TEKNK RESM

llendirme
Ders Notlar:
Mehmet evik
Dokuz Eyll niversitesi
2010
 2/33

llendirme
llendirmenin Gerei ve nemi Okun Tek Tarafa Konmas
lekler Kelerin Belirtilmesi
lek eitleri l Snr izgilerinin Kesilmesi
llendirme Elemanlar Durumu

l izgisi ki Grn Arasndaki Snr

izgileri
l Rakam
l Oklar
l Snr izgisi
TS 11398e gre l Oklarnn
A ve Yay lleri Byklkleri
Yay llendirmesi llendirme Kurallar
ap ve Yarap llendirmesi
llendirme

Fazla llendirme
Koparlm Paralar Oklarn Kesilmemesi
l izgilerinin Kesimesi eitli ekillerin llendirilmesi
l izgilerinin Ksa Braklmas Eimin llendirilmesi
Dokuz Eyll niversitesi naat Mhendislii Blm
 3/33

llendirmenin Gerei ve nemi

Yap elemanlarnn ve paralarn yapm iin gerekli llerin belirli
kurallara gre para zerinde veya grnlerin zerinde yazlmas
ilemine llendirme denir.
llendirmeye neden gerek vardr?

Teknik resimde izdm kurallarna gre izilmi bir parann

grnleri, o parann sadece biimi hakknda bilgi verebilir.

Bunun yan sra parann boyutlarn ifade eden bilgilere de ihtiya

duyulur.

Ayr ayr yerlerde ve ayr ayr iiler tarafndan yaplan paralarn,

llendirme

yerlerine takldklar zaman sorunsuz olmalar gerekir.

Bu zelliklere sahip paralarn retimi, ancak eksiksiz ve kurallara uygun

llendirilmi izimlerle mmkndr.

Dokuz Eyll niversitesi naat Mhendislii Blm

 4/33

lekler

Teknik resmi izilen cisimlerin bazlar ok kk, bazlar ise ok byk

boyutlu olabilir.

Bu nedenle byk boyutlu cisimlerin resimleri kk, kk boyutlu

cisimlerin resimleri ise byk izilmelidir.

Teknik resmi izilen parann, resim zerindeki izim lsnn, o

parann gerek lsne oranna lek denir.

lek = izim ls / Gerek l

lek ne olursa olsun, resim zerine gerek l deerleri yazlmaldr.

llendirme

Dokuz Eyll niversitesi naat Mhendislii Blm

 5/33

lek eitleri

Gerek lek: Paralarn zerinden alnan llere gre izilen lek

eididir. lek 1:1 diye belirtilir.

Kltme lei: Byk paralarn kltlerek izildii lek eididir.

lek 1:5, 1:10, 1:20, 1:50 veya 1/5, 1/10, 1/50, 1/100 diye belirtilir.

Byltme lei: Kk paralarn byltlerek izildii lek eididir.

lek 2:1, 5:1, 10:1, 20:1, 50:1 diye belirtilir.
llendirme

Dokuz Eyll niversitesi naat Mhendislii Blm

 6/33

llendirme Elemanlar
llendirme

Dokuz Eyll niversitesi naat Mhendislii Blm

 7/33

l izgisi
zerine, l verilecek yerin uzunluunu gsteren rakamlarn yazld
srekli ince izgilerdir.
l izgileri elemana paralel olur.
Grnten yaklak 8 ~ 12 mm uzaklkta bulunmaldr.
ki l izgisi arasnda yaklak 7 ~ 10 mm aralk braklr.
llendirme

Dokuz Eyll niversitesi naat Mhendislii Blm

 8/33

l Rakam

l rakamlar dzgn ve okunakl yazlmaldr.

l izgisinin tam ortasna ve 1mm. st
tarafna yazlmaldr.
l rakamlar, l izgisine paralel olmaldr.
l rakamlar, grn izgileri (cisim) zerine
yazlmamaldr.
Yazlan btn l rakamlar, oklar ve yazlar
ayn byklkte olmaldr.
llendirme

Dokuz Eyll niversitesi naat Mhendislii Blm

 9/33

l Snr izgisi
llendirilecek elemana dik veya gerektiinde eik, ancak birbirine
paralel olarak izilen srekli ince izgilerdir.
Son l izgisinden 2 ~ 3 mm darya uzatlr.
Mmkn olduunca baka izgilerle kesimemelidir.
Balama izgisi olarak da adlandrlr.
llendirme

Dokuz Eyll niversitesi naat Mhendislii Blm

 10/33

A ve Yay lleri

A ve yay
lleri,
ann tepe
noktas ve
yayn
merkezi
etrafnda
daire yay
olarak izilir.

Kiri ls
llendirme

dz izgi
olarak izilir.

Dokuz Eyll niversitesi naat Mhendislii Blm

 11/33

Yay llendirmesi

Merkezi belli olmayan yay lleri yazlrken yarap ls, nne R

harfi konularak belirtilmelidir.
llendirme

Dokuz Eyll niversitesi naat Mhendislii Blm

 12/33

ap ve Yarap llendirmesi
ap ve yarap l izgileri merkezden hiza almaldr.

