Novi Zavjet

EBANJELIOA MATEOREN ARABERA
AURKEZPENA: DAVIDEN SEME ETA

JAINKOAREN SEME DEN JESUSEN MISTERIOA (1,1--4,16)
Jesus birjinagandik jaioa.

Gurtua. Pertsegitua (1,1--2,23)
Jesusen genealogia
(Lk 3,23-28)
1,1 Abrahamen eta Daviden ondorengo den Jesus Mesiasen arbasoen zerrenda*:
2 Abrahamek Isaak sortu zuen; Isaakek Jakob; Jakobek Juda eta honen anaiak; 3
Judak Fares eta Zara, Tamarrengandik; Faresek Esrom; Esromek Aram; 4 Aramek
Aminadab; Aminadabek Naason; Naasonek Salmon; 5 Salmonek Booz, Rahabengandik;
Boozek Obed, Rutengandik; Obedek Jese, 6 eta Jesek David erregea.
Davidek Salomon sortu zuen, Uriasen emazte izanarengandik; 7 Salomonek
Roboam; Roboamek Abias; Abiasek Asaf; 8 Asafek Josafat; Josafatek Joram; Joramek
Ozias; 9 Oziasek Joatam; Joatamek Akaz; Akazek Ezekias; 10 Ezekiasek Manases;
Manasesek Amos; Amosek Josias, 11 eta Josiasek Jekonias eta honen anaiak, israeldarrak
Babiloniara erbesteratu zituzten garaian.
12 Babiloniako erbestealdiaren ondoren, Jekoniasek Salatiel
sortu zuen; Salatielek Zorobabel; 13 Zorobabelek Abiud; Abiudek Eliakim; Eliakimek Azor;
14 Azorrek Sadok; Sadokek Akim; Akimek Eliud; 15 Eliudek Eleazar; Eleazarrek Matan;
Matanek Jakob, 16 eta Jakobek Jose, Mariaren senarra; eta Mariagandik jaio zen Jesus,
Mesias deritzana.
17 Hona, beraz, zenbat gizaldi guztira: Abrahamengandik Davidengana hamalau;
Davidengandik Babiloniako erbestealdira beste hamalau, eta Babiloniako erbestealditik
Mesiasengana beste hamalau.
Jesusen sortzea
(Lk 2,1-7)
18 Jesus Mesiasen sortzea honela gertatu zen: Maria, Jesusen ama, Joserekin
ezkontzeko hitz emana zegoen; eta, elkarrekin bizitzen hasi aurretik, haurdun gertatu zen
Espiritu Santuaren egitez. 19 Jose, Mariaren senarra, gizon zuzena zen; ez zuen hura salatu
nahi, eta isilean uztea erabaki zuen. 20 Asmo horrekin zebilela, Jaunaren aingerua* agertu
zitzaion ametsetan eta esan zion: <<Jose, Daviden ondorengoa, ez izan beldurrik Maria
zeure emaztetzat hartzeko, harengan sortua Espiritu Santuarengandik baitator. 21 Semea
izango du, eta zuk Jesus* ezarriko diozu izena, berak askatuko baitu bere herria
bekatuetatik>>.
22 Hau guztia, Jaunak profetaren bidez esana bete zedin gertatu zen: 23 Hara,
birjinak haurdun gertatu eta semea izango du, eta Emanuel jarriko dio izena* (Emanuel
izenak <<Jainkoa gurekin>> esan nahi du).
1
24 Esnatzean, Jaunaren aingeruak agindua egin zuen Josek, eta Maria emaztetzat
hartu zuen. 25 Eta ez zuten ezkon-harremanik izan, Mariak semea izan zuen arte, eta Josek
Jesus izena ipini zion.
Ekialdeko jakintsu batzuek Jesus gurtu
2,1 Jesus Judeako Belen herrian jaio zen, Herodes erregearen garaian. Jesus jaio
ondoren, sortaldeko jakintsu* batzuk azaldu ziren Jerusalemen, 2 galdezka:
--Non da juduen errege jaioberria? Haren izarra ikusi dugu sortaldean eta gurtzera
gatoz.
3 Berri honekin larritu egin zen Herodes erregea, bai eta Jerusalem hiri osoa ere. 4
Orduan, herriko apaizburu eta lege-maisu guztiak bildu eta Mesias non jaiotzekoa zen
galdetu zien. 5 Haiek erantzun zioten:
--Judeako Belenen, honela idatzi baitzuen profetak:
6 Eta zu, Judako Belen, ez zara, ez,

Judako hirietan txikiena;
zuregandik aterako baita buruzagia,
Israel nire herria gobernatuko duena*.
7 Orduan, Herodesek, jakintsuak isilean deiturik, izarra noiz agertu zitzaien jakin
zuen zehatz. 8 Gero, Belenera bidali zituen, esanez: <<Zoazte eta jakin zuzen haurraren
berri eta, aurkitu ondoren, adierazi niri, neu ere gurtzera joan nadin>>.
9-10 Erregearen hitz hauek entzunik, abiatu egin ziren. Bidean, sortaldean ikusitako
izarra agertu zitzaien eta biziki poztu ziren. Izarra aurretik joan zitzaien, haurra zegoen toki
gainean gelditu arte.
11 Etxean sarturik, haurra ikusi zuten Maria bere amarekin eta, ahozpezturik, gurtu;
ondoren, beren kutxatilak zabalduz, eskuerakutsiak eskaini zizkioten: urrea, intsentsua eta
mirra*.
12 Gero, Herodesengana ez itzultzeko oharra ametsetan harturik, beste bide batetik
itzuli ziren beren herrialdera.
Egiptora ihesi
13 Jakintsuek alde egin ondoren, Jaunaren aingerua agertu zitzaion ametsetan Joseri
eta esan zion: <<Jaiki, hartu haurra eta ama, eta zoaz ihesi Egiptora. Egon han nik esan arte,
haurraren bila ibiliko baita Herodes, hilarazteko>>.
14 Hartu zituen, beraz, Josek haurra eta ama gauez, eta Egiptora alde egin zuen. 15
Han bizi izan zen, Herodes hil arte. Horrela, Jaunak profetaren bidez esana bete zen:
Egiptotik etortzeko dei egin nion neure semeari.
Belengo haurren hilketa
16 Herodes erregea, jakintsuek engainatu egin zutela oharturik, biziki haserretu zen,
eta Belenen eta inguruetan bi urtez azpiko haur guztiak hiltzeko agindu zuen, jakintsuek
adierazitako denbora kontuan harturik. 17 Honela bete zen Jeremias profetak esana:
2
18 Entzun! Aieneak eta negar samina Raman!
Rakel ari da bere haurrengatik negarrez:
ez du kontsolatu nahi,
ez baitira bizi.
Egiptotik itzuli eta Nazareten bizi
19 Herodes hil ondoren, Joseri Jaunaren aingerua agertu zitzaion ametsetan Egipton,
20 eta esan zion: <<Jaiki, hartu haurra eta ama, eta zoaz Israelera, hilak baitira haurra hil
nahian zebiltzanak>>.
21 Hartu zituen Josek haurra eta ama, eta Israelera joan zen. 22 Baina jakin zuen,
Herodesen ordez honen seme Arkelao* zegoela Judean errege, eta beldurra sartu zitzaion
hara joateko. Eta, ametsetan adierazi zitzaiolarik, Galileara jo zuen, 23 eta Nazaret izeneko
herrian jarri zen bizitzen; horrela bete zen Jainkoak profeten bidez esana: <<Nazaretarra*
esango diote>>.
Jesus Joanek iragarria eta bataiatua.

Tentatua (3,1--4,16)
Joan Bataiatzaileak Jesusen etorrera hots egin

(Mk 1,2-8; Lk 3,1-18; Jn 1,19-28)
3,1 Garai hartan agertu zen Joan Bataiatzailea, Judeako basamortuan* honela hots
eginez: 2 <<Bihozberri zaitezte, gainean baituzue Jainkoaren erregetza*>>.
3 Joan honi buruz esan zuen, hain zuzen, Isaias profetak:
Ahots bat oihuka ari da basamortuan:

Prestatu bidea Jaunari,
zuzendu bidexkak hari.
4 Joanek gamelu-ilezko jantzia zuen soineko eta larruzko uhala gerriko, eta
matxinsaltoak eta basa eztia zituen janari.
5 Jerusalem hiriko, Judea osoko eta Jordan inguru guztiko jendea harengana joaten
zen, 6 eta, beren bekatuak aitortzen zituztela, Joanek bataiatu egiten zituen Jordan ibaian. 7
Fariseu eta saduzear askori, bataiatzera zetozela ikustean, honela esan zien Joanek:
<<Sugekumeok! Nork esan dizue gainean duzuen haserre-zigorrari ihes egingo diozuela? 8
Ager ezazue zeuen jokabideaz bihozberrituak zaudetela, 9 eta ez pentsa nahikoa duzuenik
<Abrahamen ondorengo gara> esatea. Egia esan, honako harri hauetatik ere atera ditzake
Jainkoak Abrahamen ondorengoak. 10 Prest dago aizkora zuhaitza hondotik jotzeko: fruitu
onik ematen ez duen zuhaitz oro moztu eta sutara botako da. 11 Nik urez bataiatzen zaituztet
bihozberri zaitezten; baina nire ondoren datorrena ni baino ahaltsuago da, eta ni ez naiz inor
hari oinetakoak eranzteko ere; horrek Espiritu Santuaz eta suz bataiatuko zaituzte. 12
Eskuan dauka sardea, eta garia garbitzera doa: alea mandioan jasoko du; lastoa, ordea, inoiz
itzaliko ez den sutan erreko>>.
3
Jesus bataiatua
(Mk 1,9-11; Lk 3,21-22; Jn 1,29-34)
13 Jesus Galileatik Jordanera etorri zen, Joanengana, honek bataia zezan. 14 Joanek
ez zion utzi nahi eta esan zion:
--Neu naiz zuk bataiatu beharrekoa, eta zu zatoz niregana?
15 Baina Jesusek erantzun zion:
--Uztazu orain, honela bete behar baitugu osoki Jainkoaren nahia*.
Orduan, amore eman zuen Joanek.
16 Bataiatu eta berehala, Jesus uretatik irten zen. Hortan, zerua zabaldu zen, eta
Jainkoaren Espiritua ikusi zuen Jesusek uso-tankeran jaisten eta beregana etortzen. 17 Eta
mintzo hau etorri zen zerutik: <<Hau da nire Semea, nire maitea; berau dut atsegin>>.
Jesus basamortuan tentatua

(Mk 1,12-13; Lk 4,1-13)
4,1 Orduan, Espirituak basamortura eraman zuen Jesus, deabruak tenta zezan. 2
Berrogei gau eta berrogei egunez egon zen han, barau eginez, eta azkenik gosetu egin zen. 3
Hurbildu zitzaion, orduan, tentatzailea eta esan zion:
--Jainkoaren Semea zarenez, agindu harri hauek ogi bihurtzeko.
4 Jesusek erantzun zion:
--Liburu Santuetan idatzia dago: Gizakia ez da ogiz bakarrik bizi, baizik Jainkoak
esaten duenetik bizi da.
5 Ondoren, deabruak hiri santura, Jerusalemera, eraman zuen eta, tenpluaren
goreneko ertzera jasorik, 6 esan zion:
--Jainkoaren Semea zarenez, bota zeure burua behera, idatzia baitago: Bere
aingeruei aginduko die zu zaintzeko. Eta besoetan eramango zaituzte, harriekin estropezu
egin ez dezazun.
7 Baina Jesusek erantzun:
--Hau ere idatzia dago: Ez tentatu Jauna, zeure Jainkoa.
8 Berriro, deabruak hartu eta mendi garai batera eraman zuen; munduko erreinu
guztiak beren handi-ederrean erakutsi 9 eta esan zion:
--Hori guztia emango dizut, ahozpezturik gurtzen banauzu.
10 Jesusek, orduan:
--Alde hemendik, Satanas! Idatzia baitago: Adoratu Jauna, zeure Jainkoa, eta bera
bakarrik gurtu.
11 Orduan, deabruak utzi egin zuen, eta aingeruak etorri zitzaizkion zerbitzatzera.
Jesus Galileara
(Mk 1,14; Lk 4,14-15)
12 Joan Bataiatzailea kartzelan sartu zutela jakitean, Galileara joan zen Jesus. 13
Baina Nazaret utzirik, Zabulon eta Neftaliren lurraldean jarri zen bizitzen,
aintzira-bazterrean* dagoen Kafarnaum herrian. 14 Horrela, Jainkoak Isaias profetaren
bidez esana* bete zen:
4
15 Zabulonen lurraldea
eta Neftaliren lurraldea,
itsas ondoko bidea,
Jordanez haranzko lurraldea,
jentilen Galilea!
16 Ilunpetan zegoen herriak
argi handia ikusi du.
Itzalpean bizi zirenei
argiak egin die distira.
JESUSEN EGITEKOA: ERREGETZA

HOTS EGIN ETA AGERTZEA (4,17--16,20)
Jesus berriona hots egiten hasi

(Mk 1,15)
17 Une hartatik hasi zen Jesus honela hots egiten: <<Bihozberri zaitezte, gainean
baituzue Jainkoaren erregetza*>>.
Jesusek lehen ikasleei dei

(Mk 1,16-20; Lk 5,1-11)
18 Jesusek, Galileako aintzira-bazterrean zehar zebilela, bi anaia, Simon, Pedro

deitua, eta Andres ikusi zituen, sarea uretara botatzen, arrantzaleak baitziren. 19 Jesusek
esan zien: <<Zatozte nirekin eta giza arrantzale egingo zaituztet>>.
20 Haiek, besterik gabe, sareak utzi eta jarraitu egin zioten.
21 Aurrerago, beste bi anaia ikusi zituen, Santiago eta Joan, Zebedeoren semeak,
aitarekin untzian sareak konpontzen. Eta dei egin zien. 22 Haiek, untzia eta aita utzirik,
jarraitu egin zioten.
Jesus eta jende-taldea

(Mk 1,39; Lk 6,17-18)
23 Jesus Galilea guztian barrena ibili zen, hango sinagogetan irakasten. Jainkoaren
erregetzaren berriona hots egiten zuen eta herriko gaitz eta eritasun guztiak sendatzen. 24
Siria* guztian zabaldu zen Jesusen entzutea. Edozein gaitz edo oinazek jotakoak
--deabrudun, epileptiko nahiz elbarriak-- eramaten zizkioten, eta hark sendatu egiten zituen.
25 Jende-talde handiek jarraitu zioten alde guztietatik: Galilea, Dekapolis*, Jerusalem eta
Judeatik eta Jordanez bestaldetik.
Erregetza hitzez hots egina:

mendiko hitzaldia (5,1--7,29)
Sarrera
5,1 Jendetza ikusirik, Jesus mendira igo zen. Eseri eta ikasleak hurbildu zitzaizkion.
5
2 Orduan, honela hasi zitzaien irakasten:
Zoriontasunak
(Lk 6,20-23)
3 <<Zorionekoak bihotzez behartsu direnak, haiek baitute Jainkoa errege.

4 <<Zorionekoak negarrez daudenak, haiek baititu Jainkoak kontsolatuko.
5 <<Zorionekoak bihotz gozokoak, haiek baitira jabetuko Jainkoak hitz emandako
lurraz*.
6 <<Zorionekoak Jainkoaren nahia betetzeko* gose-egarri direnak, haiek baititu
Jainkoak aseko.
7 <<Zorionekoak errukitsu direnak, haiek baititu Jainkoak erruki izango.
8 <<Zorionekoak bihotz-garbiak, haiek baitute ikusiko Jainkoa.
9 <<Zorionekoak bakegileak, haiek baititu Jainkoak seme-alabatzat hartuko.
10 <<Zorionekoak Jainkoaren nahia betetzeagatik* erasotuak, haiek baitute Jainkoa
errege.
11 <<Zorionekoak zuek, niregatik madarikatuko zaituztenean, erasoka eta gezurrez
gaizki-esaka erabiliko zaituztenean. 12 Poz zaitezte eta alaitu, handia izango baita zuen saria
zeruan; zuen aurreko profetak ere halaxe erabili zituzten.
Munduarentzat gatz eta argi

(Mk 9,50; Lk 14,34-35)
13 <<Zuek zarete munduarentzat gatza. Baina gatza gezatzen bada, nola gazitu
berriro? Ez du jadanik ezertarako balio, botatzeko baizik eta jendeak zapaltzeko.
14 <<Zuek zarete munduarentzat argia. Ezin daiteke ezkuta mendi gainean dagoen
hiria. 15 Kriseilua ere ez da pizten ontzipean ipintzeko, argimutilaren gainean baizik, etxeko
guztiei argi egiteko*. 16 Era berean, zuen argiak denen aurrean egin behar du argi, zuen
egintza onak ikusiz, zeruko zuen Aita gorets dezaten.
Jesus eta legea
17 <<Ez uste izan Moisesen legea edo profeten esanak* huts bihurtzera etorria
naizenik; ez naiz huts bihurtzera etorri, beren betera eramatera baizik. 18 Zeren eta benetan
diotsuet: Zeru-lurrek dirauten bitartean legearen hitz batek edo zeinurik txikienak ere ez du
baliorik galduko, dena bete arte*. 19 Beraz, agindurik txikienetako bat hausten edota
hausten irakasten duena, txikien bezala hartuko du Jainkoak bere erreinuan; betetzen edota
betetzen irakasten duena, ordea, handitzat hartuko du Jainkoak bere erreinuan. 20 Hara zer
diotsuedan: Jainkoaren nahia lege-maisuek eta fariseuek baino hobeki betetzen ez baduzue,
ez zarete sartuko Jainkoaren erreinuan.
Senideen arteko harremanak
21 <<Badakizue legean aurrekoei agindu zitzaiena: Ez hil inor; eta hiltzailea

kondenatua izango da. 22 Nik, berriz, hau diotsuet: Bere senidearekin haserretzen dena,
kondenatua izango da; bere anaia iraintzen duena, biltzar nagusian kondenatua izango da,
6
eta hitzez mintzen duena*, infernuko sutara kondenatua izango da.
23 <<Beraz, aldarean zeure oparia eskaintzerakoan, zure senideak zure kontra
zerbait baduela gogoratzen bazaizu, 24 utzi oparia han, aldare aurrean, eta zoaz lehenbizi
senidearekin bakeak egitera; itzuli gero zeure oparia eskaintzera.
25 <<Konpon zaitez lehenbailehen zeure etsaiarekin, berarekin auzitegira zoazen
bitartean; bestela, epailearen eskuetan jarriko zaitu eta epaileak ertzainaren eskuetan, eta
kartzelara botako zaituzte. 26 Benetan diotsut: Ez zara handik aterako azken txanpona
ordaindu arte.
Adulterioa eta dibortzioa

(18,8-9; 19,7-9; Mk 9,43-47; 10,4-5.10-12; Lk 16,18)
27 <<Badakizue legean agindua: Ez egin adulteriorik. 28 Nik, berriz, hau diotsuet:

Emakume ezkondu bati irrikaz begiratzen dionak, egin du jadanik adulterioa bere bihotzean.
29 <<Eskuineko begia galbide bazaizu*, atera eta bota zeuregandik urruti: hobe
duzu gorputz-atal bat galdu, oso-osorik infernura jaurtikia izan baino. 30 Eskuineko eskua
galbide bazaizu, moztu eta bota zeuregandik urruti: hobe duzu gorputz-atal bat galdu,
oso-osorik infernura joan baino.
31 <<Legeak agindua du beste hau ere: Bere emaztea uzten duenak eman diezaiola
dibortzio-agiria. 32 Nik, berriz, hau diotsuet: Bere emaztea uzten duenak --legearen kontra
elkartuak ez badira behintzat*-- adulteriora bultzatzen du emaztea; eta utzitako emakume
horrekin ezkontzen denak adulterio egiten du.
Zinak
33 <<Badakizue legean aurrekoei agindu zitzaien beste hau ere: Ez egin gezurrezko
zinik, eta bete Jaunari egindako zinak. 34 Nik, berriz, hau diotsuet: Ez egin inolako zinik, ez
zeruarengatik, Jainkoaren tronua baita; 35 ez lurrarengatik, haren oinaulkia baita; ez eta
Jerusalemengatik ere, Errege handiaren hiria baita. 36 Ez egin zinik zeure buruarengatik ere,
ez baitezakezu zeure ile bakar bat ere zuri edo beltz bihur. 37 Esan ezazue <bai>, bai
denean, eta <ez>, ez denean*; gainerakoa gaiztoarengandik dator.
Mendekua
(Lk 6,29-30)
38 <<Badakizue legean agindua: Begia begiaren ordain, hortza hortzaren ordain. 39

Nik, berriz, hau diotsuet: Gaizkileari ez gaizki erantzun; bestela baizik, eskuineko masailan
jotzen zaituenari eskaini beste masaila ere; 40 soinekoa kentzeko auzitara eraman nahi
zaituenari eman soingainekoa ere; 41 norbaitek kilometro bat egitera behartzen bazaitu*
egin bi berarekin. 42 Eskatzen dizunari eman, eta dirua uzteko eskatzen dizunari ez ukatu.
Etsaiak maitatu
(Lk 6,27-28.32-36)
43 <<Badakizue legean agindua: Maitatu lagun hurkoa eta gorrotatu etsaia. 44 Nik,
berriz, hau diotsuet: Maitatu etsaiak eta egin otoitz pertsegitzen zaituztenen alde; 45 horrela,
7
zeruko zeuen Aitaren egiazko seme-alaba izango zarete, hark zintzoentzat eta gaiztoentzat
ateratzen baitu eguzkia, eta zuzenentzat eta zuzengabeentzat isurtzen euria. 46 Izan ere,
maite zaituztenak bakarrik maite badituzue, zer sari zor zaizue? Zergalariek* ere ez al dute
beste horrenbeste egiten? 47 Eta zeuen senideak bakarrik agurtzen badituzue, zer egiten
duzue berezirik? Jentilek ere ez al dute beste horrenbeste egiten? 48 Izan zaitezte, bada,
guztiz onak, zeruko zuen Aita guztiz ona den bezala.
Limosna
6,1 <<Ez egin gero zeuen erlijio-betebeharrak* jendaurrean, jendeak ikus zaitzaten;
horrela, ez duzue saririk jasoko zeruko zeuen Aitarengandik. 2 Beraz, limosna egitean, ez
ibili turuta joka, itxurazaleek sinagogetan eta kaleetan egin ohi duten bezala, jendearen
txaloak irabazteko. Benetan diotsuet: Hartua dute beren ordaina. 3 Zuk limosna egitean, ez
beza jakin zure ezkerrak zer egiten duen eskuinak; 4 horrela, zure limosna ezkutuan
geldituko da, eta ezkutukoa ere ikusten duen zeure Aitak emango dizu ordaina.
Otoitza. <<Gure Aita>>

(Lk 11,2-4)
5 <<Otoitz egitean, ez egin itxurazaleek bezala: gogoko dute sinagoga eta plazetan
zutik otoitz egitea, jendearen agerian. Benetan diotsuet: Hartua dute beren ordaina. 6 Zu,
ordea, otoitz egiteko, sar zaitez zeure gelan, itxi atea eta egin otoitz ezkutuan dagoen zeure
Aitari, eta ezkutukoa ere ikusten duen zeure Aitak emango dizu ordaina.
7 <<Otoitz egitean, ez ari esan eta esan, jentilek ohi duten bezala, uste baitute beren
hitz-jarioari esker entzungo diela Jainkoak. 8 Ez izan horien antzeko, bai baitaki zuen Aitak
zeren beharra duzuen, zuek eskatu baino lehen. 9 Zuek, egizue otoitz honela*:
<<Gure Aita zerukoa,

agertu santu zeure izena,
10 etorrarazi zeure erregetza;
bete lurrean zeure nahia,
zeruan betetzen duzun bezala.
11 Emaguzu gaur egun honetako ogia,
12 eta barkatu gure erruen zorra,
guk ere geure zordunei
barkatu diegunez gero;
13 ez utzi gu tentaldian erortzen,
eta gorde gaitzazu gaiztoarengandik*.
14 <<Izan ere, besteei beren hutsegiteak barkatzen badizkiezue, zuei ere barkatuko
dizue zeruko Aitak; 15 baina besteei barkatzen ez badiezue, zuei ere ez dizkizue barkatuko
zeuen hutsegiteak zeruko Aitak.
Baraua
16 <<Barau egitean, ez zaitezte ager kopetilun, itxurazaleek ohi duten bezala:
8
aurpegia itsusten dute, barau egiten dutela jendeari azaltzeko. Benetan diotsuet: Hartua dute
beren ordaina. 17 Zuk, ordea, barau egitean, igurtzi usain-gozoz burua eta garbitu aurpegia,
18 zure barauaz jendea ohar ez dadin, ezkutuan dagoen Aita baizik. Eta ezkutukoa ere
ikusten duen zure Aitak emango dizu ordaina.
Zeruan aberats
(Lk 12,33-34)
19 <<Ez pilatu mundu honetan zeuen aberastasunak, sitsak eta herdoilak jaten
baitituzte hemen, eta lapurrak etortzen harrapatzera. 20 Pilatu zeruan zeuen aberastasunak,
han ez baititu ez sitsak, ez herdoilak jaten, ez eta lapurrak harrapatzera joaten ere. 21 Zeren,
zure aberastasuna non, zure bihotza han.
Barneko argia
(Lk 11,34-36)
22 <<Begia da gorputzari argi egiten dion kriseilua. Begia onik baduzu, zure gorputz
osoa argitan ibiliko da. 23 Begia gaixo baduzu, ordea, zure gorputz osoa ilunpetan ibiliko
da. Beraz, zeure barruan argi behar lukeena iluna bada, a zer ilunpea zurea!
Jainkoa ala dirua

(Lk 16,13)
24 <<Ezin da inor bi nagusiren morroi izan; izan ere, bata gorroto izango du eta
bestea maite, edota batari men egingo dio eta bestea begitan hartuko. Ezin zaitezkete
Jainkoaren eta diruaren morroi izan.
Zertaz arduratu
(Lk 12,22-34)
25 <<Horregatik diotsuet: Ez kezkatu bizitzeko zer jan edo edango, edota gorputza
zerez jantziko. Ez ote da bizia janaria baino gehiago, eta gorputza jantzia baino gehiago? 26
Begira aireko hegaztiei: ez dute ereiten, ez uztarik biltzen, ez mandioan pilatzen; hala ere,
zeruko zuen Aitak janaritzen ditu. Ez ote duzue horiek baino askoz gehiago balio zuek? 27
Asko arduratu arren, zuetako nork luza lezake bizitza apurtxo bat ere?
28 <<Eta jantziaz, zertan kezkatu? Begira nola hazten diren loreak zelaietan: ez dira
lanean penatzen, ez dute iruten; 29 baina, egia esan, Salomon bera ere, bere ospe guztian, ez
zen janzten horietako baten pare. 30 Beraz, gaur belardian dagoen eta bihar sutan erreko den
belarra Jainkoak horrela janzten badu, ez ote askoz gehiago zuek, sinesmen gutxikook? 31
Ez kezkatu, bada, zer jango, zer edango, zer jantziko duzuen pentsatuz. 32 Fedegabeak
arduratu ohi dira horiez guztiez; baina zeruko zuen Aitak badaki horren guztiaren beharra
duzuena. 33 Ardura zaitezte, batez ere, Jainkoaren erregetzaz eta haren nahia betetzeaz*, eta
beste hori guztia gehigarritzat emango dizue Jainkoak. 34 Ez arduratu, bada, biharko
egunaz, biharkoak ere ekarriko baitu bere ardura. Aski ditu egun bakoitzak bere
buruhausteak.
9
Ez gaitzetsi inor
(Lk 6,37-38.41-42)
7,1 <<Ez gaitzetsi inor, Jainkoak ere ez zaitzaten gaitzets; 2 izan ere, zuek besteak
nola epaitu, hala epaituko zaituzte Jainkoak, eta zuek zein neurriz neurtu, neurri beraz
neurtuko zaituzte Jainkoak. 3 Nola ikusten duzu senidearen begiko lasto-izpia eta zeure
begiko hagaz ohartzen ez? 4 Eta nola esan diezaiokezu senideari: <Utzi begian duzun
lasto-izpia ateratzen>, zuk zeurean haga duzula? 5 Itxurazale hori! Kendu lehenengo zeure
begitik haga, eta orduan ikusiko duzu garbi, senidearen begitik lasto-izpia ateratzeko.
6 <<Ez eman txakurrei gauza sakratuak, zeuen kontra itzuli eta zatika ez zaitzateten;
ez bota txerriei zuen harribitxiak, hankapean erabil ez ditzaten.
<<Eskatu, bilatu, jo atea>>

(Lk 11,9-13; 6,31)
7 <<Eskatu, eta emango dizue Jainkoak; bilatu, eta aurkituko duzue; jo atea, eta
zabalduko zaizue. 8 Zeren eskatzen duenak hartu egiten baitu, bilatzen duenak aurkitu, eta
atea jotzen duenari zabaldu egiten baitzaio.
9 <<Zuetako norbaitek, semeak ogia eskaturik, harria emango ote dio? 10 Edo,
arraina eskaturik, sugea emango ote dio? 11 Beraz, zuek, gaiztoak izanik, seme-alabei gauza
onak ematen baldin badakizue, zenbatez areago ez dizkie zeruko zuen Aitak gauza onak
emango eskatzen dizkiotenei?
12 <<Honela bada, besteek zuei egitea nahi zenuketen guztia, egin zuek ere besteei:
horretan datza Liburu Santuek irakatsia*.
<<Sar zaitezte ate estutik>>

(Lk 13,24)
13 <<Sar zaitezte ate estutik; zabala baita hondamenerako atea eta lasaia bidea, eta
asko dira hortik doazenak. 14 Baina bai estua dela bizirako atea eta meharra bidea, eta gutxi
dira aurkitzen dutenak.
<<Beren fruituetatik antzemango diezue>>

(Lk 6,43-44)
15 <<Kontuz sasiprofetekin! Ardi-larruz jantzirik badatozkizue ere, otso harrapari

dira barrutik. 16 Beren egintzetatik antzemango diezue. Elorritik biltzen ote da mahatsik edo
gardutik pikurik? 17 Zuhaitz onak fruitu ona ematen du, eta zuhaitz txarrak fruitu txarra. 18
Zuhaitz onak ezin du fruitu txarrik eman, ez eta zuhaitz txarrak ere fruitu onik. 19 Fruitu
onik ematen ez duen zuhaitza moztu eta sutara botatzen da. 20 Beraz, beren fruituetatik
antzemango diezue sasiprofetei.
Benetako ikasleak
(Lk 13,25-27; 6,46-49)
21 <<Ez da aski niri <Jauna, Jauna!> esatea, Jainkoaren erreinuan sartzeko; zeruko
10
nire Aitaren nahia behar da egin. 22 Epai-egunean askok esango didate: <Jauna, Jauna! Ez
ote genuen zure izenean hitz egin eta zure izenean deabruak bota eta zure izenean mirari
asko egin?> 23 Baina nik erantzungo diet: <Ez zaituztet inoiz ezagutu; alde niregandik,
gaizkileok!>
24 <<Beraz, nire hitz hauek entzun eta betetzen dituena, etxea harkaitz gainean
eraiki zuen gizon zuhurraren antzekoa da. 25 Euri-jasak izan ziren, uholdeak etorri,
mendebalak jo, eta etxeari eraso zioten; baina ez zen erori, oinarriak harkaitzean zituelako.
26 Nire hitz hauek entzun bai, baina betetzen ez dituena, ordea, etxea hondar gainean eraiki
zuen gizon zentzugabearen antzekoa da. 27 Euri-jasak izan ziren, uholdeak etorri,
mendebalak jo, eta etxeari eraso zioten; eta erori egin zen eta dena hondatua gelditu>>.
Jesusen irakaspenaren jatortasuna

(Mk 1,22; Lk 4,32)
28 Jesusek hitzaldi hau amaitu zuenean, haren irakaspenez txunditurik gelditu zen
jende guztia; 29 nagusitasunez irakasten baitzien, eta ez beren arteko lege-maisuek bezala.
Erregetza mirarien bidez agertua (8,1--9,34)
Jesusek legenduna sendatu

(Mk 1,40-45; Lk 5,12-16)
8,1 Jesus menditik jaitsi zenean, jende askok jarraitu zion. 2 Legendun bat hurbildu
zitzaion eta, aurrean ahozpezturik, esan zion:
--Jauna, nahi baduzu, garbi nazakezu.
3 Orduan, Jesusek eskua luzatu eta ukitu egin zuen, esanez:
--Nahi dut, izan zaitez garbi.
Berehala, legena garbitu egin zitzaion.
4 Jesusek agindu zion:
--Kontuz gero! Ez esan inori. Zoaz, hala ere, azaldu apaizarengana eta eskaini
Moisesek agindutako oparia zeure garbitasunaren ezaugarri*.
Erromatar ehuntariaren sinesmena

(Lk 7,2-10; Jn 4,46-54)
5 Jesus Kafarnaum herrian sartu zenean, erromatar ehuntari bat hurbildu zitzaion 6
erreguka:
--Jauna, elbarri eta oinaze gorritan dut morroia etxean.
7 Jesusek esan zion:
--Neu joango naiz sendatzera.
8 Ehuntariak erantzun zion:
--Jauna, ni ez naiz inor zu nire etxean sartzeko; aski duzu hitz bat esatea, nire
morroia sendatzeko. 9 Neuk ere, menpekoa izanagatik, soldaduak ditut menpean, eta batari
joateko agintzen badiot joan egiten da, besteari etortzeko agindu eta etorri, morroiari zerbait
egiteko esan eta hala egiten du.
10 Hau entzutean, harritu egin zen Jesus eta ondoren zetozkionei esan zien:
11
<<Benetan diotsuet: Israel guztian ez dut aurkitu horrelako sinestedunik. 11 Egia esan, asko
etorriko dira sortalde eta sartaldetik, Abraham, Isaak eta Jakobekin Jainkoaren erreinuko
mahaikide izateko; 12 erreinuaren oinordeko zirenak*, berriz, kanpora, ilunpetara, botako
ditu Jainkoak. Negarra eta hortz-karraska izango dira han>>.
13 Ondoren, ehuntariari esan zion:
--Zoaz etxera, eta gerta bekizu sinetsi duzun bezala.
Eta ordu hartan bertan sendatua gertatu zen morroia.
Jesusek Simonen amaginarreba sendatu

(Mk 1,29-31; Lk 4,38-39)
14 Ondoren, Pedroren etxera joan zen Jesus, eta haren amaginarreba oheratua
aurkitu zuen sukarrez. 15 Jesusek eskua hartu zion eta sukarrak alde egin; orduan,
emakumea jaiki eta zerbitzatzen hasi zitzaion.
Gaixo asko sendatu

(Mk 1,32-34; Lk 4,38-39)
16 Arratsean, deabrudun asko eraman zizkioten Jesusi. Honek deabruak bere hitzez
bota eta gaixo guztiak sendatu zituen. 17 Horrela bete zen Jainkoak Isaias profetaren bidez
esana:
Hark gure ahuleria

hartu zuen bere gain,
gure gaitzen zama jasan.
Jesusi jarraitzeko baldintzak

(Lk 9,57-62)
18 Bere inguruan jendetza handia ikusirik, bestaldeko aintzira-ertzera igarotzeko

agindu zuen Jesusek. 19 Orduan, lege-maisu bat hurreratu zitzaion, esanez:
--Maisu, noranahi jarraituko dizut.
--Azeriek badituzte zuloak eta aireko hegaztiek habiak; Gizonaren Semeak, ordea, ez
du burua non ezarri.
21 Beste batek, ikasleetakoa zenak, esan zion:
--Jauna, uztazu lehenbizi aitaren hiletak egitera joaten.
--Jarraitu niri, eta utzi hilei beren hildakoen hiletak egiten.
Jesusek ekaitza baretu

(Mk 4,35-41; Lk 8,22-25)
23 Jesus txalupara igo zen eta ikasleek jarraitu egin zioten.

24 Bat-batean, ekaitz gogorra sortu zen aintziran, eta uhinek txalupa ia azpian hartua
zuten. Jesus, berriz, lo zegoen. 25 Ikasleek hurbildu eta esnatu egin zuten, esanez:
12
--Salba gatzaizu, Jauna! Galtzera goaz!
26 Hark esan zien:
--Zergatik zarete hain beldur, sinesmen gutxikook?
Eta, zutiturik, haserre egin zien haizeari eta aintzirari, eta dena bare-bare gelditu zen.
27 Ikasleek, harriturik, honela zioten: <<Nor ote dugu gizon hau, esana egiten baitiote
haizeak eta aintzirak ere?>>
Jesusek Gadarako deabrudunak sendatu

(Mk 5,1-20; Lk 8,26-39)
28 Jesus aintziraz bestaldera, gadaratarren lurraldera* iritsi zenean, bi deabrudun

atera zitzaizkion hilobi artetik bidera. Hain baitziren gaiztoak, ez zen inor ausartzen bide
hartatik ibiltzen. 29 Eta deiadarka hasi zitzaizkion:
--Zer duzu gurekin, Jainkoaren Seme horrek? Garaia baino lehen guri oinaze
ematera etorri al zara hona?
30 Handik urrutira gabe, txerri-talde handi bat zebilen uxarrean. 31 Deabruek eskatu
zioten Jesusi:
--Botatzekotan, bidal gaitzazu txerri-taldera.
32 Jesusek esan zien:
--Zoazte.
Haiek irten eta txerriengan sartu ziren, eta txerri-talde osoa ezpondan behera
aintzirara amildu zen, eta denak uretan galdu.
33 Txerrizainek ihes egin zuten eta, herrira joanik, dena kontatu zuten, bai eta
deabrudunena ere. 34 Orduan, herri guztia atera zen Jesusengana eta, ikusi zutenean, beren
lur-mugetatik alde egiteko eskatu zioten.
Jesusek elbarria sendatu

(Mk 2,1-12; Lk 5,17-26)
9,1 Jesus, txalupara igo, aintziraz bestaldera igaro eta bere herrira* etorri zen. 2
Elbarri bat ekarri zioten, ohatilan etzana. Jesusek, lagun haien sinesmena ikusirik, esan zion
elbarriari:
--Izan bihotz, seme! Barkatuak dituzu bekatuak.
3 Orduan, lege-maisu batzuek hau zioten berekiko: <<Biraoka ari duk hau*>>. 4
Haien gogoetak igarririk, Jesusek esan zien:
--Zergatik dituzue gogoeta gaizto horiek zeuen baitan? 5 Zer da errazago:
<<Barkatuak dituzu bekatuak>> esatea ala <<Jaiki eta zabiltza>> esatea? 6 Orain ikusiko
duzue, bada, Gizonaren Semeak baduela mundu honetan bekatuak barkatzeko ahalmena.
Eta esan zion elbarriari:
--Jaiki, hartu ohatila eta zoaz etxera.
7 Hura jaiki eta etxera joan zen. 8 Hau ikustean, beldurrak jota gelditu zen jendea eta
Jainkoa goresten zuten, gizakiei horrenbesteko ahalmena eman zielako.
Mateori deia. Jesus bekatariekin bazkaltzen

(Mk 2,13-17; Lk 5,27-32)
13
9 Jesusek, handik atera eta bidez zihoala, Mateo zeritzan gizon bat ikusi zuen
zergak* biltzeko mahaian eseria, eta esan zion:
--Jarraitu niri.
Mateok zutitu eta jarraitu egin zion.
10 Geroago, Mateoren etxean zegoen Jesus mahaian; bazen beste zergalari* eta
bekatari asko ere Jesusekin eta honen ikasleekin batera mahaian. 11 Fariseuek, hori
ikustean, esan zieten ikasleei:
--Nolatan jaten du zuen maisuak zergalari eta bekatariekin?
12 Jesusek entzun eta esan zien:
--Ez dute osasundunek behar sendagilea, gaixoek baizik. 13 Hobe zenukete Jainkoak
esandako honetaz jabetuko bazinete: Nahiago dut errukia sakrifizioak baino. Ez naiz
zintzoei dei egitera etorri, bekatariei baizik*.
Barauari buruz. Zaharra eta berria

(Mk 2,18-22; Lk 5,33-39)
14 Behin batean, Joan Bataiatzailearen ikasleek Jesusengana joan eta esan zioten:
--Nolaz egiten dugu fariseuek eta guk hainbeste barau* eta zure ikasleek ez?
15 Jesusek erantzun zien:
--Ezteietara deituak* egon ote daitezke goibel, senar-berria berekin dutelarik?
Etorriko zaie, bai, senar-berria kenduko dieten eguna; orduan egingo dute barau.
16 <<Inork ez dio jantzi zaharrari oihal gordinezko adabakirik josten, adabakiak
jantzia behartu eta zarratada handiagoa egingo bailuke. 17 Zahagi zaharretan ere ez da ardo
berririk sartzen; bestela, zahagiak lehertu egingo lirateke, eta ardoa isuri eta zahagiak galdu.
Ez! Ardo berria zahagi berrietan sartzen da, eta batak eta besteak irauten dute>>.
Odol-jarioa zuen emakumea eta buruzagiaren alaba

(Mk 5,21-43; Lk 8,40-56)
18 Jesus honela ari zitzaiela, buruzagietako bat etorri zitzaion eta, ahozpezturik, esan
zion: <<Hil berria dut alaba; baina zatoz hari eskua ezartzera, eta biziko da>>.
19 Jaiki zen Jesus eta ondoren joan zitzaion bere ikasleekin. 20 Orduan, hamabi urte
hartan odol-jarioz zegoen emakume bat atzetik hurbildu zitzaion Jesusi eta soineko-ertza
ukitu* zion; 21 honela baitzioen berekiko: <<Jantzia ukitzen badiot, besterik gabe sendatuko
naiz>>.
22 Itzuli zen Jesus eta, emakumea ikustean, esan zion: <<Izan bihotz, ene alaba!
Zeure sinesmenak sendatu zaitu>>. Eta une hartatik sendatua gelditu zen.
23 Buruzagiaren etxera heldu eta hango erostariak eta jendearen istilua ikustean,
Jesusek 24 esan zien: <<Alde hemendik! Neskatxa ez dago hilda, lo dago>>. Haiek barre
egiten zioten.
25 Jesusek, jendea kanpora bidali zutenean, sartu eta neskatxari eskutik heldu zion,
eta neskatxa altxatu egin zen. 26 Eskualde guztian zabaldu zen gertatuaren berri.
Jesusek bi itsu sendatu
27 Jesus handik atera zenean, bi itsuk jarraitu zioten deiadarka: <<Daviden Semea,
14
erruki zakizkigu!>>
28 Etxeratu zenean, itsuak hurbildu zitzaizkion, eta Jesusek galdetu zien:
--Sinesten al duzue hori egin dezakedana?
--Bai, Jauna --erantzun zioten.
29 Orduan, begiak ukitu zizkien, esanez:
--Gerta bekizue sinetsi duzuen bezala.
30 Eta begiak zabaldu zitzaizkien. Jesusek zorrotz agindu zien:
--Kontuz gero! Ez dezala inork ere jakin!
31 Haiek, ordea, atera orduko, eskualde guztian zabaldu zuten Jesusen berri.
Jesusek deabrudun mutua sendatu
32 Itsuak atera orduko, deabruaren menpe zegoen mutu bat ekarri zioten Jesusi. 33
Jesusek deabrua bota egin zuen eta mutua hizketan hasi zen. Jendeak, harriturik, zioen:
<<Ez da Israelen egundaino horrelakorik ikusi!>>
34 Fariseuek, berriz, zioten: <<Deabruen buruzagiaren indarrez botatzen ditu honek
deabruak>>.
Ikasleak Jesusen egitekoaren jarraitzaile (9,35--10,42)
<<Uzta ugaria da, baina langileak gutxi>>

(Mk 6,34; Lk 10,2)
35 Jesus herri eta auzo guztietan barrena ibili zen, sinagogetan irakasten. Jainkoaren
erregetzaren berriona hots egiten zuen eta gaitz eta eritasun guztiak sendatzen. 36 Jendetza
ikustean, errukitu egin zitzaien Jesus, nekatuak eta lur jota baitzeuden, artzain gabeko ardiak
bezala. 37 Orduan, bere ikasleei esan zien: <<Uzta ugaria da, baina langileak gutxi. 38
Erregutu, bada, uzta-jabeari bidal ditzala langileak bere uztara>>.
Jesusek hamabi apostoluak izendatu

(Mk 3,13-19; Lk 6,12-16)
10,1 Jesusek, bere hamabi ikasleei dei eginik, ahalmena eman zien espiritu gaiztoak*
botatzeko eta gaitz eta eritasun guztiak sendatzeko.
2 Hona hemen hamabi apostoluen izenak: lehenbizi Simon --Pedro deritzana-- eta
haren anaia Andres; Santiago Zebedeorena eta haren anaia Joan; 3 Felipe eta Bartolome;
Tomas eta Mateo, zergalaria; Santiago Alfeorena eta Tadeo; 4 Simon Zelote eta Judas
Iskariote*, Jesus saldu zuena.
Jesusek Hamabiak bidali

(Mk 6,7-13; Lk 9,1-6)
5 Hamabiok bidali zituen Jesusek, oharpen hauek eginez: <<Ez joan jentilen
lurraldeetara, ez sartu Samaria herrialdean* ere, 6 baizik eta joan Israel herriko ardi
galduengana. 7 Bidez zoaztela, hots egin Jainkoaren erregetza gainean dela. 8 Senda itzazue
gaixoak, piztu hildakoak, garbitu legendunak, bota deabruak. Doan hartu duzue, eman doan.
15
9 <<Ez eraman urrerik, ez zilarrik, ez dirurik gerrikoan, 10 ez zakutorik biderako, ez
soinekorik aldatzeko, ez oinetakorik, ez eta makilarik ere, zor baitzaio langileari behar duen
janaria.
11 <<Edozein herri edo auzotara iristen zaretela, jakizue ba ote den konfiantzako
inor zuek etxean hartzeko, eta geldi zaitezte harenean herri hartatik atera arte.
12 <<Etxe batean sartzean, esan: <Bakea zuekin>; 13 etxekoak duin badira, hel
bekie zuen bakea; duin ez badira, berriz, gal bedi hutsean zuen agurra*.
14 <<Onartzen ez bazaituztete eta zuen mezua entzun nahi ez, etxe edo herri hartatik
ateratzean, astindu zeuen oinetako hautsa*. 15 Benetan diotsuet: Auzi-egunean, Sodomak
eta Gomorrak zigor bigunagoa izango dute herri hark baino.
Erasoaldiak izango
(Mk 13,9-13; Lk 21,12-17)
16 <<Hara, ardiak otso artera bezala bidaltzen zaituztet. Izan zaitezte, bada, sugeak
bezain zuhur eta usoak bezain xalo.
17 <<Kontuz jendearekin! Auzitegi* eta sinagogetara eramango zaituztete eta
zigortu egingo; 18 agintari eta erregeen aurrera eramango zaituztete niregatik, eta aitorpen
egingo duzue haien eta jentilen aurrean. 19 Eramango zaituztetenean, ez egon zer eta nola
esango duzuen kezkatan: une hartan bertan adieraziko dizue Jainkoak zer esan; 20 ez zarete
zuek mintzatuko, zuen Aitaren Espiritua mintzatuko da zuen bidez.
21 <<Anaiak anaia emango du heriotzara, eta aitak semea; seme-alabak gurasoen
kontra altxatuko dira eta hil egingo dituzte. 22 Mundu guztiak gorroto izango dizue
niregatik; baina azkeneraino sendo irauten duena, horixe izango da salbatua. 23 Herri batean
pertsegitzen bazaituztete, egin ihes beste batera. Benetan diotsuet: Gizonaren Semea etorri
aurretik, ez dituzue Israelgo herri guztiak igaroko.
24 <<Ikaslea ez da irakaslea baino gehiago, ez eta morroia ere nagusia baino
gehiago. 25 Aski du ikasleak irakaslea adina izatea, eta morroiak nagusia adina. Etxejaunari
Beeltzebul esan badiote, zer ez ote esango haren etxekoei?
Nori izan beldur

(Mk 8,38; Lk 12,2-9)
26 <<Ez izan jendearen beldur! Izan ere, ez dago ezer gordeta agertuko ez denik, ez
eta ere ezer ezkutuan jakingo ez denik. 27 Gau-ilunez esaten dizuedana, esan zuek egun-
argiz; eta belarrira entzuten duzuena, hots egin etxe gainetatik. 28 Ez izan beldurrik gorputza
hil bai, baina bizia hondatu ezin dutenei; izan beldur, gorputza ez ezik, pertsona osoa
infernuan honda dezakeenari.
29 <<Ez ote dira bi txori sos batean saltzen? Hala ere, ez da bat bakarra ere lurrera
erortzen zuen Aitaren baimenik gabe. 30 Zuen buruko ileak ere denak zenbatuak dauzka
Jainkoak. 31 Ez izan, bada, beldur: zuek txori guztiek baino gehiago balio duzue.
32 <<Jendearen aurrean aitortzen nauena aitortuko dut nik ere Aita zerukoaren
aurrean; 33 baina jendearen aurrean ukatzen nauena ukatu egingo dut nik ere zeruko Aitaren
aurrean.
Jesusek banaketa sortu
16
(Lk 12,51-53; 14,26-27)
34 <<Ez pentsa munduari bakea ekartzera etorria naizenik; bakea ez, baina banaketa
ekartzera etorria naiz. 35 Bai, semea aitarengandik, alaba amarengandik eta erraina
amaginarrebagandik banatzera etorri naiz. 36 Eta nork bere etxekoak izango ditu etsai.
37 <<Aita nahiz ama ni baino maiteago duena ez da niretzat gai; semea nahiz alaba
ni baino maiteago duena ez da niretzat gai. 38 Bere gurutzea hartu eta jarraitzen ez didana ez
da niretzat gai. 39 Bere biziaren jabe izan nahian dabilenak galdu egingo du; bere bizia
niregatik galtzen duenak, ordea, eskuratu egingo du.
<<Zuek onartzen zaituztenak neu onartzen nau>>

(Mk 9,41)
40 <<Zuek onartzen zaituztenak neu onartzen nau, eta ni onartzen nauenak bidali
nauena onartzen du. 41 Profeta bat profeta delako onartzen duenak profetari zor zaion saria
jasoko du; eta gizon zuzen bat zuzena delako onartzen duenak gizon zuzenari zor zaion saria
jasoko du; 42 eta txiki hauetako bati, nire ikasle delako, ontzixka bat ur fresko besterik ez
bada ere ematen diona, benetan diotsuet ez dela saririk gabe geldituko>>.
Harrera eta ukapena:

Jesus eta haren gizaldia elkarren aurka (11,1--12,50)
11,1 Jesus, bere hamabi ikasleei argibide hauek ematen amaitu zuenean, joan egin
zen handik, herriz herri irakastera eta mezua hots egitera.
Joan Bataiatzailearen galdera eta Jesusen aitorpena

(Lk 7,18-35)
2 Joan Bataiatzaileak Mesiasen egintzen berri izan zuen kartzelan, eta bere ikasle
batzuk bidali zizkion 3 galdetzera: <<Zu al zara <Etortzekoa*>, ala besteren baten zain egon
behar dugu?>>
--Zoazte eta esan Joani entzuten eta ikusten duzuena: 5 itsuek ikusi egiten dute eta
herrenak badabiltza, legendunak garbi gelditzen dira eta gorrek entzun egiten, hildakoak
piztu egiten dira eta behartsuei berriona ematen zaie. 6 Eta zoriontsua sinesteko oztoporik
niregan aurkitzen ez duena*!
7 Haiek alde egitean, Jesus Joani buruz hitz egiten hasi zitzaion jendeari: <<Zer
ikustera irten zineten basamortura? Haizeak kulunka darabilen kanabera? 8 Zer ikustera
irten zineten bestela? Soineko apainez jantzitako gizona? Jantzi apainekoak
errege-jauregietan bizi ohi dira. 9 Zer ikustera irten zineten, bada? Profetaren bat? Bai,
noski, eta profeta baino ere handiagoa. 10 Hartaz dago idatzia Liburu Santuan: Begira,
neure mezularia bidaltzen dut zure aurretik; hark prestatuko dizu aurretik bidea. 11 Benetan
diotsuet: Ez da amaren semerik sortu Joan Bataiatzailea baino handiagorik; hala ere,
Jainkoaren erreinuko txikiena ere hura baino handiago da.
12 <<Joan Bataiatzailea agertu zenetik gaurdaino Jainkoaren erreinua indarrez
hartzen da, eta indar egiten dutenek eskuratzen dute*. 13 Profeta guztien eta Moisesen
17
agintzarien epea Joan Bataiatzailearekin bukatzen da*. 14 Joan hau duzue, nahi baduzue
onartu, etortzekoa zen Elias. 15 Ulertzeko gauza denak uler beza*.
16 <<Norekin konparatuko dut oraingo gizaldi hau? Plazan eseriak dauden mutikoen
antzekoa da, honela ari baitzaizkio elkarri: 17 <Txistua jo dizuegu eta zuek dantzarik ez;
hiletak jo eta zuek aienerik ez>. 18 Etorri zen Joan, ez jan eta ez edan egiten ez zuela, eta
burutik egina dagoela* diote. 19 Etorri da Gizonaren Semea, jan-edan egiten duela, eta
honela diote: <A zer tripazain eta mozkorra, zergalari eta bekatarien laguna!> Baina egiteek
aitortzen dute Jainkoaren jakinduria zuzena dela>>.
Jesusek Galileako herriak madarikatu

(Lk 10,13-15)
20 Gero, miraririk gehienak egin zitueneko herriak madarikatzen hasi zen Jesus,
bihozberritu ez zirelako.
21 <<Ai zu, Korozain! Ai zu, Betsaida! Izan ere, Tiro eta Sidon hiri jentiletan
zuengan adina mirari gertatu izan balitz, aspaldi bihozberrituak ziratekeen, dolu-jantziz eta
hautsez estalirik*. 22 Horregatik, hona nik esan: Auzi-egunean, Tiro eta Sidonek zigor
bigunagoa izango dute zuek baino. 23 Eta zu, Kafarnaum,
<<zeruraino altxatuko al zara?

Lurraren barreneraino eroriko zara!
<<Izan ere, zuregan adina mirari gertatu izan balitz Sodoman, oraindik gaur zutik
iraungo zukeen. 24 Horregatik, hona nik esan: Auzi-egunean, Sodomak zigor bigunagoa
izango du zuk baino>>.
Ebanjelioa jende xumeari agertua. Aita eta Semea

(Lk 10,21-22)
25 Behin batean, Jesus honela mintzatu zen: <<Goresten zaitut, Aita, zeru-lurren
Jauna, gauza hauek jakintsu eta ikasiei ezkutatu dizkiezulako eta jende xumeari agertu. 26
Bai, Aita, goretsia zu, horixe izan baituzu gogoko.
27 <<Nire Aitak nire esku utzi du dena. Eta inork ez du Semea ezagutzen, Aitak
baizik; ez eta Aita ere inork ezagutzen, Semeak baizik eta Semeak agertu nahi dionak.
<<Zatozte niregana...>>
28 <<Zatozte niregana, nekatu eta zamapetu guztiok, eta neuk emango dizuet
atseden. 29 Hartzazue nire uztarria eta ikasi niregandik, gozoa eta bihotz-apala bainaiz ni,
eta aurkituko duzue bizitzarako atsedena; 30 eraman-erraza baita nire uztarria eta arina nire
zama>>.
Jaiegunari buruzko eztabaida

(Mk 2,23-28; Lk 6,1-5)
12,1 Behin batean, larunbatez, gari-soro batean zehar zihoan Jesus. Ikasleak goseak
18
zeuden, eta galburuak hartu eta jaten hasi ziren. 2 Hori ikustean, fariseuek esan zioten
Jesusi:
--Begira, larunbatez zilegi ez dena* egiten ari dira zure ikasleak.
3 Hark erantzun:
--Ez al duzue inoiz irakurri zer egin zuen Davidek, bera eta bere lagunak goseak
aurkitu zirenean? 4 Nola Jainkoaren etxean sartu eta Jaunari eskainiriko ogiak jan zituzten,
legez ez berak eta ez bere lagunek, baizik eta apaizek bakarrik jan zitzaketenak? 5 Eta ez al
duzue Liburu Santuetan irakurri apaizek tenpluan larunbatero atseden-legea* hausten dutela,
horregatik errudun izan gabe? 6 Ba, nik diotsuet: Bada hemen tenplua baino gehiago den
bat. 7 Ulertu bazenute zer esan nahi duen Jainkoak esandako honek: Nahiago dut errukia
sakrifizioak baino, ez zenituzketen errugabeok gaitzetsiko. 8 Zeren larunbataren nagusi baita
Gizonaren Semea.
Elbarria larunbatez sendatua

(Mk 3,1-6; Lk 6,6-11)
9 Handik alde egin eta sinagogara joan zen Jesus. 10 Bazen han besoa elbarri zeukan
gizon bat. Fariseuek, zertan salatuko, galdetu zioten:
--Zilegi al da larunbatez inor sendatzea?
--Zuetako zeinek, ardi bakarra eduki eta larunbatez zulora erortzen bazaio, ez du
hartu eta aterako? 12 Eta zenbatez ez da gehiago gizakia ardia baino! Legezko da, beraz,
larunbatez on egitea.
13 Orduan, gizonari esan zion:
--Luzatu beso hori.
Hark luzatu, eta sendaturik gelditu zitzaion, bestea bezain ongi.
14 Handik atera zirenean, fariseuek elkar hartu zuten Jesusen kontra, nola hilko.
Jesus, Jainkoaren zerbitzaria
15 Horretaz jabeturik, handik aldendu egin zen Jesus. Jende askok jarraitu zion, eta
hark denak sendatu zituen, 16 bera nor zen inori ez esateko aginduz. 17 Horrela, Jainkoak
Isaias profetaren bidez esana* bete zen:
18 Hona hemen nire zerbitzaria,

nik hautatua,
nire maitea, atsegin dudana.
Beronen gain ezarriko dut
neure espiritua:
nazioei justizia iragarriko die.
19 Ez du haserrerik sortuko,
ez du oihu egingo,
ez da kaleetan haren mintzoa entzungo.
20 Kanabera printzatua ez du hautsiko,
ahulduriko argi-metxa ez du itzaliko,
justizia nagusi ezar dezan arte.
19
21 Bera izango dute itxaropen nazioek.
Jesus eta Beeltzebul

(Mk 3,20-30; Lk 11,14-23; 12,10)
22 Deabruaren menpe zegoen gizon bat eraman zioten Jesusi, itsua eta mutua. Hark
sendatu egin zuen eta gizona hitz egiten eta ikusten hasi zen. 23 Jende guztiak, harriturik,
zioen: <<Ea Daviden Semea dugun hau!>>
24 Fariseuek, ordea, hori entzutean, esan zuten: <<Deabruen buruzagi den
Beeltzebulen indarrez botatzen ditu honek deabruak>>.
25 Igarri zizkien Jesusek beren gogoetak eta esan zien: <<Bere baitan zatiturik
dagoen erreinua errauts bihurtuko da. Bere baitan zatiturik dagoen herri edo familiak ez du
iraungo. 26 Beraz, Satanasek Satanas botatzen badu, zatiturik dago eta bere buruaren aurka
ari da; nola iraun dezake haren erreinuak? 27 Eta nik deabruak Beeltzebulen indarrez
botatzen baditut, noren indarrez botatzen dituzte zuen ikasleek? Horregatik, zeuen ikasleak
izango dituzue epaile. 28 Deabruak Jainkoaren Espirituaren indarrez botatzen baditut, ordea,
argi dago Jainkoa zuen artean errege izaten hasia dela.
29 <<Izan ere, nola sar daiteke inor indartsu baten etxera lapurretara, aldez aurretik
hura lotzen ez badu? Orduan bai, harrapa ditzake haren etxeko ondasunak.
30 <<Nire alde ez dagoena nire kontra dago, eta nirekin biltzen ez duena
sakabanatzen ari da.
31 <<Horregatik diotsuet: Bekatu eta birao oro barkatuko dio Jainkoak gizakiari,
baina Espiritu Santuaren kontrako biraorik* ez dio barkatuko.
32 <<Norbaitek Gizonaren Semearen kontra zerbait esaten badu, barkatuko dio
Jainkoak; baina Espiritu Santuaren kontra hitz egiten duenak ez du barkamenik izango, ez
mundu honetan eta ez datorrenean.
Zuhaitza eta fruitua: bihotza esanetan nabari

(Lk 6,43-45)
33 <<Emazue zuhaitza ona dela: fruitua ere ona izango da. Edota zuhaitza txarra
dela: fruitua ere txarra izango da. Zuhaitza fruitutik ezagutzen da. 34 Sugekumeok! Nola
esan zenezakete gauza onik, zeuek gaiztoak izanik? Ahoak esan, bihotzari gainezka dariona
esaten baitu. 35 Ona denak, bere ontasun-altxorretik, ona ateratzen du; eta gaiztoak, bere
gaiztakeri altxorretik, gaitza.
36 <<Hona nik esan: Bakoitzak esan dituen alferreko hitz guztien kontu eman
beharko du auzi-egunean. 37 Zeren zeuen hitzen arabera zuzenetsiko baitzaituzte Jainkoak,
eta zeuen hitzen arabera gaitzetsiko>>.
Lege-maisu eta fariseuak mirarizko seinale baten eske

(Mk 8,11-12; Lk 11,29-32)
38 Lege-maisu eta fariseu batzuk honela hasi zitzaizkion Jesusi: <<Maisu, zuk
egindako mirarizko seinaleren bat ikusi nahi genuke>>.
39 Jesusek erantzun zien: <<Seinale eske ari da gizaldi gaizto eta desleial* hau,
baina ez zaio seinalerik emango, Jonas profetarena besterik. 40 Zeren, Jonasek arrainaren
20
sabelean hiru egun eta hiru gau egin zituen bezala, hala egingo baititu Gizonaren Semeak
ere hiru egun eta hiru gau lurraren barruan. 41 Ninivetarrek, auzi-egunean gizaldi honen
kontra altxatu eta kondenatu egingo dute, beraiek bihozberritu egin baitziren Jonasen
predikuz, eta baduzue hemen Jonas baino handiago den bat. 42 Hegoaldeko erreginak ere
auzi-egunean gizaldi honen kontra altxatu eta kondenatu egingo du, munduaren bazterretik
etorri baitzen Salomonen jakinduriazko hitzak entzutera, eta baduzue hemen Salomon baino
handiago den bat.
Espiritu gaiztoaren itzulera

(Lk 11,24-26)
43 <<Espiritu gaiztoa, norbaitengandik irten ondoren, leku idorretan barrena ibili ohi
da atseden bila; baina, aurkitzen ez duelarik, 44 bere buruari esaten dio: <Noan berriro, atera
nintzeneko neure etxera>. Iristean, etxea hutsik, garbitua eta apaindua aurkitzen du. 45
Orduan, joan eta beste zazpi espiritu hartzen ditu berekin, bera baino gaiztoagoak, eta
gizakiagan sartu eta bertan jartzen da bizitzen; horrela, pertsona horren azken egoera
lehengoa baino okerragoa gertatzen da. Gauza bera gertatuko zaio gizaldi gaizto honi ere>>.
Jesusen egiazko familia

(Mk 3,31-35; Lk 8,19-21)
46 Oraindik Jesus jendeari hitz egiten ari zela, haren ama eta anai-arrebak* azaldu
ziren kanpoan, berarekin hitz egin nahian. 47 Batek esan zion:
--Adizu, ama eta anai-arrebak dituzu kanpoan, zurekin hitz egin nahian*.
48 Jesusek, berriz, erantzun zion:
--Nor da nire ama eta nortzuk nire anai-arrebak?
49 Eta, bere ikasleengana eskua luzatuz, esan zuen:
--Hauek ditut nik ama eta anai-arreba. 50 Izan ere, zeruko nire Aitaren nahia egiten
duena, horixe dut nik anaia, arreba eta ama.
Erregetzari buruzko parabolak (13,1-52)
Ereilearen parabola
(Mk 4,1-9; Lk 8,4-8)
13,1 Egun batez, Jesus etxetik atera eta aintzira-ertzean eseri zen. 2 Eta hainbeste
jende bildu baitzitzaion ondora, txalupa batera igo eta eseri egin zen. Jende-taldea, berriz,
hondartzan zegoen. 3 Eta luze hitz egin zien parabola bidez. Honela mintzatu zitzaien:
<<Atera zen behin ereilea hazia ereitera. 4 Ereitean, zenbait ale bide-bazterrean erori zen,
eta txoriek etorri eta jan egin zuten. 5 Beste zenbait harri artean erori zen, lur handirik ez zen
tokian, eta axaleko lurra izanik, berehala erne zen; 6 baina eguzkiak jo orduko, erre egin zen
eta, sustrairik ez zuelako, ihartu. 7 Beste zenbait ale sasi artean erori zen, eta sasiek, haztean,
ito egin zuten hazia. 8 Gainerakoak lur onean erori ziren, eta fruitua eman zuten: bateko
ehun edo hirurogei edo hogeita hamar. 9 Ulertzeko gauza denak uler beza>>.
Zergatik mintzo den Jesus parabola bidez
21
(Mk 4,10-12; Lk 8,9-10)
10 Ondoratu zitzaizkion ikasleak Jesusi eta galdegin zioten:

--Zergatik hitz egiten diezu parabola bidez?
--Zuei eman zaizue Jainkoaren erregetzaren misterioak ezagutzea; horiei, ordea, ez.
12 Izan ere, duenari eman egingo zaio, eta gainezka izango du; ez duenari, ordea, daukan
apurra ere kendu egingo zaio. 13 Hona zergatik hitz egiten diedan parabola bidez: begiratu
bai, baina ikusten ez dutelako; entzun bai, baina ez aditzen, ez ulertzen ez dutelako.
14 <<Horrela, Isaias profetak esana betetzen da horiengan:
<<Entzungo duzue, bai, baina ulertu ez;

ikusiko duzue, bai, baina ohartu ez;
15 Izan ere, herri honek
gogortu egin ditu buru-bihotzak,
gortu belarriak, itsutu begiak.
Ez bezate beren begiez ikus,
ez belarriez entzun,
ez eta buruaz ulertu ere,
horrela niregana bihur ez daitezen
eta salba ez ditzadan.
16 <<Zorionekoak, ordea, zuen begiak, ikusten dutelako, eta zuen belarriak,

entzuten dutelako! 17 Benetan diotsuet: Profeta eta gizon santu askok ikusi nahi izan zuten
zuek ikusten duzuena, baina ez zuten ikusi, eta entzun nahi zuek entzuten duzuena, baina ez
zuten entzun.
Jesusek ereilearen parabola argitu*

(Mk 4,13-20; Lk 8,11-15)
18 <<Entzun ezazue, beraz, ereilearen parabolaren esanahia. 19 Erregetzaren mezua

entzun bai, baina ulertzen ez duenari, gaiztoa etortzen zaio eta bihotzean erein zaiona kendu
egiten dio. Hori da, mezua <bide-bazterrak> hazia bezala hartzen duena. 20 <Harri-arteak>
bezala hartu duena hauxe da: mezua entzutean, berehala pozik onartzen duena; 21 baina
sustrairik gabea eta iraupen gutxikoa izanik, mezua dela-eta estuasun edo erasoaldiren bat
sortu orduko, erori egiten da*. 22 <Sasi-arteak> bezala hartzen duena hauxe da: mezua
entzun bai, baina bizitza honetako ardurak eta diru-goseak mezua ito egiten diotena,
fruiturik gabe utziz. 23 <Lur onak> bezala hartzen duena hauxe da: mezua entzun eta
ulertzen duena; honek fruitua ematen du: bateko ehun edo hirurogei edo hogeita hamar>>.
Gari arteko olo gaiztoaren parabola
24 Beste parabola bat proposatu zien Jesusek: <<Jainkoaren erregetzarekin, gizon

batek soroan hazi ona erein zuenean bezala gertatzen da. 25 Etxeko denak lo zeudela,
etsaiak soroan sartu eta gari artean olo gaiztoa erein zuen eta alde egin. 26 Garia hazi eta
burutu zenean, olo gaiztoa ere agertu zen. 27 Joan ziren, orduan, morroiak etxeko nagusiari
22
esatera: <Jauna, ez al zenuen hazi ona erein soroan? Nondik du, bada, olo gaiztoa?> 28 Hark
erantzun zien: <Etsaiaren lana da hori>. Eta morroiek: <Joango al gara olo gaiztoa biltzera?
> 29 Baina nagusiak: <Ez, ez dadila gerta olo gaiztoa biltzean garia ere ateratzea. 30 Utzi
biak batera hazten uzta-aroa iritsi bitartean; orduan, igitariei esango diet: Bildu lehenik olo
gaiztoa, lotu eta erre; garia, berriz, jaso nire mandiora> >>.
Mostaza-haziaren eta legamiaren parabolak

(Mk 4,30-32; Lk 13,18-21)
31 Jesusek beste parabola hau kontatu zien: <<Jainkoaren erregetza gizon batek
soroan ereiten duen mostaza-haziaren antzekoa da. 32 Hazi guztietan txikiena da; baina,
hazten denean, beste barazki guztiak baino handiago bihurtzen da, eta zuhaitz egiten, txoriek
etorri eta adarretan habiak egiteko moduko zuhaitza>>.
33 Beste parabola bat ere esan zien: <<Jainkoaren erregetza legamiaren antzekoa da:
emakume batek anega bat irinetan nahasten du, eta oraldi guztia harrotzen da>>.
Parabola bidezko irakaspenaren zergatia

(Mk 4,33-34)
34 Irakaspen hauek guztiak parabola bidez eman zizkion Jesusek jendeari, eta ez
zien ezer irakasten parabolaz izan ezik. 35 Honela bete zen Jainkoak profetaren bidez esana:
Parabola bidez mintzatuko naiz,

munduaren hasieratik gordea zegoena
azalduko.
Jesusek olo gaiztoaren parabola argitu
36 Jesus jendetza agurtu eta etxeratu egin zen. Hurbildu zitzaizkion, orduan, ikasleak
eta eskatu zioten: <<Argi iezaguzu soroko olo gaiztoaren parabola>>.
37 Jesusek esan zien: <<Hazi ona ereiten duena Gizonaren Semea da; 38 soroa,
mundua; hazi ona Jainkoaren erreinuko seme-alabak dira; olo gaiztoa, berriz, gaiztoarenak;
39 olo gaiztoa ereiten duen etsaia deabrua da; uzta, munduaren azkena; eta uzta-biltzaileak,
aingeruak. 40 Olo gaiztoa bildu eta sutan erretzen den bezala, hala gertatuko da munduaren
azkenean ere: 41 Gizonaren Semeak bere aingeruak bidaliko ditu, eta haren erreinutik
bereiziko dituzte gaizkileak eta besterentzat gaizpide* gertatzen direnak, 42 eta su-labera
botako. Negarra eta hortz-karraska izango da han. 43 Orduan, zintzoek eguzkiak bezala
distira egingo dute beren Aitaren erreinuan. Ulertzeko gauza denak uler beza!
Altxorraren eta harribitxiaren parabolak
44 <<Jainkoaren erregetzarekin, landan ezkutatua dagoen altxorrarekin bezala

gertatzen da. Norbaitek, aurkitzen duelarik, berriro ezkutatu egiten du, eta pozaren pozez
joan, dituen guztiak saldu eta landa hura erosten du.
45 <<Era berean, Jainkoaren erregetzarekin, harribitxi bila dabilen tratulariarekin
bezala gertatzen da. 46 Balio handiko bat aurkitzen duenean, joan, bere gauza guztiak saldu
23
eta hura erosten du.
Sarearen parabola
47 <<Jainkoaren erregetzarekin, uretara botatzen den eta mota guztietako arrainak

biltzen dituen sarearekin bezala gertatzen da. 48 Betea denean, bazterrera ateratzen dute;
gero, eseri eta onak saskira biltzen dituzte eta txarrak kanpora botatzen. 49 Berdin izango da
munduaren azkenean: aingeruek etorri eta gaiztoak zintzoen artetik bereiziko dituzte, 50 eta
su-labera botako. Negarra eta hortz-karraska izango dira han>>.
Parabolen konklusioa
51-- Ulertu al duzue hau guztia? --galdetu zien Jesusek ikasleei.

--Bai --erantzun zioten.
52 Hark esan zien:
--Beraz, Jainkoaren erregetzaren jakinduriaz jantzia dagoen lege-maisua, bere
altxorretik zahar eta berriak ateratzen dituen etxeko jaunaren antzekoa da.
Jesus, jendetza utzirik,

ikasleengana bildu (13,53--16,20)
Jesus bere jaioterrian gaitzetsia

(Mk 6,1-6; Lk 4,16-30)
53 Jesusek, parabola hauek amaitu zituenean, alde egin zuen handik. 54 Bere
herrira* heldurik, irakasten hasi zitzaien sinagogan. Jendeak, harriturik, honela zioen:
<<Nondik du honek horrelako jakinduria, eta nondik mirari horiek? 55 Ez al da, bada,
arotzaren semea? Honen amak ez ote du izena Maria, eta honen anaiek Santiago, Jose,
Simon eta Judas? 56 Eta honen arrebak ez ote dira denak gure artean bizi? Nondik du, beraz,
hori guztia?>>
57 Eta honengatik, ezin zuten sinetsi harengan*.
Jesusek esan zien: <<Profeta bati, edonon ematen zaio ohore, bere herrian eta etxean
izan ezik>>.
58 Eta ez zuen han mirari askorik egin, ez baitzuten sinesten.
Herodesek Joan Bataiatzailea hilarazi

(Mk 6,14-29; Lk 9,7-9)
14,1 Garai hartan, Herodes* Galileako gobernariak Jesusen berri jakin zuen, 2 eta
bere zerbitzariei esan zien: <<Joan Bataiatzailea da! Hilen artetik piztu da, eta horregatik
dauka mirariak egiteko ahalmen hori>>.
3 Izan ere, Herodesek Joan harrapatu eta loturik kartzelan sartua zuen, Herodias zela
eta (Herodias Herodesen anaia Feliperen* emaztea zen). 4 Honela esaten baitzion Joanek
Herodesi: <<Ez zaizu zilegi Herodias emaztetzat edukitzea>>.
5 Herodesek hil egin nahi zuen, baina jendearen beldur zen, Joan profetatzat
baitzeukaten denek. 6 Baina Herodesen urtebetetzekoan, Herodiasen alabak dantzan egin
24
zuen mahaikideen aurrean, eta atsegin izan zitzaion Herodesi. 7 Hargatik, zin eginez agindu
zion neskatxari eskatu ahala guztia emango ziola. 8 Neskatxak, bere amaren aholkuari
jarraituz, esan zion: <<Emadazu oraintxe bertan Joan Bataiatzailearen burua azpilean>>.
9 Goibel jarri zen erregea, baina, mahaikideen aurrean egindako zinarengatik,
eskatua emateko agindu zuen, 10 eta Joani lepoa moztu zioten kartzelan. 11 Azpil batean
burua ekarri eta neskatxari eman zioten, eta honek amari.
12 Joanen ikasleek haren gorpua jasotzera etorri eta lur eman zioten; gero, Jesusi
berri ematera joan ziren.
Jesusek jendetzari lehenengoz jaten eman

(Mk 6,30-44; Lk 9,10-17; Jn 6,1-14)
13 Haren berri jakitean, Jesus bazter batera joan zen bakarrik txalupaz. Baina jendea
ohartu egin zen, eta, herrietatik irtenik, oinez jarraitu zioten. 14 Txalupatik jaitsi zenean,
jendetza handia ikusi zuen Jesusek eta, errukiturik, gaixoak sendatu zizkien. 15
Ilunabarrean, ikasleek hurbildu eta esan zioten:
--Toki hau oso urruti dago eta orduak aurrera doaz. Bidal ezazu, bada, jendea,
auzoetara joan eta jatekoa eros dezan.
16 Baina Jesusek erantzun zien:
--Ez dute zertan joanik; eman zeuek jaten.
17 Haiek, orduan:
--Ez daukagu hemen bost ogi eta bi arrain besterik.
18 Eta Jesusek:
--Ekarri hona.
19 Jendeari zelaian esertzeko agindu ondoren, hartu zituen
bost ogiak eta bi arrainak eta, begiak zerura jasorik, bedeinkazioa esan, ogiak zatitu eta
ikasleei eman zizkien, eta ikasleek jendeari. 20 Asetzeraino jan zuten denek, eta gelditutako
hondarrez hamabi saski bete zituzten. 21 Bost mila gizon inguru izan ziren jan zutenak,
emakumeak eta haurrak aparte.
Jesus ur gainean oinez

(Mk 6,45-52; Jn 6,16-21)
22 Berehala, Jesusek ikasleak txalupan sarrarazi eta bere aurretik bestaldera joateko
agindu zien, berak jendeari agur egin bitartean. 23 Jendeari agur egin ondoren, mendira igo
zen, bakardadean otoitz egitera. Ilundu zuenean, han zegoen bakarrik.
24 Txalupa, ordurako, lehorretik urruti zihoan, uhinek astindua, haizea kontra
baitzuen. 25 Goiz aldera*, ikasleengana joan zen Jesus, ur gainean oinez. 26 Aintziran
ibiltzen ikusi zutenean, ikasleak izutu egin ziren, mamuren bat zelakoan; eta beldurraren
beldurrez oihuka hasi ziren. 27 Baina Jesusek berehala hitz egin zien eta esan:
--Lasai! Neu naiz. Ez beldurtu!
28 Orduan, Pedrok esan zion:
--Jauna, benetan zeu bazara, agindu iezadazu ur gainean zuregana joateko.
29 Jesusek erantzun:
--Zatoz.
Pedro untzitik jaitsi eta Jesusengana abiatu zen ur gainean oinez. 30 Baina, haizearen
25
indarra nabaritzean, beldurra sartu zitzaion, eta, hondoratzen hasi zelarik, deiadar egin zuen:
--Jauna, salba nazazu.
31 Jesusek eskua eman eta heldu egin zion, esanez:
--Sinesmen gutxiko hori! Zergatik izan duzu zalantza?
32 Txalupara igo zirenean, haizea baretu egin zen. 33 Eta untzian zeudenak Jesusen
aurrean ahozpez jarri ziren, esanez:
--Egiaz Jainkoaren Semea zara zu!
Genesaret aldean sendaketak

(Mk 6,53-56)
34 Aintzira igaro ondoren, Genesaret lurraldera* iritsi ziren. 35 Bertakoek, Jesus

ezagutu zutelarik, inguruko lurralde guztian zabaldu zuten berria, eta gaixo guztiak ekarri
zizkioten. 36 Soineko-ertza behintzat ukitzen uzteko eskatzen zioten, eta ukitzen zuten
guztiak sendatzen ziren.
Juduen usadioak eta Jainkoaren nahia

(Mk 7,1-13)
15,1 Jerusalemdik etorritako zenbait fariseu eta lege-maisu hurbildu zitzaizkion

Jesusi eta galdetu zioten:
2-Zergatik hausten dute zure ikasleek zaharren ohitura? Ez dute otordu aurretik
eskuen garbikuntza* egiten.
--Eta zuek zergatik hausten duzue Jainkoaren agindua zeuen usadioengatik? 4 Esate
baterako, Jainkoak esan zizuen: Ohoratu aitamak, eta: Aita nahiz ama madarikatzen duenak
heriotza-zigorra izango du. 5 Zuek, ordea, beste hau diozue: Norbaitek aitari edo amari
esaten badio: <<Zuri eman behar nizukeena Jainkoari eskainia diot>>, 6 halakoak ez duela
aitarekiko agindu hori bete beharrik; horrela, Jainkoaren hitza baliogabe uzten duzue, zeuen
usadioengatik. 7 Itxurazaleok halakook! Ederki asko esan zuen Isaias profetak zuetaz:
8 Herri honek ezpainez ohoratzen nau,

baina niregandik urrun du bihotza;
9 alferrik naute gurtzen;
hauen irakaspena giza agindu hutsa.
Zerk kutsatzen du gizakia

(Mk 7,14-23)
10 Jesusek jendeari dei egin eta esan zion: <<Entzun eta ulertu ongi! 11 Gizakia ez
du ahotik sartzen zaionak kutsatzen; ahotik ateratzen zaionak, horrek kutsatzen du
gizakia>>.
12 Ondoratu zitzaizkion, orduan, ikasleak eta esan zioten:
--Ba al dakizu hitz horiekin fariseuak sumindurik utzi dituzuna?
--Zeruko nire Aitak landatu ez duen landare oro sustraitik aterako dute. 14 Utz
26
itzazue! Itsu dira, eta itsu-gidari. Eta itsuaren gidaria itsua bada, biak zulora eroriko dira.
15 Pedrok eskatu zion:
--Adieraziguzu esanahia.
--Zuek ere ez al duzue oraindik ulertzen? 17 Ez al duzue ikusten ahotik sartzen den
guztia sabelera joaten dela eta handik komun-zulora? 18 Ahotik ateratzen dena, berriz,
bihotz barrutik dator, eta horrek bai egiten duela gizakia zikin! 19 Izan ere, bihotzetik
ateratzen dira asmo txarrak, hilketak, adulterioak, lizunkeria, lapurretak, gezurrezko
testigantzak, irainak. 20 Horiek dira gizakia kutsatzen dutenak; baina eskuak garbitu gabe
otordua egiteak ez du gizakia kutsatzen.
Jesusek emakume kanaandarraren alaba sendatu

(Mk 7,24-30)
21 Handik irtenik, Tiro eta Sidon* aldera aldendu zen Jesus. 22 Hartan, inguru
haietan bizi zen emakume kanaandar* bat deiadarka hasi zitzaion:
--Erruki zakizkit, Jauna, Daviden Semea! Oinaze gorritan dauka deabruak nire alaba.
23 Baina Jesusek ez zion hitzik erantzun. Bere ikasleek, ondoraturik, eskatu zioten:
--Kasu egiozu, deiadarka baitatorkigu atzetik.
24 Jesusek, ordea:
--Israel herriko ardi galduengana bakarrik bidali nau Jainkoak.
25 Baina emakumea, hurbildurik, ahozpez jarri zitzaion, esanez:
--Lagun nazazu, Jauna.
26 Jesusek, orduan:
--Ez dago ongi seme-alabei ogia kendu eta txakurrei botatzea.
27 Emakumeak erantzun zion:
--Bai, Jauna, halaxe da; baina txakurrek ere jan ohi dituzte nagusien mahaitik
erortzen diren ogi-apurrak.
28 Orduan, Jesusek esan zion:
--Emakumea, handia da zure fedea! Gerta bekizu nahi duzuna!
Eta une hartatik sendatua gelditu zitzaion alaba.
Gaixo asko sendatu
29 Handik atera eta Galileako aintzira-bazterrera joan zen Jesus. Mendira igo zen eta
eseri. 30 Jendetza handia bildu zitzaion, herren, itsu, besamotz, mutu eta bestelako gaixo
asko berekin zituztela. Ondoan ipintzen zizkioten eta Jesusek sendatu egiten zituen. 31
Denak harriturik gelditu ziren ikusten zutenaz: mutuak hizketan, elbarriak sendaturik,
herrenak ibiltzen eta itsuak ikusten. Eta Israelen Jainkoa goresten hasi ziren.
Jesusek jendetzari bigarrenez jaten eman

(Mk 8,1-10)
32 Jesusek bere ikasleei dei egin eta esan zien:

--Errukia ematen dit jende honek: badaramatzate hiru egun nirekin eta ez dute deus
ere jateko. Eta ez ditut etxera baraurik bidali nahi, ahuleziak joko bailituzke bidean.
27
33 Ikasleek esan zioten:
--Baina nondik atera guk bakardade honetan, hainbat jende asetzeko adina ogi?
34 Jesusek galdetu zien:
--Zenbat ogi dituzue?
--Zazpi --erantzun zioten--, eta arraintxo banaka batzuk.
35 Orduan, jendeari lurrean esertzeko agindu zion. 36 Gero, zazpi ogiak eta arrainak
hartu eta, Jainkoari esker onezko otoitza egin ondoren, zatitu eta bere ikasleei eman zizkien,
eta ikasleek jendeari. 37 Asetzeraino jan zuten denek, eta zazpi otarre bete zituzten
hondarrekin. 38 Lau mila gizon izan ziren jan zutenak, emakumeak eta haurrak aparte. 39
Gero, jendeari agur egin ondoren, Jesus txalupara igo eta Magadan* lurraldera joan zen.
Fariseu eta saduzearrak mirarizko seinale eske

(Mk 8,11-13; Lk 12,54-56)
16,1 Fariseu eta saduzearrek Jesusengana etorri eta Jainkoarengandiko* seinale bat
erakusteko eskatu zioten azpikeriaz, bera nola harrapatuko. 2 Baina Jesusek erantzun zien:
<<Ilunabarrean esan ohi duzue: <Arrats gorri, bihar eguzki>; 3 eta goizean: <Goiz gorri,
arrats euri>. Badakizue zeruaren itxurari igartzen, eta ez zarete gauza garai hauen seinaleei
igartzeko*. 4 Seinale eske ari da gizaldi gaizto eta desleial* hau, baina ez zaio emango
seinalerik, Jonas profetarena besterik>>.
Eta, haiek bertan utzirik, alde egin zuen.
Fariseuen eta saduzearren legamia

(Mk 8,14-21)
5 Itsasoaz bestaldera igarotzean, ogia hartzea ahaztu zitzaiela konturatu ziren

ikasleak. 6 Jesusek esan zien: <<Begira gero! Ibili kontuz fariseuen eta saduzearren
legamiarekin*!>>
7 Haiek, berriz, honela zioten beren artean: <<Ogirik hartu
ez dugulako ari zaiguk>>.
8 Konturatu zen Jesus eta esan zien: <<Zer ari zarete zeuen artean ogirik ez
daukazuela-eta, sinesmen gutxikook? 9 Ez al duzue oraindik ulertzen? Ez al duzue gogoan
bost mila gizonen artean banatutako bost ogiena, eta zenbat saski bete zenituzten? 10 Eta lau
mila gizonen artean banatutako zazpi ogiena, eta zenbat otarre bete zenituzten? 11 Nola ez
duzue ulertzen ez natzaizuela ogiei buruz ari? Kontuz fariseuen eta saduzearren
legamiarekin!>>
12 Orduan jabetu ziren ez ziela esan ogi-legamiarekin kontuz ibiltzeko, fariseu eta
saduzearren irakaspenekin baizik.
Pedrok Jesus Mesiastzat aitortu

(Mk 8,27-30; Lk 9,18-21)
13 Feliperen Zesareara* iritsi zenean, galdera hau egin zien Jesusek bere ikasleei:
--Gizonaren Semea nor dela dio jendeak?
14 Haiek erantzun:
--Batzuek Joan Bataiatzailea dela; beste batzuek Elias; besteek Jeremias edo
28
profetaren bat.
--Eta zuek, nor naizela diozue?
16 Simon Pedrok erantzun:
--Zu Mesias zara, Jainko biziaren Semea.
17 Orduan, Jesusek esan zion:
--Zorionekoa zu, Simon, Jonasen semea, hori ez baitizu hezur-mamizko inork*
agertu, zeruko nire Aitak baizik. 18 Eta nik hau diotsut: Pedro zara zu, eta harkaitz horren
gainean eraikiko dut nik neure eliza; eta herioren indarrak* ere ez du menperatuko. 19
Jainkoaren erreinuko giltzak emango dizkizut; zuk mundu honetan lotua zeruan ere loturik
geldituko da, eta zuk mundu honetan askatua zeruan ere askaturik geldituko da.
20 Orduan, bera Mesias zela inori ez esateko agindu zien Jesusek ikasleei.
JESUSEN EGITEKOA. KRISI MESIANIKOA (16,21--25,46)
Nekaldiaren iragarpenak eta

ikasleentzat irakaspenak (16,21--18,35)
Jesusek bere nekaldi-piztuerak lehenengoz iragarri

(Mk 8,31-33; Lk 9,22)
21 Une hartatik hasi zen Jesus bere ikasleei azaltzen, berak Jerusalemera igo eta
zahar, apaizburu eta lege-maisuen aldetik asko sufritu behar zuela; hil egingo zutela eta hiru
egunen buruan piztu egingo zela. 22 Pedro, Jesus aparte harturik, gogor egiten hasi zitzaion:
--Ez dezala Jainkoak nahi, Jauna! Ez zaizu horrelakorik gertatuko.
23 Baina Jesusek, itzulirik, esan zion Pedrori:
--Alde nire ondotik, Satanas! Oztopo* haiz niretzat, hire asmoak ez baitituk
Jainkoarenak, gizakiarenak baizik.
Jesusi jarraitzea
(Mk 8,34-9,1; Lk 9,23-27)
24 Orduan, esan zien Jesusek bere ikasleei: <<Nire ondoren etorri nahi duenak uko
egin biezaio bere buruari, bere gurutzea hartu eta jarrai biezat. 25 Izan ere, bere bizia gorde
nahi duenak galdu egingo du; bere bizia niregatik galtzen duenak, ordea, eskuratu egingo
du. 26 Zertarako du gizakiak mundu guztia irabaztea, bere bizia galtzen badu? Eta zer eman
dezake gizakiak berriro bizia bereganatzeko? 27 Izan ere, Gizonaren Semea bere Aitaren
aintzaz beterik etorriko da aingeruekin; eta, orduan, bakoitzari bere jokabidearen arabera
ordainduko dio. 28 Benetan diotsuet: Hemen daudenetako batzuk ez dira hilko, harik eta
Gizonaren Semea errege bezala etortzen ikusi arte>>.
Antzaldaketa: nekaldi ondoko aintza aurrez agertu

(Mk 9,2-13; Lk 9,28-36)
17,1 Handik sei egunera, Jesusek Pedro, Santiago eta honen anaia Joan hartu eta
mendi garai batera eraman zituen aparte. 2 Eta antzaldatu egin zen haien aurrean: aurpegia
29
eguzkia bezain distiratsu bihurtu zitzaion eta jantziak argia bezain zuri. 3 Hartan, Elias eta
Moises agertu zitzaizkien Jesusekin hizketan. 4 Pedrok esan zion Jesusi: <<Jauna, zein
ederki gauden hemen! Nahi baduzu, hiru etxola egingo ditut bertan: bata zuretzat, bestea
Moisesentzat eta bestea Eliasentzat>>.
5 Oraindik hizketan ari zela, hodei argi batek estali zituen, eta mintzo batek hodeitik
esan zuen: <<Hauxe dut neure Seme maitea, hauxe dut atsegin. Entzun berari!>>
6 Hau entzutean, ikasleak ahozpez erori ziren beldur-ikaraz. 7 Hurbildu zitzaien
Jesus, ukitu eta esan zien: <<Zuti zaitezte. Ez beldurtu!>>
8 Begiak altxaturik, Jesus bakarrik ikusi zuten, eta besterik inor ez.
9 Menditik beherakoan, agindu hau eman zien Jesusek: <<Ez esan inori ikusi
duzuena, harik eta Gizonaren Semea hilen artetik piztu arte>>.
10 Orduan, ikasleek galdetu zioten:
--Zergatik diote, bada, lege-maisuek lehenbizi Eliasek etorri* behar duela?
--Bai, Eliasek etorri behar zuen eta dena Jaunak nahi bezala eraberritu. 12 Baina,
egia esan, etorri da Elias, eta, onartu beharrean, gogoak emandako guztia egin diote. Era
berean sufriaraziko diote Gizonaren Semeari ere.
13 Orduan, Joan Bataiatzaileaz ari zitzaiela jabetu ziren ikasleak.
Fedearen ahalmena: epileptikoaren sendaketa

(Mk 9,14-29; Lk 9,37-43a)
14 Jendearengana itzuli zirenean, gizon bat ondoratu zitzaion Jesusi eta, aurrean
belaunikatuz, 15 esan zion:
--Jauna, erruki zaitez nire semeaz; epileptikoa da eta gorriak ikusten ari da: maiz
erortzen da sutara eta uretara. 16 Zure ikasleei ekarri diet, baina ezin izan dute sendatu.
--Hau gizaldi sinesgogor eta makurra! Noiz arte egon behar ote dut zuekin? Noiz
arte jasan behar ote zaituztet? Ekarri mutila.
18 Jesusek gogor egin zion deabruari eta mutilarengandik atera egin zen hau; une
hartatik sendatuta gelditu zen. 19 Orduan, ikasleek, Jesusengana hurbildurik, bakarrean
galdetu zioten:
--Eta guk, zergatik ezin izan dugu bota deabrua?
20 Erantzun zien:
--Zuen sinesmena eskasa delako. Benetan diotsuet: Sinesmena bazenute,
mostaza-hazia bezain txikia izanik ere, mendi honi <<Aldatu hemendik hara>> esanez gero,
aldatu egingo litzateke. Ez litzateke zuentzat ezinezkorik izango. ( 21 *).
Jesusek nekaldi-piztuerak bigarrenez iragarri

(Mk 9,30-32; Lk 9,43b-45)
22 Galilean zehar elkarrekin zebiltzala, Jesusek esan zien ikasleei: <<Gizonaren

Semea gizakien eskuetara emango dute; 23 hil egingo dute, baina hirugarren egunean piztu
egingo da>>.
Ikasleak oso nahigabeturik gelditu ziren.
30
Jesusek eta Pedrok tenplurako zerga ordaindu
24 Jesus eta ikasleak Kafarnaumera iritsi zirenean, tenplurako zerga* biltzen

zutenek, Pedrorengana joan eta esan zioten:
--Zuen maisuak ez al du tenplurako zerga ordaintzen?
25--Bai --erantzun zien.
Pedro etxeratu zenean, Jesusek aurrea hartu zion, esanez:
--Zer deritzozu, Simon? Lurreko erregeek zeinengandik jasotzen dituzte zergak edo
kontribuzioak, etxekoengandik ala arrotzengandik?
26 Pedrok erantzun zion:
--Arrotzengandik.
Jesusek, orduan:
--Etxekoak libre daude, beraz. 27 Halaz guztiz ere, inori zeresanik ez emateko, zoaz
aintzirara, bota amua eta hartu lehenengo aterako duzun arraina; irekiozu ahoa, eta biren
zerga ordaintzeko dirua* aurkituko duzu. Hartu eta ordaindu zeure eta bion partea.
Nor da Jainkoaren erreinuan handiena?

