Aplikimi i Konvents pr Parandalimin dhe Ndshkimin e Krimit t Gjenocidit

(Bosnj dhe Hercegovina kundr Serbis dhe Malit t Zi)

Gjykata afirmon se ka juridiksion t merret me rastin
Gjykata gjen se Serbia ka shkelur obligimet e saj nn Konventn e Gjenocidit pr t
parandaluar gjenocidin n Srebrenic dhe po ashtu ka shkelur obligimet e saj sipas Konvents,
duke dshtuar q t bashkpunoj plotsisht me Tribunalin Penal Ndrkombtar pr ishJugosllavin.

HAG, 26 shkurt 2007. Gjykata Ndrkombtare e Drejtsis (GJND), organi kryesor

gjyqsor i Kombeve t Bashkuara, sot ka lshuar Gjykimin e saj n rastin lidhur me
Aplikimin e Konvents pr Parandalimin dhe Ndshkimin e Krimit t Gjenocidit (Bosnj dhe
Hercegovina kundr Serbis dhe Malit t Zi).
N Gjykimin e saj, i cili sht prfundimtar, detyrues dhe pa t drejt apeli, Gjykata
(1) Me dhjet vota kundr pes,
Refuzon kundrshtimet e prmbajtura n paraqitjet prfundimtare t bra nga pala e
akuzuar (Respondent) se Gjykata nuk ka juridiksion; dhe afirmon se ajo ka juridiksion, mbi
bazn e nenit IX t Konvents pr Parandalimin dhe Ndshkimin e Krimit t Gjenocidit, pr
t gjykuar lidhur me mosmarrveshjet e paraqitura prpara saj m 20 mars 1993 nga
Republika e Bosnj dhe Hercegovins;
(2) me dymbdhjet vota kundrejt dy,
Gjen se Serbia nuk ka kryer gjenocid, prmes organeve t saj ose personave aktet e t
cilve angazhojn prgjegjsin e saj sipas t drejts zakonore ndrkombtare, n shkelje t
obligimeve t saj sipas Konvents pr Parandalimin dhe Ndshkimin e Krimit t Gjenocidit;

(3) me trembdhjet vota kundr dy,

Gjen se Serbia nuk ka konspiruar n kryerjen e gjenocidit, dhe as nuk e ka nxitur
kryerjen e gjenocidit, n shkelje t obligimeve t saj sipas Konvents pr Parandalimin dhe
Ndshkimin e Krimit t Gjenocidit;
(4) me njmbdhjet vota ndaj katrve,
Gjen se Serbia nuk ka qen bashkpuntore (bashkfajtore) n gjenocid, n shkelje t
obligimeve t saj sipas Konvents pr Parandalimin dhe Ndshkimin e Krimit t Gjenocidit;
(5) me dymbdhjet vota kundr tri;
Gjen se Serbia ka shkelur obligimin pr t parandaluar gjenocidin, sipas Konvents
pr Parandalimin dhe Ndshkimin e Krimit t Gjenocidit, n raport me gjenocidin q ka
ndodhur n Srebrenic n korrik 1995;
(6) me katrmbdhjet vota kundr nj,
Gjen se Serbia ka shkelur obligimet e saj sipas Konvents pr Parandalimin dhe
Ndshkimin e Krimit t Gjenocidit, duke dshtuar q t dorzoj Ratko Mladi-in, i akuzuar
pr gjenocid dhe bashkpunim n gjenocid, pr gjykim nga Tribunali Penal Ndrkombtar pr
ish-Jugosllavin, dhe n kt mnyr ka dshtuar t bashkpunoj plotsisht me kt Tribunal;
(7) me trembdhjet vota kundr dy,
Gjen se Serbia ka shkelur obligimet e saj pr tju prmbajtur masave t prkohshme t
urdhruara nga kjo Gjykat m 8 prill dhe 13 shtator 1993 n kt rast, pr aq sa ka dshtuar
t ndrmarr t gjitha masat brenda pushtetit t saj pr t parandaluar gjenocidin n
Srebrenic n korrik 1995;

