52. Biblia w ikonografii chrzecijaskiej (ksiga biblijna jako obiekt dekoracji).

Kodykologia - (od fr. codicollogie, a to z ac. codex i gr. logos), przedmiotem bada
kodykologii (niekiedy zwanej take rkopisoznawstwem) jest materia, forma i tre rkopisu.
Zajmuje si wycznie kodeksami literackimi w szerokim tego sowa znaczeniu (nie bdzie
zajmowa si badaniem ksig sdowych). Rwnoczenie zajmuje si warsztatem, w ktrym
ksika rkopimienna powstaa sposobami budowy kodeksu, a take jego zdobieniami.

Kodeks- posta ksiki powstaa ze skadek poczonych ze sob grzbietem; w odrnieniu

od zwoju, woluminu, pisanego przewanie na papirusie, kodeks pisano zwykle na pergaminie;
w XIV w. wchodzi w uycie papier. Podstawa kodeksu jest arkusz (folium), zamany na dwie,
rzadziej na cztery karty; folia wkadano jedno w drugie, najczciej 4 folia z 8 kartami o 2
stronach (paginach) kada, tworzc w ten sposb skadk zw. quaternionem; nazw kodeks
stosuje si w bibliotekach na og do rkopisw starszych, do XVI w. wcznie, zwykle
bogato zdobionych; obejmuje ona take ksigi liturgiczne, np. mszay, graduay. <ac. Codex-
pie, belka; ksiga zoona z drewnianych tabliczek>.

- pocztki ilustrowania Biblii sigaj III- IV w.

- sztuka wczesnochrzecijaska- wykonywano ilustracje do poszczeglnych ksig Starego i

Nowego Testamentu lub ich grupy: Picioksigu (Ksigi Mojesza), Omioksigu (Ksigi
Mojesza, Jozuego, Sdziw i Rut) oraz Psalmw, Ewangelii, Apokalipsy- wzorujc si na
iluminacji antycznej.
Np. najstarszym, zachowanym fragmentarycznie zabytkiem jest tzw. Itala
kwedlinburska zawierajca ilustracje Ksig Krlewskich (IV/V w.)

- Bizancjum- wany orodek tworzenia ilustracji do Biblii. czono tam wzory miniatorstwa
pnoantycznego i orientalnego.
Np. Genesis Wiedeska V/VI w.
Ewangeliarz z Rossano VI w.
Ewangeliarz Rabbuli- zawierajcy m. in. caostronicowe przedstawienie Marii z
Dziecitkiem.
http://www.ap.krakow.pl/whk/genesis.html
http://www.ap.krakow.pl/whk/rossano1.html
http://www.ap.krakow.pl/whk/rabbuli2.html

- wczesne redniowiecze (VII- VIII w.) iluminatorstwo rozwijao si zwaszcza na Wyspach

Brytyjskich; przewaaa dekoracja ornamentalna, zoona z motyww geometrycznych i
zoomorficznych; przedstawienia figuralne ograniczay si do kilku powtarzajcych si scen:
Bg na majestacie, postaci ewangelistw, Ukrzyowanie; czasem ukazywano take Maryje z
Dziecitkiem, sceny kuszenia i pojmania Chrystusa oraz Sd Ostateczny.
Np. Ewangeliarz z Durrow ok. 675
Ewangeliarz z Kells ok. 800 r.
http://www.ap.krakow.pl/whk/bofkells.html
http://www.ap.krakow.pl/whk/bofdurrow.html

- renesans karoliski dalszy rozwj sztuki ilustrowania Biblii (panowanie Karola

Wielkiego i nastpcw). Przy poparciu krla w skryptoriach benedyktyskich w Tours, Reims
i Sankt Gallen powstaway liczne rkopisy zdobione caostronicowymi miniaturami

1
przedstawiajcymi Chrystusa, ewangelistw przy pisaniu ksig, Studni Wody ywej,
ilustracje do Ks. Rodzaju. Bogato ilustrowano take psaterze.
Np. Ewangeliarz Godeskalka 783 r.
Zoty psaterz z Sankt Gallen ok. 883 r.
http://www.wsp.krakow.pl/konspekt/19/ps_egberti2.jpg
http://www.oss.wroc.pl/biuletyn/ebib12/drozdz.html

- okres ottoski- ustali si typ wielofiguralnych scen biblijnych; wprowadzono te karty

dedykacyjne z wizerunkami fundatorw kodeksw. Ilustrowano g. Ewangelie- szczeglnie
czsto sceny przypowieci i cudw Chrystusa. Najwczeniejszym orodkiem miniatorstwa
ottoskiego byo Reichenau; due znaczenie miay te skryptoria w Trewirze, Echternach.