(Mk 9,33-37; Lk 9,46-48)
18,1 Hurbildu ziren ikasleak Jesusengana eta galdetu zioten:

--Nor da Jainkoaren erreinuan handiena?
2 Jesusek, haur bati dei egin eta haien aurrera ekarririk, 3 esan zien:
--Benetan diotsuet: Berriro haurren antzeko bihurtzen ez bazarete, ez zarete sartuko
Jainkoaren erreinuan. 4 Beraz, haur hau bezain txiki bihurtzen dena, hori da Jainkoaren
erreinuan handiena. 5 Eta honelako haurra nire izenean onartzen duenak neu onartzen nau.
<<Dohakabeak sinesmena galbidean jartzen dutenak!>>

(Mk 9,42-48; Lk 17,1-2)
6 <<Niregan sinesten duten txiki hauetakoren bat galbidean jartzen duenak*, hobe
luke errotarri bat lepotik erantsi eta itsas hondora amilduko balute. 7 Dohakabea munduan
sinesmena galbidean jartzen dutenak! Bai, nahitaez gertatu beharrekoa da hori; baina
dohakabeak inoren sinesmena galbidean jartzen dutena!
8 <<Zeure eskuak nahiz oinak galbidean jartzen bazaitu, moztu eta bota; hobe duzu
eskumotz edo hankamotz betiko bizitzan sartu, bi esku nahiz bi oinekin betiko sutara
jaurtikia izan baino. 9 Eta zeure begiak galbidean jartzen bazaitu, atera eta bota; hobe duzu
begibakar betiko bizitzan sartu, bi begiekin infernuko sutara jaurtikia izan baino.
10 <<Kontuz! Ez dezazuela txiki hauetako inor gutxiets. Zeren, egia esan, hauen
aingeruak zeruko nire Aitaren aurpegia ikusten ari baitira etengabe. (11*).
Ardi galduaren parabola

(Lk 15,3-7)
12 <<Zer deritzozue? Gizon batek ehun ardi baldin baditu eta bat galtzen bazaio, ez
ote da, beste laurogeita hemeretziak mendian utzirik, galduaren bila joango? 13 Eta
aurkitzen badu --benetan esaten dizuet--, poz handiagoa hartzen du harekin, galdu ez diren
31
beste laurogeita hemeretziekin baino. 14 Era berean, zeruko zuen Aitak ez du nahi txiki
hauetako inor galtzerik.
Senide artean: bekatua, barkamena, otoitza

(Lk 17,3)
15 <<Zure senide batek bekatu egiten badu*, zoaz berarengana eta zentzarazi
bakarrean. Jaramon egiten badizu, irabazia duzu senidea. 16 Jaramonik egiten ez badizu,
berriz, hartu zeurekin lagun bat edo bi, auzi oro bi edo hiru lekukoren aitorpenaz erabaki
dadin. 17 Haiei ere jaramonik egiten ez badie, esaiozu elkarteari, eta elkarteari ere
jaramonik egin nahi ez badio, izan bedi zuretzat jentil edo zergalari baten pareko.
18 <<Benetan diotsuet: Zuek mundu honetan lotua, zeruan ere lotua geldituko da,
eta zuek mundu honetan askatua, zeruan ere askatua geldituko da.
19 <<Beste hau ere esaten dizuet: Zuetako bik mundu honetan Jainkoari zerbait
eskatzeko elkar hartzen badute, eman egingo die zeruko nire Aitak. 20 Izan ere, nire izenean
bizpahiru lagun nonbait biltzen badira, han nago ni beraien artean>>.
Barkatu ez zuen zerbitzariaren parabola
21 Orduan, hurbildu zitzaion Pedro Jesusi eta galdetu zion:

--Jauna, senide batek bidegabekeriaren bat egiten badit, zenbat aldiz barkatu behar
diot? Zazpi aldiz?
--Zazpi aldiz ez, zazpi mila zazpi aldiz*.
23 <<Hain zuzen, zerbitzariekin kontuak garbitu nahi izan zituen erregearekin bezala
gertatzen da Jainkoaren erregetzarekin. 24 Kontuak garbitzen hasi orduko, milioi asko* zor
zizkion zerbitzari bat eraman zioten. 25 Honek ez zuen zerez ordaindu, eta nagusiak,
zerbitzaria bera, emaztea, seme-alabak eta ondasun guztiak saltzeko agindu zuen, zorrak
ordainarazteko. 26 Zerbitzariak, orduan, nagusiaren oinetan ahozpezturik, eskatu zion:
<Emadazu astia, eta dena ordainduko dizut>. 27 Nagusiak, errukiturik, dena barkatu eta
libre utzi zuen zerbitzaria.
28 <<Baina zerbitzari hark, irten orduko, diru pixka bat* zor zion zerbitzu-lagun
batekin egin zuen topo eta, lepotik heldurik eta ito beharrean, esaten zion: <Emadak zor
duana>. 29 Laguna oinetara erori zitzaion, erreguka: <Emadak astia, eta dena ordainduko
diat>. 30 Baina hark ezetz. Eta joan eta kartzelan sartu zuen, zorra ordaindu arte.
31 <<Gertatua ikusirik, beste zerbitzariak biziki nahigabetu ziren, eta guztiaren berri
nagusiari ematera joan ziren. 32 Orduan, nagusiak zerbitzari hari berriro dei egin eta esan
zion: <Zerbitzari gaizto hori! Horrenbesteko zorra barkatu diat nik, erregutu didaalako. 33
Ez al huen hik ere heure lagunaz errukitu behar, ni hitaz errukitu nintzen bezala?> 34 Eta,
haserre bizitan, zigorpean utzi zuen nagusiak, zor guztia ordaindu arte.
35 <<Berdin-berdin egingo dizue zeruko nire Aitak, senideok elkarri bihotzez
barkatzen ez badiozue>>.
Galileatik Jerusalemera: irakaspenak (19,1--20,34)
Ezkontza eta dibortzioa
32
(Mk 10,1-12; Lk 16,18)
19,1 Hitzaldi hau amaitu zuenean, Galileatik alde egin eta Judeako mugetan sartu
zen Jesus, Jordan ibaiaz bestaldera igaroz. 2 Jende-multzo handiek jarraitu zioten eta
Jesusek gaixoak sendatu zizkien. 3 Fariseu batzuek hurbildu eta, zertan harrapatuko, galdetu
zioten:
--Zilegi al zaio gizonari emaztea edozein arrazoigatik uztea?
4 Hark erantzun zien:
--Ez al duzue irakurri Liburu Santuek diotena? Egileak hasieran gizaseme eta
emakume egin zituela, alegia, 5 eta esan ziela: Horregatik, gizasemeak bere aitamak utziko
ditu eta emazteari elkartuko zaio, eta biak bat izango dira. 6 Beraz, aurrerantzean ez dira bi,
bat baino. Horrela bada, Jainkoak uztartu duena ez beza gizonak aska.
7 Galdetu zioten:
--Zergatik eman zuen, bada, Moisesek dibortzio-agiria idatzi eta emaztea uzteko
baimena?
--Jainkoaren gauzetan itsu zaretelako* eman zizuen Moisesek emaztea uzteko
baimena, baina hasieran ez zen horrela. 9 Hona nik esan: Inork bere emaztea utzi eta beste
bat hartzen badu --legearen kontra elkartuak ez badira behintzat*-- adulterio egiten du.
Ezkontza eta ezkongabetasuna
10 Orduan, ikasleek esan zioten:

--Senar-emazteen arteko lotura horrelakoa bada, ez du merezi ezkontzea.
--Ez dira denak hori onartzeko gai, Jainkoak gai egiten dituenak baizik. 12 Batzuk ez
dira ezkontzen jaiotzaz ezin dutelako; beste batzuk, giza eskuz ezinduak izan direlako; beste
batzuk, berriz, Jainkoaren erregetzagatik hala erabaki dutelako*. Onar dezakeenak onar
beza.
Jesus eta haurrak

(Mk 10,13-16; Lk 18,15-17)
13 Orduan, haurrak eraman zizkioten Jesusi, haien gain eskuak ezarriz otoitz egin
zezan; ikasleek, berriz, haserre egiten zieten. 14 Jesusek esan zien: <<Utzi haurrei niregana
etortzen, ez galarazi, horrelakoek baitute Jainkoa errege>>.
15 Eta, haurrei eskuak ezarri ondoren, joan egin zen handik.
Jesusek gazte aberatsari dei

(Mk 10,17-22; Lk 18,18-23)
16 Behin batez, gazte batek Jesusengana hurbildu eta esan zion:

--Zer onik egin behar dut, betiko bizia eskuratzeko?
--Zergatik galdetzen didazu onari buruz? Jainkoa bakarrik da ona. Betiko bizian
sartu nahi baduzu, gorde aginduak.
33
18--Zein agindu? --galdetu zion.
Eta Jesusek:
--Ez hil inor, ez egin adulteriorik, ez ostu, ez egin gezurrezko testigantzarik, 19
ohoratu aitamak, eta maitatu lagun hurkoa zeure burua bezala.
20 Gazteak, orduan:
--Hori guztia bete dut; zer falta dut oraindik?
--Guztiz ona izan nahi baduzu, zoaz, saldu zeure ondasunak eta eman behartsuei,
zeure aberastasuna zeruan izan dezazun; gero, zatoz eta jarraitu niri.
22 Hitz hauek entzutean, atsekabez alde egin zuen gazteak, ondasun handien jabe
baitzen.
Aberastasuna salbamenerako oztopo

(Mk 10,23-27; Lk 18,24-27)
23 Jesusek esan zien bere ikasleei:

--Benetan diotsuet: Nekez sartuko dira aberatsak Jainkoaren erreinuan. 24 Berriro
diotsuet: Orratzaren begitik gamelua igarotzea errazago, aberatsa Jainkoaren erreinuan
sartzea baino.
25 Hitzok entzutean, ikasleek, erabat nahasturik, honela
zioten:
--Nor salba daiteke, orduan?
26 Jesusek begira-begira jarri eta esan zien:
--Gizakientzat ezinezkoa da hori, baina Jainkoak dena dezake.
Dena utzi duten ikasleen saria

(Mk 10,28-31; Lk 18,28-30)
27 Orduan, Pedrok esan zion Jesusi:

--Hara, guk dena utzi dugu zuri jarraitzeko. Zer izango da guretzat?
--Benetan diotsuet: Jainkoak mundu hau berregitean, Gizonaren Semea bere
aintzazko tronuan eseriko denean, zuek ere, nire jarraitzaileok, hamabi tronutan eseriko
zarete, Israelgo hamabi leinuak epaitzeko. 29 Eta niregatik etxeak, senideak, aita, ama,
seme-alabak eta lurrak uzten dituenak ehun halako jasoko du eta betiko bizia izango ondare.
30 Orain lehenengo diren asko azkenengo izango dira orduan, eta orain azkenengo direnak
lehenengo.
Mahasti-langileen parabola
20,1 <<Izan ere, Jainkoaren erregetzarekin mahasti-nagusiarekin bezala gertatzen

da. Goizean goiz bere mahastirako langile bila atera zen. 2 Eguneko lanaren ordainetan
zilarrezko txanpon* bana emateko tratua egin ondoren, mahastira bidali zituen langileak.
3 <<Goizeko bederatziak aldera berriro atera zen eta, beste batzuk enparantzan
lan-zain ikusirik, 4 esan zien: <Zoazte zuek ere nire mahastira, eta ordainduko dizuet
bidezko dena>. 5 Eta haiek ere joan egin ziren.
34
<<Atera zen berriro hamabiak aldera eta hirurak aldera, eta gauza bera egin zuen.
6 <<Arratsaldeko bostak aldera ere atera zen eta, bertan
batzuk geldi aurkiturik, esan zien: <Zertan zaudete hemen egun osoan lanik egin gabe?> 7
Erantzun zioten: <Ez gaitu inork lanerako hartu>. Hark, orduan: <Zoazte zuek ere nire
mahastira>.
8 <<Iluntzean, nagusiak mahastiko arduradunari esan zion: <Deitu langileei, eta
emaiozu bakoitzari bere soldata, azkenengotik hasi eta lehenengora>.
9 <<Etorri ziren, bada, arratsaldeko bostetakoak, eta zilarrezko txanpon bana jaso
zuten. 10 Lehenengo ordukoek, txanda iritsi zitzaienean, besteek baino gehiago jasoko
zutela uste zuten; baina haiek ere zilarrezko txanpon bana jaso zuten.
11 <<Orduan, nagusiagatik gaizki-esaka hasi ziren; eta esan zioten berari: 12
<Azkenengo hauek ez dute ordu bete besterik lan egin eta guri adina ordaindu diezu, egun
osoko nekea eta beroa jasan ditugunoi adina!> 13 Baina nagusiak erantzun zion haietako
bati: <Adiskide, ez dizut bidegabekeriarik egiten; ez al dugu tratua zilarrezko txanpon
batean egin? 14 Tori dagokizuna eta zoaz; zuri adina eman nahi diot azkenengo honi ere. 15
Ezin ote dut neure diruaz nahi dudana egin? Ala ni ona naizelako ezinikusia didazu?>
16 <<Horrela, azkenengoak lehenengo izango dira eta lehenengoak azkenengo>>.
Jesusek nekaldi-piztuerak hirugarrenez iragarri

(Mk 10,32-34; Lk 18,31-34)
17 Jerusalemera igotzen ari zela, Jesusek hamabi ikasleak aparte hartu eta esan zien
bidean: 18 <<Hara, Jerusalemera igotzen ari gara, eta Gizonaren Semea apaizburuen eta
lege-maisuen eskuetara emango dute; heriotzara kondenatuko dute 19 eta atzerritarren
eskuetara emango, hartaz iseka daitezen, zigortu eta gurutziltza dezaten; baina hirugarren
egunean piztu egingo da>>.
Zebedeoren semeen handinahia

(Mk 10,35-40)
20 Zebedeoren emaztea bere semeekin Jesusi hurbildu eta aurrean ahozpeztu

zitzaion eskabide bat egiteko. 21 Jesusek galdetu zion:
--Zer nahi duzu?
Eta hark:
--Agindu ezazu nire bi seme hauek, zu errege izatean, bata zure eskuinean eta bestea
ezkerrean jar daitezela.
--Ez dakizue zer eskatzen ari zareten. Gauza al zarete nik edan behar dudan edari
saminetik* edateko?
--Bai, gauza gara --esan zioten.
23 Jesusek, orduan:
--Nire edari saminetik edan bai, edango duzue; baina nire eskuin-ezkerretan eseri
ahal izate hori ez dago nire esku inori ematea; nire Aitak norentzat prestatua duen, hari
emango zaio.
Zerbitzua ikasleen lege
35
(Mk 10,41-45; Lk 22,24-27)
24 Beste hamarrak, hori entzutean, bi anaien aurka haserre jarri ziren. 25 Baina
Jesusek dei egin eta esan zien: <<Dakizuenez, herrietako buruzagiek menpean hartzen
dituzte herriak, eta handi-mandiek beren agintea ezartzen diete. 26 Zuen artean, ordea, ez du
horrela izan behar. Zuen artean handien izan nahi duena izan bedi zuen zerbitzari. 27 Eta
zuen artean lehenengo izan nahi duena izan bedi guztion morroi. 28 Gizonaren Semea
bezala: hura ez da etorri zerbitzatua izatera, zerbitzari izatera baizik, bere bizia guztien alde
ordainsaritzat ematera>>.
Jesusek bi itsu sendatu Jerikon

(Mk 10,46-52; Lk 18,35-43)
29 Haiek Jerikotik irteten ari zirela, jendetza handia zihoan Jesusen ondoren. 30
Bide-ertzean eserita zeuden bi itsu, Jesus igarotzen ari zela entzunik, oihuka hasi ziren:
--Erruki zakizkigu, Jauna, Daviden Semea!
31 Jendeak gogor egiten zien, isilarazteko; baina haiek areago oihu:
--Erruki zakizkigu, Jauna, Daviden Semea!
32 Gelditu zen Jesus, dei egin eta esan zien:
--Zer nahi duzue niregandik?
33 Haiek erantzun:
--Begiak zabaltzea, Jauna!
34 Jesusek, gupidaturik, begiak ukitu zizkien, eta une berean ikusmena etorri
zitzaien berriro. Eta Jesusen ondoren joan ziren.
Jerusalemen. Jesus,
fruiturik gabeko herriaren epaile (21,1--23,39)
Jesus Jerusalemen Mesias bezala sartu

(Mk 11,1-11; Lk 19,28-38; Jn 12,12-16)
21,1 Jerusalemera hurbildu zirenean, Oliamendi* inguruko Betfage herrixkara

iritsirik, bi ikasle bidali zituen Jesusek, 2 esanez: <<Zoazte aurreko herrixka horretara;
berehala, asteme bat aurkituko duzue lotuta, eta astakume bat harekin; askatu eta ekarri niri.
3 Eta inork ezer esaten badizue, erantzun: <Jaunak behar ditu, baina berehala itzuliko ditu>
>>.
4 Hori Jainkoak profetaren bidez esana bete zedin gertatu zen:
5 Esan Sion hiri ederrari:

Hara, badatorkizu zeure erregea,
apal eta astotxo baten gainean,
astakume baten gainean.
6 Joan ziren, bada, ikasleak eta Jesusek agindu bezala egin zuten. 7 Astemea eta
astakumea ekarri eta beren jantziak bizkarrean ezarri zizkieten, eta Jesus gainean eseri zen. 8
Askok eta askok jantziak zabaldu zituzten bidean; beste batzuek, berriz, zuhaitzei adaxkak
36
moztu eta bidean hedatu zituzten. 9 Aurretik eta atzetik zihoan jendeak honela zioen oihuka:
<<Hosanna Daviden Semeari!

Bedeinkatua Jaunaren izenean datorrena!
Gora Jainko gorena*!>>
10 Jesus Jerusalemen sartu zenean, hiri osoak, asaldaturik, galdetzen zuen:

--Nor dugu hau?
11 Jendeak erantzuten zuen:
--Jesus profeta da, Galileako Nazaretekoa.
Tenplua herri guztientzat otoitz-etxe

(Mk 11,15-19; Lk 19,45-48; Jn 2,13-16)
12 Jesus tenpluan sartu zen, eta bertan salerosketan* ari ziren guztiak kanpora bota
zituen eta diru-trukalarien eta uso-saltzaileen mahaiak irauli. 13 Eta esan zien: <<Liburu
Santuak dio: Nire etxea otoitz-etxe izango da; zuek, berriz, lapur-zulo egina duzue>>.
14 Tenpluan itsuak eta herrenak hurbildu zitzaizkion, eta sendatu egin zituen. 15
Baina apaizburuak eta lege-maisuak haserre bizian zeuden, Jesusek egiten zituen gauza
harrigarriengatik eta haurrak tenpluan <<Gora Daviden Semea!>> oihuka ari zirelako. 16
Eta esan zioten:
--Ez al duzu entzuten zer dioten horiek?
Jesusek erantzun zien:
--Bai. Eta zuek ez al duzue inoiz Liburu Santuko pasarte hau irakurri: Umetxoen eta
bularreko haurtxoen ahotik atera duzu gorespena?
17 Eta haiek bertan utzi eta hiritik kanpora atera zen, Betaniara*, eta han eman zuen
gaua.
Pikuondoaren madarikazioa: fedea eta otoitza

(Mk 11,12-14.20-24)
18 Biharamun goizean, berriro hirira zetorrela, Jesus gosetu egin zen. 19 Pikuondo
bat bide-bazterrean ikusirik, bertara hurbildu zen, baina ez zuen aurkitu han hostoa besterik.
Orduan, pikuondoari esan zion: <<Ez bedi hiregandik gehiago fruiturik sor!>>
Eta bat-batean ihartu egin zen pikuondoa. 20 Hori ikusirik, harritu egin ziren
ikasleak eta galdetu zioten Jesusi:
--Nolatan ihartu da bat-batean pikuondoa?
--Benetan diotsuet: Zalantza gabeko sinesmena baldin baduzue, ez duzue
pikuondoarena bakarrik egingo; baizik eta mendi honi <<Ken hadi hortik eta amildu
itsasora>> esaten badiozue, halaxe gertatuko da. 22 Otoitzean sinesmenez eskatzen duzuen
edozer gauza lortuko duzue.
Nondik Jesusen aginpidea?

(Mk 11,27-33; Lk 20,1-8)
37
23 Jesus tenplura joan zen, eta, irakasten ari zela, apaizburuak eta herriko zaharrak
hurbildu zitzaizkion, galdezka:
--Zein aginpidez jokatzen duzu horrela? Nork eman dizu aginpide hori?
--Nik ere gauza bat galdetuko dizuet; erantzuten badidazue, esango dizuet nik ere
zein aginpidez jokatzen dudan horrela. 25 Joanek noren aginduz bataiatzen zuen, Jainkoaren
aginduz ala giza aginduz?
Haiek honela zioten beren artean: <<Jainkoaren aginduz ari zela esaten badiogu,
zergatik ez genion sinetsi erantzungo digu. 26 Giza aginduz ari zela esaten badiogu, berriz,
jendearen beldur izan behar, guztiek profetatzat baitaukate Joan>>.
27 Beraz, erantzun zioten:
--Ez dakigu.
Jesusek, orduan:
--Ba, nik ere ez dizuet esango zein aginpidez jokatzen dudan horrela.
Seme bien parabola
28 Jesusek esan zien: <<Ea zer iruditzen zaizuen. Gizon batek bi seme zituen.
Batarengana joan eta esan zion: <Seme, hoa gaur mahastira lanera>. 29 Hark erantzun zion:
<Ez dut nahi>; baina handik berehala damutu eta joan egin zen. 30 Bestearengana ere joan
zen aita eta gauza bera esan zion. Eta hark erantzun: <Banoa, jauna>; baina ez zen joan. 31
Zuen ustez, bietatik zeinek egin zuen aitaren nahia?>> <<Lehenengoak>>, erantzun zioten.
Jesusek esan zien: <<Benetan diotsuet: Zergalariak eta emagalduak zuek baino
lehenago sartuko dira Jainkoaren erreinuan. 32 Izan ere, etorri zitzaizuen Joan Bataiatzailea
Jainkoaren nahiari dagokion jokabidea azalduz*, eta ez zenioten sinetsi; zergalariek eta
emagalduek, ordea, sinetsi zioten. Eta zuek, hori ikusita ere, ez zarete aldatu: oraindik ez
diozue sinetsi.
Nekazari hiltzaileen parabola

(Mk 12,1-12; Lk 20,9-19)
33 <<Entzun beste parabola hau: Behin batean, nagusi batek mahastia landatu zuen
eta harresiz inguratu; lurrean dolarea egin eta mahastizainaren dorrea eraiki zuen. Gero,
nekazari batzuei errentan utzirik, urrutira joan zen. 34 Mahatsa biltzeko garaia iritsi zenean,
bere morroiak bidali zizkien nekazariei, fruitutik zegokion partea jasotzera. 35 Baina
nekazariek morroiak hartu eta bata jo, bestea hil eta bestea harrikatu egin zituzten. 36
Berriro beste morroi batzuk bidali zituen, aurrekoan baino gehiago, eta haiei ere beste
hainbeste egin zieten. 37 Azkenik, bere semea bidali zien, honela pentsatuz: <Neure semeari
bederen izango diote begirune>. 38 Nekazariek, ordea, semea ikustean, esan zuten beren
artean: <Oinordekoa duk! Hil dezagun eta egin gaitezen mahastiaren jabe>. 39 Hartu,
mahastitik kanpora bota eta hil egin zuten>>.
--Zer egingo ote die nekazari horiei mahasti-jabeak itzultzean?
41 Erantzun zioten:
--Gupidarik gabe hilko ditu eta bere garaian fruitua emango dioten beste nekazari
batzuen esku utziko du mahastia.
38
--Ez al duzue irakurri Liburu Santuak dioena:
Etxegileek baztertutako harria

giltzarri gertatu da.
Jaunak egin du hori,
gure begien harrigarri?
43 <<Horregatik diotsuet: Jainkoaren erreinua zuei kendu eta fruitua aterako dion
herri bati emango zaio. 44 Eta harri honen gainera erortzen dena lehertu egingo da, eta harri
hau inoren gainera erortzen bada, txikitu egingo du*>>.
45 Parabola hauek entzutean, Jesus beraiengatik ari zela jabetu ziren apaizburuak eta
fariseuak. 46 Hargatik, hura atxilotu nahian zebiltzan, baina jendearen beldur ziren, denek
profetatzat zeukaten eta.
Ezteien parabola
(Lk 14,15-24)
22,1 Jesus berriro parabola-bidez hitz egiten hasi zitzaien: 2 <<Jainkoaren

erregetzarekin, bere semearen ezteiak ospatzen zituen erregearekin bezala gertatzen da. 3
Bidali zituen morroiak gonbidatuei dei egitera. Baina haiek ez zuten etorri nahi izan. 4
Berriro beste morroi batzuk bidali zituen, mandatu honekin: <Esaiezue gonbidatuei: Hara,
gertu daukat bazkaria; hilak ditut zezenak eta zekor gizenduak, dena dago prest. Zatozte
ezteietara>. 5 Baina gonbidatuek ez zuten jaramonik egin: bata bere sorora joan zen, bestea
bere negozioetara, 6 eta gainerakoek, morroiei heldurik, irainez bete eta hil egin zituzten. 7
Sumindu egin zen erregea eta, soldaduak bidaliz, hil egin zituen giza hiltzaile haiek eta su
eman herriari. 8 Gero, bere morroiei esan zien: <Ezteiak prest daude, baina gonbidatuak ez
ziren gai. 9 Zoazte, bada, bidegurutzeetara eta deitu ezteietara aurkitu ahala guztiak>. 10
Atera ziren morroiak bideetara eta aurkituriko guztiak bildu zituzten, on nahiz gaizto.
Eztei-gela bazkaltiarrez bete zen. 11 Erregeak, bazkaltiarrak ikustera sartu zenean,
eztei-jantzirik gabe zegoen bat ikusi zuen, 12 eta esan zion: <Adiskidea, nola sartu zara
hemen eztei-jantzirik gabe?> Hark hitzik ez. 13 Erregeak mahai-zerbitzariei esan zien
orduan: <Lot ezazue hanka eta esku, eta bota kanpora, ilunpetara. Negarra eta
hortz-karraska izango dira han>. 14 Zeren gehiago baitira deituak aukeratuak baino*>>.
Zesarrena Zesarri eta Jainkoarena Jainkoari

(Mk 12,13-17; Lk 20,20-26)
15 Fariseuek elkar hartu zuten, Jesusi galdera bat eginez tranpa jartzeko. 16 Beraz,
ikasle batzuk bidali zizkioten, Herodesen alderdikoekin, galdetzera:
--Maisu, badakigu egiazale zarena eta Jainkoaren bidea behar bezala irakasten
duzuna; inoren zeresanak ez dizu axolarik, ez baitiozu begiratzen gizakiaren itxurari. 17
Emaguzu, bada, zeure iritzia: zilegi al da Zesarri zerga* ordaintzea, bai ala ez?
18 Haien maltzurkeria igarriz, Jesusek esan zien:
--Zergatik zatozkidate zirika, itxurazaleok? 19 Ea, erakutsi zerga-txanpona.
Haiek denario* bat aurkeztu zioten. 20 Jesusek galdetu zien:
39
--Norenak dira irudi eta izen hauek?
21 Erantzun zioten:
--Zesarrenak.
Jesusek, orduan:
--Eman, bada, Zesarrena Zesarri eta Jainkoarena Jainkoari.
22 Harriturik gelditu ziren erantzun honekin, eta Jesus bertan utzi eta alde egin
zuten.
Hildakoen piztueraz
(Mk 12,18-27; Lk 20,27-40)
23 Egun berean, saduzear batzuk hurbildu zitzaizkion Jesusi. Hauek ez dute sinesten
hildakoak pizten direna. Eta honela galdegin zioten:
24--Maisu, Moisesek esan zigun: Gizon bat seme-alabarik gabe hiltzen bada, haren
anaia alarguntsarekin ezkonduko da, anaiari ondorengoa emateko*. 25 Behin batean,
baziren gure artean zazpi anaia. Zaharrena ezkondu eta seme-alabarik gabe hil zen eta
anaiari utzi zion emaztea. 26 Beste horrenbeste gertatu zitzaien bigarrenari eta hirugarrenari,
eta zazpiei gauza bera. 27 Azkenik, hil zen emakumea ere. 28 Piztuerakoan, zazpietako
zeinen emazte izango da, denena izana baitzen?
--Oker zabiltzate. Liburu Santuetan esana eta Jainkoaren ahalmena ez dituzue
ezagutzen. 30 Izan ere, piztuerakoan ez da inor ezkonduko: zeruko aingeruak bezalakoak
izango dira denak. 31 Gainera, hildakoen piztueraz, ez al duzue irakurri Jainkoak berak esan
zizuena: 32 Ni Abrahamen, Isaaken eta Jakoben Jainkoa naiz? Ez da hilen Jainkoa, biziena
baizik.
33 Entzuten zegoen jendea haren irakaspenaz txunditurik zegoen.
Agindurik nagusiena
(Mk 12,28-34; Lk 10,25-28)
34 Jesusek saduzearrak hitzik gabe utzi zituela jakitean, fariseuak elkarrekin bildu
ziren, 35 eta beraietako lege-gizon batek galdetu zion Jesusi azpikeriaz:
36--Maisu, zein da legeko agindurik nagusiena?
--Maita ezazu Jauna, zeure Jainkoa, bihotz-bihotzez, gogo osoz eta adimen guztiaz.
38 Hori da agindurik nagusiena eta lehena. 39 Eta bigarrena, ez garrantzi gutxiagokoa*,
hauxe da: Maitatu lagun hurkoa zeure burua bezala. 40 Bi agindu hauetan oinarritzen dira
Liburu Santu guztiak*.
Mesias, Daviden Seme eta Jaun

(Mk 12,35-37; Lk 20,41-44)
41 Oraindik fariseuak bildurik zeudela, Jesusek galdera hau egin zien:

42--Zer diozue Mesiasi buruz? Noren ondorengoa* da, zuen ustez?
Haiek erantzun zioten:
--Davidena.
40
43 Jesusek, orduan:
--Eta Davidek nola esaten dio, bada, <<Jauna>>, Jainkoaren Espirituaren argiz? Hau
baitio Davidek:
44 Hona Jaunak ene Jaunari esana:

<<Eseri nire eskuinean,
zeure etsaiak oinazpian
jartzen dizkizudan bitartean>>.
45 <<Beraz, Davidek Jauna deitzen badio, nola izan dezake ondorengo?>>

46 Ezin izan zion inork erantzun, eta egun hartatik aurrera ez zen inor ausartu
galderarik egiten.
Jesusek lege-maisuak eta fariseuak salatu

(Mk 12,38-40; Lk 11,37-52; 20,45-47)
23,1 Honela mintzatu zitzaien Jesus jendetzari eta ikasleei: 2 <<Lege-maisuek eta
fariseuek Moisesen irakatsiak adierazteko eginkizuna dute*. 3 Saia zaitezte, beraz, haiek
esaten dizueten guztia betetzen; baina ez egin egiten dutena; esan, esaten baitute, baina
egiten ez. 4 Zama astunak lotu eta besteei leporatzen dizkiete, baina beraiek ez dute atzamar
bat ere mugitu nahi. 5 Egiten duten guztia, jendeak ikusteagatik egiten dute; larrutxa zabalak
eraman ohi dituzte bekokian eta borlatxo luzeak* jantzietan; 6 gogoko dituzte jai-otorduetan
mahaiburuak eta sinagogetan lehen aulkiak; 7 gogoko dute plazetan jendeak agur egitea eta
guztiek <maisu> deitzea. 8 Zuek, ordea, ez utzi inori zuei <maisu> deitzen, bat bakarra baita
zuen maisua, eta zuek denak senide baitzarete. 9 Eta ez deitu lurrean inori <aita>, bat
bakarra baita zuen aita, zerukoa. 10 Eta ez utzi <gidari> deitzen ere, bat bakarra baita zuen
gidaria, Mesias. 11 Zuetako handiena izan bedi zuen zerbitzari. 12 Bere burua goratzen
duena, beheratu egingo du Jainkoak, eta bere burua beheratzen duena, goratu.
13 <<Ai zuek, lege-maisu eta fariseu itxurazaleok, jendeari Jainkoaren erreinuko
sarrera ixten diozuenok! Zeuek ez zarete sartzen eta sartu nahi luketenei ez diezue uzten.
( 14 *).
15 <<Ai zuek, lege-maisu eta fariseu itxurazaleok! Norbait juduberri* egiteagatik
itsaso eta lehor zabiltzate, eta egin duzuenean, zeuek baino gaituago bihurtzen duzue
infernurako!
16 <<Ai zuek, gidari itsuok! Honela irakasten duzue: <Tenpluarengatik zin egiteak
ez du baliorik; tenpluko urrearengatik zin egiteak, ordea, behartu egiten du>. 17 Zoro itsuok
halakook! Zer da handiago, urrea ala urrea sagaratzen duen tenplua? 18 Beste hau ere
irakasten duzue: <Aldareagatik zin egiteak ez du baliorik; aldare gaineko opariagatik zin
egiteak, ordea, behartu egiten du>. 19 Itsuok halakook! Zer da handiago: oparia ala oparia
sagaratzen duen aldarea? 20 Aldareagatik zin egiten duenak, aldareagatik eta gainean
dagoen guztiarengatik egiten du zin; 21 tenpluarengatik zin egiten duenak, tenpluarengatik
eta bertan bizi den Jainkoarengatik egiten du zin; 22 zeruarengatik zin egiten duenak,
Jainkoaren tronuarengatik eta bertan esertzen denarengatik egiten du zin.
23 <<Ai zuek, lege-maisu eta fariseu itxurazaleok! Barazkirik kaxkarrenen*
hamarrenak ordaintzen dituzue, eta legeko gauzarik garrantzizkoenak, berriz, zuzenbidea,
errukia eta leialtasuna, bazterrera uzten. Hauek bete behar zenituzten, haiek baztertu gabe!
41
24 Gidari itsuok! Eltxoa iragazten duzue eta gamelua irensten!
25 <<Ai zuek, lege-maisu eta fariseu itxurazaleok! Edalontzia eta platera kanpotik
garbitzen dituzue, barrutik lapurretaz eta gutiziaz gainezka beterik dauden bitartean! 26
Fariseu itsu hori! Garbi ezazu lehenik edalontzia barrutik, kanpotik ere garbi geldi dadin.
27 <<Ai zuek, lege-maisu eta fariseu itxurazaleok! Hilobi zurituen antzeko zarete:
kanpotik itxura ederrekoak dira, baina barrutik hil-hezurrez eta ustelkeriaz beteak. 28 Berdin
zuek: azaletik zintzoak jendaurrean, baina barrutik itxurakeriaz eta gaiztakeriaz beteak.
29 <<Ai zuek, lege-maisu eta fariseu itxurazaleok! Profeten hilobiak eraikitzen eta
gizon zintzoen hilarriak apaintzen dituzue, 30 esanez: <Gure arbasoen garaian bizi izan
bagina, ez genukeen profeten hilketan haiekin parterik izango>. 31 Horrela, zeuek aitortzen
duzue profetak hil zituztenen ondorengo zaretela. 32 Bete ezazue, bada, zeuen gurasoen
egintza gaiztoen neurria!
33 <<Sugeok, sugegorrikumeok! Nola egingo diozue ihes infernuko zigorrari? 34
Hor bidaliko dizkizuet nik profetak, jakintsuak eta lege-maisuak, eta zuek batzuk hil eta
gurutziltzatu, besteak sinagogetan zigortu eta herririk herri erasoka erabiliko dituzue. 35
Horrela, zuen kontu ezarriko da lurrean isuri izan den errugabe guztien odolaren errua: hasi
Abel zintzoaren odoletik, eta santutegitik aldarera bitartean hil zenuten Barakiasen seme
Zakariasen* odoleraino. 36 Benetan diotsuet: Gizaldi honi emango zaio horren guztiaren
zigorra.
Jesus Jerusalemengatik aieneka

(Lk 13,34-35)
37 <<Jerusalem, Jerusalem, profetak hiltzen eta Jainkoak zuri bidaliak harrikatzen

dituzuna! Zenbat aldiz ez ditut bildu nahi izan zure seme-alabak, oiloak txitak hegalpean
bildu ohi dituen bezala, eta zuek ez duzue nahi izan. 38 Horra bada, hutsik geldituko zaizue
etxea. 39 Eta esaten dizuet ez nauzuela ikusiko, harik eta hau esango duzuen arte:
Bedeinkatua Jaunaren izenean datorrena!>>
Jesus eskatologiaz mintzo (24,1--25,46)
Sarrera: tenplua suntsitua izango

(Mk 13,1-2; Lk 21,5-6)
24,1 Jesus tenplutik atera eta bazihoan. Orduan, ikasleek hurbildu eta tenpluko
eraikinak erakutsi zizkioten. 2 Baina Jesusek esan zien: <<Ikusten duzue hori guztia, ez da?
Ba, benetan diotsuet: Ez da hemen harririk harri gainean geldituko: dena suntsituko dute>>.
Azkenaren aurreko seinaleak

(Mk 13,3-13; Lk 21,7-19)
3 Gero, Oliamendin* eserita zegoela, ikasleek bakarrean hurbildu eta galdetu zioten:
<<Esaguzu noiz gertatuko den hori, eta zein izango den zure etorreraren eta munduaren
azkenaren ezaugarria>>.
4 Jesusek erantzun zien: <<Kontuz! Ez zaitzatela inork engaina! 5 Asko etorriko
dira, nire izena berenganatuz eta esanez: <Ni naiz Mesias>; eta jendea franko engainatuko
42
dute. 6 Gerra-hots eta zurrumurruak entzungo dituzue. Begira, ez izutu, gertatu beharrekoa
baita hori guztia; baina oraindik ez da azkena. 7 Izan ere, nazioa nazioaren kontra eta
erreinua erreinuaren kontra altxatuko dira; goseteak eta lurrikarak izango dira han eta
hemen. 8 Baina hori guztia erdiminen hasiera da.
9 <<Zori larrian jarriko zaituztete eta hil egingo; herri guztiek gorroto izango dizuete
niregatik. 10 Orduan, askok fedeari uko egingo diote*, eta elkar saldu eta gorrotatuko dute.
11 Anitz sasiprofeta altxatuko dira eta asko engainatuko dituzte. 12 Eta gaiztakeria
ugaltzean, gehienen maitasuna hoztu egingo da; 13 baina azkeneraino sendo irauten duena,
horixe izango da salbatua. 14 Mundu guztian hots egingo da Jainkoaren erregetzaren berrion
hau, herri guztiek haren berri izan dezaten. Orduan etorriko da azkena.
Larrialdi izugarria
(Mk 13,14-23; Lk 21,20-24)
15 <<Daniel profetak aipatzen duen profanatzaile higuingarria* toki santuan ezarria

ikusiko duzuenean --irakurleak uler beza--, 16 orduan, Judean daudenek ihes egin bezate
mendietara; 17 etxe gainean dagoena ez bedi jaits etxeko gauzak hartzera, 18 eta soroan
dena ez bedi itzul soingaineko bila. 19 Dohakabeak egun haietan haurdun daudenak eta
bularreko haurrak dituztenak! 20 Eskatu Jainkoari, ihes egin beharra neguan edo larunbatez
gerta ez dakizuen. 21 Zeren munduaren hasieratik orain arte izan ez den eta izango ez den
bezalako larrialdi handia izango baita orduan. 22 Eta Jainkoak aldi hori laburtuko ez balu, ez
litzateke inortxo ere bizirik aterako; baina, aukeratuak direla eta, laburtu egingo ditu egun
horiek.
23 <<Orduan, norbaitek <Hona hemen Mesias> edo <Hara han> esango balizue, ez
sinetsi. 24 Izan ere, gezurrezko mesiasak* eta sasiprofetak agertuko dira eta aukeratuak
berak ere, ahal balitz, engainatzeko moduko mirari handiak eta egintza harrigarriak egingo
dituzte. 25 Horra, jakinaren gainean jarri zaituztet aldez aurretik. 26 Beraz, norbaitek <Hara,
basamortuan dago> esaten badizue, zuek ez irten, edo <Hara, etxe barruan dago> esaten
badizue, ez sinetsi. 27 Izan ere, tximistak une batean sortaldetik sartalderaino argi egiten
duen bezala, hala izango da Gizonaren Semearen etorrera. 28 Sarraskia non, han biltzen dira
putreak.
Gizonaren Semearen etorrera

(Mk 13,24-27; Lk 21,25-28)
29 <<Egun haietako larrialdiaren ondoren, berehala, eguzkia ilunduko da, ilargiak ez

du argirik egingo, izarrak zeru goitik amilduko dira, eta ortzia dardarka ariko. 30 Orduan,
Gizonaren Semearen seinalea azalduko da zeruan, eta lurreko leinu guztiak bular-joka ariko
dira, Gizonaren Semea zeruko hodei artean ahalmen eta aintzaz beterik etortzen ikustean. 31
Orduan, bere aingeruak bidaliko ditu turuta-hots ozenez, eta haren aukeratuak bilduko
dituzte lau haizeetatik, lur-muga batetik besteraino.
Ez dakizue hau guztia noiz izango den. Egon erne!

(Mk 13,28-33,35; Lk 21,29-33;17,26-30,34-36;12,39-40)
43
32 <<Ikasi pikuondoaren irudi honetatik: kimua berritzen eta hostoa zabaltzen
zaioneko, badakizue uda hurbil dela. 33 Era berean, gauza horiek ikustean, jakizue hurbil
dela, Gizonaren Semea* ate ondoan duzuela. 34 Benetan diotsuet: Gizaldi honetakoak hil
baino lehen gertatuko dira gauza guztiok. 35 Zeru-lurrak igaroko dira, baina nire hitzak ez
dira bete gabe igaroko.
36 <<Baina zein egunetan edo ordutan gertatuko den, ez daki inork, ez zeruko
aingeruek, ez Semeak, Aitak bakarrik baizik. 37 Noeren garaian bezala gertatuko da
Gizonaren Semearen etorrerakoan. 38 Uholdearen aurretik, jan-edanean ziharduen eta
ezkondu egiten zen jendea, Noe untzian sartu zen arte; 39 eta ez ziren konturatu, uholdea
iritsi eta denak eraman zituen arte. Gauza bera gertatuko da Gizonaren Semearen
etorrerakoan ere. 40 Soroan izango diren bi gizonetatik, bata eraman eta bestea utzi egingo
dute; 41 errotan ehotzen ariko diren bi emakumeetatik, bata eraman eta bestea utzi egingo
dute. 42 Zain egon, beraz, ez baitakizue zein egunetan etorriko den zuen Jauna. 43 Gogoan
hartu hau: etxeko nagusia, lapurra gaueko zein ordutan etorriko den jakingo balu, zain
egongo litzateke eta ez luke etxea zulatzen utziko. 44 Prest egon, bada, zuek ere, gutxien
uste duzuen orduan etorriko baita Gizonaren Semea.
Zerbitzuan leial iraun

(Lk 12,41-48)
45 <<Izan zaitezte morroi leial eta zentzuduna bezala, nagusiak etxeko morroiei bere
orduan janaria banatzeko eginkizuna eman diona bezala. 46 Zorionekoa morroi hori,
nagusiak, iristean, agindua egiten aurkitzen badu. 47 Benetan diotsuet: Bere ondasun
guztien buru ipiniko du. 48 Baina morroia gaiztoa bada eta, nagusiak luzatu egingo
duelakoan, 49 bere morroikideak jotzen eta mozkorrekin jan-edanean hasten bada, 50
gutxien espero duen egunean eta gutxien uste duen orduan etorriko zaio nagusia, 51 eta
zigorrik gogorrena ezarriko dio eta itxurazaleek merezi duten zoria emango. Negarra eta
hortz-karraska izango dira han.
Hamar neskatxen parabola
25,1 <<Jainkoaren erregetzarekin, kriseiluak hartu eta senar ezkonberriari bidera

irten zitzaizkion hamar neskatxekin bezala gertatzen da. 2 Neskatxetako bost zentzugabeak
ziren eta bost zentzudunak. 3 Kriseiluak hartzean, zentzugabeek ez zuten oliorik hartu; 4
zentzudunek, ordea, kriseiluekin batera olioa ere hartu zuten ontzietan. 5 Senarrak luzatzen
zuenez, logaletu egin ziren denak eta loak hartu zituen.
6 <<Gauerdian oihu bat izan zen: <Hemen da senarra! Irten bidera!> 7 Jaiki ziren
denak eta beren kriseiluak prestatu zituzten. 8 Orduan, zentzugabeek zentzudunei esan
zieten: <Emaguzue olio-pixka bat, kriseiluak itzaltzera doazkigu eta>. 9 Zentzudunek
erantzun zieten: <Ea ez dugun nahikoa denontzat; hobe duzue badaezpada dendara joan eta
erosi>.
10 <<Baina, erostera joanak zirelarik, senarra iritsi zen, eta prest zeudenak ezteietara
sartu ziren berarekin. Eta atea itxi egin zen.
11 <<Iritsi ziren, azkenik, beste neskatxak ere eta dei egin zuten: <Jauna, jauna!
Zabaldu!> 12 Baina jaunak erantzun zien: <Benetan diotsuet, ez dakit nor zareten>.
13 <<Zain egon, beraz, ez baitakizue, ez egunik, ez ordurik.
44
Talentuen parabola
(Lk 19,11-27)
14 <<Jainkoaren erregetzarekin, atzerrira irten behar zuen gizonarekin bezala

gertatzen da. Bere morroiei dei egin eta ondasunak utzi zizkien: 15 bati bost talentu*, beste
bati bi eta besteari bat, bakoitzari bere trebetasunaren arabera. Gero, alde egin zuen. 16 Bost
talentu hartu zituenak inbertitu egin zituen berehala eta beste bost irabazi. 17 Orobat bi
talentu hartu zituenak: inbertitu eta beste bi irabazi zituen. 18 Bat bakarra hartu zuenak,
aldiz, lurrean zuloa egin eta bertan gorde zuen nagusiaren dirua.
19 <<Handik denbora askora, etorri zen nagusia eta morroiei kontuak hartzen hasi
zitzaien. 20 Aurreratu zen bost talentu hartu zituena eta beste bost aurkeztu zizkion, esanez:
<Jauna, bost talentu utzi zenizkidan; hona beste bost nik irabaziak>. 21 Nagusiak esan zion:
<Ederki, morroi on eta leiala! Gauza gutxian leial izan haiz, askoren buru ipiniko haut; sartu
heure jaunaren festa ospatzera>. 22 Aurreratu zen, gero, bi talentuduna eta esan zion:
<Jauna, bi talentu utzi zenizkidan; hona beste bi nik irabaziak>. 23 Nagusiak esan zion:
<Ederki morroi on eta leiala! Gauza gutxian leial izan haiz, askoren buru ipiniko haut; sartu
heure jaunaren festa ospatzera>. 24 Aurreratu zen talentu bakarra hartu zuena eta esan zion:
<Banekien gizon zorrotza zarena, erein ez duzun tokian hartzen eta zabaldu ez duzun tokian
biltzen duzuna; 25 beldur nintzen, eta zure talentua lurrean ezkutatu nuen. Hona zeure dirua!
> 26 Nagusiak erantzun zion: <Ai morroi gaizto eta alferra! Bahekien erein ez dudan tokian
hartzen dudana eta zabaldu ez dudan tokian biltzen. 27 Beraz, bankuan jarri behar huen nire
dirua, itzultzean bere korrituekin jaso nezan. 28 Ken iezaiozue, bada, talentua eta eman
hamar dituenari. 29 Izan ere, fruitua dakarrenari eman egingo zaio, eta gainezka izango du;
fruiturik ez dakarrenari, ordea, daukan apurra ere kendu egingo zaio*. 30 Eta ezertarako
gauza ez den morroi hau jaurtiki kanpora, ilunpetara. Negarra eta hortz-karraska izango dira
han>.
Azken auzia
31 <<Gizonaren Semea, aingeru guztiak lagun dituela, aintzaz beterik etortzean, bere
errege-aulkian eseriko da. 32 Herriak oro haren aurrean bilduko dituzte. Hark batzuk
besteengandik bereizi egingo ditu, artzainak ardiak akerretatik bereizten dituen bezala, 33
eta ardiak bere eskuinean eta akerrak ezkerrean ezarriko ditu. 34 Orduan, erregeak
eskuinekoei esango die: <Zatozte, nire Aitaren bedeinkatuok; hartzazue munduaren sortzetik
zuentzat prestatua dagoen erreinua. 35 Gose bainintzen eta jaten eman zenidaten; egarri, eta
edaten eman; arrotz, eta etxean hartu ninduzuen; 36 biluzik nengoen, eta jantzi egin
ninduzuen; gaixo, eta bisitatu; kartzelan, eta ikustera etorri>. 37 Orduan, zintzoek esango
diote: <Jauna, baina noiz aurkitu zintugun goseak eta jaten eman genizun, edo egarriak eta
edaten eman? 38 Noiz aurkitu zintugun arrotz eta etxean hartu, edo larrugorri aurkitu eta
jantzi? 39 Noiz aurkitu zintugun gaixo edo kartzelan eta ikustera joan?> 40 Eta erregeak
erantzungo die: <Benetan diotsuet: Nire seniderik txikien hauetako edozeini egin zeniotena,
neuri egin zenidaten>.
41 <<Gero, ezkerrekoei esango die: <Alde niregandik urruti, madarikatuok,
deabruarentzat eta haren lagunentzat prestatua dagoen betiko sutara. 42 Gose bainintzen eta
ez zenidaten jaten eman; egarri, eta edaten eman ez; 43 arrotz, eta ez ninduzuen etxean
45
hartu; biluzik, eta ez ninduzuen jantzi; gaixo eta kartzelan, eta ez zineten ikustera etorri>. 44
Orduan, haiek ere esango diote: <Jauna, baina noiz aurkitu zintugun gose edo egarri, arrotz
edo larrugorri, gaixo edo kartzelan, eta guk lagundu ez?> 45 Hark erantzungo die: <Benetan
diotsuet: Txikien hauetako edozeini egin ez zeniotena, neuri ez zenidaten egin>. 46 Eta
hauek betiko zigorretara joango dira; zintzoak, berriz, betiko bizitzara>>.
NEKALDIA ETA PIZTUERA (26,1--28,15)
Jesus nola atxilotuko

(Mk 14,1-2; Lk 22,1-2; Jn 11,45-53)
26,1 Jesusek, hitzaldi hauek oro amaitzean, bere ikasleei esan zien: 2 <<Dakizuenez,
etzi Pazko Jaia da eta Gizonaren Semea etsaien eskuetara eman eta gurutziltzatu egingo
dute>>.
3 Orduan, apaizburu eta herriko zaharrak Kaifas zeritzan apaiz nagusiaren jauregian
bildu ziren, 4 eta Jesus maltzurkeriaz atxilotzea eta hiltzea erabaki zuten. 5 Baina hau zioten:
<<Ez gero jaiegunean, herrian iskanbilarik gerta ez dadin>>.
Emakume batek Jesus ukenduz igurtzi

(Mk 14,3-9; Jn 12,1-8)
6 Jesus Betanian* Simon legendunaren etxean zegoela, 7 emakume bat etorri

zitzaion, hartzurizko ontzian ukendu baliotsua zekarrela. Eta Jesus mahaian zegoelarik,
burura isuri zion. 8 Hori ikustean, ikasleek, haserre, honela zioten:
--Zergatik alferrik galdu horrela? 9 Garesti asko sal zitekeen eta dirua behartsuei
eman.
10 Ohartu zen Jesus eta esan zien:
--Zergatik gogaitarazten duzue emakumea? Egintza ona egin du nirekin. 11 Izan ere,
behartsuak beti dituzue zeuen artean, baina ni ez nauzue betiko zuekin. 12 Ukendu hau nire
gorputzean isuriz, hilobiratua izatekoprestatu nau* aurrez. 13 Benetan diotsuet: Mundu
guztian barrena, berrion hau hots egingo den edonon aipatuko da emakume hau eta beronek
egina.
Jesus Judasek saldua

(Mk 14,10-11; Lk 22,3-6)
14 Orduan, Hamabietako batek, Judas Iskariote deituak, apaizburuengana joan 15

eta esan zien: <<Zenbat agintzen didazue Jesus zuen eskuetara emateagatik?>>
Zilarrezko hogeita hamar txanpon* agindu zizkioten. 16 Ordutik, Jesus haien
eskuetara emateko egokiera bila hasi zen Judas.
Azken afarirako prestaketak

(Mk 14,12-16; Lk 22,7-13)
17 Legamigabeko Ogien Jaiko lehen egunean, ikasleak hurbildu ziren Jesusengana,

galdetuz:
46
--Non egin behar ditugu Pazko-afarirako prestaketak?
18 Hark esan zien:
--Zoazte hirira, halakoren etxera, eta esaiozue: <<Maisuak
dio hurbil dela bere ordua, eta zuenean ospatu nahi duela Pazkoa
bere ikasleekin>>.
19 Jesusek agindu bezala egin zuten ikasleek, eta Pazko-afaria prestatu zuten.
Afarian: Judasen saldukeriaren iragarpena

(Mk 14,17-21; Lk 22,14.21-23; Jn 13,21-30)
20 Ilunabarrean, mahaian zegoen Jesus hamabi ikasleekin. 21 Afaltzen ari zirela,

Jesusek esan zuen:
--Benetan diotsuet: Zuetako batek saldu egingo nau.
22 Haiek, oso goibeldurik, galdezka hasi zitzaizkion banaka:
--Nik ote, Jauna?
23 Hark erantzun zuen:
--Nirekin plater beretik jaten ari den batek salduko nau. 24 Gizonaren Semea badoa,
bai, Liburu Santuek hartaz dioten bezala; baina dohakabea Gizonaren Semea salduko duena!
Hobe zukeen jaio izan ez balitz!
25 Judasek, salduko zuenak, galdetu zion:
--Ni ote naiz hori, Maisu?
Jesusek erantzun zion:
--Zeuk esan duzu.
Azken afaria: hona nire gorputz-odolak!

(Mk 14,22-25; Lk 22,15-20; 1 Ko 11,23-25)
26 Afaltzen ari zirela, ogia hartu zuen Jesusek eta, bedeinkazioa esan ondoren, zatitu
eta ikasleei eman zien, esanez: <<Hartzazue eta jan, hau nire gorputza da>>.
27 Gero, kopa hartu eta, esker onezko otoitza egin ondoren,
eman egin zien, esanez: <<Edan guztiok honetatik, 28 hau nire odola baita, Jainkoarekiko
ituna berrituko duena*, bekatuak barkatzeko guztien alde isuria. 29 Egia esan, hemendik
aurrera ez dut gehiago ardorik edango, neure Aitaren erreinuan zuekin ardo berria edan
arte>>.
Afalondoan: Pedroren ukoen iragarpena

(Mk 14,26-31; Lk 22,31-34; Jn 13,36-38)
30 Gorazarreak kantatu ondoren*, Oliamendira abiatu ziren.

31 Jesusek esan zien: <<Zuek guztiok niregan duzuen sinesmenak huts egingo du
gaur gauean, honela baitago idatzia Liburu Santuetan: Joko dut artzaina eta ardiak
sakabanatu egingo dira*. 32 Baina piztu ondoren, aurretik joango natzaizue Galileara>>.
33 Pedrok esan zion:
--Zureganako beste guztien sinesmenak huts egiten badu ere, nireak inola ere ez.
--Benetan diotsut: Gaur gauean, oilarrak jo baino lehen, hiru aldiz ukatuko nauzu.
47
--Zurekin hil behar badut ere, ez zaitut inola ere ukatuko.
Eta gauza bera zioten ikasle guztiek.
Getsemaniko otoitz larria

(Mk 14,32-42; Lk 22,39-46)
36 Jesus bere ikasleekin Getsemani zeritzan landa batera iritsi zen, eta esan zien:
<<Zaudete hemen, ni hara otoitz egitera noan bitartean>>.
37 Pedro eta Zebedeoren bi semeak eraman zituen berekin. Tristura eta larria
sentitzen hasi zen, 38 eta esan zien: <<Hiltzeko zorian nago tristuraz. Gelditu hemen eta
zaudete erne nirekin batera>>. 39 Eta aurreraxeago joanik, ahozpez erori zen eta otoitz egin
zuen, esanez: <<Ene Aita, ahal bada, urrun ezazu niregandik edari samin* hau. Hala ere,
egin bedi zuk nahi bezala, ez nik nahi bezala>>.
40 Ikasleengana joan eta lotan aurkitu zituen. Pedrori esan zion: <<Beraz, ordu bete
ere ezin izan zarete nirekin erne egon? 41 Zaudete erne eta egizue otoitz, tentaldian ez
erortzeko: gogoz gartsu izan arren, ahula baita gizakia*>>.
42 Bigarren aldiz aldendu eta otoitz egin zuen, esanez: <<Ene Aita, edari samin hau
derrigorrez edan behar badut, egin bedi zure nahia>>.
43 Eta berriro itzulirik, lo aurkitu zituen, begiak astun baitzituzten. 44 Haiek utzirik,
berriz ere aldendu eta hirugarren aldiz otoitz egin zuen, lehengo hitzak berriro esanez. 45
Ondoren, ikasleengana joan eta esan zien: <<Egin lo eta hartu atseden! Hara, gainean da
ordua, Gizonaren Semea bekatarien eskuetara emana izateko. 46 Jaiki, goazen, hemen da
salduko nauena!>>
Jesus loturik eraman

(Mk 14,43-50; Lk 22,47-53; Jn 18,3-12)
47 Jesus hizketan ari zela, han azaldu zen Judas, Hamabietako bat; gizon-multzo
handi bat zetorren harekin, ezpata eta makilak eskuetan, apaizburu eta herriko zaharrek
bidalirik. 48 Saltzaileak seinale hau jarria zien: <<Nik musu emango diodana, horixe da,
atxilot ezazue>>. 49 Berehala, Jesusengana hurbildu eta esan zion: <<Agur, Maisu!>>
Eta musu eman zion.
50 Jesusek esan zion: <<Adiskide, egizu egitekoa!>>
Orduan, besteek, Jesusengana hurbildurik, heldu eta atxilotu egin zuten. 51
Jesusekin zeudenetako batek ezpata atera, apaiz nagusiaren morroia jo eta belarria moztu
zion. 52 Jesusek esan zion: <<Itzuli ezpata hori bere tokira, zeren ezpataz ari dena ezpataz
hilko baita. 53 Ala uste al duzu ezin diodala Aitari dei egin? Hamabi aingeru-talde eta
gehiago jarriko lizkidake berehala ondoan. 54 Baina nola beteko lirateke, orduan, Liburu
Santuak, honela gertatu behar duela baitiote?>>
55 Une hartan, Jesusek jendeari esan zion: <<Ezpataz eta makilaz etorri zarete, lapur
baten bila bezala, ni harrapatzera! Egunero esertzen nintzen tenpluan irakasten, eta ez
ninduzuen atxilotu. 56 Baina hau guztia profetek idatzia bete dadin gertatu da>>.
Orduan, ikasle guztiek Jesus utzi eta ihes egin zuten.
Jesus judu-biltzarraren aurrean
48
(Mk 14,53-65; Lk 22,54-55.63-71; Jn 18,13-15.19-24)
57 Jesus atxilotu zutenek Kaifas apaiz nagusiaren etxera eraman zuten, han bilduak
baitziren lege-maisu eta herriko zaharrak. 58 Pedro, Jesusi urrutitik jarraituz, apaiz
nagusiaren jauregiraino joan eta, barrura sarturik, morroiekin eseri zen, hura guztia zertan
amaitzen zen ikusteko.
59 Apaizburuak eta Biltzar Nagusi* osoa Jesusen kontra gezurrezko lekukotasun bila
zebiltzan, heriotzara kondenatzeko; 60 baina ez zuten aurkitu, gezurrezko lekuko asko
azaldu arren. Azkenean, bi azaldu ziren, 61 esanez: <<Honek esana du: Jainkoaren
santutegia desegin dezaket eta hiru egunetan berreraiki>>.
62 Orduan, apaiz nagusiak zutitu eta galdetu zion:
--Ez al diezu deus erantzun behar zure kontra ateratzen
dituztenei?
63 Baina Jesus isilik. Apaiz nagusiak esan zion:
--Jainko biziarengatik eskatzen dizut: Esaguzu zinez zu zaren Mesias, Jainkoaren
Semea.
--Zeuk esan duzu. Eta gehiago diotsuet: Oraindanik Gizonaren Semea
Ahalguztidunaren eskuinean eserita eta zeruko hodei gainean etortzen ikusiko duzue.
65 Orduan, apaiz nagusiak bere jantziak urratu zituen eta
esan:
--Biraoa* esan du. Ba ote dugu lekuko beharrik? Zeuek entzun duzue biraoa. 66 Zer
deritzozue?
Haiek erantzun:
--Heriotza merezi du.
67 Orduan, aurpegira listua bota eta ukabilkadak eman zizkioten; beste batzuek
masailakoak ematen zizkioten, 68 esanez: <<Asma ezak, Mesias, nork jo hau?>>
Pedrok Jesus ukatu

(Mk 14,66-72; Lk 22,56-62; Jn 18,15-18.25-27)
69 Pedro kanpoan eseria zegoen, patioan; neskame batek ondoratu eta esan zion:
--Hi ere Jesus galilearrarekin bizi hintzen.
70 Baina hark guztien aurrean ukatu zuen:
--Ez zekinat zertaz ari haizen.
71 Ate ondora irten zen, eta beste neskame batek ikusi eta han zeudenei esan zien:
--Jesus nazaretarrarekin ibilia da hau.
72 Pedrok berriro ukatu zuen, zin eginez:
--Ez dut ezagutzen gizon hori.
73 Geroxeago, han zeudenek, hurbildurik, Pedrori esan zioten:
--Bai, hi ere horietakoa haiz, noski; hizkeran ezagun duk.
74 Orduan, Pedro biraoka eta maldizioka hasi zen:
--Ez dut ezagutzen gizon hori.
Une hartan oilarrak jo zuen. 75 Gogoratu zitzaion Pedrori Jesusek esana: <<Oilarrak
jo baino lehen, hiru aldiz ukatuko nauzu>>, eta, kanpora irtenik, negarrari eman zion
saminki.
49
Jesus Pilatogana eramana
(Mk 15,1; Lk 23,1-2; Jn 18,28)
27,1 Eguna argitu zuenean, apaizburu eta herriko zahar guztiek bildu eta Jesusen
kontrako erabakia hartu zuten, heriotzara kondenatzeko. 2 Gero, lotuta eraman zuten eta
Pilato* gobernariaren eskuetara eman.
Judasen heriotza
(Eg 1,18-19)
3 Judas saltzaileak, Jesus kondenatua zutela ikustean, damu izan zuen eta zilarrezko
hogeita hamar txanponak apaizburu eta herriko zaharrei itzuli zizkien, 4 esanez:
--Oker egin dut, errugabea heriotzara emanez.
Baina haiek erantzun zioten:
--Eta guri zer? Hor konpon!
5 Orduan, dirua tenpluan jaurtikirik, alde egin eta bere burua urkatu zuen. 6
Apaizburuek dirua jaso eta esan zuten: <<Ez da zilegi diru hau tenpluko dirutegira botatzea,
odoletan zikindua baita>>.
7 Eta elkarren artean erabaki ondoren, <<Eltzegilearen soroa>> erosi zuten diru
harekin, kanpotarren hilerri izan zedin. 8 Horregatik, gaur egun ere <<Odol-soro>> deitzen
zaio toki hari. 9 Honela bete zen Jeremias profetak esana*: Eta hartu zituzten zilarrezko
hogeita hamar txanponak; hori izan zen israeldarrek ezarri zioten salneurria. 10 Eta
eltzegilearen soroa erosteko erabili zituzten, Jaunak agindu zidan bezala.
Jesus Pilatoren aurrean

(Mk 15,2-5; Lk 23,3-5; Jn 18,28-38)
11 Jesus gobernariaren aurrean aurkeztu zuten. Gobernariak galdetu zion:

--Zu al zara juduen erregea?
--Zeuk diozu.
12 Apaizburuek eta zaharrek salaketa asko egiten zuten haren aurka, baina hark ez
zuen ezer erantzuten. 13 Pilatok esan zion:
--Ez al duzu entzuten zenbat gauza ateratzen duten zure kontra?
14 Eta ez baitzion salakuntza bati ere erantzunik eman, erabat harriturik gelditu zen
gobernaria.
Jesus heriotzara kondenatua

(Mk 15,6-15; Lk 23,13-25; Jn 18,39--19,16)
15 Pazko Jaiero preso bat askatu ohi zuen gobernariak, herriak nahi zuena. 16 Bazen
orduan preso sonatu bat, Barrabas* zeritzana. 17 Beraz, jendea bildu zenean, Pilatok galdetu
zien:
--Zein nahi duzue askatzea, Barrabas ala Jesus, Mesias delakoa?
18 Ongi baitzekien bekaizkeriaz emana ziotela Jesus.
50
19 Epaimahaian eseria zegoela, emazteak mandatu hau bidali zion: <<Ez zaitezela
errugabe horrekin sar! Asko sufritu dut bart ametsetan hori dela eta>>.
20 Baina apaizburuek eta zaharrek jendea berotu zuten Barrabasen askatasuna eta
Jesusen heriotza eska zitzan. 21 Gobernariak berriro galdetu zien:
--Bietako zein nahi duzue askatzea?
--Barrabas --erantzun zuten.
22 Pilatok esan zien:
--Eta zer egin behar dut Jesusekin, Mesias delakoarekin?
Denek erantzun zuten:
--Gurutzean josi!
23 Eta hark:
--Zer oker egin du, bada?
Haiek, are eta oihu handiagoz:
--Gurutzean josi!
24 Guztia alferrik zela eta, gainera, iskanbila sortzera zihoala ikusirik, Pilatok ura
hartu eta eskuak garbitu zituen jendearen aurrean, esanez:
--Ez naiz gizon honen heriotzaren erantzule! Zeuek ikusi!
25 Herri osoak erantzun zuen:
--Geu eta gure ondorengoak egiten gara horren heriotzaren erantzule*!
26 Orduan, Barrabas askatu zien eta Jesus, zigorkarazi ondoren*, haien eskuetara
eman zuen, gurutziltza zezaten.
Soldaduen isekak
(Mk 15,16-20; Jn 19,2-3)
27 Gobernariaren soldaduek Jesus jauregira eraman zuten eta gudu-taldeko denak

bildu zituzten haren inguruan. 28 Soinekoak erantzi zizkioten eta purpurazko kapa batez
jantzi zuten. 29 Arantzaz egindako koroa ezarri zioten buruan eta kanabera eskuan, eta,
aurrean belaunikaturik, iseka egin zioten esanez: <<Agur, juduen erregea!>>
30 Listua botatzen zioten eta, kanabera kendurik, buruan jotzen zuten. 31 Nahiko
iseka egin ondoren, kapa erantzi eta bere soinekoak jarri zizkioten. Gero, gurutzean josteko
eraman zuten.
Jesus gurutziltzatua
(Mk 15,21-27; Lk 23,26.32-33.38; Jn 19,17-24)
32 Ateratzean, Zireneko gizon bat aurkitu zuten, Simon zeritzana, eta Jesusen
gurutzea eramatera* behartu zuten.
33 Golgota izeneko tokira iritsi zirenean (Golgotak <<Buru-hezur>> esan nahi du),
34 behazunez nahasiriko ardoa* eman zioten edatera. Jesusek dastatu, baina ez zuen edan
nahi izan. 35 Gurutzean josi ondoren, soldaduek Jesusen jantziak banatu egin zituzten zotz
eginez. 36 Eta han gelditu ziren, eserita, zaintzen. 37 Buruaren gainaldean kondenaren
arrazoia ipini zuten idatzita: <<Hau Jesus da, juduen erregea>>. 38 Bi lapur gurutziltzatu
zituzten Jesusekin batera, bata eskuinean eta bestea ezkerrean.
Jesus gurutzean iraindua
51
(Mk 15,29-32; Lk 23,35-39)
39 Handik igarotzen zirenek irain egiten zioten Jesusi, buruari eragin 40 eta esanez:
<<Santutegia desegin eta hiru egunetan eraikitzen omen duan horrek, Jainkoaren Semea
baldin bahaiz, salba ezak heure burua! Jaits hadi gurutzetik!>>
41 Era berean, apaizburu, lege-maisu eta zaharrek ere irri egiten zioten, esanez: 42
<<Besteak salbatu ditik, eta bere burua ezin. Israelgo errege omen duk hori; jaits dadila
orain gurutzetik, eta sinetsiko diagu berarengan. 43 Jainkoarengan jarria dik uste ona; libra
dezala orain, maite baldin badu; ez zuen, bada, esaten Jainkoaren Semea zela?>>
44 Orobat, berarekin gurutzean josiak zeuden lapurrek ere irain egiten zioten.
Jesusen heriotza
(Mk 15,33-41; Lk 23,44-49; Jn 19,28-30)
45 Eguerditik hirurak arte ilundu egin zuen lurbira osan. 46 Hirurak inguruan,
Jesusek oihu handiz esan zuen: <<Eli, Eli, lema sabaktani?>> (Hau da: <<Ene Jainko, ene
Jainko, zergatik utzi nauzu?>>).
47 Hau entzutean*, bertan zeuden batzuek esan zuten: <<Eliasi deika ari da>>.
48 Eta berehala, haietako batek, lasterka belaki bat hartzera joan, ozpinetan busti eta,
kanabera bati muturrean erantsiz, edatera eman zion. 49 Besteek, ordea, zioten: <<Egon, ea
datorkion Elias salbatzera!>>
50 Baina Jesusek, berriro deiadar handia eginez, azken arnasa eman zuen. 51 Eta
horra, santutegiko oihala* erdiz erdi urratu zen, goitik beheraino; lurrikara izan zen eta
harkaitzak zartatu egin ziren; 52 hilobiak zabaldu eta hilik zeuden santu asko piztu egin
ziren: 53 hilobietatik irten eta, Jesus piztu ondoren, hiri santuan sartu ziren eta jende askori
agertu zitzaizkion. 54 Lurrikara eta gertakari guztiok ikustean, erromatar ehuntariak eta
harekin Jesus zaintzen zeuden besteek, beldurrak jota, esan zuten: <<Zinez, Jainkoaren
Semea zen hau!>> 55 Baziren han emakume asko ere, urrutitik begira; Jesusi jarraituz
Galileatik etorriak ziren, beraren zerbitzari; 56 haien artean, Magdalako Maria, Santiago eta
Joseren ama Maria, eta Zebedeoren semeen ama.
Jesus hilobian ezarria

(Mk 15,42-47; Lk 23,50-56; Jn 19,38-42)
57 Ilunabarrean, Jose zeritzan Arimateako* gizon aberats bat etorri zen, Jesusen
ikaslea. 58 Pilatogana aurkeztu eta Jesusen gorpua eskatu zion. Pilatok emateko agindu
zuen. 59 Josek, gorpua harturik, izara garbi batean bildu zuen 60 eta haitzean zulaturiko
hilobi berri batean ezarri. Gero, harri handi bat irauliz, hilobiko sarrera itxi eta joan egin zen.
61 Magdalako Maria eta beste Maria hilobi aurrean eserita zeuden.
Hilobia zigilatua eta zaindua
62 Biharamuna larunbata zen*. Apaizburuak eta fariseuak Pilatogana bildu ziren

elkarrekin, 63 eta esan zioten:
--Jauna, gogoratu dugu engainatzaile horrek, artean bizi zelarik, esan zuela: <<Hiru
egunen buruan piztu egingo naiz>>. 64 Agindu ezazu, bada, hirugarren egunera arte hilobia
52
zaintzeko; ez dadila gerta, haren ikasleak gorpua eraman eta gero <<Hilen artetik piztu da>>
herriari esanez etortzea. Azken engainu hau lehenengoa baino okerragoa izango litzateke.
65 Pilatok erantzun zien:
--Badituzue zeuen guardak. Zoazte, eta zaindu dakizuen modura.
66 Joan ziren, bada, eta hilobia segurtatu zuten, harria zigilatuz eta guarda ipiniz.
Jesusen piztueraren berria

(Mk 16,1-8; Lk 24,1-12; Jn 20,1-10)
28,1 Larunbata igaro eta asteko lehen eguna* argitzean, Magdalako Maria eta beste
Maria hilobia ikustera joan ziren. 2 Bat-batean, lurrikara gogorra gertatu zen: Jaunaren
aingerua jaitsi zen zerutik eta, hurbildurik, harria biratu zuen eta gainean eseri. 3 Tximista
zirudien eta haren jantzia elurra bezain zuria zen. 4 Hura ikustean, beldurrez dardar eta hilda
bezala gelditu ziren zaintzaileak. 5 Baina aingerua emakumeei mintzatu zitzaien, esanez:
<<Zuek ez beldurtu. Badakit Jesus gurutziltzatuaren bila zabiltzatela. 6 Ez dago hemen,
piztua baita, esan zuen bezala. Zatozte eta ikusi ezarria egon zeneko tokia. 7 Gero, zoazte
bizkor ikasleei esatera: <Hilen artetik piztua da eta zuen aurretik joango da Galileara; han
ikusiko duzue>. Hau da esan behar nizuena>>.
8 Hilobitik arin-arin alde egin eta, ikaraz eta poz-pozik, ikasleei berri ematera joan
ziren lasterka. 9 Hartan, Jesus atera zitzaien bidera eta agurtu egin zituen.
Emakumeek, ondoraturik, oinak besarkatu zizkioten eta gurtu egin zuten. 10 Jesusek
esan zien: <<Ez beldurtu! Zoazte eta esan nire senideei Galileara joateko; han ikusiko
naute>>.
Soldaduak erosi
11 Emakumeak joan ondoren, guarda batzuk hirira etorri ziren gertaturiko guztiaren
berri apaizburuei ematera. 12 Apaizburuek, zaharrekin bildu eta soldaduei dirutza on bat
emateko erabakia hartu zuten, 13 honela aginduz: <<Esan ezazue, haren ikasleek gauez
etorri eta zuek lo zeundetelarik gorpua eraman dutela. 14 Gobernariaren belarrietara ezer
iristen bada, geu konponduko gara harekin eta arriskutik aterako zaituztegu>>.
15 Soldaduek dirua hartu eta esan bezala egin zuten. Eta halaxe zabaldu da juduen
artean kontu hori gaur arte.
KONKLUSIOA: IKASLEAK
MUNDU OSORA BIDALIAK (28,16-20)
(Mk 16,14-18; Lk 24,36-49; Jn 20,19-23; Eg 1,6-8)
16 Hamaika ikasleak Galileara joan ziren, Jesusek esandako mendira. 17 Ikusi

zutenean, gurtu egin zuten; batzuk, ordea, zalantzan zeuden. 18 Jesus, hurbildurik, honela
mintzatu zitzaien: <<Ahalmen osoa eman dit Jainkoak zeru-lurretan. 19 Zoazte, bada, eta
egin herri guztiak nire ikasle, Aitaren eta Semearen eta Espiritu Santuaren izenean bataiatuz
20 eta nik agindu dizuedan guztia betetzen irakatsiz. Eta ni zeuekin izango nauzue egunero
munduaren azkenera arte>>.
\z
53
EBANJELIOA MARKOSEN ARABERA
BERRIONAREN HASIERA (1,1--1,13)
1,1 Hona hemen nola hasi zen Mesias eta Jainkoaren Seme* den Jesusen berriona.
Joan Bataiatzaileak Jesusen etorrera hots egin

(Mt 3,1-12; Lk 3,1-6.15-17; Jn 1,19-28)
2 Isaias profetak idatzia zuen:
Begira, neure mezularia bidaltzen dut zure aurretik

zuri bidea moldatzera.
3 Ahots bat oihuka ari da basamortuan:
4 Honela bada, agertu zen Joan Bataiatzailea basamortuan. Bihozberritzeko eta

bataiatzeko hots egiten zuen*, bekatuen barkamenerako. 5 Judea herrialde osoa eta
jerusalemdar guztiak harengana zihoazen eta, beren bekatuak aitortzen zituztela, Joanek
bataiatu egiten zituen Jordan ibaian.
6 Joanek gamelu-ilezko jantzia zuen soineko eta larruzko uhala gerriko;
matxinsaltoak eta basa eztia jaten zituen. 7 Honela hots egiten zuen: <<Nire ondoren dator
ni baino ahaltsuago dena, eta ni ez naiz inor makurtu eta haren oinetakoen lokarriak
askatzeko ere. 8 Nik urez bataiatu zaituztet; hark, ordea, Espiritu Santuaz bataiatuko
zaituzte>>.
Jesus bataiatua. <<Zu zaitut neure Semea>>

(Mt 3,13-17; Lk 3,21-22)
9 Egun haietako batean, Jesus etorri zen Galileako Nazaretetik, eta Joanek bataiatu
egin zuen Jordanen. 10 Jesusek, uretatik ateratzerakoan, zerua urratzen ikusi zuen eta
Espiritua, uso-tankeran, beregana jaisten. 11 Eta mintzo hau etorri zen zerutik: <<Zu zaitut
neure Semea, neure maitea, zu zaitut atsegin>>.
Jesus basamortuan tentatua

(Mt 4,1-11; Lk 4,1-13)
54
12 Berehala, Espirituak basamortura bultzatu zuen Jesus. 13 Berrogei egunez egon
zen basamortuan, Satanasek tentatzen zuela. Basabereekin bizi zen eta aingeruak zituen
zerbitzari.
JESUS MESIAS BEZALA AGERTU (1,14--8,26)
Jesusek nagusitasunez predikatu eta sendatu (1,14-45)
Jesus berriona hots egiten hasi

(Mt 4,12-17; Lk 4,14-15)
14 Joan Bataiatzailea kartzelan sartu eta gero, Jesus Galileara etorri zen eta
Jainkoaren berriona hots egiten zuen. 15 Honela zioen: <<Betea da garaia, eta gainean
duzue Jainkoaren erregetza. Bihozberri zaitezte eta sinetsi berriona>>.

(Mt 4,18-22; Lk 5,1-11)
16 Jesusek, Galileako aintzira-bazterrean* zehar zihoala, Simon eta honen anaia

Andres ikusi zituen sareak uretara botatzen, arrantzaleak baitziren. 17 Jesusek esan zien:
<<Zatozte nirekin eta giza arrantzale egingo zaituztet>>.
18 Haiek, besterik gabe, sareak utzi eta jarraitu egin zioten.
19 Aurreraxeago, Santiago eta Joan anaiak, Zebedeoren semeak, ikusi zituen;
sare-konponketan ari ziren beren untzian. 20 Ikusi bezain laster, dei egin zien. Haiek, beren
aita Zebedeo eta mutilak untzian utzirik, Jesusen ondoren abiatu ziren.
Jesusek bere nagusitasuna azaldu sinagogan

(Lk 4,31-37)
21 Kafarnaumen sartu ziren. Eta, larunbatean* sinagogara joanik, irakasten hasi zen
Jesus. 22 Haren irakaspenaz txunditurik zegoen jende guztia, nagusitasunez irakasten
baitzien eta ez lege-maisuek bezala.
23 Bazen, hain zuzen, sinagoga hartan espiritu gaiztoaren* menpe zegoen gizon bat.
Eta oihuka ekin zion:
24--Zer duk gurekin, Nazareteko Jesus? Gu hondatzera al hator? Bazekiat nor
haizen: Jainkoaren Santua.
25 Jesusek gogor eraso zion:
--Isil hadi eta irten horrengandik!
26 Espiritu gaiztoak astinaldi gogorra eman zion eta, garrasi handia eginez, atera
egin zen harengandik. 27 Guztiz ikaraturik gelditu ziren denak, elkarri galdezka: <<Zer
dugu hau? Irakaspen berria, eta nolako nagusitasunez emana gainera! Espiritu gaiztoei ere
agintzen die eta hauek esana egiten!>>
28 Laster zabaldu zen Jesusen entzutea Galilea aldeko bazter guztietara.
55
(Mt 8,14-15; Lk 4,38-39)
29 Jesus sinagogatik atera eta Simon eta Andresen etxera joan zen zuzenean,
Santiago eta Joanekin. 30 Simonen amaginarreba oheratua zegoen sukarrez; berehala, hartaz
hitz egin zioten Jesusi. 31 Joan zitzaion ondora, eskutik hartu eta jaikiarazi egin zuen.
Sukarrak alde egin zion eta zerbitzatzen hasi zitzaien.
Gaixo asko sendatu

(Mt 8,16-17; Lk 4,40-41)
32 Arratsean, eguzkia sartu ondoren, gaixo eta deabrudun guztiak eraman zizkioten
Jesusi. 33 Herri osoa bildu zitzaion atarian. 34 Eta hark gaixo asko sendatu zituen, edozein
zela ere haien gaitza, eta deabru asko bota ere bai. Deabruei ez zien hitzik egiten uzten,
bazekiten-eta nor zen.
Jesus Galilean barrena predikatzen

(Lk 4,42-44)
35 Goizean goiz, oraindik ilun zegoela, Jesus herritik irten eta bazter bakarti batera
joan zen; han otoitzean ari zen. 36 Simon eta lagunak haren bila hasi ziren; 37 aurkitzean,
esan zioten:
--Jende guztia zure bila dabil.
38 Hark, ordea, erantzun:
--Goazen beste norabait, inguruko auzoetara, horietan ere berriona hots egitera,
horretarako atera bainaiz*.
39 Eta Galilea guztian barrena ibili zen, hango sinagogetan berriona hots egiten eta
deabruak botatzen.
Jesusek legendun bat sendatu

(Mt 8,1-4; Lk 5,12-16)
40 Legendun bat etorri zitzaion erreguka, eta belauniko esan zion:

--Nahi baduzu, garbi nazakezu.
41 Errukiturik, Jesusek eskua luzatu eta ukitu egin zuen, esanez:
42 Berehala alde egin zion legenak, eta garbi gelditu zen.
43 Jesusek bidali egin zuen, zorrotz aginduz:
44--Kontuz gero! Ez esan inori ezer. Zoaz, hala ere, azaldu apaizarengana eta eskaini
garbikuntzaren ordainez Moisesek agindutakoa, ezaugarri izan dezaten*.
45 Hura, ordea, irten orduko, gertatu berria goraki hots egiten eta zabaltzen hasi zen.
Eta harrezkero, ezin zen Jesus inongo herritan agerian sartu, eta kanpoan gelditzen zen,
bazterretan. Hala ere, edonondik zetorkion jendea.
Jesus fariseuekin eztabaidan (2,1--3,6)
Bekatuen barkamenari buruz: elbarriaren sendakuntza
56
(Mt 9,1-8; Lk 5,17-26)
2,1 Zenbait egunen buruan, berriro Kafarnaumen sartu zen Jesus. Eta etxean
zegoeneko berria zabaldu zen. 2 Bildu zen jendetzarekin, ez zegoen inon tokirik, ez eta
atarian ere. Eta mezua adierazten zien. 3 Hartan, elbarri bat ekarri zioten lau lagunen artean.
4 Baina jendetzagatik ezin zuten eraman Jesusenganaino. Orduan, bera zegoen parean etxe
gaina* zulatu eta zulotik behera eraitsi zuten elbarria, etzana zegoen ohatilan. 5 Jesusek,
haien sinesmena ikusirik, esan zion elbarriari:
--Seme, barkatuak dituzu bekatuak.
6 Bazen han eserita zenbait lege-maisu, eta hau zioten beren baitan: 7 <<Zer ari da
hori horrela? Biraoka ari duk*. Nork barka ditzake bekatuak, Jainkoak berak baizik?>> 8
Baina Jesusek bere barruan haien gogoetak igarri eta esan zien:
--Zergatik dituzue gogoeta horiek zeuen baitan? 9 Zer da errazago, elbarriari
<<Barkatuak dituzu bekatuak>> esatea ala <<Jaiki, hartu zeure ohatila eta zabiltza>>
esatea? 10 Orain ikusiko duzue, bada, Gizonaren Semeak baduela mundu honetan bekatuak
barkatzeko ahalmena.
11--Zuri diotsut: Jaiki, hartu ohatila eta zoaz etxera.
12 Berehala jaiki, ohatila hartu eta guztien aurrean atera zen. Harriturik gelditu ziren
denak, eta Jainkoa goresten zuten, esanez: <<Ez dugu sekula horrelakorik ikusi>>.
Lebiri deia. Jesus bekatariekin bazkaltzen

(Mt 9,9-13, Lk 5,27-32)
13 Jesus berriro aintzira aldera atera zen. Jende guztia berarengana zetorren eta
irakasten hasi zitzaien.
14 Bidez zihoala, Lebi Alfeorena ikusi zuen zerga* biltzeko mahaian eseria, eta esan
zion:
--Jarraitu niri.
Lebik zutitu eta jarraitu egin zion.
15 Geroago, Lebiren etxean zegoen Jesus mahaian; bazen beste zergalari* eta
bekatari asko ere Jesusekin eta honen ikasleekin mahaian; izan ere, asko zihoazkion
ondoren. 16 Fariseu lege-maisu batzuek, bekatari eta zergalariekin jaten ari zela ikusirik,
esan zieten ikasleei:
--Nolatan jaten du zergalari eta bekatariekin?
17 Jesusek entzun eta esan zien:
--Ez dute osasundunek behar sendagilea, gaixoek baizik; ez naiz zintzoei dei egitera
etorri, bekatariei baizik.

(Mt 9,14-17; Lk 5,33-39)
18 Behin batean, Joanen ikasleek eta fariseuek barau-eguna* zuten. Jesusengana

joan eta esan zioten:
--Nola egiten dugu barau Joanen ikasleok eta fariseuok, eta zure ikasleek ez?
57
--Ezteietara deituek* egin ote dezakete barau senar-berria berekin dutelarik? Senar-
berria berekin duten bitartean, ezin dezakete baraurik egin. 20 Etorriko zaie, bai, senar-berria
kenduko dieten eguna; orduan, egun hartan, egingo dute barau.
21 <<Inork ez dio jantzi zaharrari oihal gordinezko adabakirik josten; bestela,
adabaki berriak jantzi zaharra behartu eta zarratada handiagoa egingo luke. 22 Zahagi
zaharretan ere ez du inork ardo berririk sartzen; ardoak zahagiak lehertu egingo lituzke eta,
orduan, ez ardo eta ez zahagi. Ardo berriarentzat zahagi berriak!>>
Jaiegunari buruz
(Mt 12,1-8; Lk 6,1-5)
23 Behin batean, larunbatez, gari-soro batean zehar zihoan Jesus. Eta ikasleak,
bidenabar, galburuak hartzen hasi ziren. 24 Fariseuek esan zioten Jesusi:
--Nola ari dira egiten, larunbatez zilegi ez dena*?
25 Hark erantzun:
--Ez al duzue inoiz irakurri zer egin zuen Davidek beharraldi batean, bera eta bere
lagunak goseak aurkitu zirenean? 26 Nola, Abiatar apaiz nagusi zela, Jainkoaren etxean
sartu eta Jaunari eskainiriko ogiak jan zituen, legez apaizek bakarrik jan zitzaketenak, eta
nola berarekin zeudenei ere eman zien?
27 Eta, gainera, esan zien:
--Larunbata gizakiaren onerako egin zuen Jainkoak eta ez gizakia larunbataren
onerako. 28 Beraz, larunbataren beraren nagusi da Gizonaren Semea.

(Mt 12,9-14; Lk 6,6-11)
3,1 Beste behin, Jesus sinagogara joan zen. Bazen han besoa elbarri zeukan gizon
bat. 2 Zelatan zegozkion ea larunbatez sendatzen ote zuen, zertan salatuko baitzebiltzan. 3
Jesusek beso-elbarriari esan zion:
--Jaiki eta zatoz hona erdira.
4 Eta besteei, berriz:
--Larunbatez zer dugu legezko, on egitea ala gaitz egitea, bizia salbatzea ala
kentzea?
Haiek, ordea, isilik. 5 Jesusek, inguruko guztiei haserre begiraturik eta beraien
setakeriaz mindurik, honela esan zion gizonari:
--Luzatu beso hori.
Hark luzatu, eta sendatu egin zitzaion.
6 Handik atera orduko, fariseuek Herodesen alderdikoekin* elkar hartu zuten
Jesusen kontra, nola hilko.
Jainkoaren erreinuko familia berria (3,7-35)
Jesusi jende-taldea bildu

(Mt 4, 25; 12,15-16; Lk 6,17-19)
7 Jesus aintzira-bazterrera joan zen bere ikasleekin. Galileatik etorritako jendetza
58
handiak jarraitu zion. 8 Eta berak egiten zituenak entzunik, Judea, Jerusalem, Idumea,
Jordanez bestalde eta Tiro eta Sidon* aldetik ere jende-talde handia bildu zitzaion. 9 Hark
txalupa prest edukitzeko agindu zien ikasleei, hainbeste jenderen artean zapal ez zezaten. 10
Izan ere, asko zituen sendatuak, eta gaitzen bat zuten guztiak gainera zetozkion ukitu nahiz.
11 Espiritu gaiztoek, ikusten zuteneko, haren oinetara jausi eta ozenki esaten zioten:
<<Jainkoaren Semea zara zu>>.
12 Hark, ordea, zorrotz agintzen zien, ez zezatela
ezagutzera eman.
Jesusek Hamabiak izendatu

(Mt 10,1-4; Lk 6,12-16)
13 Gero, mendira igo zen, eta berak nahi zituenei dei egin zien. Eta haiek hurbildu
egin zitzaizkion. 14 Hamabi izendatu zituen*, berarekin bizitzeko eta berriona hots egitera
bidaltzeko, 15 deabruak botatzeko ahalmena emanez. 16 Hamabi hauek izendatu zituen*:
Simon --honi Pedro izena jarri zion--, 17 Santiago Zebedeorena eta Joan, Santiagoren anaia
--hauei Boanerges izena jarri zien, hau da, <<Trumoikume>>--, 18 Andres, Felipe,
Bartolome, Mateo, Tomas, Santiago Alfeorena, Tadeo, Simon Zelote* 19 eta Judas
Iskariote*, Jesus saldu zuena.

(Mt 12,22-32; Lk 11,14-23; 12,10)
20 Jesus etxera itzuli zen. Berriro ere jendetza handia bildu zen, eta ezin zuten
otordurik ere egin Jesusek eta ikasleek. 21 Jesusen senitartekoak, jakin zutenean, hartu eta
eramateko asmotan etorri ziren, burutik egina zegoela uste baitzuten.
22 Jerusalemdik jaitsitako lege-maisuek, berriz, zera zioten: <<Beeltzebul dauka
honek barruan>>, eta <<Deabruen buruzagiaren indarrez botatzen ditu deabruak>>. 23
Etorrarazi zituen Jesusek, eta parabola hauen bidez mintzatu zitzaien: <<Nola dezake
Satanasek Satanas bota? 24 Bere baitan zatiturik dagoen erreinuak ezin du iraun. 25 Bere
baitan zatiturik dagoen familiak ezin du iraun. 26 Era berean Satanasek ere, bere buruaren
aurka jaiki eta zatiturik badago, ezin du iraun; harenak egin du. 27 Ez daiteke inor indartsu
baten etxera lapurretara joan, aldez aurretik hura lotzen ez badu; orduan bai, harrapa ditzake
haren etxeko ondasunak. 28 Benetan diotsuet: Dena barkatuko die Jainkoak gizakiei,
bekatuak eta egin litzaketen birao guztiak; 29 baina Espiritu Santuaren kontra birao* egiten
duenak ez du inoiz barkamenik izango: errudun izango da betiko>>.
30 Espiritu gaiztoa zeukala ziotenei erantzun zien hau.

(Mt 12,46-50; Lk 8,19-21)
31 Jesusen ama eta anai-arrebak* iritsi ziren. Kanpoan gelditurik, deiarazi egin
zuten. 32 Jende asko zegoen haren inguruan eserita, eta esan zioten:
--Adizu, ama eta anai-arrebak kanpoan dituzu zeure bila.
33 Hark erantzun:
--Nor dira nire ama eta nire anai-arrebak?
59
34 Eta, inguruan eserita zituenei begiratuz, esan zuen:
--Hauek ditut nik ama eta anai-arreba. 35 Jainkoaren nahia egiten duena, horixe dut
nik anaia, arreba eta ama.
Parabola-hitzaldia (4,1-34)
Ereilearen parabola
(Mt 13,1-9; Lk 8,4-8)
4,1 Beste batean, irakasten hasi zen Jesus aintzira-ertzean. Eta hainbeste jende bildu
zitzaion ondora, uretan zegoen txalupa batera igo eta bertan eseri baitzen. Jende-taldea,
berriz, lehorrean zegoen, aintzira ondoan. 2 Eta parabola bidez hitz eginez, irakaspen asko
eman zien. Honela ari zitzaien bere irakasaldian: 3 <<Entzun! Atera zen behin batean ereilea
hazia ereitera. 4 Ereitean, zenbait ale bide-bazterrean erori zen; eta txoriek etorri eta jan egin
zuten. 5 Beste zenbait harri artean erori zen, lur handirik ez zen tokian; eta axaleko lurra
izanik, berehala erne zen; 6 baina eguzkiak jo orduko, erre egin zen eta, sustrairik ez
zuelako, ihartu. 7 Beste zenbait ale sasi artean erori zen: sasiek, haztean, ito egin zuten hazia
eta ez zuen fruiturik eman. 8 Gainerakoak lur onean erori ziren; erne, hazi eta fruitua eman
zuten: bateko hogeita hamar edo hirurogei edo ehun>>.
9 Eta ohar hau egin zien Jesusek: <<Ulertzeko gauza denak uler beza>>.
Zergatik mintzo den Jesus parabola bidez

(Mt 13,10-17; Lk 8,9-10)
10 Bakarrik gelditu zirenean, Hamabiekin batera Jesusekin zebiltzanek parabolen

esanahiaz galdegin zioten. 11 Eta hark esan zien:
--Zuei Jainkoaren erregetzaren misterioa ezagutzea eman zaizue; kanpokoei, ordea,
dena parabola bidez ematen zaie. 12 Zeren eta, Liburu Santuak dioen bezala,
ikusten dute, bai, baina ohartzen ez;

entzuten dute, bai, baina ulertzen ez;
horrela, ez dira Jaunarengana bihurtzen
eta ez zaie barkatzen*.
Jesusek ereilearen parabola argitu*

(Mt 13,18-23; Lk 8,11-15)
13 Jesusek esan zien: <<Parabola hau ez duzuela ulertzen? Nola ulertuko dituzue,
bada, beste parabola guztiak? 14 Ereileak mezua du ereiten. 15 Mezua ereiterakoan, batzuk
<bide-bazterra> bezala dira: entzun bezain laster, Satanasek etorri eta haiengan erein den
mezua kendu egiten du. 16 Beste batzuk <harri-artea> bezala dira: mezua entzutean,
berehala pozik onartzen dute; 17 baina sustrairik gabeak eta iraupen gutxikoak izanik,
mezua dela-eta estuasun edo erasoaldiren bat sortu orduko, erori egiten dira. 18 Beste
batzuk, berriz, <sasi-artea> bezala dira: entzuten dute mezua, 19 baina bizitza honetako
ardurak, diru-gosea eta bestelako grinak nagusitzen zaizkie eta mezua ito egiten diete,
fruiturik gabe utziz. 20 Eta hona nor diren <lur ona> bezalakoak: mezua entzun, onartu eta
60
fruitua ematen dutenak: bateko hogeita hamar edo hirurogei edo ehun>>.
Mezua entzun eta onartu beharra

(Mt 5,15; 10,26; 7,2; Lk 8,16-18; 11,33; 6,38)
21 Beste hau ere esan zien: <<Ontzipean edo ohepean jartzeko pizten ote da gero
kriseilua? Ez ote argimutilaren gainean jartzeko? 22 Izan ere, ez dago ezer gordeta agertuko
ez denik, ez eta ezkutuan ere argitaratuko ez denik. 23 Inork ulertu ahal badu, uler beza>>.
24 Esan zien ere: <<Kontu izan nola entzuten duzuen! Zuek zein neurritan entzun,
neurri berean emango dizue Jainkoak, eta gehiago ere bai*. 25 Izan ere, duenari eman
egingo zaio; ez duenari, ordea, daukan apurra ere kendu egingo>>.
Berez hazten den haziaren parabola
26 Jesusek esan zuen: <<Jainkoaren erregetza gizonak lurrean hazia ereitean gertatu
ohi denaren antzeko da: 27 hura lo nahiz iratzarririk egon, gau eta egun, hazia erne eta hazi
egiten da, hark nola ez dakiela. 28 Lurrak berez ematen du: lehenbizi landarea, ondoren
galburua, azkenik alea galburu betean. 29 Eta garia heltzean, igitaiaz ekiten zaio, uzta-aroa
da eta>>.
Mostaza-haziaren parabola
(Mt 13,31-32; Lk 13,18-19)
30 Beste hau ere esan zien: <<Zeren antzeko dela esango genuke Jainkoaren
erregetza? Zein parabolaren bidez adieraz genezake? 31 Mostaza-haziaren antzekoa da:
lurrean ereitean, hazi guztietan txikiena da; 32 erein eta gero, ordea, gora egiten du eta beste
barazki guztiak baino handiagoa egiten; eta txoriek habia egiten dute haren itzalpean,
hainbestekoak baitira ematen dituen adarrak>>.
Parabolei buruz konklusioa

(Mt 13,34-35)
33 Horrelako parabola askoren bidez, Jesusek mezua iragartzen zien, beraiek

ulertzeko eran. 34 Ez zien ezer irakasten parabola bidez izan ezik; baina bere ikasleei,
bakarrean, guztien esanahia adierazten zien.
Hiru mirari ikasleen aurrean (4,35--5,43)

(Mt 8,23-27; Lk 8,22-25)
35 Egun berean, ilunabarrez, Jesusek bere ikasleei esan zien: <<Goazen aintziraz
bestaldera>>.
36 Jende-taldea utzirik, zegoen txalupan bertan eraman zuten
Jesus, beste zenbait untzi ere harekin batera bazen arren. 37 Hortan, haize-bolada zakarra
atera zuen, eta uhinek txalupa jotzen zuten, ia urez betetzeraino. 38 Jesus, berriz, txopan lo,
61
buruko baten gainean. Esnarazi eta esan zioten:
--Maisu, ez al dizu axola gu galtzea?
39 Hark, esnaturik, haserre egin zion haizeari, eta aintzirari esan:
--Hago isilik! Geldi!
Gelditu zen haizea eta dena bare-bare gelditu zen. 40 Jesusek esan zien:
--Zergatik beldur hori? Nolatan duzue oraindik hain sinesmen gutxi?
41 Beldur-ikaraz gelditu ziren, elkarri esanez: <<Nor ote dugu hau, esana egiten
baitiote haizeak eta aintzirak ere?>>
Jesusek Gerasako deabruduna sendatu

(Mt 8,28-34; Lk 8,26-39)
5,1 Aintziraz bestaldera iritsi ziren, gerasatarren* lurraldera. 2 Untzitik jaitsi orduko,
espiritu gaiztoen menpe zegoen gizon bat atera zitzaion Jesusi hilobi artetik bidera. 3
Hilobietan bizi zen, eta ezin zuen inork lotuta eduki, ez eta katez ere. 4 Hain zuzen, behin
eta berriz lotua zuten girgiluz eta katez, baina hark beti kateak eten eta girgiluak puskatu
egiten zituen, eta ez zen inor ere hura menperatzeko gauza. 5 Gau eta egun hilobi artean eta
mendirik mendi ibili ohi zen etengabe, marrumaka eta bere burua harriz joka.
6 Jesus urrundik ikustean, lasterka joan eta aurrean ahozpeztu zitzaion. 7 Eta
deiadarka esan zion:
--Zer duzu nirekin, Jesus, goi-goiko Jainkoaren Seme horrek? Jainkoarren, ez nazazu
oinazetu!
8 Izan ere, Jesusek agindu hau emana baitzion: <<Irten gizon horrengandik, espiritu
gaizto hori!>>
9 Orduan, galdetu zion:
--Nola duk izena?
Hark erantzun:
--Taldea*, asko gara eta.
10 Eta otoi eta otoi eskatzen zion ez zitzala lurralde hartatik kanpora bidal.
11 Txerri-talde handia zebilen mendi inguru hartan, uxarrean. 12 Espiritu gaiztoek
eskatu zioten Jesusi:
--Bidal gaitzazu txerriengana, beraietan sar gaitezen.
13 Hark baimena eman zien. Espiritu gaiztoak gizonarengandik atera eta txerriengan
sartu ziren; eta txerri-taldea ezpondan behera aintzirara amildu zen; bi milaren bat txerri ito
ziren.
14 Txerrizainek ihes egin eta gertatuaren berri zabaldu zuten auzoetan eta herrian.
Eta zer gertatu ote zen ikustera joan zen jendea. 15 Jesusen ondora iristean, han ikusi zuten
deabruduna, eserita, jantzirik eta bere onean, lehen deabru-taldearen menpe zegoen huraxe
bera, eta biziki izutu ziren. 16 Ikusi zutenek deabrudunari gertatua eta txerriena kontatu
zieten. 17 Orduan, beren lur-mugetatik alde egiteko eskatu zioten Jesusi.
18 Untzira igotzean, deabrudun izanak arren eskatzen zion berarekin ibiltzen uzteko,
19 baina ez zion utzi; zera esan zion, ordea: <<Zoaz etxera, zeure senitartera, eta jakinarazi
Jaunak, zutaz errukiturik, egin dizun guztia>>.
20 Joan zen, bada, eta Dekapolisko* lurraldean hots egiten hasi zen Jesusek egin
zion guztia. Denak harriturik gelditzen ziren.
62
Odol-jarioa zuen emakumea eta Jairoren alaba
(Mt 9,18-26; Lk 8,40-56)
21 Jesus aintziraren beste bazterrera itzuli zenean, jende-talde handia bildu zitzaion
ondora. Oraindik aintzira ondoan zegoela, 22 sinagogako buruzagietako bat etorri zen, Jairo
zeritzana; Jesus ikustean, honen oinetan ahozpezturik, 23 otoi eta arren eskatzen zion:
<<Alaba hilzorian dut; zatoz hari eskuak ezartzera, senda dadin eta bizi>>.
24 Harekin abiatu zen Jesus.
Jende asko zihoakion ondoren, estuka eta bultzaka. 25 Bazen han emakume bat,
hamabi urte hartan odol-jarioz zegoena. 26 Hamaika sendagileren eskutan jasatekoak jasana
zen, eta bere ondasun guztiak ere horretan emanak zituen; baina sendatu beharrean, gero eta
okerrago zihoan. 27 Jesusi buruz esaten zena entzunik, jendartean atzetik joan eta jantzia
ukitu zion. 28 Honela baitzioen berekiko: <<Jantzia bederen ukitzen badiot, sendatuko
naiz>>. 29 Une berean odol-jarioa gelditu egin zitzaion, eta gaitza sendatua zuela sumatu
zuen bere gorputzean. 30 Berehala antzeman zion Jesusek bere baitatik halako indar bat
atera zitzaiola eta, jendartean itzulirik, galdetu zuen:
--Nork ukitu dit jantzia?
31 Bere ikasleek erantzun zioten:
--Hainbeste jendek estutzen zaituela ikusi eta nork ukitu zaituen galdetzen duzu?
32 Baina Jesus ingurura begira zegoen, nork egin ote zion hori. 33 Orduan,
emakumeak, beldurrez dardar --ondo baitzekien zer gertatu zitzaion--, oinetara erori eta egia
osoa aitortu zion. 34 Jesus honela mintzatu zitzaion: <<Ene alaba, zeure sinesmenak sendatu
zaitu; zoaz bakean, eta sendatua bekizu gaitza>>.
35 Oraindik hizketan ari zela, sinagogako buruzagiaren etxetik etorri ziren, esatera:
<<Hil zaizu alaba. Zertarako eman neke gehiago Maisuari?>> 36 Baina Jesusek, hitz hauei
kasurik egin gabe, sinagogako buruzagiari esan zion: <<Ez izan beldurrik; zuk sinetsi>>.
37 Ez zion inori ere berekin joaten utzi, Pedro, Santiago eta honen anaia Joani izan
ezik. 38 Sinagogako buruzagiaren etxera heltzean, ikusi zuen Jesusek hango istilua, jendea
negarrez eta garrasika. 39 Sartu eta esan zien: <<Zer dela-eta horrenbeste istilu eta negar?
Neskatxa ez dago hilda, lo dago>>.
40 Haiek barre egiten zioten. Baina Jesusek guztiak kanpora bidali zituen eta,
neskaren aitamak eta berarekin etorriak harturik, neska zegoen tokira sartu zen. 41 Eskutik
heldu eta esan zion: <<Talitha kum*>> (hau da: <<Neskatxa, zuri diotsut: Jaiki zaitez>>).
42 Berehala zutitu eta ibiltzen hasi zen, hamabi urte bazituen eta. Jende guztia harri
eta zur gelditu zen. 43 Jesusek zorrotz agindu zien inork ere ez zezala jakin. Eta neskatxari
jaten emateko esan zien.
Jesus bere jaioterrian gaitzetsia

(Mt 13,53-58; Lk 4,16-30)
6,1 Handik alde egin eta bere herrira* joan zen Jesus, bere ikasleak ondoren zituela.
2 Hurrengo larunbatean, sinagogan irakasten hasi zen. Entzule askok honela zioen
harriturik: <<Nondik honek hori guztia? Zer da eman zaion jakinduria hori? Eta honen
eskuz gertatzen diren mirari horiek? 3 Ez al da, bada, arotza, Mariaren semea eta Santiago,
Jose, Judas eta Simonen anaia? Eta honen arrebak ere ez ote dira hemen gure artean bizi?>>
Eta honengatik, ezin zuten sinetsi harengan*.
63
4 Jesusek esan zien: <<Profeta bati edonon ematen zaio ohore, bere herri, senitarte
eta etxean izan ezik>>.
5 Eta ezin izan zuen han miraririk egin; hala ere, gaixo bakar batzuk sendatu zituen
eskuak ezarriz. 6 Eta harriturik zegoen haien sinesmenik ezaz.
Hamabien eginkizuna. Jesusi ezin ulertu (6,6b--8,26)

(Mt 10,1.5-15; Lk 9,1-6)
Jesus inguruko auzoetan barrena ibili zen irakasten. 7 Hamabiei dei egin eta binaka
bidaltzen hasi zen, espiritu gaiztoak botatzeko ahalmena ematen ziela. 8 Biderako deus ere
ez hartzeko agindu zien, makila bat besterik: ez ogirik, ez zakutorik, ez eta gerrikoan dirurik
ere; 9 oinetan sandaliak eraman zitzatela, baina aldatzeko soinekorik ez. 10 Gero, nola
jokatu esan zien: <<Etxe batean sartzen zaretenean, gelditu bertan herri hartatik atera arte.
11 Eta nonbait onartzen ez bazaituztete eta entzun nahi ez, handik alde egitean, astindu
zeuen oinetako hautsa, beraien kontrako seinaletzat*>>.
12 Joan ziren, bada, haiek eta berriona hots egin zuten bihozberri zitezen. 13 Deabru
asko botatzen zuten eta gaixo asko sendatzen, olioz igurtziz.
Nor da Jesus? Zenbait iritzi

(Mt 14,1-2; Lk 9,7-9)
14 Jakin zuen Herodes* erregeak Jesusen berri, honen izena oso entzuna baitzen.
Batzuek zioten: <<Joan Bataiatzailea hilen artetik piztu da; horregatik du mirariak egiteko
ahalmen hori>>. 15 Beste batzuek, berriz: <<Elias da>>. Eta beste zenbaitek: <<Profeta da,
antzinako profetak bezalakoa>>.
16 Iritzi hauek entzutean, honela zioen Herodesek: <<Nik lepoa moztu nion Joan
huraxe piztu da>>.
Joan Bataiatzailea Herodesek hilarazi

(Mt 14,3-12; Lk 3,19-20)
17 Izan ere, Herodesek Joan harrapatu eta kartzelan lotua zuen, Herodias zela eta.
Herodias Herodesen anaia Feliperen* emaztea zen, baina Herodesek bere emaztetzat hartua
zeukan. 18 Eta Joanek hau esaten zion Herodesi: <<Ez zaizu zilegi zeure anaiaren emaztea
edukitzea>>.
19 Horregatik, gorroto zuen Herodiasek Joan eta hil egin nahi zuen; baina ezin, 20
Herodesek begirune baitzion; gizon zuzen eta santutzat zeukan, eta babestu egiten zuen.
Joanen hitzek buruhausterik sortzen bazioten ere, gogoz entzuten zion. 21 Etorri zitzaion,
ordea, Herodiasi aukerako eguna: Herodesek, bere urtebetetzekoan, afaria eman zien
agintari, gudalburu eta Galileako handikiei. 22 Sartu zen jantokian Herodiasen alaba eta
dantzan egin zuen, eta atsegin izan zitzaien Herodesi eta honen mahaikideei. Orduan,
erregeak neskatxari esan zion:
--Eskatu nahi duzuna, eta emango dizut.
23 Eta zin ere eginez agindu zion:
64
--Eskatu ahala guztia emango dizut, nire erreinuaren erdia bada ere.
24 Atera zen neskatxa eta bere amari galdetu zion:
--Zer eskatuko diot?
Amak erantzun:
--Joan Bataiatzailearen burua.
25 Itzuli zen arin-arin erregeagana eta eskaria egin zion: <<Emadazu oraintxe bertan
Joan Bataiatzailearen burua azpilean>>.
26 Goibel jarri zen erregea, baina mahaikideen aurrean egindako zinarengatik, ez
zion ukatu nahi izan. 27 Bere guardiako bat bidali zuen, Joanen burua ekartzeko aginduz.
Joan zen hura kartzelara eta lepoa moztu zion, 28 eta azpil batean ekarri zuen burua;
neskatxari eman zion, eta neskatxak amari.
29 Joanen ikasleek, hori jakitean, haren gorpua jasotzera etorri eta hilobian ezarri
zuten.
Jesusek jendetzari lehenengoz jaten emam

(Mt 14,13-21; Lk 9,10-17; Jn 6,1-14)
30 Apostoluek, berriro Jesusengana bildu zirenean, egin eta irakatsi zuten guztiaren
berri eman zioten. 31 Jesusek esan zien: <<Zatozte zuek bakarrik leku gorde batera, eta
hartu atseden-pixka bat>>.
Asko baitziren joan-etorri zebiltzanak, eta ez zuten jateko ere astirik.
32 Orduan, bazter batera joan ziren, beraiek bakarrik, txalupaz. 33 Baina jende
askok ikusi zituen alde egiten, eta nora zihoazen igarri ere bai, eta herri guztietatik leku
hartara jo zuten lasterka, haiei aurrea hartuz.
34 Txalupatik jaitsi zenean, jendetza handia ikusi zuen Jesusek. Errukitu egin
zitzaien, artzain gabeko ardiak bezala baitzebiltzan, eta irakasten hasi zitzaien luze eta zabal.
35 Berandutu zuelarik, ikasleek hurbildu eta esan zioten:
--Toki hau oso urruti dago eta berandu da. 36 Bidal itzazu, inguruko baserri eta
auzoetara joan eta jatekoa eros dezaten.
--Eman zeuek jaten.
Haiek, orduan:
--Berrehun denarioren* ogia erostera joango ote gara, bada, hauei jaten emateko?
38 Baina Jesusek esan zien:
--Zenbat ogi dituzue? Ea, ikusi.
Begiratu, eta erantzun zioten:
--Bost ogi, eta bi arrain ere bai.
39 Orduan, jende guztia zelaian taldeka eserarazteko agindu zien. 40 Berrogeita
hamarnaka eta ehunaka eseri ziren. 41 Hartu zituen Jesusek bost ogiak eta bi arrainak eta,
begiak zerura jasorik, bedeinkazioa esan, ogiak zatitu eta ikasleei eman zizkien, eta hauek
jendeari eskaini. Bi arrainak ere guztien artean banatu zituen. 42 Asetzeraino jan zuten
denek, 43 eta gelditutako ogi- eta arrain-hondarrez hamabi saski bete zituzten. 44 Bost mila
gizon izan ziren jan zutenak.

