait kan er geen energie
worden opgewekt. Er is een energiebron nodig waar weinig vervuiling bij komt kijken, waar geen
fossiele brandstof aan te pas komt en waar energie continu kan worden opgewekt.

Probleemstelling
De hele wereld zit met een groot probleem, namelijk dat op dit moment nog de meeste energie die
we verbruiken halen uit fossiele brandstoffen. Als dit niet snel wordt opgelost door meer energie te
gaan opwekken op een duurzame manier kan het volgens velen weleens fataal zijn voor de gehele
wereld bevolking. Dit omdat we er met zijn allen van overtuigd zijn dat de fossiele brandstof
voorraden in de aarde snel op zullen raken en dat het delven en gebruik bovendien ook nog slecht is
voor het milieu.
Het zou natuurlijk goed uitkomen als er een efficinte manier komt om energie op te wekken. Ik ga
uitzoeken of een waterkrachtcentrale een goede oplossing is.
Het doel van het onderzoek is om een waterkracht centrale te realiseren waar een turbine draait op
het verschil in eb en vloed.
Het doel in het onderzoek is om te kijken hoeveel een waterkrachtcentrale nou op kan wekken en of
het en efficinte manier is om energie op te wekken.
De opdracht luid: Maak een model van een waterkrachtcentrale van het type: getijdecentrale met
een bassin. Geef met dit model ten minste antwoorden op de volgende vragen:
1. Wat wordt het maximale vermogen van de centrale en wat is de jaarlijkse energieopbrengst?
2. Wat wordt de totale grootte van een getijdencentrale om geheel Nederland te voorzien van
elektriciteit?
Bij het ontwerp dient rekening te worden gehouden met een maximale hoogteverschil in het bassin
van 30 cm. Het is voor de bewoners aan het bassin vervelend dat hun tuin 2 keer per dag onderwater
loopt.
De centrale vraag luid: Hoe moet een waterkrachtcentrale worden geplaatst om een zo efficint
mogelijke energievoorziening te realiseren als het hoogte verschil van het stuwmeer niet meer zal
verschillen dan 30 centimeter?
Met als deelvragen:
Waar moet de centrale worden geplaatst?
Welke grootte is optimaal voor het stuwmeer?
Welke andere factoren spelen mee voor het kiezen van een locatie?
Welk type turbine is het meest efficint voor de waterkracht centrale?

Welke diameter moet de buis hebben waar de turbine in word verwerkt?

Hoe diep moet de doorgang van de zee naar het stuwmeer zijn om een optimaal effect te
hebben in verhouding met de kostprijs?
Het eindresultaat bestaat uit een uiteenzetting van verschillende turbines, een complete
voorbeeldberekening inclusief afleidingen en noodzakelijke grafieken, antwoord op de onderzoeksen deelvragen en een zoekplan.

Ondezoeksvraag
Hoe moet een waterkrachtcentrale worden geplaatst om een zo efficint mogelijke
energievoorziening te realiseren als het hoogte verschil van het stuwmeer niet meer zal verschillen
dan 30 centimeter?

Deelvragen
Waar moet de centrale worden geplaatst?
Welk type turbine is het meest efficint voor de waterkracht centrale?
Welke diameter moet de buis hebben waar de turbine in word verwerkt?
Hoe groot moet de getijdencentrale zijn om Nederland van energie te voorzien?

Onderzoeksmethoden
Onderzoeksfase 1: Voorbereiding
Orinteren op de
opdracht

Informatie zoeken over getijdencentrale en energie uit waterkracht

Informatie opzoeken over verschillende turbines die gebruikt
kunnen worden voor waterkracht centrales