8
llendirme

14
8

Dokuz Eyll niversitesi naat Mhendislii Blm

 13/33

Koparlm Paralar

Koparlm paralarn llendirilmesinde l izgisi koparlmaz.

llendirme

Dokuz Eyll niversitesi naat Mhendislii Blm

 14/33

l izgilerinin Kesimesi

l izgileri, birbirleriyle, srekli geni izgilerle ve balama izgileriyle

kesimemelidir.
Kesime zorunlu olduunda l izgileri koparlmamaldr.
llendirme

Dokuz Eyll niversitesi naat Mhendislii Blm

 15/33

l izgilerinin Ksa Braklmas

l izgileri
ap llerinin
gsterilmesinde
simetrik cisimlerin sadece
yarsnn gsterilmesinde
bir cismin yarm kesit olarak
gsterilmesinde
merkez noktalar resim
alannn dnda kalan
llendirmelerde
llendirme

ksa braklmaldr.

Dokuz Eyll niversitesi naat Mhendislii Blm

 16/33

Okun Tek Tarafa Konmas

Yarm kesit ve yarm grnlerde aplar gsteren l izgilerine tek

tarafl ok konur.
llendirme

Dokuz Eyll niversitesi naat Mhendislii Blm

 17/33

Kelerin Belirtilmesi
a) evrelerin birbirini kesen uzantlar kesime noktasn biraz aacak
ekilde izilmelidir.
b) Ke kavislerinin llendirilmesinde, l balama izgisi bunlarn
evre izgilerinin uzantlarnn kesime noktasndan balamaldr.
llendirme

Dokuz Eyll niversitesi naat Mhendislii Blm

 18/33

l Snr izgilerinin Kesilmesi Durumu

l snr izgileri, uzantlar aka grlyorsa koparlabilir.

Srekli geni ve eksen izgisi snr izgisi olarak kullanlabilir.
A lleri iin ann kollar uzatlarak l snr izgisi oluturulmal
veya ann tepe noktas uzatlmaldr.
llendirme

Dokuz Eyll niversitesi naat Mhendislii Blm

 19/33

ki Grn Arasndaki Snr izgileri

l snr izgileri iki grn birletirmemeli ve tarama izgilerine

paralel olmamaldr.
llendirme

Dokuz Eyll niversitesi naat Mhendislii Blm

 20/33

l Oklar
llendirme

l oklarnn / entiklerinin byklkleri, izilen resimlerin byklklerine gre

ayarlanr.
Dokuz Eyll niversitesi naat Mhendislii Blm
 21/33

TS 11398e gre l Oklarnn Byklkleri

llendirme

Dokuz Eyll niversitesi naat Mhendislii Blm

 22/33

llendirme Kurallar
Dzgn bir llendirmede, cismin esas izgileri kaln iken, llendirme
izgileri ince olur.
llendirme

Dokuz Eyll niversitesi naat Mhendislii Blm

 23/33

llendirme Kurallar
ller, parann en ak ekilde grld grn zerine
konulmaldr.
Zorunlu olmadka grnmeyen kenarlara (kesik izgiler zerine) l
verilmemelidir.
llendirme

Tm ller Tm ller
cephe yanl
grnnden grnlerden
verilmitir. verilmitir.

Dokuz Eyll niversitesi naat Mhendislii Blm

 24/33

llendirme Kurallar
ller, mmkn olduunca, grnlerin dnda verilmelidir.
llendirme

ok gerekmedike ve anlalrl kolaylatrmayacaksa, pratik olsa

bile izim snrlar ierisinde llendirme yapmaynz.

Dokuz Eyll niversitesi naat Mhendislii Blm

 25/33

llendirme Kurallar

llendirmeler, okuyucu tarafndan rahat bulunup okunacak ekilde,

mantkl ve standartlara uygun ekilde yerletirilir.

ller, resim zerindeki baka llerden faydalanmaya veya

hesaplama yapmaya meydan vermeyecek ekilde yazlmaldr.

l izgisi, l rakamn kesmemelidir.

Makine teknik resminde l birimi milimetredir. (l zerine mm

yazlmaz.)

naat ve mimari teknik resminde l birimi santimetredir. (l zerine

llendirme

cm yazlmaz.)

Dokuz Eyll niversitesi naat Mhendislii Blm

 26/33

llendirme Kurallar
llendirme

Dokuz Eyll niversitesi naat Mhendislii Blm

 27/33

llendirme Kurallar

Kademeli llendirmelerde, nce kk ller, sonra byk ller

verilerek l izgilerinin birbirini kesmesi nlenmelidir.
llendirme

Dokuz Eyll niversitesi naat Mhendislii Blm

 28/33

llendirme Kurallar

Srekli llerde, ardk l izgileri ayn hizada olmaldr.

llendirme

Dokuz Eyll niversitesi naat Mhendislii Blm

 29/33

Fazla llendirme

Ayn l, zorunlu olmadka birden fazla yerde verilmemelidir;

sadece, parann en ak ekilde grld grn zerine
konulmaldr.
llendirme

Dokuz Eyll niversitesi naat Mhendislii Blm

 30/33

Fazla llendirme
Gereksiz ve fazla llendirmeden kanlmaldr.
llendirme

Dokuz Eyll niversitesi naat Mhendislii Blm

 31/33

Oklarn Kesilmemesi
a) Kaln izgilerde iten konan oklarn eklini grebilmek iin izginin o
ksm izilmez veya kaln izgi koparlr.
b) Taranm yzeyler iine yaplan oklar, tarama izgileri tarafndan
kesilmez.
llendirme

Dokuz Eyll niversitesi naat Mhendislii Blm

 32/33

eitli ekillerin llendirilmesi

llendirme

Dokuz Eyll niversitesi naat Mhendislii Blm

 33/33

Eimin llendirilmesi
llendirme

Dokuz Eyll niversitesi naat Mhendislii Blm