(Mt 14,22-33; Jn 6,15-21)
65
45 Berehala, Jesusek ikasleak txalupan sarrarazi eta bere aurretik bestaldera,
Betsaidarantz, joateko agindu zien, berak jendeari agur egin bitartean. 46 Jendeari agur egin
ondoren, mendira igo zen otoitz egitera.
47 Ilundu zuenean, untzia aintzira erdian zegoen, eta Jesus lehorrean, bakarrik. 48
Arraunketan ezinean ari zirela ikusirik, haizea kontra baitzuten, goiz aldera* ikasleengana
joan zen Jesus, ur gainean oinez. Aurrera igarotzera zihoala, 49 ur gainean ibiltzen ikusi
zuten eta, mamua zelakoan, oihuka hasi ziren; 50 denek ikusi zuten eta erabat izutu.
Berehala hitz egin zien, ordea, Jesusek eta esan:
--Lasai! Neu naiz. Ez beldurtu!
51 Txalupara igo zitzaien, eta haizea baretu egin zen. Are harrituago gelditu ziren, 52
oraindik ez baitzitzaien ogiena buruan sartu, adimena itsu zeukaten eta.
Genesaret aldean sendakuntzak

(Mt 14,34-36)
53 Aintzira igaro ondoren, Genesaret lurraldera* iritsi ziren, eta hantxe lehorreratu.
54 Untzitik atera orduko ezagutu zuen Jesus jendeak, 55 eta lurralde hartan guztian barrena
joan ziren; eta Jesus non, haraxe eramaten zizkioten gaixoak ohatiletan. 56 Jesus joaten zen
herri, auzo nahiz baserrietan, nonahi gaixoak atarietara ateratzen zizkioten. Soineko-ertza
behintzat ukitzen uzteko eskatzen zioten, eta ukitzen zuten guztiak sendatzen ziren.
Juduen usadioak eta Jainkoaren nahia

(Mt 15,1-9)
7,1 Behin batean, fariseuak eta Jerusalemdik etorritako zenbait lege-maisu hurbildu
zitzaizkion Jesusi, 2 eta konturatu ziren, honen ikasle batzuek otordua esku kutsatuekin
egiten zutela, esku-garbikuntza* egin gabe, alegia. 3 Izan ere, fariseuek, eta juduek oro har,
ez dute behin ere jaten lehenbizi eskuak arretaz garbitu gabe, zaharren ohiturari tinko eutsiz.
4 Azokatik etxeratzean ere, ez dute jaten garbikuntza egin gabe; eta badute beste hamaika
ohiturazko betebehar: hala nola edalontzi, pitxer eta suilen* garbiketa.
5 Horrela bada, galdera hau egin zioten fariseuek eta
lege-maisuek Jesusi:
--Zergatik ez dute zure ikasleek zaharren ohiturari*
dagokionez jokatzen? Nolatan jaten dute esku kutsatuekin?
--Itxurazaleok halakook! Ederki asko esan zuen zuetaz Isaias profetak, honako hau
idatzi zuenean:
Herri honek ezpainez ohoratzen nau,

baina niregandik urrun du bihotza;
7 alferrik naute gurtzen;
hauen irakaspena giza agindu hutsa.
8 <<Zuek, Jainkoaren agindua bazterrera utzi eta giza ohiturari eusten diozue>>.
9 Eta jarraitu zuen:
66
--Lasai zokoratzen duzue Jainkoaren agindua zeuen usadioak ezartzeko! 10 Esate
baterako, Moisesek esan zizuen: Ohoratu aitamak, eta: Aita nahiz ama madarikatzen
duenak heriotza-zigorra izango du. 11 Zuek, ordea, beste hau diozue: Norbaitek aitari edo
amari esaten badio: <<Zuri eman behar nizukeena <Korban*> da (hau da, Jainkoarentzat
opari)>>, 12 halakoak ez duela aitari edo amari ezertan lagundu beharrik; 13 horrela,
Jainkoaren hitza baliogabe uzten duzue, zeuen arteko usadioengatik. Eta horrelakoak asko
egiten dituzue.
Zerk kutsatzen du gizakia?

(Mt 15,10-20)
14 Jesusek berriro jendeari dei egin eta esan zion: <<Entzun niri denok eta ulertu
ongi! 15 Ez da deus ere, kanpotik gizakiaren barrura sartuz, hau kutsa dezakeenik; barrutik
ateratzen zaionak, horrek kutsatzen du gizakia>>. ( 16 *).
17 Jendearengandik alde egin eta etxeratu zenean, hitz horien esanahiaz galdetu
zioten ikasleek. 18 Jesusek esan zien:
--Beraz, ez duzue zuek ere ulertzen? Ez al duzue ikusten kanpotik sartzen zaion
ezerk ez dezakeela gizakia zikindu? 19 Sartu, ez baitzaio bihotzera sartzen, sabelera baizik,
eta handik komun-zulora.
Hitz hauekin, janari guztiak garbiak direla adierazi nahi zuen.
20 Eta erantsi zuen:
--Gizakiaren barrutik irteten denak, horrek bai egiten duela gizakia zikin! 21 Izan
ere, barrutik, gizakiaren bihotzetik, ateratzen dira asmo txarrak, lizunkeria, lapurretak,
hilketak, 22 adulterioak, diru-gosea, gaiztakeriak, maltzurkeria, lasaikeria, bekaizkeria,
irainak, harrokeria, burugabekeria. 23 Gaiztakeria guztiok barrutik irteten dira, eta hauek
dute gizakia kutsatzen.
Jesusek emakume feniziarraren alaba sendatu

(Mt 15,21-28)
24 Handik, Tiro* aldera joan zen Jesus. Etxe batean sartu zen, eta ez zuen inork
jakiterik nahi; baina ezin izan zen ezkutuan egon. 25 Alaba espiritu gaiztoak hartua zeukan
emakume bat, Jesusen berri jakin zuenekoxe, etorri eta oinetan ahozpeztu zitzaion. 26
Emakumea jentila* zen, feniziarra. Eta bere alabagandik deabrua bota zezala eskatzen zion
Jesusi. 27 Jesusek erantzun:
--Utzi lehenik seme-alabak asetzen; ez dago ongi seme-alabei ogia kendu eta
txakurrei botatzea.
28 Emakumeak erantzun zion:
--Bai, Jauna, halaxe da; baina txakurrek ere jan ohi dituzte seme-alaben ogi-apurrak
mahai azpian.
29 Orduan, Jesusek:
--Ederra erantzuna! Zoaz, bada; atera da deabrua zure alabagandik.
30 Itzuli zen etxera eta ohean etzana aurkitu zuen alaba; alde egina zen deabrua.
Gor-mutua sendatu
67
31 Utzi zuen Jesusek Tiro aldea eta, Sidonen barrena, Galileako aintzirara iritsi zen
berriro, Dekapolisko* lurraldean zehar.
32 Gizon gor bat eraman zioten, hizmotela gainera, eta eskua ezartzeko eskatu
zioten. 33 Jesusek, jendearengandik aparte harturik, hatzak belarrietan sartu zizkion eta
listuz mihia ukitu. 34 Gero, zerura begiratuz, hasperen egin eta esan zion: <<Effata!*>>
(hau da, <<Ireki!>>).
35 Eta une berean, ireki egin zitzaizkion belarriak, mihia askatu eta garbi hitz egiten
hasi zen. 36 Gertatua inori ez aipatzeko agindu zien Jesusek; baina zenbat eta gehiago
agindu, orduan eta areago zabaltzen zuten. 37 Eta biziki harrituta, honela zioten: <<Ongi
egin du dena: gorrei entzunarazi eta mutuei hitz eragin>>.
Jesusek jendetzari bigarrenez jaten eman

(Mt 15,32-39)
8,1 Egun haietan, berriro jendetza oso ugaria izanik eta jatekorik ez, Jesusek bere
ikasleei dei egin eta esan zien:
2--Errukia ematen dit jende honek: badaramatzate hiru egun nirekin eta ez dute deus
ere jateko. 3 Etxera baraurik bidaltzen baditut, ahuleziak joko ditu bidean, urrutitik etorriak
ere badira eta.
--Baina nork atera bakardade honetan hauek asetzeko adina ogi?
5 Hark galdetu zien:
--Zenbat ogi dituzue?
--Zazpi --erantzun zioten.
6 Orduan, jendeari lurrean esertzeko agindu zion. Gero, zazpi ogiak hartu eta,
Jainkoari esker onezko otoitza egin ondoren, zatitu eta bere ikasleei eman zizkien, bana
zitzaten. Haiek jendeari eskaini zizkioten. 7 Bazituzten arraintxo banaka batzuk ere; Jesusek
bedeinkazioa esan, eta haiek ere banatzeko agindu zien. 8 Asetzeraino jan zuten, eta zazpi
otarre bete zituzten hondarrekin. 9 Lau mila inguru ziren. Ondoren, Jesusek agur egin zien,
10 eta bere ikasleekin txalupara igo eta Dalmanuta* aldera joan zen.
Fariseuak mirarizko seinale eske

(Mt 16,1-4)
11 Fariseuak etorri eta Jesusekin eztabaidan hasi ziren: Jainkoarengandiko seinale

bat eskatzen zioten azpikeriaz, bera nola harrapatuko. 12 Jesusek, barrutik hasperen eginez,
esan zien: <<Zer dela-eta ari da gizaldi hau seinale eske? Benetan diotsuet: Gizaldi honi ez
zaio seinalerik emango>>.
13 Eta, haiek bertan utzirik, txalupara igo zen eta bestaldera abiatu.
Ikasleen burugogorkeria
(Mt 16,5-12)
14 Ikasleei ogia hartzea ahaztu zitzaien, eta bat bakarra zeukaten untzian. 15 Jesusek
oharpen hau egin zien: <<Begira gero! Ibili kontuz fariseuen eta Herodesen legamiarekin*!
>>
68
16 Haiek, berriz, elkarren artean honela ari ziren: <<Ogirik ez dugulako ari
zaiguk>>.
17 Konturatu zen Jesus eta esan zien:
--Zer ari zarete ogirik ez daukazuela eta? Oraindik ez al duzue ulertzeko adimenik?
Hain burugogorrak al zarete? 18 Begiak eduki, eta ez duzue ikusten? Belarriak eduki, eta
entzuten ez? Ez al duzue gogoan, 19 bost mila gizonen artean bost ogiak banatu nituenean,
zenbat saski bete zenituzten hondarrekin?
--Hamabi --erantzun zioten.
20-- Eta lau mila gizonen artean zazpi ogiak banatu nituenean, zenbat otarre bete
zenituzten hondarrekin?
Haiek erantzun:
--Zazpi.
21 Orduan, esan zien:
--Eta oraindik ez duzue ulertzen?
Jesusek itsua sendatu Betsaidan
22 Betsaidara* iritsi zirenean, itsu bat ekarri zioten Jesusi, ukitzeko erreguka. 23
Jesusek itsuari eskutik heldu eta herritik kanpora eraman zuen. Begiak listuz igurtzi
ondoren, eskuak ezarri zizkion eta galdetu:
--Ikusten al duzu ezer?
24 Hark begiratu zuen, eta erantzun:
--Gizonak-edo nabaritzen ditut: zuhaitzak dirudite, baina ibili dabiltza.
25 Orduan, berriro eskuak ezarri zizkion begietan, eta argi ikusten hasi zen gizona;
sendaturik gelditu zen, guztia garbi-garbi ikusten zuela. 26 Etxera bidali zuen Jesusek,
herrian sartu ere ez egiteko aginduz.
JESUS, GIZONAREN SEMEA:

MESIAS SUFRIMENDU BIDEAN (8,27--10,52)
Pedrok Jesus Mesiastzat aitortu

(Mt 16,13-20; Lk 9,18-21)
27 Gero, Feliperen Zesarea* inguruko auzoetarantz abiatu zen Jesus bere ikasleekin.
Bidean galdera hau egin zien:
--Ni nor naizela dio jendeak?
28 Haiek erantzun zioten:
--Batzuek Joan Bataiatzailea zarela; beste batzuek Elias; besteek profetaren bat.
29 Jesusek berriro galdetu zien:
Pedrok erantzun:
--Zu Mesias zara.
30 Eta Jesusek inori ere ez esateko agindu zien zorrotz.
Jesusek bere nekaldi-piztuerak lehenengoz iragarri

(Mt 16,21-23; Lk 9,22)
69
31 Orduan, irakasten hasi zitzaien, Gizonaren Semeak asko sufritu behar zuela;
zahar, apaizburu eta lege-maisuek gaitzetsi egingo zutela eta hil; eta hiru egunen buruan
piztu egingo zela. 32 Argi eta garbi mintzatzen zitzaien honetaz. Pedro, Jesus aparte
harturik, gogor egiten hasi zitzaion. 33 Baina Jesusek, itzuli eta ikasleei begira, gogor eraso
zion Pedrori, esanez:
--Alde nire ondotik, Satanas! Hire asmoak ez dituk Jainkoarenak, gizakiarenak
baizik.
Jesusi jarraitzea
(Mt 16,24-28; Lk 9,23-27)
34 Gero, jendeari eta ikasleei dei eginik, esan zien Jesusek: <<Nire ondoren etorri
nahi duenak uko egin biezaio bere buruari, bere gurutzea hartu eta jarrai biezat. 35 Izan ere,
bere bizia gorde nahi duenak galdu egingo du; bere bizia niregatik eta berrionagatik galtzen
duenak, ordea, gorde egingo du. 36 Zertarako du gizakiak mundu guztia irabaztea, bizia
galtzekotan? 37 Eta zer eman dezake gizakiak, berriro bizia bereganatzeko? 38 Beraz,
norbait, gizaldi desleial* eta bekatari honen aurrean, nitaz eta nire mezuaz lotsatzen bada,
Gizonaren Semea ere lotsatu egingo da hartaz, bere Aitaren aintzaz beterik aingeru
santuekin etorriko denean>>.
9,1 Eta honela amaitu zuen: <<Benetan diotsuet: Hemen daudenetako batzuk ez dira
hilko, harik eta Jainkoa errege ahaltsu bezala etortzen ikusi arte>>.
Antzaldatzea: nekaldi ondoko aintza aurrez agertu

(Mt 17,1-13; Lk 9,28-36)
2 Handik sei egunera, Jesusek Pedro, Santiago eta Joan hartu eta mendi garai batera
eraman zituen aparte. Eta antzaldatu egin zen haien aurrean: 3 jantziak distiratsu bihurtu
zitzaizkion, zuri-zuri, munduan inork jar litzakeen baino zuriago. 4 Eta Elias eta Moises
agertu zitzaizkien Jesusekin hizketan. 5 Pedrok esan zion Jesusi: <<Maisu, zein ederki
gauden hemen! Zergatik ez egin hiru etxola: bata zuretzat, bestea Moisesentzat eta bestea
Eliasentzat?>>
6 Ez zekien zer esaten zuen ere, beldurrak jota baitzeuden.
7 Orduan, hodei batek estali zituen eta mintzo hau entzun zen hodeitik: <<Hauxe dut
neure Seme maitea. Entzun berari!>>
8 Eta hartan, inguruan begiratu eta Jesus bakarrik ikusi zuten berekin, eta besterik
inor ez.
9 Menditik beherakoan, ikusitakoa inori ez aipatzeko agindu zien, harik eta
Gizonaren Semea hilen artetik piztu arte. 10 Agindu hau bete zuten, baina <<hilen artetik
pizte>> horrekin zer adierazi nahi ote zien ziharduten beren artean. 11 Eta galdetu zioten:
--Zergatik diote lege-maisuek lehenbizi Eliasek etorri* behar duela?
--Lehenbizi Eliasek etorri eta dena Jaunak nahi bezala eraberritu behar baldin badu,
nolatan diote Liburu Santuek Gizonaren Semeak asko sufritu behar duela eta arbuiatua izan?
13 Hau diotsuet gainera: Elias etorri da*, baina gogoak emandako guztia egin diote, hartaz
70
idatzia zegoen bezala.
Fedearen ahalmena: epileptikoaren sendakuntza

(Mt 17,14-21; Lk 9,37-43a)
14 Beste ikasleengana itzuli zirenean, jendetza handia ikusi zuten haien inguruan, eta
lege-maisu batzuk haiekin eztabaidan. 15 Jendea harriturik gelditu zen Jesus ikustean eta
lasterka joan zitzaizkion agurtzera. 16 Jesusek galdetu zien:
--Zer zenuten horiekin eztabaidan?
17 Jendarteko batek erantzun zion:
--Maisu, hemen ekarri dizut neure seme hau: hitzik egiten uzten ez dion espiritua
dauka*. 18 Non edo han espiritua jabetzen zaionean, lurrera botatzen du, eta mutikoa, lerdea
dariola eta hortz-karraska, gogor-gogor gelditzen da. Zure ikasleei eskatu diet espiritua
botatzeko, baina ezin izan dute.
--Hau gizaldi sinesgogorra! Noiz arte egon behar ote dut zuen artean? Noiz arte
jasan behar ote zaituztet? Ekarri mutila.
20 Eraman egin zioten. Jesus ikusteaz batera, espirituak gogor astindu zuen mutikoa,
eta lurrean iraulka eta lerdea zeriola utzi.
21 Jesusek mutilaren aitari galdetu zion:
--Noiztik dago horrela?
Hark erantzun:
--Umetandik. 22 Askotan bota izan du sutara eta uretara ere, hilarazteko. Ezer egin
ahal baduzu, erruki zaitez gutaz eta lagun iezaguzu.
--Ahal dudan diozu? Dena ahal du sinesten duenak.
24 Orduan, mutilaren aitak deiadarka:
--Sinetsi nahi dut! Lagundu sinesgabe honi.
25 Jesusek, jendea pilatzen ari zela ikusirik, mehatxu egin zion espiritu gaiztoari:
--Espiritu gor eta mutua, neuk agintzen diat: irten hadi mutil honengandik eta ez
sartu gehiago.
26 Garrasika eta berebiziko astindua emanez, atera zen espiritu gaiztoa. Mutikoa
hilik bezala gelditu zen. Ia denek hila zegoela zioten; 27 baina Jesusek eskutik hartu eta
altxarazi egin zuen, eta mutikoa zutitu egin zen.
28 Jesus etxeratu zenean, ikasleek bakarrean galdetu zioten:
--Eta guk, zergatik ezin izan dugu bota espiritu hori?
29 Erantzun zien:
--Gisa honetako espirituak botatzeko bide bakarra otoitza* da.
Jesusek nekaldi-piztuerak bigarrenez iragarri

(Mt 17,22-23; Lk 9,43b-45)
30 Handik atera eta Galilean zehar zebiltzan. Jesusek ez zuen inork jakiterik nahi, 31
bere ikasleei irakastera emana baitzegoen. Honela ari zitzaien: <<Gizonaren Semea gizakien
eskuetara emango dute; hil egingo dute, baina hil eta hiru egunera piztu egingo da>>.
32 Haiek, ordea, ez zuten ulertzen zer ari zitzaien; galdetzera, berriz, ez ziren
71
ausartzen.
Nor handiena?
(Mt 18,1-5; Lk 9,46-48)
33 Kafarnaumera iritsi ziren. Eta, etxean, Jesusek galdera hau egin zien:
--Zer eztabaida izan duzue bidean?
34 Baina haiek hitzik ez; beren artean handiena nor ote zen eztabaidatu baitzuten
bidean. 35 Eseri zen Jesus eta, Hamabiei dei eginik, esan zien:
--Lehena izan nahi duena izan bedi denetan azkena eta denen zerbitzaria.
36 Eta gero, haur bat hartu, haien aurrera ekarri eta, magalean zuela, esan zien:
37--Honelako haurra nire izenean onartzen duenak neu onartzen nau; eta ni onartzen
nauenak, ez nau ni onartzen, bidali nauen hura baizik.
<<Gure kontra ez dagoena...>>

(Lk 9,49-50)
38 Joanek esan zion:

--Maisu, gizon bat ikusi dugu zure izenean deabruak botatzen, eta eragotzi egin nahi
izan diogu, ez baita gure taldekoa.
--Ez eragotzi; ez baita inor, nire izenean mirari bat egin eta gero nitaz gaizki-esaka
jardungo duenik. 40 Hau da, gure kontra ez dagoena, gure alde dago. 41 Benetan diotsuet:
Mesiasen jarraitzaile zaretelako, ontzixka bat ur bada ere ematen dizuen inor ez da saririk
gabe geldituko.
Sinesmena galbidean jartzen dutenak

(Mt 18,6-9; Lk 17,1-2)
42 <<Sinesten duten txiki hauetakoren baten sinesmena galbidean jartzen* duenak,

hobe luke errotarri bat lepotik lotu eta itsasora amilduko balute. 43 Zeure eskuak galbidean
jartzen bazaitu, moztu; hobe duzu eskumotz betiko bizitzan sartu, bi eskuekin infernura,
itzalezineko sutara, erori baino. ( 44 *). 45 Zeure oinak galbidean jartzen bazaitu, moztu;
hobe duzu hankamotz betiko bizitzan sartu, bi oinekin infernura jaurtikia izan baino. ( 46 *).
47 Zeure begiak galbidean jartzen bazaitu, atera; hobe duzu begibakar Jainkoaren erreinuan
sartu, bi begiekin infernura jaurtikia izan baino; 48 han ez da barruko harra hiltzen, ez eta
sua itzaltzen.
49 <<Izan ere, suaz gazitu behar dira denak*. 50 Gauza ona da gatza*; baina gatza
gezatuko balitz, nola gazitu berriro? Eduki gatza zeuen baitan eta zaudete elkarrekin
bakean>>.
Ezkontza eta dibortzioa

(Mt 19,1-9; Lk 16,18)
10,1 Jesus, handik irtenik, Judeako mugetan sartu zen, Jordan ibaiaz bestaldera
igaroz. Berriro jende-multzo handiak bildu zitzaizkion ondora eta bera, ohi zuen bezala,
72
irakasten hasi zitzaien. 2 Fariseu batzuek hurbildu eta, zertan harrapatuko, gizonak bere
emaztea uztea zilegi ote zuen galdetu zioten. 3 Hark erantzun zien:
--Zer agindu zizuen horretaz Moisesek?
4 Eta haiek:
--Moisesek, dibortzio-agiria idatzi eta emaztea uzteko baimena eman zigun.
--Jainkoaren gauzetan itsu zaretelako* eman zizuen lege hori Moisesek. 6 Baina,
munduaren hasieratik, Jainkoak gizaseme eta emakume egin zituen; 7 horregatik,
gizasemeak bere aitamak utziko ditu eta emazteari elkartuko zaio*, 8 eta biak bat izango
dira. Beraz, aurrerantzean ez dira bi, bat baino. 9 Horrela bada, Jainkoak uztartu duena, ez
beza gizakiak aska.
10 Gero, etxean, arazo berari buruz galdegin zioten ikasleek. 11 Jesusek esan zien:
--Bere emaztea utzi eta beste bat hartzen duenak adulterio egiten du lehenengoaren
aurka; 12 eta bere senarra utzi eta beste bat hartzen duen emakumeak adulterio egiten du era
berean.
Jesus eta haurrak

(Mt 19,13-15; Lk 18,15-17)
13 Beste batean, haurrak eraman zizkioten Jesusi, uki zitzan; ikasleek, berriz, haserre
egiten zieten. 14 Hori ikustean, Jesus haserretu egin zen, eta esan: <<Utzi haurrei niregana
etortzen, ez galarazi, horrelakoek baitute Jainkoa errege. 15 Benetan diotsuet: Jainkoaren
erreinua haur batek bezala onartzen ez duena ez da inola ere bertan sartuko>>.
16 Eta haurtxoak magalean hartu eta bedeinkatu egiten zituen, eskuak ezarriz.
Jesusek aberatsari dei

(Mt 19,16-22; Lk 18,18-23)
17 Bidean abiatzera zihoala, gizon bat etorri zitzaion lasterka eta, aurrean
belaunikaturik, galdetu zion:
--Maisu ona, zer egin behar dut betiko bizia ondaretzat jasotzeko?
--Zergatik esaten didazu ona? Inor ez da ona Jainkoa besterik. 19 Badakizkizu
aginduak: Ez hil inor, ez egin adulteriorik, ez ostu, ez egin gezurrezko testigantzarik, ez egin
kalterik, ohoratu aitamak.
20 Hark, orduan:
--Maisu, gazte-gaztetandik bete izan dut hori guztia.
21 Jesus maitasunez begira jarri zitzaion, eta esan:
--Gauza bat falta zaizu bakarrik: zoaz, saldu daukazun guztia eta eman behartsuei,
zeure aberastasuna zeruan izan dezazun; gero, zatoz eta jarraitu niri.
22 Hitz hauek entzutean, ilun jarri zen gizona eta atsekabez joan, ondasun handien
jabe baitzen.

(Mt 19,23-26; Lk 18,24-27)
73
23 Inguruan begiratuz, Jesusek esan zien bere ikasleei:
--Bai nekez sartuko direla aberatsak Jainkoaren erreinuan!
24 Harriturik utzi zituen ikasleak esaldi honek. Baina Jesusek berriro ere:
--Ene semeok, zaila da benetan Jainkoaren erreinuan sartzea*. 25 Orratzaren begitik
gamelua igarotzea errazago, aberatsa Jainkoaren erreinuan sartzea baino.
26 Ikasleek, gero eta nahasiago, honela zioten beren artean:
27 Jesusek begira-begira jarri eta esan zien:
--Gizakientzat bai ezinezko, baina Jainkoarentzat ez, dena baitezake Jainkoak.

(Mt 19,27-30; Lk 18,28-30)
28 Orduan, Pedrok esan zion Jesusi:

--Hara, guk dena utzi dugu zuri jarraitzeko.
--Benetan diotsuet: Niregatik eta berrionagatik etxea, senideak, ama, aita,
seme-alabak eta lurrak uzten dituenak, 30 orain, mundu honetan, ehun halako etxe, senide,
ama, seme-alaba eta lur jasoko du, erasoaldiekin batera; eta gero, datorren munduan, betiko
bizia. 31 Orain lehenengo diren asko azkenengo izango dira orduan, eta orain azkenengo
direnak lehenengo.

(Mt 20,17-19; Lk 18,31-34)
32 Jerusalemerako bidean gora zihoazen, eta Jesus aurretik. Txunditurik zeuden;

jarraitzen ziotenak beldurrez zihoazen. Berriro Hamabiak beregana bildu, eta zer gertatuko
zitzaion adierazten hasi zitzaien: 33 <<Hara, Jerusalemera igotzen ari gara, eta Gizonaren
Semea apaizburuen eta lege-maisuen eskuetara emango dute; heriotzara kondenatuko dute
eta atzerritarren eskuetara emango; 34 hauek iseka egingo diote eta listua botako, zigortu eta
hil egingo; baina handik hiru egunera piztu egingo da>>.
Zebedeoren semeen handinahia

(Mt 20,20-23)
35 Santiago eta Joanek, Zebedeoren semeek, Jesusengana hurbildu eta esan zioten:
--Maisu, eskatuko dizuguna zuk ematea nahi genuke.
--Zer nahi duzue, bada, niregandik?
37 Eta haiek:
--Zu zeure aintzara heltzean, bata zure eskuinean eta bestea ezkerrean jar gaitezela.
--Ez dakizue zer eskatzen ari zareten. Gauza al zarete nik edan behar dudan edari
saminetik edateko, edo nik murgildu behar dudan uretan murgiltzeko*?
39--Bai, gauza gara --esan zioten.
Jesusek, orduan:
74
--Nik edan behar dudan edari saminetik, bai, edango duzue, bai eta nik murgildu
behar dudan uretan murgilduko ere; 40 baina nire eskuin-ezkerretan eseri ahal izate hori ez
dago nire esku inori ematea; Jainkoak norentzat prestatua duen, hari emango zaio.
Zerbitzua ikasleen lege

(Mt 20,24-28; Lk 22,24-27)
41 Beste hamarrak, hori entzutean, Santiago eta Joanen aurka haserre jarri ziren. 42
Jesusek dei egin eta esan zien: <<Dakizuenez, herrien buruzagi direnek menpean hartzen
dituzte herriak, eta handi-mandiek beren agintea ezartzen diete. 43 Zuen artean, ordea, ez du
horrela izan behar. Zuen artean handien izan nahi duena izan bedi zuen zerbitzari. 44 Eta
zuen artean lehenengo izan nahi duena izan bedi guztion morroi. 45 Zeren Gizonaren Semea
ere ez da etorri zerbitzatua izatera, zerbitzari izatera baizik, bere bizia guztien alde
ordainsaritzat ematera>>.
Jesusek itsua sendatu Jerikon

(Mt 20,29-34; Lk 18,35-43)
46 Jerikora iritsi ziren. Eta Jesus bere ikasleekin eta jendetza handiarekin hiritik
irteterakoan, Bartimeo itsua, Timeoren semea, eskean zegoen bide-ertzean eserita. 47 Jesus
Nazaretarra zela jakitean, oihuka hasi zen:
--Daviden Semea, Jesus, erruki zakizkit!
48 Askok gogor egiten zioten, isilarazteko; baina hark areago oihu:
--Daviden Semea, erruki zakizkit!
49 Jesusek gelditu eta hari dei egiteko agindu zuen. Dei egin zioten itsuari, esanez:
--Izan bihotz! Jaiki, deika ari zaik.
50 Bere soingainekoa jaurtikiz, salto batean zutitu eta Jesusengana joan zen. 51
Jesusek galdegin zion:
--Zer nahi duzu niregandik?
Itsuak erantzun:
--Berriro ikustea, Jauna*.
--Zoaz, zeure sinesmenak sendatu zaitu.
Une berean ikusmena etorri zitzaion berriro, eta Jesusen ondoren zihoan bidean.
JERUSALEMEN: JESUS MESIAS UKATUA (11,1--13,37)
Jesus, fruiturik gabeko herriaren epaile (11,1--12,12)

(Mt 21,1-11; Lk 19,28-38; Jn 12,12-16)
11,1 Jerusalemera hurbildu zirenean, Oliamendi* inguruko Betfage eta Betania

herrixketara iritsirik, bere ikasleetako bi bidali zituen Jesusek, 2 esanez: <<Zoazte aurreko
herrixka horretara; sartu orduko, astakume bat aurkituko duzue lotuta, gainean inor jarri ez
zaiona; askatu eta ekarri. 3 Norbaitek zer ari zareten galdetuko balizue, erantzun: <Jaunak
75
behar du, baina berehala itzuliko du> >>.
4 Joan ziren, bada, eta han aurkitu zuten astakumea ate ondo batean kanpotik lotuta,
eta askatzen hasi ziren. 5 Bertan zeudenetariko batzuek esan zieten: <<Zer ari zarete hor
astakumea askatzen?>>
6 Jesusek esandakoa erantzun zieten, eta haiek astakumea utzi.
7 Jesusi eramanik, beren jantziak astakumeari bizkarrean ezarri zizkioten, eta Jesus
gainean eseri zen. 8 Askok jantziak zabaltzen zituzten bidean; beste batzuek, berriz,
bazterretan bildutako abarrostoak. 9 Aurretik eta atzetik zihoazenek honela zioten oihuka:
<<Hosanna*! Bedeinkatua Jaunaren izenean datorrena! 10 Bedeinkatua datorren erreinua,
gure aita Daviden erreinua. Gora Jainko gorena*!>>
11 Jerusalemen, Jesus tenplura joan zen. Eta inguru guztiak begiratu ondoren,
ordurako berandu baitzen, Betaniarantz atera zen Hamabiekin.
Jesusek pikuondo agorra madarikatu

(Mt 21,18-19)
12 Biharamunean, Betaniatik irten zirenean, Jesus gosetu egin zen. 13 Hostotan

zegoen pikuondo bat urrutitik ikusirik, bertara joan zen, ea pikurik aurkitzen zuen; baina
ondora iristean, ez zuen hostoa besterik aurkitu, ez baitzen piku-sasoia. 14 Orduan,
pikuondoari esan zion: <<Ez dezala gehiago inork hiregandik fruiturik jan!>>
Bere ikasleek ere entzun zioten.
Tenplua herri guztientzat otoitz-etxe

(Mt 21,12-17; Lk 19,45-48; Jn 2,13-16)
15 Heldu ziren Jerusalemera. Tenpluan sarturik, bertan salerosketan* ari zirenak

kanpora botatzen hasi zen Jesus eta diru-trukalarien eta uso-saltzaileen mahaiak irauli egin
zituen. 16 Eta ez zion inori uzten tenpluan barrena ezer eramaten. 17 Gero, irakasten hasi
zitzaien, esanez: <<Ez al dio Liburu Santuak: Nire etxea otoitz-etxe izango da herri
guztientzat? Zuek, berriz, lapur-zulo egina duzue>>.
18 Apaizburuak eta lege-maisuak, hori jakin zutenean, Jesus nola hilko hasi ziren;
baina beldur zioten, jende guztia haren irakatsiaz harriturik baitzegoen. 19 Iluntzean, hiritik
atera ziren Jesus eta ikasleak.
Pikuondoa ihartua: fedea eta otoitza

(Mt 21,20-22)
20 Hurrengo goizean goiz, handik igarotzean, pikuondoa sustraietaraino ihartua ikusi

zuten. 21 Oroitu zen Pedro, eta Jesusi esan zion:
--Maisu, begira, zuk madarikatutako pikuondoa dena ihartu da.
--Izan sinesmen Jainkoarengan! 23 Benetan diotsuet: Norbaitek esaten badio mendi
honi: <<Ken hadi hortik eta amildu itsasora>>, eta mendiari agindu diona gertatuko dela
zalantzarik gabe sinesten badu, halaxe gertatuko zaio. 24 Horregatik diotsuet: Otoitzean
eskatzen duzuen edozer gauza, sinetsi lortu duzuela, eta emango dizue Jainkoak. 25 Eta
otoitzean ari zaretela, barkatu inoren kontra ezer baduzue, zeruko Aitak ere zeuen
76
hutsegiteak barka diezazkizuen. ( 26 *).

(Mt 21,23-27; Lk 20,1-8)
27 Jerusalemera iritsi ziren. Jesus tenpluan zebilela, apaizburuak, lege-maisuak eta

zaharrak hurbildu zitzaizkion, 28 galdezka*:
--Zein aginpidez jokatzen duzu horrela? Nork eman dizu horretarako aginpidea?
--Nik ere gauza bat galdetuko dizuet; erantzun zuek, eta nik ere esango dizuet zein
aginpidez jokatzen dudan horrela. 30 Joanek Jainkoaren aginduz ala giza aginduz bataiatzen
zuen?
Esan!
31 Haiek honela zioten beren artean: <<Jainkoaren aginduz ari zela esaten badiogu,
zergatik ez genion sinetsi erantzungo digu. 32 Baina, nola esan giza aginduz ari zela?>>
Honetarako, jendearen beldur ziren, guztiek profetatzat baitzeukaten Joan. 33 Beraz,
erantzun zioten:
--Ez dakigu.
Jesusek, orduan:

(Mt 21,33-46; Lk 20,9-19)
12,1 Jesus parabola bidez hitz egiten hasi zitzaien: <<Gizon batek mahastia landatu
zuen eta harresiz inguratu; lurrean dolarea egin eta mahastizainaren dorrea eraiki zuen.
Gero, nekazari batzuei errentan utzirik, urrutira joan zen. 2 Bere garaian, morroi bat bidali
zien nekazariei, mahastiaren fruitutik zegokion partea jasotzera. 3 Baina haiek morroia
hartu, jo eta esku-hutsik bidali zuten. 4 Berriro beste morroi bat bidali zien; hau ere buruan
kolpatu eta irainez bete zuten. 5 Beste bat ere bidali zien geroago, eta hil egin zuten.
Ondoren, beste asko, eta batzuk jo eta besteak hil egin zituzten. 6 Bazuen oraindik beste
norbait, bere seme maitea; eta huraxe bidali zien azkena, honela pentsatuz: <Neure semeari
bederen izango diote begirune>. 7 Nekazariek, ordea, esan zuten beren artean: <Oinordekoa
duk! Hil dezagun eta mahastiaren jabe izango gaituk!> 8 Hartu, hil eta mahastitik kanpora
bota zuten.
9 <<Zer egingo ote du mahasti-jabeak? Joan eta garbitu egingo ditu langile horiek,
eta mahastia beste batzuen esku utziko. 10 Ez al duzue irakurri Liburu Santuetako hura:
<<Etxegileek bazterturiko harria

giltzarri gertatu da.
11 Jaunak egin du hori,
gure begien harrigarri?>> >>
12 Lege-maisu eta zaharrak Jesus atxilotu nahian zebiltzan, ongi jabetu baitziren
beraiengatik esan zuela parabola hura. Baina, jendearen beldurrez, utzi eta alde egin zuten.
77
Jesus juduekin eztabaidan (12,13-44)
Zesarrena Zesarri, Jainkoarena Jainkoari

(Mt 22,15-22; Lk 20,20-26)
13 Gero, fariseu eta Herodesen alderdiko* batzuk bidali zizkioten Jesusi, hitzen
batean harrapatzeko asmoz. 14 Etorri eta esan zioten:
--Maisu, badakigu egiazale zarena eta ez dizuna axolarik inoren zeresanak; zuk,
gizakiaren itxurari begiratu gabe, Jainkoaren bidea behar bezala irakasten duzu. Zilegi al da
Zesarri zerga* ordaintzea, bai ala ez? Ordaindu behar al diogu, bai ala ez?
15 Baina Jesusek, haien azpikeriaz oharturik, esan zien:
--Zergatik zatozkidate zirika? Ekarri txanpon bat, ikusteko.
16 Ekarri zioten, eta Jesusek galdegin zien:
--Norenak dira irudi eta izen hauek?
Haiek erantzun:
--Zesarrenak.
17 Jesusek, orduan:
--Eman Zesarrena Zesarri eta Jainkoarena Jainkoari.
Txunditurik utzi zituen erantzun honekin.
Hildakoen piztueraz
(Mt 22,23-33; Lk 20,27-40)
18 Ondoren, saduzear batzuk etorri zitzaizkion Jesusi. Hauek ez dute sinesten

hildakoak pizten direna. Eta honela galdegin zioten:
19--Maisu, Moisesek idatzi zigun: Norbaiti anaia hiltzen bazaio, emaztea
seme-alabarik gabe utziz, ezkon bedi alarguntsarekin, anaiari ondorengoa emateko*. 20
Behin batean, baziren zazpi anaia. Zaharrena ezkondu eta seme-alabarik gabe hil zen. 21
Bigarrena alarguntsarekin ezkondu zen, eta seme-alabarik gabe hil zen hura ere. Berdin
hirugarrena. 22 Horrela, ondorengorik gabe hil ziren zazpiak. Azkenik, hil zen emakumea
ere. 23 Piztuerakoan, hildakoak piztuko omen direnean, noren emazte izango da, zazpiek
izan baitzuten emazte?
--Ez ote zabiltzate oker, eta oker, hain zuzen, Liburu Santuetan esana eta Jainkoaren
ahalmena ezagutzen ez dituzuelako? 25 Izan ere, hildakoak piztean, ez da inor ezkonduko:
zeruko aingeruak bezalakoak izango dira denak. 26 Gainera, hildakoen piztueraz, ez al
duzue irakurri Moisesen liburuan, sutan zegoen sasiaren pasartean, nola esaten dion
Jainkoak berak: Ni Abrahamen, Isaaken eta Jakoben Jainkoa naiz? 27 Ez da hilen Jainkoa,
biziena baizik. Oker zaudete oso.
Agindurik nagusiena
(Mt 22,34-40; Lk 10,25-28)
28 Ondoren, aurreko eztabaida entzundako lege-maisu bat aurreratu zitzaion.

Jesusek zeinen jator erantzun zien ikusirik, galdera bat egin zion:
--Zein da agindu guztietan nagusia?
78
--Hona hemen nagusia: Entzun, Israel: Jauna da gure Jainkoa, Jauna bat bakarra
da! 30 Maita ezazu Jauna, zeure Jainkoa, bihotz-bihotzez, gogo osoz, adimen guztiz eta
indar guztiz. 31 Eta hona hemen bigarrena: Maitatu lagun hurkoa zeure burua bezala. Ez da
agindu hauek baino handiagorik.
32 Lege-maisuak, orduan:
--Ederki, Maisu; egia diozu Jainkoa bakarra dela eta ez dela besterik esatean. 33
Bera bihotz-bihotzez, gogo osoz eta indar guztiz maitatzea, eta lagun hurkoa nork bere
burua bezala maitatzea, erre-opari eta sakrifizio guztiak baino hobea da.
34 Eta Jesusek, zuhurki erantzun ziola ikusirik, esan zion:
--Ez zaude Jainkoaren erreinutik urruti.
Eta harrezkero, ez zen inor galderarik egitera ausartzen.

(Mt 22,41-46; Lk 20,41-44)
35 Tenpluan irakasten ari zela, galdera hau egin zuen Jesusek: <<Nola esan dezakete
lege-maisuek Mesias Daviden ondorengo* dela? 36 Hona zer dioen Davidek berak Espiritu
Santuaren argiz:
<<Hona Jaunak ene Jaunari esana:

<Eseri nire eskuinean,
zure etsaiak oinazpian
jartzen dizkizudan bitartean>.
37 <<Davidek berak Jauna esaten dio; beraz, nola izan dezake ondorengo?>>
Jendetza ugariak atseginez entzuten zion.
Jesusek lege-maisuak salatu

(Mt 23,1-12; Lk 20,45-47)
38 Bere irakasaldian, beste hau ere esan zien: <<Zabiltzate kontuz lege-maisuekin!
Gogoko baitute harro-harro jantzita ibiltzea eta plazetan jendeak agur egitea; 39 gogoko
dituzte sinagogetan lehenengo aulkiak eta jai-otorduetan mahaiburuak. 40 Eta, azkengabeko
otoitzen aitzakiaz, alargunen ondasunak irensten dituzte. Epairik zorrotzena izango dute
horrelako horiek>>.
Alargun behartsuaren eskaintza

(Lk 21,1-4)
41 Jesus tenpluko dirutegiaren aurrean eseria zegoen, jendeak kutxetara dirua nola
botatzen zuen begira. Aberats askok ugari ematen zuen. 42 Etorri zen emakume alargun
behartsu bat, eta bi sos* bota zituen, huskeria bat. 43 Jesusek bere ikasleei dei egin eta esan
zien: <<Benetan diotsuet: Alargun behartsu honek beste guztiek baino gehiago bota du
kutxara. 44 Izan ere, beste guztiek sobera dutenetik eman dute; honek, ordea, bere eskasian,
zeukan guztia, bizitzeko behar zuena, eman du>>.
79
Jesus eskatologiaz mintzo (13,1-37)

(Mt 24,1-2; Lk 21,5-6)
13,1 Jesus tenplutik ateratzean, bere ikasleetako batek esan zion:

--Maisu, begira nolako harriak eta nolako eraikinak!
--Harri-lan ikusgarriak benetan! Baina horra, ez da harririk harri gainean geldituko:
dena suntsituko dute.

(Mt 24,3-14; 10,17-22; Lk 21,7-19)
3 Gero, Oliamendin*, tenpluaren aurrez aurre eserita zegoela, Pedro, Santiago, Joan
eta Andresek bakarrean galdetu zioten:
4--Esaguzu noiz gertatuko den hori, eta zertan ezagutuko den hori dena burutzera
doala.
5 Honela mintzatu zitzaien, orduan, Jesus: <<Kontuz! Ez zaitzatela inork engaina. 6
Asko etorriko dira, nire izena bereganatuz eta esanez: <Ni naiz Mesias*>; eta jendea franko
engainatuko dute. 7 Gerra-hots eta zurrumurruak entzutean, ez izutu: gertatu beharrekoa da
hori guztia; baina oraindik ez da azkena. 8 Izan ere, nazioa nazioaren kontra eta erreinua
erreinuaren kontra altxatuko dira; han eta hemen lurrikarak eta goseteak izango dira. Hori
guztia erdiminen hasiera da.
9 <<Kontu izan zeuen buruarekin! Auzitegi eta sinagogetara eramango zaituztete eta
zigortu egingo; agintari eta erregeen aurrean jarriko zaituztete niregatik, eta aitorpen egingo
duzue haien aurrean. 10 Zeren eta, azkena baino lehen, herri guztiei hots egina izan behar
baitu berrionak. 11 <<Auzitegira zaramatzatela, ez egon zer esango duzuen kezkatan; une
hartan bertan Jainkoak adieraziko dizuena, esan huraxe, ez baitzarete zuek mintzatuko,
Espiritu Santua baizik. 12 Anaiak anaia emango du heriotzara, eta aitak semea; seme-alabak
gurasoen kontra altxatuko dira eta hil egingo dituzte. 13 Mundu guztiak gorroto izango
dizue niregatik; baina azkeneraino sendo irauten duena, horixe izango da salbatua.
Larrialdi izugarria
(Mt 24,15-28; Lk 21,20-24)
14 <<Profanatzaile higuingarria* behar ez den tokian ezarria ikusiko duzuenean

--irakurleak uler beza--, orduan, Judean daudenek ihes egin bezate mendietara; 15 etxe
gainean dagoena ez bedi jaits etxetik ezer hartzera, 16 eta soroan dena ez bedi itzul
soingaineko bila. 17 Dohakabeak egun haietan haurdun daudenak eta bularreko haurrak
dituztenak! 18 Eskatu Jainkoari, hori guztia neguan gerta ez dadin. 19 Zeren egun haiek
egun larriak izango baitira; ez da horrelako larrialdirik izan Jainkoak sortu zuen mundu
honen hasieratik orain arte, ez eta izango ere. 20 Eta Jaunak aldi hori laburtuko ez balu, ez
litzateke inortxo ere bizirik aterako; baina, berak hautatu dituen aukeratuak direla eta,
laburtu egingo ditu egun horiek.
80
21 <<Orduan, norbaitek <Hona hemen Mesias! Hara han!> esango balizue, ez
sinetsi. 22 Izan ere, gezurrezko mesiasak* eta sasiprofetak agertuko dira eta aukeratuak
berak ere, ahal balitz, engainatzeko moduko mirariak eta egintza harrigarriak egingo dituzte.
23 Zuek, beraz, kontu izan! Jakinaren gainean jarri zaituztet aldez aurretik.

(Mt 24,29-31; Lk 21,25-28)
24 <<Egun haietan, larrialdi horren ondoren, eguzkia ilunduko da, ilargiak ez du

argirik egingo, 25 izarrak zeru goitik amiltzen hasiko dira eta ortzia dardarka ariko. 26
Orduan, Gizonaren Semea hodei artean ahalmen eta aintzaz beterik etortzen ikusiko dute.
27 Orduan, aingeruak bidali eta bere aukeratuak bilduko ditu lau haizeetatik, lur-muga
batetik besteraino.
Ez dakizue hau guztia noiz izango den. Egon erne!

(Mt 24,32-36.42; 25,13-15; Lk 12,36-38; 21,29-33)
28 <<Ikasi pikuondoaren irudi honetatik: kimua berritzen eta hostoa zabaltzen

zaioneko, badakizue uda hurbil dela. 29 Era berean, gauza horiek gertatzen ikustean, jakizue
hurbil dela, Gizonaren Semea* ate ondoan duzuela. 30 Benetan diotsuet: Gizaldi
honetakoak hil baino lehen gertatuko dira gauza guztiok. 31 Zeru-lurrak igaroko dira, baina
nire hitzak ez dira bete gabe igaroko. 32 Baina zein egunetan edo ordutan gertatuko den, ez
daki inork, ez zeruko aingeruek, ez Semeak, Aitak baizik.
33 <<Kontuz, bada! Egon erne! Ez baitakizue ordua noiz den. 34 Gizon bat urrutira
doanean bezala da: morroien gain uzten du bere etxea, bakoitzari bere lana emanez, eta zain
egoteko agintzen dio atezainari.
35 <<Egon zain, beraz, ez baitakizue etxeko jauna noiz etorriko den: arratsean,
gauerdian, oilarrak jotzean ala goizean. 36 Ez zaitzatela ustekabean etorri eta lotan aurki. 37
Zuei esaten dizuedan hau, denentzat esaten dut: Egon zain!>>
JESUS, JAINKOAREN SEMEA. NEKALDIA ETA PIZTUERA (14,1--16,8)
Jesus bere gogoz heriotzara (14,1-42)
Jesus nola atxilotuko

(Mt 26,1-5; Lk 22,1-2; Jn 11,45-53)
14,1 Handik bi egunera, Pazko Jaia eta Legamigabeko Ogien Jaia ospatzen ziren.
Apaizburu eta lege-maisuak Jesus maltzurkeriaz nola atxilotuko zebiltzan, hiltzeko. 2 Baina
hau zioten: <<Ez gero jaiegunean, herrian iskanbilarik sor ez dadin>>.

(Mt 26,6-13; Jn 12,1-8)
3 Jesus Betanian zen, Simon legendunaren etxean. Mahaian zegoela, emakume bat
etorri zen, hartzurizko ontzian nardozko* ukendu garbi eta garestia zekarrela. Ontzia hautsi
81
eta Jesusi burura isuri zion. 4 Batzuek, haserre, honela ziotsoten elkarri:
--Zergatik horrela alferrik galdu ukendu hori? 5 Hirurehun denarioz* goitik sal
zitekeen eta dirua behartsuei eman.
Eta marmarrean ari ziren emakumearen kontra. 6 Baina Jesusek esan zien:
--Utzi bakean honi; zergatik gogaitarazten duzue? Egintza ona egin du nirekin. 7
Izan ere, behartsuak beti dituzue zeuen artean, eta nahi duzuenean egin diezaiekezue on.
Baina ni ez nauzue betiko zuekin. 8 Ahal zuena egin du: nire gorputza ukenduz igurtzi du
aldez aurretik hilobirako*. 9 Benetan diotsuet: Mundu guztian barrena, berriona hots egingo
den edonon aipatuko da emakume hau eta beronek egina.
Jesus Judasek saldua

(Mt 26,14-16; Lk 22,3-6)
10 Judas Iskariote, Hamabietako bat, apaizburuengana joan zen, Jesus beraiei

eskuetara emateko asmotan. 11 Entzutean, poztu egin ziren haiek eta dirua agindu zioten.
Jesus haien eskuetara emateko egokiera bila hasi zen Judas.

(Mt 26,17-19; Lk 22,7-13)
12 Legamigabeko Ogien Jaiko lehen eguna zen, Pazko-bildotsa hiltzen zeneko

eguna. Ikasleek esan zioten Jesusi:
--Non egin behar ditugu Pazko-afarirako prestaketak?
13 Hark ikasleetako bi bidali zituen, esanez:
--Zoazte hirira, eta ur-suila daraman gizon batekin egingo duzue topo. Jarraitu
berari, 14 eta sartuko den etxeko nagusiari esan: <<Maisuak galdetzen du non duen
ikasleekin Pazko-bildotsa jateko tokia>>. 15 Berak gela zabal bat erakutsiko dizue goian,
jantzirik eta atondua; prestatu hantxe behar ditugunak.
16 Joan ziren ikasleak eta, hirira iristean, dena Jesusek esan bezala gertatu zitzaien,
eta Pazko-afaria prestatu zuten.
Afarian: Judasen saldukeriaren iragarpena

(Mt 26,20-25; Lk 22,14.21-23; Jn 13,21-30)
17 Ilunabarrean, joan zen Jesus Hamabiekin, 18 eta mahaian afaltzen ari zirelarik,
Jesusek esan zuen:
--Benetan diotsuet: Zuetako batek saldu egingo nau, nirekin jaten ari den batek.
19 Haiek, goibeldurik, galdezka hasi zitzaizkion bata bestearen ondoren:
--Nik ote?
--Hamabiotako batek, nirekin plater beretik jaten ari denak. 21 Gizonaren Semea
badoa, bai, Liburu Santuek hartaz dioten bezala; baina dohakabea Gizonaren Semea salduko
duena! Hobe zukeen jaio izan ez balitz!
Azken afaria: hona nire gorputz-odolak

(Mt 26,26-29; Lk 22,15-20; 1 Ko 11,23-25)
82
22 Afaltzen ari zirela, ogia hartu zuen Jesusek eta, bedeinkazioa esan ondoren, zatitu
eta eman egin zien, esanez: <<Hartzazue, hau nire gorputza da>>.
23 Gero, kopa hartu eta, esker onezko otoitza egin ondoren, eman egin zien eta
denek edan zuten. 24 Eta esan zien: <<Hau nire odola da, Jainkoarekiko ituna berrituko
duena*, guztiengatik isuria. 25 Benetan diotsuet: Ez dut gehiago ardorik edango, Jainkoaren
erreinuan ardo berria edan arte>>.
Afalondoan: Pedroren ukoen iragarpena

(Mt 26,31-35; Lk 22,31-34; Jn 13,36-38)
26 Gorazarreak kantatu ondoren*, Oliamendira abiatu ziren.

27 Jesusek esan zien: <<Zuen sinesmenak huts egingo du*, honela baitago idatzia
Liburu Santuetan: Joko dut artzaina eta ardiak sakabanatu egingo dira. 28 Baina piztu
ondoren, aurretik joango natzaizue Galileara>>.
--Beste guztien sinesmenak huts egiten badu ere, nireak ez.
--Benetan diotsut: Gaur gauean, oilarrak bitan jo baino lehen, zuk hirutan ukatuko
nauzu.
31 Baina Pedrok, gero eta areago:
--Zurekin hil behar badut ere, ez zaitut inola ere ukatuko.
Eta beste hainbeste zioten denek.
Getsemaniko otoitz larria

(Mt 26,36-46; Lk 22,39-46)
32 Getsemani izeneko landa batera iritsi ziren, eta Jesusek esan zien bere ikasleei:
<<Zaudete hemen, nik otoitz egin bitartean>>.
33 Pedro, Santiago eta Joan eraman zituen berekin. Ikara eta larria sentitzen hasi zen,
34 eta esan zien: <<Hiltzeko zorian nago tristuraz. Gelditu hemen eta zaudete erne>>. 35
Eta aurreraxeago joanik, lurrean erori eta otoizka ari zitzaion Jainkoari, urrun ziezaiola ordu
hura, ahal bazen. 36 Honela zioen: <<Abba, Aita! Zure esku dago guztia; urrun ezazu
niregandik edari samin* hau! Baina egin bedi zure nahia, ez nirea>>.
37 Ikasleengana joan eta lotan aurkitu zituen. Pedrori esan zion: <<Simon, lotan?
Ordu bete ere ezin izan zara erne egon? 38 Zaudete erne eta egizue otoitz, tentaldian ez
erortzeko: gogoz gartsu izan arren, ahula baita gizakia*>>.
39 Berriro aldendu eta otoitz egin zuen, lehengo hitz berak esanez. 40 Berriro
itzulirik, lo aurkitu zituen, begiak astun baitzituzten; haiek ez zekiten zer esan.
41 Joan zitzaien hirugarren aldiz eta esan zien: <<Egin lo eta hartu atseden! Kito!
Iritsi da ordua: hona Gizonaren Semea bekatarien eskuetara emana. 42 Jaiki, goazen, hemen
da salduko nauena!>>
Jesus giza eskuetan (14,43--15,47)
Jesus lotua daramate
83
(Mt 26,47-56; Lk 22,47-53; Jn 18,3-12)
43 Jesus hizketan ari zela, han agertu zen Judas, Hamabietako bat; gizon-multzo bat
zetorren harekin, ezpata eta makilak eskuetan, apaizburu, lege-maisu eta zaharrek bidalirik.
44 Saltzaileak seinale hau jarria zien: <<Nik musu emango diodana, horixe da; atxilotu eta
eraman arduraz>>. 45 Iritsi zeneko, Jesusengana hurbildu eta esan zion: <<Maisu!>>
Eta musu eman zion.
46 Besteek heldu eta atxilotu egin zuten. 47 Han zegoen batek ezpata atera, apaiz
nagusiaren morroia jo eta belarria moztu zion. 48 Jesusek esan zien: <<Ezpataz eta makilaz
etorri zarete, lapur baten bila bezala, ni harrapatzera! 49 Egunero zuen artean nengoen
tenpluan irakasten, eta ez ninduzuen atxilotu. Baina hala behar du, Liburu Santuetan idatzia
bete dadin>>.
50 Ikasleek Jesus utzi eta ihes egin zuten. 51 Gazte bat ondoren zihoakion, soinean
oihal bat besterik ez zuela. Heldu zioten, 52 baina oihala utzi eta ihes egin zien biluzik.

(Mt 26,57-68; Lk 22,54-55.63-71; Jn 18,13-15.19-24)
53 Apaiz nagusiaren etxera eraman zuten Jesus eta han bildu ziren apaizburu, zahar
eta lege-maisu guztiak. 54 Pedro Jesusen ondoren joana zen, urrutitik jarraituz, apaiz
nagusiaren jauregi barruraino. Eta morroiekin batera eserita, sutondoan berotzen ari zen.
55 Apaizburuak eta Biltzar Nagusi* osoa Jesusen kontrako lekukotasun bila
zebiltzan, heriotzara kondenatzeko, baina ezin zuten aurkitu; 56 askok haren kontra
gezurrezko testigantzak egiten bazituzten ere, haien lekukotasunak ez zetozen bat. 57
Batzuek zutitu eta gezurrezko testigantza hau egin zuten Jesusen kontra: 58 <<Geuk entzun
diogu esaten: Nik, giza eskuz egindako santutegi hau desegingo dut eta hiru egunetan beste
bat eraikiko, giza eskuz egin gabea>>.
59 Baina honetan ere ez zetozen bat beren esanetan.
60 Orduan, apaiz nagusiak, biltzarraren erdian zutik, galdetu zion Jesusi:
--Ez al diezu deus ere erantzun behar zure kontra ateratzen dituztenei?
61 Baina Jesus isilik zegoen, eta ez zuen ezer erantzuten. Apaiz nagusiak berriro
galdetu zion:
--Zu al zara Mesias, Jainko bedeinkatuaren Semea?
--Bai, neu naiz, eta Gizonaren Semea Ahalguztidunaren eskuinean eserita eta zeruko
hodei artean etortzen ikusiko duzue.
63 Apaiz nagusiak bere jantziak urratu* zituen eta esan:
--Ba ote dugu lekuko beharrik? 64 Zeuek entzun duzue biraoa*. Zer deritzozue?
Heriotza merezi zuela erabaki zuten denek.
65 Batzuk listuka hasi zitzaizkion eta, aurpegia estalirik, ukabilkadak ematen
zizkioten, esanez: <<Asma ezak, profeta!>>
Guardek ere masailakoka zerabilten.
Pedrok Jesus ukatu

(Mt 26,69-75; Lk 22,56-62; Jn 18,15-18.25-27)
84
66 Pedro beheko patioan zegoela, apaiz nagusiaren neskame bat etorri zen. 67 Pedro
berotzen ikusirik, begira jarri eta esan zion:
--Hi ere Nazareteko Jesusekin bizi hintzen.
68 Baina hark ukatu, esanez:
--Ez zekinat zer dionan ere, ez dinat ulertzen.
Atarira irten zen, eta oilarrak jo zuen*. 69 Ikusi zuen neskameak eta han zeudenei
ere honela hasi zitzaien:
--Hau ere haietakoa diagu.
70 Pedrok berriro ukatu zuen. Geroxeago, ingurukoek ere esan zioten:
--Bai, haietakoa haiz, noski, galilearra* haiz eta.
71 Orduan, Pedro biraoka eta maldizioka hasi zen:
--Ez dut ezagutzen zuek diozuen hori.
72 Une hartan, bigarren aldiz jo zuen oilarrak. Gogoratu zitzaion Pedrori Jesusek
esana: <<Oilarrak bitan jo baino lehen, zuk hirutan ukatuko nauzu>>, eta negarrari eman
zion.

(Mt 27,1-2.11-14; Lk 23,1-5; Jn 18,28-38)
15,1 Eguna argitu bezain laster, apaizburu, zahar eta lege-maisuak bildu ziren
--Biltzar Nagusi osoa--, eta, erabakia hartu ondoren, Jesus lotuta eraman zuten eta
Pilatoren* eskuetara eman. 2 Pilatok galdetu zion:
--Zeuk diozu.
3 Apaizburuek salaketa asko egiten zituzten haren kontra. 4 Pilatok esan zion:
--Ez al duzu ezer erantzun behar? Begira zenbat gauzaz salatzen zaituzten.
5 Baina Jesusek ez baitzion gehiago erantzun, harriturik gelditu zen Pilato.

(Mt 27,15-26; Lk 23,13-25; Jn 18,39--19,16)
6 Pazko Jaiero preso bat askatu ohi zuen Pilatok, herriak eskatzen zuena. 7 Bazen
kartzelan Barrabas zeritzan bat, matxinadakoan giza hilketa bat egina, beste batzuekin
batera. 8 Igo zen jendea gobernariaren jauregira eta ohitura zuena emateko eskatu zioten. 9
Pilatok erantzun zien:
--Nahi al duzue juduen erregea askatzea?
10 Ongi baitzekien apaizburuek bekaizkeriaz emana ziotela Jesus. 11 Baina
apaizburuek jendea berotu zuten, Barrabas libratzeko eska zezan.
12 Berriro mintzatu zitzaien Pilato:
--Eta zer egin behar dut juduen errege deitzen duzuen honekin?
13 Jendeak, orduan, oihu:
--Gurutzera hori!
14 Eta Pilatok:
--Zer oker egin du, bada?
Haiek, are eta oihu handiagoz:
85
--Gurutzera hori!
15 Orduan, Pilatok, jendeari poz emateagatik, Barrabas askatu zien eta Jesus,
zigorkarazi ondoren*, haien eskuetara eman zuen, gurutziltza zezaten.
Soldaduen isekak
(Mt 27,27-31; Jn 19,2-3)
16 Soldaduek gobernariaren jauregira sartu zuten Jesus, eta gudu-taldeko denak

bildu zituzten. 17 Purpurazko jantzia ipini zioten soinean eta arantzaz egindako koroa
buruan.
18 Eta agurka hasi zitzaizkion: <<Agur, juduen erregea!>>
19 Kanaberaz jotzen zuten buruan, listua botatzen zioten eta, belaunikatuz, aurrean
ahozpez jartzen zitzaizkion. 20 Nahikoa iseka egin ondoren, purpurazko jantzia erantzi eta
bere soinekoak jarri zizkioten. Gero, atera eta gurutzean josteko eraman zuten.
(Mt 27,32-38; Lk 23,26.32-33.38; Jn 19,17-24)
21 Sorotik etxerakoan handik zihoan bat, Simon Zirenekoa (Alexandro eta Ruforen
aita), Jesusen gurutzea eramatera* behartu zuten.
22 Golgota izeneko tokira eraman zuten Jesus (Golgotak <<Buru-hezur>> esan nahi
du).
23 Mirraz nahasiriko ardoa* eskaini zioten, baina ez zuen hartu. 24 Josi zuten
gurutzean, eta haren jantziak banatu egin zituzten, zer zeinentzat zotz eginez.
25 Bederatziak ziren gurutziltzatu zutenean. 26 Eta honela zioen kondenaren
arrazoia adierazten zuen idazkunak: <<Juduen erregea>>. 27 Jesusekin batera, bi lapur
gurutziltzatu zituzten, bata eskuinean eta bestea ezkerrean. ( 28 *).
Jesus gurutzean iraindua

(Mt 27,39-44; Lk 23,35-39)
29 Handik igarotzen zirenek irain egiten zioten Jesusi, buruari eragin eta esanez:
<<Hara, santutegia desegin eta hiru egunetan eraikitzen omen duena! 30 Salba ezak heure
burua! Jaits hadi gurutzetik!>>
31 Era berean, apaizburu eta lege-maisuek ere irri egiten zioten, elkarri esanez:
<<Besteak salbatu ditik, eta bere burua ezin. 32 Mesias omen duk hori, Israelgo erregea;
jaits dadila orain gurutzetik, ikus eta sinets dezagun>>.
Berarekin gurutzean josiak zeudenek ere irain egiten zioten.
Jesusen heriotza
(Mt 27,45-56; Lk 23,44-49; Jn 19,28-30)
33 Eguerdian, ilundu egin zuen lurbira osoan hirurak arte. 34 Hiruretan, Jesusek oihu
handiz esan zuen: <<Eloi, Eloi, lema sabaktani*?>> (Hau da: <<Ene Jainko, ene Jainko,
zergatik utzi nauzu?>>).
35 Hau entzutean*, bertan zeuden batzuek esan zuten: <<Eliasi deika ari duk>>.
86
36 Orduan, batek, lasterka joan, belaki bat ozpinetan busti eta, kanabera bati
muturrean erantsiz, edatera eman zion, esanez: <<Egon, ea datorkion Elias gurutzetik
eraistera>>.
37 Baina Jesusek, deiadar handia eginez, azken arnasa eman zuen. 38 Orduan,
santutegiko oihala* erdiz erdi urratu zen, goitik behera.
39 Aurrean zegoen erromatar ehuntariak, nola hil zen ikustean, esan zuen: <<Zinez,
gizon hau Jainkoaren Semea zen>>.
40 Baziren han emakume batzuk ere, urrutitik begira; haien artean, Magdalako
Maria, Santiago gaztearen eta Joseren ama Maria, eta Salome. 41 Hauek Jesusen ondoren
eta beraren zerbitzuan ibiliak ziren, Galilean zegoela; bazeuden beste emakume asko ere,
Jesusekin Jerusalemera igotakoak.

(Mt 27,57-61; Lk 23,50-56; Jn 19,38-42)
42 Ilunabarrean --larunbat-bezpera zen egun hura, festarako prestaketak egiteko

eguna*--, 43 Arimateako Jose Pilatogana joatera ausartu zen, Jesusen gorpua eskatzera. Jose
hau kontseiluko* kide ospetsua zen, eta Jainkoaren erregetza noiz iritsiko zain zegoen. 44
Harritu zen Pilato ordurako hila izateaz, eta ehuntariari dei egin eta galdetu zion ea egia zen
hilda zegoela. 45 Ehuntariaren argibideak jaso ondoren, gorpua eramateko baimena eman
zion Joseri. 46 Honek izara bat erosi eta, Jesus gurutzetik eraitsirik, izaran bildu zuen eta
haitzean zulaturiko hilobi batean ezarri. Gero, harri bat irauliz, hilobiko sarrera itxi zuen. 47
Magdalako Maria eta Maria, Joseren ama, non ezartzen zuten begira zeuden.
Hilobia hutsik: <<Piztua da>>

(Mt 28,1-8; Lk 24,1-12; Jn 20,1-10)
16,1 Larunbata igaro zenean, Magdalako Mariak, Santiagoren ama Mariak eta
Salomek usain-gozoko ukenduak erosi zituzten, Jesusen gorpua gantzutzeko*. 2 Eta asteko
lehen egunean*, goizean goiz, eguzkia atera orduko, hilobira joan ziren. 3 Honela ari ziren
beren artean: <<Nork kenduko digu hilobi-sarrerako harria?>>
4 Begiratu eta harria alboratua zela ohartu ziren, oso astuna zen arren. 5 Hilobian
sarturik, gazte bat ikusi zuten eskuinaldean eseria, soineko zuriz jantzia, eta erabat izutu
ziren. 6 Baina hark esan zien: <<Ez izutu! Nazareteko Jesus gurutziltzatuaren bila zabiltzate.
Piztua da, ez dago hemen. Ikusi jarri zuteneko tokia. 7 Zoazte, bada, haren ikasleei, eta
Pedrori bereziki, esatera: <Zuen aurretik joango da Galileara; han ikusiko duzue, berak esan
bezala> >>.
8 Emakumeek hilobitik ihesi alde egin zuten, sartu zitzaien izu eta ikaraz; eta,
beldurraren beldurrez, ez zioten inori ezer esan.
ERANSKINA* (16,9-20)
Jesusen agerraldiak
(Mt 28,9-10; Lk 24,13-35; Jn 20,11-18)
9 Asteko lehen egunaren goizean pizturik, Jesus lehenik Magdalako Mariari agertu
87
zitzaion, zeinengandik zazpi deabru bota baitzituen. 10 Hura Jesusekin bizi izan zirenei berri
ematera joan zen, nahigabez eta negarrez baitzeuden. 11 Baina haiek, bizi zela eta berak
ikusi zuela entzutean, ez zioten sinetsi.
12 Gero, beraietako biri agertu zitzaien, beste itxura batez, auzo batera bidean
zihoazela. 13 Hauek ere besteei berri ematera itzuli ziren; baina ez zieten sinetsi.
Azken mandatua: zabaldu berriona munduan

(Mt 28,16-20; Lk 24,36-49; Jn 20,19-23; Eg 1,6-8)
14 Azkenik, Hamaikei agertu zitzaien, mahaian eserita zeudela, eta aurpegira bota
zizkien beren sinesgabetasuna eta burugogorkeria, pizturik ikusi zutenei sinetsi ez zietelako.
15 Eta esan zien: <<Zoazte mundu guztian zehar eta hots egin berriona izaki guztiei. 16
Sinesten eta bataiatzen den oro, salbatua izango da; sinesten ez duena, berriz, kondenatua.
17 Sinestedunek seinale hauek izango dituzte berekin: nire izenean deabruak botako dituzte,
hizkuntza berriz mintzatuko dira, 18 sugeak eskuetan hartuko dituzte eta, edari hilgarriren
bat edanik ere, ez die gaitzik egingo; gaixoei eskuak ezarriko dizkiete eta sendatu egingo
dira>>.
19 Horrela hitz egin ondoren, Jesus Jauna zerura jasoa izan zen eta Jainkoaren
eskuinean eseri zen.
20 Haiek, berriz, alde guztietara joan ziren berriona hots egitera. Eta Jauna bera ari
zen haiekin, egiten zituzten mirarien bidez mezua baietsiz*.
\z
EBANJELIOA LUKASEN ARABERA
Hitzaurrea. Eskaintza
1,1 Teofilo agurgarria, askok ekin diote gure artean izan diren gertakarien historia
idazteari, 2 hasieran begizko testigu eta gero berrionaren predikari izandakoek jakinarazi
digutenaren arabera. 3 Neuri ere on iruditu zait dena bere harian zuretzat idaztea, hasieratik
guztia zehatz-mehatz aztertu ondoren, 4 jaso dituzun iraskaspenak zeinen finkatuak dauden
ikus dezazun.
JESUSEN AURKEZPENA (1,5--4,13)
Jaiotza eta haurtzaroa (1,5--2,52)
Joan Bataiatzailearen jaiotza iragarri
88
5 Herodes Judeako erregearen garaian, bazen Zakarias zeritzan apaiz bat, Abiasen
apaiz-sailekoa; haren emaztea, Elisabet, Aaronen* ondorengoa zen. 6 Zintzoak ziren biak
Jainkoaren aurrean, eta Jaunaren agindu eta legeak huts egin gabe betez bizi ziren. 7 Ez
zuten haurrik, Elisabet agorra baitzen, eta urteetan aurreratuak biak.
8 Behin batean, Zakarias apaiz-zerbitzua egiten ari zen tenpluan Jainkoaren aurrean,
bere apaiz-sailaren txanda baitzen. 9 Apaizen ohituren arabera, berari egokitu zitzaion
Jaunaren santutegira sartzea intsentsua eskaintzeko*. 10 Herri guztia kanpoan zegoen
otoitzean, intsentsua eskaintzen zen bitartean. 11 Hartan, Jaunaren aingeru bat azaldu
zitzaion Zakariasi, intsentsu-aldarearen eskuinean zutik. 12 Hura ikustean, ikaratu egin zen
Zakarias eta beldurrak hartu zuen. 13 Baina aingeruak esan zion:
--Ez beldurtu, Zakarias, entzun du Jainkoak zure eskaria. Zeure emazte Elisabetek
semea emango dizu eta Joan ipiniko diozu izena. 14 Pozez beteko zara, eta beste jende asko
ere poztuko da haren jaiotzaz, 15 handia izango baita benetan Jaunaren aurrean. Ez du
ardorik, ez pattarrik edango*, eta amaren sabeletik bertatik Espiritu Santuaz beteko du
Jainkoak. 16 Israeldar asko bihurtuko ditu beren Jainko Jaunarengana. 17 Eliasen espiritu
eta ahalmenaz jantzirik, Jaunaren aurretik etorriko da, gurasoak eta seme-alabak elkarrekin
baketzeko* eta errebeldeak zintzoen senera bihurtzeko; horrela, prestatuko du herria Jauna
onartzeko.
18 Zakariasek esan zion aingeruari:
--Nola jakin dezaket horrela gertatuko dena? Ni zaharra naiz, eta emaztea ere
urteetan aurreratua.
19 Aingeruak erantzun zion:
--Ni Gabriel naiz eta Jainkoaren zerbitzura nago; berak bidali nau zuri hitz egitera
eta berri hau ematera. 20 Hara, mutu geldituko zara eta ezin izango duzu hitz egin hau guztia
gertatu arte, bere garaian beteko diren nire hitzak sinetsi ez dituzulako.
21 Bien bitartean, herria Zakariasen zain zegoen, santutegian horrenbeste luzatzen
zuelako harriturik. 22 Irten zenean, ezin zien hitz egin, eta jabetu ziren ikuskariren bat izan
zuela santutegian; keinuka egiten zien, mutu gelditua baitzen. 23 Tenpluko bere
zerbitzu-egunak amaitu zituenean, etxera itzuli zen. 24 Handik laster, Elisabet emaztea
haurdun gelditu zen, eta bost hilabetez etxetik atera gabe egon zen. Hau zioen: 25 <<Hara
zer egin nahi izan duen Jaunak nire alde, jendearen aurrean nuen lotsa kentzeko>>.
Jesusen jaiotza iragarri
26 Handik sei hilabetera, Jainkoak Gabriel aingerua bidali zuen Nazaret zeritzan
Galileako herri batera, 27 birjina batengana; birjinak Maria zuen izena, eta Jose zeritzan
Daviden jatorriko gizon batekin ezkontzeko hitz emana zegoen. 28 Aingeruak, Mariarenean
sarturik, esan zion:
--Agur, Jainkoaren gogoko hori! Jauna zurekin.
29 Hitz hauek entzutean, ikaratu egin zen Maria eta agur horrek zer esan nahi ote
zuen galdetzen zion bere buruari. 30 Aingeruak esan zion:
--Ez beldurtu, Maria! Jainkoak gogoko zaitu. 31 Hara, haurdun gertatuko zara,
semea izango duzu eta Jesus* ipiniko diozu izena. 32 Handia izango da, Goi-goikoaren
Seme deituko diote, eta bere aita Daviden tronua emango dio Jainko Jaunak. 33 Israel
herriko errege izango da betiko, eta beraren erregetzak ez du azkenik izango.
89
34 Mariak esan zion aingeruari:
--Baina nola gerta daiteke hori, ez bainaiz gizon batekin
bizi?
35 Aingeruak erantzun zion:
--Espiritu Santua etorriko da zuregana, Goi-goikoaren indarrak hodeiak bezala*
estaliko zaitu; horregatik, zuregandik jaioko dena santua izango da eta Jainkoaren Seme
deituko diote. 36 Begira, Elisabet zure lehengusina ere haurdun gertatu da bere zaharrean eta
sei hilabeteko dago agorra omen zena; 37 Jainkoarentzat ez baita ezer ezinezkorik.
38 Orduan, esan zuen Mariak:
--Hona hemen Jaunaren mirabea. Gerta bekit zuk esan bezala.
Eta aingeruak utzi egin zuen.
Mariak Elisabeti ikustaldia
39 Handik egun batzuetara, Maria etxetik atera eta Judeako mendialdeko hiri batera
joan zen arin-arin, 40 eta, Zakariasen etxean sarturik, Elisabeti agur egin zion. 41 Mariaren
agurra entzun bezain laster, Elisabeti punpaka hasi zitzaion haurra sabelean. Une berean,
Espiritu Santuaz beterik gelditu zen Elisabet, 42 eta goraki esan zuen: <<Bedeinkatua zu
emakume guztien artean eta bedeinkatua zure sabeleko fruitua! 43 Nor naiz ni, nire Jaunaren
ama ni ikustera etortzeko? 44 Zure agurra nire belarrietara iritsi orduko, pozez punpaka hasi
zait haurra sabelean. 45 Zorionekoa zu, Jaunak esan dizuna beteko dela sinetsi duzulako!>>
Mariaren kantika
46 Orduan, Mariak esan zuen:
47 <<Jaunaren handitasuna dut goresten,

pozaren pozez daukat barrena,
Jainkoa baitut salbatzaile.
48 Bere mirabe ezerez honengan
jarri ditu begiak;
horregatik, dohatsu deituko naute
guztiek gaurdanik.
49 Gauza handiak egin ditu
nire alde Ahalguztidunak.
Santua da
50 eta gizaldiz gizaldi errukitsua
begirune diotenentzat.
51 Bere indar guztiaz jokatu du:
buru-harroak suntsitu ditu,
52 ahaltsuak goi-postuetatik bota
eta ezerezak gora jaso;
53 ondasunez bete ditu gose zeudenak,
eta esku-hutsik bidali aberatsak;
54 lagun etorri zaio bere herri Israeli,
bere errukiaz oroiturik:
90
55 hala hitz emana zien gure arbasoei,
Abrahami eta ondorengoei betierean>>.
56 Mariak hiruren bat hilabete egin zituen Elisabetekin; gero, etxera itzuli zen.
Joan Bataiatzailearen jaiotza
57 Denbora bete zitzaionean, Elisabetek semea izan zuen. 58 Jakin zuten auzokoek
eta ahaideek zeinen erruki handia izan zion Jaunak, eta harekin batean poztu ziren. 59 Jaio
eta zortzi egunera, haurra erdaintzera joan ziren, eta aitaren izena ipini nahi zioten, Zakarias.
60 Baina amak esan zuen:
--Ez, Joan izango du izena.
61 Esan zioten:
--Ez duzu senitartean inor izen horretakorik.
62 Orduan, aitari galdetu zioten keinuka, ea zein izen nahi zion jarri.
63 Hark oholtxo bat eskatu zuen eta bertan idatzi: <<Joan du izena>>. Denak
harriturik gelditu ziren. 64 Bat-batean, mihia askatu zitzaion Zakariasi, eta berriro hitz egiten
eta Jainkoa goresten hasi zen. 65 Auzoko guztiak beldurrak hartu zituen, eta Judeako
mendialde guztian zabaldu zen gertatuaren berri. 66 Entzuten zuten guztiek beren baitarako
esaten zuten: <<Zer izango ote da ume hau?>> Zeren Jauna lagun baitzuen.
Zakariasen kantika
67 Zakarias, haurraren aita, Espiritu Santuaz beterik, profeta bezala mintzatu zen,
esanez:
68 <<Bedeinkatua Jauna, Israelen Jainkoa,

bere herriarengana etorri
eta askatu duena!
69 Salbatzaile indartsua* sortu digu
bere morroi Daviden ondorengoen artean.
70 Hala hitz emana zuen antzinatik
bere profeta santuen ahoz:
71 salbatuko gintuela
gure etsaien menpetik,
gorroto gaituzten guztien eskutik;
72 horrela agertu du
gure gurasoenganako errukia
eta oroitu da bere itun santuaz,
73 gure arbaso Abrahami
egindako zin-hitzaz:
berak emango zigula,
74 etsaien menpetik libraturik,
beldur gabe bera zerbitzatzea,
75 santutasun eta justiziaz,
beraren aurrean geure bizitza guztian.
91
76 Eta zuri, haurtxo horri,
Goi-goikoaren profeta deituko dizute,
Jaunaren aurretik joango baitzara
hari bidea prestatuz,
77 haren herriari salbamena,
bekatuen barkamena iragarriz.
78 Gure Jainkoaren
barru errukitsuari esker,
goiz-argia agertuko zaigu zeru goitik,
79 ilunperik beltzenean daudenei
argi egitera,
gure pausoak bake-bidetik zuzentzera>>.
80 Haurra gorputzez haziz eta espirituz sendotuz zihoan; basamortuan bizi izan zen,
Israel herriaren aurrean agertu beharreko egunera arte.
Jesusen Jaiotza
(Mt 1,18-25)
2,1 Garai hartan, mundu guztiko erroldaketa egiteko agindu zuen Augusto
enperadoreak*. 2 Lehen erroldaketa hau Siriako* gobernari Kirino zela egin zen. 3 Beraz,
erroldatzera joan ziren denak, nor bere herrira. 4 Jose ere, Daviden familia eta jatorrikoa
baitzen, Galileako Nazaret herritik Judeako Belen zeritzan Daviden herrira igo zen 5 bere
emazte Mariarekin, erroldatzera. Maria haurdun zegoen. 6 Belenen zeudela, haurra izateko
egunak bete zitzaizkion, eta 7 lehen-semea izan zuen; oihaletan bildu eta abere-aska batean
ezarri zuen, ez baitzen ostatuan haientzat tokirik.
Aingeruak eta artzainak
8 Baziren inguru hartan artzain batzuk, gauez kanpoan artaldea txandaka zaintzen. 9
Jaunaren aingerua aurkeztu zitzaien eta Jaunaren aintzak argiz inguratu zituen; haiek
beldur-ikaraz gelditu ziren, 10 eta aingeruak esan zien: <<Ez beldurtu! Hara, berrion
pozgarria dakarkizuet, bai zuentzat, bai herri osoarentzat ere: 11 Salbatzailea, hau da, Mesias
Jauna, jaio zaizue gaur Daviden herrian. 12 Eta hona seinalea: jaioberri bat aurkituko duzue
oihaletan bildua eta askan etzana>>.
13 Bat-batean, zeruko aingeru-talde handi bat azaldu zen aingeruaren inguruan,
Jainkoa goretsiz: 14 <<Aintza zeru gorenean Jainkoari eta bakea lurrean berak hain maite
dituen gizon-emakumeei!>>
15 Aingeruek zerura alde egin zutenean, artzainek ziotsaten elkarri: <<Goazen
Belenera Jaunak adierazi digun gertakari hori ikustera>>.
16 Joan ziren lasterka eta han aurkitu zituzten Maria, Jose eta jaioberria askan
etzana. 17 Ikusi zutenean, haurtxo hartaz esan zitzaiena kontatu zuten. 18 Artzainek
esandakoa entzun zuten guztiak harriturik gelditu ziren. 19 Mariak, berriz, gertakari guztiok
gogoan hartzen zituen, bere barruan hausnartuz. 20 Artzainak entzun eta ikusi
zutenarengatik Jainkoari aintzaka eta goraka itzuli ziren, dena aingeruak esan bezala gertatu
baitzitzaien.
92
21 Jaio eta zortzi egunera haurra erdaindu zutenean, Jesus izena ezarri zioten, sortu
aurretik aingeruak esan bezala.
Jesus tenpluan aurkeztua
22 Moisesen legean agindutako garbikuntza egiteko unea iritsi zitzaienean*,

gurasoek Jesus Jerusalemera eraman zuten Jaunari aurkezteko. 23 Izan ere, honela agintzen
du Jaunaren legeak: Lehen-seme guztiak Jaunari sagaratuko zaizkio. 24 Jaunaren legean
ezarritako oparia ere eskaini zuten: bi usapal edo bi usakume.
25 Bazen Jerusalemen Simeon izeneko bat, gizon zintzo eta jainkozalea, Jainkoak
Israel noiz kontsolatuko zain zegoena. Espiritu Santua berekin zuen 26 eta aditzera emana
zion ez zela hilko Jaunak bidalitako Mesias ikusi gabe. 27 Espirituak eraginik, tenplura joan
zen eta, Jesusen gurasoak legeak agintzen zuena betetzeko asmoz tenpluan sartzerakoan, 28
haurra besoetan hartu eta Jainkoa goretsi zuen esanez:
29 <<Orain bai, Jauna,

zeuk hitz eman bezala,
utz diezaiokezu zeure morroi honi
bakean hiltzen!
30 Ikusi dute nire begiok
zure Salbatzailea,
31 herri guztien aurrean zuk aurkeztua:
32 nazioak argitzeko argi
eta zure herri Israelen ospe>>.
33 Aitamak harriturik zeuden Simeonek haurraz esaten zuenarengatik. 34 Simeonek

bedeinkatu egin zituen eta haurraren ama Mariari esan zion: <<Begira, ume hau israeldar
batzuentzat erorbide eta besteentzat altxabide izateko ezarria dago; eztabaida sortuko duen
seinalea izango da, 35 horrela guztien asmo ezkutuak agerian geldi daitezen. Eta zuri ere
ezpatak zulatuko dizu saminak bihotza>>.
36 Bazen profetesa bat ere, Ana, Fanuelen alaba, Aserren leinukoa. Urteetan oso
aurreratua zen: gaztetan ezkondu eta zazpi urtez senarrarekin bizi ondoren, 37 alargun
gelditu zen, eta bazituen laurogeita lau urte. Ez zen tenplutik ateratzen, eta gau eta egun
Jainkoa zerbitzatzen zuen bertan, barau eta otoitz. 38 Une hartan aurkezturik, Jainkori
eskerrak ematen hasi zen, eta haurrari buruz hitz egiten Jerusalemen askapena espero zuten
guztiei.
Nazaretera itzuli
39 Jaunaren legeak agintzen zuen guztia bete ondoren, Jesusen gurasoak Galileara
itzuli ziren, Nazaret beren herrira. 40 Haurra haziz eta sendotuz zihoan; jakinduriaz betea
zegoen eta Jainkoaren onginahia berekin zuen.
Jesus haurra tenpluan
41 Jesusen gurasoak Jerusalemera joan ohi ziren urtero erromes Pazko Jaietan. 42
93
Jesusek hamabi urte* bete zituenean, jaietara joan ziren, ohi bezala. 43 Jaiak amaiturik,
gurasoak etxera abiatu zirenean, Jesus haurra Jerusalemen gelditu zen, haiek jakin gabe. 44
Erromeskideen artean zelakoan egun bateko bidea egin ondoren, haren bila hasi ziren ahaide
eta ezagunen artean. 45 Eta, aurkitzen ez zutelarik, Jerusalemera itzuli ziren bila.
46 Hiru egunen buruan, tenpluan aurkitu zuten, lege-maisuen erdian eseria, entzun
eta galde; 47 entzuten zioten guztiak txunditurik zeuden erantzunetan azaltzen zuen
argitasunagatik. 48 Ikusi zutenean, harrituta gelditu ziren gurasoak, eta amak esan zion:
--Seme, zergatik egin diguzu hori? Ikusi zeinen larri genbiltzan aita eta biok zure
bila!
--Zergatik zenbiltzaten nire bila? Ez al zenekiten nik neure Aitaren gauzetan jardun
behar dudala?
50 Baina haiek ez zuten ulertu zer esan nahi zuen. 51 Jesus beraiekin Nazaretera
jaitsi eta beraien menpe bizi izan zen. Amak gogoan hartzen zituen gertakari guztiok. 52
Jesus haziz zihoan, bai jakinduriaz, bai gorputzez, eta Jainkoak eta gizakiek gero eta
gogokoago zuten.
Joan Bataiatzailearen profetagintza (3,1-20)
Joan Bataiatzailearen profeta-deia

(Mt 3,1-6; Mk 1,1-6)
3,1 Tiberio enperadorearen agintealdiko hamabosgarren urtean zen. Pontzio Pilato

zen Judeako gobernari, Herodes Galileako agintari, honen anaia Felipe* Itureako eta
Trakonitidako agintari, eta Lisanio Abileneko agintari; 2 Anas eta Kaifas ziren apaiz nagusi.
Garai hartan, Joanek, Zakariasen semeak, Jainkoaren mezua hartu zuen basamortuan*. 3
Jordan inguru guztian barrena ibili zen Joan, bihozberritzeko eta bataiatzeko hots eginez*,
bekatuen barkamenerako. 4 Horrela, Isaias profetaren liburuan idatzirik dagoena* gertatu
zen:
Ahots bat oihuka ari da basamortuan:

5 Bete daitezela sakanak,
beheratu mendi-muinoak;
bihur bitez zelai eta lautada
paraje latz eta malkarrak.
6 Orduan, gizaki guztiek ikusiko dute
Jainkoak ematen duen salbamena.
Epai-mehatxua
(Mt 3,7-10)
7 Honela esaten zion Joanek bataiatzera zetorkion jendeari: <<Sugekumeok! Nork

esan dizue gainean duzuen haserre-zigorrari ihes egingo diozuela? 8 Ager ezazue zeuen
egiteetan bihozberrituak zaudetela, eta ez hasi <Abrahamen ondorengo gara> esaten. Egia
94
esan, honako harri hauetatik ere atera ditzake Jainkoak Abrahamen ondorengoak. 9 Gainera,
prest dago aizkora zuhaitza hondotik jotzeko: fruitu onik ematen ez duen zuhaitz oro moztu
eta sutara botako da>>.
Bihozberritzearen fruituak
10 Jendeak galdetzen zion Joani:

--Zer egin behar dugu, bada?
11 Hark erantzuten zien:
--Bi soineko dituenak eman diezaiola bat jantzirik ez duenari, eta jatekoa duenak ere
bana dezala.
12 Joan ziren zergalari* batzuk ere bataiatzera eta galdetu zioten:
--Maisu, zer egin behar dugu?
--Ez kendu inori legezko dena baino gehiago.
14 Soldaduek ere galdetu zioten:
--Eta guk, zer egin behar dugu?
Joanek erantzun zien:
--Ez atera inori dirurik gogorkeriaz, ez eta gezurrezko salakuntzaz ere; konforma
zaitezte daukazuen soldatarekin.
Joanek ondoren datorrenaren berri eman

(Mt 3,11-12; Mk 1,7-8; Jn 1,19-28)
15 Herria zain-zain zegoen eta denak ari ziren pentsatzen Joan ez ote zen Mesias
izango. 16 Joanek, ordea, denen aurrean esan zuen: <<Nik urez bataiatzen zaituztet, baina
badator ni baino alhaltsuago dena, eta ni ez naiz inor haren oinetakoen lokarriak askatzeko
ere; horrek Espiritu Santuaz eta suz bataiatuko zaituzte. 17 Eskuan du sardea garia garbitu
eta alea bere mandioan jasotzeko; lastoa, berriz, inoiz itzaliko ez den sutan erreko du>>.
18 Honela eta beste burubide askoren bidez adierazten zion berriona herriari. 19
Baina Joanek aurpegira botatzen zizkion Herodes* agintariari bere anaiaren emazte
Herodiasekin elkartu izana eta gainerako gaiztakeria guztiak. 20 Horregatik, Herodesek,
aurreko makurkeria guztiez gainera, Joan kartzelan sartu zuen.
Jesusen jatorria
eta deabruarekiko garaipena (3,21--4,13)
<<Zu zaitut neure semea>>

(Mt 3,13-17; Mk 1,9-11)
21 Herri guztia bataiatzen ari zela*, Jesus ere bataiatu egin zen eta, otoitzean
zegoela, zerua zabaldu 22 eta Espiritu Santua jaitsi zitzaion gainera, uso-tankeran agertuz.
Eta mintzo hau etorri zen zerutik: <<Zu zaitut neure Semea, neure maitea, zu zaitut
atsegin*>>.
Jesusen genealogia*
95
(Mt 1,1-17)
23 Jesusek hogeita hamarren bat urte zituen bere egitekoari ekin zionean, eta
jendearen ustetan Joseren semea zen; Jose, berriz, Elirena, 24 hau Matatena, hau Lebirena,
hau Melkirena, hau Janairena, hau Joserena, 25 hau Matatiasena, hau Amosena, hau
Nahumena, hau Heslirena, hau Nagairena, 26 hau Maatena, hau Matatiasena, hau
Semeinena, hau Josekena, hau Jodarena, 27 hau Joananena, hau Resarena, hau
Zorobabelena, hau Salatielena, hau Nerirena, 28 hau Melkirena, hau Adirena, hau
Kosamena, hau Elmadamena, hau Errena, 29 hau Jesusena, hau Eliezerrena, hau Jorimena,
hau Matatena, hau Lebirena, 30 hau Simeonena, hau Judarena, hau Joserena, hau Jonamena,
hau Eliakimena, 31 hau Melearena, hau Menarena, hau Matatarena, hau Natanena, hau
Davidena, 32 hau Jeserena, hau Jobedena, hau Boozena, hau Salarena, hau Naasonena, 33
hau Aminadabena, hau Adminena, hau Arnirena, hau Esromena, hau Faresena, hau
Judarena, 34 hau Jakobena, hau Isaakena, hau Abrahamena, hau Tararena, hau Nahorrena,
35 hau Serugena, hau Ragaurena, hau Falekena, hau Eberrena, hau Salarena, 36 hau
Kainamena, hau Arfaksadena, hau Semena, hau Noerena, hau Lamekena, 37 hau
Matusalemena, hau Henokena, hau Jaretena, hau Maleleelena, hau Kainamena, 38 hau
Enosena, hau Setena, hau Adamena, eta hau Jainkoarena.
Jesus tentaldian garaile

(Mt 4,1-11; Mk 1,12-13)
4,1 Jesus Espiritu Santuaz* betea itzuli zen Jordandik. Espirituak eramanik,
basamortuan barrena ibili zen 2 berrogei egunez, deabruak tentatzen zuela. Egun haietan ez
zuen ezer jan, eta azkenean gosetu egin zen. 3 Deabruak esan zion, orduan:
--Jainkoaren Semea zarenez, agindu harri honi ogi bihurtzeko.
--Liburu Santuan idatzia dago: Gizakia ez da ogiz bakarrik bizi.
5 Ondoren, deabruak, toki garai batera eramanik, munduko erreinu guztiak erakutsi
zizkion une batean 6 eta esan zion:
--Hara, neureak ditut erreinu ahaltsu eta aberats guztiok eta nahi dudanari eman
diezazkioket. 7 Beraz, adoratzen banauzu, zeuretzat izango dituzu.
--Idatzia dago: Adoratu Jauna, zeure Jainkoa, eta bera bakarrik gurtu.
9 Orduan, Jerusalemera eraman zuen deabruak eta, tenpluaren goreneko ertzera
jasorik, esan zion:
--Jainkoaren Semea zarenez, bota zeure burua hemendik behera, 10 idatzia baitago:
Bere aingeruei aginduko die zu zaintzeko. 11 Besoetan eramango zaituzte, harriekin
estropezu egin ez dezazun.
--Agindua dago: Ez tentatu Jauna, zeure Jainkoa.
13 Orduan, bere tentazio guztiak agorturik, deabruak alde egin zuen Jesusengandik,
hurrengo egokiera arte*.
GALILEAKO MISIOA (4,14--9,50)
96
Misioa hasi
(Mt 4,12-17; Mk 1,14-15)
14 Jesus, Espirituaren indarrez, Galileara itzuli zen, eta inguru hartan guztian
zabaldu zen haren berri. 15 Hango sinagogetan irakasten zien, denek goraipatzen zutela.
Misio-egitaraua (4,16-30)
Nazaretera bisitan
(Mt 13,53-58; Mk 6,1-6)
16 Nazaretera* joan zen, bera hazi zen herrira, eta larunbatean sinagogan sartu zen,
ohi zuenez, eta irakurgaia egitera zutitu. 17 Isaias profetaren liburua eman zioten eskura eta,
irekitzean, pasarte hau aurkitu zuen:
18 Jaunaren espiritua nire gainean dago,

berak nau bidali gatibuei askatasuna
eta behartsuei berriona adieraztera,
itsuei ikusmena hots egitera
eta zapalduak askatzera,
19 Jaunak onginahia azalduko duen
urtea hots egitera*.
20 Liburua itxi, laguntzaileari eman eta eseri egin zen; denak sinagogan
begira-begira zeuzkan. 21 Eta honela hasi zitzaien: <<Gaur bete da profezia hau entzuten
didazuenontzat>>.
22 Denek Jesusen alde hitz egiten zuten eta harriturik zeuden Jainkoaren onginahiaz
esaten zituenengatik. Baina zioten: <<Ez al da, bada, hau Joseren semea?>> 23 Orduan,
Jesusek esan zien: <<Harako esaera hura oroitaraziko didazue, noski: <Sendagile, sendatu
zeure burua>, eta esango: <Egitzazu hemen, zeure herrian ere, Kafarnaumen egin omen
dituzun gauzak> >>. 24 Eta erantsi zuen: <<Benetan diotsuet: Ez da profetarik bere herriari
mesedegarri zaionik*. 25 Egiaz esaten dizuet: Emakume alargun asko zegoen Israelen
Eliasen garaian, hiru urte eta erdian euririk egin ez zuelarik, lurralde osoan gosete handia
izan zenean; 26 hala ere, Jainkoak ez zuen haietako inorengana bidali Elias, Sidon
herrialdeko Sareptako alargun batengana baizik. 27 Eta legendun asko zegoen Israelen
Eliseo profetaren garaian; hala ere, ez zuen haietako inor sendatu, Naaman siriarra baizik>>.
28 Hau entzutean, sinagogako denak amorruz bete ziren. 29 Eta, jaikirik, Jesus
herritik kanpora bota eta herria jasoa zegoen mendiko amildegi batera eraman zuten, handik
behera jaurtikitzeko. 30 Baina Jesus haien artetik igaro eta bere bidetik joan zen.
Jesusek nagusitasunez predikatzen

eta sendatzen (4,31--5,16)
Jesusek deabruduna sendatu. Jesusen hitzaren nagusitasuna

(Mk 1,21-28)
97
31 Jesus Galileako hiri batera, Kafarnaumera, jaitsi eta jendeari irakasten ari zen
larunbatean. 32 Haren irakaspenaz txunditurik zegoen jende guztia, nagusitasunez hitz
egiten baitzien. 33 Bazen sinagoga hartan espiritu gaiztoaren menpe zegoen* gizon bat. Eta
oihu bizian esan zuen:
34--Utikan! Zer duk gurekin, Nazareteko Jesus? Gu hondatzera al hator? Bazekiat
nor haizen: Jainkoaren Santua.
35 Jesusek gogor eraso zion:
--Isil hadi eta irten horrengandik!
Deabruak jendartean lurrera bota zuen gizona, baina batere kalterik egin gabe atera
zen harengandik. 36 Harri eta zur gelditu ziren denak, eta elkarri esaten zioten:
--Zer da hau? Espiritu gaiztoei nagusitasunez eta indarrez agintzen die, eta horiek
atera egiten!
37 Haren entzutea herrialde hartako bazter guztietara zabaldu zen.