Formuleren van de
onderzoeksvraag

- Beschrijvende centrale vraag

Hoofdvraag: Hoe moet een waterkrachtcentrale worden geplaatst om een
zo efficint mogelijke energievoorziening te realiseren als het hoogte
verschil van het stuwmeer niet meer zal verschillen dan 30 centimeter?
Deelvragen:
- Waar moet de centrale worden geplaatst?
- Welk type turbine is het meest efficint voor de waterkracht
centrale?
- Welke diameter moet de buis hebben waar de turbine in word
verwerkt?
- Hoe groot moet de getijdencentrale zijn om Nederland van energie
te voorzien?
Formuleren van de
Mijn onderzoeksstrategie is: veel informatie zoeken uit betrouwbare
onderzoeksaanpak
bronnen die relevant zijn voor het onderzoek. Uit die bronnen haal ik de
informatie die nodig is om mijn deelvragen te beantwoorden. Als ik deze
informatie bij elkaar heb moet er ook een duidelijk beeld zijn wat de
centrale vraag betreft. Berekeningen halen uit het boek toegepaste
energietechniek. Verschillende turbines halen uit het boek toegepaste
energietechniek. De formules uitwerken in exel.
Onderzoeksfase 2: Uitvoering
Verzamelen van
gegevens

Diverse databanken
Het boek toegepaste energietechniek deel 2: duurzame energie

Videos op youtube

Verwerken van de
informatie

De informatie die ik vind verwerk ik in exel en berekening ik netjes

tot een antwoord. Vervolgens maak ik een klein verhaaltje over de
berekening en informatie die ik heb gevonden.

Beantwoorden van de
onderzoeksvraag

Alle gegevens verwerk ik tot een conclusie en hoop daarmee de

hoofdvraag te beantwoorden.

Overdragen van de onderzoeksresultaten gebeurt in de vorm van

een rapport

Positieve punten
Negatieve punten
Totaaloordeel
De foute punten verbeteren

Onderzoeksfase 3: Afronding
Overdragen van de
onderzoeksresultaten

Onderzoeksfase 4: Evaluatie
Evalueren van het
onderzoek

Getijdencentrale
Theorie van getijde-centrale met uiteenzetting van verschillende turbines
Theorie
Een getijden centrale is een verbinding tussen de zee en een bassin. In deze verbinding zitten
turbines verwerkt die draaien op de kracht van verschil in de druk van het water aan beide kanten.
Dit druk verschil komt tot stand door constante stijging en dalen van het zeeniveau waardoor
wanneer het vloed is, het water het bassin in wil stromen en wanneer het eb is, het water het bassin
uit wil stromen. Dit constant heen en weer stromen van water zorgt voor bewegingsenergie die
word opgevangen door een turbine die vervolgens gaat draaien en op zijn beurt weer een generator
kan laten draaien. Zo wordt door de getijden energie opgewekt. 1

Turbines
De Pelton-turbine is een turbine die optimaal werkt bij een groot verval en een kleine
volumestroom. Dit is een rad waar water tegen grote bekervormige schoepen word gespoten. Het
water wordt afgebogen en zo word de turbine aangedreven door impulskracht. De volumestroom
kan geregeld worden door een axiaal beweegbare naald geregeld worden. 2

Figuur 1 Pelton-turbine

De Francis-turbine is een ander verhaal. Deze turbine draait juist efficint bij een hogere
volumestroom. Deze turbine word aangedreven door water die door een slakkenhuis stromen tegen
geprofileerde schoepen waardoor het water een radiaal tangentile snelheid krijgt. Deze turbine is
over een zeer groot bereik inzetbaar en heeft door zijn hoge toerental een kleine omvang. De
volumestroom kan geregeld worden door verstelbare leidschoepen die de inlaat volledig kunnen
afsluiten of kunnen vrijlaten. 3

Figuur 2 Francis-turbine

(Ouwehand, Papa, Gilijamse, & Geus, 2012)

(Ouwehand, Papa, Gilijamse, & Geus, Toegepaste energietechniek, 2012)
3
(Ouwehand, Papa, Gilijamse, & Geus, Toegepaste energietechniek, 2012)
2

De Kaplan turbine is een turbine waar het water de leidschoepen radiaal doorstroomd en de
loopschroeven axiaal zijn geplaatst. Deze turbine is geschikt voor een grote volume stroom en een
gemiddeld verval. 4