(8) me katrmbdhjet vota kundr nj,

Vendos q Serbia ndrmerr menjher masa efektive pr t siguruar pajtueshmri t
plot me obligimet e saj sipas Konvents pr Parandalimin dhe Ndshkimin e Krimit t
Gjenocidit pr t ndshkuar aktet e gjenocidit sikur t prkufizuara nga neni II i Konvents,
ose ndonj akti tjetr t parashikuar nga neni III i Konvents, dhe t transferoj individt e
akuzuar pr gjenocid ose ndonj prej atyre akteve tjera pr gjykim nga Tribunali Penal
Ndrkombtar pr ish-Jugosllavin, dhe t bashkpunoj plotsisht m kt Tribunal;
(9) me trembdhjet vota kundr dy,
Gjen se, sa i prket shkeljeve nga ana e Serbis t obligimeve t referuara n nndispozitat (5) dhe (7) m lart, gjetjet e Gjykats n ato dispozita paraqesin satisfaksion t
duhur, dhe se rasti nuk sht nj n t cilin nj urdhr pr pagesn e kompensimit, ose n
lidhje me shkeljen e referuar n nn-dispozitn (5), nj drejtim pr t ofruar sigurime dhe
garancione pr mos-prsritje, do t ishte e prshtatshme.
Arsyetimi i Gjykats:
- Identifikimi i pals prgjegjse
Procesi gjyqsor sht paraqitur kundr Republiks Federale t Jugosllavis (m von
Serbia dhe Mali i Zi), q ather prbhej nga dy republikat e Serbis dhe Malit t Zi. Qysh
se Mali i Zi u b shtet i pavarur m 3 qershor 2006, Gjykata s pari duhet t identifikoj paln
prgjegjse n kt proces aktual gjyqsor. Duke pasur n konsiderat pikpamjet e Bosnj
dhe Hercegovins, Republiks s Serbis dhe Republiks s Malit t Zi, [Gjykata] vjen n
prfundim se Republika e Serbis sht n ditn e Gjykimit aktual pala e vetme prgjegjse.
Sidoqoft, Gjykata rikujton se fardo prgjegjsie pr ngjarjet e kaluara t prcaktuara n
Gjykimin e saj prfshijn n kohn prkatse shtetin e Serbis dhe Malit t Zi.

- Juridiksioni i Gjykats
Gjykata ekzaminon kundrshtimet e juridiksionit t ngritura nga pala e akuzuar n
Nismn e saj t vitit 2001, n t ciln ka pohuar se pranimi i saj n Kombet e Bashkuara m
2000 ka treguar se nuk ka qen Antar i Kombeve t Bashkuara nga 1992 deri m 2000 dhe se
n kt mnyr nuk ka qen pal e Statutit t Gjykats kur rasti sht paraqitur m 1993.
Pas shqyrtimit t argumenteve t palve, Gjykata rikujton se ajo tashm ka vendosur
se ka juridiksion n rastin e tanishm n Gjykimin e saj pr kundrshtimet paraprake t 11
korrikut 1996, dhe gjen se ky vendim paraqet res judicata, q do t thot se nuk ka qen i
hapur pr ri-ekzaminim prve sipas mnyrs s rishikimit sipas nenit 61 t Statutit. Gjykata
shnon se pala prgjegjse tashm ka aplikuar pr rishikimin e gjykimit t vitit 1996 m 2001
dhe se ky aplikim sht hedhur posht nga Gjykata n nj Gjykim t 3 shkurtit 2003. N baz
t ksaj, Gjykata afirmon juridiksionin e saj pr t gjykuar lidhur me mosmarrveshjen.
- Ligji i aplikueshm
Gjykata do t shqyrtoj shtjen e ligjit t aplikueshm dhe v re se ajo ka juridiksion
n kt rast mbshtetur vetm n nenin IX t Konvents pr Parandalimin dhe Ndshkimin e
Krimit t Gjenocidit t 9 dhjetorit 1948 (Konventa e Gjenocidit). Kjo nnkupton se Gjykata
ka pushtet pr t vendosur pr shkeljet e dyshuara t obligimeve t vendosura nga Konventa e
Gjenocidit, por jo edhe pr shkeljet e obligimeve t tjera sipas t drejts ndrkombtare,
sikurse jan ato pr mbrojtjen e t drejtave t njeriut n konflikte t armatosura, qoft edhe
nse kto shkelje jan obligime sipas normave superiore [t pakundrshtueshme], ose
obligimeve t cilat i mbrojn vlerat themelore humanitare.
Pala e akuzuar ka argumentuar se Konventa e Gjenocidit nuk ofron [baz] pr
prgjegjsin e Shteteve pr aktet e gjenocidit. Pas shqyrtimit t t gjitha neneve prkatse t
Konvents, Gjykata gjeti se obligimi i Shteteve pr t parandaluar gjenocidin sipas nenit 1 t
Konvents pashmangshm implikon nj ndales kundr vet Shteteve q kryejn gjenocid, dhe
se, nse nj organ i Shtetit, ose nj person apo grup aktet e t cilve i atribuohen Shtetit,
kryejn nj akt t gjenocidit ose nj akt t numruar n nenin III t Konvents, vjen n
shprehje prgjegjsia ndrkombtare e Shtetit. Gjykata observon n kt plan se Shtetet mund
t mbahen prgjegjse pr gjenocid ose pr bashkpunim n gjenocid, qoft edhe nse asnj
individ nuk sht dnuar m par pr krimin nga nj gjykat kompetente.