(Mt 8,14-15; Mk 1,29-31)
38 Jesus sinagogatik atera eta Simonen etxean sartu zen. Simonen amaginarreba
sukar handiaz zegoen, eta haren alde zerbait egiteko eskatu zioten. 39 Orduan, harengana
makurturik, zorrotz agindu zion sukarrari eta sukarrak alde egin; jaiki zen amaginarreba
berehala eta zerbitzatzen hasi zitzaien.
Gaixo asko sendatu

(Mt 8,16-17; Mk 1,32-34)
40 Eguzkia sartu zenean, gaixoak zeuzkaten guztiek, gaitza edozein zela ere,
Jesusengana eraman zituzten; eta hark, bakoitzari eskuak ezarriz, sendatu egin zituen. 41
Askorengandik atera ziren deabruak ere, deiadarka: <<Jainkoaren Semea zara zu>>.
Berak zorrotz galarazten zien hitzegitea, bazekiten-eta Mesias zela.
Jesus Judean barrena predikatzen

(Mk 1,35-39)
42 Eguna zabaldu zuenean, Jesus herritik irten eta bazter bakarti batera joan zen.
Jendea haren bila zebilen, eta, aurkiturik, eutsi egin nahi zioten, beraiengandik alde egin ez
zezan. 43 Baina hark esan zien: <<Gainerako herriei ere adierazi behar diet Jainkoaren
erregetzaren berriona, horretarako bidali bainau Jainkoak>>.
44 Eta Judeako* sinagogetan ibili zen berriona hots egiten.

(Mt 4,18-22; Mk 1,16-20)
5,1 Behin batean, jendea gainera zetorkion Jesusi, Jainkoaren mezua entzuteko;
Jesus Genesaret aintzira-ertzean zegoen. 2 Eta bi untzi ikusi zituen ur-bazterrean:
arrantzaleak, untzitik jaitsita, sareak garbitzen ari ziren. 3 Igo zen bietako batera,
Simonenera, eta untzia lehorretik pixka bat aldentzeko eskatu zion; gero, eseri eta jendeari
98
irakasten ziharduen untzitik. 4 Hitzaldia amaitu zuenean, Simoni esan zion:
--Jo itsaso zabalera eta bota sareak arrantzurako.
5 Simonek erantzun zion:
--Maisu, gau guztian eginahalak egin eta ez dugu ezer harrapatu; baina, zuk
diozunez gero, botako dut sarea.
6 Hala egin zuten eta, hainbesteko arrain-pila harrapatu zutenez, sareak puskatzeko
zorian zeuden. 7 Beste untziko lagunei keinu egin zieten laguntzera etortzeko; hurbildu ziren
eta bi untziak ia-ia hondoratzeraino bete zituzten. 8 Gertatua ikusirik, Jesusen oinetara erori
zen Simon Pedro, esanez:
--Alde niregandik, Jauna, bekataria naiz eta!
9 Izan ere, zur eta lur zeuden eginiko arrantzuagatik Pedro eta beronekin zirenak, 10
bai eta Pedroren arrantzu-lagun Santiago eta Joan Zebedeoren semeak ere. Baina Jesusek
esan zion Simoni:
--Ez beldurtu, hemendik aurrera giza arrantzale izango zara.
11 Untziak lehorrera atera zituzten eta, dena* utzirik, jarraitu egin zioten.
Jesusek legenduna sendatu

(Mt 8,1-4; Mk 1,40-45)
12 Behin, Jesus herri batean zela, legenaz jositako gizon bat azaldu zen; Jesus
ikustean, ahozpez lurrera erori eta erregutu zion:
--Jauna, nahi baduzu, garbi nazakezu.
13 Orduan, Jesusek eskua luzatu eta ukitu egin zuen, esanez:
Berehala alde egin zion legenak.
14 Jesusek inori ez adierazteko agindu zion eta esan:
--Zoaz, azaldu apaizarengana eta eskaini garbikuntzaren ordainez Moisesek
agindutakoa, ezaugarri izan dezaten*.
15 Gero eta gehiago hitz egiten zen Jesusi buruz, eta jende-talde handiak biltzen
ziren hari entzutera eta berak gaitzetatik senda zitzan. 16 Jesus, ordea, toki bakartietara joan
ohi zen otoitz egitera.
Jesus fariseuekin eztabaidan (5,17--6,11)
Bekatuen barkamenari buruz: elbarriaren sendakuntza

(Mt 9,1-8; Mk 2,1-12)
17 Egun batez, Jesus irakasten ari zen eta han zeuden eserita fariseu eta lege-maisu
batzuk, Galileako auzo guztietatik, Judeatik eta Jerusalemdik etorriak. Jaunaren indarra
berekin zuen eta sendatzera eragiten zion. 18 Hartan, gizon batzuk azaldu ziren elbarri bat
ohatilan ekarriz, eta barrura sartu nahi zuten, Jesusen aurrean ipintzeko. 19 Jendetzagatik ez
baitzuten nondik sartua aurkitzen, teilatura igo eta, teilak kendurik, ohatila eta guzti jaitsi
zuten erdi-erdira, Jesusen aurrera. 20 Honek, lagun haien sinesmena ikusirik, esan zuen:
--Gizona, barkatuak dituzu bekatuak.
21 Lege-maisuak eta fariseuak gogoetaka hasi ziren: <<Nor da honela biraoka ari
den hau*? Nork barka ditzake bekatuak Jainkoak bakarrik baizik?>> 22 Baina Jesusek haien
99
gogoetak igarri eta esan zien: <<Zergatik dituzue horrelako gogoetak zeuen baitan? 23 Zer
da errazago: <Barkatuak dituzu bekatuak> esatea ala <Jaiki eta zabiltza> esatea? 24 Orain
ikusiko duzue, bada, Gizonaren Semeak baduela mundu honetan bekatuak barkatzeko
ahalmena>>.
--Zuri diotsut: Jaiki, hartu ohatila eta zoaz etxera.
25 Une berean, elbarria, haien aurrean altxaturik, etzana zegoeneko ohatila hartu eta
etxera joan zen Jainkoa goretsiz. 26 Harriturik gelditu ziren denak eta Jainkoa goresten
zuten. Beldurraren beldurrez honela zioten: <<Gauza apartak ikusi ditugu gaur>>.
Lebiri deia. Jesus bekatariekin bazkaltzen

(Mt 9,9-13; Mk 2,13-17)
27 Ondoren, atera zen Jesus handik eta Lebi izeneko zergalari bat ikusi zuen, zerga*
biltzeko mahaian eseria, eta esan zion:
--Jarraitu niri.
28 Lebik, dena utzirik, zutitu eta jarraitu egin zion.
29 Lebik bazkari ederra eman zion Jesusi bere etxean; Jesusekin eta honen
ikasleekin batera jende asko zegoen mahaian, zergalari eta beste. 30 Fariseu eta beraien
lege-maisuak marmarrean ari zitzaizkien ikasleei, esanez:
--Nolatan jaten eta edaten duzue zergalari eta bekatariekin*?
--Ez dute osasundunek sendagilea behar, gaixoek baizik; 32 ez naiz zintzoei dei
egitera etorri, bekatariei baizik, bihozberri daitezen.

(Mt 9,14-17; Mk 2,18-22)
33 Orduan, fariseuek eta lege-maisuek esan zioten Jesusi:

--Joanen ikasleek sarri egiten dute barau* eta otoitz, gauza bera gure ikasleek ere;
zureak, ordea, jan eta edan ari dira.
--Nola nahi duzue ezteietara deituek* barau egitea, senar-berria berekin dutelarik?
35 Etorriko zaie, bai, senar-berria kenduko dieten eguna; orduan, egun hartan, egingo dute
barau.
36 Parabola hau ere esan zien: <<Inork ez dio jantzi zaharrari jantzi berriari
kendutako adabakirik josten; bestela, jantzi berria hondatuko litzateke eta ez litzaioke
zaharrari berriaren adabakia egoki etorriko. 37 Zahagi zaharretan ere ez du inork ardo
berririk sartzen; ardo berriak zahagiak lehertu egingo lituzke, eta ardoa isuri eta zahagiak
galdu egingo lirateke. 38 Ez! Ardo berria zahagi berrietan sartu behar da. 39 Eta ardo
zaharrarekin ohituak ez du berririk nahi, <Zaharra hobea duk> esaten baitu>>.
Jaiegunari buruz
(Mt 12,1-8; Mk 2,23-28)
6,1 Behin batean, larunbatez, gari-soro batean zehar zihoan Jesus. Eta ikasleek,
100
galburuak hartu eta eskuan aleturik, jan egiten zituzten. 2 Fariseu batzuek esan zieten:
--Nola ari zarete egiten, larunbatez zilegi ez dena*?
--Ez al duzue irakurri Davidek egin zuena, bera eta bere lagunak goseak aurkitu
zirenean? 4 Jainkoaren etxean sartu, Jaunari eskainiriko ogiak hartu eta jan egin zituen, eta
bere lagunei ere eman zizkien, legez apaizek bakarrik jan zitzaketen ogiak izanik.
5 Eta, gainera, esan zien:
--Larunbataren nagusi da Gizonaren Semea.

(Mt 12,9-14; Mk 3,1-6)
6 Beste larunbat batez, sinagogan sartu zen Jesus irakastera. Bazen han eskuineko
besoa elbarri zeukan gizon bat. 7 Lege-maisu eta fariseuak zelatan zegozkion ea larunbatez
sendatzen ote zuen, zertan salatu izateko. 8 Jesusek, haien gogoetak igarririk, beso-elbarriari
esan zion:
--Jaiki eta atera zaitez erdira.
Hura jaiki eta atera egin zen. 9 Jesusek esan zien, orduan:
--Galdera bat: Larunbatez zer dugu legezko, on egitea ala
gaitz egitea, bizia salbatzea ala kentzea?
10 Eta, inguruko guztiei begira, honela esan zion gizonari:
--Luzatu beso hori.
Luzatu zuen, eta sendatu egin zitzaion.
11 Lege-maisu eta fariseuak beren onetik aterata gelditu ziren, eta Jesusi zer egingo
ari ziren beren artean.
Lautadako hitzaldia:
Jainkoaren erregetzari buruz (6,12-49)
Jesusek hamabi apostoluak izendatu

(Mt 10,1-4; Mk 3,13-19)
12 Egun haietako batean, Jesus mendira joan zen otoitz egitera, eta Jainkoari
otoitzean igaro zuen gaua. 13 Eguna argitu zuenean, ikasleei deitu eta haietako hamabi
aukeratu zituen, eta apostolu izena eman zien: 14 Simon --honi Pedro izena eman zion--,
honen anaia Andres, Santiago, Joan, Felipe, Bartolome, 15 Mateo, Tomas, Santiago
Alfeorena, Simon --Zelote* zeritzana--, 16 Judas Santiagorena eta Judas Iskariote*
--Jesusen saltzaile gertatu zena--.
Jesusi jende-taldea bildu

(Mt 4,23-25; Mk 3,7-12)
17 Jesus, ikasleekin menditik jaitsi ondoren, zelaigune batean gelditu zen.

Ikasleetariko asko harekin ziren; bai eta herriko jende-talde handia ere, Judea osotik,
Jerusalemdik eta Tiro eta Sidongo* itsasaldetik etorria, 18 hari entzutera eta berak
gaitzetatik senda zitzan. Espiritu gaiztoek oinazetuak sendaturik gelditzen ziren. 19 Jende
101
guztiak Jesus ukitu nahi zuen, denak sendatzen zituen halako indar bat baitzerion.
Zoriontasunak eta madarikazioak

(Mt 5,1-12)
20 Jesusek, ikasleei begira, honela esan zuen:

<<Zorionekoak behartsuok*, zuek baituzue Jainkoa errege.
21 <<Zorionekoak orain gose zaretenok, aseko baitzaituzte Jainkoak.
<<Zorionekoak orain negar egiten duzuenok, barre egingo baituzue.
22 <<Zorionekoak zuek, Gizonaren Semea dela eta, jendeak gorrotatu, kanpora bota
eta madarikatuko zaituztenean eta izen txarra emango dizuetenean. 23 Alai zaitezte egun
horretan eta egin pozez jauzi, handia izango baita zuen saria zeruan; gauza bera egin zieten
profetei jende horren gurasoek*.
24 <<Baina ai zuek, aberatsok, bai baituzue zeuen poza!
25 <<Ai zuek, orain aseak zaudetenok, gose izango baitzarete!
<<Ai zuek, orain barre egiten duzuenok, aiene eta negar egingo baituzue!
26 <<Ai zuek, mundu guztiak zuetaz ongi hitz egingo duenean, gauza bera egin
baitzieten sasiprofetei jende horren gurasoek!
Etsaienganako maitasuna
(Mt 5,38-48; 7,12)
27 <<Baina zuei, entzuleoi, hau diotsuet: Maitatu etsaiak, egin ongi gorroto
dizuetenei, 28 bedeinkatu madarikatzen zaituztenak, egin otoitz izen ona kentzen dizuetenen
alde.
29 <<Masaila batean jotzen zaituenari eskaini bestea ere; soingainekoa kentzen
dizunari, ez ukatu soinekoa ere. 30 Eskatzen dizun edonori, eman, eta zeurea kentzen
dizunari, ez bihurrarazi. 31 Eta besteek zuei egitea nahi duzuena, egin zuek ere besteei.
32 <<Maite zaituztenak bakarrik maite badituzue, zer esker on zor zaizue?
Bekatariek ere maite dituzte beren maitaleak. 33 Eta ongi egiten dizuetenei bakarrik egiten
badiezue ongi, zer esker on zor zaizue? Bekatariek ere egiten dute beste horrenbeste. 34 Eta
ordaina hartzekotan bakarrik ematen baduzue maileguz, zer esker on zor zaizue? Bekatariek
ere aurreratu ohi diote elkarri, beste hainbeste hartzekotan. 35 Ez! Zuek maitatu etsaiak, egin
ongi eta eman maileguz ordainari begiratu gabe: handia izango da zuen saria eta
Goi-goikoaren seme-alaba izango zarete, ona baita bera esker txarreko eta gaiztoentzat. 36
Izan zaitezte errukitsuak, zuen Aita errukitsua* den bezala.
Ez gaitzetsi inor
(Mt 7,1-5)
37 <<Ez gaitzetsi inor eta Jainkoak ere ez zaituzte gaitzetsiko; ez kondenatu inor eta
Jainkoak ere ez zaituzte kondenatuko; barkatu, eta Jainkoak ere barkatuko dizue; 38 eman,
eta emango dizue: neurri betea, sakatua, estutua eta leporainokoa emango dizue altzora. Izan
ere, zuek zein neurriz neurtu, halakoaz neurtuko zaituzte Jainkoak>>.
39 Eta parabola bat ere esan zien: <<Itsua itsuaren gidari izan ote liteke? Ez ote dira
biak zulora eroriko? 40 Ikaslea ez da irakaslea baino gehiago, baina ongi eskolaturiko
102
ikaslea irakaslea adina izango da.
41 <<Nola ikusten duzu senidearen begiko lasto-izpia eta zeure begiko hagaz
ohartzen ez? 42 Nola esan diezaiokezu senideari: <Adiskide, utzi begian duzun lasto-izpia
ateratzen>, zuk zeurean duzun haga ikusten ez duzula? Itxurazale hori! Kendu lehenengo
zeure begitik haga, eta orduan ikusiko duzu garbi, senidearen begitik lasto-izpia ateratzeko.
Zuhaitza eta fruitua

(Mt 7,16-20; 12,33-35)
43 <<Ez dago zuhaitz onik fruitu txarra ematen duenik, ez eta zuhaitz txarrik ere
fruitu ona ematen duenik. 44 Bere fruituetatik antzematen zaio zuhaitzari; ez da arantzatik
pikurik biltzen, ez eta sasitik ere mahatsik hartzen. 45 Ona denak ona ateratzen du bere
barneko ontasun-altxorretik; eta gaiztoak gaitza bere gaiztakeri altxorretik. Ahoak esan,
bihotzari gainezka darionetik esaten baitu.
Benetako ikasleak
(Mt 7,24-27)
46 <<Zergatik esaten didazue <Jauna, Jauna>, eta ez duzue egiten esaten dizuedana?
47 Erakutsiko dizuet noren antzeko den niregana hurbildu eta nire esanak entzun eta
betetzen dituena: 48 etxea egitean, zulatu, sakondu eta oinarriak harkaitzean hartu zituen
gizon baten antzekoa da. Uholdea gertaturik, jo zuen ur-boladak etxea, baina ezin izan zuen
dardararazi, sendo egina baitzen. 49 Entzun bai, baina betetzen ez dituena, berriz, etxea lur
gainean, oinarririk gabe, egin zuen gizonaren antzekoa da. Jo zuen ur-boladak eta berehala
erori zen, eta dena porrokatua gelditu>>.
Jainkoaren erregetza iritsi deneko ezaugarriak (7,1-50)
Erromatar ehuntariaren sinesmena

(Mt 8,5-13; Jn 4,46-54)
7,1 Herriari egindako hitzaldi hau amaiturik, Jesus Kafarnaumen sartu zen. 2 Bazen
han erromatar ehuntari bat, eta honek morroi bat zuen oso maitea; morroia gaizki zegoen,
hilzorian. 3 Jesusen berri entzunik, judu-buruzagi batzuk bidali zizkion, morroia sendatzera
etortzeko erreguaz. 4 Joan ziren Jesusengana, eta arren eta arren eskatu zioten: <<Merezi du
zuk hori egitea, 5 maite baitu gure herria eta berak egin digu sinagoga ere>>.
6 Jesus beraiekin joan zen. Etxera hurbilduxea zela, lagun batzuk bidali zizkion
ehuntariak esatera: <<Ez hartu nekerik, Jauna, ni ez bainaiz inor zu nire etxean sartzeko. 7
Horregatik, ez naiz ausartu neu zuregana joaten; aski duzu hitz bat esatea, nire morroia
sendatzeko. 8 Neuk ere, menpekoa izanagatik, soldaduak ditut menpean, eta bati joateko
agintzen badiot, joan egiten da, beste bati etortzeko agindu eta etorri, morroiari zerbait
egiteko esan eta hala egiten du>>.
9 Hau entzutean, Jesus harritu egin zen hartaz eta, ondoren zetorkion jendearengana
itzulirik, esan zuen: <<Egia esan, Israelen bertan ere ez dut aurkitu horrelako
sinestedunik>>.
10 Mandatariek, etxera itzultzean, sendatua aurkitu zuten morroia.
103
Emakume alargunaren semea piztu
11 Ondoren, Nain* izeneko herri batera joan zen Jesus, bere ikasleak eta jende asko
lagun zituela. 12 Herriko sarrerara hurbildu zenean, hildako bat, ama alargun baten seme
bakarra, zeramaten lur ematera. Herriko jende asko zihoan amarekin. 13 Hau ikustean,
errukitu egin zitzaion Jauna eta esan zion: <<Ez egin negarrik>>.
14 Aurreraturik, hilkutxa ukitu zuen, eta zeramatenak gelditu egin ziren. Orduan,
esan zuen: <<Gazte, zuri diotsut: Jaiki!>>
15 Jaiki zen hildakoa eta hizketan hasi, eta Jesusek amari bihurtu zion. 16 Denak
beldurrak hartu zituen, eta Jainkoa goresten zuten, esanez: <<Profeta handi bat sortu da gure
artean>>. Bai eta ere: <<Jainkoa bere herria salbatzera etorri da*>>.
17 Judea eta inguruko lurralde guztian zabaldu zen gertaera
honen berri.
Joan Bataiatzailearen galdera eta Jesusen aitorpena

(Mt 11,2-19)
18 Kontatu zioten hau guztia Joani bere ikasleek, eta hark, ikasleetariko biri deiturik,
19 Jaunarengana bidali zituen galdetzera: <<Zu al zara <Etortzekoa*>, ala besteren baten
zain egon behar dugu?>>
20 Joan ziren, bada, haiek Jesusengana eta esan zioten:
--Joan Bataiatzaileak bidali gaitu zuri galdetzera: <<Zu al zara <Etortzekoa> ala
besteren baten zain egon behar dugu?>>
21 Une hartan, gaitz, eritasun eta espiritu gaiztoak zeuzkan jende asko sendatu zuen
Jesusek, eta itsu askori ikusmena itzuli zien. 22 Ondoren, mandatariei erantzun zien:
--Zoazte eta esan Joani ikusi eta entzun duzuena: itsuek ikusi egiten dute, herrenak
badabiltza, legendunak garbi gelditzen dira eta gorrek entzun egiten, hildakoak piztu egiten
dira eta behartsuei berriona ematen zaie. 23 Eta zoriontsua sinesteko oztoporik niregan
aurkitzen ez duena*!
24 Joanen mandatariek alde egin zutenean, Jesus Joani buruz hitz egiten hasi
zitzaion jendeari: <<Zer ikustera irten zineten basamortura? Haizeak kulunka darabilen
kanabera? 25 Zer ikustera irten zineten, bestela? Soineko apainez jantzitako gizona? Jantzi
ederrez eta luxuan dabiltzanak errege-jauregietan bizi ohi dira. 26 Zer ikustera irten zineten,
bada? Profetaren bat? Bai, noski, eta profeta baino ere handiagoa. 27 Hartaz dago idatzia
Liburu Santuan: Begira, neure mezularia bidaltzen dut zure aurretik; hark prestatuko dizu
aurretik bidea. 28 Egia esan, ez da amaren semerik Joan baino* handiagorik; hala ere,
Jainkoaren erreinuko txikiena ere hura baino handiago da.
29 <<Joani entzun zion herri osoak, bai eta zergalariek ere, Jainkoak arrazoi zuela
aitortu zuten, haren bataioa hartuz. 30 Fariseu eta lege-maisuek, ordea, huts eragin zioten
Jainkoak beraientzat zeukan asmoari, ez baitzuten Joanen bataioa hartu.
31 <<Norekin konparatuko dut, bada, gizaldi honetako jendea? Noren antzeko dira?
32 Plazan eseriak dauden mutikoen antzeko dira, honela ari baitzaizkio elkarri: <Jo dizuegu
txistua eta zuek dantzarik ez; hiletak jo eta zuek negarrik ez>.
33 <<Etorri baita Joan Bataiatzailea, ez jan eta ez edan egiten ez duela, eta burutik
egina dagoela* diozue. 34 Etorri da Gizonaren Semea, jaten eta edaten duela, eta esaten
104
duzue: <A zer tripazain eta mozkorra, zergalari eta bekatarien laguna!> 35 Baina Jainkoaren
jakinduria zuzena dela aitortzen dute bera onartzen duten guztiek*>>.
Fariseua eta emakume bekatari barkatua
36 Behin batean, fariseu batek bazkaltzera gonbidatu zuen Jesus. Joan zen, bada,
Jesus fariseuaren etxera eta mahaian jarri zen. 37 Hartan, emakume bat, herrian bekatari
bezala ezaguna, Jesus fariseuaren etxean bazkaltzen zela jakinik, bertara joan zen,
harzurizko ontzi bat ukendu zeramala. 38 Jesusen atzean oinen ondoan* jarri zen negarrez,
eta oinak malkoz bustitzen hasi zitzaion; gero, ileaz xukatu eta musukatuz, ukenduz
igurtzitzen zizkion.
39 Hau ikustean, gonbidatu zuen fariseuak bere baitan zioen: <<Benetan profeta
balitz, jakingo luke zer-nolako emakumea den bera ukitzen ari dena, bekataria alegia>>.
--Simon, badut zerbait zuri esateko.
Hark erantzun:
--Esadazu, Maisu.
41--Diru-mailegari batek bi zordun zituen: batak bostehun denario zor zizkion eta
besteak berrogeita hamar. 42 Zerez ordaindurik ez zutelarik, barkatu egin zien biei. Bietako
zeinek izango ote du maiteen?
43 Simonek erantzun zion:
--Gehien barkatu zionak, nik uste.
Jesusek esan zion:
--Zuzen diozu.
44 Eta, emakumeagana bihurturik, Simoni esan zion:
--Ikusten al duzu emakume hau? Zure etxean sartu naizenean, ez didazu oinak
garbitzeko urik eskaini; honek, berriz, malkoz busti dizkit oinak eta bere ileaz xukatu. 45
Zuk ez nauzu musu emanez agurtu; hau, berriz, sartu denetik* ez da gelditu nire oinei
musuka. 46 Zuk ez didazu burua olioz igurtzi; honek, berriz, oinak ukenduz igurtzi dizkit.
47 Beraz, hau diotsut: Bekatu asko ditu, baina hainbesteko maitasuna ageri badu, Jainkoak
barkatu dizkion seinalea da; gutxi barkatzen zaionak maitasun gutxi agertzen du.
48 Eta emakumeari esan zion: <<Barkatuak dituzu zeure bekatuak>>.
49 Beste bazkaltiarrak beren artean hasi ziren esaten: <<Nor ote dugu bekatuak
barkatu ere egiten dituen hau?>>
50 Baina Jesusek esan zion emakumeari: <<Zeure sinesmenak salbatu zaitu; zoaz
bakean>>.
Mezuarekiko jarrerak (8,1-21)
Jesusekin zihoan taldea
8,1 Honen ondoren, herriz herri eta auzorik auzo ibili zen Jesus, Jainkoaren
erregetzaren berriona hots eginez. Berekin zituen Hamabiak, 2 bai eta espiritu gaiztoetatik
eta gaitzetatik sendatuak zituen zenbait emakume ere*: Magdalako Maria --honengandik
zazpi deabru bota zituen--, 3 Joana --Herodesen etxezain Kusaren emaztea--, Susana eta
beste asko. Guztiok beren ondasunez laguntzen zieten Jesusi eta honen ikasleei*.
105
Ereilearen parabola
(Mt 13,1-9; Mk 4,1-9)
4 Herri guztietatik etorritako jendetza handia bildu zitzaion batean, parabola hau
esan zien Jesusek: 5 <<Atera zen behin ereilea hazia ereitera. Ereitean, zenbait ale
bide-bazterrean erori zen; zapaldu egin zuten eta txoriek jan. 6 Beste zenbait harri gainean
erori zen, eta ernetzean ihartu egin zen, hezetasunik ez zuelako. 7 Beste zenbait ale sasi
artean erori zen, eta sasiek, harekin batera ernerik, ito egin zuten. 8 Besteak lur gozoan erori
ziren; erne eta bateko ehun eman zuten fruitu>>.
Hau esanik, honela egin zuen oihu: <<Ulertzeko gauza denak uler beza>>.
Zergatik parabola hau?

(Mt 13,10-17; Mk 4,10-12)
9 Orduan, parabola horrek zer esan nahi zuen galdetu zioten ikasleek Jesusi. 10
Honek esan zien: <<Zuei eman zaizue Jainkoaren erregetzaren misterioak ezagutzea;
gainerakoei, ordea, parabola bidez hitz egiten diet. Horrela, ikusten dute, bai, baina
ohartzen ez; entzuten dute, bai, baina ulertzen ez.
Ereilearen parabolaren azalpena

(Mt 13,18-23; Mk 4,13-20)
11 <<Hona hemen, bada, parabolaren esanahia: Hazia Jainkoaren mezua da. 12

Bide-bazterreko hazia bezalakoak, hauek dira: mezua entzuten dutenak, baina deabrua
etortzen zaie eta beren bihotzetik mezua kendu egiten die, sinetsi eta salba ez daitezen. 13
Harri gaineko hazia bezalakoak, hauek dira: mezua entzutean, pozik onartzen dutenak;
baina, sustrairik gabeak izanik, denboraldi batean sinesten dute, baina tentaldi-garaian huts
egiten. 14 Sasi arteko hazia bezalakoak, berriz, hauek: mezua entzuten dutenak, baina,
bizitzako ardura, diru eta atsegin artean, itota gelditzen dira eta fruitu ematera iristen ez. 15
Lur oneko hazia bezalakoak, hauek dira: mezua bihotz on eta zabalez entzunik, barruan
gorde eta iraupenez fruitu ematen dutenak.
Mezua entzun eta onartu beharra

(Mt 5,15; Mk 4,21-25)
16 <<Inork ez du kriseilua piztu eta ontzipean gordetzen edo ohepean ipintzen,

baizik eta argimutilaren gainean ipintzen du, sartzen direnek argia ikus dezaten. 17 Izan ere,
ez dago ezer gordeta agertuko ez denik, ez eta ezkutuan ere jakingo eta argitaratuko ez
denik. 18 Kontu izan, bada, nola entzuten duzuen; izan ere, duenari eman egingo zaio; ez
duenari, ordea, eduki uste duena ere kendu egingo zaio>>.

(Mt 12,46-50; Mk 3,31-35)
19 Joan zitzaizkion Jesusi bere ama eta anai-arrebak*, baina jendearen jendez ezin
106
iritsi ziren berarenganaino. 20 Eta jakinarazi zioten:
--Ama eta anai-arrebak dituzu kanpoan, zu ikusi nahian.
21 Jesusek, berriz, erantzun zien:
--Hauek ditut nik ama eta anai-arreba: Jainkoaren hitza entzun eta betetzen dutenak.
Ikasleen aurrean ezaugarriak

eta Hamabien bidalketa (8,22--9,17)

(Mt 8,23-27; Mk 4,35-41)
22 Egun batez, Jesus untzi batera igo zen bere ikasleekin eta esan zien: <<Goazen
aintziraz bestaldera>>. Eta untziz atera ziren.
23 Zihoazela, loak hartu zuen Jesus. Aintziran haize-bolada sortu zelarik, untzia urez
betetzen ari zitzaien eta arriskuan zeuden. 24 Ikasleek, Jesusengana hurbildurik, esnarazi
egin zuten, esanez:
--Maisu, Maisu! Galzorian gaude!
Hark, esnaturik, haserre egin zien haizeari eta olatuei; hauek oneratu eta dena bare
gelditu zen. 25 Orduan, esan zien ikasleei:
--Non da zuen sinesmena?
Haiek, beldurrez eta harriturik, elkarri ziotsaten: <<Nor ote dugu hau, haizeari eta
urari ere agindu eta esana egiten baitiote?>>
Jesusek Gerasako deabruduna sendatu

(Mt 8,28-34; Mk 5,1-20)
26 Gerasatarren* lurraldera, Galileaz bestaldeko aintzira-bazterrera, iritsi ziren. 27

Jesus lehorrera jaitsi orduko, herriko gizon bat, deabruduna, atera zitzaion bidera; aspalditik
jantzi gabe zebilen, eta ez zen etxean bizi, hilobietan baizik. 28 Jesus ikustean, oihuka hasi
eta, aurrean ahozpezturik, deiadarka esan zuen:
--Zer duzu nirekin, Jesus, Goi-goikoaren Seme horrek? Arren, ez nazazu oinazetu.
29 Izan ere, gizon harengandik irteteko agindua baitzion Jesusek espiritu gaiztoari.
Zeren sarritan hartzen baitzuen deabruak bere menpe; eta, zaintzeko girgiluz eta katez lotzen
bazuten ere, lokarriak hautsi egiten zituen, eta deabruak toki bakartietara bultzatzen zuen.
30 Orduan, Jesusek galdetu zion:
--Nola duk izena?
Hark erantzun:
--Taldea*.
Deabru asko baitziren harengan sartuak. 31 Eta leize-zulora ez bidaltzeko* erregutu
zioten Jesusi.
32 Bazebilen han txerri-talde on bat mendian uxarrean. Haietan sartzen uzteko
erregutu zioten deabruek Jesusi. Honek baimena eman zien. 33 Deabruak gizonarengandik
atera eta txerriengan sartu ziren, eta txerri-taldea ezpondan behera aintzirara amildu zen eta
ito. 34 Gertatua ikustean, txerrizainek ihes egin eta herrian eta auzoetan berria zabaldu
zuten. 35 Orduan, zer gertatu ote zen ikustera irten zen jendea. Jesusen ondora iristean, han
aurkitu zuten Jesusen oinetan eseria* deabruak atera zitzaizkion gizona, jantzirik eta bere
107
onean, eta biziki izutu ziren. 36 Gertatua ikusi zutenek deabruduna nola sendatua izan zen
kontatu zioten jendeari. 37 Orduan, Gerasa inguru hartako jende guztiak beren artetik alde
egiteko eskatu zion Jesusi, beldurrak jota baitzeuden. Jesus untziratu eta itzuli egin zen. 38
Deabruak atera zitzaizkion gizonak berarekin ibiltzen uzteko eskatu zion; baina Jesusek
bidali egin zuen, esanez: 39 <<Itzul zaitez etxera, eta konta ezazu Jainkoak egin dizun
guztia>>.
Eta han joan zen, Jesusek egin ziona herri guztian zabalduz.
Odol-jarioa zuen emakumea eta Jairoren alaba

(Mt 9,18-26; Mk 5,21-43)
40 Jesus itzuli zenean, jendeak ongi etorria egin zion, denak haren zain baitzeuden.
41 Hartan, Jairo zeritzan gizon bat etorri zitzaion, sinagogako buruzagia. Eta Jesusen
oinetan ahozpezturik, arren eta arren bere etxera etortzeko eskatzen zion, 42 bere alaba
bakarra, hamabiren bat urtekoa, hilzorian zeukala eta.
Bidean, jendeak ito beharrean estutzen zuen. 43 Bazen han emakume bat, hamabi
urte hartan odol-jarioz zegoena. Bere diru guztiak medikutan gastatuak zituen*, baina ezin
izan zuen inork sendatu. 44 Atzetik hurbildu eta soineko-ertza* ukitu zion Jesusi; eta bat-
batean odol-jarioa gelditu egin zitzaion. 45 Jesusek galdetu zuen:
--Nork ukitu nau?
Denek ezetz ziotela, Pedrok* esan zion:
--Maisu, ez zaitu, bada, jende guztiak lehertu beharrean estutzen?
46 Baina Jesusek esan zuen:
--Norbaitek ukitu nau, niregandik indar bat atera dela sumatu baitut.
47 Orduan, emakumeak, bere burua ezin zuela gorde ikusiz, beldurrez dardar
Jesusen oinetara erori eta jende guztiaren aurrean agertu zuen zergatik ukitu zuen eta nola
bat-batean sendatua gertatu zen. 48 Jesusek esan zion: <<Ene alaba, zeure sinesmenak
sendatu zaitu; zoaz bakean>>.
49 Oraindik hizketan ari zela, sinagogako buruzagiaren etxetik morroi bat etorri zen
esatera: <<Hil zaizu alaba; ez eman gehiago nekerik Maisuari>>. 50 Baina Jesusek, hori
entzunik, esan zion: <<Ez izan beldurrik; zuk sinetsi, eta salbatuko da>>.
51 Etxera iritsi zirenean, ez zion inori ere utzi berekin sartzen, Pedro, Joan eta
Santiagori eta neskatilaren gurasoei izan ezik. 52 Denak negarrez eta aieneka ari ziren
neskarengatik. Jesusek esan zien: <<Ez egin negarrik; ez dago hilda, lo dago>>.
53 Haiek barre egiten zioten, bai baitzekiten hilda zegoela. 54 Baina Jesusek eskutik
heldu eta hots egin zion: <<Neskatila, jaiki zaitez>>. 55 Neskatilari arnasa etorri zitzaion eta
bat-batean zutitu zen, eta hari jaten emateko agindu zien Jesusek. 56 Gurasoak harri eta zur
gelditu ziren. Jesusek gertatua inori ez esateko agindu zien.

(Mt 10,1.5-15; Mk 6,7-13)
9,1 Jesusek, Hamabiak beregana bildurik, deabru guztiak botatzeko eta gaitzak
sendatzeko indarra eta ahalmena eman zizkien. 2 Eta Jainkoaren erregetza hots egitera eta
gaixoak sendatzera bidali zituen, 3 esanez: <<Ez hartu deus ere biderako, ez makilarik, ez
zakutorik, ez ogirik, ez dirurik, eta ez dezala inork aldatzeko jantzirik eraman. 4 Edozein
108
etxetan sartzen zaretela, gelditu bertan herri hartatik atera arte. 5 Eta onartzen ez
bazaituztete, herri hartatik alde egitean, astindu zeuen oinetako hautsa*, beraien kontrako
seinaletzat>>.
6 Atera ziren, bada, eta herriz herri joan ziren, berriona hots eginez eta alde guztietan
gaixoak sendatuz.
Herodesek ez daki zer pentsa

(Mt 14,1-2; Mk 6,14-16)
7 Jakin zuen Herodes* agintariak gertatzen zen guztia, eta zer pentsa ez zekiela
zegoen. Batzuek Joan hilen artetik piztu zela zioten; 8 beste batzuek Elias profeta azaldu
zela; beste zenbaitek, berriz, antzinako profetaren bat piztu zela. 9 Herodesek, berriz, honela
zioen: <<Joani neuk moztu nion lepoa. Nor da, bada, hau, horrelakoak entzuten baititut
beroni buruz?>> Eta Jesus ezagutzeko egokiera bila zebilen*.
Jesusek jendetzari jaten eman

(Mt 14,13-21; Mk 6,30-44; Jn 6,1-14)
10 Apostoluek, itzultzean, egin zuten guztia kontatu zioten Jesusi. Orduan, haiek
berekin hartu eta Betsaida zeritzan herrialdera joan zen bakarrik. 11 Baina ohartu zen jendea
eta jarraitu egin zion. Jesusek ongi hartu zituen eta Jainkoaren erregetzaz hitz egin zien eta
premia zeukaten guztiak sendatu zituen.
12 Eguna iluntzen hasia zen. Hamabiak hurbildu eta esan zioten Jesusi:
--Bidal ezazu jendea inguruko auzo eta baserrietara, ostatu eta jan bila joan daitezen,
hemen oso aparte baikaude.
13 Baina hark erantzun zien:
--Eman zeuek jaten.
Haiek, orduan:
--Ez daukagu bost ogi eta bi arrain besterik, jende honentzat guztiarentzat jatekoa
erostera geu joaten ez bagara behintzat.
14 Bosten bat mila gizon ziren. Jesusek esan zien ikasleei:
--Eserarazi berrogeita hamarnaka.
15 Hala, denak eserarazi zituzten. 16 Hartu zituen Jesusek bost ogiak eta bi arrainak,
eta, begiak zerura jasorik, bedeinkazioa esan, ogiak zatitu eta ikasleei eman zizkien, jendeari
eskaintzeko. 17 Asetzeraino jan zuten denek, eta gelditutako hondarrez hamabi saski bete
zituzten*.
Jesus Mesiasen neke-zoria eta ikaslearen zoria (9,18-50)
Pedroren aitorpena eta nekaldi-piztueren lehen iragarpena

(Mt 16,13-21; Mk 8,27-31)
18 Jesus bakardadean otoitzean ari zen batean, ikasleak bildu zitzaizkion, eta Jesusek
galdetu zien:
--Nor naizela dio jendeak?
109
--Batzuek Joan Bataiatzailea zarela; beste batzuek Elias; besteek antzinako
profetaren bat piztu dela.
Pedrok erantzun:
--Jainkoaren Mesias.
21 Jesusek inori ez esateko agindu zien zorrotz, 22 eta hau esan zien gainera:
<<Gizonaren Semeak asko sufritu behar du; zahar, apaizburu eta lege-maisuek gaitzetsi
egingo dute eta hil, eta hirugarren egunean piztu egingo da>>.
Jesusi jarraitzea
(Mt 16,24-28; Mk 8,34--9,1)
23 Gero, denei esan zien: <<Nire ondoren etorri nahi duenak uko egin biezaio bere
buruari, har beza bere eguneroko gurutzea eta jarrai biezat. 24 Izan ere, bere bizia gorde nahi
duenak galdu egingo du; bere bizia niregatik galtzen duenak, ordea, gorde egingo du. 25
Zertarako du gizakiak mundu guztia irabaztea, bere burua galtzen eta hondatzen badu? 26
Beraz, inor nitaz eta nire mezuaz lotsatzen bada, Gizonaren Semea ere lotsatu egingo da
hartaz, bere aintzaz, bere Aitaren aintzaz eta aingeru santuen aintzaz etorriko denean. 27
Zinez diotsuet: Hemen daudenetako batzuk ez dira hilko, harik eta Jainkoaren erregetza
ikusi arte>>.
Antzaldaketa: nekaldi osteko aintza aurrez agertu

(Mt 17,1-8; Mk 9,2-8)
28 Hitzaldi honetatik zortziren bat egunera, Pedro, Joan eta Santiago berekin hartu
eta mendira igo zen Jesus, otoitzera. 29 Eta, otoitzean ari zela, aurpegiaren itxura aldatu egin
zitzaion, eta jantziak zuri distiratsu bihurtu. 30-31 Hartan, bi gizon azaldu ziren, aintzaz
distiratsu: Moises eta Elias, eta Jesusekin mintzo ziren Jerusalemen gertatzekoa zen honen
heriotzaz*. 32 Pedro eta lagunak logaleak jota zeuden; baina esnatu ziren eta Jesusen aintza
eta harekin zeuden bi gizonak ikusi zituzten. 33 Hauek urruntzean, Pedrok esan zion Jesusi:
<<Maisu, zein ederki gauden hemen! Zergatik ez egin hiru etxola: bata zuretzat, bestea
Moisesentzat eta bestea Eliasentzat?>>
Ez zekien zer esaten zuen ere. 34 Eta, hori zioela, hodei* batek estali zituen, eta
beldurtu egin ziren hodeipean sartzean. 35 Mintzo hau entzun zen hodeitik: <<Hauxe dut
neure Semea, nik hautatua. Entzun berari!>>
36 Mintzoaren ondoren, Jesus bakarrik ageri zen. Ikasleek isilik gorde zuten eta,
ordukoz, ez zioten inori esan ikusitakorik ezer.
Epileptikoaren sendaketa
(Mt 17,14-18; Mk 9,14-27)
37 Biharamunean, menditik beherakoan, jende asko atera zitzaion bidera. 38 Hartan,

gizon batek jendartetik oihuka esan zion:
--Maisu, arren begira, nire semeari, bakarra baitut. 39 Espiritu batek hartzen du
menpean, eta bat-batean garrasika hasten da; gogor astintzen du eta lerdea dariola jartzen,
110
eta oso nekez alde egiten du berarengandik, hauts eginda uzten duelarik. 40 Zure ikasleei
eskatu diet espiritua botatzeko, baina ezin izan dute.
41 Jesusek esan zuen:
--Hau gizaldi sinesgogor eta makurra! Noiz arte egon behar ote dut zuen artean eta
jasan behar ote zaituztet? Ekar ezazu hona semea.
42 Mutila zetorrela, deabruak lurrera bota eta gogor astindu zuen. Jesusek mehatxu
egin zion espiritu gaiztoari, mutikoa sendatu zuen eta aitari itzuli zion. 43 Denak harriturik
gelditu ziren Jainkoaren handitasuna ikustean.
Jesusek nekaldia bigarrenez iragarri

(Mt 17,22-23; Mk 9,30-32)
Jesusek egiten zituenengatik txunditurik zeuden denak. Hark esan zien ikasleei: 44
<<Hartu ongi gogoan hitzok: Gizonaren Semea gizakien eskuetara emango dute>>.
45 Haiek, ordea, ez zuten ulertzen zer ari zitzaien; ilun gertatzen zitzaien, eta ezin
ziren esanahiaz jabetu; galdetzera, berriz, ez ziren ausartzen.
Nor handiena?
(Mt 18,1-5; Mk 9,33-37)
46 Eztabaida sortu zen ikasleen artean, nor ote zen beraietan handiena. 47 Igarri
zizkien Jesusek beren burutazioak eta, haur bat harturik, bere ondoan jarri 48 eta esan zien:
<<Haur hau nire izenean onartzen duenak neu onartzen nau; eta ni onartzen nauenak, bidali
nauen hura onartzen du. Zeren zuetan txikiena, horixe baita handiena>>.
<<Zuen kontra ez dagoena...>>

(Mk 9,38-40)
49 Orduan, Joanek esan zion:

--Maisu, gizon bat ikusi dugu zure izenean deabruak botatzen, eta eragotzi egin nahi
izan diogu, ez baita gure taldekoa.
--Ez eragotzi, zeren zuen kontra ez dagoena zuen alde baitago.
JERUSALEMERA BIDEAN (9,51--19,27)
Ikaslearen baldintzak eta eginkizunak:

jarraipena eta misioa (9,51--11,13)
Samariako herrixka batek Jesus hartu ez
51 Mundu honetatik eramana izateko garaia bazetorkiolarik, Jerusalemera* joateko

erabaki sendoa hartu zuen Jesusek. 52 Mandatari batzuk bidali zituen aurretik, eta
Samariako* herri batean sartu ziren Jesusi ostatua prestatzeko. 53 Baina herrikoek ez zuten
hartu nahi izan, Jerusalemera zihoala eta. 54 Hori ikusirik, Santiago eta Joan ikasleek esan
zioten: <<Jauna, aginduko al dugu zerutik tximista erori* eta garbi ditzan?>>
111
55 Baina Jesusek, haiengana itzulirik, haserre egin zien. 56 Gero, beste herri batera
joan ziren.
Jesusi jarraitzeko baldintzak

(Mt 8,19-22)
57 Bidean zihoazela, batek esan zion Jesusi:

--Noranahi jarraituko dizut.
--Azeriek badituzte zuloak eta aireko hegaztiek habiak; Gizonaren Semeak, ordea, ez
du burua non ezarri.
59 Beste bati esan zion:
--Jarraitu niri.
Baina hark erantzun:
--Jauna, uztazu lehenbizi aitaren hiletak egitera joaten.
60 Eta Jesusek:
--Utzi hilei beren hildakoen hiletak egiten; zu zoaz Jainkoaren erregetza hots egitera.
61 Beste batek, berriz, esan zion:
--Jarraituko dizut, Jauna, baina uztazu aurrena etxekoei agur egiten.
--Goldeari heldu eta atzera begiratzen duena ez da gai Jainkoaren erreinurako.
Hirurogeita hamabien bidalketa

(Mt 9,37-38)
10,1 Ondoren, Jaunak beste hirurogeita hamabi* ikasle izendatu eta bere aurretik
bidali zituen binaka, bera joatekoa zen herri eta toki guztietara. 2 Eta esan zien: <<Uzta
ugaria da, baina langileak gutxi. Erregutu, bada, uzta-jabeari, bidal ditzala langileak bere
uztara.
3 <<Zoazte! Bildotsak otso artera bezala bidaltzen zaituztet.
4 <<Ez eraman poltsarik, ez zakutorik, ez oinetakorik, eta ez gelditu bidean inori
agur egiten. 5 Edozein etxetan sartzen zaretela, esazue lehenbizi: <Bakea etxe honetakoei>.
6 Han bakezalerik baldin badago, haren gain kokatuko da zuen bakea; bestela, hutsean
geldituko da zuen agurra*. 7 Geldi zaitezte etxe berean, eta jan eta edan daukatenetik, zor
baitzaio langileari bere saria. Ez ibili etxez etxe.
8 <<Herriren batean sartu eta ongi hartzen bazaituztete, jan jartzen dizuetenetik, 9
sendatu bertako gaixoak eta esaiezue: <Gainean duzue Jainkoaren erregetza>. 10 Baina
herriren batean sartu eta onartzen ez bazaituztete, irten plazara eta esan: 11 <Oinetan itsatsi
zaigun zuen herriko hautsa ere hor astintzen* dizuegu. Dena dela, jakin ezazue gainean
duzuela Jainkoaren erregetza>. 12 Hona nik esan: Auzi-egunean Sodomak zigor bigunagoa
izango du, herri hark baino.
Galileako herriak madarikatu

(Mt 11,20-24)
13 <<Ai zu, Korozain! Ai zu, Betsaida! Izan ere, Tiro eta Sidon hiri jentiletan zuen
112
artean adina mirari gertatu izan balitz, aspaldi bihozberrituak ziratekeen, dolu-jantziz estaliz
eta hautsetan eseriz*. 14 Horregatik, Tiro eta Sidonek zigor bigunagoa izango dute zuek
baino. 15 Eta zu, Kafarnaum,
<<zeruraino altxatuko al zara?

Lurraren barreneraino eroriko zara!
16 <<Zuei entzuten dizuenak niri entzuten dit, eta zuek onartzen ez zaituztenak, ni
ez nau onartzen; ni onartzen ez nauenak, berriz, bidali nauen hura ez du onartzen>>.
Hirurogeita hamabien itzulera
17 Hirurogeita hamabi* ikasleak poz-pozik itzuli ziren, eta esan zioten Jesusi:
--Jauna, deabruak ere menpean jartzen zaizkigu zure izena aipatzean.
--Tximista bezala zerutik erortzen ikusi dut Satanas. 19 Begira, sugeak eta
eskorpioiak zapaltzeko eta etsaiaren indar guztiak menperatzeko ahalmena eman dizuet, eta
ezin izango dizue ezerk kalterik egin. 20 Halaz guztiz ere, ez poztu espirituak menpean
jartzen zaizkizuelako; poztu, bai, zuen izenak zeruan idatzirik daudelako.
Ebanjelioa jende xumeari agertua. Aita eta Semea

(Mt 11,25-27; 13,16-17)
21 Une hartan, Espiritu Santuak pozez beterik, Jesusek esan zuen: <<Goresten
zaitut, Aita, zeru-lurren Jauna, gauza hauek jakintsu eta ikasiei ezkutatu dizkiezulako eta
jende xumeari agertu. Bai, Aita, goretsia zu, horixe izan baituzu gogoko.
22 <<Nire Aitak nire esku utzi du dena. Eta inork ez du ezagutzen Semea nor den,
Aitak baizik; ez eta Aita nor den ere, Semeak baizik eta Semeak agertu nahi dionak>>.
23 Eta ikasleak bakarrean harturik, esan zien: <<Zorionekoak zuek ikusten duzuena
ikusten duten begiak! 24 Zeren, egia esan, profeta eta errege askok ikusi nahi izan baitzuten
zuek ikusten duzuena, baina ez zuten ikusi, eta entzun, zuek entzuten duzuena, baina ez
zuten entzun>>.
Samariar ona
(Mt 22,34-40; Mk 12,28-31)
25 Orduan, lege-maisu batek jaiki eta azpikeriaz galdetu zion:

--Maisu, zer egin behar dut ondaretzat betiko bizia jasotzeko?
--Zer dago idatzia Moisesen legean? Zer irakurtzen duzu?
27 Hark erantzun:
--Maita ezazu Jauna, zeure Jainkoa, bihotz-bihotzez, gogo osoz, indar guztiz eta
adimen guztiz. Eta lagun hurkoa zeure burua bezala.
--Ederki erantzun duzu. Bete hori eta bizia izango duzu.
29 Baina lege-maisuak, bere galdera bidezkoa zela adierazi nahirik, galdetu zion
113
Jesusi:
--Eta nor da nire lagun hurkoa?
--Behin batean, gizon bat zihoan Jerusalemdik behera Jerikorantz eta lapurren
eskuetan erori zen; zeuzkanak kendu eta, egurtu ondoren, alde egin zuten, erdi hilik utziz. 31
Apaiz bat gertatu zen, hain zuzen, bide hartan behera, eta, gizona ikustean, bidetik okertu eta
aurrera jo zuen. 32 Gauza bera egin zuen handik igaro zen tenpluko lebitar* batek ere:
ikustean, bidetik okertu eta aurrera jo zuen. 33 Baina bidaian zen samariar* bat bertara iritsi
eta, hura ikustean, errukitu egin zitzaion. 34 Hurbildu eta zauriak lotu zizkion, olioz eta
ardoz* igurtzi ondoren; gero, bere asto gainean ezarri, ostatura eraman eta bere ardurapean
hartu zuen. 35 Biharamunean, zilarrezko bi txanpon* atera eta ostalariari eman zizkion,
esanez: <<Zain ezazu eta, gehiago gastatzen baduzu, hurrena natorrenean ordainduko
dizut>>. 36 Zure ustez, hirurotan zeinek jokatu zuen lagun hurko bezala lapurren esku
eroritako gizonarekin?
37 Lege-maisuak erantzun zion:
--Hartaz errukitu zenak.
Jesusek esan zion, orduan:
--Zoaz eta egin zuk ere beste horrenbeste.
Jesusek Marta eta Mariari bisita egin
38 Bidean zihoazela, Jesus herrixka batean sartu zen, eta Marta zeritzan emakume
batek etxean hartu zuen. 39 Bazuen honek Maria izeneko ahizpa bat, eta hau, Jaunaren
oinetan jarrita*, honen hitza entzuten zegoen. 40 Marta, berriz, lanpetua zebilen etxeko
zereginetan. Orduan, Jesusengana joan eta esan zion:
--Jauna, ongi ikusten al duzu nire ahizpak etxeko lan guztiak nire gain uztea?
Esaiozu laguntzeko.
41 Jaunak, ordea, erantzun zion:
--Marta, Marta, gauza askorengatik zabiltza kezkaz eta larri; 42 baina bat bakarra da
beharrezko. Alderik onena aukeratu du Mariak, eta ez dio inork kenduko.
Otoitza. <<Gure Aita>>

(Mt 6,9-15; 7,7-11)
11,1 Behin batean, Jesus otoitzean ari zen toki batean; amaitu zuenean, bere
ikasleetako batek esan zion: <<Jauna, irakats iezaguzu otoitz egiten, Joanek* bere ikasleei
irakatsi zien bezala>>.
2 Jesusek esan zien: <<Otoitz egitean, esazue*:
<<Aita,
agertu santu zeure izena,
etorrarazi zeure erregetza;
3 emaguzu egunean eguneko ogia,
4 eta barkatu gure bekatuak,
guk ere zor diguten guztiei barkatzen baitiegu,
eta ez utzi gu tentaldian erortzen>>.
114
5 Gero, esan zien: <<Eman dezagun zuetako batek adiskide bat duela eta gauerdian
datorkiola, esanez: <Adiskidea, emazkidak hiru ogi, bihurtuko ditiat eta; 6 lagun bat etorri
zaidak bidaian eta ez zeukaat ezer eskaintzeko>. 7 Eman dezagun besteak barrutik
erantzuten diola: <Utz nazak bakean, atea itxia zegok eta haurrak eta neu oheratuak; ezin
naitekek ematera jaiki>. 8 Hona nik esan: Adiskidea duelako ez bada ere, aspergarri izan ez
dakion behintzat, jaiki eta eman egingo dio behar duena.
9 <<Hauxe esaten dizuet, beraz: Eskatu, eta emango dizue Jainkoak; bilatu, eta
aurkituko duzue; jo atea, eta zabalduko zaizue. 10 Zeren eskatzen duenak hartu egiten baitu,
bilatzen duenak aurkitu, eta atea jotzen duenari zabaldu egiten baitzaio.
11 <<Ba ote da zuen artean aitarik, semeak* arraina eskatu eta arrainaren ordez
sugea emango dionik? 12 Edo arrautza eskatu eta eskorpioia emango dionik? 13 Beraz,
zuek, gaiztoak izanik, seme-alabei gauza onak ematen baldin badakizue, zenbatez areago ez
die zeruko zuen Aitak Espiritu Santua* emango eskatzen diotenei?>>
Jesus eta kontrakoak:

Judaismoa gainditurik (11,14--12,3)

(Mt 12,22-30; Mk 3,22-27)
14 Behin batean, gizon bat mututurik zeukan deabrua* botatzen ari zen Jesus.
Deabrua ateratzean, mutua hizketan hasi zen, eta jendea harriturik gelditu zen. 15 Alabaina,
batzuek zioten: <<Deabruen buruzagi den Beeltzebulen indarrez botatzen ditu honek
deabruak>>. 16 Beste batzuek, azpikeriaz, Jainkoarengandiko seinale bat eskatzen zioten.
17 Igarri zizkien Jesusek beren burutazioak eta esan zien: <<Bere baitan zatiturik dagoen
erreinua errauts bihurtuko da eta etxea etxearen gainera eroriko. 18 Izan ere, Satanas ere
bere baitan zatiturik badago, nola iraun dezake haren erreinuak? Nik deabruak Beeltzebulen
indarrez botatzen ditudala baitiozue zuek. 19 Baina nik deabruak Beeltzebulen indarrez
botatzen baditut, noren indarrez botatzen dituzte zuen ikasleek? Horregatik, zeuen ikasleak
izango dituzue epaile. 20 Deabruak Jainkoaren indarrez* botatzen baditut, ordea, argi dago
Jainkoa zuen artean errege izaten hasia dela.
21 <<Gizon indartsu batek, armaturik, bere jauregia zaintzen duen bitartean, seguru
dauzka bere ondasunak. 22 Baina indartsuago batek eraso eta menperatzen badu, segurantza
ematen zioten armak kendu eta hari harrapatutako gauzak banatu egingo ditu.
23 <<Nire alde ez dagoena nire kontra dago, eta nirekin biltzen ez duena
sakabanatzen ari da.
Espiritu gaiztoaren itzulera

(Mt 12,43-45)
24 <<Espiritu gaiztoa, norbaitengandik irten ondoren, leku idorretan barrena ibili ohi
da atseden bila; baina, aurkitzen ez duelarik, bere buruari esaten dio: <Noan berriro, atera
nintzeneko neure etxera>. 25 Iristean, etxea garbitua eta apaindua aurkitzen du. 26 Orduan,
joan eta beste zazpi espiritu hartzen ditu, bera baino gaiztoagoak, eta gizakiagan sartu eta
bertan jartzen da bizitzen; horrela, pertsona horren azken egoera lehengoa baino okerragoa
115
gertatzen da>>.
Egiazko zoriona
27 Jesusek gauza hauek esaten ziharduela, emakume batek jendartetik deiadarka

esan zion:
--Zorionekoa sabelean eraman zintuen eta bularra eman zizun emakumea!
28 Baina Jesusek esan zuen:
--Hobeki esan, zorionekoak Jainkoaren hitza entzun eta betetzen dutenak!
Gizonaren Semearen seinalea

(Mt 12,38-42; Mk 8,12)
29 Jende asko biltzen ari zitzaiola, Jesus honela hasi zitzaien: <<Gizaldi hau gaiztoa
da; mirarizko seinale eske ari da, baina ez zaio seinalerik emango, Jonas profetarena baizik.
30 Zeren, Jonas ninivetarrentzat seinale gertatu zen bezala, hala gertatuko baita Gizonaren
Semea ere gizaldi honentzat. 31 Hegoaldeko erreginak auzi-egunean gizaldi honetako
jendearen kontra altxatu eta kondenatu egingo du, munduaren bazterretik etorri baitzen
Salomonen jakinduriazko hitzak entzutera, eta baduzue hemen Salomon baino handiago den
bat. 32 Ninivetarrek ere auzi-egunean gizaldi honen kontra altxatu eta kondenatu egingo
dute, beraiek bihozberritu egin baitziren Jonasen predikuaz, eta baduzue hemen Jonas baino
handiago den bat.
Barneko argia
(Mt 5,15; 6,22-23; Mk 4,21)
33 <<Inork ez du kriseilua pizten eta ezkutuan edo ontzipean* ipintzen,

argimutilaren gainean baizik, sartzen direnek argia ikus dezaten. 34 Begia duzu gorputzari
argi egiten dion kriseilua. Begia onik duzunean, zure gorputz osoa ere argitan dabil. Begia
gaixo duzunean, ordea, zure gorputz osoa ere ilunpetan dabil. 35 Begira, bada, zure barruan
argi behar lukeena ez dadin ilun gerta. 36 Beraz, goitik beheraino argitan bazaude, inongo
ilunperik gabe, kriseiluak bere distiraz argitzen zaituenean bezala zara argitsu>>.
Jesusek lege-maisuak eta fariseuak salatu

(20,45-47; Mt 23,1-36; Mk 12,38-40)
37 Jesusek hitzaldia amaitu zuenean, fariseu batek bere etxean bazkaltzera gonbidatu
zuen. Jesus sartu eta mahaian jarri zen. 38 Fariseua harriturik gelditu zen bazkal aurretik
eskuen garbikuntzarik* ez zuela egin ikustean. 39 Orduan, Jaunak esan zion: <<Zuek,
fariseuok, edalontzia eta platera kanpotik garbitzen dituzue, zeuek barrutik lapurretaz eta
txarkeriaz beteak zaudeten bitartean! 40 Burugabeok halakook! Ez ote du kanpokoa egin
zuenak berak egin barrua ere? 41 Hobe zenukete daukazuena* limosnatzat emango
bazenute! Horrela, gauza guztiak garbi izango lirateke zuentzat.
42 <<Ai zuek, fariseuok! Barazki kaxkarrenen* hamarrenak ordaintzen dituzue, eta
zuzenbidea eta Jainkoaren maitasuna, berriz, alde batera uzten. Hauek bete behar
zenituzkete, haiek utzi gabe. 43 Ai zuek, fariseuok! Sinagogetan lehenengo aulkiak eta
116
plazetan jendearen agurrak maite dituzue. 44 Ai zuek! Ikusten ez diren hilobiak bezala
zarete, jendea oharkabean haien gainetik baitabil*>>.
45 Orduan, lege-maisu batek esan zion:
--Maisu, horrela hitz eginez, guri ere irain egiten diguzu.
--Ai zuek ere, lege-maisuok! Eramanezineko zamak leporatzen dizkiezue besteei,
eta zeuek atzamar batez ere ukitu ez.
47 <<Ai zuek, zeuen gurasoek hildako profetei hilarriak jasotzen dizkiezuenok. 48
Horrela, gurasoek egindakoarekin ados zaudetela aitortzen duzue; zeren haiek hil egin
zituzten profetak, eta zuek hilarriak jasotzen dizkiezue. 49 Zerbaitengatik esan zuen
Jainkoak bere jakindurian: <Profetak eta apostoluak bidaliko dizkiet eta batzuk hil eta
besteak erasoka erabiliko dituzte>. 50 Baina Jainkoak munduaren hasieratik isuri den
profeta guztien odolaren kontuak eskatuko dizkio gizaldi honi: 51 hasi Abelen odoletik, eta
aldaretik santutegira bitartean hil zen Zakariasen* odoleraino. Bai, egia esan, gizaldi honi
eskatuko dizkio kontuak Jainkoak.
52 <<Ai zuek, lege-maisuok, jakintzaren ateko giltzaren jabe egin zaretenok. Zeuek
ez zarete sartu eta sartu nahi zutenei ez diezue utzi>>.
53 Handik atera zenean, gupidarik gabe eraso zioten lege-maisuek eta fariseuek,
handik eta hemendik galdezka, 54 ea erantzun okerren batean harrapatzen zuten.
Itxurazalekeriaren aurka
(Mt 10,26-27)
12,1 Bitartean, milaka eta milaka lagun bildua zen, elkar zapaldu beharrean. Jesus
hizketan hasi zitzaien: <<Ibili kontuz fariseuen legamiarekin*, hau da, itxurazalekeriarekin.
2 Ez dago ezer gordeta agertuko ez denik, ez eta ere ezer ezkutuan jakingo ez denik. 3 Zeren
gau-ilunez esan duzuena egun-argiz entzungo baita, eta etxe-zokoan belarrira esan duzuena
etxe gainetik hots egingo.
Jainkoaren Erreinua, dohain eta exijentzia (12,4--19,27)
Nori izan beldur?

(Mt 10,28-31)
4 <<Entzun zuek, nire adiskideok. Ez izan beldurrik gorputza hil bai, baina hortik
aurrera ezer egiterik ez dutenei. 5 Esango dizuet nori izan beldur: Izan beldur hiltzeko eta
ondoren infernura jaurtikitzeko ahalmena duenari. Bai, izan beldur horri! 6 Ez ote dira bost
txori bi sosetan saltzen? Alabaina, haietako bat bakarra ere ez dauka Jainkoak ahazturik. 7
Zuen buruko ileak ere denak zenbatuak dauzka Jainkoak. Ez izan beldur: txori guztiek baino
gehiago balio duzue.
Jendaurrean Jesus aitortu

(Mt 10,32-33; 12,32; 10,19-20)
8 <<Egia esan, jendaurrean aitortzen nauena aitortuko du Gizonaren Semeak ere

Jainkoaren aingeruen aurrean; 9 baina jendaurrean ukatzen nauena ukatu egingo dute
117
Jainkoaren aingeruen aurrean. 10 Gizonaren Semearen kontra zerbait esaten duenari,
barkatuko dio Jainkoak; baina Espiritu Santuaren kontra birao* egiten duenari, ez dio
barkatuko.
11 <<Sinagogetara eta buruzagien eta agintarien aurrera eramango zaituztetenean, ez
egon kezkatan nola egin edo zer esan zeuen alde, 12 Espiritu Santuak adieraziko baitizue
une hartan bertan zer esan behar duzuen>>.
Aberats ergelaren parabola
13 Behin batean, jendarteko batek esan zion Jesusi:

--Maisu, esaiozu nire anaiari senipartea nirekin
erdibanatzeko.
--Gizon, nork egin nau ni zuen artean epaile edo ondasun-banatzaile?
15 Orduan, guztiei esan zien:
--Kontuz! Gorde diru-gosetik, ondasunek ez baitiote inori bizia segurtatzen, ugari
izanda ere.
16 Gero, parabola hau* kontatu zien: <<Gizon aberats bati lurrak uzta handia eman
zion. 17 Eta honela hasi zen berekiko pentsatzen: <Zer egin, ez baitut uzta non jasorik?> 18
Eta beretzat esan zuen: <Badakit zer egin: mandio zaharrak bota eta handiagoak egingo ditut
eta hauetan jasoko neure garia eta gainerakoak. 19 Gero, esango diot neure buruari: Ea,
mutil, baduk hor gordeta urtetarako ondasunik aski; hartu atseden, jan, edan eta bizi hadi
lasai>. 20 Baina Jainkoak esan zion: <Burugabea halakoa! Gaur gauean bertan hil behar
duzu. Norentzat izango da pilatu duzuna?> >>
21 Eta honela amaitu zuen: <<Horra zer gertatzen zaion, Jainkoarentzat aberats izan
beharrean, beretzat ondasunak pilatzen dituenari>>.
Zertaz arduratu?
(Mt 6,25-34)
22 Ondoren, bere ikasleei esan zien Jesusek: <<Horregatik diotsuet: Ez kezkatu

bizitzeko zer jango, edota gorputza zerez jantziko. 23 Izan ere, bizia janaria baino gehiago
da, eta gorputza jantzia baino gehiago. 24 Begira beleei: ez dute ereiten, ez uztarik biltzen;
ez dute bihitegirik, ez mandiorik; hala ere, Jainkoak janaritzen ditu. Zenbat gehiago ez ote
duzue balio zuek hegaztiek baino! 25 Asko arduratu arren, zuetako nork luza lezake bizitza
apurtxo bat ere? 26 Beraz, gauzarik txikiena ere ezin baduzue, zertan kezkatu gainerakoaz?
27 Begira nola hazten diren loreak: ez dira lanean penatzen, ez dute iruten; baina, egia esan,
Salomon bera ere, bere ospe guztian, ez zen janzten horietako baten pare. 28 Beraz, gaur
belardian dagoen eta bihar sutan erreko den belarra Jainkoak horrela janzten badu, zenbat
gehiago ez ote zaituzte jantziko zuek, sinesmen gutxikook?
29 <<Zuek ez ibili larri jan-edanaren bila. 30 Fedegabeak* arduratu ohi dira horiez
guztiez; baina zuen Aitak badaki horren beharra duzuena. 31 Ardura zaitezte, ordea,
Jainkoaren erregetzaz, eta beste hori gehigarritzat emango dizue Jainkoak. 32 Ez izan
beldur, ene artaldetxo hori, atsegin izan baitu zuen Aitak zuen alde errege izatea.
33 <<Saldu zeuen ondasunak eta eman limosna. Pila itzazue zeruan hondatuko ez
diren ondasunak*, huts egingo ez dizueten aberastasunak, hara ez baita lapurrik hurbiltzen,
118
ez eta han sitsak jaten ere. 34 Zeren, zuen aberastasuna non, zuen bihotza han.
Morroi erneak
(Mt 24,43-51)
35 <<Zaudete prest, jantziak loturik eta kriseiluak pizturik; 36 izan zaitezte nagusia
ezteietatik itzuli zain dauden morroiak bezala, iritsi eta atea jo bezain laster irekitzeko prest
dauden morroiak bezala. 37 Zorionekoak morroi horiek, nagusiak, iristean, zain aurkitzen
baditu. Benetan diotsuet: Arropak aldaturik, mahaian eseraraziko ditu eta zerbitzatzen hasiko
zaie. 38 Eta gauerdian edo goizaldera badator eta horrela aurkitzen baditu, zorionekoak
haiek!
39 <<Gogoan hartu hau: etxeko nagusiak, lapurra zein ordutan etorriko den jakingo
balu, ez luke etxea zulatzen utziko. 40 Egon prest zuek ere, gutxien uste duzuen orduan
etorriko baita Gizonaren Semea>>.
41 Pedrok galdetu zion: <<Jauna, guretzat ala denentzat esan duzu parabola hau?>>
42 Jaunak esan zuen: <<Izan zaitezte etxezain leial eta zentzuduna bezala, nagusiak
bere orduan otordua banatzeko morroien buru ipini duena bezala. 43 Zorionekoa morroi
hori, nagusiak, iristean, agindua egiten aurkitzen badu! 44 Benetan diotsuet: Bere ondasun
guztien buru ipiniko du. 45 Baina morroia, nagusiak luzatu egingo duelakoan, morroi eta
neskameak jotzen, jan-edanean eta mozkorkerian hasten bada, 46 gutxien espero duen
egunean eta gutxien uste duen orduan etorriko zaio nagusia, eta zigorrik gogorrena ezarriko
dio, eta desleialek merezi duten zoria emango. 47 Nagusiaren gogoa zein den jakin arren,
gauzak hark nahi bezala eratzen edo egiten ez dituen morroiak zigor zorrotza izanen du; 48
nagusiaren gogoa zein den jakin gabe, zigorra merezi duen zerbait egiten duenak, berriz,
biguna. Asko eman zitzaionari, asko eskatuko zaio; askoren kargua eman zitzaionari, are
kontu handiagoa eskatuko.
Jesusek banaketa sortu

(Mt 10,34-36)
49 <<Lurrean sua jartzera etorri naiz, eta nahiago nuke dagoeneko piztua balego! 50
Heriotza-uretan murgildu* behar dut, eta hau nire larria hori bete arte!
51 <<Munduari bakea ematera etorria naizela uste al duzue? Egia esan, bakea ez,
banaketa baizik. 52 Zeren hemendik aurrera, etxe bateko bost senideak, elkarrekin banaturik
egongo baitira: hiru biren kontra eta bi hiruren kontra; 53 aita semearen aurka eta semea
aitaren aurka, ama alabaren kontra eta alaba amaren kontra, amaginarreba errainaren kontra
eta erraina amaginarrebaren kontra>>.
Garaien ezaugarriak sumatzen jakin

(Mt 16,2-3)
54 Jesusek hau ere esan zion jendeari: <<Sartaldean lainoa ikusi orduko, <Euria
dator> esaten duzue, eta hala gertatzen da. 55 Hego-haizea denean, berriz, <Sargoria dugu>
esaten duzue, eta hala gertatzen da. 56 Itxurazaleok! Badakizue zeru-lurren itxurari
antzematen, eta nola ez diozue antzematen garai honi?
119
Bakezkoak garaiz egin
(Mt 5,25-26)
57 <<Zergatik ez duzue zeuen kabuz zuzen dena erabakitzen? 58 Esate baterako,

etsaiarekin auzitegira zoazela, saia zaitez bidean harekin konponbidea aurkitzen; bestela,
epaileagana eramango zaitu eta epaileak ertzainaren eskuetan jarriko eta ertzainak kartzelara
botako. 59 Egia esan, ez zara handik aterako azken semeikoa ordaindu arte>>.
Bihozberritu ala hil
13,1 Une hartan, batzuek Jesusengana joan eta zenbait galilearri gertatua kontatu
zioten: nola Pilatok* hil zituen, eskaintzen ari ziren abereen odolarekin beraien odola
nahastuz. 2 Jesusek erantzun zien: <<Galilear horiek gainerakoak baino bekatariago zirela
uste al duzue, heriotza hori izan zutelako? 3 Ez horixe! Eta zuek ere, bihozberritzen ez
bazarete, berdin hilko zarete denok.
4 <<Eta Siloeko dorreak azpian harrapaturik hil ziren hemezortzi haiek, gainerako
jerusalemdarrak baino bekatariago zirela uste al duzue? 5 Ez horixe! Eta zuek ere,
bihozberritzen ez bazarete, denok hilko zarete>>.
Pikuondo agorraren parabola
6 Gero, parabola hau esan zien Jesusek: <<Gizon batek pikuondo bat zuen bere
mahastian aldatua. Joan zen piku bila eta ez zuen aurkitu. 7 Orduan, mahastizainari esan
zion: <Begira, badira hiru urte pikuondo honetara piku bila natorrela, eta ez dut aurkitzen.
Moztu ezazu. Zertarako egongo da hor lurra alferrik jaten?> 8 Baina mahastizainak erantzun
zion: <Jauna, utz ezazu aurtengoz; bitartean, ondoa aitzurtu eta ongarria botako diot, 9 ea
aurrerakoan fruiturik ematen duen; eta bestela, moztu> >>.
Emakume konkortua larunbatez sendatu
10 Behin batean, larunbatez, sinagoga batean irakasten ari zen Jesus. 11 Bazen han,
hemezortzi urte hartan espiritu baten menpe gaixo zegoen emakume bat: erabat konkortua
zegoen eta ezin zen inola ere zuzendu.
12 Ikustean, Jesusek deitu eta esan zion: <<Emakumea, geldi zaitez libre zeure
gaitzetik>>.
13 Eskuak ezarri zizkion eta bat-batean zuzendu zen eta Jainkoa goresten hasi.
14 Sinagogako buruzagiak, Jesusek larunbatez sendatu zuelako haserre, jendeari
esan zion:
--Astean sei egun daude lanerako. Zatozte egun horietan sendatzera, eta ez
larunbatean.
15 Jaunak erantzun zion:
--Itxurazaleok! Zuetako nork ez du larunbatez ere idia nahiz astoa ikuilutik askatu
eta ura edatera eramaten? 16 Eta Abrahamen ondorengo den honi, hemezortzi urtez
Satanasek lotua eduki duen honi, ez ote zitzaion larunbatez lokarri hori askatu behar?
17 Hitz hauekin, lotsa-lotsa eginik gelditu ziren Jesusen etsai guztiak; jendetza,
ordea, pozik zegoen hark egiten zituen gauza miragarri guztiengatik.
120
Mostaza-haziaren eta legamiaren parabolak
(Mt 13,31-33; Mk 4,30-32)
18 Jesusek jarraitu zuen: <<Zeren irudiko da Jainkoaren erregetza? Zeren antzeko

dela esango nuke? 19 Gizon batek bere baratzean botatzen duen mostaza-haziaren antzekoa
da: hazten da eta zuhaitz egiten, eta txoriek haren adarretan egiten dituzte habiak>>.
20 Berriro esan zuen: <<Zeren antzeko dela esango nuke Jainkoaren erregetza? 21
Legamiaren antzekoa da: emakume batek anega bat irinetan nahasten du, eta oraldi guztia
harrotzen da>>.
<<Sar zaitezte ate estutik>>

(Mt 7,13-14.21-23; 25,10-12)
22 Jerusalemera* bidean zihoan Jesus, igarotzen zituen herri eta auzoetan irakatsiz.
23 Batek esan zion:
--Jauna, gutxi izango al dira salbatuko direnak?
Jesusek erantzun zuen:
24--Saia zaitezte ate estutik sartzen. Egia esan, askok sartu nahi izango dute, eta ezin
izango. 25 Etxeko nagusiak jaiki eta atea itxiz gero, kanpoan geldituok behin eta berriro atea
joko diozue, <<Ireki, Jauna>> deiadarka, baina hark erantzungo dizue: <<Ez dakit nongoak
zareten>>. 26 Orduan, honela hasiko zatzaizkiote: <<Zurekin jan eta edanak gara, eta zuk
gure plazetan irakatsi izan duzu>>. 27 Baina hark erantzungo dizue: <<Ez dakit nongoak
zareten. Alde niregandik, gaizkileok!>> 28 Orduan, negarra eta hortz-karraska izango da,
Abraham, Isaak eta Jakob eta profeta guztiak Jainkoaren erreinuan eta zeuen buruak, berriz,
kanpora jaurtikiak ikustean. 29 Asko etorriko dira sortaldetik eta sartaldetik, iparretik eta
hegotik, eta Jainkoaren erreinuko mahaikide izango.
30 <<Begira, orain azkenengo den zenbait lehenengo izango da orduan, eta orain
lehenengo den zenbait, azkenengo>>.
Jesus bere heriotzaren aurrez aurre
31 Une hartan, fariseu batzuk joan zitzaizkion Jesusi eta esan zioten:
--Zoaz, alde egizu hemendik, Herodes* zu hil nahian dabil eta.
--Joan eta esaiozue gizontto* horri: Begira, gaur eta bihar sendatzen eta deabruak
botatzen jarraitu behar dut, eta hirugarren egunean nire azkena izango da. 33 Baina gaur,
bihar eta etzi* bideari jarraitu behar diot, ez baitaiteke profetarik Jerusalemdik kanpora hil.
Jesus Jerusalemengatik aieneka

(Mt 23,37-39)
34 <<Jerusalem, Jerusalem, profetak hiltzen eta Jainkoak zuri bidaliak harrikatzen

dituzuna! Zenbat aldiz ez ditut bildu nahi izan zure seme-alabak, oiloak bere txitaldea
hegalpean bezala, eta zuek ez duzue nahi izan. 35 Horra bada, hutsik geldituko zaizue etxea.
Eta esaten dizuet ez nauzuela ikusiko, hau esango duzuen garaira arte: Bedeinkatua
121
Jaunaren izenean datorrena!>>
Jesusek urminduna larunbatez sendatu
14,1 Behin batean, larunbatez, fariseu-buruetako baten etxera joan zen Jesus
bazkaltzera, eta fariseuak zelatan zegozkion. 2 Gizon urmindun bat zegoen han, Jesusen
aurrean. 3 Jesusek lege-maisu eta fariseuei galdetu zien: <<Zilegi al da larunbatez inor
sendatzea, bai ala ez?>>
4 Haiek isilik gelditu ziren. Orduan, Jesusek gaixoa eskutik hartu, sendatu eta bidali
egin zuen. 5 Gero, haiei esan zien: <<Zuetako nork, semea nahiz idia putzura erortzen
bazaio, ez du berehala ateratzen, larunbata izanagatik?>>
6 Erantzun ezinik gelditu ziren.
Azken tokiak aukeratu eta behartsuak gonbidatu
7 Ohartu zen Jesus gonbidatuek mahaiko lehen jarlekuak hartzen zituztela, eta
aholku hauek eman zizkien: 8 <<Ezteietara gonbidatzen zaituztenean, ez jarri mahaiburuan,
zu baino gonbidatu ospetsuagoren bat izan daiteke eta; 9 hala balitz, biok gonbidatu
zaituztenak etorri eta esango lizuke: <Utzi tokia honi>; orduan, azkenengo lekuan eseri
beharko zenuke lotsagorritan. 10 Alderantziz, gonbidatzen zaituztenean, jarri azkenengo
tokian, gonbidatu zaituenak, datorrenean, esan diezazun: <Adiskide, igo gorago>. Horrela,
oso toki onean geldituko zara mahaikide guztien aurrean. 11 Zeren eta bere burua goratzen
duena beheratu egingo baitu Jainkoak, eta bere burua beheratzen duena, goratu>>.
12 Eta gonbidatu zuenari esan zion: <<Bazkari edo afariren bat ematean, ez
gonbidatu zeure adiskideak, ez eta senide, ahaide edo auzoko aberatsak ere; zeren beraiek
ere gonbidatu egingo zintuzkete, eta, horrela, ordaina hartuko zenuke. 13 Aitzitik, otordu bat
ematean, gonbidatu behartsu, elbarri, herren eta itsuak. 14 Zorionekoa zu orduan, ez baitute
zuri ordaintzerik! Zintzoak piztuko direnean jasoko duzu ordaina>>.
Afari handiaren parabola

(Mt 22,1-10)
15 Hitz hauek entzutean, mahaikide batek esan zion Jesusi: <<Zorionekoa

Jainkoaren erreinuko otorduan parte hartuko duena!>>
16 Jesusek erantzun zion: <<Gizon bat afari handi bat ematekoa zen eta jende asko
gonbidatu zuen. 17 Afarikoan, morroia bidali zuen gonbidatuei esatera: <Etorri, dena gertu
dago eta>. 18 Baina bata bestearen ondoren denak aitzakiak jartzen hasi ziren. Lehenengoak
esan zion: <Soroa erosi dut, eta ikustera joan behar dut; barkatu, arren>. 19 Beste batek,
berriz: <Bost idi-pare erosi ditut, eta probatzera joan behar dut; barkatu, arren>. 20 Eta
hurrengoak: <Ezkondu berria naiz eta ez naiteke joan>. 21 Honen guztiaren berri nagusiari
ematera itzuli zen morroia. Etxeko nagusia biziki haserretu zen eta morroiari esan zion:
<Hoa bizkor herriko plaza eta kaleetan barrena, eta ekarri hona behartsu, elbarri, itsu eta
herrenak>.
22 <<Geroago, morroiak esan zion: <Egin dut, jauna, zuk agindua, eta oraindik
badago tokia>. 23 Orduan, nagusiak esan zion: <Hoa bidez bide eta bazterrik bazter eta
sarrarazi jendea barrura, etxea bete dakidan. 24 Egia esan, gonbidatu haietako batek ere ez
122
du nire afaria dastatuko> >>.
Nork bere buruari uko, Jesusi jarraitzeko

(Mt 10,37-38)
25 Jende-talde handiak zihoazen Jesusekin; honek, beraiengana itzulirik, esan zien:

26 <<Norbaitek nirekin etorri nahi badu eta ez banau ni bere aitamak eta emaztea,
seme-alabak eta anai-arrebak eta bere burua ere baino maiteago*, ez daiteke izan nire ikasle.
27 Bere gurutzea hartu eta nire ondoren ez datorrena, ez daiteke izan nire ikasle.
28 <<Izan ere, zuetako nork, dorrea egin nahi badu, ez ditu aldez aurretik eseri eta
gastuen kontuak ateratzen, bukatzeko adina ba ote duen ikusteko? 29 Bestela, zimenduak
hartu ondoren bukatu ezin izango balu, ikusiko luketen guztiek barre egingo liokete, 30
esanez: <Honako hau eraikitzen hasi huen eta ezin izan dik amaitu>.
31 <<Edo zein erregek, beste baten kontra gerrara joan nahi badu, ez du aldez
aurretik eseri eta begiratzen, ea hamar mila gizon aski dituen hogei milarekin kontra
datorkionari aurre egiteko? 32 Eta ezetz ikusten badu, bestea oraindik urruti dela,
mandatariak bidaliko dizkio bakea eskatuz.
33 <<Era berean, zuetako inor ez daiteke izan nire ikasle, dituen guztiei uko egiten
ez badie.
Gatz gezatuaren parabola

(Mt 5,13; Mk 9,50)
34 <<Bai, gauza ona da gatza; baina gatza gezatzen bada, nola gazitu berriro? 35 Ez
litzateke gauza ez lurrerako, ez ongarritarako; kanpora botako litzateke. Ulertzeko gauza
denak uler beza>>.
Ardi galduaren parabola

(Mt 18,12-14)
15,1 Zergalari eta bekatari* guztiak Jesusengana bildu ohi ziren hari entzutera, 2 eta
fariseuak eta lege-maisuak marmarrean ari ziren esanez: <<Horrek harrera ona egiten die
bekatariei, baita beraiekin jan ere!>>
3 Jesusek parabola hau esan zien: 4 <<Zuetako nor, ehun ardi izan eta bat galtzen
bazaio, ez da, beste laurogeita hemeretziak larrean utzirik, galduaren bila joaten aurkitu arte?
5 Eta aurkitzen duenean, lepoan hartzen du poz-pozik 6 eta, etxeratzean, adiskideak eta
auzokoak bildu eta esaten die: <Egin festa nirekin, aurkitu baitut galdutako ardia!> 7 Egia
esan, Jainkoak ere poz handiagoa hartzen du* bihozberritzen den bekatari batengatik,
bihozberritu beharrik ez duten laurogeita hemeretzi zintzoengatik baino.
Txanpon galduaren parabola
8 <<Edota zein emakumek, zilarrezko hamar txanpon* izan eta bat galtzen bazaio,
ez du, kriseilua pizturik, etxea garbitu eta galdu zaion txanpona ardura guztiaz bilatzen
aurkitu arte? 9 Eta, aurkitzean, adiskideak eta auzokoak bildu eta esaten die: <Egin festa
nirekin, aurkitu baitut galdua nuen txanpona!> 10 Egia esan, berdin pozten da Jainkoa ere
123
bere aingeruekin bihozberritzen den bekatari batengatik>>
Aita errukitsuaren eta bi semeen parabola*
11 Gainera, esan zien: <<Gizon batek bi seme zituen. 12 Gazteenak esan zion aitari:
<Aita, emadazu dagokidan senipartea>. Eta aitak ondasunak banatu zizkien.
13 <<Handik egun gutxira, seme gazteenak, zituen guztiak bildurik, urrutiko
herrialde batera alde egin zuen eta han, galdukerian biziz, ondasun guztiak jan. 14 Dena
xahutu zuenean, gosete ikaragarria gertatu zen inguru hartan eta estu aurkitzen hasi zen. 15
Orduan, herrialde hartako gizon batengana joan zen morroi, eta hark bere sailetara bidali
zuen txerrizain*. 16 Txerriek jaten zuten ezkurrez asetzeko gogoa ematen zion, ez baitzion
inork jaten ematen. 17 Orduan, pentsatzen jarririk, bere baitan esan zuen: <Zenbat langile
gure aitarenean nahi adina ogi eta gehiago dutela, eta ni hemen goseak hiltzen! 18 Jaiki,
aitarengana joan eta esango diot: Aita, bekatu egin dut Jainkoaren* eta zure kontra. 19 Ez
dut gehiago seme-izenik merezi. Har nazazu zeure langileetako bat bezala>.
20 <<Jaiki eta aitaren etxera abiatu zen. Oraindik urruti zegoela, ikusi zuen aitak eta
errukitu egin zen; eta, lasterka joanik, besarkatu eta musuka hasi zitzaion. 21 Semeak esan
zion: <Aita, bekatu egin dut Jainkoaren eta zure kontra. Ez dut gehiago zure seme-izenik
merezi...> 22 Aitak, ordea, esan zien morroiei: <Ekarri bizkor jantzirik onena eta jantziozue,
ipiniozue eraztuna eta jantzi oinetakoak*; 23 ekarri zekor gizendua eta hil; egin dezagun
festa-otordua; 24 zeren seme hau hilda bainuen eta piztu egin zait, galdua nuen eta aurkitu
egin dut>. Eta festa hasi zuten.
25 <<Seme zaharrena soroan zen. Etxerakoan, hurbildu ahala, soinua eta dantzak
sumatu zituen. 26 Eta, morroi bati deiturik, zer gertatzen zen galdetu zion. 27 Hark erantzun:
<Zure anaia etorri da eta zekor gizendua hiltzeko agindu du zuen aitak, semea onik
bereganatu duelako>. 28 Biziki haserretu zen anaia eta ez zuen sartu nahi. Atera zen aita eta
erreguka hasi zitzaion. 29 Baina hark erantzun zion aitari: <Hainbeste urte da zure agindu
bat ere sekula huts egin gabe zerbitzatzen zaitudala, eta ez didazu egundaino antxume bat
ere eman, lagunekin festa egiteko; 30 eta, horrako zure seme hori, zure ondasunak
emagalduekin jan dituen hori, etorri dela eta, zekor gizendua hil duzu>. 31 Aitak erantzun
zion: <Seme, zu beti nirekin zaude, eta nire guztia zeurea duzu! 32 Baina egoki zen poztu
eta festa egitea, zure anaia hau hilda baikenuen eta piztu egin zaigu, galdua genuen eta
aurkitu egin dugu!> >>
Etxezain argiaren parabola
16,1 Jesusek esan zien ikasleei: <<Gizon aberats batek etxezain bat zuen, eta hau
ondasunak alferrik galtzen ari zitzaiola salatu zioten.
2 <<Deitu zion eta esan: <Zer da zutaz entzun dudan hori? Emadazu etxezaintzaren
kontu, kargutik bota egiten zaitut eta>.
3 <<Honela zioen, orduan, etxezainak bere baitan: <Zer egin behar dut orain,
nagusiak kargua kentzen didanez gero? Aitzurrerako ez naiz gauza, eta eskerako lotsa naiz.
4 Badakit zer egin, kargutik botatzen nauten honetan etxean nork hartua izan dezadan>.
5 <<Deitu zituen bere nagusiaren zordunak banan-banan, eta lehenengoari galdetu
zion: <Zenbat zor diozu nire nagusiari?> 6 Hark erantzun: <Ehun upel olio>. Etxezainak
esan zion: <Hona zure ordain-agiria; agudo, eseri eta idatzi berrogeita hamar>.
124
7 <<Gero, hurrengoari galdetu zion: <Zuk zenbat zor diozu?> Hark erantzun: <Ehun
anega gari>. Eta besteak, orduan: <Hona zure ordain-agiria; idatzi laurogei>.
8 <<Eta nagusiak txalotu egin zuen etxezain zuzengabe hura, zuhurki jokatu
zuelako. Izan ere, mundukoak zuhurrago dira beren arteko arazoetan, argitakoak* berenetan
baino.
Bidegabeko dirua eta egiazko ondasuna

(Mt 6,24)
9 <<Beraz, hauxe diotsuet nik ere: Irabaz itzazue adiskideak bidegabeko diruaren
bidez; horrela, dirua amaitzean, betiko bizilekuetan hartuko zaituzte Jainkoak*.
10 <<Gauza txikietan fidagarria handietan ere fidagarri da, eta gauza txikietan
zuzengabea, handietan ere zuzengabe. 11 Bidegabeko dirua erabiltzen fidatzekoak izan ez
bazarete, nork utzi zuen esku egiazko ondasuna? 12 Zeuena ez duzuen aberastasunarekin
fidatzekoak izan ez bazarete, nork eman benetan dagokizuena*?
13 <<Ez da morroirik bi nagusi zerbitza ditzakeenik; izan ere, bata gorroto izango du
eta bestea maite, edota batari men egingo dio eta bestea begitan hartuko. Ezin zaitezkete
Jainkoaren eta diruaren morroi izan>>.
14 Entzun zuten hau guztia fariseu diruzaleek, eta barre egiten zioten Jesusi. 15
Honek esan zien: <<Zuek zeuen buruak zintzo azaltzen dituzue jendearen aurrean, baina
ezagutzen du Jainkoak zuen barrua; izan ere, gizakiak baliotsutzat daukana, Jainkoarentzat
mesprezagarri da.
Legea eta Jainkoaren erregetza

(Mt 11,12-13; 5,18)
16 <<Moisesen legearen eta profeten garaia Joan Bataiatzailearekin bukatu da;

geroztik, Jainkoaren erregetzaren berriona adierazten da, eta denek indar egiten dute bertan
sartzeko*.
17 <<Errazago da zeru-lurrak desagertzea, legearen zeinurik txikiena ere huts
gertatzea baino.
Adulterioaz
(Mt 5,32; 19,9; Mk 10,11-12)
18 <<Emaztea utzi eta beste batekin ezkontzen denak adulterio egiten du; eta
senarrak utzitako emakume batekin ezkontzen denak adulterio egiten du.
Aberatsa eta Lazaro
19 <<Bazen gizon aberats bat, purpuraz eta liho finez janzten zena eta egunero festa
ederrak egiten zituena. 20 Bazen Lazaro izeneko eskale bat ere, haren ate ondoan egoten
zena; zauriz josia zegoen. 21 Pozik asko jango zukeen aberatsaren mahaitik lurrera botatzen
zutena. Txakurrek ere etorri eta zauriak miazkatzen zizkioten.
22 <<Hil zen eskalea, eta Abrahamen ondora* eraman zuten aingeruek; hil zen
aberatsa ere, eta lur eman zioten. 23 Hilen Egoitzan* oinazez zegoela, begiak jaso eta
125
Abraham ikusi zuen urruti, eta Lazaro haren ondoan. 24 Orduan, deiadar egin zion: <Aita
Abraham, erruki nitaz; bidal ezazu Lazaro atzamar-muturra uretan busti eta niri mihia
freskatzera, kiskaltzen bainago sugar hauetan>. 25 Baina, Abrahamek erantzun zion:
<Seme, gogoratu zuk zorion franko izan zenuela bizitzan; Lazarok, berriz, zoritxarrak;
orain, hark atsegina aurkitu du hemen, eta zuk oinazeak. 26 Horrez gainera, leize handi bat
dago zuen eta gure artean; nahita ere, ez dauka inork hemendik zuengana igarotzerik, ez eta
hortik guregana ere>.
27 <<Aberatsak, berriro: <Orduan, aita Abraham, bidal ezazu, arren, Lazaro gure
aitaren etxera, 28 bost anaia ditut eta; jar ditzala jakinaren gainean, beraiek ere oinaze-toki
honetara etor ez daitezen>. 29 Abrahamek erantzun zion: <Hor dituzte Moises eta profetak*:
entzun diezaietela>. 30 Hark, oraindik: <Ez, aita Abraham; hildakoren bat joaten bazaie,
orduan bai bihozberrituko direla>. 31 Baina Abrahamek erantzun zion: <Moisesi eta
profetei entzuten ez badiete, hildakoren bat piztuta ere, ez dute kasurik egingo> >>.
Iraina eta barkamena

(Mt 18,6-7.21-22; Mk 9,42)
17,1 Jesusek esan zien ikasleei: <<Nahitaezkoa da munduan galbideak* gertatzea,

baina dohakabea inoren sinesmena galbidean jartzen duena! 2 Hobe luke errotarri bat
lepotik lotu eta itsasora botako balute, txiki hauetakoren bat galbidean jartzea* baino. 3
Kontuz ibili!
<<Senideren batek iraintzen bazaitu, egiozu errieta, eta, damutzen bada, barkatu. 4
Eta egunean zazpi aldiz iraintzen bazaitu eta zazpi aldiz etortzen bazaizu <Damu dut>
esanez, barkatu>>.
Sinesmena eta zerbitzua

(Mt 17,20)
5 Apostoluek eskatu zioten Jaunari:

--Handi ezazu sinesmena guregan.
6 Jaunak erantzun zuen:
--Sinesmena bazenute, mostaza-hazia bezain txikia izanik ere, pikuondo honi
<<Atera hortik eta landatu itsasoan>> esango zeniokete, eta obeditu egingo lizueke.
7 <<Emazue zuetako batek morroi bat duela soro-lan edo artzantzarako. Morroia
etxeratzean, <Hator berehala mahaira> esaten ote dio? 8 Ez ote dio beste hau esaten: <Presta
iezadak afaria, jantzi amantala eta zerbitza nazak, nik afaldu bitartean; ondoren, afalduko
duk hik>? 9 Morroiari esker ona zor ote dio agindua bete duelako? 10 Zuek ere berdin:
agindu zaizuen guztia egin eta gero, esan: <Morroi gizarajo* batzuk gara; egin behar
genuena besterik ez dugu egin> >>.
Jesusek hamar legendun sendatu
11 Jerusalemera bidean, Samaria* eta Galilean barrena zihoan Jesus. 12 Herri batean
sartzerakoan, hamar legendun atera zitzaizkion bidera. Urruti gelditurik, 13 deiadarka esan
zioten:
--Jesus, Maisu, erruki zakizkigu!
126
14 Jesusek, ikustean, esan zien:
--Joan eta azaldu apaizengana.
Bidean zihoazela, garbi gelditu ziren. 15 Haietako bat, sendatua zegoela oharturik,
Jainkoa deiadarka goratuz itzuli 16 eta Jesusen oinetara ahozpez erori zen, eskerrak emanez;
samariarra zen bera. 17 Jesusek esan zuen: <<Ez ote dira hamarrak garbi gelditu? Non dira
beste bederatziak? 18 Ez al da izan atzerritar hau besterik Jainkoa goratzera etortzeko?>>
19 Gero, esan zion: <<Jaiki eta zoaz; zeure sinesmenak salbatu zaitu>>.
Jainkoaren erregetzaren etorrera

(Mt 24,23-28.37-41)
20 Jainkoaren erregetza noiz iritsiko zen galdetu zioten fariseuek; Jesusek erantzun
zien:
--Jainkoaren erregetza ez da nabarmen etorriko. 21 Ezin esango da: <<Hona
hemen>> edo <<Hara han>>; zeren Jainkoaren erregetza zuen artean baitago jadanik.
22 Gero, ikasleei esan zien: <<Iritsiko zaizue Gizonaren Semea etorriko deneko
egun bat bederen ikusi nahi izango duzueneko garaia, baina ez duzue ikusiko. 23 Orduan,
<Hona hemen, hara han> esango dizuete. Baina zuek ez joan, ez atera atzetik lasterka. 24
Izan ere, tximistak une batean zerualde batetik besteraino distira egiten duen bezala, hala
izango da Gizonaren Semea etorriko den egunean. 25 Baina aurretik asko sufritu behar du,
eta gizaldi honek gaitzetsi egingo du.
26 <<Noeren garaian bezala gertatuko da Gizonaren Semearen garaian ere. 27
Jan-edanean ziharduen jendeak, eta ezkondu egiten ziren, *Noe untzian sartu zen arte; baina
etorri zen uholdea eta denak galdu zituen.
28 <<Gauza bera gertatu zen Loten garaian ere: jan eta edan, saldu eta erosi, landatu
eta eraiki egiten zuen jendeak; 29 baina Lot Sodomatik atera zen egunean, su eta sufrezko
euria egin zuen zerutik eta denak galdu zituen.
30 <<Hala gertatuko da Gizonaren Semea agertuko den egunean ere. 31 Egun
hartan, etxe gainean dagoena eta bere gauzak etxean dituena ez bedi hartzera jaits; era
berean, soroan dena ez bedi atzera itzul. 32 Oroitu Loten emazteaz.
33 <<Bere bizia segurtatu nahi duenak galdu egingo du; galtzen duenak, berriz, onik
aterako du. 34 Egia esan, gau hartan bi egongo dira ohe berean: bata eraman eta bestea utzi
egingo dute. 35 Bi emakume ariko dira batera ehotzen: bata eraman eta bestea utzi egingo
dute>>. ( 36 *).
37 Ikasleek galdetu zioten orduan:
--Non izango da hori, Jauna?
--Sarraskia non, han biltzen dira putreak.
Emakume alarguna eta epailea
18,1 Etengabe egin behar zutela otoitz eta ez zutela etsi behar adierazteko, parabola
hau esan zien Jesusek: 2 <<Bazen hiri batean epaile bat, ez Jainkoari beldurrik, ez gizakiari
begirunerik ez ziona. 3 Bazen hiri berean emakume alargun bat ere. Hau epaileagana joaten
zen eskatzera: <Egidazu justizia etsaiarekiko auzian>. 4 Luzaroan epaileak ez zion
jaramonik egin, baina azkenean bere baitan esan zuen: <Ez diot Jainkoari beldurrik, ez eta
127
gizakiari ere begirunerik; 5 baina, alargun hau gogaikarri zaidanez, egiodan justizia,
etengabeko buruhausterik eman ez diezadan> >>.
6 Eta honela bukatu zuen Jaunak: <<Begira zer dioen epaile zuzengabeak. 7 Eta
Jainkoak ez ote die justizia egingo gau eta egun deiadarka ari zaizkion bere aukeratuei? Zain
edukiko ote ditu luzaroan? 8 Berehala egingo diela justizia diotsuet. Baina Gizonaren Semea
datorrenean, aurkituko ote du horrelako sinesmenik munduan?>>
Fariseuaren eta zergalariaren parabola
9 Honako parabola hau esan zien Jesusek beren buruak zintzotzat hartzen eta besteak
gutxiesten zituzten batzuei: 10 <<Bi gizon tenplura igo ziren otoitz egitera; bata fariseua eta
bestea zergalaria*. 11 Fariseuak, zutik, honela ziharduen otoitzean bere baitan: <Ene
Jainkoa, eskerrak zuri besteak bezalakoa ez naizelako: lapur, gaizkile edota adulteriogile; ez
eta horrako zergalari hori bezalakoa ere. 12 Astean bi bider egiten dut barau, eta ondasun
guztien hamarrenak ordaintzen ditut>.
13 <<Zergalaria, berriz, urruti gelditurik, ez zen begiak lurretik altxatzera ere
ausartzen, baizik eta bular-joka ari zen esanez: <Ene Jainkoa, erruki zaitez bekatari
honetaz>.
14 <<Benetan diotsuet, azkenengo hau Jainkoarekin bakean itzuli zela etxera;
fariseua, berriz, ez. Zeren eta bere burua goratzen duena beheratu egingo baitu Jainkoak, eta
bere burua beheratzen duena, goratu>>.
Jesus eta haurrak

(Mt 19,13-15; Mk 10,13-16)
15 Haurtxoak eraman zizkioten Jesusi, uki zitzan; ikasleek, hori ikustean, haserre
egiten zieten. 16 Baina Jesusek haurtxoak beregana deitu zituen eta esan: <<Utzi haurrei
niregana etortzen, ez galarazi, horrelakoek baitute Jainkoa errege. 17 Benetan diotsuet:
Jainkoaren erreinua haur batek bezala onartzen ez duena ez da inola ere bertan sartuko>>.
Jesusek aberatsari dei

(Mt 19,16-22; Mk 10,17-22)
18 Handiki batek galdetu zion Jesusi:

--Maisu ona, zer egin behar dut betiko bizia ondaretzat jasotzeko?
--Zergatik esaten didazu ona? Inor ez da ona Jainkoa besterik. 20 Badakizkizu
aginduak: Ez egin adulteriorik, ez hil inor, ez ostu, ez egin gezurrezko testigantzarik,
ohoratu aitamak.
21 Hark, orduan:
--Gazte-gaztetandik bete izan dut hori guztia.
22 Hori entzutean, Jesusek esan zion:
--Gauza bat falta zaizu oraindik: saldu daukazun guztia eta eman behartsuei, zeure
aberastasuna zeruan izan dezazun; gero, zatoz eta jarraitu niri.
23 Hitz hauek entzutean, guztiz atsekabetu zen handikia, oso aberatsa baitzen.
128
(Mt 19,23-26; Mk 10,23-27)
24 Jesusek, handiki hura hain atsekabetua ikusirik, esan zuen:

--Bai nekez sartuko direla aberatsak Jainkoaren erreinuan! 25 Bai, orratzaren begitik
gamelua sartzea errazago, aberatsa Jainkoaren erreinuan sartzea baino.
26 Entzuleek galdetu zioten:
--Gizakiek ez dezaketena Jainkoak badezake.