Figuur 3 Kaplan-turbine

De Buis-turbine is een turbine waar het water de leidschoepen en de loopschoepen axiaal

doorstroomd. Deze is geschikt voor een zeer hoge volumestroom en een laag verval.
De Bulb-turbine is een turbine waar het water de leidschoepen en de loopschoepen axiaal
doorstroomd. Deze is geschikt voor een zeer hoge volumestroom en een laag verval. Het verschil
tussen deze turbine en de Buis-turbine is dat de generator zich buiten het aanstroom kanaal bevind
en bij de Bulb-turbine zich de generator zich in een torpedovormig lichaam in het aanstroom kaal
bevind. 5

Figuur 4 Bulb-turbine

4
5

(Ouwehand, Papa, Gilijamse, & Geus, Toegepaste energietechniek, 2012)

(Ouwehand, Papa, Gilijamse, & Geus, Toegepaste energietechniek, 2012)

De Diagonaal-turbine is een turbine met zowel verstelbare leischroeven als loopschoepen. De rotor
wordt diagonaal doorgestroomd. 6
De Ossberger-turbine is een impuls turbine waar de rotor diagonaal word doorgestroomd. Deze
turbine is geschikt voor kleine installatie met kleine volume stromen en een klein verval. 7
De HydroRing is een ring zonder as met schoepen aan de binnenzijde die een doorgang laten voor
vissen. Hij heeft op zijn minst een verval nodig van twee meter en een debiet van twee kubieke
meter per seconde. 8

Resultaten
Een complete voorbeeld berekening, inclusief afleidingen en noodzakelijke grafieken
108000000 m2

oppervlakte bassin

0,3 m

fluctuatie bassin
gravitatie versnelling

9,81 m/s2

water dichtheid

1025 kg/m3
80 %

rendement turbine

350,250935 m2

oppervlakteturbinebuis
Gemiddeld
vermogen per dag

7063,44944 kW

Energie per dag

317,5015468 kWh

Energie per jaar

115,8880646 MWh

Gemiddeld energie verbuik per huishouden per jaar

Aantal huishoudens in nederland

7.570.000

Totaal energieverbuik nederland per jaar

5039,875146 MWh

Aantal centrales om 1% van nederland van energie te voorzien

0,434891649

(Ouwehand, Papa, Gilijamse, & Geus, Toegepaste energietechniek, 2012)

(Ouwehand, Papa, Gilijamse, & Geus, Toegepaste energietechniek, 2012)
8
(Ouwehand, Papa, Gilijamse, & Geus, Toegepaste energietechniek, 2012)
7

3.340 kWh

waterkrachtcentrale
350

1,5
1,2

hoogte in meters

250

0,6
0,3
0

-0,3 0

200
200

400

600

800

1000

1200

-0,6

-1,5

150
100

-0,9
-1,2

1400

Energie in kWh

300

0,9

50

Tijd in minuten

Conclusie
Antwoord op onderzoeksvraag en deelvragen
Waar moet de centrale worden geplaatst?
Als locatie heb ik het Grevelingen meer
gekozen. Het moest een locatie in
Nederland zijn en het Grevelingen meer is
mooi groot meer in zeeland die
controleerbaar is door de dijken die aan
weerskanten zijn gebouwd. De
waterkrachtcentrale zelf zit aan de kant
de zee om daar gebruik te maken van de
getijdenenergie.

een

van

Het Grevelingen meer heeft een

oppervlakte van 10800 hectare 9. Dit maakt Figuur 5 Het Grevelingen meer
dat het een oppervlakte heeft van 108
vierkante kilometer en met een maximaal hoogte verschil van 30 centimeter is dit meer een groot
genoeg bassin om veel energie uit te halen.

Welke diameter moet de doorgang van de buis hebben waar de turbine in wordt verwerkt?
De oppervlakte van de buizen samen moet ongeveer 350 vierkante meter zijn om de fluctuatie in het
bassin niet meer uiteen te laten lopen dan 30 centimeter. Mijn buizen worden elk n vierkante
meter om mijn turbines goed te laten draaien. n vierkante meter gedeeld door pi kwadraat
vermenigvuldigd met twee is ongeveer een diameter van 0,2 meter.

Welk type turbine is het meest efficint voor de waterkracht centrale?