Duke i rishikuar krkesat ligjore t Konvents, Gjykata observon se aktet e posame

pr tu kualifikuar si gjenocid, ato duhen t prcillen nga nj qllim pr t zhdukur (shfarosur)
grupin e mbrojtur si t till, n trsi ose pjesrisht. Gjykata thekson dallimin ndrmjet
gjenocidit dhe pastrimit etnik: prderisa pastrimi etnik mund t ndrmerret me
zhvendosjen e nj grupi t personave nga nj rajon specifik, gjenocidi sht i prkufizuar nga
qllimi i lartprmendur specifik pr ta zhdukur grupin ose pjes t tij. Gjykata konsideron se
grupi i synuar duhet t jet i definuar nga karakteristika t veanta pozitive kombtare,
etnike, racore ose fetare dhe jo nga mungesa e tyre. N kt mnyr, Gjykata e refuzon
prkufizimin negativ t grupit i avancuar nga pala akuzuese si popullat jo-serbe, dhe
prfundon se, pr qllimet e ktij rasti, grupi duhet t prkufizohet si mysliman boshnjak
n pikpamje t referencs shum t kufizuar nga pala akuzuese pr grupet tjera jo-serbe.
- shtjet e provs
Sa i prket standardit t provs, Gjykata krkon q pohimet se krimi i gjenocidit ose
aktet e tjera t numruara n nenin III t Konvents jan kryer duhet t provohen me dshmi
q sht trsisht bindse [vendimtare]. Pr sa i prket shkeljeve t obligimit pr t
parandaluar gjenocidin dhe pr t ndshkuar dhe ekstraduar kryersit, Gjykata krkon dshmi
t nj niveli t lart t siguris n harmoni me seriozitetin e shkeljes.
Lidhur me metodn e t provuarit, Gjykata thekson se ajo do ti bj prcaktimet e
veta t faktit mbshtetur n dshmin e paraqitur, duke i pranuar gjetjet prkatse t faktit t
Tribunalit Penal Ndrkombtar pr ish-Jugosllavin n gjykim si lartsisht bindse. ... Gjykata
thekson se raporti i Sekretarit t Prgjithshm t Kombeve t Bashkuara, i titulluar si Rnia e
Srebrenics ka autoritet t konsiderueshm.
- shtja e prgjegjsis pr ngjarjet n Srebrenic sipas nenit III, paragrafi (a), t
Konvents
Pas prfundimit se aktet e gjenocidit jan kryer n Srebrenic nga armata e Republika
Srpska-s, Gjykata i kthehet pyetjes nse pala e akuzuar ishte ligjrisht prgjegjse pr kto
akte. N dritn e informacionit t disponueshm pr t, Gjykata gjen se aktet e atyre q kan
kryer gjenocid n Srebrenic nuk mund ti atribuohen pals s akuzuar sipas rregullave
ndrkombtare t prgjegjsis shtetrore. N veanti, Gjykata prfundon, duke gjykuar mbi

bazn e materialeve prpara saj, se aktet e gjenocidit nuk mund ti atribuohen pals s akuzuar
sikur t ket kryer nga personat apo entitetet e vlersuara si organe t pals s akuzuar.
Gjykata po ashtu gjen se nuk sht vrtetuar q kto masakra jan kryer me instruksionin ose
nn drejtimin e pals s akuzuar dhe as se pala e akuzuar ka ushtruar kontroll efektiv mbi
operacionet gjat t cilve jan kryer masakrat.
- shtja e prgjegjsis sipas paragrafve (b) deri (e) t neni III t Konvents
Gjykata vren se aktet e prmendura n paragraft (b) deri (d) t nenit III nuk jan
relevante pr rastin e tanishm. N lidhje me paragrafin (e) (bashkpunim n gjenocid),
Gjykata vren se ka pak dyshim nse krimet n Srebrenic ishin kryer, t paktn pjesrisht,
me burimet q kryersit i posedonin si rezultat i politikave t prgjithshme t ndihms dhe
asistencs nga RFJ-ja. Sidoqoft, nj prej kushteve shum specifike pr prgjegjsin ligjore
t pals s akuzuar nuk sht plotsuar pasi nuk sht vrtetuar prfundimisht (bindshm) se,
n kohn prkatse, RFJ-ja u ka dhn ndihm kryersve t gjenocidit me vetdijen e plot se
ndihma e ofruar do t prdorej pr t kryer gjenocid.
- shtja e prgjegjsis pr shkeljen e obligimeve pr t parandaluar dhe ndshkuar
gjenocidin (neni I i Konvents)
N lidhje me obligimin pr t parandaluar gjenocidin, Gjykata thekson inter alia se
obligimi sht nj i sjelljes dhe jo i rezultatit: prgjegjsia nuk vjen thjesht pr shkak se
gjenocidi ka ndodhur por m tepr nse Shteti ka dshtuar qartazi q t ndrmarr t gjitha
masat brenda pushtetit t tij pr t parandaluar gjenocidin, ose q mund t kishin kontribuar
pr t parandaluar gjenocidin. ... Gjykata prfundon se pala e akuzuar nuk ka br asgj pr t
parandaluar masakrat e Srebrenics dhe n kt mnyr ka shkelur obligimin e saj pr t
parandaluar gjenocidin n mnyr t till q e angazhojn prgjegjsin e saj ndrkombtare
sipas nenit I t Konvents s Gjenocidit. ... Gjykata [gjithashtu] gjen se pala e akuzuar ka
dshtuar n detyrimin e saj pr t bashkpunuar plotsisht me Tribunalin Penal Ndrkombtar
pr ish-Jugosllavin, dhe prfundon se ky dshtim paraqet shkelje nga pala e akuzuar t
obligimeve t saj sipas neni VI t Konvents s Gjenocidit.