(Mt 19,27-29; Mk 10,28-30)
28 Pedrok esan zuen:

--Hara, guk, genituen guztiak utzirik, zuri jarraitu dizugu.
--Benetan diotsuet: Jainkoaren erregetzagatik etxea, emaztea, senideak, gurasoak eta
seme-alabak uzten dituenak, 30 mundu honetan askoz gehiago jasoko du, eta datorren
munduan betiko bizia.

(Mt 20,17-19; Mk 10,32-34)
31 Hamabiak beregana bildurik, Jesusek esan zien: <<Hara, Jerusalemera igotzen ari
gara, eta han beteko da profetek Gizonaren Semeaz idatzi duten guztia. 32 Izan ere,
atzerritarren eskuetara emango dute, eta irain eta iseka egingo diote eta listua botako, 33 eta,
zigorkatu ondoren, hil egingo dute; baina hirugarren egunean piztu egingo da>>.
34 Haiek, ordea, ez zuten ezertxo ere ulertu; haren hizkera ilun gertatzen zitzaien eta
ez zekiten zer esan nahi zien.
Jesusek itsua sendatu Jerikon

(Mt 20,29-34; Mk 10,46-52)
35 Jesus Jerikora hurbildu zelarik, itsu bat eskean zegoen bide-ertzean eserita. 36
Jendea igarotzen sumaturik, zer gertatzen zen galdetu zuen. 37 Jesus Nazaretarra igarotzen
zela jakinarazi zioten. 38 Orduan, deiadarka hasi zen:
--Jesus, Daviden Semea, erruki zakizkit!
39 Aurretik zihoazenek gogor egiten zioten, isil zedin; baina hark areago oihu:
--Daviden Semea, erruki zakizkit!
40 Jesusek, gelditurik, beregana ekartzeko agindu zuen. Hurbildu zenean, galdetu
zion:
41--Zer nahi duzu niregandik?
Hark erantzun:
--Berriro ikustea, Jauna!
129
--Ikusi, bada; zeure sinesmenak sendatu zaitu.
43 Bat-batean, ikusmena etorri zitzaion berriro, eta Jesusen ondoren joan zen,
Jainkoa goretsiz. Eta herri osoak, gertatua ikusirik, Jainkoa goratu zuen.
Jesus eta Zakeo
19,1 Jesus Jerikon sartu eta herrian barrena zihoan. 2 Bazen han Zakeo izeneko
gizon bat, zergalari-burua*, oso aberatsa. 3 Jesus zein zen ikusi nahirik zebilen, baina ezin
zuen jendearengatik, txikia baitzen. 4 Lasterka aurrerago joan eta pikuondo batera igo zen
Jesus ikusteko, handik igaro behar baitzuen. 5 Jesusek, hara iristean, gora begiratu eta esan
zion: <<Zakeo, jaitsi berehala, gaur zure etxean gelditu behar dut eta>>. 6 Jaitsi zen, bada,
berehala eta pozik hartu zuen etxean.
7 Hori ikusirik, denak marmarka hasi ziren: <<Bekatari baten etxera joan duk
ostatuz>>.
8 Zakeok, berriz, zutiturik, Jaunari esan zion:
--Jauna, neure ondasunen erdiak behartsuei ematen dizkiet eta, inori ezer ostu badiot,
lau halako bihurtuko diot*.
--Gaur iritsi da salbamena etxe honetara, gizon hau ere Abrahamen ondorengoa
baita. 10 Izan ere, Gizonaren Semea galdua zegoena bilatzera eta salbatzera etorri da.
Ontzako urreen parabola

(Mt 25,14-30)
11 Jendea entzuten ari zitzaiola, Jesusek beste parabola bat kontatu zien,
Jerusalemdik* hurbil baitzen eta jendeak Jainkoaren erregetza une batetik bestera azalduko
zela uste baitzuen: 12 <<Handiki bat urrutiko herrialde batera joan zen, errege-izendapena
hartzera, gero itzultzekotan. 13 Bere zerbitzarietako hamarri dei egin eta hamar ontzako
urre* banatu zizkien, esanez: <Jarri irabazian, ni itzuli bitartean>.
14 <<Baina herritarrek, gorroto zioten eta mandatariak bidali zituzten atzetik,
esatera: <Ez dugu hori errege nahi>.
15 <<Errege-izendapena harturik itzuli zenean, dirua banatu zien morroiak beregana
deitu zituen, bakoitzak zer irabazi ote zuen jakiteko. 16 Aurkeztu zen lehenengoa eta esan
zion: <Jauna, zure ontzakoak hamar halako eman du>. 17 Nagusiak erantzun: <Ederki,
morroi ona! Gauza gutxian leial izan haizenez gero, hartzak hamar hirietako agintea>. 18
Joan zen, gero, bigarrena eta esan zion: <Jauna, zure ontzakoak bost halako eman du>. 19
Honi ere nagusiak esan zion: <Izan hadi bost hiriren buru>. 20 Joan zen beste bat eta esan
zion: <Jauna, hemen duzu zeure ontzakoa; zapi batean bildua eduki dut. 21 Beldur nizun,
gizon gogorra zarelako, eman gabea eskatzen eta erein gabea biltzen duzuna>. 22 Nagusiak,
orduan: <Heure esanez kondenatuko haut, morroi gaizto hori! Bahekien gizon gogorra
naizena, eman gabea eskatzen eta erein gabea biltzen dudana. 23 Nolatan ez huen, bada, nire
dirua bankuan ipini? Horrela, itzultzean, korrituekin jasoko nian>. 24 Eta bertan zeudenei
esan zien: <Ken iezaiozue ontzakoa eta eman hamar dituenari>. 25 Haiek erantzun zioten:
<Jauna, lehendik hamar ontzako ez ditu, bada?> 26 Nagusiak erantzun zien: <Fruitua
dakarrenari eman egingo zaio; fruiturik ez dakarrenari, ordea, daukan apurra ere kendu
egingo zaio*. 27 Eta errege nahi ez ninduten etsai horiek, berriz, ekarri hona eta hil itzazue
130
nire aurrean> >>.
JERUSALEMEN (19,28--23,56a)

(Mt 21,1-11; Mk 11,1-11; Jn 12,12-19)
28 Hitz hauek esan ondoren, Jerusalemera bidean gora jarraitu zuen Jesusek, denen
aurretik. 29 Oliamendi* inguruko Betfage eta Betania herrixketara hurbildu zelarik, bere
ikasleetako bi bidali zituen Jesusek, 30 esanez: <<Zoazte aurreko herrixka horretara;
sartzean, astakume bat aurkituko duzue lotuta, gainean inor jarri ez zaiona; askatu eta ekarri
niri. 31 Norbaitek zergatik askatzen duzuen galdetuko balizue, erantzun: <Jaunak behar du>
>>.
32 Joan ziren, bada, bidalitakoak, eta Jesusek esan bezala aurkitu zuten dena. 33
Astakumea askatzen ari zirela, jabeek galdetu zieten:
--Zergatik askatzen duzue astakumea?
34--Jaunak behar du --erantzun zuten haiek.
35 Jesusi ekarri zioten eta, beren jantziak astakumeari bizkarrean ezarririk, gainean
eserarazi zuten. 36 Eta, pasatzean, jantziak zabaltzen zituzten bidean. 37 Oliamenditik
behera hartzera zihoala, ikasle guztiak multzoan, pozez beterik, Jainkoa ozenki goresten hasi
ziren, ikusi zituzten mirari guztiengatik. 38 Honela zioten: <<Bedeinkatua Jaunaren izenean
datorren erregea! Bakea zeruan eta aintza Jainko gorenari*!>>
39 Jendarteko fariseu batzuek esan zioten Jesusi:
--Maisu, egiezu errieta ikasleei!
--Egia esan, hauek isilduko balira, harriek egingo lukete oihu.
Jerusalemengatik aieneka
41 Jesus, hurbildu eta hiria ikustean, negarrez hasi zen berarengatik, 42 eta esan
zuen: <<Ai, Jerusalem, ulertuko bazenu zuk ere gaur bakerako bidea! Baina ez zara gauza
ikusteko. 43 Etorriko zaizu, bai, garaia, zeure etsaiek lubakiz inguratu, setiatu eta alde
guztietatik erasoko dizuten garaia; 44 erraustu egingo zaituztete zeu eta zeure bizilagunak,
eta ez dizute harririk harri gainean utziko, Jainkoak eskaini dizun salbamen-aukera* aintzat
hartu ez duzulako>>.
Tenpluan emandako irakaspenak (19,45--21,4)
Jesusek tenplua garbitu

(Mt 21,12-17; Mk 11,15-19; Jn 2,13-16)
45 Jesus, tenpluan sarturik, bertan salerosketan* ari zirenak kanpora botatzen hasi
zen, 46 esanez: <<Liburu Santuak dio: Nire etxea otoitz-etxe izango da; zuek, berriz, lapur-
zulo egina duzue>>.
47 Egunero tenpluan irakasten jardun ohi zuen. Apaizburuak, lege-maisuak eta
herriko handikiak Jesus hil nahian zebiltzan; 48 baina ez zuten asmatzen zer egin, herri
131
guztia aho zabalik baitzegoen hari entzuten.

(Mt 21,23-27; Mk 11,27-33)
20,1 Egun batean, Jesusek tenpluan herriari irakasten eta berriona hots egiten
ziharduela, apaizburuak eta lege-maisuak etorri zitzaizkion zaharrekin batera, 2 eta galdetu
zioten:
--Esaguzu zein aginpidez jokatzen duzun horrela. Nor da aginpide hori eman
dizuna?
--Nik ere gauza bat galdetuko dizuet. Esadazue: 4 Joanek Jainkoaren aginduz ala
giza aginduz bataiatzen zuen?
5 Haiek honela ari ziren beren artean: <<Jainkoaren aginduz ari zela esaten badiogu,
zergatik ez genion sinetsi erantzungo digu. 6 Giza aginduz ari zela esaten badiogu, berriz,
jendeak harrika emango digu, Joan profeta zela sinetsiak baitaude denak>>.
7 Beraz, ez zekitela noren aginduz ari zen erantzun zioten.
8 Jesusek, orduan:

(Mt 21,33-46; Mk 12,1-12)
9 Orduan, parabola hau esan zion Jesusek herriari: <<Gizon batek mahastia landatu
zuen eta, nekazari batzuei errentan utzirik, urrutira joan zen aldi baterako. 10 Bere garaian,
morroi bat bidali zien nekazariei, mahastiaren fruitutik zegokion partea eman ziezaioten.
Baina nekazariek morroia jo eta esku-hutsik bidali zuten. 11 Berriro beste morroi bat bidali
zien; baina hau ere jo, irainez bete eta esku-hutsik bidali zuten. 12 Hirugarrena ere bidali
zien; baina hura ere zauritu eta kanpora bota zuten. 13 Mahasti-jabeak, orduan, berekiko
esan zuen: <Zer egin? Neure seme maitea bidaliko dut. Izango ahal diote honi begirune!> 14
Nekazariek, ordea, semea ikustean, esan zioten elkarri: <Oinordekoa duk! Hil dezagun, eta
mahastiaren jabe izango gaituk>. 15 Eta mahastitik kanpora bota eta hil egin zuten.
<<Zer egingo ote die, bada, mahasti-jabeak? 16 Joan eta garbitu egingo ditu langile
horiek, eta mahastia beste batzuen esku utziko>>.
Entzuten zeudenek esan zuten:
--Ez dezala Jainkoak nahi!
17 Baina, Jesusek, begira-begira jarririk, esan zien:
--Zer esan nahi du, bada, Liburu Santuak dioen honek:
Etxegileek bazterturiko harria

giltzarri gertatu da?
18 <<Harri honen gainera erortzen dena lehertu egingo da, eta harri hau inoren
gainera erortzen bada, txikitu egingo du>>.
19 Lege-maisu eta apaizburuek Jesusi eskua erantsi nahi izan zioten orduan bertan,
ondo jabetu baitziren beraiengatik esan zuela parabola hura. Baina beldur izan zioten
132
jendeari.
Zesarrena Zesarri, Jainkoarena Jainkoari

(Mt 22,15-22; Mk 12,13-17)
20 Lege-maisuek eta fariseuek Jesus zelatatzen hasi ziren. Zirikatzaile batzuk bidali
zizkioten, zintzoarena eginez, hura hitzen batean harrapatzeko eta, hala, gobernariaren esku
eta mende jartzeko asmoz. 21 Honela galdetu zioten, bada:
--Maisu, badakigu zuzen hitz egiten eta irakasten duzula eta ez duzula kontuan
hartzen gizakiaren itxura, baizik eta Jainkoaren bidea behar bezala irakasten duzula. 22
Zilegi al zaigu Zesarri zerga* ordaintzea, bai ala ez?
23 Haien maltzurkeriari antzemanik, Jesusek esan zien:
24--Ea, erakutsi txanpon bat*. Norenak dira daramatzan irudia eta izena?
Haiek erantzun:
--Zesarrenak
25 Jesusek, orduan:
--Eman, bada, Zesarrena Zesarri eta Jainkoarena Jainkoari.
26 Ezin izan zuten ezertan ere herriaren aurrean harrapatu eta, haren erantzunaz
harriturik, hitzik gabe gelditu ziren.
Hildakoen piztueraz
(Mt 22,23-33; Mk 12,18-27)
27 Ondoren, saduzear batzuk etorri zitzaizkion Jesusi. Hauek hildakoak ez direla

pizten esaten dute. Eta honela galdetu zioten:
28--Maisu, Moisesek idatzi zigun: Norbaiti anaia ezkondu bat seme-alabarik gabe
hiltzen bazaio, ezkon bedi alarguntsarekin, anaiari ondorengoa emateko.
29 <<Baziren, bada, zazpi anaia. Zaharrena ezkondu eta seme-alabarik gabe hil zen.
30 Bigarrena 31 eta hirugarrena alarguntsarekin ezkondu ziren, eta zazpiak berdin. Eta
denak seme-alabarik gabe hil ziren. 32 Azkenik, hil zen emakumea ere. 33 Piztuerakoan,
noren emazte izango da, zazpiek izan baitzuten emazte?>>
--Mundu honetan gizon-emakumeak ezkondu egiten dira; 35 baina datorren
munduan eta hildakoen piztueran parte hartzeko Jainkoak gai aurkituko dituenak, gizonezko
nahiz emakume, ez dira ezkonduko; 36 izan ere, ez daitezke berriro hil, aingeruen antzeko
baitira eta Jainkoaren seme-alaba, piztueran parte dutenez gero*. 37 Gainera, hildakoak
pizten direla Moisesek berak adierazi zuen, sutan zegoen sasiaren pasartean, Jaunari
Abrahamen, Isaaken eta Jakoben Jainko deitzen dionean. 38 Ez da hilen Jainkoa, biziena
baizik, denak bizirik baitaude harentzat.
39 Orduan, lege-maisu batzuek hitza hartu zuten eta esan:
--Ederki esan duzu, Maisu.
40 Eta ez ziren ausartzen beste galderarik egitera.

(Mt 22,41-46; Mk 12,35-37)
133
41 Jesusek galdera hau egin zien: <<Nola esaten da Mesias Daviden ondorengo*
dela? 42 Izan ere, Davidek berak dio Salmoen liburuan:

43 zeure etsaiak oinazpian
44 <<Beraz, Davidek Jauna deitzen dio; orduan, nola izan dezake ondorengo?>>
Jesusek lege-maisuak salatu

(11,37-54; Mt 23,1-12; Mk 12,38-40)
45 Herri guztia entzuten zeukala, Jesusek ikasleei esan zien: 46 <<Kontuz

lege-maisuekin! Gogoko baitute harro-harro jantzita ibiltzea eta plazetan jendeak beraiei
agur egitea; gogoko dituzte sinagogetan lehenengo aulkiak eta jai-otorduetan mahaiburuak;
47 eta azkengabeko otoitzen aitzakiaz, emakume alargunen ondasunak irensten dituzte.
Epairik zorrotzena izango dute horrelako horiek>>.
Alargun behartsuaren eskaintza

(Mk 12,41-44)
21,1 Begira zegoela, aberats batzuk ikusi zituen Jesusek tenpluko dirutegian limosna
botatzen. 2 Ikusi zuen emakume alargun behartsu bat ere bi sos* botatzen, 3 eta esan zuen:
<<Benetan diotsuet: Alargun behartsu honek beste guztiek baino gehiago bota du. 4 Izan
ere, beste horiek guztiek sobera dutenetik egin dute limosna; honek, ordea, bere eskasian,
bizitzeko zeukan guztia eman du>>.
Jesus eskatologiaz mintzo (21,5-38)

(Mt 24,1-2; Mk 13,1-2)
5 Batzuk tenpluari buruz ari ziren, harri ederrez eta emaitzez* apaindua zegoela
aipatuz. Orduan, Jesusek esan zuen: 6 <<Etorriko da garaia, hor ikusten duzuen horretatik
harririk ere harri gainean geldituko ez dena: dena suntsituko dute>>.

(Mt 24,3-14; Mk 13,3-13)
7 Ikasleek galdetu zioten: <<Maisu, noiz gertatuko da hori, eta zertan ezagutuko da
gertatzera doala?>>
8 Jesusek erantzun zien: <<Kontuz! Ez zaitzatela inork engaina! Asko etorriko dira,
nire izena berenganatuz eta esanez: <Ni naiz Mesias*>, edo <Gainean da garaia>. Ez joan
halakoen ondoren. 9 Gerra eta iraultza-hotsak entzutean, ez ikaratu: lehenbizi gertatu
beharrekoa baita hori guztia; baina ez dator berehala azkena>>.
134
10 Gainera, esan zien: <<Nazioa nazioaren kontra eta erreinua erreinuaren kontra
altxatuko dira; 11 lurrikara handiak izango dira, eta izurrite eta goseteak han eta hemen;
gauza ikaragarriak gertatuko dira, eta ortzian seinale handiak azalduko.
12 <<Baina hori guztia gertatu aurretik, eskua botako dizuete eta erasoko;
sinagogetara eta kartzelara eramango zaituztete, eta errege eta agintarien aurrera zuzenduko
niregatik. 13 Aitorpen egiteko aukera emango dizue horrek guztiak. 14 Hartu gogoan ez
duzuela zeuen buruak nola defendatuko kezkatan egon beharrik: 15 neuk adieraziko dizuet
zer eta nola esan*, eta zuen etsaietako inork ez du zuei aurre ematerik edo erantzuterik
izango. 16 Zeuen guraso eta senideek berek, ahaide eta adiskideek berek salduko zaituztete,
eta zuetako zenbait hilko. 17 Mundu guztiak gorroto izango dizue niregatik; 18 baina ez
duzue buruko ile bakar bat ere galduko. 19 Iraupenaren iraupenez lortuko duzue bizia.
Jerusalemen hondamendia
(Mt 24,15-21; Mk 13,14-19)
20 <<Jerusalem gudarostez inguratua ikusiko duzuenean, jakin ezazue gainean duela

bere hondamendia. 21 Orduan, Judean daudenek ihes egin bezate mendietara; Jerusalem
barruan daudenak bihoaz urruti, eta soroan direnak ez bitez hirian sar. 22 Zigor-egunak
izango dira haiek, orduan beteko baita Liburu Santuan idatzirik dagoen guztia. 23
Dohakabeak egun haietan haurdun daudenak eta bularreko haurrak dituztenak! Estuasun
gogorra izango baita lur honetan, eta haserre-zigorra herri honentzat. 24 Ezpata-ahoz hilko
dituzte eta nazio guztietara eramango gatibu; Jerusalem jentilek zapalduko dute, jentilentzat
Jainkoak erabakitako garaia erabat bete arte.

(Mt 24,29-31; Mk 13,24-27)
25 <<Seinale handiak agertuko dira eguzkian, ilargian eta izarretan; lurrean, berriz,
larri izango dira herriak, itsas orroaz eta olatuez izuturik. 26 Eta munduari gainera
datorkionaren ikaraz eta larriz, lur jota geldituko da jendea, ortzia dardarka ariko baita. 27
Orduan, Gizonaren Semea hodei artean ahalmen eta aintzaz beterik etortzen ikusiko dute.
28 <<Hau guztia gertatzen hastean, izan bihotz eta altxatu burua, laster baituzue
zeuen askapena>>.
<<Egon erne>>
(Mt 24,32-35; Mk 13,28-31)
29 Jesusek irudi bat jarri zien: <<Begira pikuondoari edo beste edozein zuhaitzi: 30
kimu-berritzen hasi direla ikusi eta, besterik gabe, badakizue uda hurbil dela. 31 Era berean,
gauza horiek gertatzen ikustean, jakizue hurbil dela Jainkoaren erregetza. 32 Benetan
diotsuet: Gizaldi honetakoak hil baino lehen gertatuko dira gauza guztiok. 33 Zeru-lurrak
igaroko dira, baina nire hitzak ez dira bete gabe igaroko.
34 <<Zabiltzate, bada, kontuz! Galdukeria, mozkorkeria eta
bizitzako ardurak direla eta, ez bekizue gogoa motel, egun hura ustekabean gainera eror ez
dakizuen, 35 sarea bezala eroriko baita munduan bizi diren guztien gainera. 36 Egon erne
eta erregutu uneoro, gertatuko diren horiei guztiei ihes egiteko eta Gizonaren Semearen
135
aurrean zutik irauteko kemena izan dezazuen>>.
37 Tenpluan irakasten eman ohi zituen Jesusek egunak, eta Oliamendira ateratzen
zen gauak igarotzera. 38 Eta herri guztia goizean goiz joaten zitzaion tenplura, entzutera.
Pazko-afaria eta nekaldia (22,1--23,56)
Jesusen kontra zelatan

(Mt 26,1-5.14-16; Mk 14,1-2.10-11; Jn 11,45-53)
22,1 Hurbil zen Legamigabeko Ogien Jaia, Pazko Jaia ere deitua. 2 Apaizburu eta
lege-maisuak Jesus nola hilko zebiltzan, baina herriaren beldur ziren. 3 Orduan, Satanas
sartu zen Hamabien taldeko Judasengan, Iskariote deituarengan. 4 Judas apaizburu eta
tenpluko guardaburuengana* joan zen, haien eskuetara Jesus nola eman hitz egitera. 5 Poztu
egin ziren haiek, eta Judasi dirua ematea erabaki zuten. 6 Honek onartu egin zuen, eta
jendeak jakin gabe Jesus haien eskuetara emateko egokiera bila hasi zen.

(Mt 26,17-19; Mk 14,12-16)
7 Iritsi zen Legamigabeko Ogien Jaieguna, Pazko-bildotsa hil behar zeneko eguna. 8
Orduan, Pedro eta Joan bidali zituen Jesusek, esanez:
--Zoazte guretzat Pazko-afaria prestatzera.
9 Haiek galdetu zioten:
--Non prestatu behar dugu?
--Hara, hirian sartzean, ur-suila daraman gizon batekin egingo duzue topo. Jarraitu
berari sartuko den etxeraino, 11 eta esan bertako nagusiari: <<Maisuak galdetzen dizu non
duen ikasleekin Pazko-bildotsa jateko tokia>>. 12 Hark gela zabal bat erakutsiko dizue
goian, jantzirik; prestatu hantxe.
13 Joan ziren, eta dena Jesusek esan bezala gertatu zitzaien, eta Pazko-afaria prestatu
zuten.
Azken afaria: hona hemen nire gorputz-odolak!

(Mt 26,26-29; Mk 14,22-25; 1 Ko 11,23-25)
14 Ordua etorri zenean, Jesus mahaian jarri zen apostoluekin. 15 Eta esan zien:
<<Banuen gogoa sufritu aurretik Pazko-afari hau zuekin egiteko! 16 Zeren, egia esan, ez
baitut Pazkorik gehiago ospatuko Jainkoaren erreinuan bere betera iritsi arte>>.
17 Eta, kopa harturik, esker onezko otoitza egin eta esan
zuen: <<Hartzazue eta eman elkarri. 18 Zeren, egia esan, ez baitut gaurdanik gehiago
ardorik edango Jainkoa errege izaten hasi arte>>.
19 Gero, ogia hartu zuen eta, esker onezko otoitza egin ondoren, zatitu eta ikasleei
eman zien, esanez: <<Hau nire gorputza da, zuentzat ematen dena. Egizue hau nire
oroigarri>>.
20 Berdin egin zuen koparekin afal ondoan, esanez: <<Kopa hau itun berria da,
zuentzat isurtzen den nire odolaz Jainkoak ezarria*.
136
Judasen saldukeriaren iragarpena
(Mt 26,20-25; Mk 14,17-21; Jn 13,21-30)
21 <<Baina begira, nirekin mahaian dago salduko nauena*. 22 Gizonaren Semea

badoa, erabakia dagoenez; baina dohakabea salduko duena!>>
23 Orduan, ikasleak elkarren artean galdezka hasi ziren, nork egin ote zezakeen
horrelakorik.
Nor handiena? Ikasleei agintzaria

(Mt 19,28; 20,25-27; Mk 10,42-44)
24 Ikasleak eztabaidan hasi ziren beren artean, beraietan zein ote zen handiena. 25
Jesusek esan zien: <<Herrietako erregeek menpean hartzen dituzte herriok, eta agintedunek
<Ongile> izena nahi izaten dute berentzat. 26 Zuek ez jokatu horrela. Zuen artean nagusiena
izan bedi gazteenaren pareko, eta agintaria zerbitzariaren pareko. 27 Zein ote da handiago,
mahaian dagoena ala zerbitzatzen ari dena? Ez ote mahaian dagoena? Bada, ni zerbitzari
bezala nago zuen artean.
28 <<Zuek sendo iraun duzue nirekin nire probaldietan. 29 Eta nik erregetza ematen
dizuet, Aitak neuri eman zidan bezala: 30 ni errege izango naizenean, nire mahaian jan eta
edango duzue, eta tronuetan eseriko zarete, Israel herriko hamabi leinuak epaitzeko.
Gainean da probaldia. Pedroren ukoen iragarpena

(Mt 26,31-35; Mk 14,27-31; Jn 13,37-38)
31 <<Simon, Simon! Satanasek beretzat nahi zaituzte, garia galbahean bezala zuek
astintzeko. 32 Baina nik otoitz egin dut zure alde, sinesmena gal ez dezazun. Eta zuk,
niregana bihurtzean, sendo itzazu senideak>>.
--Jauna, prest nago zurekin baita kartzelara eta heriotzara ere joateko.
34 Jesusek, orduan:
--Egia esan, Pedro, gaur oilarrak jotzerako, hiru aldiz ukatuko duzu ni ezagutzen
nauzula.
35 Ondoren, ikasleei esan zien:
--Falta izan al zenuten ezer, poltsarik eta zakutorik eta oinetakorik gabe bidali
zintuztedanean?
Haiek erantzun:
--Ezer ere ez.
36 Jesusek, berriro:
--Orain, bada, poltsa duenak har dezala eta berdin zakutoa duenak; eta ezpatarik ez
duenak sal dezala soingainekoa, hura erosteko. 37 Zeren, egia esan, niregan bete beharra
baita Liburu Santuak dioena: Bekatarien kidekotzat jo zuten. Izan ere, nireak laster egingo
du.
38 Haiek esan zioten:
--Jauna, baditugu hemen bi ezpata.
Baina Jesusek erantzun:
137
--Aski da!
Oliamendiko otoitz larria

(Mt 26,36-46; Mk 14,32-42)
39 Ondoren, Jesus atera eta Oliamendirantz* abiatu zen, ohi zuenez, eta ikasleak ere
bai haren ondoren. 40 Hara iristean, Jesusek esan zien: <<Egizue otoitz, tentaldian ez
erortzeko>>.
41 Eta, haiengandik harrikada bat bide aldendurik, belauniko honela egiten zuen
otoitz: 42 <<Aita, nahi baduzu, urrun ezazu niregandik edari samin* hau. Hala ere, egin bedi
zure nahia, ez nirea>>.
43 Zeruko* aingeru bat agertu zitzaion, kemen emanez. 44 Eta, larriak harturik,
oraindik lehiatsuago egiten zuen otoitz. Eta izerdia tantaka zerion lurrera, odola bezain lodi.
45 Otoitzetik jaikirik, ikasleengana joan zen; nahigabearen nahigabez lokarturik aurkitu
zituen, 46 eta esan zien: <<Nola zaudete lo? Jaiki eta egin otoitz, tentaldian ez erortzeko>>.
Jesus atxilotua
(Mt 26,47-56; Mk 14,43-50; Jn 18,3-11)
47 Jesus hizketan ari zela, han azaldu zen jende-multzoa; Hamabietako bat, Judas
zeritzana, zetorren haien buru, eta Jesusengana hurbildu zen musu ematera. 48 Jesusek esan
zion: <<Judas, musu batez saltzen al duzu Gizonaren Semea?>>
49 Gertatzera zihoanaz oharturik, Jesusen inguruan zeudenek esan zioten: <<Jauna,
erasoko al diegu ezpataz?>>
50 Eta haietako batek apaiz nagusiaren morroia jo eta eskuineko belarria moztu zion.
51 Baina Jesusek esan zuen:<<Utzi! Aski da!>>
Eta, belarria ukiturik, sendatu egin zion.
52 Orduan, haren aurka etorriak ziren apaizburu, tenpluko guardaburu* eta zaharrei
esan zien: <<Ezpataz eta makilaz etorri zarete lapur baten bila bezala. 53 Egunero tenpluan
zuekin nintzen, eta ez zenidaten eskurik bota. Baina oraintxe da zuen ordua, ilunpearen
nagusialdia*>>.
Pedrok Jesus ukatu

(Mt 26,57-58.69-75; Mk 14,53-54.66-72; Jn 18,15-18.25-27)
54 Jesus preso hartu eta apaiz nagusiaren etxera eraman zuten. Pedrok urrutitik
jarraitzen zion. 55 Batzuk patio erdian sua piztu eta haren inguruan eseri ziren, eta haien
artean eseri zen Pedro ere.
56 Neskame batek, Pedro sutondoan eseria ikustean, begira jarri eta esan zuen:
--Hau ere Jesusekin zebilen.
57 Baina hark ukatu, esanez:
--Emakume, ez dinat ezagutzen hori.
58 Handik berehala, beste batek ikusi eta esan zion Pedrori:
--Hi ere haietakoa haiz.
Pedrok, orduan:
--Ez, mutil!
138
59 Handik ordu bete ingurura, beste batek berriro esan zuen:
--Bai, hau ere Jesusekin bizi huen, galilearra* duk eta.
60 Pedrok erantzun zuen:
--Ez zekiat zertaz ari haizen, mutil!
Eta une berean, oraindik hizketan ari zela, oilarrak jo zuen. 61 Itzuli zen Jauna eta
Pedrori begiratu zion. Gogoratu zitzaion Pedrori Jaunak esandakoa: <<Gaur oilarrak jo
baino lehen, hiru aldiz ukatuko nauzu>>, 62 eta, kanpora irtenik, negarrari eman zion
saminki.
63 Jesus preso zeukatenak isekaz ari zitzaizkion eta joka. 64 Begiak estalirik, honela
galdetzen zioten: <<Asma ezak, profeta, nork jo hau?>>
65 Eta beste hitz iraingarri asko esaten zioten.

(Mt 26,59-66; Mk 14,55-64)
66 Eguna zabaldu zuenean, herriko zaharren kontseilua, apaizburuak eta

lege-maisuak bildu ziren, eta Jesus Biltzar Nagusira eraman zuten. 67 Honela esan zioten:
--Mesias baldin bazara, esaguzu.
Hark erantzun:
--Baietz esaten badizuet, ez didazue sinetsiko, 68 eta, galdetzen badizuet, ez didazue
erantzungo. 69 Baina hemendik aurrera Gizonaren Semea Jainko ahalguztidunaren
eskuinean eserita egongo da.
70 Orduan, denek esan zuten:
--Zu zara, beraz, Jainkoaren Semea?
Hark erantzun zien:
--Zeuek diozue, neu naiz.
71 Haiek, orduan:
--Ba ote dugu lekuko beharrik? Geuk entzun diogu bere ahotik.

(Mt 27,1-2.11-14; Mk 15,1-5; Jn 18,28-38)
23,1 Altxatu ziren denak eta Pilatogana eraman zuten Jesus. 2 Han, salatzen hasi
zitzaizkion: <<Gure nazioa nahaspilatzen harrapatu dugu gizon hau; enperadoreari zergak*
ordaintzea galarazten du eta bera Mesias, erregea, dela esaten>>.
3 Pilatok galdetu zion:
--Zeuk diozu.
4 Pilatok apaizburu eta jende-taldeari esan zien:
--Nik ez dut gizon hau kondenatzeko batere arrazoirik
aurkitzen.
5 Baina haiek, behin eta berriro: <<Judea osoan barrena herria asaldatzen ari da bere
irakaspenez; Galilean hasi zen eta honaino iritsi da>>.
Jesus Herodesen aurrean
139
6 Hori entzutean, gizon hura galilearra zen galdetu zuen Pilatok. 7 Eta, Herodesen*
eskumenekoa zela jakinik, hari bidali zion, Jerusalemen baitzen egun haietan. 8 Biziki poztu
zen Herodes Jesus ikusteaz, aspaldian baitzuen hura ezagutzeko gogoa, hartaz entzuten
zituenengatik; mirariren bat egiten ikusiko zuela ere espero zuen. 9 Herodesek galdera asko
egin zion, baina Jesusek hitzik erantzun ez. 10 Bitartean, han ari ziren apaizburu eta
lege-maisuak salatu eta salatu. 11 Herodesek, bere soldaduekin batera, mesprezio eta isekaz
erabili zuen Jesus eta, jantzi distiratsu bat soinean jarririk, berriro Pilatogana bidali zuen. 12
Egun hartan, adiskidetu egin ziren Herodes eta Pilato, etsai baitziren lehen.

(Mt 27,15-26; Mk 15,6-15; Jn 18,39--19,16)
13 Pilatok, apaizburu, agintari eta herria berriro bildurik, 14 honela esan zien:
<<Gizon hau herria nahaspilatzen ari dela-eta ekarri didazue; baina zuen aurrean galderak
egin dizkiot eta ez diot aurkitu zuek egozten diozuen errurik batere; 15 ez eta Herodesek ere,
guri bidali baitigu ostera. Honek ez du, beraz, heriotza merezi duenik ezer egin. 16
Zigorraldi bat eman eta askatu egingo dut>>. ( 17 *).
18 Baina denek aho batez oihuka esan zioten:
--Kendu hori eta aska iezaguzu Barrabas!
19 Barrabas hau, hirian gertaturiko matxinada eta giza hilketa batengatik kartzelan
sartua zuten.
20 Jesus askatu nahian Pilato berriro mintzatu zitzaien; 21 baina haiek oihuka:
--Gurutzera hori! Gurutzera!
22 Hark hirugarren aldiz esan zien:
--Zer oker egin du, bada, honek? Nik ez dut hau kondenatzeko arrazoirik aurkitzen.
Beraz, zigorraldi bat eman eta askatu egingo dut.
23 Haiek oihu eta oihu ari ziren gurutzera zezala eskatuz, eta gero eta handiagoak
ziren oihuak. 24 Orduan, Pilatok haien eskabideari men egitea erabaki zuen: 25 haiek
eskatzen zutena --matxinada eta giza hilketagatik kartzelan zegoena-- askatu eta Jesus beren
esku utzi zien.
Gurutze-bidean
(Mt 27,32; Mk 15,21; Jn 19,17)
26 Jesus gurutziltzatzera zeramatela, sorotik etxera zihoan bat, Simon Zirenekoa,

hartu zuten eta gurutzea leporatu zioten, Jesusen ondotik eraman zezan*. 27 Herriko jende-
talde handia zihoan Jesusen ondoren, bai eta emakume asko ere bular-joka eta harengatik
aieneka. 28 Itzuli zen Jesus haiengana eta esan zien: <<Jerusalemgo emakumeok, ez egin
negarrik niregatik; egizue negar zeuengatik eta zeuen seme-alabengatik. 29 Hara, badatoz
honako hau esango den egunak: <Zorionekoak agorrak, haurrik sortu ez duten sabelak eta
titirik eman ez duten bularrak>. 30 Orduan, honela esango diete mendiei: <Eror zaitezte
gure gainera>, eta muinoei: <Ezkuta gaitzazue>. 31 Izan ere, egur hezeari hau egiten
badiote, zer ez ote iharrari?>>
32 Jesusekin batera bi gaizkile ere eraman zituzten hiltzera.
140
(Mt 27,33-44; Mk 15,22-32; Jn 19,18-27)
33 <<Buru-hezur>> zeritzan tokira iritsirik, bertan gurutziltzatu zuten Jesus, bai eta
bi gaizkileak ere, bata Jesusen eskuinean eta bestea ezkerrean. 34 Jesusek honela zioen:
<<Aita, barka iezaiezu, ez baitakite zer ari diren*>>.
Soldaduek Jesusen jantziak banatu zituzten, zotz eginez.
35 Herria begira zegoen. Agintariek, berriz, Jesusi burla egiten zioten, esanez:
<<Besteak salbatu ditik; salba dezala bere burua, Jainkoaren Mesias, hautatua, baldin
bada>>. 36 Soldaduek ere irri egiten zioten; ondoraturik, ozpina eskaini zioten eta esan: 37
<<Juduen errege baldin bahaiz, salba ezak heure burua>>.
38 Honako idazkun hau zuen buruaren gainaldean: <<Hau juduen erregea da>>.
39 Zintzilik zeuden gaizkileetako bat Jesusi irainka ari zitzaion, esanez:
--Ez al haiz, bada, hi Mesias? Salba ezak heure burua eta salbatu gu ere!
40 Baina besteak errieta egin zion hori zioenari:
--Ez al duk Jainkoaren beldurrik, zigorra jasaten hagoela ere? 41 Gurea legezkoa
duk, geure egintzengatik merezia baitugu; baina honek ez dik okerrik egin.
42 Gero, gaineratu zuen:
--Jesus, oroit zaitez nitaz errege izatera iritsiko zarenean.
--Benetan diotsut: Gaur nirekin izango zara paradisuan*.
Jesusen heriotza
(Mt 27,45-56; Mk 15,33-41; Jn 19,28-30)
44 Eguerdialdea zen, eta ilundu egin zuen lurbira guztian hirurak arte. 45 Eguzkia
ezkutatu egin zen, eta santutegiko oihala* erdiz erdi urratu zen. 46 Jesusek, oihu handia
eginez, esan zuen: <<Aita, zure eskuetan jartzen dut bizia>>. Hau esanik, azken arnasa
eman zuen.
47 Erromatar ehuntariak, gertatua ikusirik, Jainkoa goretsi zuen, esanez: <<Benetan
gizon hau zintzoa zen!>>
48 Ikuskizunera joandako jende guztia, gertatua ikusirik, bular-joka itzuli zen hirira.
49 Jesusen ezagun guztiak, bai eta Galileatik jarraitu zioten emakumeak ere, urrutixeago
zeuden begira.

(Mt 27,57-61; Mk 15,42-47; Jn 19,38-42)
50 Orduan, kontseiluko* kide bat etorri zen, Jose zeritzana, gizon on eta zintzoa; 51
honek ez zituen ontzat eman Biltzar Nagusiaren erabaki eta jokabidea. Judeako Arimatea
herrikoa zen izatez, eta Jainkoaren erregetza noiz iritsiko zain zegoen. 52 Josek, beraz,
Pilatogana aurkeztu eta Jesusen gorpua eskatu zion. 53 Jesus gurutzetik eraitsirik, izara
batean bildu zuen eta haitzean zulaturiko eta oraindik beste inor ehortzi gabeko hilobi batean
ezarri. 54 Festarako prestaketak egiteko eguna* zen eta larunbata hastera zihoan.
55 Galileatik Jesusekin etorritako emakumeek, Joseren atzetik joanik, hilobia ikusi
zuten eta Jesusen gorpua nola ezartzen zuten begiratu. 56 Gero, itzuli eta usain-gozoko
141
ukenduak* prestatu zituzten.
PIZTUERA ETA IGOKUNDEA (23,56b--24,53)
Jesusen piztueraren berria

(Mt 28,1-10; Mk 16,1-8; Jn 20,1-10)
Larunbatean atseden hartu zuten, agindua zegoen bezala.

24,1 Baina asteko lehen egunean*, goizean goiz joan ziren emakumeak hilobira,
prestaturiko ukenduak berekin zituztela. 2 Hilobi-sarrerako harria biratua aurkitu zuten. 3
Sartu ziren, baina ez zuten Jesus Jaunaren gorpua aurkitu. 4 Zer pentsa ez zekitela zeuden,
eta, hartan, bi gizaseme agertu zitzaizkien jantzi distiratsuz. 5 Emakumeak ahozpez lurrera
erori ziren ikaraz. Baina gizaseme haiek esan zieten: <<Zergatik zabiltzate hilen artean, bizi
denaren bila? 6 Ez dago hemen, piztua da. Gogora ezazue zer esan zizuen oraindik Galilean
zegoela: 7 alegia, Gizonaren Semea bekatarien eskuetara eman behar zutela eta
gurutziltzatu, eta hirugarren egunean piztu egin behar zuela>>.
8 Oroitu ziren haiek Jesusen hitzez, 9 eta, hilobitik itzulirik, gertatu guztiaren berri
eman zieten Hamaikei eta gainerako ikasleei. 10 Magdalako Maria, Joana eta Maria
Santiagorena ziren emakumeok; hauekin batera joandako beste emakumeek ere gauza bera
esaten zieten apostoluei. 11 Baina apostoluek zorakeriatzat hartu zituzten berriok, eta ez
zieten sinetsi.
12 Hala ere, Pedro jaiki eta hilobira joan zen lasterka; makurturik, barrura begiratu
eta oihal-zerrendak bakarrik ikusi zituen, eta etxera itzuli zen gertatuaz harriturik.
Jesus Emausko ikasleei agertu

(Mk 16,12-13)
13 Egun hartan bertan, ikasleetako bi Emaus izeneko herrixka batera zihoazen,

Jerusalemdik hamaika kilometrora*. 14 Gertakari guztiotaz mintzo ziren elkarrekin. 15 Eta,
hizketan eta eztabaidan ari zirela, Jesus bera ondoratu zitzaien eta beraiekin joan zen. 16
Baina ikasleek begiak itsu zituzten eta ez zuten ezagutu. 17 Jesusek esan zien:
--Zeri buruz zoazte bidean elkarrekin hizketan?
Haiek gelditu egin ziren, aurpegia ilun, 18 eta beraietako batek, Kleofas zeritzanak,
honela erantzun zion:
--Zeu izango zara egun hauetan Jerusalemen gertatu dena jakin ez duen kanpotar
bakarra!
19--Zer gertatu da, bada? --esan zien hark.
--Jesus Nazaretarrarena; profeta handia zen hitzez eta egitez Jainkoaren eta herri
osoaren begitan; 20 baina gure apaizburu eta agintariek heriotzara kondenatu dute eta
gurutziltzatu. 21 Guk uste genuen berak askatuko zuela Israel; baina badira hiru egun hori
gertatu dela. 22 Egia da gure arteko emakume batzuek harriturik utzi gaituztela: goizean
goiz joan dira hilobira 23 eta ez omen dute gorpua aurkitu; gainera, Jesus bizi dela esan
dieten aingeru batzuk agertu zaizkiela esanez etorri zaizkigu. 24 Guretako batzuk ere izan
dira hilobian eta emakumeek esan bezala aurkitu dute guztia; baina bera ez dute ikusi.
25 Orduan, Jesusek esan zien:
142
--Bai buru gutxikoak zaretela, bai motelak profetek esana sinesteko! 26 Ez ote zuen
Mesiasek hori guztia sufritu behar bere aintzara iristeko?
27 Eta, Moisesengandik hasi eta profetaz profeta, Liburu Santuek berari buruz zioten
guztia azaldu zien. 28 Zihoazen herrixkara hurbildu zirenean, aurrera jarraitzeko keinua egin
zuen Jesusek. 29 Baina haiek arren eta arren eskatu zioten: <<Geldi zaitez gurekin, berandu
baita eta iluna gainean dugu>>. Eta herrian sartu zen haiekin gelditzeko.
30 Ondoren, elkarrekin mahaian jarri ziren, eta Jesusek, ogia harturik, bedeinkazioa
esan, zatitu eta eman egin zien. 31 Orduan, begiak ireki zitzaizkien eta ezagutu egin zuten,
baina Jesus desagertu egin zitzaien begi aurretik. 32 Haiek elkarri esan zioten: <<Ez al
geneukan barrua sutan, bidean Liburu Santuak azalduz mintzo zitzaigunean?>>
33 Berehala jaiki eta Jerusalemera itzuli ziren; eta Hamaikak eta hauen lagunak
bildurik aurkitu zituzten, 34 honela ziotela: <<Egia da! Piztu da Jauna eta Simoni agertu
zaio>>.
35 Bi ikasleek bidean gertatua eta nola ogia zatitzean ezagutu zuten kontatu zieten.
Jesus Hamaikei eta ikasleei agertu

(Mt 28,16-20; Mk 16,14-18; Jn 20,19-23; Eg 1,6-8)
36 Hamaikak eta lagunak horretaz mintzo zirela, Jesus agertu zitzaien erdian eta
esan zien: <<Bakea zuei>>.
37 Beldur-ikaraz beterik, mamua ikusten zutela uste zuten. 38 Baina Jesusek esan
zien: <<Zergatik izutzen zarete? Zergatik sortzen zaizkizue zalantza horiek barruan? 39
Ikusi nire esku-oinak, neu naiz. Uki nazazue eta begira: mamuak ez du hezur-haragirik, eta
nik bai, ikusten duzuenez>>.
40 Hau esatean, esku-oinak erakutsi zizkien. 41 Baina, oraindik pozaren pozez
sinetsi ezinik eta guztiz harriturik zeudenez, Jesusek esan zien: <<Ba al duzue hemen
jatekorik?>>
42 Arrain erre puska bat* eskaini zioten. 43 Jesusek hartu eta beraien aurrean jan
zuen. 44 Ondoren, esan zien: <<Hauxe da, oraindik zuekin nengoela, esan nizuena:
Moisesen legean, profeten liburuetan eta salmoetan* nitaz idatzitako guztia bete beharrekoa
zela>>.
45 Orduan, adimena argitu zien, Liburu Santuak uler zitzaten. 46 Eta esan zien:
<<Idatzia zegoen Mesiasek sufritu egin behar zuela eta hirugarren egunean hilen artetik
piztu, 47 eta, Jerusalemen hasita, herri guztiei bihozberritzeko hots egin behar zaiela,
bekatuak barka dakizkien. 48 Zuek zarete honen guztiaren lekuko. 49 Eta nik, neure Aitak
agindutako dohaina, Espiritu Santua, bidaliko dizuet. Zuek egon hemen, hirian,
Jainkoarengandiko indarraz jantzi zaitezten arte*>>.
Jesusen igokundea
(Eg 1,9-11)
50 Ondoren, Betania aldera atera zituen Jesusek ikasleak, eta, eskuak altxaturik,
bedeinkatu egin zituen. 51 Bedeinkatzen zituen bitartean, haiengandik aldendu egin zen, eta
zerura eraman zuten. 52 Haiek, Jesus ahozpez gurtu ondoren, Jerusalemera itzuli ziren
poz-pozik. 53 Eta etengabe tenpluan egon ohi ziren Jainkoa goresten*.
EBANJELIOA JOANEN ARABERA
143
SARRERA (1,1-51)
Jainkoaren Hitza gizon egin
1,1 Hasieran bazen Hitza.

Hitza Jainkoarekin zegoen
eta Hitza Jainko zen.
2 Hasieran Jainkoarekin zegoen Hitza.
3 Gauza guztiak beronen bidez egin ziren,
eta egindakotik ezer
ez da berau gabe egin.
4 Hitzarengan zegoen bizia,
eta bizia gizakien argia zen;
5 argi horrek ilunpetan egiten du argi,
baina ilunpeek ez zuten onartu*.
6 Agertu zen gizon bat Jainkoak bidalia; Joan* zuen izena. 7 Testigu izatera etorri
zen, argiaz testigantza egitera, beraren mezuaren bidez sinets zezaten. 8 Ez zen hura argia,
argiaren testigantza egin behar zuena baizik.
9 Hitza zen egiazko argia,

mundura etorriz
gizaki guztiak argitzen dituena*.
10 Munduan zegoen
eta, mundua* haren bidez
egina izan arren,
mundukoek ez zuten onartu.
11 Bere etxera etorri zen,
baina beretarrek ez zuten onartu.
12 Onartu zuten guztiei, ordea,
berarengan sinesten dutenei, alegia,
Jainkoaren seme-alaba izateko
ahalmena eman zien.
13 Hauek* ez dira giza odolekoak,
ez eta gizakiaren borondatez sortuak ere,
Jainkoarengandik jaioak baizik.
14 Eta Hitza gizon egin zen
eta gure artean jarri bizitzen*.
Ikusi dugu haren Jainko-aintza,
Aitarengandik
maitasun eta egiaz betea
datorren Seme bakarrari dagokion aintza.
15 Joanek beronetaz egin zuen testigantza, oihu eginez: <<Honetaz ari nintzen ni,
<Nire ondoren datorrena nire gainetik dago, ni baino lehenagokoa baitzen> esan
144
nuenean>>.
16 Izan ere, guztiok hartu dugu

haren betearen betetik,
eta maitasuna maitasunaren gain*
hartu ere.
17 Legea Moisesen bidez eman zen;
maitasuna eta egia, berriz,
Jesus Mesiasen bidez.
18 Jainkoa ez du inork inoiz ikusi;
Aitaren baitan dagoen eta Jainko den
Seme bakarrak eman digu haren berri.
Joan Bataiatzailearen testigantza

(Mt 3,1-12; Mk 1,2-8; Lk 3,1-6.15-17)
19 Judu-agintariek* apaiz- eta lebitar-talde bat bidali zioten Joani Jerusalemdik nor
zen galdetzera. 20 Hark argi eta garbi aitortu zuen:
--Ni ez naiz Mesias.
21--Orduan, zer? Elias zara? --galdetu zioten.
Joanek erantzun:
--Ez.
--Etortzekoa den profeta* zara?
Hark erantzun:
--Ez.
22 Berriro galdetu zioten:
--Nor zaitugu, bada? Bidali gaituztenei erantzunen bat eraman behar diegu. Zer
diozu zeure buruaz?
23 Joanek, Isaias profetaren hitzak aipatuz, esan zuen:
--Ni, <<Prestatu bidea Jaunari>>

basamortuan oihuka ari denaren
ahotsa naiz.
24 Talde hartako batzuk fariseuak ziren. 25 Hauek galdetu zioten:

--Beraz, Mesias ez bazara, ez Elias, ez eta etortzekoa den profeta ere, nola ari zara
bataiatzen?
26 Joanek erantzun zien:
--Nik urez bataiatzen dut; zeuen artean baduzue, ordea, ezagutzen ez duzuen bat, 27
nire ondoren datorrena, eta ni ez naiz inor hari oinetako lokarriak askatzeko ere.
28 Hau dena Betanian* gertatu zen, Jordan ibaiaren bestaldean, han ari baitzen Joan
bataiatzen.
Joanek Jesus, Jainkoaren Bildotsa, aurkeztu
29 Biharamunean, Joanek Jesus beregana etortzen ikusi eta esan zuen: <<Hona
145
hemen Jainkoaren Bildotsa, munduko bekatua kentzen duena. 30 Honetaz ari nintzen, <Nire
ondoren datorren gizona nire gainetik dago, ni baino lehenagokoa baitzen> esan nuenean. 31
Neuk ere ez nuen ezagutzen; baina ni urez bataiatzera etorri banaiz, bera Israel herriari
agerrarazteko izan da>>.
32 Eta beste hau ere aitortu zuen Joanek: <<Espiritua ikusi dut, uso-tankeran, zerutik
jaisten eta honen gainean gelditzen. 33 Neuk ere ez nuen ezagutzen, baina urez bataiatzera
bidali ninduenak esan zidan: <Espiritua jaisten eta gizon baten gainean gelditzen ikusiko
duzu; huraxe da Espiritu Santuaz bataiatzen duena>. 34 Eta neuk ikusi dut eta aitortzen
hauxe dela Jainkoaren Semea>>.
Lehen ikasleak
35 Hurrengo egunean, berriro ere bertan zegoen Joan bere bi ikaslerekin. 36 Jesus
handik igarotzen ikusirik, esan zuen: <<Hona hemen Jainkoaren Bildotsa>>.
37 Bi ikasleek, hori entzutean, Jesusi jarraitu zioten. 38 Jesusek, atzera begiratu eta
ondoren zetozkiola ikusirik, galdetu zien:
--Zeren bila zabiltzate?
Haiek erantzun:
--Rabbi, non bizi zara? (Rabbik <<Maisu>> esan nahi du).
--Etorri eta ikusi.
Joan, non bizi zen ikusi eta berarekin gelditu ziren egun hartan. Arratsaldeko laurak
aldea zen.
40 Joani entzun eta Jesusi jarraitu zioten bietariko bat Andres zen, Simon Pedroren
anaia. 41 Lehenik, bere anaia Simonekin egin zuen topo eta esan zion: <<Mesias aurkitu
diagu>> (Mesiasek <<Kristo>> --hau da, Gantzutua-- esan nahi du).
42 Eta Jesusengana eraman zuen. Jesusek, begira-begira jarririk, esan zion: <<Simon
zara zu, Joanen semea, baina aurrerantzean Kefas deituko zara>> (Kefasek <<Pedro>>
--hau da, Harkaitz-- esan nahi du).
43 Biharamunean, Jesusek Galilearantz joatea erabaki zuen. Felipe aurkitu eta esan
zion: <<Jarraitu niri>>.
44 Felipe Betsaidakoa zen, Andres eta Pedroren herrikoa. 45 Felipek Natanael
aurkitu zuen, eta esan zion:
--Moisesek legearen liburuan eta profetek beren idazkietan aipatu zuten hura aurkitu
diagu: Jesus, Joseren semea, Nazaretekoa.
46 Natanaelek esan zion:
--Ezer onik atera ote daiteke Nazaretetik?
Felipek erantzun zion:
--Etorri eta ikusi.
47 Ikusi zuen Jesusek Natanael zetorkiola, eta esan zuen:
--Hona benetako israeldar bat, faltsukeriarik gabea.
48 Natanaelek galdetu zion:
--Nondik ezagutzen nauzu?
Jesusek erantzun:
--Felipek deitu aurretik ikusi zintudan pikupean.
49 Natanaelek esan zion:
146
--Maisu, zu Jainkoaren Semea zara, zu Israelgo erregea zara.
50 Jesusek ihardetsi zion:
--Pikupean ikusi zintudala esan dizudalako sinesten al duzu? Handiagorik ere
ikusiko duzu!
51 Eta gaineratu zuen:
--Bene-benetan diotsuet: Zerua irekia ikusiko duzue, eta Jainkoaren aingeruak gora
eta behera Gizonaren Semearen gainean.
JESUSEN MIRARIZKO SEINALEAK (2,1--12,50)
Ezteiak Galileako Kanan
2,1 Hiru egunera, ezteiak izan ziren Galileako Kanan, eta han zen Jesusen ama. 2
Jesus eta beronen ikasleak ere gonbidatu zituzten ezteietara. 3 Eta ardoa amaitu baitzen,
esan zion amak Jesusi:
--Ez dute ardorik.
--Utz nazazu bakean, emakume. Oraino ez da etorri nire ordua*.
5 Jesusen amak honela esan zien zerbitzariei: <<Egin horrek esango dizuena>>.
6 Baziren han harrizko sei ur-ontzi, juduek beren garbikuntzetarako erabili ohi
zituztenak, ehunen bat litrokoa bakoitza.
7 Jesusek esan zien zerbitzariei:
--Bete ontziak urez.
Haiek goraino bete zituzten. 8 Orduan, esan zien:
--Atera pixka bat eta eraman mahaizainari.
Hala egin zuten haiek.
9 Mahaizainak ardo bihurtutako ura dastatu zuen, nongoa zen jakin gabe;
zerbitzariek, bai, bazekiten, beraiek atera baitzuten ura. Ardo berria dastatu zueneko,
senarrari dei egin 10 eta esan zion: <<Jende guztiak ardorik onena atera ohi du lehenik eta,
jendea aski edanda dagoenean, arruntagoa; zuk, berriz, orain arte gorde duzu ardorik
onena>>.
11 Bere lehen mirarizko seinale hau Galileako Kanan egin zuen Jesusek; honela,
bere Jainko-aintza agertu zuen, eta ikasleek sinetsi egin zuten harengan. 12 Ondoren,
Kafarnaumera joan zen bere ama, anai-arreba eta ikasleekin, eta han egon ziren zenbait
egunez.
Jesusek tenplu berria iragarri

(Mt 21,12-13; Mk 11,15-17; Lk 19,45-46)
13 Hurbil zen juduen Pazko Jaia, eta Jerusalemera joan zen Jesus. 14 Tenpluan
merkatariak aurkitu zituen idi, ardi eta usoak saltzen, eta diru-trukalariak ere bai, han eserita.
15 Jesusek, lokarriz zartailu bat eginez, tenplutik kanpora bota zituen denak, bai eta ardiak
eta idiak ere; eta trukalarien diruak sakabanatu eta mahaiak irauli egin zituen. 16
Uso-saltzaileei esan zien: <<Kendu hemendik hau guztia. Ez egin nire Aitaren etxea
merkatu-etxe>>.
17 Ikasleei, Liburu Santuak dioena etorri zitzaien gogora: Zure tenpluaren
147
maiteminak erreko nau.
18 Orduan, galdetu zioten judu-agintariek:
--Zer seinale ematen diguzu hori egiteko aginpidea duzula frogatzeko?
--Desegizue tenplu hau eta hiru egunetan berreraikiko dut.
20 Juduek ihardetsi zioten:
--Berrogeita sei urte* behar izan dira tenplu hau eraikitzeko, eta zuk hiru egunetan
berreraikiko duzula?
21 Hura, ordea, bere gorputzaren tenpluaz ari zen. 22 Horregatik, hilen artetik piztu
zenean, esandako hori gogoratu zitzaien haren ikasleei, eta sinetsi egin zuten Liburu
Santuko eta Jesusek esandako hitza.
Jesusek gizakien barrua ezagutzen
23 Pazko Jaian Jesus Jerusalemen zegoela, askok sinetsi zuten harengan, egiten
zituen mirarizko seinaleak ikusirik. 24 Baina, Jesus bera ez zen fidatzen haietaz, guztiak
ezagutzen baitzituen, 25 eta ez zuen inoren aitorpen-beharrik, ongi ezagutzen baitzuen berak
gizakiaren baitan dagoena.
Jesus eta Nikodemo
3,1 Nikodemo zeritzan gizon batek, fariseuen taldekoa eta juduen buruetakoa bera, 2
gauez Jesusengana etorri eta esan zion:
--Maisu, seguru gaude Jainkoak guri irakasteko bidali zaituena, inork ez baititzake
egin zuk egiten dituzun mirarizko seinaleak, Jainkoa berekin ez badu.
--Bene-benetan diotsut: Ezin du inork Jainkoaren erreinua ikusi, berriro* jaiotzen ez
bada.
4 Nikodemok galdetu:
--Nola jaio daiteke norbait, jadanik zaharra izanik? Sar ote daiteke amaren sabelean
eta berriro jaio?
5 Jesusek erantzun:
--Bene-benetan diotsut: Ezin izango da inor Jainkoaren erreinuan sartu, uretik eta
Espiritutik jaiotzen ez bada. 6 Gizakiagandik berez jaioa gizaki da, Espiritutik jaioa espiritu.
7 Ez harritu berriro jaio behar duzuela esan dizudalako. 8 Haizeak* edonondik jotzen du;
entzuten duzu haren hotsa, baina ez dakizu nondik datorren, ez nora doan. Gauza bera
gertatzen da Espiritutik jaioarekin.
9 Nikodemok galdegin zion:
--Nola gerta daiteke hori?
--Eta zuk, Israelen maisu izanik, ez dakizu hori? 11 Bene-benetan diotsut: Dakiguna
esaten dugu guk, eta ikusi duguna aitortzen; baina zuek ez duzue gure testigantza onartzen.
12 Nik lurreko gauzak esatean sinesten ez badidazue, nola sinetsiko didazue zerukoak
esatean?
13 <<Ez da inor zerura igo, zerutik jaitsi zena baizik, Gizonaren Semea*. 14 Eta
Moisesek basamortuan brontzezko sugea hagan jaso zuen bezala, halaxe izan behar du jasoa
148
Gizonaren Semeak, 15 harengan sinesten duten guztiek betiko bizia izan dezaten.
16 <<Izan ere, Jainkoak hain maite izan zuen mundua, non bere Seme bakarra eman
baitzion, harengan sinesten duenik inor gal ez dadin, baizik betiko bizia izan dezan. 17
Zeren Jainkoak ez baitzuen Semea mundura bidali mundua kondenatzeko, haren bitartez
salbatzeko baizik. 18 Harengan sinesten duena ez da kondenatua; sinesten ez duena, ordea,
kondenatua dago jadanik, ez baitu sinetsi Jainkoaren Seme bakarrarengan. 19 Hauxe da
kondenaren arrazoia: argia mundura etorria dela eta gizakiak ilunpea maiteago izan duela
argia baino, beraren jokabidea gaiztoa delako. 20 Izan ere, gaizki jokatzen duenak gorroto
dio argiari, eta ez da hurbiltzen argitara, beraren jokabidea agerian geldi ez dadin. 21
Egiaren arabera ari dena, ordea, argitara hurbiltzen da, beraren egintzak Jainkoaren
borondatearen arabera eginak direla ager dadin>>.
Joan Bataiatzailearen azken testigantza
22 Geroago, Jesus Judea aldera joan zen bere ikasleekin, eta han egon ziren aldi
batez, bataiatzen. 23 Joan ere bataiatzen ari zen Enon-en, Salim ondoan*, ur asko baitzen
han. Eta jendea bataiatzera etortzen zitzaion. 24 Garai hartan Joan ez zegoen oraindik preso.
25 Joanen ikasleen eta judu baten artean* eztabaida sortu zen
garbikuntza-ohikuneez. 26 Eta Joanengana etorri eta esan zioten:
--Hara, Maisu; Jordanez bestaldean zurekin zen hura, zuk testigantza egin zeniona,
orain bataiatzen ari da, eta berarengana doaz denak.
27 Joanek erantzun zien:
--Gizakiak ez du ezer Jainkoak ematen diona baizik. 28 Zeuek zaituztet lekuko zera
esan nuela: <<Ez naiz ni Mesias, haren aurretik bidalia baizik>>. 29 Emaztea senarrarena*
da. Senarraren adiskidea senarraren ondoan egoten da, hari entzuteaz pozik. Horixe dut nik
ere poza, poz bete-betea. 30 Hark hazi egin behar du eta nik txikiagotu.
Goitik datorrena
31 <<Goitik datorrena denen gain dago. Lurretik sortua lurrekoa da, eta lurrekoaz
mintzo da; zerutik datorrenak 32 ikusi eta entzun duenaren testigantza egiten du; baina haren
testigantza ez du inork onartzen. 33 Haren testigantza onartzen duenak, Jainkoak egia dioela
baieztatzen du. 34 Izan ere, Jainkoak bidaliak hitz egitean, Jainkoak berak hitz egiten du,
neurririk gabe ematen baitio bere Espiritua. 35 Aitak Semea maite du, eta haren esku jarri du
dena. 36 Semearengan sinesten duenak betiko bizia du; baina Semearengan sinetsi nahi ez
duenak ez du bizia ikusiko, baizik eta Jainkoaren zigorra du bere gainean>>.
Jesus eta emakume samariarra
4,1 Jakin zuten fariseuek Joanek baino ikasle gehiago egin eta jende gehiago
bataiatzen zuela Jesusek, 2 nahiz eta bataiatu, ez zuen Jesusek berak bataiatzen, haren
ikasleek baino. 3 Jesus, hori jakitean, Judea utzi eta Galileara joan zen berriro.
4 Bere ibilbidean Samarian zehar iragan beharra zuen. 5 Iritsi zen, bada, Sikar
izeneko Samariako hirira, antzina Jakobek bere seme Joseri ondaretzat emaniko lur-sailetik
hurbil. 6 Han zegoen Jakoben putzua delakoa. Jesus, bideaz nekaturik, putzu-ertzean eseri
zen. Eguerdi ingurua zen. 7-8 Ikasleak hirira joanak ziren janaria erostera. Hortan,
149
Samariako emakume bat etorri zen putzura ur bila. Jesusek esan zion:
--Emadazu edaten.
9 Orduan, emakume samariarrak esan zion:
--Nola zuk, judu izanik, eskatzen didazu edatekoa niri, samariar naizen honi? (Jakin
behar da juduek eta samariarrek* ez dutela elkarrekin harremanik).
--Jainkoak ematen duena ezagutuko eta edatekoa nork eskatzen dizun jakingo
bazenu, zeuk eskatuko zenioke berari, eta hark ur bizia* emango lizuke.
11 Emakumeak esan zion:
--Jauna, ez daukazu ura zerez atera, eta putzua sakona da. Nondik aterako duzu,
beraz, ur bizi hori? 12 Geure aita Jakobek utzi zigun putzu hau eta bertatik edan zuten berak,
beraren seme-alabek eta abereek. Hura baino handiagoa al zara zu?
13 Jesusek ihardetsi zion:
--Ur honetatik edaten duena berriro ere egarri izango da; 14 nik emango diodan
uretik edango duena, ordea, ez da sekula egarri izango; zeren nik emango diodan ura betiko
bizia darion iturburu bihurtuko baitzaio barruan.
15 Orduan, emakumeak:
--Jauna, emadazu ur horretatik, berriro egarri ez nadin, eta hona uretara etorri
beharrik izan ez dezadan.
--Zoaz etxera, dei egiozu zeure senarrari eta itzuli hona.
17 Emakumeak erantzun:
--Ez dut senarrik.
Eta Jesusek:
--Ongi diozu ez duzula senarrik; 18 bost izan dituzu, eta oraingoa ez duzu senarra;
horretan egia diozu.
--Jauna, profeta zarela ikusten dut. 20 Gure gurasoek mendi honetan* eman zioten
kultu Jainkoari; zuek, juduok, berriz, Jerusalemen eman behar zaiola diozue.
--Sinets iezadazu, emakume, badator ordua, ez mendi honetan, ez Jerusalemen, Aita
adoratuko ez duzuena. 22 Zuek, samariarrok, ez dakizue zer adoratzen duzuen; guk
badakigu zer adoratzen dugun, salbamena juduongandik baitator. 23 Baina badator ordua
--hobeto esan, heldua da--, egiazko adoratzaileek Aita egiaren arabera eta Espirituak
eraginda adoratuko dutena; horrela adora dezaten nahi du Aitak. 24 Jainkoa Espiritu da, eta
hura adoratzen dutenek egiaren arabera eta Espirituak eraginda adoratu behar dute.
--Badakit Mesias, Kristo alegia, etortzekoa dena, eta hark, etortzean, gauza guztiak
agertuko dizkiguna.
--Neu naiz, zurekin mintzo naizen hau.
27 Une hartan ikasleak iritsi eta harritu egin ziren Jesus emakume batekin hizketan
ari zela ikustean; halere, inor ez zen ausartu galdetzera zer nahi zuen edo zertaz ziharduen
emakumearekin.
28 Emakumeak suila utzi, hirira itzuli eta esan zion jendeari: 29 <<Zatozte egin
dudan guztia esan didan gizon bat ikustera. Ez ote da bera Mesias?>>
150
30 Jendea hiritik irten eta Jesusengana joan zen.
31 Bien bitartean, erreguka ari zitzaizkion ikasleak, esanez:
--Maisu, jan zerbait.
32 Baina berak esan zien:
--Badut nik beste janari bat, zuek ez dakizuena.
33 Ikasleek galdetu zioten elkarri:
--Norbaitek ekarri ote dio jatekoa?
--Nire janaria, bidali nauenaren nahia egitea da, haren salbamen-egintza burutu arte.
35 Ez al duzue esaten zuek: <<Lau hilabete barru uzta-aroa dugu?>> Horra, bada, nik esan:
Jaso begiak eta ikusi gari-soroak, uztarako horituak. 36 Dagoeneko igitaria bere saria
hartzen ari da, eta betiko bizirako fruitua jasotzen, nola ereilea, hala igitaria, biak poz
daitezen. 37 Honetan bai betetzen dela esaera: <<Batek erein, bestek uzta bildu>>. 38 Zeuek
landu ez duzuena biltzera bidali zaituztet nik; besteak nekatu dira lanean, eta zuek jasotzen
duzue haien nekearen fruitua.
Samariarrek Jesusengan sinetsi
39 Hiri hartako samariar askok sinetsi zuen Jesusengan emakumeak emandako

testigantzagatik: <<Egin dudan guztia esan dit>>.
40 Beraz, samariarrek, Jesusengana etorri zirenean, beraiekin gelditzeko eskatu
zioten Jesusi, eta bi egunez egon zen han. 41 Jesusen mezua entzutean, askoz gehiagok
sinetsi zuten, 42 eta emakumeari esaten zioten: <<Orain ez dugu zure esanarengatik
bakarrik sinesten; geuk entzun dugu, eta badakigu hauxe dela egiaz munduaren
Salbatzailea>>.
Jesusek funtzionarioaren semea sendatu

(Mt 8,5-13; Lk 7,1-10)
43 Bi egunen buruan, handik irten eta Galilearantz jarraitu zuen. 44 Jesusek berak
aitortua zuen profeta ez dutela bere herrian aintzat hartzen. 45 Halere, Galileara iritsi
zenean, galilearrek harrera ona egin zioten. Izan ere, Jerusalemen izanak ziren beraiek ere
Pazko Jaietan, eta ikusia zuten Jesusek orduan egindako guztia.
46 Jesus Galileako Kanara joan zen berriro, ura ardo bihurtu zuen herrira. Bazen han
errege-funtzionario bat, semea Kafarnaumen gaixorik zuena. 47 Funtzionarioak, Jesus
Judeatik Galileara heldu zela jakitean, harengana jo eta bere semea sendatzera
Kafarnaumera jaisteko eskatu zion, hilzorian zegoela eta. 48 Jesusek erantzun zion:
--Mirariak eta egintza harrigarriak ikusten ez badituzue, ez duzue sinesten.
49 Baina errege-funtzionarioak berriro:
--Jauna, zatoz, arren, nire haurra hil baino lehen.
--Zoaz etxera, semea onik duzu eta.
Gizonak sinetsi egin zuen Jesusek esandakoa eta joan egin zen.
51 Etxera bidean, morroiak atera zitzaizkion bere semea onik zuela esatera. 52
Orduan, oneratzen zer ordutan hasi zen galdegin zien. Eta haiek erantzun:
--Atzo eguerdiko ordubatean alde egin zion sukarrak.
151
53 Ohartu zen aita ordu hartan esan ziola Jesusek: <<Onik duzu semea>>, eta sinetsi
egin zuten Jesusengan berak eta etxeko guztiek.
54 Bigarren mirarizko seinale hau Judeatik Galileara itzultzean egin zuen Jesusek.
Jesusek elbarria larunbatez sendatu
5,1 Handik aldi batera, juduen jai bat* ospatzen zen, eta Jesus Jerusalemera itzuli
zen. 2 Bada Jerusalemen, Ardien Atea delakoaren ondoan, uraska bat, bost aterpe dituena.
Hebreeraz Betzata* deitzen diote. 3 Aterpeetan gaixo asko egon ohi zen, lurrean etzanda:
itsu, herren eta elbarriak. ( 3 b-4 *). 5 Bazen han gizon bat, hogeita hemezortzi urtez gaixo
zegoena. 6 Jesusek, han etzanda ikusi eta gisa hartan denbora luzea zeramala jakinik, esan
zion:
--Nahi duzu sendatu?
7 Gaixoak erantzun zion:
--Jauna, ez dut inor ura mugitzean uraskara botako nauenik; ni iritsi orduko besteren
batek aurrea hartzen dit.
--Jaiki, hartu ohatila eta ibili.
9 Une berean sendaturik gertatu zen gizona, ohatila hartu eta ibiltzen hasi zen.
Egun hura larunbata zen, atseden-eguna.
10 Judu-agintariek, orduan, esan zioten sendatuari:
--Larunbata da; ez duzu zilegi ohatila garraiatzea.
--Sendatu nauenak berak esan dit: <<Hartu ohatila eta ibili>>.
--Nor da ohatila hartu eta ibiltzeko esan dizun hori?
13 Baina sendatuak ez zekien nor zen, Jesus ezkutatu egin baitzen inguruan zegoen
jendetza artean.
14 Geroxeago, Jesusek tenpluan topo egin zuen harekin eta esan zion:
--Begira, sendaturik zaude; ez egin berriro bekaturik, okerragorik gerta ez dakizun.
15 Joan zen gizona, eta agintariei adierazi zien Jesus zela sendatu zuena.
Semearen aginpidea. Aita eta Semea
16 Honengatik, hain zuzen, larunbatez halako gauzak egiten zituelako, agintariak

Jesus pertsegitzen hasi ziren.
17 Jesusek, orduan, hau azaldu zien: <<Nire Aita etengabe ari da lanean, eta ni ere
bai>>.
18 Esandako honengatik, agintariak are gehiago zebiltzan Jesus hil nahian,
larunbateko atsedena ez errespetatzeaz gainera, Jainkoa bere aita zuela esaten baitzuen,
horrela bere burua Jainkoaren pareko eginez.
19 Jesusek esan zien gainera: <<Bene-benetan diotsuet: Semeak ez dezake deus ere
bere kabuz egin; ez du egiten Aita egiten ikusten duena besterik: Aitak zer egin, huraxe bera
egiten du Semeak ere. 20 Izan ere, Aitak Semea maite du, eta berak egiten duen guztia
erakusten dio, eta gauza handiagoak erakutsiko dizkio oraindik, harritu egingo zaituztetenak.
21 Aitak hilak piztu eta bizia ematen dien bezala, Semeak ere bizia ematen die, berak nahi
152
duenei.
22 <<Aitak ez du inor ere epaitzen, baizik eta epaitzeko ahalmen guztia Semearen
esku utzi du, 23 guztiek, bera ohoratzen duten bezala, Semea ere ohora dezaten. Semea
ohoratzen ez duenak, hura bidali duen Aita ere ez du ohoratzen. 24 Bene-benetan diotsuet:
Nire mezua onartu eta bidali nauenarengan sinesten duenak betiko bizia du. Ez da
kondenatua izango; igaroa da dagoeneko heriotzatik bizitzara.
25 <<Bene-benetan diotsuet: Badator ordua --hobeto esan, iritsia da--, hilek*
Jainkoaren Semearen ahotsa entzungo dutena; eta entzungo dutenak bizi egingo dira. 26
Aitak bizia bere baitan daukan bezala, Semeari ere bizia bere baitan edukitzea eman dio. 27
Gainera, epaitzeko aginpidea eman dio, Gizonaren Semea delako. 28 Ez harritu esaten
dizuedanaz, bai baitator ordua hildako guztiek haren ahotsa entzungo dutena, 29 eta
hilobietatik aterako direna: on egin zutenak betiko bizirako piztuko dira; gaitz egin zutenak,
aldiz, kondenatuak izateko.
30 <<Nik neurez ez dezaket deus ere egin: Aitak agintzen didan legez epaitzen dut;
eta nire epaia zuzena da, ez baitut helburu neure nahia egitea, bidali nauenarena baizik.
Aitaren testigantza eta Joan Bataiatzailearena
31 <<Nik neure buruaren aldeko testigantza egingo banu, nire testigantza ez

litzateke baliozkoa izango. 32 Beste batek du nire alde testigatzen, eta jakin badakit haren
testigantza baliozkoa dena. 33 Zuek gizatalde bat bidali zenioten Joani, eta hark egiaren alde
egin zuen testigantza. 34 Ez dut hau esaten giza testigantzaren beharrik dudalako, zuek salba
zaitezten baizik. 35 Joanek argi egiten zuen kriseilu piztuaren antzera, eta zuek alditxo batez
bakarrik egon zineten prest haren argiaz gozatzeko.
36 <<Nik, ordea, badut neure alde Joanena baino balio handiagoko testigantza: nik
betetzeko Aitak nire gain utzitako egintzak, hain zuzen; nik egiten ditudan egintzek
testigatzen dute nire alde eta Aitak bidali nauela frogatzen. 37 Eta bidali nauen Aitak berak
ere egina du nire aldeko testigantza. Baina zuek ez duzue inoiz haren ahotsik entzun, ez
haren aurpegirik ikusi, 38 eta haren hitzak ere ez du zuen baitan lekurik, hark bidaliarengan
ez sinesteak erakusten duen bezala. 39 Liburu Santuak arretaz aztertzen dituzue, betiko bizia
haietan aurkituko duzuelakoan; horra, bada, Liburu Santuek ere nire alde egiten dute
testigantza; 40 halere, ez duzue niregana hurbildu nahi betiko bizia izateko.
41 <<Ez dut gizakiengandiko ohorerik onartzen. 42 Baina ongi ezagutzen zaituztet
eta badakit ez duzuela Jainkoa maite. 43 Neure Aitaren izenean etorria naiz ni, baina zuek ez
nauzue onartzen; norbait bere izenean etorriko balitz, hura bai, onartuko zenukete. 44 Nola
sinetsiko duzue zuek, elkarri ohore ematen ahalegintzen bazarete eta Jainko
bakarrarengandik datorren ohoreaz arduratzen ez? 45 Ez uste izan Aitaren aurrean nik
salatuko zaituztedanik; Moisesek berak, zeuen esperantza duzuenak, salatuko zaituzte. 46
Izan ere, Moisesi sinetsiko bazeniote, niri ere sinetsiko zenidakete, nitaz idatzi* baitzuen
hark. 47 Baina, hark idatzia sinesten ez baduzue, nola sinetsiko duzue nik esana?>>
Jesusek jendetzari jaten eman

(Mt 14,13-21; Mk 6,30-44; Lk 9,10-17)
6,1 Handik aldi batera, Galilea edo Tiberiades aintziraz* bestaldera joan zen Jesus. 2
Eta jendetza handia zihoakion atzetik, gaixoak sendatuz egiten zituen mirarizko seinaleak
153
ikusten baitzituzten. 3 Jesus mendira igo eta han eseri zen bere ikasleekin. 4 Hurbil zen
Pazkoa, juduen jai nagusia. 5 Jesusek, jende asko zetorkiola ikusirik, esan zion Feliperi:
--Non erosiko genuke ogia hauei jaten emateko?
6 Zirikatzeko esan zion hori, ongi baitzekien berak zer egin behar zuen.
7 Felipek erantzun zion:
--Berrehun denarioren ogia* ez litzateke nahikoa bakoitzak puska bat izateko.
8 Haren ikasleetako batek, Simon Pedroren anaia Andresek, esan zion:
9--Bada hemen bost garagar-ogi eta bi arrain txiki dituen mutiko bat; baina zer da
hori honenbesterentzat?
10 Jesusek jendea eserarazteko agindu zien ikasleei. Belar asko zegoen leku hartan,
eta eseri egin ziren denak. Bost milaren bat gizonezko ziren. 11 Jesusek ogiak hartu eta,
esker onezko otoitza egin ondoren, banatu egin zituen eserita zeudenen artean; berdin
arrainak ere, nahi adina. 12 Eta ase zirenean, esan zien Jesusek ikasleei: <<Bil itzazue
hondarrak, ezer gal ez dadin>>.
13 Bildu zituzten, bada, eta bost garagar-ogietatik jan zutenei gelditu zitzaizkien
hondarrez hamabi saski bete zituzten. 14 Jendeak, orduan, Jesusen mirarizko seinale hura
ikusirik, honela zioen: <<Hauxe da egiaz mundura etortzekoa zen profeta>>.
15 Jesusek, ordea, errege egiteko indarrez eraman nahi zutela ikusirik, mendira alde
egin zuen berriro berak bakarrik.