Ik kies voor de Bulb-turbine, omdat deze ook bij een laag verval goed werken. Hij is effectief tussen
een debiet van 12 tot 200 kubieke meter per seconde. Aangezien mijn waterkracht centrale 350
turbine buizen heeft met een oppervlakte van n vierkante meter, omdat een totaal oppervlakte
nodig was van 350 vierkante meter om de fluctuaties binnen de 30 centimeter te houden moet de
waterkracht centrale 350 turbines hebben.
9

(factsheet- Grevelingenmeer, sd)

Hoe veel van deze getijdencentrales moeten er gebouwd worden om 1% van de

Nederlandse bevolking van energie te voorzien?
Gemiddeld energie verbuik per huishouden per jaar
Aantal huishoudens in nederland

3.340 kWh
7.570.000

Totaal energieverbuik nederland per jaar

5039,875146 MWh

Aantal centrales om 1% van nederland van energie te voorzien

0,434891649

Deze cijfers laten zien dat voor 1% van de energie die we tegenwoordig consumeren ongeveer o,43
waterkrachtcentrales nodig zijn. Dat betekent dat je met n waterkracht centrale van deze omvang
2% van Nederland ven energie kan voorzien. Ik ben aan deze waardes gekomen door het aantal
huishoudens 10 in Nederland te vermenigvuldigen met het gemiddeld energieverbruik per
huishouden 11 in Nederland. Dan kom je op het totaal energie verbruik in Nederland. Dat getal heb ik
gedeeld door 100 en daarna gedeeld door het energieverbruik per jaar van de waterkracht centrale.

Conclusie
De Waterkracht centrale moet in de brouwersdam worden gentegreerd, zodat we het
Grevelingenmeer als bassin kunnen gebruiken. Er moeten 350 Bulb-turbines parallel aan elkaar
worden geplaatst met een turbine buis met een diameter van ongeveer 4,4 meter. Als de
waterkracht zo is geplaatst en de turbines een rendement hebben van 80% levert de centrale een
vermogen van 7063,44944 kW en kan deze 2% van Nederland voorzien van energie.
Dit is geen reel idee, omdat er nooit 350 turbines parallel aan elkaar passen in de brouwersdam.
Ook zullen de kosten dan zo hoog oplopen dat dat dit idee niet rendabel is om alleen energie mee op
te wekken. Wel zou dit idee weer een natuurlijker getij geven in het Grevelingen en aangezien dit
goed is voor het zoutwaterfauna in dit meer zijn er ideen om een waterkrachtcentrale te realiseren
in de brouwerdam. 12

Verwijzingen
Bevolkingsomvang en aantal huishoudens, 1980-2014. (2014, mei 8). Opgehaald van compendium:
http://www.compendiumvoordeleefomgeving.nl/indicatoren/nl0001-Bevolkingsomvang-enhuishoudens.html?i=15-12
Energie en water. (2014, Juli). Opgehaald van nibud: http://www.nibud.nl/uitgaven/huishouden/gaselektriciteit-en-water.html
factsheet- Grevelingenmeer. (sd). Opgehaald van deltares:
https://publicwiki.deltares.nl/display/DV/Factsheet-+Grevelingenmeer
Ouwehand, J., Papa, T., Gilijamse, W., & Geus, J. d. (2012). Toegepaste energie techiek. In J.
Ouwehand, T. Papa, W. Gilijamse, & J. d. Geus, Duurzame energie (pp. 217-221). Den Haag:
Sdu uitgevers.

10

(Bevolkingsomvang en aantal huishoudens, 1980-2014, 2014)

(Energie en water, 2014)
12
(vvvZeeland, 2014)
11

10

Ouwehand, J., Papa, T., Gilijamse, W., & Geus, J. d. (2012). Toegepaste energietechniek. In J.
Ouwehand, T. Papa, W. Gilijamse, & J. d. Geus, Duurzame energie (pp. 200-206). Den Haag:
Sdu uitgevers.
vvvZeeland. (2014, November 8). Opgehaald van youtube:
https://www.youtube.com/watch?v=d9ygVQWYUr4

11