(Mt 14,22-27; Mk 6,45-52)
16 Arratsean, Jesusen ikasleak aintzirara jaitsi 17 eta, txalupara igorik, aintziraz

bestaldera abiatu ziren, Kafarnaumerantz. Iluna zen jadanik, eta artean Jesus ez zen
beraiekin. 18 Aintzira haserretzen ari zen, haize handia zebilen eta. 19 Bospasei kilometro*
arraunean egin ondoren, Jesus ur gainean oinez eta txaluparantz hurbiltzen ikusi zuten, eta
beldurrak hartu zituen. 20 Jesusek, ordea, esan zien: <<Neu naiz. Ez beldurtu!>>
21 Haiek, orduan, txalupan hartu nahi izan zuten, eta txalupa berehala iritsi zen
zihoazen tokira.
Bizi-ogiaz hitzaldia
22 Biharamunean, aintziraz bestaldean zegoen jendea konturatu zen han txalupa bat
bakarra izan zela eta Jesus ez zela untziratu ikasleekin, baizik eta hauek bakarrik joan zirela.
23 Bitartean, beste zenbait txalupa iritsi zen Tiberiadesetik, Jaunak esker onezko otoitza egin
ondoren ogia jan zuten ingurura. 24 Jesus eta ikasleak han ez zeudela konturatzean, jendea
txalupetara igo eta Kafarnaumera joan zen, Jesusen bila. 25 Aintziraz bestaldean aurkitu eta
esan zioten:
--Maisu, noiz etorri zara hona?
--Bene-benetan diotsuet: Nire bila zabiltzate, ez ikusi dituzuen mirarizko
seinaleengatik, ogia asetzeraino jan duzuelako baizik. 27 Ahalegin zaitezte, ez galtzen den
janariagatik, baizik eta irauten eta betiko bizia ematen duen janariagatik; hori Gizonaren
Semeak emango dizue, Jainko Aitak bere aginpidearen ordezkari egin duenak.
28 Orduan, galdetu zioten:
154
--Zer egin behar dugu Jainkoak nahi duena egiteko?
--Hauxe da Jainkoak nahi duena: berak bidali duenarengan zuek sinestea.
30 Galdetu zioten, orduan:
--Zer seinale ematen diguzu, bada, guk ikusi eta zuri sinesteko? Zer egiten duzu? 31
Gure arbasoek mana jan zuten basamortuan, Liburu Santuak dioen bezala: Zeruko ogia
eman zien jaten.
--Bene-benetan diotsuet: Ez zizuen Moisesek eman zeruko ogia, baizik eta nire
Aitak ematen dizue zeruko egiazko ogia. 33 Zeren Jainkoaren ogia, zerutik jaitsi eta
munduari bizia ematen diona da.
34 Orduan, eskatu zioten:
--Jauna, emaguzu beti ogi horretatik.
--Neu naiz bizia ematen duen ogia*; niregana hurbiltzen dena ez da, ez, sekula gose
izango, eta niregan sinesten duena ez da behin ere egarri izango. 36 Zuek, ordea, lehen ere
esan dizuet, ez duzue sinesten, ikusi nauzuen arren. 37 Aitak niri ematen dizkidan guztiak
niregana hurbilduko dira eta niregana hurbiltzen denik ez dut inola ere kanpora botako, 38
ez bainaiz zerutik jaitsi neure nahia egitera, bidali nauenaren nahia egitera baizik. 39 Eta
hauxe da bidali nauenaren nahia: berak eman dizkidan guztietatik, ez dezadala bat ere gal,
baizik eta piztu ditzadala azken egunean. 40 Hauxe da nire Aitak nahi duena: Semea ikus eta
harengan sinets dezanak betiko bizia izan dezala; eta neuk piztuko dut azken egunean.
41 Orduan, marmarka hasi ziren entzuleak, <<Neu naiz zerutik jaitsiriko ogia>>
esan zuelako, 42 eta zioten:
--Ez da, bada, hau Jesus, Joseren semea? Ez ditugu, bada, ezagunak honen aitamak?
Nola dio, orain, zerutik jaitsia dela?
43 Jesusek ihardetsi zien:
--Ez ari marmarka zeuen artean. 44 Ezin da inor niregana hurbildu, bidali nauen
Aitak erakartzen ez badu; eta neuk piztuko dut azken egunean. 45 Honela esaten da profeten
liburuan: Jainkoaren ikasle izango dira denak. Aitari entzun eta hark irakatsia bereganatzen
duena niregana hurbiltzen da. 46 Horrek ez du esan nahi inork Aita ikusi duenik;
Jainkoarengandik etorri denak bakarrik ikusi du Aita.
47 <<Bene-benetan diotsuet: Sinesten duenak* betiko bizia du. 48 Neu naiz bizia
ematen duen ogia. 49 Zuen gurasoek mana jan zuten basamortuan eta, halere, hil egin ziren.
50 Bestelakoa da zerutik jaisten den ogia: beronetatik jaten duena ez da hilko. 51 Neu naiz
zerutik jaitsia den ogi bizia; ogi honetatik jaten duenak betiko bizia izango du. Eta nik
emanen dudan ogia nire gorputza da, mundua bizi dadin emana>>.
52 Hitz hauek eztabaida gogorra sortu zuten entzuleen artean. Honela zioten:
--Nola eman diezaguke honek bere gorputza jaten?
--Bene-benetan diotsuet: Gizonaren Semearen gorputza jaten eta haren odola edaten
ez baduzue, ez duzue bizirik izango zeuengan. 54 Nire gorputza jaten eta nire odola edaten
duenak betiko bizia du, eta neuk piztuko dut azken egunean. 55 Zeren nire gorputza
benetako janari baita, eta nire odola benetako edari. 56 Nire gorputza jaten eta nire odola
edaten duena nirekin bat eginda dago, eta ni berarekin. 57 Bizia duen Aitak bidali ninduen
eta hari esker dut nik bizia; halaxe, ni jaten nauenak ere niri esker izango du bizia. 58 Hau
155
da zerutik jaitsi den ogia; ez da zuen gurasoek jan zutena bezalakoa, haiek hil egin baitziren;
ogi honetatik jaten duenak betiko bizia izango du.
59 Hau guztia Kafarnaumgo sinagogan irakatsi zuen Jesusek.
Betiko bizia duten hitzak
60 Jesusen hitzok entzutean, haren ikasleetariko askok esan zuen: <<Onargaitza da

mezu hau. Nork jaramon egin?>>
61 Jesusek, ikasleak marmarka ari zirela oharturik, esan zien: <<Honek eragozten al
dizue sinestea? 62 Bada, Gizonaren Semea lehen zegoen tokira igotzen ikusiko bazenute,
zer gertatuko ote? 63 Espiritua da bizia ematen duena; gizakia berez ez da ezertarako. Nik
eman dizkizuedan irakatsiak espiritu eta bizi dira. 64 Baina badira zuen artean sinesten ez
duten batzuk>>.
Izan ere, Jesusek hasieratik zekien nork ez zuen sinesten eta nork salduko zuen. 65
Eta esan zuen gainera: <<Horregatik esan dizuet ezin dela inor ere niregana hurbildu, Aitak
ez badio horretarako gaitasuna ematen>>.
66 Geroztik, haren ikasleetariko askok atzera jo zuen, eta aurrerantzean ez ziren
harekin ibili. 67 Orduan, esan zien Jesusek Hamabiei:
--Zuek ere alde egin nahi al duzue?
68 Erantzun zion Simon Pedrok:
--Jauna, norengana joango gara? Betiko bizia dute zure irakatsiek. 69 Eta guk sinetsi
dugu eta badakigu zu zarela Jainkoaren Santua.
--Ez al zaituztet neuk aukeratu Hamabiok? Halere, zuetariko bat deabru da.
71 Simon Iskarioteren seme Judasez ari zen; hau baitzen, Hamabietako bat izan
arren, Jesus salduko zuena.
Jesusen senideek sinetsi ez
7,1 Jesus Galilean zebilen. Ez zuen Judean azaldu nahi, judu-agintariak bera hil
nahian baitzebiltzan. 2 Etxola Jaia*, juduen jaietariko bat, hurbil zelarik, 3 anai-arrebek esan
zioten Jesusi:
--Irten hemendik eta zoaz Judeara, egiten dituzun egintzak han ere zure ikasleek ikus
ditzaten. 4 Bere burua ezagutarazi nahi duenak ez du ezkutuan jarduten. Honelako gauzak
egiten dituzunez gero, egin itzazu mundu guztiak ikusteko moduan.
5 Haren senideek ere ez zuten, hain zuzen, berarengan sinesten. 6 Jesusek esan zien:
--Nire garaia ez da oraino iritsi; zuentzat, aldiz, edozein garai da ona. 7 Munduak ez
du zuek gorrotatzeko arrazoirik; niri, ordea, bai, gorroto dit, argi azaltzen baitut haren
egintzak gaiztoak direla. 8 Joan zuek jaietara; ni ez noa, nire garaia ez baita oraindik bete.
9 Hori esan eta Galilean gelditu zen Jesus. 10 Baina haren senideak jaietara joan
ondoren, bera ere joan egin zen; ez, ordea, agerian, erdi ezkutuan baizik.
Jaietan Jesusek Jerusalemen irakatsi
11 Judu-agintariak Jesusen bila zebiltzan jaietan, esanez: <<Non ote da hori?>> 12

Eta jendea txutxumutxuka ari zen hartaz; batzuek zioten: <<Gizon ona da>>. Beste batzuek,
156
ordea: <<Ez, herria engainatzen ari da>>. 13 Halere, inor ez zen hartaz agerian mintzatzera
ausartzen, agintarien beldurrez.
14 Jaien erdialdera, tenpluan azaldu zen Jesus, eta irakasten hasi zen. 15 Agintariek,
harrituta, zioten:
--Nondik da hau hain ikasia, eskolan ibili gabe*?
--Nire irakaspena ez dut neurea, bidali nauenarena baizik. 17 Jainkoaren nahia
egiteko prest dagoenak jakingo du irakaspen hau Jainkoarengandikoa den ala neure kabuz
mintzo naizen. 18 Bere kabuz mintzo dena bere buruaren ohore bila ibili ohi da; baina bidali
duenarentzat ohore bila dabilena fidagarria da, eta ez du faltsukeriarik. 19 Ez al zizuen
Moisesek legea eman? Halere, zuetariko inork ez du betetzen legea. Zergatik zabiltzate ni
hil nahian?
20 Jendeak erantzun zion:
--Burutik zaude! Nor dabil zu hil nahian?
--Harriturik zaudete larunbatez egin dudanarengatik. 22 Baina pentsa: Moisesek
erdainkuntzaren legea ezarri zizuen (egia esan, ohitura hau ez zen Moisesekin hasi,
arbasoekin baino), eta larunbatez ere erdaindu ohi duzue gizona. 23 Horrela bada, Moisesen
legea ez haustearren, erdainkuntza larunbatez ere egiten bazaio gizonari, zergatik
haserretzen zarete nirekin, larunbatez gizon baten gorputz osoa sendatu dudalako? 24 Ez
epaitu itxuren arabera, zuzentasunez baizik.
Jesusen jatorriaz eztabaida
25 Orduan, Jerusalemen bizi ziren batzuk galdezka hasi ziren: <<Ez al da hau hil
nahi dutena? 26 Ba, agerian ari da hizketan, eta ez diote ezer esaten. Benetan onartu ote dute
buruzagiek berau Mesias dela? 27 Mesias etorriko denean, ez du inork jakingo nongoa den;
hau, ordea, badakigu nongoa den>>.
28 Jesusek, orduan, tenpluan irakasten ari zelarik, esan zuen oihu eginez: <<Ni
ezagutzen nauzue, eta badakizue nongoa naizen; baina ni ez naiz neurez etorri, baizik eta
fidagarria denak bidali nau, eta zuek ez duzue hura ezagutzen. 29 Nik, bai, ezagutzen dut,
harengandik bainator, eta berak bidalia naiz>>.
30 Orduan, atxilotu egin nahi izan zuten; baina ez zion inork eskurik ezarri, ez
baitzen artean haren ordua. 31 Askok sinetsi zuten harengan, eta honela zioten: <<Mesias
etorriko denean, honek baino mirarizko seinale gehiago egingo ote du?>>
32 Fariseuek entzun zuten jendea hartaz esaten ari zena eta, apaizburuekin elkar
harturik, guardak bidali zituzten atxilot zezaten. 33 Orduan, Jesusek esan zuen: <<Oraindik
alditxo batez egongo naiz zuekin, eta gero bidali nauenarengana joango. 34 Orduan, nire
bila ibiliko zarete, baina ez nauzue aurkituko; zeren eta, ni egongo naizen tokira, zuek ezin
baitzarete joan>>.
35 Judu-agintariek ziotsaten elkarri: <<Nora joango da hau, guk bera ezin aurkitu
ahal izateko? Jentilen artean sakabanaturiko judu-elkarteetara joan nahi ote du, jentilei*
irakastera? 36 Zergatik esaten ote du <Nire bila ibiliko zarete, baina ez nauzue aurkituko;
zeren eta, ni egongo naizen tokira, zuek ezin baitzarete joan>?>>
Jesus eta Espiritua
157
37 Jaietako azken egunean, nagusienean, Jesusek zutitu eta oihu egin zuen, esanez:
<<Egarri dena betor niregana, eta edan beza 38 niregan sinesten duenak. Liburu Santuek
dioten bezala, ur biziko errekak jarioko zaizkio barru-barrutik*>>.
39 Harengan sinetsiko zutenek hartuko zuten Espirituaz esan zuen hori; izan ere, ez
zen artean Espiriturik, Jesusen Jainko-aintza ez zelako oraindik azaldu.
Iritzi desberdinak Jesusi buruz
40 Jesusen hitzok entzutean, batzuek zioten: <<Benetan hauxe da itxaron dugun

profeta*>>. 41 Beste batzuek esaten zuten: <<Hauxe da Mesias>>. Baina beste zenbait
kontra atera zen: <<Galileatik etor ote daiteke Mesias? 42 Ez al diote, bada, Liburu Santuek
Daviden hazitik eta haren herrixka Belendik etorriko dela?>>
43 Iritzi kontrajarriak zeuden, bada, jendearen artean Jesusi buruz.
44 Batzuek atxilotu egin nahi zuten, baina inork ez zion eskurik ezarri. 45 Guardak
apaizburu eta fariseuengana itzuli ziren. Hauek galdetu zieten:
--Zergatik ez duzue ekarri?
46 Guardek erantzun zieten:
--Ez du sekula inork honek bezala hitz egin.
47 Orduan, fariseuek:
--Zuek ere engainatu al zaituzte? 48 Sinetsi ote du harengan buruzagi edo
fariseuetakoren batek ere? 49 Baina legea ezagutzen ez duen jendaila hau madarikatua dago.
50 Nikodemok, fariseuetako batek, behinola Jesusengana joan zenak, esan zien:
51--Zilegi ote dugu geure legearen arabera inor gaitzestea, aldez aurretik berari
entzun eta zer egin duen jakin gabe?
52 Besteek erantzun zioten:
--Zu ere galilearra ote zaitugu? Aztertu Liburu Santuak, eta ikusiko duzu Galileatik
ez dela inoiz profetarik sortu.
Emakume adulteriogilea*
53 (Ondoren, nor bere etxera joan zen.
8,1 Jesus Oliamendira joan zen. 2 Biharamunean, egunsentian, tenplura itzuli zen,
eta herri guztia etorri zitzaion. Jesus, eseririk, irakasten hasi zen.
3 Orduan, lege-maisu eta fariseuek emakume bat, adulterioan harrapatua, ekarri
zioten. Erdi-erdian ipiniz, 4 esan zioten Jesusi:
--Maisu, emakume hau adulterioan ari zela harrapatu dute. 5 Moisesek legean
honelakoak harrika hiltzeko agindu zigun; zuk zer diozu?
6 Galdera azpikeriaz egin zioten, hura salatzeko aitzakiaren baten bila baitzebiltzan.
Jesus, alabaina, makurturik, atzamarrez lurrean idazten hasi zen. 7 Haiek, ordea, galde eta
galde ari baitzitzaizkion, zutitu zen Jesus eta honela esan zien:
--Zuetan bekaturik gabe dagoenak jaurtiki diezaiola lehen harria.
8 Eta berriro makurturik, lurrean idazten jarraitu zuen. 9 Haiek, ordea, hori
entzutean, banan-banan alde egiten hasi ziren, zaharrenetatik hasita. Jesus bakarrik gelditu
zen, emakumea aurrean zuela. 10 Jesusek zutitu eta esan zion:
158
--Emakume, non dira salatzaileak? Ez al zaitu inork ere gaitzetsi?
11 Hark erantzun:
--Inork ere ez, Jauna.
Orduan, Jesusek:
--Nik ere ez zaitut gaitzesten; zoaz, eta ez egin berriro bekaturik.)
Jesus munduko argia
12 Jesus jendeari mintzatu zitzaion berriro:

--Neu naiz munduarentzat argia*; niri jarraitzen didana ez da ilunpetan ibiliko,
baizik eta bizia ematen duen argia izango du.
13 Orduan, fariseuek esan zioten:
--Zuk zeure buruaren alde egiten duzu testigantza; beraz, zure testigantzak ez du
balio.
--Nik testigantza neure buruaren alde egiten badut ere, nire testigantzak balio du,
ongi baitakit nik nondik etorria naizen eta nora noan; baina zuek ez dakizue, ez nondik
natorren, ez nora noan. 15 Zuek giza erara duzue epaitzen; nik ez dut inor epaitzen*. 16 Eta
epaituko banu ere, nire epaia baliozkoa litzateke, ez baitut nik bakarrik epaitzen, bidali
nauen Aitak eta biok baizik. 17 Eta zuen legean dago idatzia, bi lagunen testigantza
baliozkoa dela. 18 Honela bada, nik neure buruaren alde egiten dut testigantza, baina bidali
nauen Aitak ere nire alde egiten du testigantza. 19 Orduan, haiek galdetu zioten:
--Non da zure Aita?
--Ez dakizue ezer, ez nitaz, ez nire Aitaz; ni ezagutuko baninduzue, nire Aita ere
ezagutuko zenukete.
20 Adierazpen hauek tenpluan irakasten ari zela egin zituen Jesusek dirutegi
ondoan*. Halere, ez zion inork eskurik bota, ez baitzen artean iritsia haren ordua.
Sinesten ez dutenen bekatua
21 Berriro esan zien Jesusek:

--Ni banoa, eta zuek nire bila ibiliko zarete, baina zeuen bekatuan hilko zarete. Ni
noan tokira zuek ezin zarete joan.
22 Orduan, entzuleek:
--Bere burua hil behar ote du? Horregatik esaten ote du <<Ni noan tokira zuek ezin
zarete joan>>?
23 Jesusek jarraitu zuen:
--Zuek behekoak zarete, ni goikoa naiz; zuek mundu honetakoak zarete, ni ez naiz
mundu honetakoa. 24 Horregatik esan dizuet, zeuen bekatuan hilko zaretela; zeren ni
naizena naizela* sinesten ez baduzue, zeuen bekatuetan hilko baitzarete.
25 Orduan, esan zioten:
--Nor zara zu?
Jesusek erantzun:
--Hasieratik ari natzaizue esaten*. 26 Badut zuetaz zer esanik eta zer gaitzetsirik
asko. Baina bidali nauena fidagarria da; eta nik hari entzun diodana, horixe bera esaten diot
159
munduari.
27 Baina ez ziren jabetu Aitaz mintzo zitzaiela. 28 Esan zien, bada, Jesusek:
--Gizonaren Semea jasoko duzuenean, orduan konturatuko zarete naizena naizela ni,
eta ez dudala neurez ezer egiten, baizik eta Aitari ikasia bakarrik esaten dudala. 29 Neurekin
dut bidali nauena; ez nau, ez, bakarrik utzi, hark atsegin duena egiten baitut beti.
30 Gauzok esan zituenean, askok sinetsi zuten harengan.
<<Egiak aske egingo zaituzte>>
31 Orduan, esan zien Jesusek sinetsi zioten juduei:

--Nire mezuan tinko irauten baduzue, zinez nire ikasle izango zarete; 32 horrela, egia
ezagutuko duzue, eta egiak aske egingo zaituzte.
33 Erantzun zioten:
--Gu Abrahamen hazikoak gara, eta ez gara inoiz inoren esklabo izan. Nola diozu
aske izango garela?
--Bene-benetan diotsuet: Bekatu egiten duen oro bekatuaren esklabo da. 35 Eta
esklaboa ez da betiko etxean geratzen; semea, ordea, bai. 36 Beraz, Semeak askatzen
bazaituzte, benetan aske izango zarete. 37 Badakit, bai, Abrahamen hazikoak zaretena; baina
ni hil nahian zabiltzate, nire mezua zuengan itsasten ez delako. 38 Neure Aitaren ondoan
ikusi dudanaz mintzo naiz ni; zuek, ordea, zeuen aitarengandik ikasi duzuena egiten duzue.
Jesus eta Abraham
39 Erantzun zioten Jesusi:

--Abraham dugu aita.
Jesusek esan zien:
--Abrahamen seme baldin bazinete, Abrahamek egin zuena egingo zenukete. 40
Zuek ni hil nahian zabiltzate, Jainkoarengandik ikasi nuen egia esan dizuedalako;
Abrahamek ez zuen horrelakorik egin. 41 Zuek zeuen aitak egin zuena egiten duzue.
Erantzun zioten:
--Gu ez gara sasikume*; aita bakarra dugu, Jainkoa.
42 Jesusek, orduan:
--Zuen aita Jainkoa balitz, maiteko nindukezue, ni Jainkoarengandik irten eta etorri
bainaiz; ez naiz neure kabuz etorria, hark bidalia baizik. 43 Zergatik ez duzue ulertzen nire
mintzaira? Nire mezua onartu nahi ez duzuelako. 44 Zuek deabrua duzue aita, harenak
zarete, eta zeuen aitaren gogoa nahi duzue egin. Hura hiltzaile izan da hasieratik eta, egian
oinarritua ez dagoenez, ez du sekula egiarik esaten. Gezurra dioenean, bere-berea duenetik
ari da, gezurti baita, eta gezurraren aita. 45 Niri, berriz, egia diodalako, ez didazue sinesten.
46 Ea zuetariko zeinek aurpegiratzen didan bekaturik! Baina egia badiot, zergatik ez didazue
sinesten? 47 Jainkoarena denak onartzen du Jainkoak irakatsia; zuek ez duzue onartzen,
Jainkoarenak ez zaretelako.
48 Orduan, judu haiek erantzun zioten:
--Ez al dugu arrazoi samariarra* zarela eta deabruaren menpe zaudela esatean?
--Ni ez nago deabruaren menpe; nik neure Aita ohoratzen dut, eta zuek ni
160
desohoratzen; 50 baina ni ez naiz neure ohoreaz arduratzen; beste bat arduratzen da horretaz,
eta hark du epaitzeko ahalmena. 51 Bene-benetan diotsuet: Nire mezua onartzen duenak ez
du inoiz heriotzarik ikusiko.
52 Entzuleek esan zioten:
--Oraintxe bai dakigula deabruaren menpe zaudela. Abraham hil egin zen eta
profetak ere bai; eta zuk diozu: <<Nire hitza onartzen duenak ez du inoiz heriotzarik
jasango>>. 53 Gure aita Abraham baino handiagoa al zara, bada, zu? Hura hil egin zen eta
profetak ere bai; nor zarelakoan zaude?
54 Jesusek erantzun zuen:
--Neure burua neuk ohoratzen badut, nire ohore horrek ez du ezer ere balio; baina ni
Aitak ohoratzen nau, zeuen Jainkoa omen duzuenak. 55 Zuek, ordea, ez duzue ezagutzen;
nik, bai, ezagutzen dut eta, ez dudala ezagutzen esango banu, gezurti nintzateke zuek
bezalaxe; baina ezagutzen dut, bai eta onartzen ere haren mezua. 56 Zuen aita Abraham
pozik zen nire eguna ikusiko zuen itxaropenez; ikusi zuen, eta poztu egin zen.
57 Orduan, esan zioten entzuleek:
--Ez dituzu oraindik berrogeita hamar urte, eta Abraham ikusi duzula?
--Bene-benetan diotsuet: Abraham sortu baino lehenagokoa naiz ni.
59 Orduan, harriak hartu zituzten hari jaurtikitzeko; baina Jesus ezkutatu egin zen
eta tenplutik irten.
Jesusek itsu jaiotakoa sendatu
9,1 Bidez zihoala, jaiotzatik itsua zen gizon bat ikusi zuen Jesusek. 2 Eta ikasleek
galdegin zioten:
--Maisu, zeinek egin zuen bekatu hau itsu jaiotzeko, beronek ala beronen gurasoek?
--Ez beronek, ez beronen gurasoek, ez zuten bekatu egin, baizik eta Jainkoaren
egintzak honengan ager daitezen jaio zen itsu. 4 Egun-argi den bitartean, bidali nauenaren
egintzak bete behar ditut; badator gaua, eta orduan ezin izango du inork lanik egin. 5
Munduan naizen bitartean, munduaren argia naiz.
6 Hau esanik, lurrera listua bota, listuaz lohia egin eta lohiaz itsuari begiak igurtzi
zizkion. 7 Gero, esan zion:
--Zoaz garbitzera Siloeko ur-putzura* (Siloek <<Bidalia>> esan nahi du).
Joan zen, bada, garbitu eta ikusten zuela itzuli zen. 8 Auzokoek eta lehen eskean
ikusi ohi zutenek esaten zuten:
--Ez al da hau eserita eskean egoten zena?
9 Batzuek zioten:
--Bai, huraxe da.
Beste batzuek, berriz:
--Ez, ez da hura, haren antzeko bat baino.
Berak, ordea, zioen:
--Bai, neu nauzue.
--Nola ikusten duzu, bada, orain?
161
--Jesus delakoak listuaz lohia egin du, begiak igurtzi dizkit eta agindu: <<Zoaz
Siloera, eta garbitu han>>; joan, garbitu eta ikusten hasi naiz.
12 Orduan, galdegin zioten:
--Non da orain gizon hori?
Hark erantzun:
--Ez dakit.
Fariseuak sendakuntza ikertzen
13-14 Larunbata zen Jesusek lohia egin* eta begiak ireki zizkion eguna. Horregatik,
fariseuengana eraman zuten itsu izandako hura, 15 eta fariseuek berriro galdegin zioten ea
nola hasi zen ikusten. Hark erantzun zien:
--Lohia ezarri zidan begietan, garbitu nintzen, eta ikusi egiten dut.
16 Orduan, fariseuetariko batzuek zioten:
--Gizon hori ez dator Jainkoarengandik, ez baitu atseden-eguna errespetatzen.
Beste batzuek, berriz, zioten:
--Nola egin lezake bekatari batek horrelako mirarizko seinalerik?
Eta ez zetozen bat beren iritzietan.
17 Orduan, berriro galdetu zioten itsuari:
--Eta zuk, zer diozu begiak ireki dizkizunaz?
Hark erantzun:
--Profeta dela.
18 Judu-agintariek, ordea, ez zuten sinetsi nahi gizon hura itsu izan eta gero ikusten
hasi zenik. Beraz, haren gurasoei deitu 19 eta galdegin zieten:
--Hau al da zuen semea, itsu jaio zela diozuena? Nola ikusten du, bada, orain?
20 Gurasoek erantzun zieten:
--Guk dakiguna da gure semea dela eta itsu jaio zela; 21 baina orain nola ikusten
duen edo begiak nork ireki dizkion, hori ez dakigu. Galdegin berari, badu adina-eta bere
buruaren berri emateko.
22 Gurasoek agintarien beldur zirelako erantzun zuten horrela, ordurako agintariek
erabakia baitzuten Jesus Mesias zela aitortzen zuena beren elkartetik botatzea. 23 Horregatik
esan zuten gurasoek: <<Badu adina, galdegin berari>>.
24 Agintariek itsu izandakoari bigarren aldiz dei egin eta esan zioten:
--Aitortu egia Jainkoaren aurrean*. Guk badakigu gizon hori bekatari dela.
25 Berak erantzun zien:
--Ez dakit bekatari den ala ez. Dakidan gauza bakarra hauxe da: itsu nintzela, eta
orain ikusi egiten dudala.
26 Haiek berriro:
--Zer egin dizu? Nola ireki dizkizu begiak?
27 Eta hark erantzun:
--Esan dizuet, eta ez didazue jaramonik egin. Zergatik nahi duzue berriro entzun?
Zuek ere haren ikasle izan nahi duzue ala?
28 Haiek irainez bete eta esan zioten:
--Zeu zara, zu, haren ikasle; gu Moisesen ikasle gara. 29 Guk seguru dakigu Moisesi
Jainkoak hitz egin ziola, baina hori nongoa den ere ez dakigu.
30 Hark ihardetsi zien:
162
--Hori bai harrigarria! Zuek nongoa den ere jakin ez, eta horrek niri begiak ireki. 31
Jakina da Jainkoak ez diola bekatariari entzuten, baizik eta berari begirune izan eta beraren
nahia betetzen duenari entzuten diola Jainkoak. 32 Egundaino ez dugu entzun itsu jaiotako
bati inork begiak ireki dizkionik. 33 Gizon horrek, Jainkoarengandik ez baletor, ezin izango
luke ezer ere egin.
--Goitik beheraino bekatari jaio zinen, eta zu guri irakatsi nahian?
Eta elkartetik kanpora bota zuten.
Bihotzeko itsukeria
35 Jakin zuen Jesusek sendatutako itsua elkartetik kanpora bota zutela eta, harekin
topo egitean, galdetu zion:
--Sinesten duzu Gizonaren Semearengan?
36 Hark erantzun:
--Esadazu nor den, Jauna, sinets dezadan.
--Ikusi duzu. Zurekin ari dena bera da.
38 Orduan, Jesusen aurrean ahozpeztu eta esan zion:
--Sinesten dut, Jauna.
39 Ondoren, esan zuen Jesusek:
--Mundu hau auzitan jartzera etorri naiz ni. Ondorioz, ikusten ez dutenek ikusi
egingo dute, eta ikusten omen dutenak itsu bihurtuko.
40 Jesusekin zeuden fariseuetako batzuek, hori entzunik, esan zioten:
--Gu ere itsu ote gara?
--Itsu bazinete, ez zenukete bekaturik izango; baina ikusten duzuela diozuenez,
zeuen bekatuzko egoeran irauten duzue.
Artzaina eta ardiak
10,1 <<Bene-benetan diotsuet: Artegian atetik barik, beste nonbaitetik sartzen dena
lapurra da eta harraparia. 2 Atetik sartzen dena, berriz, artzaina da. 3 Hari irekitzen dio
atezainak, eta haren ahotsa entzuten dute ardiek; ardi bakoitzari bere izenez deitu eta
artegitik ateratzen ditu. 4 Bere ardi guztiak atera dituenean, aurretik joaten zaie, eta ardiek
atzetik jarraitzen diote, ezaguna baitute haren ahotsa. 5 Arrotzari, ordea, ez diote jarraituko;
aitzitik, ihes egingo diote, arrotzaren ahotsa ezaguna ez dutelako>>.
6 Adibide hau eman zien Jesusek, baina haiek ez zuten ulertu zer esan nahi zien.
Jesus artzain ona
7 Orduan, honela azaldu zien Jesusek: <<Bene-benetan diotsuet: Neu naiz

ardientzako atea*. 8 Nire aurretik etorritako guztiak lapurrak ziren eta harrapariak;
horregatik, ardiek ez zieten jaramonik egin. 9 Neu naiz atea; ate honetan zehar sartzen dena,
onik izango da, eta ez du inolako eragozpenik izango larreak aurkitzeko. 10 Lapurra ez doa
artaldera ebatsi, hil eta hondatzera baizik. Ni, berriz, bizia --eta bizia ugari gainera-- izan
163
dezaten etorri naiz.
11 <<Neu naiz artzain ona*; artzain onak bere burua ematen du ardien alde. 12
Morroiak, otsoa etortzen ikusi orduko, ardiak utzi eta ihes egiten du, ez baita artzaina eta
ardiak ere ez baititu bereak. Orduan, otsoak ardiak harrapatu eta sakabanatu egiten ditu. 13
Izan ere, morroiari lansaria zaio axola, eta ez ardiak.
14 <<Neu naiz artzain ona. Ezagutzen ditut* neure ardiak, eta ni ere ezagutzen naute
neureek, 15 Aitak ni ezagutzen eta nik ere bera ezagutzen dudan bezalaxe. Nik neure burua
ematen dut ardien alde. 16 Baditut artegian ez dauden beste ardi batzuk ere; haiek ere
erakarri egin behar ditut; nire ahotsa entzungo dute eta artalde bakarra izango dira, artzain
bakarraren gidaritzapean.
17 <<Horregatik maite nau Aitak, neure bizia ematen dudalako eta horrela
eskuratzen berriro. 18 Ez dit bizia inork kentzen, baizik eta nik neurez ematen dut. Neure
esku dut ematea, eta neure esku berriro hartzea. Hori da neure Aitarengandik hartu dudan
agindua>>.
19 Jesusek esandakoaren aurrean, iritzi kontrajarriak zeuden jendearen artean. 20
Askok honela zioten: <<Deabruaren menpe eta burutik egina dago. Zergatik egiten diozue
jaramon?>> 21 Beste batzuek, berriz: <<Hitzok ez dira deabrudun zoroarenak. Ireki ote
ditzake deabru batek itsuen begiak?>>
Sasiartzainek Jesus baztertu
22 Negua zen. Jerusalemen tenpluaren sagarapen-jaiak* ospatzen ziren, 23 eta Jesus

tenpluko Salomonen aterpean* zebilen. 24 Orduan, agintariek inguratu eta esan zioten:
--Noiz arte eduki behar gaituzu zalantzan? Zu bazara Mesias, esaguzu argi eta garbi.
--Esan dizuet, eta ez didazue sinesten. Nik neure Aitaren izenean egiten ditudan
egintzek ematen dute nire alde testigantza; 26 zuek, ordea, ez duzue sinesten, nire
ardietakoak ez zaretelako. 27 Nire ardiek nire ahotsa entzuten dute, eta nik ezagutzen ditut;
haiek atzetik jarraitzen didate, 28 eta nik betiko bizia ematen diet: ez dira sekula galduko,
eta ez dizkit inork ere eskutik kenduko. 29 Eman dizkidan nire Aita, denak baino handiagoa
da*, eta ezin ditu inork kendu nire Aitaren eskutik. 30 Aita eta biok bat gara.
31 Agintariek berriro harriak hartu zituzten hari jaurtikitzeko. 32 Jesusek esan zien:
--Neure Aitaren aginduz egintza eder asko egin dut zuen aurrean; haietako
zeinengatik egin nahi didazue harrika?
33 Erantzun zioten:
--Ez zaitugu egintza ederrengatik harrikatu nahi, Jainkoaren kontra birao egiteagatik
baizik, gizaki izanik, zeure burua Jainko egiten duzulako.
--Ez al dago zuen Liburu Santuetan idatzia: Nik esan dut: Jainko zarete*? 35 Beraz,
Jainkoak jainko deitzen die bere mezua zuzendu zienei, eta Liburu Santuek esana ukaezina
da. 36 Nola diozue, bada, nik, Aitak sagaratu eta mundura bidali nauen honek, birao egiten
dudala, <<Jainkoaren seme naiz>> esateagatik? 37 Aitaren egintzak egiten ez baditut, ez
sinetsi niri. 38 Baina, egiten baldin baditut, niri sinesten ez badidazue ere, sinetsi egintzei.
Horrela, behin betiko jakingo duzue ni Aitarekin bat eginda nagoela eta Aita nirekin.
39 Berriro atxilotu egin nahi izan zuten, baina hark ihes egin zien eskuetatik.
40 Berriro Jordanez bestaldera joan zen Jesus, garai batean Joan bataiatzen ari izan
164
zen lekura. Han gelditu zen aldi batez, 41 eta jende asko joaten zitzaion. Honela zioten:
<<Joanek, egia esan, ez zuen mirarizko seinalerik bat ere egin, baina honetaz esan zuen
guztia egia zen>>.
42 Eta han askok sinetsi zuten Jesusengan.
Lazaroren heriotza
11,1 Gizon bat, Lazaro zeritzana, gaixo zegoen. Betaniakoa* zen, Maria eta honen
ahizpa Martaren herrixkakoa. 2 (Maria hau --gaixo zegoen Lazaroren arreba-- Jauna
ukenduz igurtzi eta oinak bere ile-adatsez xukatu zizkiona zen). 3 Bi ahizpek Jesusi albistea
bidali zioten: <<Jauna! Zure adiskidea gaixo dago>>. 4 Jesusek, hori jakitean, esan zuen:
<<Eritasun hau ez da heriotzara eramateko, Jainkoaren aintza azaltzeko baizik, beraren
bidez Jainkoaren Semearen aintza azal dadin>>.
5 Marta, honen ahizpa eta Lazaro oso adiskide zituen arren, 6 hau gaixo zegoela
jakinda ere, Jesus beste bi egunez gelditu zen zegoen lekuan. 7 Ondoren, esan zien ikasleei:
--Goazen berriro Judeara.
--Maisu, oraintsu juduek harrika egin nahi zizuten, eta hara zoaz berriro?
--Ez al ditu hamabi ordu egunak? Egunez dabilenak ez du estropezu egiten, eguzkiak
argitzen baitio bidea; 10 baina gauez dabilenak, estropezu egiten du, ez baitu argirik.
11 Eta erantsi zuen:
--Lazaro gure adiskidea loak hartu du*; baina banoa iratzartzera.
12 Esan zioten, orduan, ikasleek:
--Jauna, loak hartu badu, sendatuko da.
13 Jesusek Lazaroren heriotzaz esan zuen hori, baina ikasleek ohiko loaz ari zela
uste zuten.
14 Azkenik, argi eta garbi esan zien Jesusek:
--Lazaro hil egin da, 15 eta pozten naiz han ez izanaz, zeuen onerako izango baita,
horrela sinets dezazuen. Goazen, bada, haren etxera.
16 Orduan, Tomasek, Bikia zeritzanak, bere ikaskideei esan zien: <<Goazen gu ere
berarekin hiltzera>>.
Jesus, piztuera eta bizia
17 Jesus iritsi zenean, jadanik lau egun zeramatzan Lazarok hilobian. 18 Betania
Jerusalemdik hurbil dago, hiru kilometrora edo; 19 eta judu asko etorri zen Maria eta
Martarengana, nebarengatik doluminak ematera. 20 Marta, Jesus zetorrela entzun orduko,
bidera irten zitzaion; Maria, berriz, etxean gelditu zen. 21 Martak esan zion Jesusi:
--Jauna, hemen izan bazina, gure neba ez zen hilko. 22 Baina, halere, badakit eska
diezaiozun guztia emango dizula Jainkoak.
--Piztuko da zure neba.
24 Eta Martak:
--Badakit, bai, piztuko dela azken egunean, hildakoen piztuerakoan.
25 Jesusek esan zion, orduan:
165
--Neu naiz piztuera eta bizia*; niregan sinesten duena, hilda ere, biziko da. 26 Eta
bizi dena, niregan sinesten badu, ez da betiko hilko. Sinesten al duzu hau?
27 Martak erantzun zion:
--Bai, Jauna, sinesten dut zeu zarela Mesias, Jainkoaren Semea, mundura etortzekoa
zena.
Jesusek hilobi ondoan negar
28 Ondoren, Marta bere ahizpa Mariari dei egitera joan zen, eta esan zion isilka:
<<Maisua hemen dun eta hots egiten din>>.
29 Berehala jaiki eta Jesusengana joan zen. 30 Jesus artean herrixkan sartu gabe
zegoen, Martak topatu zuen lekuan bertan. 31 Orduan, hari doluminak ematen etxean
zeuden juduek, Maria arin jaiki eta irten egin zela ikusirik, jarraitu egin zioten, hilobian
negar egitera zihoalakoan. 32 Mariak, Jesusengana iritsi eta ikustean, oinetara ahozpeztu eta
esan zion: <<Jauna, hemen izan bazina, gure neba ez zen hilko>>.
33 Jesusi, orduan, Maria eta beronekin zetozen juduak negarrez ikusirik, barruak
zirrara egin zion eta, zeharo hunkiturik, 34 esan zuen:
--Non ipini duzue?
Erantzun zioten:
--Jauna, zatoz eta ikusi.
35 Jesusek negarrari eman zion. 36 Han zeuden juduek esan zuten:
--Bai maite zuela!
37 Baina batzuek esan zuten:
--Itsuaren begiak ireki zituen honek, ezin ote zuen hau hiltzea galarazi?
Lazaroren piztuera
38 Jesus, ostera ere hunkiturik, hilobira hurbildu zen. Hartzulo bat zen, harri batez
estalia. 39 Jesusek esan zuen:
--Kendu harria.
Martak, Lazaro zenaren arrebak, erantzun zion:
--Jauna, kiratsa botako du, lau egun daramatza eta.
--Ez dizut, bada, esan sinesten baduzu Jainkoaren aintza ikusiko duzula?
41 Kendu zuten, bada, harria. Jesusek, begiak zerurantz jasorik, esan zuen:
<<Eskerrak zuri, Aita, entzun didazulako. 42 Nik badakit beti entzuten didazuna; baina
inguruan den jendearengatik diot, zuk bidali nauzula sinets dezaten>>.
43 Ondoren, ozenki egin zuen deiadar: <<Lazaro, zatoz kanpora!>>
44 Eta hildakoa hartzulotik irten zen. Esku-oinak oihal-zerrendaz loturik eta
aurpegia zapi batez estalirik zituen. Jesusek esan zien: <<Aska ezazue eta utzi joaten>>.
Agintariek Jesus hiltzea erabaki

(Mt 26,1-5; Mk 14,1-2; Lk 22,1-2)
45 Jesusek egina ikusi zutenean, Maria ikustera joandako judu askok sinetsi zuten
harengan. 46 Haietariko batzuek, ordea, fariseuengana joan eta Jesusek egin zuena kontatu
166
zieten. 47 Orduan, apaizburu eta fariseuek Biltzar Nagusia bildu zuten eta esan:
--Zer egin? Gizon hau mirarizko seinale asko egiten ari da! 48 Horrela jarraitzen
uzten badiogu, guztiek sinetsiko dute berorrengan. Orduan, erromatarrek etorri eta birrindu
egingo dituzte bai tenplua, bai herria.
49 Biltzarkideetako batek, urte hartan apaiz nagusia zen Kaifasek, esan zien:
--Zuek ez dakizue tutik ere. 50 Ez al zarete konturatzen hobe dela gizon bat
herriarengatik hiltzea, herri osoa galtzea baino?
51 Kaifasek ez zuen hori bere kabuz esan, baizik eta, urte hartan apaiz nagusia
zenez, Jainkoaren izenean hitz egin zuen, Jesus herriaren alde hilko zela adieraztean; 52 eta
ez herriaren alde bakarrik, bai eta sakabanaturik zeuden Jainkoaren seme-alabak elkartzeko
ere.
53 Beraz, ordutik aurrera, Jesus nola hilko pentsatzen hasi ziren; 54 hargatik, Jesus
ez zen ibiltzen agerian juduen artean; basamortu ondoko bazter batera alde egin zuen,
Efraim* izeneko herrira, eta han egon zen bere ikasleekin.
55 Hurbil zen Pazkoa, juduen jai nagusia, eta herrietako jende asko Jerusalemera
joan zen Pazkoa baino lehen, garbikuntza-ohikuneetan parte hartzeko. 56 Jerusalemera
etorriak Jesusen bila zebiltzan eta, tenpluan topo egitean, galdetzen zioten elkarri: <<Zer
iruditzen zaizue? Ez ote da etorriko jaietara?>>
57 Apaizburu eta fariseuek agindua zuten, inork Jesus non zen jakiten bazuen, sala
zezala, atxilotu ahal izateko.

(Mt 26,6-13; Mk 14,3-9)
12,1 Pazkoa baino sei egun lehenago, Jesus Betaniara joan zen, han bizi baitzen
Lazaro, hilen artetik piztu zuena. 2 Afari bat eskaini zioten han; Marta ari zen afaria
zerbitzatzen, eta Lazaro Jesusekin mahaian zeudenetariko bat zen. 3 Orduan, Mariak,
nardo* garbizko kilo erdi bat ukendu, balio handikoa, harturik, oinak igurtzi zizkion Jesusi,
eta gero bere ile-adatsez xukatu. Etxea lurrin-usainez bete zen. 4 Judas Iskariotek, salduko
zuen ikasleak, esan zuen: 5 <<Zergatik ez da saldu ukendu hori hirurehun denariotan*, eta
behartsuei eman?>>
6 Hori esan zuen, ez behartsuak axola zitzaizkiolako, lapurra zelako baizik, eta,
diru-poltsa berak zuenez, hara botatzen zutenetik ostu egiten zuelako. 7 Jesusek esan zion:
<<Utzi bakean honi; nire hilobiratze-egunerako egin du hori. 8 Izan ere, behartsuak beti
dituzue zeuen artean, baina ni ez nauzue betiko zeuekin>>.
Agintariek Lazaro hil nahi
9 Juduetariko askok jakin zuten Jesus Betanian zegoela, eta bertara joan ziren, ez
Jesusengatik bakarrik, bai eta hilen artetik piztu zuen Lazaro ikusteagatik ere. 10
Apaizburuek, orduan, Lazaro ere hiltzea erabaki zuten, 11 berau zela eta, herritar askok alde
egiten baitzien eta Jesusengan sinesten.
Jesus Jerusalemen sartu Mesias bezala

(Mt 21,1-11; Mk 11,1-11; Lk 19,28-40)
167
12 Biharamunean, jaietarako Jerusalemera etorria zen jendetza handia, Jesus
zetorrela jakitean, 13 palmadarrak harturik, bidera atera zitzaion, eta oihuka hasi:
<<Hosanna*! Bedeinkatua Jaunaren izenean datorrena! Bedeinkatua Israelen erregea!>>
14 Eta Jesus, astotxo bat aurkiturik, gainean jarri zen, Liburu Santuak dioen bezala:
15 Ez beldur izan, Sion hiri eder!

Hara, badatorkizu zeure erregea,
astakume baten gainean eseria.
16 Haren ikasleak ez ziren orduan profezia honetaz jabetu, baina gero, Jesusen
Jainko-aintza azaldu zenean, konturatu ziren Liburu Santuak zioen huraxe egin ziotela
Jesusi.
17 Jesusek Lazaro hilobitik deitu eta hilen artetik piztu zuenean bertan zen jendeak
gertatutakoaren berri ematen zuen. 18 Horregatik irten zitzaion hainbeste jende Jesusi
bidera, egin zuen mirarizko seinalearen berri izan zuelako, hain zuzen. 19 Orduan, fariseuek
zioten beren artean: <<Argi dago ez dugula ezer ere aurreratzen; begira nola doakion jende
guztia atzetik>>.
Greziar batzuek Jesus ikusi nahi
20 Jaietan Jainkoari kultu ematera joan zirenen artean baziren greziar batzuk*. 21
Hauek Galileako Betsaidako Feliperi hurbildu eta eskabide hau egin zioten: <<Jauna, Jesus
ikusi nahi genuke>>.
22 Felipe Andresi esatera joan zen, eta biek, Andresek eta Felipek, Jesusi jakinarazi
zioten. 23 Jesusek erantzun zien: <<Iritsi da Gizonaren Semearen aintza azalduko den
ordua. 24 Bene-benetan diotsuet: Gari-alea, lurrean sartu eta hiltzen ez bada, bera bakarrik
gelditzen da; hiltzen bada, ordea, fruitu asko ematen du. 25 Bere bizia maite duenak galdu
egingo du; baina mundu honetan bere bizia gutxiesten duenak betiko bizirako gordeko du.
26 Nire zerbitzari izan nahi duenak jarrai biezat eta, ni nagoen tokian, han izango da nire
zerbitzaria ere. Nire zerbitzari dena, Aitak ohoratu egingo du.
Jesus bere heriotzaren aurrean
27 <<Larri dut orain neure barrua. Baina zer esan? Larrialdi honetatik ateratzeko
eskatuko al diot Aitari? Ez horixe, honetarakoxe etorri bainaiz! 28 Aita, azaldu zeure aintza!
>>
Ahots bat entzun zen orduan zerutik: <<Azaldu dut, eta berriro ere azalduko>>.
29 Han zeudenetako batzuek, ahotsa entzunik, trumoia izan zela zioten; beste
batzuek, ordea, aingeru batek hitz egin ziola.
30 Jesusek adierazi zuen: <<Ahots horrek ez du niretzat hitz egin, zuentzat baizik.
31 Oraintxe da mundu honen epaiketa; oraintxe galduko du bere boterea mundu honetako
buruzagiak. 32 Eta nik, lurretik jasoko nautenean, neuregana erakarriko ditut denak>>.
33 Hitz hauen bidez, nolako heriotzaz hilko zen adierazi zuen.
34 Jendeak esan zion:
--Mesiasek betiko iraungo duela irakasten digute Liburu Santuek. Nola diozu, bada,
zuk Gizonaren Semea lurretik jaso behar dutela? Nor da Gizonaren Seme hori?
168
--Oraindik pixka batean argia zeuen artean duzue; ibili argia duzuen bitartean,
ilunpeek harrapa ez zaitzaten, ilunpetan dabilenak ez baitaki nora doan. 36 Argia duzuen
bitartean, sinetsi argiari, argiaren partaide izan zaitezten.
Gauza hauek esan ondoren, Jesus haiengandik alde egin eta ezkutatu egin zen.
Konklusioa: juduek sinetsi ez
37 Jesusek herriaren aurrean mirarizko hainbat seinale egin zuen arren, gehienek ez
zuten harengan sinetsi; 38 horrela, Isaias profetak esana bete zen:
Jauna, nork sinetsi du gure mezua?

Eta nori agertu dio Jaunak
bere ahalmena?
39 Isaiasek berak esan zuen zergatik ezin zuten sinetsi:
40 Itsutu egin ditu haien begiak,

gogortu haien buru-bihotzak.
41 Isaiasek Jesusi buruz esan zuen hau, ikusia baitzuen beraren Jainko-aintza.
42 Halaz guztiz, askok, bai eta buruzagietakoek ere, sinetsi zuten harengan; baina,
fariseuen beldurrez, ez zuten agerian aitortzen, judu-elkartetik bota ez zitzaten; 43 izan ere,
giza ohorea maiteago zuten Jainkoarengandik datorrena baino.
44 Jesusek oihu eginez esan zuen: <<Niregan sinesten duenak ez du niregan bakarrik
sinesten, bai eta ni bidali nauenarengan ere. 45 Eta ni ikusten nauenak, ni bidali nauena ere
ikusten du. 46 Ni argia bezala etorri naiz mundura, niregan sinesten duenik inor ilunpeen
menpe geldi ez dadin. 47 Nire irakatsiak entzun bai, baina betetzen ez dituena, ez dut nik
gaitzetsiko, ez bainaiz mundua gaitzestera etorri, mundua salbatzera baizik. 48 Ni ukatu eta
nire irakatsiak onartzen ez dituenak badu nork gaitzetsi: nik adierazitako mezuak berak
gaitzetsiko du azken egunean; 49 nik ez baitut neure kabuz hitz egin, baizik eta bidali nauen
Aitak agindu dit zer esan eta irakatsi. 50 Eta badakit bai, Aitaren aginduak betiko bizia
dakarrena. Horrela, bada, nik esaten dudan guztia Aitak agindu bezala esaten dut>>.
JESUSEN NEKALDIA ETA PIZTUERA (13,1--20,31)
Jesus bere ikasleen oinak garbitzen
13,1 Pazko Jaia gainean zen. Jesusek bazekien mundu hau utzi eta Aitarengana
joateko ordua iritsi zitzaiona. Munduan ziren beretarrak beti maite izan zituelarik, azkenean
bete-betean maitatu zituen.
2-3 Deabruak Simonen seme Judas Iskarioteri sartua zion buruan Jesus saltzeko
169
asmoa. Jesusek bazekien dena bere esku jarri ziola Aitak, eta Jainkoarengandik etorria zela
eta Jainkoarengana zihoala. Afaltzen ari zela, 4 mahaitik jaiki, soingainekoa erantzi eta,
eskuzapia harturik, gerrian lotu zuen. 5 Ondoren, ura konketara bota eta ikasleei oinak
garbitzen hasi zen, eta gerrian zuen eskuzapiaz lehortzen.
6 Simon Pedrorengana iritsi zenean, honek esan zion:
--Jauna, zuk niri oinak garbitu?
--Ni egiten ari naizena zuk ez duzu orain ulertzen, baina geroago ulertuko duzu.
8 Pedrok, berriro:
--Zuk ez didazu sekula niri oinik garbituko.
Jesusek erantzun:
--Garbitzen ez bazaitut, ez duzu nirekin zerikusirik izango.
9 Simon Pedrok esan zion:
--Jauna, orduan, oinak ez ezik, eskuak eta burua ere bai.
--Bainatu denak ez du garbitu beharrik*, erabat garbi baitago, eta zuek garbi zaudete,
baina ez denok.
11 Izan ere, bazekien zeinek salduko zuen; horregatik esan zuen: <<Ez zaudete
denok garbi>>.
12 Oinak garbitu zizkienean, soingainekoa jantzi, berriro mahaian eseri eta esan
zien: <<Ulertzen duzue egin dizuedana? 13 Zuek Maisu eta Jauna deitzen didazue, eta
arrazoi duzue, halaxe bainaiz. 14 Beraz, nik, Jauna eta Maisua naizen honek, zuei oinak
garbitu badizkizuet, zuek ere garbitu oinak elkarri. 15 Ikasbide eman dizuet, zuek ere, nik
zuekin bezalaxe, joka dezazuen.
16 <<Bene-benetan diotsuet: Ez da morroia nagusia baino handiago, ez eta bidalia
ere bidaltzailea baino handiago. 17 Ulertzen duzue hau, ez da? Bada, zorionekoak izango
zarete, betetzen baduzue.
18 <<Ez naiz zuek guztiotaz ari; badakit, bai, nortzuk aukeratu ditudan, baina bete
beharra du Liburu Santuak dioen honek: Neure mahaikide nuena kontra altxatu zait. 19
Aurrez, gertatu baino lehen, esaten dizuet, gerta dadinean, ni naizena naizela* sinets
dezazuen. 20 Bene-benetan diotsuet: Nik bidalia onartzen duenak, neu onartzen nau, eta ni
onartzen nauenak, bidali ninduena onartzen du>>.
Jesusek Judasen saldukeria iragarri

(Mt 26,20-25; Mk 14,17-21; Lk 22,21-23)
21 Hori esanik, larritu egin zitzaion Jesusi barrua, eta argi adierazi zien:
<<Bene-benetan diotsuet: Zuetako batek salduko nau>>.
22 Ikasleak elkarri begira hasi ziren, zeinetaz ari ote zen asmatu ezinik. 23
Ikasleetako bat, Jesusek gehien maite zuen hura, beraren ondoan zegoen mahaian*. 24
Simon Pedrok hari keinu egin zion, zeinetaz mintzo zen galdegiteko adieraziz. 25 Eta hark,
burua Jesusen bular gainean jarriz, galdegin zion:
--Jauna, zein da?
--Ogi-puska bustia emango diodana, huraxe da.
Eta ogi-puska bat bustiz, Simon Iskarioteren seme Judasi eman zion.
170
27 Ogi-puska hartu bezain laster, Satanas sartu zen haren barrura. Orduan, Jesusek
esan zion: <<Egin behar duzuna, egizu lehenbailehen>>.
28 Mahaikideetako inork ez zuen ulertu zergatik esan zion hori. 29 Judasek
diru-poltsaren ardura zuenez, jairako behar zena erosteko edota pobreei zerbait emateko
esan ziola uste izan zuen zenbaitek. 30 Judasek ogi-puska hartu eta berehala alde egin zuen.
Gaua zen.
Jesusen agindu berria
31 Judas irten zenean, esan zien Jesusek: <<Oraintxe azaltzen da Gizonaren

Semearen aintza, eta haren bidez Jainkoarena. 32 Jainkoaren aintza haren bidez azaltzen
bada, Jainkoak ere bere aintzaz beteko du hura, eta berehala gainera.
33 <<Semetxook, ez zait denbora asko gelditzen zuekin egoteko. Nire bila ibiliko
zarete, baina juduei esan niena bera diotsuet zuei ere: ni noan tokira zuek ezin zarete joan.
34 Agindu berria ematen dizuet: elkar maita dezazuela. Nik maitatu zaituztedan bezala,
maitatu zuek ere elkar. 35 Honetan ezagutuko dute guztiek zuek nire ikasle zaretela: zuek
elkar maite izatean>>.
Jesusek Pedroren ukoak iragarri

(Mt 26,33-35; Mk 14,29-31; Lk 22,31-34)
36 Simon Pedrok galdetu zion Jesusi:

--Jauna, nora zoaz?
--Ni noan tokira zuk ezin orain niri jarraitu; geroago bai, jarraituko didazu.
37 Pedrok berriro:
--Jauna, zergatik ezin dizut jarraitu orain? Neure burua emango dut zuregatik.
--Niregatik zeure burua emango duzula? Bene-benetan esaten dizut: Oilarrak jo
baino lehen, hiru bider ukatuko nauzu.
Jesus eta Aita
14,1 <<Ez izan kezkarik: sinetsi Jainkoarengan eta sinetsi niregan ere. 2 Nire
Aitarenean toki asko dago; horrela izan ez balitz, esango nizuekeen. Orain, zuentzat tokia
prestatzera noa*. 3 Joan eta tokia prestatu ondoren, berriro etorri eta neurekin eramango
zaituztet, ni nagoen lekuan zuek ere egon zaitezten. 4 Zuek badakizue ni noan tokirako
bidea>>.
5 Tomasek esan zion:
--Jauna, ez dakigu nora zoazen; nola jakin bidea?
6 Jesusek erantzun:
--Neu naiz bidea, egia eta bizia*. Ezin da inor Aitarengana joan nire bidez izan ezik.
7 Ni benetan ezagutuko baninduzue, Aita ere ezagutuko zenukete. Are gehiago, ezagutzen
duzue dagoeneko, eta ikusi ere ikusi duzue.
8 Orduan, Felipek esan zion:
--Jauna, erakuts iezaguzu Aita, eta aski dugu.
171
9 Jesusek erantzun:
--Honenbeste denbora zuekin, Felipe, eta ez nauzu ezagutzen? Ni ikusten nauenak
Aita ere ikusten du. Nola diozu: <<Erakuts iezaguzu Aita?>> 10 Ez al duzu sinesten ni
Aitarekin bat eginda nagoela eta Aita nirekin? Nik irakatsi dizuedana ez dizuet neure kabuz
irakatsi. Niregan bizi den Aita da bere salbamen-egintza burutzen ari dena. 11 Sinets
iezadazue: ni Aitarekin bat eginda nago eta Aita nirekin. Besterik ez bada, sinetsi egiten
ditudan egintzengatik. 12 Bene-benetan diotsuet: Niregan sinesten duenak, nik egiten
ditudan egintzak eginen ditu berak ere, eta are handiagoak, ni Aitarengana bainoa. 13 Nire
izenean eska dezazuen guztia emango dizuet, Aitaren aintza Semearen bidez azal dadin. 14
Nire izenean eskatuko duzuen guztia emango dizuet nik.
Jesusek Espiritua agindu
15 <<Maite banauzue, beteko dituzue nire aginduak. 16 Nik Aitari eskatuko diot eta
beste Laguntzaile* bat emango dizue, beti zuekin izango dena, 17 egiaren Espiritua.
Mundutarrek ezin dute hartu, ez baitute ikusten, ez ezagutzen; baina zuek ezagutzen duzue,
zuengan bizi baita eta zuekin egongo betiko.
18 <<Ez zaituztet umezurtz utziko, itzuliko naiz zuengana. 19 Laster munduak ez
nau gehiago ikusiko; zuek, ordea, ikusiko nauzue, nik bizia baitut eta zuek ere biziko
baitzarete. 20 Egun hartan ulertuko duzue ni Aitarekin bat eginda nagoela, zuek nirekin eta
ni zuekin. 21 Nire aginduak onartu eta betetzen dituenak, horrexek nau maite. Ni maite
nauena, berriz, nire Aitak maite izango du, eta nik ere maite izango dut eta agertuko natzaio
berari>>.
22 Honela esan zion Judasek (ez Iskariotek, besteak baizik):
--Jauna, zer dela-eta agertuko zatzaizkigu guri eta ez munduari?
--Maite nauenak onartuko du nire mezua; nire Aitak maite izango du, eta Aita eta
biok berarengana etorriko gara, eta berarengan biziko. 24 Maite ez nauenak, ordea, ez ditu
onartzen nire hitzak. Eta adierazi dizuedan mezua ez dut neurea, bidali nauen Aitarena
baizik.
25 <<Zuekin naizen artean esan dizuet hau guztia. 26 Baina Aitak Laguntzailea,
Espiritu Santua, bidaliko dizue nire izenean, eta berak gogoraraziko dizue nik irakatsitako
guztia eta ulertzen lagunduko.
Agurra: Bakearen dohaina
27 <<Agurtzerakoan, bakea, neure bakea, ematen dizuet; nik ematen dizuedan bakea
ez da munduarena bezalakoa. Ez kezkatu, ez izan beldur. 28 Entzun duzue esan dizuedana:
<Banoa, baina itzuliko naiz zuengana>. Benetan maite baninduzue, poztu egingo zinatekete
Aitarengana noalako, Aita ni baino handiago baita. 29 Eta orain esan dizuet, gertatu baino
lehen, gerta dadinean sinets dezazuen. 30 Ez dut ia zuekin luze hitz egiteko aukerarik,
gainean baita mundu honetako buruzagia. Horrek ez du nire gain ahalmenik; 31 baina
munduak jakin behar du nik Aita maite dudala eta hark agindua zintzo betetzen dudala.
Jaiki, goazen hemendik!
Jesus egiazko mahatsondoa
172
15,1 <<Neu naiz egiazko mahatsondoa*, eta nire Aita da nekazaria. 2 Fruiturik
ematen ez duen aihena ebaki egiten du Aitak, eta fruitua ematen duena garbitu eta kimatu,
fruitu gehiago eman dezan. 3 Zuek garbi zaudete dagoeneko, adierazi dizuedan mezuaren
bidez. 4 Zaudete niri itsatsiak, ni zuei bezala. Aihenak, mahatsondoari itsatsia ez badago,
fruiturik eman ezin duen bezala, ez eta zuek ere, niri itsatsiak ez bazaudete.
5 <<Ni naiz mahatsondoa, eta zuek aihenak. Norbait niri itsatsia badago, ni berari
bezala, horrek fruitu asko emango du; ni gabe ezin baituzue ezer egin. 6 Niri itsatsirik ez
dagoena kanpora botatzen dute, ebaki eta ihartzen den aihena bezalaxe; gero, bildu, sutara
bota eta erre egiten dute. 7 Niri itsatsirik bazaudete, eta nire irakatsiek zuengan tinko irauten
badute, eskatu nahi duzuena eta izango duzue. 8 Honetan azaltzen da nire Aitaren aintza:
zuek, nire ikasle izanik, fruitu asko ematean. 9 Aitak maite nauen bezala, halaxe maite
zaituztet nik ere zuek; iraun tinko nire maitasunean. 10 Nire aginduak betetzen badituzue,
nire maitasunean iraungo duzue, nik neure Aitaren aginduak betez haren maitasunean
irauten dudan bezala. 11 Hau guztia nire poza zeuengan izan dezazuen esan dizuet, eta poz
hori bete-betea izan dadin.
Maitasunaren agindua
12 <<Hau da nire agindua: maita dezazuela elkar nik maite izan zaituztedan bezala.
13 Ez die inork maitasun handiagorik adiskideei, bere burua haien alde ematen duenak
baino. 14 Zuek nire adiskide izango zarete nik agintzen dizuedana egiten baduzue. 15
Aurrerantzean ez dizuet morroi deituko, morroiak ez baitu jakiten nagusiaren asmoen berri;
zuei adiskide deitzen dizuet, neure Aitak jakinarazitako guztia adierazi baitizuet. 16 Ez
ninduzuen zuek ni aukeratu, neuk zintuztedan zuek aukeratu. Eta eginkizun hau eman
dizuet: edonon fruitu ugaria eta iraunkorra eman dezazuela. Nire izenean Aitari eskatuko
diozuen guztia eman egingo dizue. 17 Hauxe agintzen dizuet: maita dezazuela elkar.
Mundu sinesgabea Jesusen ikasleen aurka
18 <<Munduak* gorroto badizue, jakizue zuei baino lehen neuri izan didala gorroto.
19 Mundukoak bazinete, munduak maite izango zintuzkete, nork berea maite duen bezala;
baina nik aukeratu eta mundutik atera zintuztedanez, munduak gorroto dizue, mundukoak ez
zaretelako. 20 Gogoratu esan nizuena: morroia ez da nagusia baino handiago. Ni pertsegitu
banaute, zuek ere pertsegituko zaituztete; nire mezua nola hartu, hala hartuko dute zuena
ere. 21 Niregatik erabiliko zaituztete horrela, bidali nauena ezagutzen ez dutelako.
22 <<Ni etorri ez banintz eta hitz egin ez banie, ez ziren errudun izango; orain,
ordea, ez dute aitzakiarik beren bekatuarentzat. 23 Niri gorroto didanak, gorroto dio nire
Aitari ere. 24 Beraien artean beste inork ez bezalako egintzak egin ez banitu, ez ziren
errudun izango; baina orain ikusi dituzte, eta halere niri eta Aitari, bioi digute gorroto. 25
Horrela, haien Liburu Santuetan idatzia dagoen hau bete zen: Arrazoirik gabe gorroto izan
didate.
Espirituaren eta ikasleen testigantza
26 <<Nik Laguntzailea, Aitarengan jatorria duen egiaren Espiritua, bidaliko dizuet
173
Aitaren ondotik. Etortzean, hark egingo du testigantza nire alde. 27 Eta zuek ere egingo
duzue testigantza, hasieratik nirekin egon baitzarete.
16,1 <<Hau guztia, zuen sinesmenak huts egin ez dezan* esan dizuet. 2 Zeren eta
judu-elkartetik bota egingo baitzaituztete; are gehiago, badator ordua, zuek hilko zaituztenak
Jainkoari kultu ematen diola uste izango duena. 3 Eta horrela jokatuko dute ez Aita, ez ni,
ezagutu ez gaituztelako. 4 Aurrez esaten dizuet, hori gertatzean esana nizuela gogora
dezazuen.
Espirituaren jarduna
<<Ez nizuen hori hasieratik esan, ni zuekin nengoelako. 5 Orain, ordea, bidali
nauenarengana noa, eta zuetariko inork ez dit nora noan galdetzen. 6 Baina esan
dizuedanagatik, barrua tristuraz bete zaizue; 7 halere, egia diotsuet: Hobe da zuentzat ni
joatea; izan ere, joaten ez banaiz, ez zaizue etorriko Laguntzailea; joaten banaiz, ordea,
bidali egingo dizuet. 8 Hura etortzean, bekatu, zuzentasun eta epaiari buruz oker dagoela
erakutsiko dio munduari: 9 bekatuari buruz, niregan sinesten ez duelako; 10 zuzentasunari
buruz, Aitarengana noalako, zuen artetik desagertuz; 11 epaiari buruz, mundu honetako
buruzagia jadanik gaitzetsia dagoelako.
12 <<Badut oraindik hamaika gauza esateko, baina oraingoz ez zarete gauza ondo
ulertzeko. 13 Baina egiaren Espiritua etortzean, berak egia beteraino gidatuko zaituzte. Ez
da mintzatuko bere kabuz, baizik eta nik jakinaraziko diodana adierazi eta etorkizuna
iragarriko dizue. 14 Berak nire Jainko-aintza azalduko du, adieraziko dizuedana niregandik
hartuko baitu. 15 Aitak duen oro nirea da. Horregatik esan dizuet Espirituak niregandik
hartuko duela adieraziko dizuena.
Tristura poz bilakatuko
16 <<Gutxi barru ez nauzue gehiago ikusiko, baina pixka bat geroago berriro
ikusiko nauzue>>.
17 Orduan, ikasleetako batzuk honela ari ziren beren artean: <<Zer ote da esaten
digun hau: <Gutxi barru ez nauzue gehiago ikusiko, baina pixka bat geroago berriro ikusiko
nauzue> eta <Aitarengana noa>? 18 Zer esan nahi ote du <gutxi barru> horrekin? Ez diogu
antzik ere ematen zertaz ari den>>.
19 Konturatu zen Jesus galdetu egin nahi ziotela, eta esan zien: <<Eztabaidan ari
zarete zeuen artean nire hitz hauen esanahiaz: <Gutxi barru ez nauzue gehiago ikusiko,
baina pixka bat geroago berriro ikusiko nauzue>. 20 Bene-benetan diotsuet: Negar egingo
duzue eta aiene; mundua, ordea, poztu egingo da. Zuek triste egongo zarete, baina zuen
tristura poz bilakatuko da. 21 Emakumea, erditzerakoan, triste egoten da, ordua heldu
zaiolako; haurra jaio ondoren, ordea, ahaztu egiten da larrialdiaz, mundura gizaki bat ekarri
duelako. 22 Zuek ere triste zaudete orain, baina berriro agertuko natzaizue, eta poztu egingo
zarete, eta poz hori inork ez dizue kenduko.
23 <<Egun hartan ez duzue ezer galdetu beharrik izango. Bene-benetan diotsuet:
Nire izenean Aitari eskatuko diozuen guztia, eman egingo dizue. 24 Oraindainokoan ez
duzue ezer eskatu nire izenean. Eskatu eta hartuko duzue, zuen poza bete-betea izan dadin.
174
Jesusek mundua garaitu
25 <<Orain arte irudi bidez hitz egin dizuet; baina badator ordua irudi bidez hitz
egingo ez dizuedana, baizik eta Aitaren berri argi eta garbi emango dizuedana. 26 Orduan,
nire izenean eskatuko duzue, eta ez dut nik zuen alde Aitari erregutu beharrik izango, 27
zeren Aitak berak maite baitzaituzte, ni maite izan nauzuelako eta Jainkoarengandik etorri
naizela sinetsi duzuelako. 28 Aitarengandik irten eta mundura etorri nintzen; orain mundua
utzi eta berriro Aitarengana noa>>.
--Orain bai mintzo zarela argi, eta ez irudi bidez. 30 Ziur dakigu orain dena dakizula
eta ez duzula inork galdetu beharrik; honengatik sinesten dugu Jainkoarengandik etorri
zarela.
--Orain sinesten duzuela? 32 Hara, badator ordua --hobeto esan, heldua da--, nor
bere aldetik sakabanatu eta bakarrik utziko nauzuena. Baina ni ez nago bakarrik, nirekin
baitago Aita. 33 Hau guztia, nirekin elkarturik bakea izan dezazuen esan dizuet. Munduan
larrialdirik izango duzue; baina izan adore! Nik garaitua dut mundua.
Jesusek sinestedunen alde otoitz egin
17,1 Honela mintzatu ondoren, Jesusek begiak zerurantz jaso eta esan zuen: <<Aita,
heldu da ordua. Azal ezazu zeure Semearen aintza, Semeak zure aintza azal dezan. 2
Gizon-emakume guztien gain aginpidea eman diozunez gero, berak betiko bizia eman
diezaiela zuk berari emandakoei. 3 Honetan azaltzen da betiko bizia: zu, egiazko Jainko
bakar hori, eta zuk bidalitako Jesus Mesias ezagutzean*.
4 <<Nik zure aintza azaldu dut munduan, zuk eman zenidan egitekoa betez. 5 Orain,
Aita, emadazu aintza zeure ondoan, eman mundua mundu izan baino lehen zure ondoan
nuen aintza. 6 Eman diet zure berri mundutik bereizi eta eman zenizkidan
gizon-emakumeei. Zureak ziren, zuk neuri eman zenizkidan, eta hauek onartu dute zure
mezua. 7 Badakite orain zuk eman didazun guztia zuregandik datorrela. 8 Niri eman
dizkidazun irakatsiak eman dizkiet nik, eta hauek onartu egin dituzte. Eta benetan dakite
zuregandik etorri naizela, bai eta sinetsi ere zuk bidali nauzula.
9 <<Hauen alde erregutzen dut; ez dut munduaren alde erregutzen, zuk eman
dizkidazunon alde baizik, zureak direlako; 10 daukadan guztia zurea da eta zurea nirea; eta
hauengan azaldu da nire aintza.
11 <<Ez naiz aurrerantzean munduan egongo; hauek, ordea, bai, munduan jarraituko
dute. Ni zuregana noa. Aita santu horrek, zaindu zeure ahalmenaz zuk eman dizkidazunok,
bat izan daitezen gu geu bat garen bezala. 12 Hauekin izan naizen bitartean, neuk zaindu
ditut eman dizkidazunok. Hauen ardura izan dut eta hauetako bat ere ez da galdu, galdu
behar zuena* baizik; horrela, Liburu Santuek diotena bete da. 13 Orain, ordea, zuregana
noa. Hau guztia, oraindik munduan nagoela esaten dut, nire poza berengan izan dezaten, eta
bete-betea izan ere.
14 <<Zure mezua adierazi diet nik; baina munduak gorroto die, mundukoak ez
direlako, neu ere mundukoa ez naizen bezala. 15 Ez dizut eskatzen mundutik ateratzeko,
Gaiztoarengandik* babesteko baizik. 16 Ez dira mundukoak, neu ere mundukoa ez naizen
bezala. 17 Har itzazu zeuretzat* egiaren bidez: zure mezua egia da. 18 Mundura bidali ditut,
175
zuk bidali ninduzun bezala. 19 Eta hauengatik ematen dizut erabat neure burua, hauek ere
egiaren bidez zeuretzat har ditzazun.
20 <<Ez dut erregutzen hauen alde bakarrik, bai eta berauen predikuaren bidez
niregan sinetsiko dutenen alde ere. 21 Egizu guztiak bat izan daitezela. Aita, zu nirekin eta
ni zurekin biok bat garen bezala, hauek ere bat izan daitezela gurekin. Horrela, munduak
sinetsiko du zuk bidali nauzula. 22 Zuk eman zenidan aintza bera eman diet nik, bat izan
daitezen, gu biok bat garen bezala: 23 ni hauekin bat eta zu nirekin bat. Horrela, guztiz bat
izango dira, eta munduak ezagutu ahal izango du zuk bidali nauzula eta ni neu maitatu
nauzun bezala maitatu dituzula berauek ere. 24 Aita, zuk eman dizkidazunak ni nagoen
lekuan nirekin egotea nahi dut, nire aintza, mundua sortu aurretik maite izan nauzulako
eman didazun aintza, ikus dezaten.
25 <<Aita zuzen hori, munduak ez zaitu ezagutu; nik, ordea, ezagutu zaitut, eta
hauek jakin dute zuk bidali nauzula. 26 Zu nor zaren jakinarazi diet, eta aurrerantzean ere
jakinaraziko, zuk didazun maitasuna hauengan izan dadin, eta ni neu ere hauengan izan
nadin>>.
Nekaldia. Jesus atxilotua

(Mt 26,47-56; Mk 14,43-50; Lk 22,47-53)
18,1 Hitzaldi horiek bukaturik, Jesus eta ikasleak Zedron erreka* igaro eta
bestaldean zegoen baratze batera sartu ziren. 2 Judasek ere, Jesus salduko zuenak, ezagutzen
zuen leku hura, askotan bildua baitzen Jesus han bere ikasleekin. 3 Judas, beraz, tenpluko
gudu-taldea* eta apaizburu eta fariseuen guardak harturik, hara joan zen. Armaturik eta zuzi
eta argiontziz horniturik zihoazen. 4 Jesusek, ongi baitzekien gertatuko zitzaion guztia,
bidera irten eta esan zien:
--Noren bila zatozte?
5 Erantzun zioten:
--Jesus Nazaretarraren bila.
Hark, orduan:
--Neu naiz.
Han zen guardekin Judas saltzailea ere. 6 Jesusek <<Neu naiz>> esan zienean,
atzeraka hasi eta lurrera erori ziren. 7 Berriro galdegin zien Jesusek:
--Noren bila zatozte?
Haiek erantzun:
--Jesus Nazaretarraren bila.
8 Eta Jesusek:
--Esan dizuet neu naizela; nire bila bazatozte, utzi hauei joaten.
9 Horrela bete zen Jesusek berak esana: <<Eman dizkidazunetatik ez dut bat ere
galdu>>.
10 Orduan, Simon Pedrok, aldean zuen ezpata atera, apaiz nagusiaren morroia jo eta
eskuineko belarria moztu zion. Morroiak Malko zuen izena. 11 Jesusek esan zion Pedrori:
<<Itzuli ezpata zorrora. Ez ote dut, bada, edan behar Aitak leporatu didan edari samina*?>>
Jesus Anasen aurrean

(Mt 26,57; Mk 14,53; Lk 22,54)
176
12 Orduan, gudu-taldeak bere buruzagiarekin eta judu-agintarien guardek Jesus
preso hartu zuten eta, loturik, 13 Anasen etxera eraman zuten lehenengo. Anas, urte hartako
apaiz nagusi Kaifasen aitaginarreba* zen. 14 (Kaifas zen judu-agintariei aholku hau eman
ziena: <<Hobe da gizon bat herriarengatik hiltzea>>).
Pedrok Jesus ukatu

(Mt 26,58.69-70; Mk 14,54.66-68; Lk 22,55-57)
15 Simon Pedro eta beste ikasle bat* Jesusen ondoren joan ziren. Ikasle hau apaiz
nagusiaren ezaguna zen, eta Jesusekin batera sartu zen apaiz nagusiaren jauregiko patiora;
16 Pedro, ordea, kanpoan gelditu zen, ate ondoan. Atera zen, orduan, apaiz nagusiaren
ezaguna zen ikaslea eta, atezainari hitz egin ondoren, Pedro sarrarazi zuen. 17 Atezain
zegoen neskameak esan zion Pedrori:
--Ez al haiz hi ere gizon horren ikasleetakoa?
Pedrok erantzun:
--Ez, ez naun.
18 Morroiak eta guardak sua egin eta berotzen ari ziren, hotz baitzegoen. Pedro ere
haiekin zegoen berotzen.
Apaiz nagusiak Jesus galdekatu

(Mt 26,59-66; Mk 14,55-64; Lk 22,66-71)
19 Apaiz nagusiak bere ikasleez eta bere irakatsiaz galdegin zion Jesusi. 20 Jesusek
erantzun zion:
--Ageri-agerian hitz egin izan diot nik mundu guztiari; sinagogetan eta tenpluan
irakatsi izan dut beti, judu guztiak biltzen diren lekuan, eta ezer ere ez dut ezkutuan esan. 21
Zer dela-eta galdeketa hau niri? Galdetu nire entzuleei eta emango dizute esan dudanaren
berri.
22 Hori esan zueneko, han zegoen guarda batek masailako bat eman zion Jesusi, eta
esan:
--Horrela erantzuten al zaio apaiz nagusiari?
--Gaizki hitz egin badut, esan zertan; baina ongi hitz egin badut, zergatik jotzen
nauzu?
24 Anasek, orduan, Kaifas apaiz nagusiari bidali zion Jesus, lotuta.
Pedrok Jesus ukatu berriro

(Mt 26,71-75; Mk 14,69-72; Lk 22,58-62)
25 Bitartean, Simon Pedro sutondoan zegoen berotzen, eta galdetu zioten:

--Ez al haiz hi ere horren ikasleetakoa?
Hark ukatu egin zuen, esanez:
--Ez, ez nauk.
26 Apaiz nagusiaren morroietariko batek, Pedrok belarria moztu zionaren ahaideak,
esan zion:
--Nola ezetz! Neuk ikusi hindudan baratzean horrekin.
177
27 Baina Pedrok ukatu egin zuen berriro, eta berehala oilarrak jo zuen.

(Mt 27,1-2.11-14; Mk 15,1-5; Lk 23,1-5)
28 Kaifasenetik gobernariaren jauregira* eraman zuten Jesus. Goizaldea zen.

Judu-agintariak ez ziren sartu jauregira, ez kutsatzeko, ezin izango baitzuten bestela
Pazko-afarian parte hartu. 29 Pilatok kanpora irten eta galdetu zien:
--Zertaz salatzen duzue gizon hau?
--Gaizkilea ez balitz, ez genizukeen ekarriko.
31 Pilatok esan zien:
--Eraman zeuek eta epaitu zeuen legearen arabera.
Judu-agintariek erantzun:
--Guri ez zaigu zilegi inor heriotzara kondenatzea*.
32 Horrela beteko zen Jesusek esana, zein heriotzaz hilko zen adierazi zuenean.
33 Pilato barrura sartu zen berriro eta, Jesusi deituz, galdegin zion:
34 Eta Jesusek:
--Zeure kabuz galdetzen didazu hori ala besteek esan dizute hori nitaz?
35 Pilatok erantzun zion:
--Judua ote naiz, bada, ni? Zeure herrikoek eta apaizburuek ekarri zaituzte niregana.
Zer egin duzu?
--Nire erregetza ez da mundu honetakoa. Nire erregetza mundu honetakoa balitz,
nire jendeak borroka egingo zuen ni judu-agintarien menpe ez erortzeko; nire erregetza,
ordea, ez da hemengoa.
37 Orduan, Pilatok esan zion:
--Beraz, errege zara zu?
--Errege naiz, zeuk diozun bezalaxe. Horretarakoxe jaio eta etorri naiz mundura:
egiaren testigantza egitera. Egiarena denak entzuten du nire ahotsa.
38 Pilatok galdetu zion:
--Egia, zer da egia?

(Mt 27,15-31; Mk 15,6-20; Lk 23,13-25)
Hori esanik, Pilatok berriro irten eta judu-agintariei esan zien:

--Nik ez dut gizon hau kondenatzeko batere arrazoirik aurkitzen. 39 Baina baduzue
ohitura bat nik Pazko Jaietan preso bat askatzekoa. Nahi al duzue juduen erregea askatzea?
40 Haiek oihuka hasi ziren:
--Hori ez! Askatu Barrabas!
Barrabas hau bidelapurra* zen.
19,1 Pilatok, orduan, Jesus zigorkatzeko agindu zuen. 2 Soldaduek, arantzazko
178
koroa eginik, buruan ezarri zioten eta purpurazko mantua bota zioten gainera. 3 Eta bata
bestearen ondoren hurbilduz, esaten zioten: <<Agur, juduen errege!>> Eta masailakoka
zerabilten.
4 Atera zen berriro ere Pilato eta esan zien:
--Hara, kanpora dakarkizuet, jakin dezazuen gizon hau kondenatzeko arrazoirik ez
dudala aurkitzen.
5 Orduan, Jesus kanpora irten zen arantzazko koroa eta purpurazko mantua
zeramatzala. Pilatok esan zien:
--Hemen duzue gizona!
6 Ikusi zutenean, apaizburuak eta guardak oihuka hasi ziren:
--Gurutzera, gurutzera hori!
Pilatok esan zien:
--Eraman zeuek eta gurutziltzatu; nik ez dut gizon hau kondenatzeko arrazoirik
aurkitzen.
7 Judu-agintariek ihardetsi zioten:
--Guk badugu lege bat, eta lege horren arabera heriotza-zigorra merezi du,
Jainkoaren semetzat jo baitu bere burua.
8 Hori entzutean, are gehiago beldurtu zen Pilato. 9 Berriro jauregira sartu eta
galdetu zion Jesusi:
--Nongoa zara zu*?
Jesusek, ordea, ez zion erantzun ere egin. 10 Orduan, Pilatok esan zion:
--Ez didazu erantzun behar? Ez al dakizu aginpidea dudana zu askatzeko ala
gurutziltzatzeko?
--Ez zenuke nire aurka batere aginpiderik izango, Jainkoak eman ez balizu;
horregatik, zure eskuetara eman nautenek bekatu handiagoa dute.
12 Ordudanik, Jesus askatu nahian zebilen Pilato. Baina judu-agintariak oihuka hasi
zitzaizkion:
--Hori askatzen baduzu, ez zara enperadorearen adiskide; bere burua errege egiten
duen oro enperadorearen aurka ari da.
13 Orduan, hitz hauek entzutean, Pilatok kanpora eraman zuen Jesus eta auzitegian*
eseri zen, <<Harlosatua>> --hebreeraz Gabata-- zeritzan tokian. 14 Pazko Jairako
prestaketak egiteko eguna zen, eguerdialdea*. Pilatok esan zien juduei:
--Hemen duzue zeuen erregea.
15 Orduan, haiek oihuka:
--Kendu hori, kendu! Gurutzera!
Pilatok, berriro:
--Zuen erregea behar al dut gurutziltzatu?
Apaizburuek erantzun zuten:
--Ez dugu enperadorea beste erregerik.
16 Orduan, Pilatok haien esku utzi zuen gurutziltza zezaten.
(Mt 27,32-44; Mk 15,21-32; Lk 23,26-38)
Hartu zuten, beraz, Jesus, 17 eta, gurutzea lepoan zuela, hiritik <<Buru-hezur>>
179
--hebreeraz Golgota-- zeritzan tokirantz irten zen. 18 Han josi zuten gurutzean eta harekin
beste bi, alde bakoitzean bana.
19 Pilatok kartel bat idatzi eta gurutze gainean ezarri zuen. Hau zegoen idatzia:
<<Jesus Nazaretarra, juduen erregea>>. 20 Judu askok irakurri zuen kartela, hiritik hurbil
baitzegoen Jesus gurutziltzatu zuten lekua; gainera, hebreeraz, latinez eta grekoz zegoen
idatzia. 21 Juduen apaizburuek esaten zioten Pilatori:
--Ez idatzi <<juduen erregea>>, <<juduen erregea dela dioena>> baizik.
22 Pilatok erantzun zuen:
--Idatzitakoa idatzia bego.
23 Soldaduek, Jesus gurutziltzatu ondoren, haren jantziak hartu eta lau zati egin
zituzten, bakoitzarentzat bana, eta gero tunika hartu zuten, baina josturarik gabea zenez,
goitik behera ehundua, 24 akordio hau hartu zuten: <<Ez dezagun urra; zotz egin dezagun
ea zeini egokitzen zaion>>. Honela, Liburu Santuak dioena bete zen:
Nire jantziak banatzen dituzte,

nire tunika zotz egiten.
Hain zuzen ere, horixe egin zuten soldaduek.
Jesus eta beronen ama
25 Jesusen gurutzearen ondoan zeuden haren ama, amaren ahizpa*, Maria Kleofasen
emaztea, eta Magdalako Maria. 26 Jesusek, bere ama eta honen ondoan maite zuen ikaslea
ikusirik, esan zion amari: <<Emakume, horra hor zure semea>>. 27 Gero, ikasleari esan
zion: <<Horra hor zure ama>>. Eta ordudanik ikasleak bere etxean hartu zuen.
Jesusen heriotza
(Mt 27,45-56; Mk 15,33-41; Lk 23,44-49)
28 Ondoren, Jesusek, guztia betea zegoela jakinik, Liburu Santuak esana erabat bete
zedin, esan zuen: <<Egarri naiz>>.
29 Bazen han pitxer bat ozpinez betea. Orduan, belaki bat ozpinetan busti eta,
kanabera bati muturrean erantsirik, ahora hurbildu zioten. 30 Ozpina edan zuenean, Jesusek
esan zuen: <<Betea da dena>>. Eta, burua makurtuz, azken arnasa eman zuen.
Jesusen saihetsa lantzaz zulatua
31 Pazko Jairako prestaketak egiteko eguna zen, eta judu-agintariek ez zuten nahi
gorpuak larunbatez gurutzean gelditzerik, larunbat hura oso jaiegun handia baitzen.
Horregatik, gurutziltzatuei berna-hezurrak hautsi* eta handik kentzeko eskatu zioten
Pilatori.
32 Joan ziren, bada, soldaduak eta hautsi zizkieten berna-hezurrak Jesusekin
gurutziltzatu zituzten biei. 33 Baina, Jesusengana iristean, ordurako hilik zegoela ikusirik, ez
zizkioten berna-hezurrak hautsi; 34 soldadu batek saihetsa zulatu zion lantzaz, eta bat-batean
odola eta ura atera ziren. 35 Ikusi zuenak berak testigatzen du eta haren testigantza egiazkoa
da. Berak badaki egia dioena, zuek ere sinets dezazuen. 36 Hau Liburu Santuak dioena bete
180
zedin gertatu zen: Ez zaio hezurrik hautsiko. 37 Eta beste pasarte batean ere hau dio: Zulatu
zutenari begiratuko diote.

(Mt 27,57-61; Mk 15,42-47; Lk 23,50-56)
38 Jose Arimateakoak Jesusen gorpua eramateko baimena eskatu zion Pilatori. Jose
Jesusen ikasleetakoa zen, baina isilpean, judu-agintarien beldurrez. Pilatok baimena eman
zion, eta Josek joan eta eraman egin zuen haren gorpua. 39 Etorri zen Nikodemo ere --behin
batean gauez Jesus ikustera joan zen hura-- hogeita hamarren bat kiloko mirra- eta
aloe-nahastura* zekarrela. 40 Jesusen gorpua bien artean hartu eta oihal-zerrendaz lotu
zuten, tartean usainkiak ezarriz, juduek hobiratzeko zuten ohiturari jarraituz.
41 Jesus gurutziltzatu zuten lekutik hurbil baratze bat zegoen eta, baratzean, ordura
arte inor ipini gabeko hilobi berri bat. 42 Hilobia hurbil zegoenez, hantxe ezarri zuten
Jesusen gorpua, juduen atseden-eguna hastear baitzegoen.
Jesus piztu. Hilobia hutsik

(Mt 28,1-10; Mk 16,1-8; Lk 24,1-12)
20,1 Asteko lehen egunean* Magdalako Maria hilobira joan zen goizean goiz, artean
ilun zegoela, eta harria hilobitik kendua ikusi zuen. 2 Orduan, Simon Pedrorengana eta
Jesusek maite zuen beste ikasleagana itzuli zen lasterka, eta esan zien: <<Eraman egin dute
Jauna hilobitik, eta ez dakigu non ipini duten>>.
3 Irten ziren, orduan, Pedro eta beste ikaslea, eta hilobirantz jo zuten. 4 Biak batera
zihoazen korrika, baina beste ikaslea Pedro baino arinago zihoan, eta lehenago iritsi zen
hilobira. 5 Barrura begiratzeko makurturik, oihal-zerrendak lurrean zeudela ikusi zuen,
baina ez zen sartu. 6 Iritsi zen haren atzetik Simon Pedro, eta sartu zen hilobira.
Oihal-zerrendak lurrean ikusi zituen, 7 bai eta Jesusen burua biltzen egoniko zapia ere;
baina hau ez zegoen oihal-zerrendekin batera jarria, beste toki batean aparte bildua baizik. 8
Orduan, sartu zen beste ikaslea ere, hilobira lehenengo iritsi zena. Ikusi eta sinetsi egin zuen.
9 Izan ere, ordura arte ez baitzuten ikasleek ulertu Liburu Santuak dioena, Jesusek hilen
artetik piztu behar zuela, alegia.
10 Pedro eta beste ikaslea etxeratu egin ziren.
Jesus, Magdalako Mariari agertu

(Mk 16,9-11)
11 Maria hilobi ondoan gelditu zen, kanpoan negarrez. Halako batean, oraindik ere
negarrez, hilobirantz makurtu zen, 12 eta bi aingeru ikusi zituen zuriz jantziak, Jesusen
gorpua egon zen tokian eserita, bata burualdean eta bestea oinetan. 13 Aingeruek esan
zioten:
--Emakume, zergatik ari zara negarrez?
Hark erantzun zien:
--Nire Jauna eraman dute, eta ez dakit non ipini duten.
14 Berehala, atzera begiratu eta Jesus ikusi zuen zutik, baina ez zen konturatu Jesus
zela. 15 Jesusek esan zion:
181
--Emakume, zergatik ari zara negarrez? Noren bila zabiltza?
Hark, baratzezaina zelakoan, esan zion:
--Jauna, zuk eraman baldin baduzu, esadazu non ipini duzun, eta neuk jasoko dut.
--Maria!
Honek, hurbilduz, esan zion hebreeraz:
--Rabbuni! (hau da, Maisu).
--Utz nazazu*, oraindik ez bainaiz igo Aitarengana. Ea, zoaz nire senideengana eta
esaiezu neure eta zuen Aitarengana noala, neure eta zuen Jainkoarengana.
18 Magdalako Mariak joan eta ikasleei berri hau eman zien: <<Jauna ikusi dut>>.
Eta hark esana kontatu zien.
Jesus ikasleei agertu
19 Asteko lehen egun hartan bertan, arratsean, ikasleak etxe batean bildurik zeuden;
judu-agintarien beldurrez, ateak itxirik zeuzkaten. Sartu zen Jesus eta, erdian jarririk, agurtu
zituen esanez: <<Bakea zuei>>. 20 Gero, eskuak eta saihetsa* erakutsi zizkien. Pozez bete
ziren ikasleak Jauna ikustean.
21 Jesusek berriro esan zien: <<Bakea zuei. Aitak ni bidali nauen bezala, nik zuek
bidaltzen zaituztet>>. 22 Eta haien gainera arnasa botaz, esan zien: <<Hartzazue Espiritu
Santua. 23 Zuek bekatuak barkatzen dizkiezuenei barkatu egingo dizkie Jainkoak ere; zuek
barkamena ukatzen diezuenei, ukatu egingo die>>.
Jesus eta Tomas
24 Tomas, Hamabietako bat, Bikia zeritzana, ez zegoen haiekin Jesus etorri zenean.
25 Elkartu zirenean, beste ikasleek esan zioten:
--Jauna ikusi dugu.
Tomasek erantzun zien:
--Haren eskuetan iltzeen seinalea ikusten ez badut, eta nire atzamarra iltze-zuloetan
eta nire eskua haren saihets-zuloan sartzen ez badut, ez dut inola ere sinetsiko.
26 Zortzi egunen buruan, etxean zeuden berriro ikasleak, eta Tomas ere bertan zen.
Ateak itxirik zeuden arren, sartu zen Jesus eta, erdian jarririk, agurtu zituen esanez: <<Bakea
zuei>>. 27 Gero, esan zion Tomasi:
--Ekarri atzamarra eta aztertu nire eskuak; ekarri eskua eta sartu nire saihets-zuloan.
Eta ez izan sinesgogor, sinestedun baizik.
28 Tomasek erantzun zion:
--Ene Jauna eta ene Jainkoa!
--Ikusi nauzulako sinetsi al duzu? Zorionekoak ikusi gabe sinesten dutenak.
Ebanjelioaren helburua
30 Mirarizko beste seinale asko egin zituen Jesusek bere ikasleen aurrean, liburu
honetan idatzirik ez daudenak. 31 Hemen kontatuak Jesus Mesias eta Jainkoaren Semea dela
182
sinets dezazuen idatzi dira eta, sinetsiz, betiko bizia izan dezazuen hari esker.
ERANSKINA* (21,1-25)
Jesus zazpi ikasleri agertu
21,1 Geroxeago, berriro agertu zitzaien Jesus bere ikasleei Tiberiades

aintzira-ertzean. Honela gertatu zen agerpena: 2 Elkarrekin zeuden Simon Pedro, Tomas
--Bikia zeritzana--, Natanael --Galileako Kanakoa--, Zebedeoren semeak eta beste bi ikasle.
3 Hortan, Simon Pedrok esan zien:
--Arrantzura noa.
Besteek erantzun zioten:
--Zurekin goaz gu ere.
Irten eta untziratu egin ziren. Baina gau hartan ez zuten ezer harrapatu.
4 Eguna argitu zuenean, aintzira-ertzean agertu zen Jesus; baina ikasleak ez ziren
konturatu Jesus zela. 5 Jesusek esan zien:
--Mutilok, baduzue jatekorik?
Haiek erantzun:
--Ez.
--Bota sarea txaluparen eskuinera eta aurkituko duzue.
Hala egin zuten. Eta hainbeste arrain harrapatu zutenez, ez ziren sarea ateratzeko
gauza. 7 Orduan, Jesusek maite zuen ikasle hark esan zion Pedrori: <<Jauna da>>. Simon
Pedrok, Jauna zela entzun bezain laster, soinekoa jantzi (erantzia baitzuen) eta salto egin
zuen uretara. 8 Gainerako ikasleak txalupaz joan ziren, sarea arrainekin tiraka zekartela,
lehorretik hurbil baitziren, ehunen bat metrora.
9 Lehorreratzean, su-txingarrak ikusi zituzten, gainean arrain bat zela, eta ogia. 10
Jesusek esan zien: <<Ekarri harrapatu berri dituzuen arrainetariko batzuk>>.
11 Igo zen untzira Simon Pedro eta lehorrera atera zuen sarea, ehun eta berrogeita
hamahiru arrain handiz betea. Eta, hainbeste izanik ere, ez zen sarea apurtu.
12 Jesusek esan zien: <<Etorri gosaltzera>>.
Ikasleetako inor ez zen ausartzen nor zen galdetzera, ongi baitzekiten Jauna zena. 13
Orduan, Jesusek, hurbildurik, ogia hartu eta eman egin zien, bai eta arraina ere.
14 Hirugarren aldia zen hau, Jesus, hilen artetik piztu ondoren, bere ikasleei agertzen
zitzaiena.
Jesus eta Pedro
15 Gosaldu zutenean, Jesusek esan zion Simon Pedrori:

--Simon, Joanen semea, maiteago al nauzu hauek baino?
Hark esan zion:
--Bai, Jauna, badakizu maite zaitudana.
Orduan, Jesusek:
--Larra itzazu nire bildotsak.
16 Bigarrenez galdetu zion Jesusek:
--Simon, Joanen semea, maite al nauzu?
183
Pedrok, berriro:
--Bai, Jauna, badakizu maite zaitudana.
Jesusek orduan:
--Zaindu nire ardiak.
17 Hirugarrenez galdetu zion Jesusek:
--Simon, Joanen semea, maite al nauzu?
Pedro goibeldu egin zen maite al zuen hirugarrenez galdetu ziolako, eta erantzun
zion:
--Jauna, zuk dena dakizu, badakizu maite zaitudana.
Orduan, esan zion Jesusek:
--Larra itzazu nire ardiak. 18 Bene-benetan diotsut: Gazteago zinenean, zeuk lotzen
zenuen gerrikoa eta nora joan erabakitzen; zahartzean, ordea, zuk besoak luzatu eta beste
batek lotuko dizu gerrikoa eta nahi izango ez duzun lekura eramango zaitu.
19 Horrela, Jainkoari aintza zer-nolako heriotzaz* emango zion adierazi zuen
Jesusek. Ondoren, esan zion:
--Jarraitu niri.
Ikasle maitea
20 Pedrok itzuli eta Jesusek maite zuen ikaslea ondoren zetorrela ikusi zuen,
afarikoan, Jesusen bular gainean jarririk, <<Jauna, nor da salduko zaituena?>> galdetu
ziona. 21 Hura ikusi zuenean, bada, Pedrok galdetu zion Jesusi:
--Jauna, eta hau zer?
--Ni itzuli arte hori gelditzea nahi baldin badut, zuri zer? Zuk jarraitu niri.
23 Hitz hauek zirela eta, ikasle hura hilko ez zelako zurrumurrua zabaldu zen
senideen artean. Jesusek, ordea, ez zion esan ez zela hilko, beste hau baizik: <<Ni itzuli arte
hori gelditzea nahi baldin badut, zuri zer?>>
Konklusioa
24 Ikasle huraxe da gauza hauetaz guztiez testigantza egin duena eta idatzi dituena,
eta guk ongi dakigu egiazkoa dela haren testigantza.
25 Beste gauza asko ere egin zituen Jesusek. Guztiak banan-banan bilduko balira,
nik uste mundu osoan ere ez liratekeela sartuko idatz litezkeen liburuak.
\z
184
APOSTOLUEN EGINAK
SARRERA (1,1-11)
Hitzaurrea. Jesusek Espiritua agindu
1,1-2 Teofilo maitea: Neure lehen liburuan, hasieratik* zerura jasoa izan zen
egunerarte Jesusek egin eta irakatsi zuen guztiaz idatzi nuen. Zerura igo aurretik, Espiritu
Santuaren eraginez, azken aginduak eman zizkien berak aukeratutako apostoluei. 3 Jesus
apostoluei agertu zitzaien bere heriotzaren ondoren eta bizirik zegoeneko froga asko eman
zizkien, berrogei egunez bere burua ikustera emanez eta Jainkoaren erregetzaz hitz eginez.
185
4 Haiekin bazkaltzen ari zen batean, honela agindu zien: <<Ez alde egin
Jerusalemdik, zaudete nik Aitaren partetik egin dizuedan agintzaria bete zain. 5 Joanek*
urez bataiatu zuen, baina zuek egun gutxi barru Espiritu Santuaz bataiatuak izango zarete>>.
Jesus zerura igo
6 Orduan, Jesusekin bildurik zeudenek galdetu zioten:

--Jauna, orain ezarriko al duzu berriro Israelgo erreinua?
--Aitak bakarrik du hori erabakitzeko ahalmena, eta ez dago zuen esku zein aldi edo
unetan gertatuko den jakitea. 8 Baina zuen gain jaitsiko den Espiritu Santuaren indarra
hartuko duzue, eta nire lekuko izango zarete Jerusalemen, Judea osoan, Samarian eta
lurraren bazterreraino*.
9 Hau esanik, gorantz igo zen Jesus haien begi aurrean, hodei batek begietatik
ezkutatu zien arte. 10 Oraindik zerura nola zihoan begira-begira zeudela, zuriz jantzitako bi
gizaseme azaldu zitzaizkien ondoan, 11 eta esan zieten: <<Galilearrok, zertan zaudete hor
zerura begira? Zuen ondotik zerura jasoa izan den Jesus hori, zerura joaten ikusi duzuen
bezalaxe etorriko da berriro>>.
JERUSALEMGO ELIZ ELKARTEA (1,12--8,3)
Judasen ordezkoa hautatu
12 Orduan, apostoluak Jerusalemera itzuli ziren Oliamenditik --mendi hau

Jerusalemdik hurbil dago, kilometro batera eskas*--. 13 Etxeraturik, bizi zireneko goiko
gelara igo ziren. Hona nortzuk ziren: Pedro eta Joan, Santiago eta Andres, Felipe eta Tomas,
Bartolome eta Mateo, Santiago Alfeorena, Simon Zelote eta Judas Santiagorena. 14
Guztiok, emakume batzuekin eta Jesusen ama Maria eta anai-arrebekin, bihotz batez
otoitzari emanak bizi ziren.
15 Egun haietako batean, Pedrok, senideak* bildurik zeudela --ehun eta hogeiren bat
laguneko taldea--, jaiki eta esan zuen: 16 <<Senideok, bete beharrekoa zen Espiritu Santuak
Liburu Santuan Daviden ahoz iragarria, Jesus atzeman zutenen gidari gertatu zen Judasi
buruz esana, alegia. 17 Gure taldekoa zen eta gu bezala zerbitzu hau betetzeko aukeratua. 18
Baina bere hobenaren ordain-diruaz soro bat erosi zuen eta, buruz behera amildurik, erditik
lehertu zen eta haren erraiak lurrean zabaldu ziren. 19 Jerusalemdar guztiek izan zuten
honen berri, eta soro hari <Hakeldama> eman zioten izen beren hizkuntzan, hots,
<Odol-soro>. 20 Hau dago idatzia, hain zuzen, Salmoen liburuan:
<<Bihur bedi haren bizilekua basamortu,

geldi bedi inor gabe.
<<Eta beste hau ere bai:
<<Har beza beste batek haren kargua.
21-22 <<Beharrezkoa da, beraz, norbait gure taldeari elkartzea. Jesus Jauna gure
186
artean bizi izan den denbora guztian --Joanek bataiatu zuenetik zerura jasoa izan den arte,
alegia-- gurekin ibili direnetakoa izan behar du, gurekin batera haren piztueraren lekuko izan
dadin>>.
23 Bi aurkeztu zituzten: Jose, deituraz Barsaba, izengoitiz Zintzo, eta Matias. 24
Ondoren, honela egin zuten otoitz: <<Jauna, guztien barrua ezagutzen duzun horrek, erakuts
iezaguzu biotarik zein hautatu duzun, 25 apostolu-zerbitzu honetan Judasek utzi duen tokia
betetzeko, zegokion tokira joan baita hura>>.
26 Zotz eginik, Matiasi egokitu zitzaion eta beste hamaika apostoluekin elkartu
zuten.
Espiritu Santua apostoluen gainera jaitsi
2,1 Mendekoste-eguna iritsi zenean, toki berean bildurik zeuden guztiak*. 2 Bat-
batean, haize-boladarena bezalako burrunba etorri zen zerutik eta beraiek zeuden etxe
guztian durundi egin zuen. 3 Orduan, suzko mihiak bezalako batzuk ikusi zituzten,
bakoitzaren gainean bana kokatzen. 4 Denak Espiritu Santuaz bete ziren, eta hizkuntza
arrotzez hitz egiten hasi, bakoitza Espirituak eragiten zion eran.
5 Egun haietan judu jainkozale asko ziren Jerusalemen, eguzkiaren azpian diren
nazio guztietatik etorriak. 6 Burrunba hura entzutean, hara bildu zen jendea samaldan, eta
txunditurik gelditu ziren, nork bere hizkuntzan hitz egiten entzuten baitzien. 7 Zur eta lur,
honela zioten: <<Mintzo direnok, ez ote dira denak galilearrak? 8 Nola daiteke, bada,
guretako bakoitzak bere jatorrizko hizkuntzan horiei entzutea? 9 Baditugu gurekin partiar,
mediar nahiz elamdarrak; bai eta Mesopotamian, Judean nahiz Kapadozian, Ponton nahiz
Asian bizi direnak ere; 10 badira gure artean Frigia nahiz Panfiliakoak, Egipto nahiz Zirene
inguruko Libia aldekoak, bai eta erromatarrak ere*; 11 eta denok, judu eta juduberri*, kretar
eta arabiar, Jainkoaren egintza miragarriak geure hizkuntzetan aipatzen entzuten diegu>>.
12 Harriturik eta zer pentsa ez zekitela, <<Zer da hau?>> galdezka ari ziren elkarren
artean.
13 Beste batzuek, aldiz, honela zioten isekaz: <<Edanak daude>>.
Pedroren hitzaldia
14 Orduan, Pedrok, hamaika apostoluen artean zutik, honela hitz egin zien*:
<<Juduok eta Jerusalemen zaudeten guztiok: entzun arretaz nire hitzak, otoi, hemen
gertatzen denaz ongi jabe zaitezten. 15 Hauek ez daude edanda, zuek uste bezala, goizeko
bederatziak besterik ez baitira oraindik. 16 Ez, baizik eta Joel profetak esan zuena ari da
hemen gertatzen:
17 <<Hau dio Jainkoak: Azken egunetan

neure espiritua isuriko diet
gizaki guztiei.
Zuen seme-alabek profetizatu egingo dute
zuen gazteek ikuskariak izango,
zuen zaharrek ametsak egingo.
18 Neure morroi eta mirabeei ere
neure espiritua isuriko diet
187
egun haietan
eta profetizatu egingo dute.
19 Gauza harrigarriak egingo ditut
goian, zeruan,
eta mirariak behean, lurrean:
odola eta sua eta ke-lainoa.
20 Eguzkia ilunpe bihurtuko da,
ilargiak odol-itxura hartuko du,
Jaunaren eguna,
egun handi eta ospetsua,
iritsi baino lehen.
21 Orduan, Jaunari dei egin diezaiona*
salbatuko da.
22 <<Entzun hau, israeldarrok: Guztiok dakizuenez, Jainkoak Jesus Nazaretarra

zuen aurrean sinesgarri egin zuen, mirariak eta egintza ahaltsu eta harrigarriak haren eskuz
eginez. 23 Jainkoak zuen eskuetara eman zuen, bere asmoaren eta aurrez hartutako
erabakiaren arabera, eta zuek gurutzean josi eta hil egin zenuten sinesgabeen* eskuz. 24
Baina Jainkoak piztu egin zuen, Herioren* lokarrietatik askatuz, Heriok ezin baitzuen hura
bere menpe eduki. 25 Izan ere, honela dio Davidek hartaz:
<<Begi aurrean dut Jauna etengabe;

bera ondoan dudala, ez naiteke koloka.
26 Horregatik, alai daukat bihotza,
pozez kantari mihia,
itxaropenean lasai gorputza.
27 Ez bainauzu Herio Leizera botako,
zure fededuna ez duzu
hilobian galtzen* utziko.
28 Bizirako bidea erakutsiko didazu:
zeure aurrean alaitasunez beteko.
29 <<Senideok, uztazue argi eta garbi esaten David gure arbasoa hil egin zela eta lur
eman ziotela, eta hor dugu gaur ere haren hilobia. 30 Baina profeta zen eta bazekien hark
Jainkoak zin eginez hitz eman ziona: beraren odoleko bat ezarriko zuela bere tronuan. 31
Beraz, aurrez ikusi zuen Mesias piztuko zela, eta honetaz mintzo zen hau esatean: ez zuela
Jainkoak Herio Leizera botako eta ez zela haren gorputza hilobian galduko. 32 Jesus hau
piztu egin du Jainkoak, eta gu guztiok gara lekuko. 33 Jainkoak bere eskuinaldera altxatu
duelarik*, hitz emandako Espiritu Santua hartu du Aitarengandik eta guri isuri; hauxe da
zuek ikusten eta entzuten ari zaretena. 34 David ez zen zerura igo; hala ere, hau dio:

35 zeure etsaiak oinazpian
188
36 <<Jakin beza ongi, beraz, Israel herri osoak Jaun eta Mesias egin duela Jainkoak,
zuek gurutziltzatu zenuten Jesus hau>>.
37 Hitz hauek bihotzean zirrara egin zieten, eta Pedrori eta gainerako apostoluei
galdetu zieten:
--Zer egin behar dugu, anaiok?
38 Pedrok erantzun zien:
--Bihozberri zaitezte eta bataiatu guztiok, Jesus Mesiasen izenean bekatuak barka
dakizkizuen, eta Espiritu Santua hartuko duzue dohain. 39 Zuentzat eta zuen
seme-alabentzat agindu baitzuen Jainkoak dohain hau, bai eta Jainko gure Jaunak deituko
dituen atzerritar* guztientzat ere.
40 Beste hitz askoren bidez egiten zien Pedrok testigantza eta arren eskatzen zien:
<<Salba zaitezte gizaldi honi datorkion hondamenditik>>.
41 Pedroren hitza onartu zutenak bataiatu egin ziren, eta egun hartan hiruren bat mila
lagun elkartu zitzaizkion taldeari. 42 Denak apostoluen irakaspenak entzuteari eta
elkarte-bizitzari emanak bizi ziren, ogi-zatitzea* eta otoitza elkarrekin egiten zituztelarik*.
Fededun-elkartearen bizimodua*
43 Mundu guztia izuturik zegoen, apostoluek egiten zuten hainbat egintza harrigarri
eta mirarirengatik. 44 Fededun guztiak elkarturik bizi ziren, eta dena denentzat zeukaten: 45
beren lur eta ondasunak saldurik, guztien artean banatzen zuten dirua, nork zer behar zuen.
46 Egunero bildu ohi ziren tenpluan, baina ogia etxeetan zatitzen zuten, otorduak elkarrekin
pozik eta bihotz xaloz eginez. 47 Jainkoa goresten zuten, eta herri osoaren estimazioa zuten.
Eta Jaunak egunetik egunera gehitzen zizkion elkarteari salbatzen zirenak*.
Pedro eta Joanen aldia (3,1--4,31)
Tenpluan elbarriaren sendaketa
3,1 Behin batean, Pedro eta Joan tenplura zihoazen bazkal ondoko* otoitzera. 2
Tenpluko <<Ate Eder*>> esaten zioten sarreran, jaiotzatik herrena zen gizon bat zegoen.
Egunero ezarri ohi zuten han, tenplura sartzen zirenei limosna eskatzeko. 3 Pedro eta Joan
sartzen ikusirik, limosna eskatu zien. 4 Haiek begira gelditu zitzaizkion, eta Pedrok esan
zion: <<Begira guri>>.
5 Hura adi-adi jarri zitzaien, zerbait emango ziotelakoan. 6 Orduan, Pedrok esan
zion: <<Ez dut ez urrerik, ez zilarrik, baina dudana emango dizut: Jesu Kristo
Nazaretarraren izenean, jaiki eta ibili!>> 7 Eta, eskuineko eskutik harturik, altxarazi egin
zuen.
Bat-batean, gizonaren oinak eta orpoak indartu egin ziren; 8 salto batez zutitu eta
ibiltzen hasi zen. Eta apostoluekin batera tenplura sartu zen bere kasa oinez, saltoka eta
Jainkoari goraka. 9 Herri osoak ikusi zuen ibiltzen eta Jainkoa goratzen, 10 eta, Ate Eder
ondoan eserita limosna eske egoten zena bera zela oharturik, denak zur eta lur gelditu ziren
gertatutakoaz.
Pedroren hitzaldia
189
11 Gizona oraindik Pedro eta Joanekin zegoela, jende guztia, harriturik, haiengana
joan zen lasterka, Salomonen aterpera*. 12 Herria biltzen ari zela ikustean, honela mintzatu
zitzaien Pedro: <<Israeldarrok, zergatik harritzen zaituzte gertatu den honek? Edo zergatik
zaudete guri begira, gizon hau geure ahalmenaz edo erlijiotasunaz ibilarazi bagenu bezala?
13 <<Abrahamen, Isaaken eta Jakoben Jainkoak, gure arbasoen Jainkoak, aintzaz
bete du Jesus bere zerbitzaria, zuek agintarien eskuetara eman eta Pilatoren aurrean ukatu
zenutena, honek askatzea erabaki zuen arren. 14 Santua eta zuzena zen, baina zuek ukatu
egin zenuten, eta hiltzaile bat askatzeko eskatu; 15 biziaren sorburua* hil zenuten, baina
Jainkoak piztu egin du hilen artetik; gu gara horren testigu. 16 Bada, Jesusenganako
sinesmenari esker, haren indarrak* sendatu du zuek ezagutzen eta hemen ikusten duzuen
gizon hau; Jesusek ematen duen sinesmenak ekarri dio osasun betea, denok ikus
dezakezuenez.
17 <<Badakit, senideok, ezjakinean jokatu zenutela zuek, bai eta zuen agintariek ere.
18 Baina horrela bete zuen Jainkoak, profeta guztien ahoz aurrez iragarria, hots, haren
Mesiasek sufritu egin beharko zuela. 19 Bihozberri zaitezte, bada, eta itzuli Jainkoarengana,
bekatuak ken dakizkizuen; 20 horrela iritsiko zaizue Jaunaren kontsolazio-garaia, eta hark
berriro bidaliko dizue Jesus, zuentzat izendatua zeukan Mesias. 21 Honek zeruan egon behar
du oraindik, harik eta gauza guztiak eraberrituko diren garaia, Jainkoak antzinatik bere
profeta santuen ahoz iragarria, iritsi arte.
22 <<Moisesek, hain zuzen, esan zuen: Ni bezalako profeta sortaraziko dizue
Jaunak, zeuen Jainkoak, herritarren artetik; onartu hark esango dizuen guztia. 23 Profeta
haren mezua onartuko ez duena herritik bota egingo dute. 24 Eta Samuelek eta geroztik hitz
egin duten profeta guztiek ere iragarri dituzte egun hauek. 25 Zeuentzako dituzue profeten
agintzariak, bai eta Jainkoak zuen arbasoekin egin zuen ituna ere; hau esan baitzion
Abrahami: Zure ondorengoen bidez lurreko herri guztiak bedeinkatuko ditut*. 26 Lehenik
zuentzat sortarazi eta piztu* du Jainkoak Jesus bere zerbitzaria, eta zuei bedeinkazioa
ematera bidali du, zuetako bakoitza bere gaiztakerietatik aldentzen bada>>.
Pedro eta Joan judu-biltzarraren aurrean
4,1 Oraindik Pedro eta Joan herriari mintzatzen ari zitzaizkiola, apaizak, tenpluko
guardaburua* eta saduzearrak agertu zitzaizkien. 2 Oso haserre zeuden, apostoluek
Jesusengan hilen piztuera gertatu zela herriari irakasten eta hots egiten ziotelako*. 3 Beraz,
atxilotu eta kartzelan sartu zituzten hurrengo egunerarte, berandu baitzen. 4 Baina predikua
entzuniko askok sinetsi egin zuten, eta gizonezko fededunak bost milaren bat izatera iritsi
ziren*.
5 Biharamunean, herriko agintari, zahar eta lege-maisuak* Jerusalemen bildu ziren;
6 han ziren Anas apaiz nagusia, Kaifas*, Joan, Alexandro eta apaizburu-familietako guztiak.
7 Pedro eta Joan beren aurrera ekarrarazi eta galdetu zieten: <<Zer ahalmenez egin duzue
hori? Nork eman dizue eskubidea?>>
8 Pedrok, Espiritu Santuaz beterik, erantzun zien: <<Herriko agintari eta zaharrok, 9
gaur, gaixo bati egin zaion mesedea dela eta, noren eskuz sendatu den galdetzen zaigu. 10
Bego argi, bada, zuentzat eta Israel herri osoarentzat, zuek gurutziltzatu eta Jainkoak hilen
artetik piztu zuen Jesu Kristo Nazaretarraren ahalmenaz daukazuela gizon hau zeuen
aurrean sendaturik. 11 Jesus hauxe da zuek, etxegileok, mezprezaturiko harria, giltzarri
gertatu dena. 12 Honengan bakarrik dugu salbamena, ez baitigu Jainkoak gizon-emakumeoi
190
beste inor* eman eguzkiaren azpian, salba gaitzakeenik>>.
13 Pedro eta Joanen ausardia ikusi eta gizon eskolagabe eta arruntak zirela jabeturik,
harrituak zeuden. Bazekiten, alde batetik, Jesusen lagun izanak zirela, 14 eta han zeukaten,
bestetik, beren aurrean zutik, sendaturiko gizona. Ez zuten, beraz, aurka egiterik. 15 Hala,
biltzarretik ateratzeko agindu zieten eta honela ziharduten beren artean: 16 <<Zer egin gizon
hauekin? Izan ere, ageri-ageriko miraria egin dute: ongi daki hori Jerusalem osoak, eta ezin
dugu ukatu. 17 Alabaina, herrian hori gehiago zabal ez dadin, mehatxatu egingo ditugu,
gaurdanik Jesusen izena inori aipa ez diezaioten>>.
18 Deitu zituzten, bada, eta Jesusi buruz hitzegitea edo irakastea zorrotz debekatu
zieten. 19 Baina Pedrok eta Joanek erantzun zieten: <<Zeuek ikusi Jainkoarentzat zuzena
ote den guk zuen esana egitea harena egin ordez. 20 Guk ezin dugu, inola ere, entzun eta
ikusi duguna isilik gorde>>.
21 Berriro mehatxatu ondoren, askatu egin zituzten. Ez zuten aurkitzen haiek
zigortzeko erarik, herriaren beldurrez, jende guztiak Jainkoa goresten baitzuen gertatu
zenarengatik. 22 Izan ere, miragarriro sendaturiko gizonak bazituen berrogeitik gora urte.
Elkartea otoitzean. Espiritua jaitsi
23 Libre utzi zituztenean, senideengana itzuli ziren, eta apaizburu eta zaharrek
esandako guztia kontatu zieten. 24 Entzutean, denek otoitz egin zioten goraki eta aho batez
Jainkoari: <<Jauna, zuk egin zenituen zeru-lurrak eta itsasoa, eta horietan bizi diren guztiak;
25 zuk esan zenuen Espiritu Santuaren bidez eta gure aita David zeure zerbitzariaren ahoz:
<<Zergatik dabiltza iskanbilan nazioak,

eta asmo ustelak asmatzen herriak?
26 Mundu honetako erregeak altxatu dira,
eta agintedunek elkar hartu dute
Jaunaren eta berak aukeraturiko
Mesiasen aurka.
27 <<Bai, hala elkartu dira hiri honetan Herodes eta Pontzio Pilato atzerriko
nazioekin eta Israel herriarekin, zuk Mesias egin zenuen Jesus zure zerbitzari santuaren
aurka. 28 Horrela, zure ahalmenak eta gogoak aurrez erabakia zutena bete dute horiek. 29
Begira orain, Jauna, nola mehatxatzen gaituzten; emaguzu zeure zerbitzarioi zure hitza
ausardia osoz predikatzea. 30 Eta luzatu eskua, zure zerbitzari Jesusen bidez sendakuntza,
mirari eta egintza harrigarriak gerta daitezen>>.
31 Otoitza bukatzearekin batera, bilduak zeudeneko tokia dardaratu egin zen; denak
Espiritu Santuaz beterik gelditu ziren, eta Jainkoaren hitza ausardiaz predikatzen zuten.
Apostoluen aldia (4,32--5,42)
Elkartearen bizimodua: ondasun-erkidegoa*
32 Fededun guztiak bat ziren bihotzez eta gogoz, eta inork ez zuen esaten zeukana
berea zuenik, baizik eta dena denena zuten. 33 Apostoluek indar eta eragin handiz egiten
zuten Jesus Jaunaren piztueraren testigantza. Jendeak oso estimatuak zituen*; 34 izan ere, ez
191
zen haien artean behartsurik, zeren lurrik edo etxerik zutenek dena saldu eta salmentaren
ordaina 35 apostoluen esku jartzen zuten; eta bakoitzari behar zuena ematen zitzaion. 36
Hala egin zuen Josek, apostoluek Bernabe --hau da, Adore emaile-- deitu zutenak; lebitarra
zen eta jaiotzaz ziprearra. 37 Bazuen soro bat eta, saldurik, ordaina jaso eta apostoluen esku
utzi zuen.
Ananias eta Safira
5,1 Ananias izeneko gizon batek eta beronen emazte Safirak soro bat saldu zuten. 2
Hartutako dirutik zerbait beretzat gorde zuen Ananiasek, bere emaztearekin ados, eta
gainerakoa apostoluen esku jarri. 3 Pedrok esan zion: <<Ananias, zergatik utzi diozu
Satanasi zure gogoaz nagusitzen Espiritu Santuari gezurra esateko, soroaren ordainetik zati
bat zeuretzat gordez? 4 Saldu aurretik zeurea zenuen, eta saldu ondoren ez ote zinen
hartutakoaren jabe? Nolatan sartu zaizu buruan horrelakorik egitea? Gizakiei ez, Jainkoari
berari esan diozu gezurra>>.
5 Hitz hauek entzutean, Ananias lurrera erori zen eta hil. Jakin zuten guztiak
beldur-ikaraz gelditu ziren. 6 Berehala, gazte batzuek jaiki eta, gorpua jantzi ondoren, lur
ematera eraman zuten.
7 Handik hiru ordu ingurura, Ananiasen emaztea etorri zen, ezer ez zekiela. 8 Pedrok
galdetu zion:
--Esadazu, honenbestean saldu al zenuten soroa?
--Bai, horrenbestean --erantzun zuen hark.
9 Pedrok esan zion:
--Zergatik hartu duzue elkar Jaunaren Espiritua tentatzeko*? Hara, atean dira
dagoeneko zure senarrari lur eman diotenak; zu eramango zaituzte orain.
10 Pedroren oinetara bat-batean erori eta hil egin zen. Sartu ziren gazteak eta, hilda
aurkiturik, senarraren ondoan lur ematera eraman zuten. 11 Eliz elkarte osoa erabat
beldurturik gelditu zen, bai eta gertatuaren berri izan zuten guztiak ere.
Apostoluek mirari asko egin*
12 Anitz mirari eta egintza harrigarri gertatzen ziren herrian apostoluen eskuz.
Fededun guztiak Salomonen aterpean* bildu ohi ziren gogo batez; 13 baina beste inor ez zen
haiekin elkartzera ausartzen, herriak asko goraipatzen bazituen ere. 14 Gero eta ugariagoa
zen fedearen bidez Jaunari elkartzen zitzaizkionen taldea, gizon eta emakume*. 15 Gaixoak
kalera ateratzen zituen jendeak, eta ohe nahiz ohatiletan ezartzen zituzten, Pedro igarotzean
beronen itzalak bederen bat edo beste uki zezan. 16 Jerusalem inguruko herrietatik ere
jende-talde handiak etorri ohi ziren gaixoak eta espiritu gaiztoen menpe zeudenak berekin
ekarriz, eta denak sendatzen ziren.
Apostoluen aurka erasoaldia
17 Apaiz nagusiak eta honen alderdiko guztiek --saduzearrek, alegia--, haserre

bizian*, 18 apostoluak atxilotu eta herriko kartzelan sarrarazi zituzten. 19 Baina gauez
Jaunaren aingeruak* ateak zabaldu eta kanpora atera zituen, esanez: 20 <<Zoazte tenplura
eta azaldu herriari biziera honi dagokion guztia>>.
192
21 Esan zitzaien bezala, egunsentian tenplura joan eta irakasten hasi ziren.
Bitartean, apaiz nagusiak eta honen alderdikoek israeldar buruzagien Biltzar
Nagusia* bilarazi zuten eta apostoluak kartzelatik ekartzeko agindu. 22 Baina guardek, joan
zirenean, ez zituzten aurkitu, eta berri ematera itzuli ziren: 23 <<Kartzela arreta guztiaz itxia
aurkitu dugu eta zaintzaileak ateetan erne, baina irekitzean barruan ez dugu inor aurkitu>>.
24 Berria entzunik, tenpluko guardaburua eta apaizburuak zer gertatuko ote zen
asmatu ezinik zebiltzan. 25 Hartan, norbait etorri zen albiste honekin: <<Kartzelan sartu
zenituzten gizonak tenpluan daude eta herriari irakasten dihardute>>.
26 Joan zen, orduan, guardaburua bere mutilekin eta ekarri egin zituen, baina
indarrik erabili gabe, herriak harrika emango ote zien beldur baitziren.
27 Biltzar Nagusiaren aurrera eraman zituzten eta apaiz nagusiak esan zien:
28--Ez al genizuen zorrotz agindu Jesusen izenean ez irakasteko? Zuek, ordea,
Jerusalem osoa bete duzue zeuen irakaspenez; gainera, gizon horren heriotzaren
erantzukizuna leporatu nahi diguzue.
29 Pedrok eta beste apostoluek erantzun zuten:
--Jainkoaren esana egin behar da lehenik, ez gizakiena. 30 Gure arbasoen Jainkoak
piztu egin du zuek egur batetik zintzilik hil zenuten Jesus. 31 Jainkoak bere eskuinaldera
altxatu du, buru eta salbatzaile eginez, Israeli bihozberritzea eta bekatuen barkamena
emateko. 32 Gu gara honen guztiaren lekuko, gu eta esaneko zaizkionei Jainkoak ematen
dien Espiritu Santua.
33 Erantzun honek beren onetik atera zituen, eta hil egin nahi zituzten apostoluak. 34
Baina bazen Biltzar Nagusian Gamaliel* zeritzan fariseu bat, herri osoan itzal handia zuen
lege-irakaslea; apostoluak kanpora ateratzeko agindu ondoren, biltzarrean zutik, 35 honela
hitz egin zuen: <<Israeldarrok, begira ongi zer egitera zoazten gizon hauekin. 36 Oraindik
orain atera zen Teudas* ere, norbait bazelako ustetan, eta laurehunen bat gizon bilduak
zituen; baina hil egin zuten, eta haren jarraitzaile guztiak sakabanatu egin ziren, eta dena
hutsean gelditu. 37 Haren ondoren, errolda egin zen garaian, Judas galilearra* atera zen, eta
hainbat jende bereganatu zuen; baina hil egin zuten hura ere, eta jarraitzaile guztiak
sakabanatu ziren. 38 Beraz, hona nire aholkua: ez zaiteztela sar gizon hauekin; doazela.
Hauen asmoa eta jarduna gizakiengandikoak badira, beren kasa desegingo dira; 39
Jainkoarengandikoak badira, berriz, ezin izango dituzue desegin. Ez dakizuela gerta
Jainkoarekin borrokan aritzea!>>
Haren iritzia onartu zuten. 40 Eta, apostoluak deitu eta zigorkatu ondoren, Jesusi
buruz hitzik esatea zorrotz debekatu zieten. Ondoren, askatu egin zituzten. 41 Apostoluak
Biltzar Nagusitik pozik atera ziren, Jesusengatik sufritzeko Jainkoak duin aurkitu zituelako.
42 Eta, tenpluan nahiz etxez etxe, etengabe irakasten eta hots egiten zuten Jesus
Mesias delako berriona.
Estebanen aldia (6,1--8,3)
Elkartearen bizimodua. Zazpien hautapena
6,1 Garai hartan, ikasleak gero eta gehiago zirelarik, marmarra sortu zen
greko-hizkuntzakoen artean hebreera-hizkuntzakoen aurka, haien andre alargunak
eguneroko janari-banaketan* bazterrera gelditzen zirelako. 2 Hamabiek, ikasleen biltzar
orokorra bildurik, esan zuten: <<Ez da egoki guk Jainkoaren hitzaren predikua alde batera
193
uztea janari-banaketaz arduratzeko. 3 Beraz, senideok, aukera itzazue zeuen artean izen
oneko zazpi gizon, Espiritu Santuaz eta jakinduriaz beteak, eta haiei emango diegu egiteko
hori. 4 Gu, horrela, otoitzari eta hitzaren zerbitzuari emango gatzaizkie>>.
5 Biltzar osoak ontzat eman zuen proposamena, eta Esteban --fedez eta Espiritu
Santuaz betea zegoen gizona--, Felipe, Prokoro, Nikanor, Timon, Parmenas eta Nikolas,
Antiokiako juduberria*, hautatu zituzten; 6 aurkeztu zizkieten apostoluei, eta hauek, otoitz
eginez, eskuak buruan ezarri* zizkieten.
7 Jainkoaren hitza zabaltzen ari zen; ikasleen taldea franko ugalduz zihoan
Jerusalemen, eta apaiz asko ere sinestedun egiten zen*.
Estebanen ekintza eta atxiloketa
8 Estebanek, Jainkoaren laguntza eta indarra oparo baitzituen berekin, egintza

harrigarri eta mirari handiak egiten zituen herrian. 9 Hartan, zirenear eta alexandriarrez
osatua zegoen eta <<Askatuena>>* zeritzan sinagogakoak, ziliziar eta asiar batzuekin
batera, Estebanekin eztabaidan hasi ziren. 10 Eta ez baitziren gauza Espirituak hizketarako
ematen zion jakinduriari aurre egiteko, 11 gizon batzuk erosi zituzten, zurrumurru hau zabal
zezaten: Estebani Moisesen eta Jainkoaren kontra hitz egiten entzun ziotela, alegia. 12
Horrela, herria, zaharrak eta lege-maisuak asaldatu zituzten; gero, Esteban ustekabean
harrapatu eta Biltzar Nagusira eraman zuten. 13 Gezurrezko lekukoak aurkeztu zituzten,
honela ziotenak: <<Gizon hau legearen eta toki santuaren* kontra mintzo da etengabe; 14
geuk entzun diogu esaten Jesus Nazaretarra delako horrek tenplua suntsituko duela eta
Moisesek eman zizkigun ohiturak aldatuko dituela>>.
15 Biltzar Nagusian zeuden guztiek begiak Estebanengan jarriak zituzten, eta haren
aurpegia aingeru batena bezain distiratsu ikusi zuten.
Estebanen hitzaldia
7,1 Apaiz nagusiak galdetu zion Estebani: <<Egia al da hori guztia?>>

2 Estebanek erantzun zuen: <<Senide eta gurasook, entzun: Jainko aintzatsua gure
arbaso Abrahami agertu zitzaion, artean Mesopotamian zegoela, Haranen bizitzen jarri
aurretik*, 3 eta esan zion: Utzi zeure lurra eta zeure ahaideak eta zoaz nik erakutsiko
dizudan lurraldera. 4 Abraham, orduan, kaldearren lurraldea utzirik, Haranen jarri zen
bizitzen. Eta handik, aita hil zitzaionean, orain zuek bizi zareteneko lurralde honetara aldatu
zuen Jainkoak. 5 Hala ere, ez zion ondaretzat lurrik eman, ez eta oin-bete bat ere; baina
berari eta beraren ondorengoei emango ziela agindu zion, oraindik Abrahamek
seme-alabarik ez zuen arren. 6 Honela mintzatu zitzaion Jainkoa: Zure ondorengoak
atzerritar gisa biziko dira berena ez duten lurraldean. Esklabotza eta zapalkuntzapean
edukiko dituzte laurehun urtez. 7 Alabaina, zigortu egingo dut --esan zion gainera
Jainkoak-- esklabo bihurtuko dituen herria, eta ondoren atera egingo dira eta toki honetan*
gurtuko naute. 8 Ondoren, erdainkuntza eman zion itunaren ezaugarri; hala, Isaak jaio
zitzaionean, zortzigarren egunean erdaindu egin zuen Abrahamek; berdin egin zuen Isaakek
ere Jakobekin, eta Jakobek hamabi patriarkekin.
9 <<Patriarkek, ezinikusiagatik, saldu egin zuten beren anaia Jose, eta Egiptora
eramana izan zen. Baina Jainkoa berekin zuen Josek, 10 eta larrialdi guztietatik onik atera
zuen. Jakinduria eman zion eta Egiptoko errege faraoiaren aurrean begiko egin; hala,
194
Egiptoko eta bere jauregiko buru jarri zuen faraoiak. 11 Gero, gosetea gertatu zen Egipto
osoan eta Kanaanen. Larria zen egoera eta gure arbasoek ez zuten jatekorik. 12 Jakobek,
Egipton garia bazela jakinik, hara bidali zituen gure arbasoak. 13 Bigarren aldiz joan
zirenean, Josek bere burua ezagutzera eman zien anaiei, eta Joseren jatorriaren berri jakin
zuen faraoiak. 14 Orduan, Josek bere aita Jakob eta etxeko guztiak ekartzeko agindu zuen:
hirurogeita hamabost* lagun ziren guztira. 15 Honela jaitsi zen Jakob Egiptora, eta han hil
ziren bera eta beste gure arbasoak. 16 Gero, haien gorpuak Sikemera eraman zituzten eta,
bertan, Abrahamek Hamorren ondorengoei diruz erositako hilobian ezarri*.
17 <<Jainkoak Abrahami zin eginiko agintzaria betetzeko garaia hurbildu ahala,
herria haziz eta ugalduz joan zen Egipton. 18 Baina beste errege bat izan zen Egipton Jose
ezagutu ez zuena. 19 Hark gure herriaren aurka maltzurkeriaz jokatu zuen eta tratu txarra
eman zien gure arbasoei, beren haurrak zapuztera behartuz, bizi ez zitezen.
20 <<Garai hartan jaio zen Moises. Guztiz ume ederra* zen eta hiru hilabetez
gurasoek etxean hazi zuten. 21 Utzi beharra izan zutenean, faraoiaren alabak jaso zuen eta
bere seme bezala hazi. 22 Egiptoarren jakintza guztia ikasi zuen Moisesek, eta hizketan eta
ekintzan trebea izan zen.
23 <<Berrogei urte bete zituenean, bere senide israeldarrekin harremanetan jartzea
erabaki zuen. 24 Egiptoar batek israeldar bat gaizki zerabilela ikusirik, honen alde atera zen
eta, anaia zapaldua mendekatu nahirik, hil egin zuen egiptoarra. 25 Uste zuen bere senideek
ulertuko zutela beraren eskuz askatu nahi zituela Jainkoak; baina ez zuten ulertu. 26
Biharamunean, israeldar batzuk borrokan ari zirela, haien artera sartu zen bakeak egitera,
esanez: <Adiskideok, zergatik ari zarete elkar joka, anaiak izanik?> 27 Baina laguna jotzen
ari zenak bultza egin zion, esanez: Nork jarri hau hi gure arteko buruzagi eta epaile? 28
Ala, atzo egiptoarra bezala, hil egin behar ote nauk ni ere? 29 Hau entzutean, Moisesek ihes
egin zuen eta Madianen jarri zen bizitzen, eta han bi seme izan zituen.
30 <<Berrogei urteren buruan, aingeru bat agertu zitzaion sasi artean pizturiko
sugarretan, Sinai mendiko basamortuan. 31 Moises harriturik gelditu zen ikusten zuenaz
eta, hobeto ikusteko bertara hurbiltzean, Jaunaren ahotsa entzun zuen: 32 Ni zure arbasoen
Jainkoa naiz, Abraham, Isaak eta Jakoben Jainkoa. Beldurrez dardar, Moises ez zen
begiratzera ere ausartzen. 33 Orduan, Jaunak esan zion: Erantzi oinetakoak, zu zauden
lekua lur santua baita. 34 Ongi ikusi dut neure herriaren atsekabea Egipton eta entzunak
ditut haren intziriak. Haiek salbatzera etorri naiz. Orain, zatoz hona, Egiptora bidali behar
zaitut eta.
35 <<Nork jarri hau hi gure arteko buruzagi eta epaile? esanez israeldarrek ukatu
zuten Moises bera bidali zien, bada, Jainkoak buruzagi eta askatzaile, sasian agertu zitzaion
aingeruaren bidez. 36 Moisesek atera zituen Egiptotik, egintza harrigarri eta mirariak eginez
Egipton, Itsaso Gorrian eta berrogei urtez basamortuan. 37 Moisesek berak esan zien
israeldarrei: Ni bezalako profeta sortaraziko dizue Jainkoak herritarren artetik. 38
Basamortuko batzarrean, bera izan zen bitarteko Sinai mendian hitz egiten zien
aingeruaren* eta gure arbasoen artean; berak jaso zituen bizia dakarten hitzak, guri emateko.
39 Baina gure arbasoek ez zuten haren esanik egin nahi izan; aitzitik, baztertu egin zuten eta,
Egiptora itzulminez, 40 Aaroni esan zioten: Egizkiguzu bidean gidatuko gaituzten jainkoak,
ez baitakigu zer gertatu zaion Egiptotik atera gintuen Moises horri. 41 Orduan, zekor-irudia
egin eta idolo hari sakrifizioa eskaini zioten, eta jai egin zuten beren eskuz eginaren omenez.
42 Horregatik, Jainkoak bizkarra eman zien, eta, bere kasa utzi zituelarik, ortziko izarrak
gurtu zituzten, profeten liburuan* idatzia dagoen bezala:
195
<<Israel herria,
basamortuan berrogei urtez
abererik hil eta oparitzat
eskaini ote zenidan?
43 Ez! Molok-en oihal-etxola
eta zeuen jainko Refanen izarra
eraman zenituzten zeuekin,
gurtzeko zeuek eginiko irudiak.
Bada, Babiloniaz harantza
erbesteratuko zaituztet.
44 <<Gure arbasoek bazuten basamortuan itun-agiriaren etxola, Jainkoak Moisesi

agindu bezala egina, erakutsi zion ereduaren arabera, alegia. 45 Ondoren, gure arbasoek,
aurrekoengandik etxola hura hartu eta kanaandarren lurraldera sartu zuten, Josueren
gidaritzapean lurralde hartaz jabetu zirenean, Jainkoak haien aurretik kanaandarrak bota
ondoren. Honela Daviden garaira arte. 46 David gogoko izan zitzaion Jainkoari, eta Jakoben
Jainkoarentzat* bizilekua egin ahal izatea eskatu zion Davidek Jainkoari. 47 Baina eraiki,
Salomonek eraiki zion etxea, 48 nahiz eta Goi-goikoa giza eskuz eginiko etxetan bizi ez,
profetak dioen bezala:
49 <<Neure tronu dut zerua,

neure oinaulki lurra.
Hala diot nik, Jaunak:
Zer etxe egingo didazue, bada,
edo zein toki nire atsedenerako?
50 Ez ote dira neuk eginak gauza guztiok?
51 <<Burugogorrok, jentilak bezain bihotz- eta belarri-gogor zaretenok*! Espiritu

Santuari kontra egiten diozue beti. Zeuen arbasoen antzeko zuek ere! 52 Zein profeta ez
zuten zuen arbasoek pertsegitu? Haiek Zintzoaren* etorrera aurrez iragartzen zutenak hil
zituzten; zuek, berriz, Zintzoa bera saldu duzue eta hil; 53 zuek, aingeruen eskutik* legea
hartu bai, baina bete ez duzuenok>>.
Esteban harrikatua
54 Estebanen hitzaldia entzutean, barrua sutan zuten eta hortzak karraska, haren
aurka amorruz. 55 Baina hark, Espiritu Santuaz beterik, zerura begiratu eta Jainkoaren
aintza ikusi zuen, eta Jesus zutik Jainkoaren eskuinaldean. 56 Eta esan zuen: <<Hara, zerua
zabalik ikusten dut eta Gizonaren Semea zutik Jainkoaren eskuinaldean>>.
57 Orduan, haiek belarriak itxi eta, garrasika, gainera jaurtiki zitzaizkion Estebani
denak batean. 58 Atera zuten hiritik eta harrika hasi zitzaizkion. Testiguek Saulo zeritzan
gazte baten ondoan utzi zituzten beren jantziak. 59 Harrika ari zitzaizkion bitartean,
Estebanek honela egiten zuen otoitz: <<Jesus Jauna, hartzazu nire bizia>>.
60 Gero, belauniko erorita, goraki esan zuen: <<Jauna, ez leporatu horiei bekatu
hau*>>.
196
Eta, hau esanik, hil egin zen.
8,1 Saulo han zen, eta ontzat ematen zuen Estebanen hilketa.
Elizaren aurka erasoaldia
Egun hartan bertan, erasoaldi latza sortu zen Jerusalemgo eliz elkartearen aurka.
Apostoluak ez beste guztiak Judean eta Samarian barrena sakabanatu ziren.
2 Gizon jainkozale batzuek Estebanen gorpuari lur eman zioten eta dolu handia egin
zuten harengatik.
3 Saulo triskantza ikaragarria egiten ari zen eliz elkartean: etxeetan sartu,
gizon-emakumeak atxilotu eta kartzelara eramaten zituen.
ELIZAREN LEHEN HEDAKUNTZA (8,4--14,28)
Palestinan (8,4--11,18)
Felipe Samarian
4 Sakabanatu zirenak herriz herri joan ziren, mezua hots eginez. 5 Hala, Felipe
Samaria hirira* jaitsi eta Mesiasen berri ematen hasi zen. 6 Felipek esaten zuena entzun eta
egiten zituen mirariak ikustean, gogo batez lotzen zitzaion jendea haren predikuari; 7 izan
ere, deabrudun askorengandik ateratzen ziren espiritu gaiztoak deiadarka, eta elbarri eta
herren asko sendatzen ziren. 8 Poz handia izan zen hiri hartan.
9 Bazen hirian Simon zeritzan gizon bat, aspalditik aztikeriara emana; Samariako
jende guztia txunditurik zeukan, norbait apartekotzat agertzen baitzuen bere burua. 10
Denak, handi eta txiki, hari lotuak zeuden, hau ziotelarik: <<Jainkoaren ahalmena dugu
gizon hau, <Ahalmen Handi> deritzana>>.
11 Hari lotuak zeuden, bada, bere aztikeriaz txunditurik baitzeuzkan aspaldidanik. 12
Baina, Felipek Jainkoaren erregetza eta Jesu Kristoren berriona hots egitean, sinetsi egin
zioten eta bataioa hartu denek, gizon eta emakume. 13 Simonek berak ere sinetsi egin zuen
eta bataioa hartu, eta ez zen Feliperen ondotik aldentzen. Gertatzen ziren mirariak eta
egintza ahaltsuak ikusirik, erabat txunditurik zegoen.
14 Jerusalemen zeuden apostoluek, Samariak Jainkoaren hitza onartu zuela jakitean,
Pedro eta Joan bidali zituzten hara. 15 Iritsi zirenean, samariarren alde otoitz egin zuten,
Espiritu Santua har zezaten. 16 Izan ere, artean haietako inorengana jaitsi gabe zegoen
Espiritua; Jesus Jaunaren izenean bataiaturik bakarrik zeuden. 17 Beraz, Pedrok eta Joanek
eskuak buruan ezarri* zizkieten, eta Espiritu Santua hartu zuten.
18 Simonek, apostoluek jendeari eskuak ezartzean Espiritua etortzen zitzaiela
ikusirik, dirua eskaini zien, 19 esanez:
--Emadazue niri ere ahalmen hori, eskuak ezartzen dizkiedan guztiek Espiritu Santua
har dezaten.
20 Pedrok erantzun zion:
--Lehertuko ahal haiz heure diruarekin, Jainkoaren dohaina diruz erosten dela uste
izateagatik!* 21 Hik ez duk honetan eskurik, ez parterik, hire kontzientzia ez baita zuzena
Jainkoaren aurrean. 22 Damu hadi, bada, heure gaiztakeriaz, eta otoitz egiok Jaunari ea
197
burutapen hori barkatzen dian. 23 Gutiziaz betea ikusten haut eta gaiztakeriari lotua.
24 Simonek erantzun zuen:
--Otoitz egiozue Jaunari nire alde, zuek esandakorik gerta ez dakidan.
25 Jaunaren testigantza egin eta haren mezua adierazi ondoren, Pedro eta Joan
Jerusalemera itzuli ziren, Samariako auzo askotan berriona zabalduz.
Felipe eta etiopiar ministraria
26 Jaunaren aingeruak* esan zion Feliperi: <<Ea, abia zaitez hegoalderantz,

Jerusalemdik Gazara jaisten den bidetik. Basamortuan zehar doa bidea>>.
27 Berehala abiatu zen Felipe. Eta han ikusi zuen etiopiar iren bat: Etiopiako
Kandaze* edo erreginaren ministraria zen, haren ondasun guztien administratzailea.
Jerusalemera etorria zen erromes 28 eta berriro etxera zihoan. Bere karrozan eserita, Isaias
profetaren liburua irakurtzen* ari zen.
29 Espirituak esan zion Feliperi: <<Aurreratu eta jarri karroza horren ondoan>>.
30 Felipe lasterka hurbildu zitzaion eta, Isaias profeta irakurtzen* entzunik, galdetu
zion irenari:
--Ulertzen al duzu irakurtzen ari zarena?
31 Hark erantzun:
--Nola ulertuko dut, bada, inork ulerpiderik ematen ez badit?
Eta igo eta bere ondoan jartzeko eskatu zion Feliperi. 32 Irakurtzen ziharduen
pasartea* honako hauxe zen:
Hiltzera daramaten arkumeak bezala,

moztaileen aurrean
isilik dagoen ardiak bezala,
ez zuen ahorik zabaldu.
33 Gizon ezereza zelako
ez zioten justiziarik egin.
Nork aipatuko du haren ondorengotza?
Erauzi egin baitzuten haren bizia lurretik.
34 Galdetu zion irenak Feliperi:

--Esadazu, mesedez: Nortaz dio hori profetak, bere buruaz ala beste norbaitez?
35 Felipek, orduan, pasarte honetatik abiaturik, Jesusen berriona adierazi zion. 36
Zihoazela, ura zegoen toki batera iritsi ziren, eta irenak esan zuen: <<Horra hor ura! Zer
eragozpen da ni bataiatzeko?>> ( 37 *).
38 Karroza gelditzeko agindu zuen; Felipe eta irena, biak uretara jaitsi ziren eta
Felipek bataiatu egin zuen. 39 Uretatik atera zirenean, Jaunaren Espirituak hartu eta eraman
egin zuen Felipe. Irenak ez zuen gehiago ikusi, eta poz-pozik jarraitu zuen bidean aurrera.
40 Felipe, berriz, Azoton gertatu zen, eta herriz herri berriona adieraziz joan zen, Zesareara*
iritsi arte.
Sauloren konbertsioa eta deia
9,1 Saulok, oraindik Jaunaren ikasleen aurka heriotza-mehatxua zeriola, apaiz
198
nagusiagana joan eta 2 Damaskoko sinagogetarako gutunak eskatu zizkion, aurkitzen zituen
kristau-bidearen* jarraitzaileak, gizaseme nahiz emakume, Jerusalemera preso eraman ahal
izateko.
3 Damaskorantz zihoala, bertatik hurbil, bat-batean zerutiko argi batek distiraz
inguratu zuen. 4 Lurrera erori zen eta mintzo hau entzun zuen:
--Saulo, Saulo*, zergatik pertsegitzen nauzu?
5--Nor zaitut, Jauna? --galdetu zuen Saulok.
--Jesus naiz, zuk pertsegitzen duzuna. 6 Orain, jaiki eta sartu hirian; han esango
dizute zer egin behar duzun.
7 Haren bidelagunak ikaraz mutu gelditu ziren, hotsa entzuten baitzuten, baina inor
ikusten ez. 8 Saulo lurretik altxatu zen eta, begiak zabalik zituen arren, ez zuen deus ere
ikusten. Eskutik hartuta eraman zuten Damaskora, 9 eta hiru egun eman zituen han itsu, ezer
jan eta edan gabe.
10 Bazen Damaskon Ananias zeritzan ikasle bat. Jaunak ikuskari batean dei egin
zion:
--Ananias!
--Hemen nauzu, Jauna --erantzun zion hark.
11 Jaunak esan zion:
--Zoaz berehala Kale Zuzenera, Judasen etxera, eta galdegizu Tarsoko Saulo
delakoaz; otoitzean ari da 12 eta ikuskari batean* Ananias izeneko gizon bat ikusi du etxean
sartzen eta eskuak gainean ezartzen, berriro ikusi ahal izan dezan.
13 Ananiasek erantzun zion:
--Jauna, askori entzuna diot gizon horrek zenbat kalte egin dien zure fededunei*
Jerusalemen. 14 Eta hemen bertan ere badu aginpide, apaiz nagusiak emanik, zuri dei egiten
dizuten guztiak atxilotzeko.
15 Jaunak, ordea, esan zion:
--Zoaz, neure zerbitzurako hautatua baitut gizon hori, bai jentilei eta haien erregeei,
bai israeldarrei, nire izena ezagutaraz diezaien. 16 Neuk agertuko diot zenbat sufritu beharko
duen niregatik.
17 Joan zen Ananias eta, etxean sarturik, eskuak ezarri* zizkion Saulori, esanez:
<<Anaia Saulo, Jaunak, bidean zentozela agertu zitzaizun Jesusek, bidali nau, berriro ikus
dezazun eta Espiritu Santuaz bete zaitezen>>.
18 Bat-batean, begietatik ezkata bezalako batzuk erori zitzaizkion eta ikusten hasi
zen berriro; berehala, bataiatu egin zen. 19 Gero, jan eta indarrak berritu zitzaizkion.
Sauloren predikua Damaskon
Saulo Damaskoko ikasleekin gelditu zen zenbait egunez; 20 gero, sinagogetan

predikatzen hasi zen, Jesus Jainkoaren Semea dela hots eginez. 21 Entzuten zioten guztiak
txunditurik gelditzen ziren eta zioten: <<Ez al da, bada, hau, Jerusalemen Jesus delako horri
dei egiten diotenak halako amorruz pertsegitzen zituena? Eta ez al da etorri hona,
hemengoak ere atxilotu eta apaizburuengana eramateko?>> 22 Saulo, ordea, gero eta
kementsuago agertzen zen, eta nahasturik uzten zituen Damaskoko juduak, argi frogatzen
baitzuen Jesus Mesias zela.
23 Handik denboraldi batera, juduek Saulo hiltzea erabaki zuten; 24 baina Saulok
haien asmoen berri izan zuen. Eta, bera hiltzeko, juduek hiriko ateak gau eta egun zaindurik
199
zeuzkaten arren, 25 bere ikasleek harresitik behera eraitsi zuten Saulo gauez saski batean.
Saulo Jerusalemen
26 Jerusalemera iritsi zenean, Saulo ikasleekin elkartu nahirik zebilen, baina beldur
zioten denek, ez baitzuten sinesten benetako ikasle zenik. 27 Orduan, Bernabek Saulo
berekin hartu eta apostoluei aurkeztu zien. Eta kontatu zien nola Damaskora bidean Saulok
Jauna ikusi zuen, nola Jauna mintzatu zitzaion, eta nolako ausardiaz hitz egin zuen
Damaskon Jesusi buruz. 28 Ordutik, apostoluekin batera ibili ohi zen Saulo Jerusalemen,
Jaunari buruz ausardiaz hitz eginez. 29 Greko-hizkuntzako juduekin* ere hizketan eta
eztabaidan jarduten zuen; baina haiek Saulo hiltzeko asmotan zebiltzan. 30 Senideek,
horretaz jabetzean, Zesareara eraman zuten eta handik Tarsora* bidali.
31 Bitarte hartan, Eliza bakean bizi zen Judea, Galilea eta Samaria guztian;
Jaunarenganako leialtasunean bizi zen, eta finkatuz eta ugalduz zihoan*, Espiritu
Santuarengandiko adoreari esker.
Pedro kostaldean. Eneasen sendaketa
32 Pedro harat-honat zebilen etengabe. Joan zen Lidako* fededunak ikustera ere, 33
eta han Eneas zeritzan gizon bat aurkitu zuen, zortzi urte hartan ohatila batean etzana
zegoena elbarri. 34 Pedrok esan zion: <<Eneas, Jesu Kristok sendatzen zaitu. Jaiki eta bildu
ohea>>. Bat-batean jaiki egin zen. 35 Lidako eta Saron lautadako guztiek ikusi zuten bera,
eta Jaunarengana bihurtu ziren.
Tabitaren piztuera
36 Bazen Jopen* emakume fededun bat, Tabita izenekoa (grekoz <<Dorkas>> --hau
da, <<Basahuntza>>--). On egitera eta behartsuei laguntzera emana bizi zen erabat. 37 Egun
haietako batean, gaixotu egin zen eta hil; eta gorpua, garbitu ondoren, goiko gela batean
ezarri zuten. 38 Lida Jopetik hurbil dago, eta ikasleek, Pedro han zela jakinik, bi mandatari
bidali zizkioten, lehenbailehen beren hirira etortzeko erregutuz.
39 Pedro berehala atera zen haiekin. Iritsi zenean, goiko gelara eraman zuten;
emakume alargun guztiak negarrez hurbildu zitzaizkion eta Dorkas zenak egin ohi zizkien
jantzi eta soingainekoak erakutsi zizkioten. 40 Pedrok denak irtenarazi zituen eta,
belaunikaturik, otoitz egin zuen; gero, gorpuarengana bihurturik, esan zuen: <<Tabita, jaiki!
>>
Hark begiak ireki zituen eta, Pedro ikustean, eseri egin zen. 41 Pedrok eskutik hartu
eta zutiarazi egin zuen eta, alargunei eta fededunei deiturik, bizirik aurkeztu zien. 42 Jope
osoak izan zuen gertatuaren berri, eta askok sinetsi zuten Jaunarengan. 43 Pedro
denboralditxo batez gelditu zen Jopen Simon izeneko larrugin baten etxean.
Pedro eta Kornelio
10,1 Bazen Zesarean* Kornelio izeneko gizon bat, <<Italika>> zeritzan gudu-
taldeko ehuntaria. 2 Bere etxeko guztiak bezala, Israelen Jainkoa gurtzen zuen* eta
jainkozalea zen; limosna asko ematen zizkion judu-herriari eta otoitz egiten zion Jainkoari
200
ohiko orduetan. 3 Egun batean, arratsaldeko hirurak aldera, ikuskari bat izan zuen: argi ikusi
zuen, nola Jainkoaren aingeruak zegoen lekura sartu eta bere izenaz deitzen zion.
4 Kornelio begira gelditu zitzaion eta, beldurrak harturik, galdetu zion:
--Zer duzu, Jauna?
Aingeruak erantzun zion:
--Zure otoitz eta limosnak atsegin izan zaizkio Jainkoari eta gogoan ditu. 5 Bidal
ezazu, bada, norbait Jopera, Simoni, Pedro ere deituari, etortzeko esatera. 6 Beste Simon
baten etxean dago ostatuz; larrugina da Simon hau eta itsasertzean du etxea.
7 Hitz egin zion aingeruak alde egin orduko, bere konfiantzako bi morroiri eta
laguntzaile zuen soldadu jainkozale bati deitu 8 eta, guztiaren berri eman ondoren, Jopera
bidali zituen.
9 Biharamunean, mandatariok bidez zihoazela eta jadanik hiritik hurbil zirela, Pedro
terrazara igo zen eguerdialdera otoitz egitera. 10 Goseturik, zerbait hartu nahi izan zuen.
Prestatzen ari zitzaizkion bitartean, goi-ikuskari hau izan zuen: 11 zerua zabalik ikusi zuen
eta oihal handi baten antzeko zerbait, lau puntetatik zintzilik, lurreraino jaisten. 12 Mota
guztietako lauoineko, narrasti eta hegaztiak zituen barruan. 13 Eta mintzo batek esan zion:
--Ea, Pedro! Hil eta jan.
14 Pedrok erantzun zuen:
--Inola ere ez, Jauna! Ez dut egundaino ezer lohirik edo kutsaturik jan.
15 Eta mintzoak bigarrenez esan zion:
--Jainkoak garbi egin duena, zuk ez esan kutsatua denik.
16 Hiru bider gertatu zen hori, eta ondoren zerura jaso zuten gauza hura.
17 Pedro ikuskari hark zer esan nahi ote zuen asmatu ezinik zegoen. Hartan,
Simonen etxeaz galdezka ibili ondoren, atarian agertu ziren Korneliok bidalitako gizonak,
18 eta, dei eginik, Simon, Pedro ere deitua, ostatuz han ote zegoen galdetu zuten. 19 Pedro
oraindik bere ikuskariaz gogoetan ari zen. Eta Espirituak esan zion: <<Hor dituzu hiru
gizonezko zeure bila. 20 Jaitsi berehala eta zoaz beroriekin kezkarik gabe, neuk bidali
dizkizut eta>>.
21 Jaitsi zen Pedro haiengana eta esan zien:
--Neu naiz bilatzen duzuena. Zerk ekarri zaituzte hona?
--Kornelio ehuntariaren partetik gatoz. Gizon zuzena da eta Israelen Jainkoa gurtzen
duena*, eta judu guztien artean izen onekoa. Jaunaren aingeruak agindu dio zu bere etxera
eramateko eta zure hitzak entzuteko.
23 Orduan, etxean sartu eta ostatu eman zien Pedrok.
Biharamunean, beraiekin abiatu zen, Jopeko zenbait senide lagun harturik. 24
Hurrengo egunean Zesareara iritsi ziren. Kornelio zain zegoen, bere ahaideak eta adiskiderik
minenak bildurik. 25 Pedro sartzera zihoala, Kornelio bidera atera zitzaion eta oinetara
ahozpeztu. 26 Baina Pedrok zutiarazi egin zuen, esanez: <<Altxa zaitez, gizaki hutsa naiz ni
ere>>.
27 Ondoren, harekin hizketan etxean sartu zen Pedro; jende asko aurkitu zuen
bildurik, 28 eta esan zien: <<Dakizuen bezala, judu batek debekatua dauka atzerritarrekin
inolako harremanik izatea nahiz haien etxean sartzea. Baina niri Jainkoak erakutsi dit ez
dudala inor lohi edo kutsatutzat hartu behar. 29 Horregatik, ez dut eragozpenik izan
etortzeko, deitu didazuenean. Esadazue, bada, zergatik ekarri nauzuen>>.
30 Korneliok erantzun zion: <<Duela lau egun, ordu honetantxe, arratsaldeko
201
hiruretan, otoitzean ari nintzen etxean. Bat-batean, gizon bat agertu zitzaidan aurrean, jantzi
distiratsuz, 31 eta esan zidan: <Kornelio, entzun du Jainkoak zure otoitza eta gogora ekarri
zure limosnak. 32 Bidal ezazu, bada, norbait Jopera, Simoni, Pedro ere deituari, etortzeko
esatera. Simon larruginaren etxean dago ostatuz, itsasertzean>. 33 Berehala bidali nizun
mandatua, eta zuk etortzeko borondatea izan duzu. Hemen gaituzu, bada, orain guztiok
Jainkoaren aurrean*; prest gaude Jaunak guri esateko agindu dizun guztia entzuteko>>.
Pedroren hitzaldia Kornelioren etxean
34 Orduan, honela mintzatu zen* Pedro: <<Orain jabetzen naiz benetan Jainkoak ez
duela bereizketarik egiten, 35 baizik eta berari begirune dion eta beraren nahia betetzen duen
edonor duela gogoko, herri batekoa nahiz bestekoa izan. 36 Hark bere mezua bidali die
israeldarrei, guztien Jauna den Jesu Kristoren bidez bakearen berriona iragarriz. 37
Badakizue Galilean hasi eta Judea osoan, Joanek predikatu eta bataiatu ondoren, gertatu
zena, 38 Nazareteko Jesusena, alegia: Jainkoak Espiritu Santuaz eta indarrez gantzutu zuen,
eta hark on egiten eta deabruaren menpe zeuden guztiak sendatzen igaro zuen bere bizitza,
Jainkoa berekin baitzuen. 39 Eta gu gara hark juduen lurralde osoan eta Jerusalemen
egindako guztien lekuko. Jesus hau egur batetik zintzilik hil zuten; 40 baina Jainkoak piztu
egin zuen hirugarren egunean eta agertzeko ahalmena eman zion, 41 ez herriko guztiei,
Jainkoak aurrez testigutzat aukeratutakoei baizik, guri alegia, hura hilen artetik piztu
ondoren berarekin jan eta edan dugunoi. 42 Jesusek berak agindu zigun herriari
predikatzeko, bera dela Jainkoak bizien eta hilen epaile ezarri duena aitortuz. 43 Profeta
guztiek testigantza hau egiten dute hartaz: harengan sinets dezaten guztiek bekatuen
barkamena hartuko dutela beraren bitartez>>.
Espiritua jentilengana jaitsi
44 Oraindik Pedro hizketan ari zela, Espiritu Santua jaitsi zen mezua entzuten ari
ziren guztien gainera. 45 Pedrorekin etorritako fededun juduak txunditurik zeuden, Espiritu
Santuaren dohaina jentilen gain ere isurtzen zela ikustean*. 46 Izan ere, hizketa arrotzez hitz
egiten* eta Jainkoa handiesten entzuten zieten. Orduan, Pedrok esan zuen: 47 <<Nork uka
diezaieke hauei bataioko ura, guk bezalaxe hartu baitute Espiritu Santua?>>
48 Eta Jesu Kristoren izenean bataia zitzatela agindu zuen. Ondoren, egun batzuetan
bertan gelditzeko eskatu zioten Pedrori.
Pedrok Jerusalemgo eliz elkarteari berri eman
11,1 Jakin zuten apostoluek eta Judeako senideek, jentilek ere Jainkoaren hitza
onartu zutela. 2-3 Pedro Jerusalemera itzuli zenean, erdainkuntzaren aldeko fededun juduek
erdaingabeen etxean sartu eta beraiekin jan zuela bota zioten aurpegira.
4 Orduan, Pedrok dena zehatz-mehatz kontatu zien: 5 <<Jopen otoitzean ari nintzela,
goi-ikuskari bat izan nuen: oihal handi baten antzeko zerbait ikusi nuen, lau puntetatik
zintzilik, zerutik ni nengoen tokiraino jaisten. 6 Begira-begira jarri nintzaion, eta
lauoinekoak, basapiztiak, narrastiak eta hegaztiak ikusi nituen barruan. 7 Orduan, mintzo bat
entzun nuen, niri esaten: <Ea, Pedro, hil eta jan>. 8 Eta nik erantzun: <Inola ere ez, Jauna!
Ez dut egundaino ezer lohirik edo kutsaturik ahoan sartu>. 9 Zerutiko mintzoak berriro esan
202
zidan: <Jainkoak garbi egin duena, zuk ez esan kutsatua denik>. 10 Hiru bider gertatu zen
hori, eta ondoren dena zerura jaso zuten. 11 Eta une horretan hiru gizonezko agertu ziren gu
geunden etxera; Zesareatik bidalita zetozen niregana. 12 Kezkarik gabe haiekin joateko
agindu zidan Espirituak. Sei senide hauek joan ziren nirekin, eta gizon haren etxean sartu
ginen. 13 Hark kontatu zigun nola aingeru bat agertu zitzaion etxean eta esan zion: <Bidal
ezazu norbait Jopera, Simoni, Pedro ere deituari, etortzeko esatera. 14 Hark esango
dizunaren bidez salbatuko zarete, zu eta zure etxekoak>. 15 Hitz egiten hasi nintzen orduko,
Espiritu Santua jaitsi zen haiengana, hasieran guregana jaitsi zen bezala. 16 Orduan, Jaunak
esana gogoratu nuen: <Joanek urez bataiatu zuen, baina zuek Espiritu Santuaz izango zarete
bataiatuak>. 17 Beraz, Jainkoak guri Jesu Kristo Jaunarengan sinesteagatik eman zigun
dohain bera eman badie horiei ere, nor nintzen ni Jainkoari aurka egiteko?>>
18 Hau entzutean, baretu egin ziren entzuleak eta Jainkoa goretsi zuten, esanez:
<<Jentilei ere eman die, beraz, Jainkoak bizira daraman bihozberritzea!>>
Palestinatik kanpora (11,19--14,28)
Antiokiako eliz elkartearen sorrera
19 Bitartean, Esteban hil zutenean sortutako erasoaldikoan sakabanatu ziren

fededunak Fenizia, Zipre eta Antiokiaraino* heldu ziren; juduei baizik ez zieten, ordea,
mezua iragartzen. 20 Baina haien arteko batzuk, Zipreko eta Zirenekoak, Antiokiara heldu
zirenean, jentilei* ere Jesus Jaunaren berriona iragartzen hasi ziren. 21 Eta, Jauna lagun
zutenez, askok sinetsi zuten eta Jaunarengana bihurtu ziren. 22 Jerusalemgo eliz elkarteak
honen guztiaren berri jakin zuen, eta Bernabe bidali zuten Antiokiara. 23 Hara iritsi eta,
Jainkoak bere onginahiaz haien artean egina ikustean, biziki poztu zen Bernabe, eta
bihotz-bihotzez Jaunarekiko leial irauteko adore ematen zien. 24 Bernabe gizon ona baitzen,
eta Espiritu Santuaz eta fedez betea, jende asko elkartu zitzaion Jaunari.
25 Handik Tarsora joan zen Bernabe, Sauloren bila*, 26 eta, aurkitu zuenean,
Antiokiara eraman zuen. Urtebete osoa egin zuten eliz elkarte hartan elkarrekin lanean,
jende askori irakatsiz. Antiokian eman zitzaien lehendabizikoz ikasleei <<kristau>>* izena.
27 Garai hartan, profezi dohaina zuten senide batzuk jaitsi ziren Jerusalemdik
Antiokiara. 28 Haietako batek, Agabo zeritzanak, Espirituak eraginik, mundu guztian gosete
handia izango zela adierazi zuen. Hala gertatu zen Klaudio enperadorearen garaian*. 29
Ikasleek, orduan, Judeako senideei laguntza bidaltzea erabaki zuten, bakoitzak ahal zuena.
30 Eta hala egin zuten: Bernabe eta Saulorekin bidali zizkieten emaitzak hango arduradunei.
Santiago hila eta Pedro atxilotua
12,1 Aldi hartan, Herodes* erregea eliz elkarteko batzuei gogor erasotzen hasi zen. 2
Santiago, Joanen anaia, ezpataz hilarazi zuen 3 eta, hori juduei atsegin zitzaiela ikusirik,
Pedro ere preso hartu zuen. Pazko-astea zen. 4 Atxilotu eta kartzelan sarrarazi zuen, bada,
eta launa gudariko lau talderen zainpean jarri, Pazko ondoren herriaren aurrean
agerrarazteko asmotan. 5 Pedro kartzelan zaindua zeukaten bitartean, eliz elkartea Jainkoari
otoitzean ari zitzaion gartsuki haren alde.
Pedro kartzelatik askatua
203
6 Herodesek hura atera behar zuen aurreko gauean, Pedro lo zegoen bi soldaduren
artean, bi katez loturik, eta guardak atean kartzela zaintzen. 7 Bat-batean, Jaunaren
aingerua* agertu eta gela guztia argiz bete zen. Aingeruak, saihetsean ukituz, Pedro esnarazi
eta esan zion: <<Jaiki, bizkor!>> Bat-batean, kateak eskuetatik erori zitzaizkion. 8 Gero,
aingeruak esan zion: <<Lotu gerrikoa eta jantzi oinetakoak>>. Hala egin zuen, eta aingeruak
berriro: <<Jantzi soingainekoa eta jarraitu niri>>.
9 Pedro haren ondoren atera zen; ez zekien aingeruaren bitartez gertatzen ari zena
egia zen ala ez; ametsa iruditzen zitzaion. 10 Lehenengo eta bigarren zaintaldeen ondotik
igarota, kalera zeraman burdinazko ateraino iritsi ziren. Atea berez zabaldu eta kanpora irten
ziren. Kale bat igaro ondoren, aingeruak bakarrik utzi zuen Pedro. 11 Gertatuaz jabeturik,
Pedrok esan zuen: <<Orain bai dakidala Jaunak bere aingerua bidali duela, ni Herodesen
eskuetatik eta judu-herriak niretzat zituen asmoetatik askatzera>>.
12 Bere egoeraz oharturik, Markos izeneko Joanen* ama Mariaren etxera joan zen;
lagun asko zegoen han bildua otoitzean. 13 Jo zuen kanpoko atea, eta Arrosa izeneko
neskatxa atera zen nor ote zen ikustera; 14 Pedroren ahotsa ezagutzean, pozaren pozez, atea
irekitzea ahaztuta, barrura joan zen lasterka, Pedro atean zegoela iragartzera. 15 <<Burutik
zaude zu!>>, esan zioten. Baina hark baietz, egia zela. Orduan, esan zuten: <<Haren
aingerua izango da>>.
16 Bitartean, Pedrok ate-joka ziharduen. Ireki eta ikusi zutenean, zur eta lur gelditu
ziren. 17 Hark isiltzeko keinu egin zien eskuaz, eta Jaunak kartzelatik nola atera zuen
kontatu zien. Azkenean esan zien: <<Jakinarazi hau Santiagori* eta beste senideei>>.
Ondoren, atera eta beste toki batera joan zen.
18 Eguna zabaltzean, ez zen iskanbila makala sortu gudarien artean, non ote zen
Pedro. 19 Herodesek bilatzeko agindu zuen, baina ezin izan zuen aurkitu. Orduan, guardak
juzgatu eta hilarazi* egin zituen. Ondoren, Judeatik Zesareara jaitsi eta bertan gelditu zen
Herodes aldi batean.
Herodesen heriotza
20 Herodes oso haserre zegoen garai hartan Tiro eta Sidongoekin. Hauek elkar hartu
zuten erregeagana aurkezteko, eta, Blasto, erregearen etxezaina, beren alde jartzea lortu
ondoren, bakezko konponbide bat eskatu zioten erregeari; izan ere, Herodesen lurraldetik
hartzen zuten bizitzeko behar zutena. 21 Erabakitako egunean, Herodesek, errege-jantzitan
eta bere aulkian eseririk, hitzaldia egin zien. 22 Jendea deiadarka hasi zen: <<Jainkoa
mintzo da, ez gizakia>>.
23 Baina bat-batean Jaunaren aingeruak jo zuen Herodes, Jainkoaren ohorea beretzat
hartu zuelako, eta harrek jana hil zen*.
24 Jainkoaren mezua zabalduz eta ugalduz zihoan. 25 Bernabe eta Saulo, berriz,
Jerusalemen beren egitekoa bete ondoren, itzuli egin ziren, Joan Markos berekin harturik.
Lehenengo ibilaldia (13,1--15,35)
Bernabe eta Paulo misiolari bidaliak
13,1 Antiokiako eliz elkartean bazen zenbait profeta eta irakasle*, hala nola,
204
Bernabe, Simeon --izengoitiz Beltza--, Luzio Zirenearra, Manaen --umetan Herodes
erregearekin batera hazia-- eta Saulo. 2 Behin, barau-egunez, Jaunaren kultu-ospakizun
batean zeudela, Espiritu Santuak honela esan zien: <<Bereizi niretzat Bernabe eta Saulo, nik
dei egin diedan egitekorako>>.
3 Orduan, barau eta otoitz egin ondoren, haiei eskuak buruan ezarri* eta bidali egin
zituzten.
Zipren: Sergio Paulo kontsulordea eta Elimas aztia
4 Beraz, Bernabe eta Saulo, Espiritu Santuak bidalirik, Seleuziara* jaitsi ziren, eta
handik Ziprera jo zuten itsasoz. 5 Salaminara heldurik, juduen sinagogetan Jainkoaren
mezua hots egiten hasi ziren; Joan* ere berekin zuten laguntzaile. 6 Uharte guztia zeharkatu
zuten Pafoseraino, eta lanbidez aztia zen judu-sasiprofeta bat aurkitu zuten han, Barjesus
zeritzana. 7 Uhartean gobernatzen zuen Sergio Paulo kontsulordearen* ingurukoa zen.
Kontsulordea zentzuzko gizona zen, eta Bernabe eta Saulori deitu zien, Jainkoaren mezua
entzun nahirik. 8 Baina Elimas, Aztia --horixe esan nahi baitu izenak--, aurka atera zitzaien,
kontsulordea sinesmenetik aldentzeko. 9 Orduan, Saulok, Paulo* ere deituak, Espiritu
Santuak eraginik, aztiari begira-begira, 10 esan zion: <<Hi, iruzurti eta gezurrontzi,
deabrukume eta zuzenbide ororen etsai hori, ez ote haiz Jaunaren bide zuzenak okertzen
aspertuko? 11 Hor duk, bada, gainean Jaunaren zigorra: itsu geldituko haiz eta ez duk aldi
batean eguzkiaren argirik ikusiko>>.
Eta bertan, ilunperik beltzenean gelditu zen Elimas, eta itsumustuka zebilen, eskutik
nork eramango. 12 Gertatua ikusirik, kontsulordeak sinetsi egin zuen, Jaunari buruzko
doktrinaz ere biziki harriturik baitzegoen.
Pisidiako Antiokian: Pauloren hitzaldia
13 Paulo eta beronen lagunak Pafostik itsasoz atera eta Panfiliako Pergera* iritsi
ziren. Han Joanek alde egin zien, eta Jerusalemera itzuli zen. 14 Besteak, berriz, Pergetik
Pisidiako Antiokiaraino joan ziren. Eta larunbatez sinagogan sartu ziren eta eseri. 15
Legearen eta profeten irakurgaiak egin ondoren, sinagogako buruzagiek ohar hau bidali
zieten: <<Anaiok, herriari adore emateko zerbait esateko baldin baduzue, mintza zaitezte>>.
16 Jaiki zen Paulo eta, eskuaz isiltzeko keinu eginik, honela mintzatu zen:
<<Israeldarrok eta Israelen Jainkoa gurtzen duzuen guztiok*, entzun. 17 Israel herriaren
Jainkoak gure arbasoak aukeratu zituen, Egiptoko atzerrian bizi zirela herri handi bihurtu
eta, ondoren, ahalmen handiz atera zituen handik. 18 Berrogeiren bat urtez eramanpenez
gidatu zituen* basamortuan zehar, 19 eta, Kanaan lurraldean zazpi nazio suntsitu ondoren,
berauen lurra eman zien ondare. 20 Horretan guztian laurehun eta berrogeita hamarren bat
urte igaro ziren. Ondoren, buruzagiak eman zizkien, Samuel profetaren garaira arte. 21
Orduan, erregea eskatu zuten, eta Jainkoak Saul eman zien, Kixen semea, Benjaminen
leinukoa; berrogei urtez izan zen errege. 22 Gero, Saul kendu eta David jarri zuen errege, eta
aitorpen hau egin zuen honetaz: <David, Jeseren semea, aurkitu dut neure gogoko gizon; nik
nahi guztia egingo du honek>. 23 Hitz emana zuenez, honen ondorengotik sortu zion
Jainkoak Israeli Salbatzailea, Jesus alegia. 24 Hau etorri aurretik, bihozberritzeko eta
bataiatzeko* hots egin zion Joan Bataiatzaileak Israel herri osoari. 25 Eta bizitzaren azken
aldera, honela zioen Joanek: <Ni ez naiz zuek uste duzuena; badator nire atzetik beste bat,
205
eta ni ez naiz inor horri oinetakoak askatzeko ere>.
26 <<Senideok, Abrahamen odoleko zaretenok eta zuek, Israelen Jainkoa gurtzen
duzuenok, guri* bidali zaigu salbamen-mezu hau. 27 Jerusalemdarrek eta beraien agintariek
ez zuten Jesus aintzat hartu eta, berau kondenatuz, larunbatero sinagogan irakurtzen dituzten
profeziak bete zituzten. 28 Heriotza merezi zuenik ezer aurkitu ez zioten arren, hil zezala
eskatu zioten Pilatori. 29 Eta Liburu Santuak hartaz zioen guztia bete zutenean, egurretik
eraitsi eta hilobian ezarri zuten. 30 Baina Jainkoak piztu egin zuen hilen artetik. 31 Egun
askotan zehar agertu zitzaien Galileatik Jerusalemera berarekin igo zirenei, eta horiek ditu
orain bere testigu herriaren aurrean.
32 <<Guk ere berrion hau iragartzen dizuegu: gure arbasoei egindako agintzaria 33
guretzat, haien ondorengoontzat, bete duela Jainkoak, Jesus hilen artetik piztuz. Hala dago
idatzia bigarren Salmoan:
<<Nire semea zara zu,

gaur zaitut nik sortu.
34 <<Eta heriotzara gehiago ez itzultzeko piztu duela hilen artetik, honela zuen
esana Jainkoak: Davidi eginiko agintzari santu eta fidagarriak beteko dizkizuet.
35 <<Horregatik, beste toki batean ere honela dio: Zeure fededuna ez duzu hilobian
galtzen utziko.
36 <<Baina David, bere aldian Jainkoak emandako egitekoa zintzoki bete ondoren,
hil egin zen eta bere arbasoekin bildu; usteldu egin zen, bada, haren gorputza. 37 Jainkoak
piztu duena, aldiz, ez da usteldu.
38 <<Jakizue, beraz, senideok, Jesusi esker hots egiten zaizuela bekatuen
barkamena; Moisesen legeaz ezin lortu izan duzuen Jainkoarekiko adiskidetasuna, 39 hari
esker aurkitzen du sinesten duen orok. 40 Begira ongi, bada, profetak esandako hau gerta ez
dakizuen:
41 <<Ikusazue, harro sinesgogorrok,

harri zaitezte eta desagertu betiko!
Egintza harrigarri bat
egingo baitut zuen egunotan,
inork kontatuko balizue
sinetsiko ez zenuketena>>.
42 Sinagogatik ateratzean, hurrengo larunbatean ere gai beraz hitz egiteko erregutu
zien jendeak. 43 Batzarra banatu zenean, judu eta juduberri jainkozale* asko Paulo eta
Bernaberekin joan ziren; hauek Jainkoaren dohainari atxikirik irauteko adore ematen zieten
beren hitzez.
44 Hurrengo larunbatean, ia hiritar guztiak bildu ziren Jaunaren mezua entzutera. 45
Jendetza hura ikusirik, juduak bekaizkeriaz bete ziren, eta irainez egiten zieten kontra
Pauloren hitzei. 46 Orduan, Paulok eta Bernabek ausarki esan zuten: <<Zuei adierazi behar
genizuen lehenengo Jainkoaren mezua! Baina mezua baztertu eta zeuen buruak betiko
bizirako gai ikusten ez dituzuenez gero, jentilengana joko dugu. 47 Honela esan baitigu
Jaunak:
206
<<Nazioen argitzat ezarri zaitut,
salbamena lurraren bazterreraino eraman dezazun>>.
48 Hori entzunik, biziki poztu ziren jentilak eta Jaunaren mezua goraipatzen zuten.
Eta betiko bizirako zirenek sinetsi egin zuten.
49 Jaunaren mezua zabalduz zihoan eskualde hartan guztian. 50 Baina juduek andere
handiki jainkozaleak eta hiriko jauntxoak berotu zituzten, eta Paulo eta Bernaberen aurka
erasoaldia sortu eta beren lurraldetik kanpora bota zituzten. 51 Paulo eta Bernabe, beren
oinetako hautsa protesta gisa haien aurka astindurik, Ikoniora* joan ziren. 52 Ikasleak,
berriz, pozez eta Espiritu Santuaz beterik gelditu ziren.
Paulo eta Bernabe Ikonion
14,1 Ikonion ere, Paulo eta Bernabe juduen sinagogan sartu ziren eta, hain ongi hitz
egin zutenez, judu eta greziar* askok sinetsi zuen. 2 Baina sinetsi ez zuten juduek jentilak
zirikatu zituzten eta senideen aurka gogo-gaiztotu. 3 Hala eta guztiz ere, Paulo eta Bernabe
luzaroan egon ziren bertan, Jaunari buruz ausarki hitz eginez; eta Jaunak, mirariak eta
egintza harrigarriak egiteko dohaina haiei emanez, bere onginahiari buruzko mezua baiesten
zuen.
4 Hiriko jendea bi aldetara jarri zen, batzuk juduen alde eta besteak apostoluen*
alde. 5 Halako batean, ordea, jentilek eta juduek, agintariekin batera, gogorrera jo eta
apostoluak harrika hiltzea erabaki zuten; 6 baina Paulo eta Bernabek, horretaz jabeturik,
Likaoniako Listra eta Derbe* herrixka eta inguruetara ihes egin zuten, 7 eta han ere berriona
zabaltzen jardun zuten.
Paulo eta Bernabe Listran
8 Bazen Listran oinak elbarri zituen gizon bat; sekula oinez ibili gabea zen, jaiotzatik
baitzegoen elbarri. 9 Paulori entzuten zegoen batean, Paulo begira-begira jarri zitzaion eta,
sendatzeko adinako fedea bazuela ikusirik, 10 oihu handiz esan zion: <<Jarri tente oinen
gainean!>>
Salto batean zutitu eta ibiltzen hasi zen. 11 Paulok egina ikustean, oihuka hasi zen
jendea Likaoniako hizkuntzan: <<Jainkoak jaitsi zaizkigu geure artera giza itxuran!>>
12 Bernaberi Zeus deitzen zioten eta Paulori Hermes, hau baitzen hitz egiten zuena*.
13 Hiriko sarreran zegoen Zeusen tenpluko apaizak zezenak ekarrarazi zituen, lore-sortaz
apaindurik, hiriko ateetara, eta jendearekin batean oparitzat hil nahi zituen apostoluen
omenez.
14 Ohartu zirenean, Bernabe eta Paulo apostoluak beren soingainekoak urratu* eta
jendartera oldartu ziren, deiadarka: 15 <<Zer ari zarete? Gu ere gizakiak gara zuek bezalaxe,
eta berrion hau adierazten dizuegu, hain zuzen: utz ditzazuela idolo hutsalak eta bihur
zaiteztela Jainko biziarengana, zeru-lurrak eta itsasoa eta horietan dagoen guztia egin
zituenarengana. 16 Joandako gizaldietan Jainkoak herri bakoitzari bere bidetik joaten utzi
dio, 17 baina ez bere burua ezagutzera eman gabe, egin dituen mesedeen bidez: euria eta
urtaro aberatsak bidali dizkizue zerutik, eta janariz ase eta pozez bete zaituzte>>.
18 Hitz hauekin, nekez bada ere, kendu zioten jendeari oparia eskaintzeko asmoa.
19 Orduan, Antiokiatik eta Ikoniotik judu batzuk etorri ziren eta, jendea beren iritzira
207
bildurik, Paulori harrika eman zioten, eta hiritik kanpora atera zuten arrastaka, hilda
zegoelakoan. 20 Baina, ikasleak ondora bildu zitzaizkionean, Paulo jaiki eta berriro hirian
sartu zen. Biharamunean, Derberantz atera zen Bernaberekin.
Siriako Antiokiara itzuli
21 Hiri hartan berriona zabaldu eta ikasle asko egin ondoren, Listrara, Ikoniora eta
Antiokiara itzuli ziren. 22 Ikasleen gogoak bizkortzen zituzten bidenabar, fedean sendo
irauteko adore emanez. <<Larrialdi asko eraman behar dugu --esaten zieten-- Jainkoaren
erreinuan sartzeko>>. 23 Eliz elkarte bakoitzean arduradunak izendatu zituzten eta, otoitz
eta barau egin ondoren, Jaunari gomendatu zizkioten, harengan sinetsi baitzuten.
24 Ondoren, Pisidian barrena, Panfiliara iritsi ziren. 25 Eta, Pergen mezua predikatu
ondoren, Ataliara* jaitsi ziren. 26 Han untzia hartu zuten Antiokiarako, handik izan baitziren
bidaliak burutu berria zuten egitekorako, Jainkoaren onginahiari gomendatuak izan ondoren.
27 Antiokiara iritsi zirenean, eliz elkartea bildu zuten eta Jainkoak beraien bidez
egindako guztia azaldu zieten, bai eta jentilei federako atea nola ireki zien ere. 28 Paulo eta
Bernabe bertan gelditu ziren denboraldi batean ikasleekin.
JERUSALEMGO BILTZARRA (15,1-35)
Biltzarraren zergatia
15,1 Judeatik Antiokiara* jaitsi ziren batzuk hango senideei irakaspen hau ematen
hasi ziren: <<Moisesengandiko usadioaren arabera erdaintzen ez bazarete, ez zaitezkete
salba>>.
2 Hori zela eta, sesioa sortu zen, eta Paulo eta Bernabek eztabaida gogorra izan zuten
haiekin. Orduan, Paulo, Bernabe eta beste batzuk* Jerusalemera igo zitezela erabaki zuten,
apostolu eta arduradunengana, auzi hori argitzera.
3 Antiokiako eliz elkarteak biderako beharrezkoak eman zizkien. Fenizia eta
Samarian barrena igarotzean, jentilak ere konbertitzen ari zirela jakinarazten zieten senideei,
horrela guztiei poz handia emanez. 4 Jerusalemera iritsi zirenean, eliz elkarteak, apostoluek
eta arduradunek harrera ona egin zieten, eta Jainkoak beraien bidez egindako guztiaren berri
eman zieten. 5 Baina sinestedun egindako fariseuen alderdiko batzuk* atera ziren, esanez
jentilak ere erdaindu egin behar zirela eta Moisesen legea betetzera behartu.
Biltzarraren jardun-haria
6 Orduan, apostoluak eta arduradunak arazo hau aztertzeko bildu ziren. 7 Eztabaida
luzearen ondoren, zutitu zen Pedro eta esan zuen: <<Anaiok, dakizuenez, aspaldi aukeratu
ninduen Jainkoak zuen artetik, jentilek nire ahotik berrionaren mezua entzun zezaten eta
sinetsi. 8 Eta bihotz-barrua ezagutzen duen Jainkoak onartzen dituela azaldu du, haiei ere
guri bezala Espiritu Santua emanez. 9 Haien eta gure artean inolako bereizketarik egin gabe,
garbi egin ditu haien bihotzak fedearen bidez. 10 Horrela, bada, zergatik tentatzen duzue*
orain Jainkoa, gure gurasoek eta guk ere ezin eraman izan dugun uztarria ikasle horiei
leporatzen saiatuz? 11 Ez horixe! Uste dugu Jesus Jaunaren onginahiari esker salbatzen
gaituela Jainkoak, bai gu eta bai jentilak>>.
208
12 Biltzar guztia isildu egin zen Paulo eta Bernaberi entzuteko, eta hauek Jainkoak
beraien bitartez jentilen artean egindako mirari eta egintza harrigarriak kontatu zituzten. 13
Bukatu zutenean, Santiagok* hitza hartu eta esan zuen: <<Entzun, anaiok: 14 Simonek*
azaldu digu nola hasiera-hasieratik Jainkoak jentilen artetik beretzat herri bat aukeratu nahi
izan duen. 15 Hau bat dator profeten esanekin, Liburu Santuak dioen bezala*:
16 <<Ondoren, itzuli egingo naiz

eta Daviden etxola eroria
berreraikiko dut;
horma hondatuak berreraikiko dizkiot,
eta zutik jarriko dut berriro;
17 gainerako gizonek Jauna bila dezaten,
nireak diren* nazio guztiek.
Hala diot nik, Jaunak,
hori guztia
18 antzinatik jakinarazi duenak*.
19 <<Beraz, ene iritziz, ez zaie alferreko oztoporik ezarri behar Jainkoarengana

bihurtzen diren jentilei. 20 Aski dugu hauxe eskatuz idaztea: ez dezatela jan sasijainkoei
eskainitako haragirik, utz ditzatela legearen kontrako sexu-harremanak eta ez dezatela jan
odolustu gabeko abererik, ez eta odolik ere*. 21 Izan ere, juduek aspalditik irakurtzen eta
azaltzen dute Moisesen legea* larunbatero herri guztietako sinagogetan>>.
Konklusioa eta azken agiria
22 Orduan, apostoluek eta arduradunek, eliz elkarte osoarekin bat, beren arteko
batzuk hautatu eta Paulo eta Bernaberekin Antiokiara bidaltzea erabaki zuten. Judas Barsaba
eta Silas* hautatu zituzten, senideen artean itzal handiko gizonak biak, 23 eta gutun hau
eman zieten eramateko:
<<Anaia apostoluek eta arduradunek*, Antiokiako, Siriako eta Ziliziako
jentil-herrietako senideoi, agur!
24 <<Guretakoren batzuek, guk agindu gabe, beren esanez kezkatu eta nahastu
zaituztela jakin dugu. 25 Horregatik, ordezkari batzuk hautatzea erabaki dugu aho batez, eta
zuengana bidaltzea Bernabe eta Paulo geure senide maiteekin, 26 beren bizitzak Jesu Kristo
gure Jaunaren zerbitzuan eman dituzten horiekin. 27 Hor bidaltzen dizkizuegu, bada, Judas
eta Silas, gauza bera ahoz jakinaraz diezazueten. 28 Hau da Espiritu Santuak eta guk erabaki
duguna: zuei zamarik ez ezartzea, behar-beharrezko diren hauek izan ezik: 29 ez dezazuela
jan sasijainkoei eskainitako haragirik, ez eta odolik nahiz odolustu gabeko abererik ere, eta
utz ditzazuela legearen kontrako sexu-harremanak*. Ongi egingo duzue horrelakoetatik alde
egiten baduzue. Ondo izan!>>
Biltzarraren ondorioak Antiokian
30 Bidaliak, beraz, Antiokiara jaitsi ziren eta, biltzarra bildurik, gutuna eman zieten.
31 Hau irakurtzean, poz-pozik gelditu ziren hitz adoregarri haiekin. 32 Judas eta Silasek,
profeta* baitziren, luze eta zabal hitz egin zuten senideekin, hauek adoretuz eta gogo-
209
berotuz. 33 Denboraldi bat egin zuten han, eta bidali zituztenengana itzuli ziren senideen
bake-agurrarekin. ( 34 *). 35 Paulo eta Bernabe, berriz, Antiokian gelditu ziren, beste
askorekin batera Jaunaren mezuaren berriona irakasten eta azaltzen.
ELIZA GREZIAR MUNDUAN HEDATU (15,36--21,16)
Pauloren bigarren ibilaldia (15,36--18,22)
Paulo eta Bernabe elkarrengandik bereizi
36 Handik aldi batera, Paulok esan zion Bernaberi: <<Goazen berriro Jaunaren
mezua aldarrikatu genuen hiri haietara, senideak nola dauden ikustera>>.
37 Bernabek berekin eraman nahi zuen Joan Markos* ere. 38 Baina Paulok,
Panfilian alde egin eta lanean lagundu ez zien gizona berriro berekin hartzea ez zuen ongi
ikusten. 39 Biziki haserretu ziren biak, eta nor bere aldetik joan zen. Bernabek Markos hartu
zuen eta Ziprera atera zen itsasoz; 40 Paulok, aldiz, Silas* aukeratu zuen, eta, senideek
Jaunaren onginahiari gomendatu ziotelarik, atera egin zen. 41 Sirian eta Zilizian barrena
joan zen, eliz elkarteak gogo-berotuz.
Timoteo, Paulo eta Silasekin elkartu
16,1 Paulo Derbera heldu zen eta gero Listrara. Han Timoteo* izeneko ikasle bat
aurkitu zuen; ama judua zuen eta kristaua; aita, berriz, greziarra. 2 Izen ona zuen Listrako
eta Ikonioko senideen artean. 3 Paulok, berekin eraman nahi zuelarik, erdaindu egin zuen
inguru haietako juduengatik, denek baitzekiten aita greziarra zuela. 4 Igarotzen ziren
hirietan, Jerusalemgo apostoluen eta arduradunen erabakiak* ematen zizkieten jakitera, bete
zitzaten. 5 Eliz elkarteak fedean sendotuz eta egunetik egunera ugalduz zihoazen*.
Pauloren ikuskaria
6 Gero, Paulo eta Silas Frigia eta Galazia eskualdeetan barrena joan ziren, Espiritu
Santuak eragotzi egin baitzien Asia probintzian mezua zabaltzea. 7 Misiako mugara iritsi
zirenean, Bitiniarantz* jo nahi izan zuten, baina Jesusen Espirituak ez zien utzi. 8 Orduan,
Misian zehar, Troadera* jaitsi ziren. 9 Gauean Paulok ikuskari bat izan zuen: mazedoniar
bat azaldu zitzaion, zutik, erreguka: <<Zatoz Mazedoniara* eta lagun iezaguzu!>>
10 Paulok ikuskari hau izan eta berehala, Mazedoniarantz ateratzeko prestatu
ginen*, ziur baikeunden Jainkoak deitzen zigula haiei berriona ematera.
Filipon. Lidiaren konbertsioa
11 Troaden untzia hartu eta Samotraziara joan ginen zuzenean. Biharamunean

Neapolisera* iritsi ginen, 12 eta handik Filipora; Filipo Mazedonia eskualdeko hiri
nagusietako bat da, erromatar kolonia. Hiri honetan eman genituen egun batzuk.
13 Larunbatean, hiritik kanpora atera eta ibai ondora joan ginen, han juduen
otoizleku bat zegoela uste baikenuen. Bertan eseri eta bilduak ziren emakumeei hitz egiten
hasi ginen. 14 Bazen entzuleen artean Lidia izeneko emakume bat, izatez Tiatirakoa,
210
purpurazko oihalen saleroslea; Israelen Jainkoa gurtzen zuen. Jaunak barrutik eragin zion*,
Pauloren hitzak gogoz onar zitzan. 15 Eta, bera eta beraren familia guztia bataiatu zirelarik,
erregu hau egin zigun: <<Jaunarengan egiaz sinesten dudala irizten badiozue, hartzazue
ostatu, arren, nire etxean>>. Eta bere eskaintza onartzera behartu gintuen.
Paulo Filipon kartzelatua
16 Otoizlekura gindoazen batean, neskatxa bat atera zitzaigun bidera: geroa

igartzeko ahalmena ematen zion espiritu batek* hartua zen, eta bere igarpenen bidez irabazi
ederra ematen zien nagusiei. 17 Neskatxa Pauloren eta gure atzetik zetorren, deiadarka:
<<Gizon hauek Goi-goiko Jainkoaren zerbitzariak dira, eta salbamen-bidea iragartzen
dizuete>>.
18 Egun askotan egin zuen gauza bera, eta azkenean Paulok, gogaiturik, espirituari
aurre egin zion, esanez: <<Jesu Kristoren izenean, atera hadi emakume honengandik>>. Eta
atera egin zen bat-batean.
19 Neskatxaren nagusiek, beren irabazpidea bukatzen zitzaiela ikustean, Paulo eta
Silasi eskua bota eta hiriko plazara eraman zituzten agintariengana, 20 eta epaileen aurrean
salatu, esanez: <<Gizon hauek gure herria asaldatzen ari dira: juduak dira, 21 eta guk,
erromatarrok, ontzat eman eta jarraitu ezin ditugun ohiturak irakasten dituzte>>.
22 Jendea haien aurka altxatu zen, eta epaileek jantziak kendu eta zigorkatzeko
agindu zuten. 23 Ongi egurtu ondoren, kartzelara bota zituzten, kartzelariari arduraz
zaintzeko aginduz. 24 Agindu bezala, kartzelariak barrueneko gelan sartu zituen eta oinak
zepoan lotu zizkien.
25 Gauerdi aldera, Paulo eta Silas otoitzean ari ziren, Jainkoari gorespenak
kantatzen; beste presoak entzuten zeuden. 26 Bat-batean, hain lurrikara gogorra izan zen,
non kartzelaren oinarriei ere dardar eragin baitzien. Eta kolpetik ate guztiak zabaldu ziren
eta denen kateak askatu. 27 Esnatu zen kartzelaria eta, espetxeko ateak zabalik ikustean,
ezpata atera zuen bere burua hiltzeko*, presoek ihes egin zutelakoan. 28 Baina Paulok
deiadar egin zion:
--Ez egin kalterik zeure buruari, denok hemen gaude eta.
29 Kartzelariak argia eskatu zuen eta, arrapaladan barrura sarturik, Paulo eta Silasen
oinetan ahozpeztu zen, beldurrez dardar. 30 Gero, kanpora atera zituen eta galdetu:
--Jaunak, zer egin behar dut salbatzeko?
--Sinetsi Jesus Jaunarengan, eta zu eta zure etxekoak* salbatuko zarete.
32 Eta Jaunaren mezua iragarri zieten hari eta haren etxeko guztiei. 33 Gau-ordu
hartan bertan, kartzelariak berekin eraman eta zauriak garbitu zizkien, eta berehala bataiatu
zen beretar guztiekin batera. 34 Ondoren, bere etxera igoarazi zituen, jatekoa atera eta famili
festa egin zuten, Jainkoarengan sinetsi zutelako.
35 Eguna argitu zuenean, epaileek guardak bidali zituzten, kartzelariari esatera:
--Aska itzazu gizon horiek.
36 Kartzelariak Paulori berri eman zion, esanez:
--Epaileek zuek askatzeko esan dute. Atera, bada, eta zoazte bakean.
37 Baina Paulok guardei esan zien:
--Gu, Erromako hiritar* izanik, epaitu gabe denen aurrean zigortu eta kartzelan sartu
gaituzte, eta orain ezkutuan nahi gaituztela atera? Ez horixe! Datozela beraiek gu ateratzera!
211
38 Guardek epaileei jakinarazi zieten erantzuna; haiek, Erromako hiritar zirela
entzutean, izutu egin ziren 39 eta barkazio eske joan zitzaizkien; gero, kanpora atera eta
hiritik alde egiteko erregutu zieten.
40 Kartzelatik irtetean, Paulo eta Silas Lidiaren etxera joan ziren. Eta senideak ikusi
eta adoretu ondoren, alde egin zuten.
Tesalonikan
17,1 Anfipolis eta Apolonian barrena, Paulo eta Silas Tesalonikara* iritsi ziren; han
juduek sinagoga zuten. 2 Paulok, ohi zuenez, haiengana joan eta hiru larunbatez jardun zuen
beraiekin eztabaidan. Liburu Santuak oinarri harturik, 3 Mesiasek sufritu eta hilen artetik
piztu egin behar zuela azaltzen eta frogatzen zien. Eta esaten zien: <<Nik hots egiten
dizuedan Jesus hauxe da Mesias>>.
4 Judu batzuek sinetsi egin zuten, eta Paulo eta Silasekin elkartu ziren; Israelen
Jainkoa gurtzen zuten jentil askok eta emakume handikietako mordoxka batek ere gauza
bera egin zuen. 5 Baina juduek, ikusezinez, alfer-gaizto batzuk bildu zituzten eta, jendartean
iskanbilak sorraraziz, herria nahastu zuten. Gero, Jasonen etxera oldartu ziren, Paulo eta
Silasen bila, herriko batzarraren aurrera eramateko asmotan. 6 Aurkitu ez zituztelarik, Jason
eta beste zenbait senide hiriko agintarien aurrera eraman zituzten arrastaka, eta oihuka
zioten: <<Mundu guztia nahastu duten horiek bertaraino iritsi zaizkigu, 7 eta Jasonek etxean
hartu ditu. Hauek guztiok enperadorearen aginduen aurka ari dira, badela beste errege bat
esanez, Jesus alegia>>.
8 Hitz hauek asaldatu egin zituzten jendea eta agintariak; 9 baina, fidantza kendu
ondoren, askatu egin zituzten Jason eta gainerakoak.
Berea hirian
10 Senideek Paulo eta Silas Bereara* bidali zituzten berehala, gauez. Iritsi zirenean,
juduen sinagogara joan ziren. 11 Bereako juduek, Tesalonikakoak baino jatorragoak izaki
eta, gogo biziz hartu zuten mezua; egunero aztertu ohi zituzten Liburu Santuak, gauzak hala
ote ziren ikusteko. 12 Haietako askok sinetsi zuten, bai eta jentilen arteko emakume handiki
eta gizonezko mordoxka batek ere.
13 Baina Tesalonikako juduak, Paulok Berean ere Jainkoaren hitza iragartzen
ziharduela jakitean, hara joan ziren, hango jendea ere asaldatu eta nahastera. 14 Horregatik,
senideek itsasaldera aterarazi zuten Paulo berehala; Timoteo eta Silas Berean gelditu ziren.
15 Paulori laguntzera joan zirenek Atenaseraino eraman zuten, eta, itzultzean, Timoteo eta
Silasentzat mandatu hau ekarri zuten: ahalik lasterren bil zitezela Paulorekin.
Atenasen: hitzaldia Areopagoan
16 Atenasen Timoteo eta Silasen zain zegoela, Paulori barrua sumintzen zion hiria
idoloz betea ikusteak. 17 Beraz, juduei eta Israelen Jainkoa gurtzen zuten jentilei* sinagogan
hitz egiten zien, eta egunero jardun ohi zuen plaza nagusian, bertan gertatzen zirenekin
eztabaidan. 18 Zenbait filosofo epikureo eta estoikok ere jardun ohi zuen harekin
eztabaidan. Batzuek zioten: <<Zer ote dio berritsu honek?>> Beste batzuek, berriz:
<<Jainko arrotzen predikari dirudi>>.
212
Izan ere, Jesusen eta piztueraren berri ematen zien Paulok*. 19 Hartu zuten, bada,
berekin eta, Areopagora* eramanik, honela galdetu zioten: <<Jakin al daiteke zer den
irakasten duzun doktrina berri hori? 20 Guztiz ideia bitxiak dakarzkiguzu belarrietara, eta
zer esan nahi duten jakin nahi genuke>>.
21 (Izan ere, atenastar guztiek eta han bizi ziren kanpotarrek azken berrikeriak
entzun eta kontatuz eman ohi zuten beren denbora guztia).
22 Paulo honela mintzatu zen*, Areopago erdian zutik: <<Atenastarrok, edonola ere,
guztiz erlijiozale zaretela ikusten dut. 23 Hortik zehar zuen jainko-oroitarriei begira
nenbilela, aldare bat aurkitu dut idazkun honekin: <Jainko ezezagunari>*. Horra, bada: zuek
ezagutu gabe gurtzen duzuena, horixe iragartzen dizuet nik. 24 Mundua eta munduko guztia
egin duen Jainkoa zeru-lurren Jauna da eta ez da giza eskuz egindako tenpluetan bizi; 25 ez
dute giza eskuek zerbitzatzen ere, ez baitu ezeren beharrik, bera baita denei bizia eta arnasa
eta gainerako guztia ematen dizkiena.
26 <<Gizon bakar batengandik* sortarazi zituen Jainkoak nazio guztiak, lur zabal
osoan bizi zitezen, bakoitzari bere garai eta lur-mugak ezarriz. 27 Eta hau guztia, Jainkoa
bila zezaten, ea itsumustuka bederen aurkitzen zuten; izan ere, ez dago gutako
bakoitzarengandik urruti, 28 zeren harengan bizi baikara eta harengan mugitzen, eta izan ere
harengan baikara; hori bera esan dute olerkari batzuek ere: <Haren jatorrikoak gara>*. 29
Beraz, Jainkoaren jatorrikoak bagara, ez genezake pentsa Jainkoa giza trebetasunak eta
irudimenak landutako urre, zilar edo harrizko irudien antzeko denik. 30 Baina Jainkoak ez
du kontuan hartu nahi izan gizakien iraganaldia, ezjakinean bizi izan zireneko garaia, eta
bihozberritzeko agintzen die orain guztiei edonon. 31 Erabakia baitu mundua justiziaz
epaituko duen eguna, eta horretarako ezarri duen gizonaren bidez epaituko ere, berau hilen
artetik piztuz denei ziur erakutsi dien bezala>>.
32 <<Hilen piztuera>>* aipatzen zuela entzutean, batzuk barrez hasi zitzaizkion;
beste batzuek, berriz, esan zioten: <<Beste batean entzungo dizugu horretaz>>.
33 Paulok, orduan, alde egin zien*. 34 Alabaina, batzuk elkartu zitzaizkion eta
sinetsi egin zuten; haien artean, Dionisio Areopagokoa*, Damaris izeneko emakume bat eta
beste zenbait.
Korintoko eliz elkartearen sorrera
18,1 Honen guztiaren ondoren, Atenas utzi eta Korintora* joan zen Paulo. 2 Han
Akila zeritzan judua, izatez Pontokoa, eta Priszila haren emaztea aurkitu zituen. Italiatik
etorri berriak ziren, Klaudio* enperadoreak agindua baitzuen judu guztiek Erromatik alde
egin zezatela. Paulo haiekin harremanetan jarri zen 3 eta, ogibide bera zutenez
--oihal-etxolagileak ziren--, haiekin gelditu zen bizitzen eta lanean. 4 Larunbatero hitz
egiten zuen Paulok sinagogan, eta bai juduak, bai greziarrak, sinesmenera ekartzen saiatzen
zen.
5 Silas eta Timoteo Mazedoniatik etorri zirenean, Paulok mezuaren predikuari eman
zion erabat, Jesus zela Mesias juduen aurrean aitortuz. 6 Baina juduek kontra egiten
baitzioten eta irainka erantzuten, Paulok, jantziak astinduz*, esan zien: <<Zeuek zarete gerta
dakizuekeenaren erantzule bakar; nik ez dut errurik. Aurrerantzean jentilengana joango
naiz>>.
7 Sinagogatik alde egin eta Israelen Jainkoa gurtzen zuen jentil* baten etxera joan
zen; Tizio Zuzen zeritzan eta sinagoga ondoan zuen etxea. 8 Krispok, sinagogako
213
buruzagiak, eta beronen etxeko guztiek* Jaunarengan sinetsi zuten; Paulori entzuten zioten
beste korintoar askok ere sinetsi eta bataioa hartu zuten.
9 Gau batez, honela esan zion Jaunak Paulori ikuskari batean: <<Ez izan beldurrik,
jarraitu hitz egiten isildu gabe. 10 Ni zurekin nago eta ezin izango dizu inork kalterik egin.
Nire herri izango den jende asko dut nik hiri honetan>>.
11 Urte eta erdi egin zuen han Paulok, Jainkoaren mezua irakasten.
12 Galion Akaiako kontsulorde* zela, judu guztiak batean Pauloren kontra altxatu
ziren; auzitegira eraman 13 eta honela salatu zuten: <<Honek Jainkoari gure legearen
kontrako kultua ematera bultzatzen du jendea>>. 14 Paulo hitz egiten hastera zihoala,
esan zien Galionek juduei: <<Juduok, oker edo delitu handi bat balitz, kasu egingo nizueke
behar den bezala. 15 Baina, zuen gorabeherak hitz eta izen batzuei buruzkoak eta zuen lege
horri buruzkoak direnez gero, hor konpon zeuek. Nik ez dut arazo horietan epaile izan
nahi>>.
16 Eta auzitegitik kanpora bidali zituen. 17 Orduan, denek Sostenes sinagogako
buruzagiari heldu eta jipoi ederra eman zioten auzitegi aurrean bertan. Galionek ez zien
jaramonik egin.
Paulo Antiokiara itzuli
18 Oraindik aldi batean Korinton gelditu zen Paulo. Gero, senideak agurtu eta
Siriarantz atera zen untziz Priszila eta Akilarekin. Zenkreasen ilea motz-motz egin zuen,
egina zuen botoa* betetzeko. 19 Efesora iristean, bere lagunak utzi egin zituen eta,
sinagogara joanik, juduekin eztabaidan hasi zen. 20 Hauek denbora gehiago beraiekin
gelditzeko eskatu zioten arren, hark ezezkoa eman zien; 21 baina agurtzean esan zien:
<<Berriz ere etorriko natzaizue, Jainkoa lagun>>.
Efesotik untziz atera 22 eta Zesarean lehorreratu zen; handik Jerusalemgo eliz
elkartea* agurtzera igo zen eta gero Antiokiara jaitsi.
Pauloren hirugarren ibilaldia (18,23--21,16)
23 Antiokian denboraldi bat egin ondoren, berriro atera eta Galazian eta Frigian
barrena joan zen, ikasle guztiak gogo-berotuz.
Apolok Efeson berriona hots egin
24 Apolo* izeneko judu bat iritsi zen garai hartan Efesora; izatez Alexandriakoa zen,
hizlari bikaina eta Liburu Santuetan oso aditua. 25 Jaunaren bideari buruz ongi eskolatua
zegoen; gartsuki hitz egiten zuen eta Jesusi zegokiona zehazki irakasten, Joanena beste
bataiorik* ezagutu ez arren. 26 Apolo, bada, sinagogan ausarki hitz egiten hasi zen. Priszilak
eta Akilak entzun ziotenean, berekin hartu zuten eta are xehekiago azaldu zioten Jainkoaren
bidea. 27 Akaiara joateko asmoa zuelarik, senideek animatu egin zuten eta hango ikasleei
idatzi zieten, harrera ona egin ziezaiotela. Han, Jainkoaren onginahiari esker, guztiz
lagungarri gertatu zitzaien fededunei. 28 Izan ere, ongi finkaturiko arrazoien bidez egiten
zien aurre juduei denen aurrean, Liburu Santuen bidez Jesus zela Mesias frogatuz.
Paulo Efeson
214
19,1 Apolo Korinton zegoela, Paulo Efesora* iritsi zen, Asiako Txikiko mendialdean
barrena. Han ikasle batzuk aurkitu zituen 2 eta galdetu zien:
--Hartu al zenuten Espiritu Santua sinetsi zenutenean?
--Espiritu Santua badenik ere ez dugu entzun.
3 Paulok, berriro:
--Zein bataio hartu duzue, bada?
Haiek erantzun:
--Joanen bataioa*.
4 Eta Paulok esan zien:
--Joanek bihozberritzearen ezaugarri zen bataioa ematen zuen, baina herriari beraren
ondoren zetorrenagan, Jesusengan alegia, sinesteko esanez.
5 Hau entzunik, Jesus Jaunaren izenean bataiatu ziren. 6 Paulok eskuak ezarri
zizkienean, Espiritu Santua etorri zitzaien gainera, eta hizketa arrotzez mintzatzen* eta
profeta gisa hitz egiten hasi ziren. 7 Hamabiren bat lagun ziren.
8 Hiru hilabetetan zehar, sinagogara joan zen Paulo eta Jainkoaren erregetzaz ausarki
hitz egin zuen, entzuleei sinestarazten saiatuz. 9 Baina batzuek beren burugogorkeriagatik ez
baitzuten sinetsi nahi eta batzarraren aurrean kristau-bideaz gaizki-esaka ari baitziren,
Paulok haiengandik alde egin eta ikasleekin talde berezia egin zuen. Egunero irakasten zuen
Tirano* zelako baten eskolan. 10 Bi urte egin zituen horrela, eta Asiako probintziako*
guztiek, judu nahiz jentil, entzun ahal izan zuten Jaunaren mezua.
Judu exortzistak
11 Mirari handiak egiten zituen Jainkoak Pauloren eskuz: 12 aski zen hark soinean
eramandako musuzapi edo beste jantziren bat gaixoei ezartzea, haiengandik gaitzak
uxatzeko eta espiritu gaiztoak botatzeko.
13 Harat-honat zebiltzan judu exortzista* batzuk ere Jesus Jaunaren izenaz baliatzen
hasi ziren, espiritu gaiztoak botatzeko. Honela esaten zieten: <<Paulok hots egiten duen
Jesusen izenean, irteteko agintzen dizuet!>>
14 Apaizburu zen Eskeba izeneko judu baten zazpi seme zebiltzan horretan. 15
Baina espiritu gaiztoak erantzun zien: <<Ezagutzen dut Jesus eta badakit Paulo nor den.
Baina nor zarete zuek?>>
16 Bat-batean, espiritu gaiztodun gizonak gainera oldartu eta menpean hartu zituen
denak, eta hain gogor eraso zien, ezen larrugorritan eta zauriturik ihes egin behar izan
baitzuten etxe hartatik. 17 Efesoko bizilagun guztiek, judu eta greziar, izan zuten gertakari
honen berri. Beldurrak harturik gelditu ziren denak, eta Jesus Jaunaren izena handiesten
zuten. 18 Fededun berri askok ordura arteko beren jarduera okerrak agerian aitortu zituzten,
19 eta aztikeriatan ibilitako askok beren liburuak pila batean bildu eta denen aurrean erre
zituzten. Egindako kontuen arabera, zilarrezko berrogeita hamar mila txanpon balio zuten
liburuok. 20 Horrela, Jaunaren ahalmenari esker, mezua zabalduz eta finkatuz zihoan.
Efesoko matxinada
21 Honen guztiaren ondoren, Jerusalemera joatea erabaki zuen Paulok Mazedonia
215
eta Akaiatik* igaroz. Eta han izan ondoren, Erromara ere joan behar zuela pentsatu zuen. 22
Bere laguntzaileetarik bi, Timoteo eta Erasto, Mazedoniara bidali zituen, baina bera Asia
probintzian gelditu zen oraindik aldi batean.
23 Bitarte horretan, iskanbila gogorra sortu zen Efeson, kristau-bidea* zela eta. 24
Bazen han Demetrio zeritzan zilargin bat. Artemisa jainkosaren* tenpluaren iruditxoak
landu ohi zituen zilarrez, artisauei irabazi ederra ematen zielarik. 25 Bildu zituen, bada,
artisauok eta ogibide bereko beste langileak, eta esan zien: <<Adiskideok, badakizue
irabazpide honi esker bizi garela hain ongi. 26 Eta ikusi eta entzungo zenuten, Paulo horrek,
Efeson ez ezik, ia Asia probintzia osoan ere jendea franko pentsaeraz aldarazi duela, guk
eskuz egiten ditugunak ez direla jainko sinestaraziz. 27 Gure lanbidearen izen ona galtzeko
arriskuan gaude; areago, Artemisa gure jainkosa handiaren tenplua ere ezerezkotzat har
dezaten arriskuan eta Asia probintzia osoak eta mundu guztiak gurtzen duen jainkosaren
ospe handia erabat galtzeko arriskuan>>.
28 Hitz hauek entzun orduko, guztiak amorru bizian oihuka hasi ziren: <<Gora
Efesoko Artemisa!>>
29 Hiri osora zabaldu zen nahasmendua, eta jende guztiak antzokirantz jo zuen
zalapartan, Gaio eta Aristarko* mazedoniarrak, Pauloren bidelagunak, berekin arrastaka
eramanez. 30 Paulok biltzarrera sartu nahi zuen, baina ikasleek ez zioten utzi. 31 Adiskide
zituen probintziako buruzagi batzuek ere abisua bidali zioten antzokira ez agertzeko.
32 Bitartean, biltzarra nahasmendu hutsa zen: batak hau eta besteak hura oihukatzen
zuen, gehienek jakin ere ez baitzekiten zertarako bilduak ziren. 33 Jendartetik Alexandro
zelako bat atera zuten aurrera, juduek bultzaturik; honek, eskuaz isiltzeko keinu eginik,
batzarrari argitasunak eman nahi zizkion. 34 Baina judua zela jabetu bezain laster, denak
aho batez oihuka hasi ziren: <<Gora Efesoko Artemisa!>>
Eta ia bi ordu egin zituzten halaxe oihuka. 35 Hiriko idazkariak, jendea baretu
ahal izan zuenean, honela hitz egin zuen: <<Efesoarrok, ba ote da inor ez dakienik, Efeso
hiria Artemisa jainkosa handiaren tenpluaren zaintzailea eta zerutik eroritako beraren
irudiaren zaintzailea dela? 36 Hori ukaezina da; zaudete, beraz, lasai, itsu-itsuan jokatu
gabe. 37 Hona ekarri dituzuen gizon hauek ez dira gure jainkosaren kontrako sakrilego, ez
biraolari. 38 Eta Demetriok eta bere artisauek inoren kontra ezer badute, hor dituzte herriko
auzitegiak eta kontsulordetzak. Ager bitzate han elkarren aurkako salakuntzak. 39 Eta beste
gorabeherarik baldin baduzue, legezko batzar batean erabakiko da. 40 Izan ere, gaurko
honengatik matxinadaz sala gaitzakete, ez baitezakegu arrazoirik eman, iskanbila hau
zuritzeko>>.
Hau esanik, bukatutzat eman zuen batzarra.
Paulo Mazedonia eta Greziara
20,1 Istilua amaitu zenean, Paulok ikasleak bildu eta adore eman zien; ondoren, agur
egin eta Mazedoniara joateko atera zen. 2 Igarotzen zituen lurraldeetan senideak hizketaldi
askoren bidez adoretzen zituen. Greziara iritsi 3 eta hiru hilabete eman zituen bertan.
Ondoren, Siriara untzia hartzeko zegoela, juduak zelatan zeuzkala jakin eta Mazedoniatik
barrena itzultzea erabaki zuen. 4 Honako hauek zituen lagun: Sopater, Pirroren semea,
Bereakoa; Aristarko eta Segundo, tesalonikarrak; Gaio, derbetarra, eta Timoteo; eta Tikiko
eta Trofimo*, Asiako probintziakoak.
5 Hauek aurrea hartu ziguten, eta Troaden egon zitzaizkigun* zain. 6 Gu, berriz,
216
Pazko Jaien ondoren atera ginen itsasoz Filipotik, eta bost egunen buruan bildu ginen
haiekin Troaden, eta aste bete egin genuen bertan.
Troadera, agur egitera
7 Igandean ogia zatitzera* bildu ginen. Paulo ikasleei hitz egiten hasi zitzaien eta,
biharamunean joan behar baitzuen, gauerdirarte jardun zuen hizketan. 8 Bazen kriseilurik
asko gu bildurik geunden goiko gela hartan. 9 Leiho-ertzean eseria zegoen Eutiko izeneko
mutil gazte bat; Paulok hitzaldia amaitzen ez zuenez, logaletu egin zen mutila; azkenean,
loak harturik, hirugarren solairutik behera erori zen, eta hilda jaso zuten. 10 Jaitsi zen
berehala Paulo eta, harengana makurturik, besoan hartu eta esan zuen: <<Ez ikaratu! Bizirik
dago!>>
11 Berriro igorik, ogia zatitu eta jan egin zuen. Ondoren, egunsentirarte luzatu zuen
hitzaldia; gero, joan egin zen. 12 Mutila, berriz, bizirik eraman zuten, eta lasaitu ederra hartu
zuten guztiek.
Troadetik Miletora
13 Gu untzia hartu eta Asorantz atera ginen, han Paulo hartzekotan, honek oinez
joatea erabaki baitzuen. 14 Ason elkartu zitzaigunean, untzian hartu genuen geurekin eta
Mitilenera joan ginen. 15 Handik, biharamunean, Kio pareraino iritsi ginen itsasoz;
hurrengo egunean Samosera heldu ginen, eta hurrengoan Miletora*. 16 Efeson ez gelditzea
erabakia zuen Paulok, Asia probintzian luzatzeko beldurrez; presaka zen, izan ere,
Mendekoste-egunerako Jerusalemen egon nahi baitzuen, ahal izanez gero.
Efesoko arduradunei hitzaldia
17 Miletotik mandatua bidali zuen Paulok Efesora, eliz elkarteko arduradunei dei
eginez. 18 Etorri zirenean, esan zien: <<Badakizue nola jokatu dudan beti zuekin, Asia
probintziara iritsi nintzen lehen egunetik. 19 Apaltasun osoz zerbitzatu dut Jauna eta hainbat
negar egin juduen azpikeriek sortu dizkidaten probaldiak direla eta. 20 Ez dizuet zuen
onerako izan zitekeen ezer ukatu; jendaurrean eta etxez etxe predikatu eta irakatsi dizuet, 21
judu nahiz greziarrei, arren Jainkoarengana bihurtzeko eta Jesus gure Jaunarengan sinesteko
eskatuz.
22 <<Eta orain Jerusalemera noa Espirituak beharturik, han zer gertatuko zaidan
jakin gabe; 23 dakidana hauxe da: hiriz hiri, Espiritu Santuak garbi esaten didala kateak eta
nekeak ditudala zain. 24 Baina biziak ez dit axola, neure ibilaldia eta Jesus Jaunak eman
didan egitekoa ongi burutuz gero, hau da, berrionaren lekuko, Jainkoak digun onginahiaren
lekuko, izatea.
25 <<Eta orain badakit, zuen artean Jainkoaren erregetza hots egiten jardun duen
hau ez duela zuetako inork berriro ikusiko. 26 Horregatik, argi eta garbi diotsuet gaur ez
dudala neure gain hartzen inori gerta dakiokeenaren erantzukizunik*. 27 Zeren ez baitiot
inoiz uko egin Jainkoaren asmoa oso-osorik zuei adierazteari. 28 Zain itzazue zeuen buruak
eta artalde osoa, honen zaindari jarri baitzaituzte Espiritu Santuak; larra ezazue Jainkoaren
Eliza, hark bere Semearen odolaz* eskuratu zuena.
29 <<Badakit, ni joatean, artaldeari barkatuko ez dioten otso amorratuak sartuko
217
direla zuen artera. 30 Zuen artetik ere aterako dira batzuk irakaspen okerrak zabalduz,
ikasleak beren atzetik eramateko. 31 Zaudete erne, bada, eta eduki gogoan, hiru urtez gau
eta egun aspergabe jardun dudala zuetako bakoitzari negar-malkoz aholkuak ematen. 32 Eta
orain Jainkoaren eskuetan eta haren onginahizko mezuaren babesean uzten zaituztet; hark
badu ahalmena eliz elkartea eraikitzeko eta sagaratu guztiei bere ondarea emateko.
33 <<Ez dut inoren zilar-urrerik edota jantzirik irrikatu izan. 34 Ongi dakizue esku
hauek irabazi dutela niretzat eta neurekin nituenentzat beharrezko guztia. 35 Orotan erakutsi
izan dizuet, horrela behar dela lanean saiatu gauza ez direnei laguntzeko, Jesus Jaunaren hitz
haiek gogoratuz: <Zorion gehiago du emateak hartzeak baino>*>>.
36 Hitzaldia bukaturik, belauniko jarri eta otoitz egin zuen beste guztiekin batera. 37
Denek negarrari eman zioten eta Paulori besarkadaka eta musuka hasi zitzaizkion. 38
Nahigaberik handiena gehiago ez zutela ikusiko esateak ematen zien. Ondoren, untziraino
lagundu zioten.
Paulo Jerusalemera
21,1 Haiengandik aldendurik, untzia hartu eta Koseraino joan ginen* zuzenean;
biharamunean, berriz, Rodasera, eta handik Patarara. 2 Hemen Feniziara zihoan untzi bat
aurkitu genuelarik, bertara igo eta abiatu egin ginen. 3 Zipre begiztatu eta ezkerretara
utzirik, Siriarantz jarraitu genuen eta Tirora iritsi, han hustu behar baitzuen untziak bere
karga. 4 Hango ikasleen bila joan ginen eta aste betez beraiekin gelditu; Jerusalemera ez
igotzeko esan zioten haiek Paulori Espirituaren eraginez. 5 Baina, astea igaro ondoren, geure
bidaiari jarraitu genion. Hiritik kanporaino lagundu ziguten haiek denek, beren emazte eta
haurrekin. Hondartzan otoitz egin genuen belauniko; 6 gero, elkarri agur egin ondoren,
untzira igo ginen, eta haiek etxera itzuli.
7 Gu Tirotik Ptolemaidara* joan ginen, hala geure itsasbidea bukatuz. Han senideak
agurtu genituen eta egun osoa eman genuen beraiekin. 8 Biharamunean atera eta Zesareara
heldu ginen. Han, apostoluen zazpi laguntzaileetako bat* zen Felipe misiolariaren etxera
joan ginen, eta bertan gelditu. 9 Hark profezi dohaina zuten lau alaba ezkongabe zituen.
10 Han zenbait egun generamala, Agabo izeneko profeta bat iritsi zen Judeatik. 11
Gu ikustera etorri zen eta, Pauloren gerrikoa harturik, harekin bere esku-oinak lotu* eta esan
zuen: <<Hona zer dioen Espiritu Santuak: Honelaxe lotuko dute juduek Jerusalemen gerriko
honen jabea, eta jentilen eskuetara emango dute>>.
12 Hori entzutean, Jerusalemera ez igotzeko erregutzen genion Paulori, bai guk eta
bai bertakoek. 13 Baina Paulok erantzun zigun: <<Zer dela eta ari zarete negarrez?
Bihozgabetu egin nahi al nauzue? Prest nago, lotua izateko ez ezik, Jerusalemen hiltzeko
ere, Jesus Jaunarengatik>>.
14 Ezin baikenion hura burutik kendu, bere hartan utzi genuen, esanez: <<Egin bedi
Jaunaren nahia>>.
15 Handik egun batzuetara, biderakoak prestatu eta Jerusalemerako bidean gora ekin
genion. 16 Zesareako ikasle batzuk ere etorri ziren gurekin eta lehen garaietako ikaslea zen
Nason zipretarraren etxera lagundu ziguten, hark eman behar baitzigun ostatu.
JERUSALEMDIK ERROMARA (21,17--28,31)
Paulo Jerusalemen atxilotua
218
eta auzitara eramana (21,17--23,35)
Paulok eta Santiagok elkarrekin topo
17 Jerusalemera iritsi ginenean, senideek oso harrera ona egin ziguten. 18

Biharamunean, Santiagoren* etxera joan ginen Paulo eta gainerakook; han zeuden bilduak
arduradun guztiak ere. 19 Paulok, haiei agurra egin ondoren, Jainkoak beraren bitartez
jentilen artean egindako guztia xeheki kontatu zien. 20 Haiek, entzutean, Jainkoa goretsi
zuten; gero, Paulori esan zioten: <<Anaia, ikusten duzu zenbat milaka judu egin diren
fededun, baina denak legezale sutsuak dira. 21 Eta zera jakin dute zutaz: jentilen artean bizi
diren juduei Moisesengandik aldentzeko irakasten diezula, semerik ez erdaintzeko eta
usadiorik ez gordetzeko esanez. 22 Zer egin, bada? Nolanahi ere, jakingo dute hemen zarela.
23 Horregatik, egizu gure esana: baditugu hemen boto* bat bete behar duten lau gizon. 24
Har itzazu zeurekin, egin garbikuntza beraiekin batera eta ordaindu zeuk haiek botoa
betetzeko behar dutena; horrela, ilea moztu ahal izango dute, eta jende guztiak ikusiko du ez
dela egia zutaz esan zitzaiena, baizik eta zintzoki betetzen duzula legea zuk ere. 25 Fededun
egin diren jentilei dagokienez, berriz, geure erabakiak* idatziz eman genizkien: ez dezatela
jan sasijainkoei eskainitako haragirik, ez eta odolik nahiz odolustu gabeko abererik ere, eta
utz ditzatela legearen kontrako sexu-harremanak>>.
26 Hartu zituen, bada, Paulok gizon haiek berekin eta, hurrengo egunean, beraiekin
batera garbikuntza eginik, tenplura joan zen, garbikuntza-egunak noiz bukatzen ziren eta
haietako bakoitzarengatik opariak noiz eskainiko ziren jakinaraztera.
Paulo tenpluan atxilotu
27 Zazpi egunak betetzeko zeudela, Asiako probintziako juduek, Paulo tenpluan

ikusirik, jende guztia asaldatu zuten eta Paulori eskua erantsi, 28 oihuka esanez:
<<Lagundu, israeldarrok! Hauxe da bazter guztietan gure herriaren, legearen eta tenplu
honen kontra denei irakasten ari zaien gizona. Horrez gainera, greziar batzuk sartu ditu
tenpluan*, toki santu hau kutsatuz>>. 29 Izan ere, Efesoko Trofimo Paulorekin ikusia zuten
aurretik hirian eta Paulok tenpluan sartu zuela uste zuten.
30 Hiri osoa asaldatu zen, eta jendea pilaka bildu. Paulori heldurik, tenplutik
arrastaka atera zuten, eta berehala ateak itxi zituzten.
31 Haiek Paulo hil beharrean zerabilten bitartean, Jerusalem osoa nahaspilatua
zegoela salatu zioten gudalburuari. 32 Hau, berehala soldadu eta ehuntariak bildurik,
lasterka joan zen; gudalburua eta soldaduak ikustean, juduek utzi egin zioten Paulo jotzeari.
33 Gudalburuak, hurbildurik, preso hartu zuen Paulo eta bi katez lotzeko agindu*. Gero, nor
zen eta zer egin zuen galdetu zuen; 34 baina jendeak nork berea zioen oihuka. Eta iskanbila
hartan ezin baitzuen gudalburuak ezer garbirik atera, kuartelera* eramateko agindu zuen. 35
Harmailetara iritsi zirenean, soldaduek airean eraman behar izan zuten Paulo jendearen
erasoagatik, 36 herri guztia baitzetorren atzetik, <<Hil hori!>> oihuka.
Paulo bere buruaren alde
37 Kuartelera sartzera zihoazela, Paulok esan zion gudalburuari:

--Mesedez, bi hitz esan nahi nizkizuke.
219
Gudalburuak erantzun zion:
--Grekoz ere ba al dakizu? 38 Beraz, ez zara zu oraindik orain matxinatu eta lau mila
gerrillerorekin basamortura jo zuen egiptoarra.
39 Paulok erantzun zuen:
--Ni? Ni judua naiz, Ziliziako Tarsokoa, nahiko entzuna den hiri batekoa. Uztazu,
otoi, herriari hitz egiten.
40 Baimena eman zion, eta Paulok, harmailetan zutik, herriari isiltzeko keinu egin
zion eskuaz. Denak isil-isilik gelditu ziren, eta Paulo honela mintzatu zitzaien hebreeraz*:
22,1 <<Ene senide eta gurasook*, entzun ezazue neure buruaren alde esatera
noakizuena>>. 2 Hebreeraz hitz egiten entzutean, are isilago gelditu zen jendea. Paulok
jarraitu zuen:
3 <<Ni judua naiz, Ziliziako Tarson jaioa, baina hiri honetan hezia eta, Gamalielen*
ikasle izanik, gure arbasoen legean arretaz eskolatua; jainkozale sutsua nintzen, gaur zuek
guztiok zareten bezala. 4 Hil beharrez eraso izan diot kristau-bide* honi, gizon eta
emakumeak atxilotu eta kartzelan sartuz. 5 Apaiz nagusiak eta herriko zahar guztiek aitor
dezakete hau; izan ere, beraiek eman zizkidaten Damaskoko senideentzat gutunak eta hara
jo nuen, aurkitzen nituenak Jerusalemera preso ekartzeko, zigor zitzaten.
Paulok bere konbertsioa kontatu
6 <<Banindoan, beraz, eta, Damaskora hurbildua nintzela, eguerdialdera, bat-batean

zerutiko argi bizi batek distiraz inguratu ninduen. 7 Lurrera erori nintzen, eta mintzo hau
entzun nuen: <Saulo, Saulo*, zergatik pertsegitzen nauzu?> 8 <Nor zaitut, Jauna?> galdetu
nuen nik. Eta erantzun zidan: <Jesus Nazaretarra naiz, zuk pertsegitzen duzuna>. 9 Nire
lagunek argia, bai, ikusi zuten, baina ez zuten entzun mintzo zitzaidanaren ahotsik. 10 Nik
galdetu nuen: <Zer egin behar dut, Jauna?> Eta Jaunak erantzun: <Jaiki, zoaz Damaskora,
eta han esango dizute Jainkoak zuretzat ezarria daukan egiteko guztia>. 11 Eta, argi haren
distiraz itsu bainengoen, lagunek eskutik hartuta eraman ninduten Damaskora.
12 <<Bazen han Ananias izeneko gizon bat; jainkozalea zen legearen arabera eta
bertako judu guztien artean izen onekoa. 13 Bila etorri zitzaidan eta, hurbildurik, esan zidan:
<Anaia Saulo, ikus ezazu berriro>. Eta, bat-batean, ikusi egin nuen bera. 14 Hark esan
zidan: <Gure arbasoen Jainkoak hautatu zaitu, beraren nahia ezagutu, Zintzoa* ikusi eta
beronen ahotsa zuzen-zuzenean entzun dezazun. 15 Ikusi eta entzun duzunaren lekuko
izango baitzaitu hark gizon-emakume guztien aurrean. 16 Zertan luzatu, beraz? Bataia zaitez
eta garbitu zeure bekatuetatik, Jaunari dei eginez>.
Paulo jentilengana misiolari
17 <<Jerusalemera itzuli nintzen eta, tenpluan otoitzean ari nintzela, goi-ikuskari bat
izan nuen. 18 Jauna ikusi nuen eta esan zidan: <Atera zaitez Jerusalemdik ahal duzun
lasterren, ez baitute onartuko nitaz egingo duzun testigantza>. 19 Nik erantzun nion: <Jauna,
baina denek dakite ni sinagogaz sinagoga zuregan sinesten zutenak kartzelatzen eta
zigortzen ibili nintzela. 20 Eta Esteban zure lekukoa* hil zutenean ere, hantxe nintzen ni,
hura guztia ontzat ematen eta hiltzaileen jantziak gordetzen>. 21 Baina Jaunak esan zidan:
<Zoaz, urrutira bidaltzen baitzaitut, jentil-herrietara> >>.
220
Paulo eta erromatar gudalburua
22 Hau esan arte adi-adi egon zitzaizkion juduak, baina une hartan oihuka hasi ziren:
<<Garbitu hori lur gainetik! Ez du bizitzerik merezi!>>
23 Haiek oihuka, jantziak astinduz eta hautsa airera botaz jarraitzen zutenez, 24
gudalburuak Paulo kuartelera sartu zuen. Eta zigorkatzeko agindu zuen, jendea haren kontra
oihuka zergatik ari zen aitorrarazteko.
25 Zigorkatzeko lotzen zuten bitartean, Paulok esan zion bertan zegoen ehuntariari:
--Ba al duzue eskubiderik Erromako hiritar* bat epaitu gabe zigorkatzeko?
26 Hitz hauek entzutean, ehuntariak gudalburuari jakinarazi zion, esanez:
--Begira ongi zer egiten duzun! Gizon hori Erromako hiritarra duzu.
27 Joan zitzaion gudalburua Paulori eta galdetu zion:
--Erromako hiritarra al zara benetan?
--Bai --erantzun zion Paulok.
28 Gudalburuak, berriro:
--Nik ederki ordainduz erosi nuen hiritargo hori.
--Ba, nik jaiotzaz daukat --erantzun zion Paulok.
29 Mintzarazi behar ziotenek berehala alde egin zuten; gudalburua, berriz,
beldurturik zegoen, Erromako hiritar bat katez lotua zuela konturatzean.
Paulo judu-biltzarraren aurrean
30 Biharamunean, gudalburuak, juduek Paulo zergatik salatzen zuten garbi jakin

nahirik, hura askatzeko agindu zuen eta apaizburuak eta Biltzar Nagusi osoa bilarazi zituen;
ondoren, Paulo ekarri eta aurrean jarri zien.
23,1 Paulo honela mintzatu zen, biltzarrari begira: <<Anaiok, nik kontzientziarik
garbienaz jokatu izan dut Jainkoaren aurrean gaur arte>>. 2 Honetan, Paulori ezpainetako
bat emateko agindu zien Ananias* apaiz nagusiak bere laguntzaileei. 3 Orduan, Paulok esan
zion: <<Jainkoak joko zaitu, horma zuritu hori! Ni legearen arabera epaitzeko zaude hor
eseria; nola hausten duzu legea ni jotzeko aginduz?>>
4 Han zeudenek esan zioten Paulori:
--Jainkoaren apaiz nagusia iraintzen duzu!
5 Paulok, orduan:
--Anaiok, ez nekien apaiz nagusia zenik. Bai, Liburu Santuak dio: Ez madarikatu
zeure herriko buruzagia.
6 Bai baitzekien batzuk fariseuak zirela eta besteak saduzearrak, honela esan zuen*
Paulok ozenki biltzarraren erdian: <<Anaiok, ni fariseua naiz, fariseuen semea, eta
hildakoen piztuera espero dudalako naukate auzitan>>.
7 Hori esan zuenean, sesioa sortu zen fariseuen eta saduzearren artean, eta biltzarra
bitan zatitu zen. 8 (Izan ere, saduzearrek ez dute onartzen ez piztuerarik, ez aingerurik, ez
espiriturik; fariseuek, aldiz, bai). 9 Izugarrizko iskanbila sortu zen. Fariseuen alderdiko
lege-maisu batzuek altxatu eta gogor esan zuten: <<Ez dugu honengan errurik aurkitzen. Eta
espiritu edo aingeruren batek hitz egin badio, zer?>>
10 Sesioa gogortzen ari zen, eta gudalburuak, Paulo txikituko zuten beldurrez, gudu-
221
taldeari jaisteko agindu zion, handik atera eta kuartelera eraman zezaten.
11 Hurrengo gauean, Jauna agertu zitzaion Paulori eta esan zion: <<Izan bihotz!
Jerusalemen nire testigu izan zaren bezala, halaxe behar duzu izan Erroman ere>>.
Pauloren aurka zelata
12 Eguna zabaltzean, zenbait juduk elkar hartu zuten eta zin egin ez zutela ez jango
eta ez edango Paulori bizia kendu arte. 13 Berrogeitik gora ziren horrela hitzartuak. 14
Apaizburu eta zaharrengana joan ziren, bada, eta esan zieten: <<Zin eginez hitz eman dugu
ez dugula deus hartuko, Paulo hiltzen ez dugun bitartean. 15 Orain, bada, zuek,
biltzarrarekin elkar harturik, eskaiozue gudalburuari Paulo bihar zuengana ekartzeko, haren
arazoa xehekiago aztertu nahi izango bazenute bezala. Eta gu gertu egongo gara, hura
bidean garbitzeko>>.
16 Baina Pauloren ilobak, arrebaren semeak, azpikeria horren berri jakin zuen eta
kuartelera joan zen, Paulori jakinaraztera. 17 Paulok ehuntari bati deitu eta esan zion:
--Eramazu gazte hau gudalburuagana; badu zerbait hari esateko.
18 Eraman zuen, bada, ehuntariak gudalburuagana eta esan zion:
--Paulo presoak deitu dit eta gazte hau zuregana ekartzeko eskatu; zerbait omen du
zuri esateko.
19 Gudalburuak eskutik hartu zuen eta, aparte eramanik, galdetu zion:
--Zer duzu esateko?
20 Mutilak erantzun zion:
--Juduak elkar harturik daude, bihar Paulo Biltzar Nagusira eraman dezazula zuri
eskatzeko, haren arazoa xehekiago aztertzeko aitzakiaz. 21 Baina zuk ez sinetsi, berrogeitik
gora gizonek zelata jarriko baitiote; zin egina dute ez dutela jango, ez edango Paulo garbitu
arte. Prest daude dagoeneko, zuk beraien eskabideari erantzun zain.
22 Gudalburuak bidali egin zuen mutila, esanez:
--Ez esan inori honen berri eman didazunik.
Paulo Zesareara eramana
23 Gudalburuak, orduan, bi ehuntariri deitu eta agindu hauek eman zizkien: <<Eduki
itzazue prest gaueko bederatzietarako berrehun soldadu oinezko, hirurogeita hamar zaldizko
eta berrehun lantzari, Zesareara* joateko. 24 Gerta itzazue zaldiak ere, Felix*
gobernariagana Paulo bizirik eta onik eramateko>>.
25 Eta gutun bat idatzi zuen, honela zioena:
26 <<Klaudio Lisiasek Felix gobernari agurgarri horri, agur!
27 <<Bidaltzen dizudan gizon hau juduek atxilotu zuten. Eta, hiltzera zihoazela,
soldaduekin joan eta atera egin nuen haien eskuetatik, Erromako hiritarra zela jakinik. 28
Zergatik salatzen zuten aztertu nahirik, juduen Biltzar Nagusira eraman nuen. 29 Eta ikusi
dut, beren legeko zenbait gorabeheragatik salatzen dutela, baina ez duela heriotza edo
kartzela merezi duen errurik. 30 Eta honen kontra zelata bat prestatua dutela jakin dudanez,
zuri bidaltzen dizut lehenbailehen, aldi berean salatzaileei adierazten diedalarik zure aurrean
agertu behar dituztela beren salakuntzak*>>.
31 Agindu bezala, soldaduek Paulo hartu eta Antipatrisera* eraman zuten gauez. 32
Biharamunean, zaldizkoei Paulorekin joaten utzirik, beraiek kuartelera itzuli ziren. 33
222
Zesareara iritsi zirenean, zaldizkoek gobernariari gutuna eman eta Paulo aurkeztu zioten. 34
Gobernariak gutuna irakurri eta Paulo zein probintziatakoa zen galdetu zuen. Ziliziakoa zela
jakinik, 35 esan zion: <<Zure salatzaileak datozenean entzungo dizut>>.
Eta Herodesen jauregian* giltzapean gorde zezatela agindu zuen.
Paulo Zesarean auzitara eramana (24,1--26,32)
Pauloren aurka salakuntza
24,1 Handik bost egunera, Ananias apaiz nagusia Zesareara jaitsi zen, zahar
batzuekin eta Tertulo zeritzan abokatu batekin. Eta Pauloren aurkako salakuntza azaldu
zioten gobernariari. 2-3 Deitu zioten Paulori, eta Tertulok honela hasi zuen salakuntza:
<<Felix agurgarria, zuri esker eta zuk zeure arduraz nazio honen onerako egin dituzun
hobekuntzei esker, bakerik ederrenean bizi gara. Eta esker onez beterik gaude guztiarengatik
beti eta nonahi. 4 Ez zintuzket gehiegi nekatu nahi, baina entzun gaitzazu, otoi, unetxo
batean, ohi duzun bihotz onez. 5 Gizon hau guztiz galgarria dela ikusi dugu; mundu guztiko
juduen artean sesioak pizten ari da, eta berau da nazaretarren sektako* buru; 6 tenplua bera
ere kutsatu nahi izan du, eta horregatik atxilotu dugu. ( 6 b-7 *). 8 Egiozu galdeketa eta zeuk
ikusiko duzu egiazkoak direla leporatzen dizkiogun erru horiek>>.
9 Juduek salakuntza hau ontzat eman zuten, dena hala zela esanez.
Paulo bere buruaren alde Felixen aurrean
10 Orduan, gobernariak hitz egiteko baimena emanik, honela erantzun zuen Paulok:
<<Hainbat urtetan gure herriaren epaile zarela jakiteak ematen dit konfiantza neure buruaren
defentsa egiteko. 11 Zeuk egiazta dezakezunez, hamabi egun besterik ez da Jerusalemera igo
nintzela kultuan parte hartzera. 12 Eta ez nau inork tenpluan inorekin eztabaidan ikusi, ez
eta sinagogetan edo kalean jendea nahasten ere. 13 Ezin dizute leporatzen dizkidaten gauzen
frogarik aurkeztu. 14 Hau, bai, aitortzen dizut: horiek sektatzat daukaten Bide horren
arabera zerbitzatzen dut geure arbasoen Jainkoa; baina nik Moisesen legean eta profeten
liburuetan* idatzirik dagoen guztia onartzen dut, 15 eta Jainkoarengan badut itxaropena
--horiek bezalaxe-- hildako guztiak, on eta gaizto, piztuko direla. 16 Horregatik ahalegintzen
naiz ni ere, neure kontzientzia Jainkoaren eta gizonen aurrean beti garbi gordetzen.
17 <<Urte askoren buruan, Jerusalemera etorria nintzen neure herritarrentzat
limosnak ekartzera eta Jainkoari opariak eskaintzera. 18 Garbikuntza egin ondoren, opari
horiek eskaintzen ari nintzen tenpluan aurkitu nindutenean, ez jendartean eta iskanbilan. 19
Baina Asiako probintziako judu batzuk... Berauek agertu behar lukete zuregana, ni salatzera,
nire kontra ezer badute. 20 Eta bestela, esan dezatela hemen dauden hauek zer oker aurkitu
zidaten Biltzar Nagusiaren aurrean agertu nintzenean. 21 Izatekotan ere, berauen aurrean
honako hitz hauek goraki esatea: <Hildakoen piztuera espero dudalako nago auzipean gaur
zuen aurrean> >>.
22 Felixek, oso ongi baitzekien kristau-bidearen berri, gerorako utzi zuen auzia,
esanez: <<Lisias gudalburua datorrenean erabakiko dut zuen arazoa>>.
23 Paulo zainpean edukitzeko agindu zion ehuntariari, baina lasai samar utziz, berari
laguntzera joatea adiskideei debekatu gabe.
223
Paulo kartzelan
24 Handik egun batzuetara, judua zen bere emazte Drusilarekin* joan zen Felix eta,
Paulori deiturik, Jesu Kristoganako sinesmenari buruz entzuten egon zitzaion. 25 Baina
Paulok zuzentasuna, nor bere buruaren nagusi izatea eta geroko epaia aipatu zizkionean,
Felix larritu egin zen eta esan zion: <<Bazoazke, oraingoz. Deituko dizut hurrengo egokiera
dudanean>>.
26 Paulok dirua emango zion itxaropena ere bazuen Felixek, eta horregatik sarritan
deitzen zion, berarekin hitz egiteko. 27 Bi urte geroago, Portzio Festo* jarri zen gobernari
Felixen ordez, eta Felixek Paulo kartzelan utzi zuen, juduei atsegin gertatzearren.
Paulok enperadoreagana jo
25,1 Festo, bere probintziako kargua hartzera etorri eta handik hiru egunera,
Zesareatik Jerusalemera igo zen. 2 Berehala aurkeztu zitzaizkion apaizburuak eta judu
handikiak, Paulo salatzera. 3 Mesede bat eskatu zioten arrenka: Paulo Jerusalemera ekar
zezala, bidean zelata jartzea pentsatua baitzuten hura garbitzeko. 4 Baina Festok erantzun
zien Paulok Zesarean egon behar zuela preso eta bera ere laster zihoala hara. 5 <<Beraz
--esan zien--, zuen artean aginterik dutenak betoz nirekin Zesareara eta, gizon honek errurik
badu, sala bezate>>.
6 Festok ez zuen Jerusalemen zortzi/hamarren bat egun besterik egin, eta gero
Zesareara jaitsi zen. Hurrengo egunean, auzi-mahaian eseri eta Paulo ekartzeko agindu zuen.
7 Paulo azaldu zenean, Jerusalemdik jaitsitako juduek erdian hartu zuten, frogatu ezineko
salaketa asko eta handiak eginez. 8 Paulok honela zioen bere buruaren alde:
--Ez naiz errudun, ez juduen legearen kontra, ez tenpluaren kontra, ez eta
enperadorearen kontra ere.
9 Festok, juduei atsegin ematearren, galdetu zion Paulori:
--Nahi al duzu Jerusalemera joan, zure arazoa han epai dezadan?
10 Paulok erantzun zion:
--Enperadorearen auzi-mahai aurrean nago; hementxe behar dut izan epaitua. Nik ez
diet juduei batere kalterik egin, zeuk ere ongi dakizun bezala. 11 Benetan errudun baldin
banaiz eta heriotza merezi duen zerbait egin badut, ez diot heriotzari uko egingo. Baina nire
kontra egiten dituzten salakuntzek funtsik ez badute, ez du inork eskubiderik ni horien
eskuetara emateko. Enperadoreagana jotzen dut*!
12 Festok, kontseilukoekin hitz egin ondoren, erantzun zion:
--Enperadoreagana jo duzu, enperadoreagana joango zara.
Paulo, Agripa eta Berenizeren aurrean
13 Handik zenbait egunen buruan, Agripa erregea eta Berenize* iritsi ziren
Zesareara, Festo agurtzera. 14 Eta egun asko egin baitzituzten han, Festok Pauloren
arazoaren berri eman zion erregeari, esanez: <<Badut hemen Felixek preso utzi zuen gizon
bat. 15 Jerusalemera joan nintzenean, juduen apaizburu eta zaharrak beraren aurka auzia
jartzera etorri zitzaizkidan, kondenatzeko eskatuz. 16 Nik erantzun nien, erromatarren artean
ez dela ohitura inor errudun jotzea, lehenbizi bere salatzaileekin aurrez aurre hizketatu gabe,
eta leporatzen zaionari buruz defendatzeko aukera eman gabe. 17 Beraz, nirekin Zesareara
224
etorri ziren haiek, eta, hurrengo egunean, batere luzapenik gabe, auzi-mahaian eseri nintzen
eta gizon hori ekartzeko agindu nuen. 18 Baina salatzaileek, aurkeztu zirenean, ez zioten nik
uste nuen okerrik batere leporatu. 19 Beren erlijioari buruzko gorabeherak baino ez zituzten,
eta hila den eta Paulok bizi dela dioen Jesus izeneko bati buruzkoak bereziki. 20 Nik ez
bainekien auzi hura nondik nora eraman, Jerusalemera joan nahi al zuen galdetu nion, han
epai zezaten. 21 Baina Paulok gora jo zuen, auzia enperadore jaunak* erabaki zezala
eskatuz; beraz, kartzelan zain zezatela agindu nuen, enperadoreagana bidali arte>>.
22 Agripak esan zion Festori:
--Neuk ere gustura entzungo nioke gizon horri.
--Bihar entzungo diozu --erantzun zion Festok.
23 Biharamunean, beraz, Agripa eta Berenize etorri ziren ospe handiz, eta
entzutegian sartu ziren, gudalburuak eta hiriko handikiak berekin zituztela. Paulo ekartzeko
agindu 24 eta honela mintzatu zen Festo: <<Agripa errege eta gurekin zaudeten gainerako
jaunok, hona hemen gizona. Judu guztiak, bai Jerusalemen eta bai hemen, bizia zor duela
oihukatuz etorri zaizkit. 25 Garbi ikusi dut, hala ere, ez duela heriotza merezi duenik ezer
egin; baina enperadore jaunarengana jo duenez gero, harengana bidaltzea erabaki dut. 26 Ez
dut, ordea, enperadore jaunari honetaz idazteko ezer garbirik. Horregatik ekarri dut zuen
aurrera eta, batez ere, zure aurrera, Agripa erregea, hemengo galdeketaren ondoren zer
idatzirik izan dezadan. 27 Izan ere, zentzugabe iruditzen zait preso bat bidaltzea, leporatzen
zaizkion erruak azaldu gabe>>.
Paulok bere buruaren alde Agriparen aurrean
26,1 Orduan, Agripak esan zion Paulori: <<Hitz egin dezakezu zeure buruaren
alde>>.
Paulok eskuaz keinu egin eta honela hasi zuen bere defentsa: 2 <<Zorionekoa ni,
Agripa erregea, juduek leporatzen dizkidaten erru guztiez gaur neure burua zure aurrean
zuritzeko aukera dudalako; 3 eta, areago, zu juduen ohitura eta eztabaidak ongi ezagutzen
dituzuna izanik. Entzuidazu, beraz, otoi, eramanpenez.
4 <<Nire bizitza judu guztiek ezaguna dute, neure herritarren artean, Jerusalemen,
bizi izan bainintzen gazte-gaztetandik. 5 Aspaldidanik ezagutzen naute eta aitor dezakete,
nahi badute, fariseu bezala bizi izan naizela, gure erlijioko alderdirik zorrotzenaren arabera,
alegia. 6 Eta orain auzipean baldin banaukate, Jainkoak gure arbasoei egin zien agintzarian
itxaropena dudalako da, 7 gure hamabi leinuek, Jainkoa gau eta egun etengabe zerbitzatuz,
beteko dela espero duten agintzari horretan itxaropena dudalako. Itxaropen horregatik
salatzen naute juduek, errege jauna. 8 Zer, bada? Jainkoak hildakoak piztea sinestezina
iruditzen al zaizue?
9 <<Egia da: nik ere Nazareteko Jesusi borroka egin behar niola uste izan nuen,
horretarako bide guztiak erabiliz. 10 Eta hala egin nuen Jerusalemen: apaizburuengandik
harturiko baimenaz, fededun* asko sartu nuen kartzelan, eta ontzat eman ohi nuen haien
hilketa. 11 Etengabe sinagogaz sinagoga ibiliz, gogor zigortzen nituen, beren fedea
ukarazteko. Eta, amorruaren amorruz, atzerriko hirietan ere pertsegitu ohi nituen.
Paulok bere konbertsioa kontatu
12 <<Hala, banindoan behin Damaskora, apaizburuen baimenez eta mandatuz. 13
225
Eta bidean, errege jauna, eguerdialdera, eguzkia baino distiratsuagoa zen zerutiko argi bat
ikusi nuen, eta bere distiraz inguratu gintuen ni eta neure bidelagunak. 14 Denok lurrera
erori ginen, eta mintzo bat entzun nuen niri hebreeraz esaten: <Saulo, Saulo, zergatik
pertsegitzen nauzu? Zeuretzat okerrago eztenari ostikoka egiten badiozu*!> 15 <Nor zaitut,
Jauna?> galdetu nion nik. Eta Jaunak erantzun: <Jesus naiz, zuk pertsegitzen duzuna. 16
Baina altxa zaitez eta jarri tente! Honetarako agertu natzaizu: orain ikusi duzunaren* eta
aurrera agertuko dizudanaren zerbitzari eta lekuko bihurtzeko. 17 Nik askatuko zaitut zeure
herriaren eskutik eta jentilen eskutik, hauen artera bidaliko baitzaitut, 18 begiak ireki
diezazkiezun eta ilunpetatik argitara eta Satanasen menpetik Jainkoarengana bihur daitezen;
horrela, niregan sinetsiz, bekatuen barkamena izan eta sagaratuei dagokien ondarea eskura
dezaten>.
Paulok judu eta jentilei egindako testigantza
19 <<Nik, Agripa erregea, ez nion zeruko ikuskariari ezentzun egin. 20 Aitzitik,

Damaskokoei lehenbizi, Jerusalem eta Judea osokoei gero, eta jentilei ondoren, bihozberri
daitezela hots egin diet eta Jainkoarengana itzul daitezela, bihozberritzeari dagokion eran
biziz. 21 Honengatik atzeman ninduten juduek tenpluan, eta hil egin nahi izan ninduten. 22
Baina Jainkoaren laguntzari esker, handi eta txikien aurrean testigantza egiten jarraitu dut
gaurdaino; nik ez dut profetek eta Moisesek aurrez iragarria besterik esaten, hau da, 23
Mesiasek sufritu egin beharko zuela; baina, hilen artetik aurrena piztuz, salbamenaren argia
ekarriko ziela bere herriari eta jentilei>>.
Paulok Agripari sinesmenera dei
24 Paulo bere buruaren defentsan honela ari zela, Festok goraki esan zuen:
--Burutik hago hi, Paulo! Gehiegi ikasteak burua nahastu dik.
25 Paulok erantzun zuen:
--Ez nago burutik, Festo agurgarria; nire hitzak egiazkoak eta zentzuzkoak dituzu. 26
Erregeak badaki honen guztiaren berri, eta horregatik mintzo natzaio konfiantza osoz; ziur
nago guztiotarik deus ere ez dela harentzat ezezagun, ez baitira zoko batean gertatuak. 27
Sinesten al diezu profetei, Agripa erregea? Ziur nago sinesten diezula.
28 Agripak esan zion Paulori:
--Beste pixka bat, eta kristau bihurtuko nauzu.
29 Eta Paulok hari:
--Pixka bat nahiz puska bat, Jainkoak nahi izan dezala, zu ez ezik, gaur niri entzuten
didaten guztiak ere, ni naizena izatea... kate hauek aparte!
30 Une hartan, erregea altxatu egin zen, bai eta gobernaria, Berenize eta haiekin
zeudenak ere. 31 Ateratzean, honela ziotsaten elkarren artean:
--Gizon honek ez du ez heriotza, ez kartzela merezi duenik ezer egin.
32 Agripak Festori esan zion:
--Gizon hau aska zitekeen, enperadoreagana jo izan ez balu.
Paulo preso Erromara (27,1--28,31)
Paulo Erromarako untzian
226
27,1 Italiarantz untziz atera behar genuela* erabaki zutenean, Paulo eta beste zenbait
preso, Augusto gudu-taldeko ehuntari baten esku utzi zituzten; Julio zuen ehuntariak izena.
2 Asiako probintziako itsasbazterretara zihoan Adramitioko untzi batera igo eta zabalera jo
genuen. Gurekin zen Aristarko* mazedoniarra, Tesalonikakoa. 3 Biharamunean, Sidonen*
geldialdia egin genuen; Juliok Paulo gizabidez hartu zuen eta bere adiskideengana joateko
eta haiengandik laguntza hartzeko baimena eman zion. 4 Handik berriro itsasoraturik,
Zipreko itsas hegiaren babesean* ibili ginen, haizea kontra baikenuen. 5 Eta Zilizia eta
Panfiliako itsasoetan barrena, Liziako Mira hirira iritsi ginen.
6 Han, Italiara zihoan Alexandriako untzi bat aurkitu zuen ehuntariak, eta denok
bertara aldatu gintuen. 7 Zenbait egunez geldi-geldi ibili ondoren, nekez iritsi ginen Knido
hirira: haizea kontra genuenez, Kretaren babesera joan ginen, Salmon* lurmuturraren
ondotik igaroz. 8 Eta itsas hegiz hegi doi-doi iritsi Portu Eder izeneko toki batera, Lasea
hiritik hurbil.
9 Denbora asko galdua genuen, eta arrisku handia zuen ordutik aurrera bideak,
negua gainean baitzen*. Paulok ohar hau egin zien: 10 <<Adiskideok, ikusten nago itsas
ibilaldi honek kalte eta galera handiak ekarriko dituela, ez karga eta untziarentzat bakarrik,
bai eta guretzat ere>>.
11 Baina ehuntariak fede gehiago zuen lemazain eta patroiarengan Pauloren esanetan
baino. 12 Portu hura, bestalde, ez zen negua igarotzeko egokia, eta itsasora jotzearen aldeko
izan ziren gehienak; Fenikeraino iritsi nahi zuten, hego-mendebalde eta ipar-mendebaldera
begira dagoen Kretako portu horretan negua emateko asmoz.
Ekaitza
13 Bazen hegohaize apur bat, eta beren asmoa bete zezaketela uste zuten denek; jaso
zituzten, beraz, aingurak, eta Kretako bazterrari atxikirik joan ziren. 14 Baina handik
berehala, euroakiloi* deitzen zuten haize-erauntsi batek eraso zion lehorraldetik untziari; 15
haizeak zeraman untzia, eta, haizeari ezin eutsi geniolarik, noragabe joaten utzi genuen
untzia. 16 Kauda* izeneko uharte koskor baten babesean igarotzean, ozta-ozta egin ginen
salba-txaluparen jabe. 17 Hura untzira jaso ondoren, untzia kablez estutu zuten gogortzeko,
eta, Sirteko hondar-metaren batean hondoa jotzeko beldurrez, aingura flotagarria* bota eta
noragabe jarraitu zuten. 18 Biharamunean, oraindik ekaitzak gogor jotzen baitzuen, untzia
arintzen hasi ziren. 19 Hirugarren egunean, untziko tresneria itsasora jaurtiki zuten
marinelek. 20 Egun asko baitzen ez eguzkirik, ez izarrik ez zela ageri, eta ekaitz zakarrak
bere hartan jarraitzen baitzuen, galdurik genituen onik ateratzeko itxaropen guztiak.
21 Denbora asko generaman ezer jan gabe. Paulok erdian zutik jarri eta esan zuen:
<<Adiskideok, hobe nire esana egin bazenute eta Kretatik atera ez bagina: hartara ez
genituzkeen kalte eta galera hauek izango. 22 Dena dela, ez galdu adorea, arren, zuetako
inor ez baita galduko; untzia galduko da bakarrik. 23 Bart gauean, nire jabea den eta nik
zerbitzatzen dudan Jainkoaren aingerua agertu zait, 24 eta hau esan dit: <Ez beldurtu, Paulo!
Enperadorearen aurrean agertu behar duzu, eta untzian zurekin doazen guztiak ere bizirik
aterako direla agintzen dizu Jainkoak>. 25 Izan bihotz, bada, adiskideok! Badut uste on
Jainkoarengan, eta ziur naiz esan zaidan bezala gertatuko dela. 26 Uharteren batean jo behar
dugu>>.
27 Hamalaugarren eguna zen Adriatikon* noragabe gindoazela. Hartan, gauerdi
227
aldera, lehorra hurbil sumatu zuten marinelek. 28 Bota zuten berun-soka neurtzeko, eta
hogei besaldi* eman zituen; bota zuten berriro aurreraxeago, eta hamabost eman zituen. 29
Orduan, harkaitzen batean jotzeko beldurrez, lau aingura bota zituzten txopatik, eta eguna
argitzeko irrikatzen zeuden. 30 Marinelak, untzitik ihes egin nahirik, txalupa uretara eraisten
ari ziren, aingurak brankatik botatzeko aitzakiaz. 31 Paulok honela esan zien ehuntari eta
soldaduei: <<Horiek untzian gelditzen ez badira, zuek ez zarete bizirik aterako>>. 32
Orduan, soldaduek sokak ebaki eta txalupa erortzen utzi zuten. 33 Eguna zabaldu bitartean,
zerbait jan zezatela eskatu zien Paulok denei, esanez: <<Hamalau egun dira gaur, baraurik
eta kezkaz zaudetela, ezer hartu gabe. 34 Jan, bada, mesedez, beharrezkoa baituzue
salbatzeko. Ez duzue inork buruko ile bat ere galduko>>.
35 Hau esan ondoren, hartu zuen ogi bat eta, denen aurrean Jainkoari esker onezko
otoitza eginik, zatitu zuen eta jaten hasi zen*. 36 Orduan, beste guztiek ere animatu eta jan
egin zuten. 37 Berrehun eta hirurogeita hamasei lagun ginen guztira untzian. 38 Ase eta
gero, untzia arindu zuten, garia itsasora jaurtikiz.
Untzia hondatu
39 Eguna argitu zuenean, ez zuten lurralde hura ezagutu; baina, itsasadar bat bere
hondartzarekin begiztaturik, ahal bazen untzia bertan sartzea erabaki zuten. 40 Askatu
zituzten, beraz, bi aldeetako aingurak eta uretan erortzen utzi; era berean, lemako lokarriak
lasaitu zituzten eta, brankako oihala haizeari emanik, hondartzarantz abiatu ziren. 41 Baina
hondar-meta batean hondoa jo zuten; branka hondarretan sartua gelditu zen, mugiezinik;
txopa, berriz, zartatuz zihoan olatuen kolpez.
42 Orduan, presoak hiltzea pentsatu zuten soldaduek, inork ere igerian ihes egin ez
zezan. 43 Baina ehuntariak, Paulo bizirik atera nahirik, ez zien utzi beren asmoa betetzen.
Igerian zekitenek salta zezatela lehenbizi uretara eta atera zitezela lehorrera agindu zuen; 44
gainerakoak, berriz, joan zitezela oholen gainean edo untzi-pusken gainean. Hala, denok
bizirik eta onik heldu ginen lehorrera.
Paulo Malta uhartean
28,1 Arriskutik irten ondoren, jakin genuen uharte hura Malta deitzen zela. 2 Bertako
jendeak ohi ez bezalako gizalegez hartu gintuen. Euria eta hotza baitzen, su handia piztu eta
guztioi ondora deitu ziguten. 3 Paulok ere bildu zuen besakada bat abar ihar, eta, sutara
botatzean, sugegorri bat eskuan itsatsi zitzaion, berotik ihesi. 4 Bertakoek, haren eskutik
piztia zintzilik ikustean, elkarri ziotsoten: <<Segur aski, hiltzaileren bat da hori; itsasotik
ihes egin du, baina Justizia jainkosak* ez dio bizitzen uzten>>.
5 Baina Paulok, sugea astinduz, sutara bota zuen eta ez zitzaion batere okerrik
gertatu. 6 Haiek uste zuten, Paulo berehala handitu eta hilda eroriko zela; egon ziren puska
batean zain eta, ezer txarrik ez zitzaiola gertatzen ikusirik, iritziz aldatu eta jainkoa zela
esaten hasi ziren.
7 Toki hartatik hurbil, etxalde bat zuen uharteko buruak, Publio zeritzanak. Honek
bere etxean ostatu eman zigun hiru egunetan arreta guztiaz. 8 Hain zuzen, Publioren aita
ohean zegoen gaixo, sukarraz eta beherakoaz. Joan zitzaion Paulo ikustera eta, otoitz egin
eta eskuak ezarririk, sendatu egin zuen. 9 Hori zela eta, uharteko beste gaixoak ere
Paulorengana etortzen ziren, eta honek sendatu egiten zituen. 10 Gurekiko begiramenez eta
228
arretaz beteak agertu ziren, eta, berriro itsasora atera ginenean, behar genuen guztia eman
ziguten.
Maltatik Erromara
11 Hiru hilabeteren buruan atera ginen, negua uhartean egina zuen Alexandriako
untzi batean; Kastor eta Polux* zeramatzan ikurtzat. 12 Sirakusara iritsirik, hiru egun egin
genituen bertan. 13 Handik, itsas hegiz hegi Regiora heldu ginen. Biharamunean
hegohaizeak jo zuen eta bi egunetan Potzuolira iritsi ginen. 14 Han senideak aurkitu
genituen eta, haien erreguei men eginik, aste bete egin genuen beraiekin. Ondoren, Erromara
heldu ginen. 15 Hango senideak, bai baitzuten gure berri, bidera atera zitzaizkigun Foro
Apio eta Hiru Bentara. Haiek ikustean, Jainkoari eskerrak eman zizkion Paulok, eta gogoa
bizkortu zitzaion. 16 Erroman sartu ginenean, Paulori bere etxean bizitzeko baimena eman
zioten, soldadu bat zaintzaile zuela.
Paulok Erroman mezua hots egin
17 Handik hiru egunera, Paulok judu buruzagiei dei egin zien* eta, bildu zirenean,
honela mintzatu zitzaien:
--Senideok, ni, herriaren aurka edo geure arbasoen usadioen aurka deus ere egin
gabe, preso egin eta erromatarren eskuetara eman ninduten Jerusalemen. 18 Haiek,
galdeketa egin ondoren, askatu egin nahi izan ninduten, ez baitzidaten heriotza merezi
zuenik ezer aurkitu. 19 Baina juduak hain gogor kontra zeudenez, enperadoreagana jo behar
izan nuen, baina neure herria salatzeko batere asmorik gabe. 20 Horra zergatik nahi izan
dudan zuek ikusi eta zuekin mintzatu; izan ere, Israelen itxaropenagatik naukate lotua kate
hauek.
--Guk ez dugu Judeatik zuri buruzko eskutitzik jaso, eta ez zaigu seniderik etorri ere,
zutaz berri txarrak emanez edo gaizki hitz eginez. 22 Baina atsegin genuke zure ideien berri
zeure ahotik entzutea, zure sekta* horretaz ez baitakigu besterik, bazter guztietan kontra
egiten zaiola baizik.
23 Izendatu zioten, beraz, egun bat, eta asko joan zitzaizkion bera zegoen etxera.
Paulo Jainkoaren erregetzaren azalpena eta testigantza egiten jardun zitzaien goizetik
arratsaldera eta, Moisesen legea eta profetak* oinarri hartuz, Jesusen mezua sinestarazten
ahalegindu zen. 24 Batzuek onartzen zuten Paulok esana; beste batzuek, ordea, sinesgogor
jarraitzen zuten. 25 Ez zetozen beren artean bat eta, alde egitera zihoazela, Paulok azkenik
esan zien*: <<Ederki asko esan zien Espiritu Santuak zuen arbasoei Isaias profetaren bidez:
26 <<Zoaz eta esaiozu herri honi:

Entzungo duzue, bai, baina ulertu ez;
ikusiko duzue, bai, baina ohartu ez.
27 Izan ere, herri honek
gogortu egin ditu buru-bihotzak,
gortu belarriak, itsutu begiak.
ez belarriez entzun,
229
28 <<Jakizue, bada, jentilei bidali zaiela Jainkoaren salbamena; horiek bai, entzungo
dute>>. ( 29 *).
30 Paulo bi urte bizi izan zen han bere kontura, eta ikustera zetozkion guztiak
hartzen zituen etxean. 31 Jainkoaren erregetza hots egiten zien eta Jesu Kristo Jaunari
dagokiona irakasten ausarki, batere eragozpenik gabe*.
\z
ERROMATARREI GUTUNA
Agurra
1,1-2 Nik, Paulok, Jesu Kristoren zerbitzari honek, idazten dizuet. Jainkoak deitu
ninduen apostolu izateko eta Liburu Santuetan profeten ahoz aurrez agindua zeukan
berriona hots egiteko. 3-4 Berrion hau Jainkoaren Semeari buruzkoa da, Jesu Kristo gure
Jaunari buruzkoa, alegia: berau giza jatorriz* Daviden hazitik jaio zen; baina, hilen artetik
piztu zenez gero, santu egiten duen Espirituaz Jainkoaren Seme ahaltsu egina izan da.
5 Jesu Kristogandik hartu dugu apostolu izateko dohaina, jentil-herriei sinesmena
eramateko eta fedezko erantzuna haiengan sortzeko. 6-7 Hauetakoak zarete zuek ere,
Erroman bizi zaretenok. Jainkoak maite izan zaituzte eta Jesu Kristoren elkarteko eta bere
herri santu izateko deitu*.
Jainko gure Aitak eta Jesu Kristo Jaunak eman biezazkizuete grazia eta bakea.
SARRERA (1,8-17)
230
Erromara joateko asmoak
8 Lehenengo, zuek guztiongatik eskerrak ematen dizkiot neure Jainkoari Jesu

Kristoren bitartez, zuen sinesmena mundu guztian goraipatzen delako. 9 Badaki, bai,
Jainkoak, bere Semearen berriona hots eginez bihotz-bihotzez zerbitzatzen* dudan hark, beti
gogoan zaituztedala. 10 Eta otoitz egiten dudan bakoitzean, hauxe eskatzen diot: berak nahi
badu, izan dezadala noizbait zuengana iristeko aukera. 11 Izan ere, zuek ikusi nahian nago,
sendogarri izango zaizuen espirituzko dohainen bat emateko, 12 edo, hobeki esan, zuek eta
nik batera dugun sinesmenean elkar adoretzeko.
13 Senideok, hauxe jakin behar duzue: askotan hartu dudala zuengana joateko
erabakia, zuen artean beste herrietan bezala fruituren bat jasotzeko gogoz; baina orain arte
ezin izan dut. 14 Zorretan nago, izan ere, greziar herriarekin nahiz greziar ez direnekin,
ikasiekin nahiz ezikasiekin. 15 Horregatik, niri dagokidanez, irrikaz nago zuei ere,
erromatarroi, berriona hots egiteko.
Gutunaren gai nagusia
16 Ez dut berriona zabaltzeko lotsarik, Jainkoaren indarra baita fededun guztiak

salbatzeko, juduak lehenengo, baina bai eta judu ez direnak* ere. 17 Izan ere, berrion horrek
Jainkoak fedearen bidez bakarrik onartzen gaituela agertzen digu*. Hau dio Liburu Santuak:
Zintzoa fedeari esker biziko da.
GIZADI OSOA SALBAMENAREN BEHARREAN (1,18--3,20)
Gizadi osoa bekatuaren menpean
18 Ikusten ari gara Jainkoak bere haserrea* agertzen duela gizon-emakume guztien
gain zerutik, sinesgabe eta zuzengabe direlako, eta beren zuzengabekeriaz egia ito egin
dutelako. 19 Izan ere, Jainkoaz jakin daitekeena agerian dute, Jainkoak berak agertu baitie.
20 Mundua mundu denetik, berez ikusezina dena, hau da, Jainkoaren betiereko ahalmena eta
jainkotasuna, ikusgarri gertatzen zaio haren egintzak aztertzen dituenari. Ez dute, beraz,
aitzakiarik, 21 Jainkoa ezaguturik, ez baitiote aintzarik, ez eskerrik eman, berari dagokion
bezala; baizik arrazoibide hutsaletan galdu dira eta beren adimen zentzugabea ilundu egin
zaie. 22 Beren buruak zuhurtzat edukiz, ergel bihurtu dira; 23 eta, Jainko hilezkorraren
aintza utzirik, gizaki hilkor, hegazti, lauoineko abere eta narrastien irudietara jo dute. 24
Horregatik, Jainkoak beren grina txarren menpe utzi ditu eta zikinkerietan erori dira, beren
buruak desohoratzeraino. 25 Egiazko Jainkoaren ordez gezurrezkoa ezarri dute, eta
Egilearen ordez egindakoak gurtu eta zerbitzatu. Bedeinkatua bera beti! Amen.
26 Jainkoak, beraz, grina lotsagarrietara eman ditu: emakumezkoek berezko
sexu-harremanak utzi eta naturaren kontrakoetara jo dute. 27 Gizonezkoak ere, berez
dagozkien emakumeekiko harremanak utzirik, elkarren irrikaz suturik dabiltza: gizonezkoek
gizonezkoekin itsusikeriak egiten dituzte eta, horrela, beren jokabide okerraz merezitako
zigorra berengan hartzen. 28 Jainkoaren egiazko ezagutza baztertu dutelako, Jainkoak beren
pentsaera okerraren menpe utzi ditu, behar ez dena egin dezaten: 29 zuzengabekeriaz,
txarkeriaz, diru-gosez eta gaiztakeriaz josiak daude; bekaizkeriaz, giza hilketaz, haserrez,
azpikeriaz eta asmo gaiztoz beterik; izen onaren kentzaile, 30 gaizki-esale, Jainkoaren etsai,
231
iraintzaile, harro handiputz, gaizkirako trebe eta gurasoekin bihurri dira; 31 zentzurik eta
leialtasunik gabeak, bihotzik eta errukirik gabeak. 32 Badakite, bai, zein den Jainkoaren
epaia: horrelakorik egiten duenak heriotza-zigorra merezi duela, alegia; baina, hala ere,
horrelakoak beraiek egitea ez ezik, ontzat ematen dute besteek egitea ere.
Juduak ere bekatuaren menpean
2,1 Horregatik, zeure burua epaile egiten duzun horrek, zarena zarela, ez duzu
aitzakiarik. Besteak epaituz, zeure burua kondenatzen duzu, zeuk, epaile horrek, gauza
berberak egiten baitituzu. 2 Badakigu horrelakoak egiten dituztenak Jainkoak zorrotz
epaitzen dituena. 3 Eta zu, besteengan kondenatzen dituzun gauza berak egiten dituzun hori,
Jainkoaren epaiari ihes egingo diozulakoan al zaude? 4 Edota gutxietsi egiten al dituzu
Jainkoaren neurrigabeko bihotz ona, eramanpena eta pazientzia, beraren bihotz onak
bihozberritzera gonbidatzen zaituela ahazturik? 5 Zeure bihotz damugabearen gogorkeriaz
zigorra handitzen ari zara zeuretzat zigor-egunerako, Jainkoaren epai zorrotza agertuko den
egunerako, alegia. 6 Orduan, bakoitzari bere egintzen arabera ordainduko dio Jainkoak: 7 on
egiten iraun eta aintza, izen on eta hilezkortasun bila dabiltzanei betiko bizia emango die; 8
berekoikeriaz egiaren kontra jaikitzen direnei eta zuzengabekeriari men egiten diotenei,
berriz, haserrea eta zigorra; 9 atsekabea eta larria emango dizkie gaizkia egiten duten
guztiei: juduei lehenengo, baina bai eta judu ez direnei ere; 10 ospea, ohorea eta bakea ongia
egiten duten guztiei: juduei lehenengo, baina bai eta judu ez direnei ere, 11 Jainkoak ez baitu
bereizkeriarik egiten.
12 Moisesen legepean egon gabe bekatu egin dutenak, galdu ere, legerik gabe
galduko dira; eta legepean egon eta bekatu egin dutenak legearen bidez izango dira epaituak;
13 ez baitira Jainkoaren aurrean zuzen legea entzun bakarrik egiten dutenak, bete ere egiten
dutenak baizik. 14 Begira, jentilek, Moisesen legea ezagutu gabe ere, legeari dagokiona
berez egiten dutenean, nahiz legea ez ezagutu, beraiek bihurtzen dira beren buruarentzat
lege. 15 Izan ere, legearen errealitatea beren bihotzetan idatzia daukatela erakusten dute,
beren kontzientziak aitortzen duen bezala, batzuetan salatu egiten baititu eta besteetan
zuritu. 16 Halaxe azalduko da, Jainkoak, Jesu Kristoren bidez eta nik iragartzen dudan
berrionaren arabera, gizon-emakumeen barrua epaituko duen egunean.
Moisesen legea eta erdainkuntza
17 Baina zer esan zutaz, judu izenaz harro zauden horretaz? Legean oinarritzen zara
eta Jainkoaz harrotzen; 18 haren nahia ezagutzen duzu eta, legeak hala irakatsirik, onena zer
den badakizu; 19 itsuen gidaritzat duzu zeure burua, ilunpetan daudenen argitzat, 20
ezikasien hezitzaile* eta ezjakinen irakasletzat, eta hori, ezagutzaren eta egiaren adierazpena
legean duzulako. 21 Zuk, bada, besteri irakasten diozun horrek, nola ez diozu irakasten
zeure buruari? Ez dela ostu behar hots egiten duzun horrek, zergatik osten duzu zeuk? 22
Adulteriorik ez dela egin behar esan, eta zeuk egiten duzu adulterioa! Sasijainkoak
higuingarriak direla esan, eta tratuan jarduten duzu haien jauretxeetan! 23 Legeaz harrotzen
zaren horrek, nola desohoratzen duzu Jainkoa, legea hautsiz? 24 Horrela, Liburu Santuak*
dioen bezala, zuengatik atzerritarrek Jainkoaren izena gaitzesten dute.
25 Erdainkuntza baliotsua duzu, bai, baina legea betetzekotan. Legea hausten
baduzu, berriz, erdainkuntzarik ez bazenu bezala da. 26 Erdaingabea, ordea, legearen
232
aginduak betetzen baditu, ez ote du erdaindutzat hartuko Jainkoak? 27 Eta, gorputzez
erdaingabea izan arren, legea betetzen duenak epaituko zaitu zu, zeure lege-liburu eta
erdainkuntza guztiekin legea betetzen ez duzun hori. 28 Izan ere, benetako judua ez da
kanpotik hala dena; eta benetako erdainkuntza ez da kanpotik gorputzean egiten dena. 29
Benetako judua barrutik da, eta benetako erdainkuntza bihotzekoa, Espirituak egiten duena
eta ez idatzitako legeak*. Hau da, gizakiak ez, baina Jainkoak aintzat hartzen duena.
Juduak eta Jainkoaren agintzariak
3,1 Zer du, bada, hoberik juduak? Edo zer dakar onik erdainkuntzak? 2 Asko, noski,
alde guztietatik. Lehenengo eta behin, Jainkoak bere hitzak* juduei eman zizkielako. 3
Haietako batzuk ez zirela leial izan? Eta zer? Haien leialtasun-ezak huts bihurtuko ote du
Jainkoaren leialtasuna? 4 Ez horixe! Garbi aitortu beharra dago Jainkoa egiatia dela;
gizon-emakume guztiak, berriz, hitz ustelekoak, Liburu Santuak* dioen bezala:
Horrela, leial zarela

agertuko dute zure hitzek,
eta auzian garaile aterako zara.
5 Baina gure zuzentasun-ezak Jainkoaren zuzentasuna nabariago egiten badu, ez al

genuke esan behar --giza erara mintzatuz-- zuzengabea dela Jainkoa bere haserrea gure
gainera isurtzean? 6 Inola ere ez! Hala balitz, nola epai lezake Jainkoak mundua? 7 Baina
Jainkoaren leialtasuna nire leialtasun-ezaz nabarmenago agertzen bada haren aintzarako,
zergatik kondenatzen nau Jainkoak bekatari bezala? 8 Zergatik ez esan: <<Egin dezagun
gaiztakeria*, ongia etor dadin?>> Horrela irakasten omen dut nik, batzuek gezurrez
diotenez. Ongi merezia dute gaitzespena horrelakoek.
Liburu Santuek diotenez, gizadi osoa bekatuaren menpean
9 Zer, bada? Ba ote dugu juduok abantailik? Azken batean, ez; zeren, erakutsi berri
dugun bezala, denak, bai juduak, bai jentilak, bekatupean baitaude. 10 Eta honelaxe diote
Liburu Santuek*:
Ez da bat bera ere zuzenik,

11 ez zentzu onekorik,
ez Jainkoa bilatzen saiatzen denik.
12 Denak okertu dira,
bat egin dute galdukerian.
Ez da inor on dagienik,
bat bera ere ez.
13 Haien eztarria hilobi zabaldua,
haien mihian azpikeria,
haien ezpainetan sugegorri-pozoia.
14 Betea dute ahoa
madarikazioz eta mingostasunez.
15 Arinak dituzte oinak odola isurtzeko;
233
16 hondamendia eta zoritxarra
uzten dute pasatzen diren tokian;
17 ez dute ezagutzen bake-bidea.
18 Haiengan ez da
Jainkoarenganako beldurrik.
19 Badakigu legeak dioen guztia* legepean daudenentzat esaten duela, denen ahoak
itxi daitezen eta mundu osoa Jainkoaren aurrean errudun ager dadin. 20 Jainkoak ez du inor
errugabetzat jotzen* legea betetzeagatik. Izan ere, legearen eginkizuna bekatua
ezagutaraztea da.
SALBAMENERAKO BIDEA (3,21--4,25)
Sinesmena salbamenaren iturri
21 Baina orain, legea alde batera utziz agertu du Jainkoak bere salbamen-indarra,
legeak eta profetek adierazia. 22 Jainkoaren salbamen-indar hau Jesu Kristoganako
sinesmenaren bidez heltzen da, fededun guztiengana heldu ere. Jainkoak ez du
bereizkeriarik egiten, 23 denek egin baitzuten bekatu eta denak aurkitzen dira geroztik
Jainkoaren aintzarik gabe*. 24 Baina Jainkoak bere onginahiaz eta dohain hutsez onartu
ditu, Jesu Kristoren bitartez burutu duen askapenari* esker. 25-26 Jesu Kristok bere odola
isuri zuen, eta Jainkoak barkamen-bide egin du Kristo beronengan sinesten dutenentzat.
Horrela, garbi erakusten du Jainkoak zuzen jokatu zuela bere eramanpenaz lehengo
bekatuak zigortu gabe utzi zituenean, eta zuzen jokatzen duela orain ere, bera salbatzaile
azaldu eta Jesusengan sinesten dutenak onartzen dituenean*.
27 Non da, bada, zure harrobidea? Ezereztua da. Zeren izenean? Egintzen izenean?
Ez, sinesmenaren izenean baizik. 28 Ziur baitakigu sinesmenaren bidez onartzen dituela
Jainkoak gizon-emakumeak, eta ez legea betetzeagatik. 29 Juduena ote da bakarrik Jainkoa?
Ala beste herriena ere bai? Beste herriena ere bai, noski. 30 Jainkoa bat bakarra da, eta berak
sinesmenaren bidez onartzen ditu denak, erdainduak nahiz erdaingabeak izan.
31 Beraz, sinesmena dela eta, baliogabe uzten al dugu legea? Ez horixe! Berretsi,
bai, berresten dugu legea.
Abrahamen ikasbidea
4,1 Eta zer esan gure arbaso Abrahami gertatu zitzaionaz? 2 Izango zukeen zertan
harrotu, Jainkoak bere egintzengatik onartu balu; baina ez zuen Jainkoaren aurrean
harrotzerik izan. 3 Izan ere, hau dio Liburu Santuak: Abrahamek sinetsi egin zuen
Jainkoarengan eta, horregatik, Jainkoak zuzenetsi egin zuen. 4 Lan egiten duenari saria ez
zaio dohain huts bezala ematen, zor zaion zerbait bezala baizik. 5 Baina inolako lanik egin
ez arren, erruduna errugabe egiten duen Jainkoarengan sinesten duena, sinesmen horri esker
onartuko du Jainkoak. 6 Davidek ere zoriontsu dela dio Jainkoak, egintzei begiratu gabe,
zuzentzat onartzen duena:
7 Zoriontsua Jainkoak hobena kendu

eta bekatuak barkatu dizkiona.
234
8 Zoriontsua Jainkoak
bekatua egozten ez diona.
9 Zorion hau, ordea, erdainduari bakarrik ote dagokio, ala erdaingabeari ere bai?
Esan bezala, sinesmenagatik onartu zuen Jainkoak Abraham zuzentzat. 10 Baina noiz onartu
zuen? Erdaindu aurretik ala ondotik? Aurretik, noski, ez ondotik. 11 Erdainkuntza ezaugarri
gisa eman zion Jainkoak, erdaindu aurretik sinesmenari esker onartu zuela adierazteko.
Horrela, sinesten duten erdaingabe guztien aita da Abraham: hauek ere zuzentzat onartzen
ditu Jainkoak; 12 era berean, erdainduen aita da: erdainduak izateaz gainera, Abraham gure
aitak erdaindu aurretik zeukan sinesmenaren urratsei jarraitzen dietenen aita, alegia.
Agintzaria sinesmenaren bidez bete
13 Beren oinordekotza mundua izango zutela agindu zien Jainkoak Abrahami eta
ondorengoei. Agintzari hau, ordea, ez zegokion legea betetzeari, sinesmenak duen
salbamen-indarrari* baizik. 14 Legea betetzen dutenak bakarrik balira oinordeko, hutsean
geldituko litzateke sinesmena eta baliogabe agintzaria. 15 Legeak zigorra dakar ondorio;
baina legerik ez dagoenean, ez da lege-hausterik ere. 16 Beraz, agintzaria, dohain hutsa
izanik, fedeari dagokio; horrela, Abrahamen ondorengo guztientzat balio du, legearen
arabera ondorengo direnentzat ez ezik, bai eta Abrahamen sinesmenaren arabera direnentzat
ere. Bera aita dugu guztiok, 17 Liburu Santuak dioen bezala: Herri askoren aita egin zaitut.
Abraham aita dugu, beraz, Jainkoaren aurrean; hark sinetsi egin baitzuen hilak biziarazten
eta izaterik ez dutenak izatera deitzen dituen Jainkoarengan.
18 Abrahamek sinetsi egin zuen inolako itxaropiderik ez zegoenean; horrela, herri
askoren aita egin zen, Jainkoak esan zionaren arabera: Horrenbeste izango dira zure
ondorengoak. 19 Ez zitzaion moteldu sinesmena, bere gorputza ia hila --ehun urte hurbil
baitzituen-- eta Sararen sabela ere agorra zela ikusi arren. 20 Jainkoaren agintzariaren
aurrean ez zen sinesgogor izan, ez eta zalantzan ibili ere, baizik eta sendotu egin zen
sinesmenean; horrela, Jainkoak egia zioela aitortu zuen*, 21 erabat ziur baitzegoen hark hitz
emana betetzeko zuen ahalmenaz. 22 Horrexegatik, hain zuzen, onartu egin zuen Jainkoak.
23 Baina Liburu Santuak ez du hori harengatik bakarrik esaten, 24 guregatik ere
badio; gu ere, Jesus gure Jauna hilen artetik piztu zuenarengan sinesten dugunok,
sinesmenari esker onartuko baikaitu Jainkoak. 25 Gure bekatuengatik eman zuten Jesus
heriotzara, eta gure salbamenerako* izan zen piztua.
KRISTAU BIZIERA BERRIA (5,1--8,39)
Bakea eta salbamena Jainkoarekin adiskidetuei
5,1 Beraz, Jainkoak sinesmenaren bidez onartu gaituelarik, bakean gaude berarekin,
Jesu Kristo gure Jaunari esker. 2 Berari esker, sinesmenaren bidez* eman digu Jainkoak bere
onginahia geureganatzea. Egoera honetan sendo irauten dugu eta harro gaude Jainkoaren
aintza iritsiko dugulako itxaropenez. 3 Eta ez hori bakarrik, harro gaude atsekabeez ere; bai
baitakigu atsekabeak eramanpena duela ondorio; 4 eramanpenak probaldia gainditzeko gai
egiten gaituela, eta probaldia gainditzeak itxaropena sendotu egiten duela; 5 eta itxaropenak
ez du huts egiten, Jainkoak bere maitasuna isuri baitigu geure bihotzetara, berak emandako
235
Espiritu Santuaren bitartez.
6 Izan ere, oraindik bekatupean indargabe ginela, Jainkoak erabakitako garaian,
gaiztoen alde hil zen Kristo. 7 Nekez hilko litzateke norbait pertsona zuzen baten alde; agian
bai, badaiteke norbait pertsona on baten alde hiltzeko prest egotea. 8 Baina Kristo gu
oraindik bekatari ginela hil zen gure alde: honela erakusten du Jainkoak guri digun
maitasuna.
9 Orain, Jainkoak Kristoren odolaz onartu gaituelarik, zenbatez gehiago ez ote gaitu
salbatuko zigorretik beraren bitartez! 10 Zeren eta, etsai ginelarik, Jainkoak bere Semearen
heriotzari esker berekin baketu bagintuen, behin baketuz gero, zenbatez gehiago ez ote gaitu
salbatuko beraren biziaz! 11 Are gehiago, Jainkoaz harro gaude Jesu Kristo gure Jaunari
esker, beronen bitartez Jainkoarekin baketzea iritsi baitugu dagoeneko.
Adam eta Jesu Kristo
12 Gizon baten bidez sartu zen bekatua munduan, eta bekatuaren bidez heriotza;
horrela, gizon-emakume guztiengana zabaldu zen heriotza, guztiek egin baitzuten bekatu*.
13 Egia da, legea baino lehen bazela bekatua munduan; baina bekatua ez zaio inori
leporatzen, legerik ez badago. 14 Hala ere, Adamengandik Moisesen denboraraino nagusi
izan zen heriotza gizakien gain; bai eta Adamena bezalako bekaturik egin ez zutenen gain
ere. Adam etortzekoa zen* haren irudi da.
15 Baina bekatua eta Jainkoak egiten digun dohaina ez dira neurri berekoak. Izan
ere, gizon bakarraren bekatuaz guztiak hil baldin baziren, askoz ugariago zabaldu da
guztiengana Jainkoaren dohaina, hau da, beste gizon bakar bati esker, Jesu Kristori esker,
eman zaigun dohaina. 16 Eta ondorioei dagokienez ere, Jainkoak eman digun dohaina ez da
gizon bakarraren bekatuarekin alderatzekoa. Izan ere, bekatuak, bakarra izan arren, guztien
gaitzespena izan du ondorio; dohainak, berriz, bekatuak asko izan arren, barkamena izan du
ondorio. 17 Gizon bakarraren bekatuagatik heriotza nagusi gertatu bazen, zenbatez gehiago
ez ote dira bakar batengatik, Jesu Kristogatik, nagusi izango betiko bizitzan Jainkoaren
salbazioaren dohain oparoa hartzen dutenak!
18 Beraz, baten bekatuak gizon-emakume guztiei gaitzespena ekarri zien bezala,
baten leialtasunak gizon-emakume guztiei salbazioa eta bizia ekartzen dizkie. 19 Eta baten
desobedientziak denak bekatari egin zituen bezala, baten obedientziak zuzen egingo ditu
denak.
20 Bekatua ugari zedin azaldu zen legea; baina bekatua ugaldu zenean, are ugariago
izan zen Jainkoaren onginahia. 21 Izan ere, bekatuak heriotzaren nagusitza ekarri zuen
bezala, Jainkoaren onginahiak, gizakia onartuz, betiko biziaren nagusitza ekarri digu, Jesu
Kristo gure Jaunaren bitartez.
Kristauen biziera berria
6,1 Zer esan honen guztiaren ondorioz? Bekatu egiten jarraitu behar dugula,
onginahia ugari dadin? 2 Ez horixe! Nola bizi gintezke oraindik bekatuan, bekatuarentzat
hilik gaudenok? 3 Ez al dakizue, bada, bataioaz Jesu Kristori lotuak* izan garenok haren
heriotzari izan garela lotuak? 4 Bataioaren bidez berarekin lurperatuak izan garenok haren
heriotzari lotuak gaude, Aitaren ahalmenaz Kristo hilen artetik piztu zen bezala, guk ere bizi
berria bizi dezagun.
236
5 Berarena bezalako heriotzan hari itsatsiak izan bagara, hari itsasiak izango gara
harena bezalako piztueran ere. 6 Badakigu gure izaera zaharra Kristorekin gurutziltzatua
izan zela, bekatuzko gure izaera ezereztua geldi zedin, eta aurrerantzean bekatuaren esklabo
izan ez gintezen.
7 Izan ere, norbait hilez gero, bekatutik libre gelditzen da*.
8 Kristorekin hil bagara, sinesten dugu, bizi ere berarekin biziko garela. 9 Badakigu
Kristo, behin hilen artetik piztuz gero, ez dela berriro hilko: heriok ez du harengan aginterik;
10 haren hiltzea bekatuarentzat behin betiko hiltzea izan baitzen, eta haren bizitzea
Jainkoarentzat bizitzea da. 11 Berdin zuek ere: hartu kontuan bekatuarentzat hilda zaudetela
eta Jainkoarentzat bizirik, Jesu Kristorekin bat eginik.
12 Beraz, bekatua ez bedi gehiago nagusi izan zuen gorputz hilkorrean. Ez jarri
beraren grinen menpean, 13 ez eta eskaini ere bekatuari zeuen gorputzak, gaiztakeria
egiteko tresna bihurtuz. Alderantziz, eskaini zeuen buruak Jainkoari, heriotzatik bizitzara
itzulitako gizaki bezala, eta jarri zeuen gorputzak Jainkoaren zerbitzura, ongia egiteko
tresna* bihurtuz. 14 Horrela, bekatuak ez du zuen gain aginterik izango, ez baitzaudete
legepean, Jainkoaren onginahiaren eraginpean baizik.
Kristauak bekatutik aske eta Jainkoaren esklabo
15 Beraz, zer? Bekatu egingo ote dugu, legepean ez, baizik Jainkoaren onginahiaren
eraginpean gaudelako? Ez horixe! 16 Badakizue, norbaiten menpean jartzen bazarete
esklabo bezala berari obeditzeko, obeditzen diozuen haren esklabo egiten zaretela: bekatuari
obeditzeko bada heriotzara zoazte, Jainkoari bada, berriz, salbaziora. 17 Baina Jainkoari
eskerrak, bekatuaren esklabo zinetenok, irakatsi zaizuen ikasbidea bihotzez onartu duzue 18
eta, bekatutik askatuta, ongiaren zerbitzura jarri zarete. 19 Giza erara mintzo natzaizue,
ulertzeko duzuen ahulezia kontuan harturik. Lehen, zeuen buruak lizunkeriaren eta
gaiztakeriaren zerbitzura jarri zenituzten, erabat gaiztotzeraino; era berean orain, jar zaitezte
ongiaren zerbitzura, erabat Jainkoarenak izan zaitezten.
20 Bekatuaren esklabo zinetenean, ez zenuten ongiarekin loturarik. 21 Eta zer fruitu
izan zenuten orduan? Orain lotsa ere ematen dizue orduko hark, ondorioa heriotza baitu. 22
Orain, ordea, bekatuaren menpetik askaturik eta Jainkoaren esklabo eginik, erabat
Jainkoarenak izatea duzue fruitu, eta honek betiereko bizia du ondorio. 23 Bekatuak
dakarren ordaina heriotza da; Jainkoak ematen digun dohaina, berriz, betiereko bizia, Jesu
Kristo gure Jaunaren bitartez eman zaiguna.
Kristaua Moisesen legetik aske
7,1 Ez al dakizue, senideok --legeen berri* dakizuenoi mintzo natzaizue--, gizakia

bizi den bitartean bakarrik behartzen duela legeak? 2 Adibidez, emaztea senarra bizi den
bitartean bakarrik dago legez senarrari lotua. Senarra hiltzen denean, ordea, ezkontza-legetik
askatua gelditzen da. 3 Horregatik, senarra bizi den bitartean beste gizon batekin elkartzen
den emaztea adulteriogile bihurtzen da. Senarra hilez gero, berriz, ezkontza-legetik askatua
gelditzen da, eta ez da adulteriogile, beste gizon batekin elkartu arren. 4 Horrela bada, ene
senideok, zuek ere hil zen Kristoren gorputzeko eginak izan zaretenez gero, legearentzat
hilda zaudete, eta beste batenak zarete jadanik --hilen artetik piztu zenarenak, alegia--,
Jainkoarentzat fruitu onak emateko. 5 Geure giza grinen menpean* bizi ginenean, legeak
237
bekaturako grinak pizten zituen guregan, eta horrela heriotza ekarri zigun fruitu. 6 Baina
orain, lotuak gintuen legearentzat hilak gaudelarik, legetik aske gaude; horrela, Espirituaren
bizi berriaren arabera zerbitza dezakegu Jauna, eta ez lege idatziaren arau zaharraren
arabera*.
Bekatua eta Moisesen legea
7 Horrekin zer esan nahi dugu? Legea bekatu dela? Ez horixe! Hala ere, legearen
bidez bakarrik ezagutu nuen bekatua. Gutizia zer den ez nukeen jakingo legeak hau esan ez
balu: Ez gutiziatu. 8 Bekatuak, agindutik bide hartuta, era guztietako gutiziak ernearazi
zituen niregan. Legerik ezean, bekatua hila dago. 9 Garai batean, oraindik legerik ez
zegoenean, ni bizirik nengoen; agindua etorri zenean, ordea, bekatua piztu zen 10 eta ni hil
egin nintzen. Horrela, bizia emateko zen agindua heriotza-emaile gertatu zitzaidan. 11 Izan
ere, bekatuak, agindutik bide hartuta, liluratu egin ninduen eta aginduaren bidez hil.
12 Legea, izan, santua da, eta agindua ere santua, zuzena eta ona da. 13 Orduan, ona
zen hura heriozbide gertatu ote zitzaidan? Ez! Hil, bekatuak hil ninduen; baina bekatua
bekatu bezala azaltzeko, berez ona zen aginduaz baliatu zen. Horrela, aginduari esker agertu
da bete-betean bekatuaren kaltegarritasuna.
Bekatuaren aurkako borroka
14 Jakin badakigu legea espirituaren arlokoa dena; ni, berriz, gizon ahula naiz,
bekatuari saldua. 15 Ez dut neure jokabidea ulertzen, nahi dudana ez baitut egiten, eta
gorroto dudana, huraxe dut egiten. 16 Baina egiten dudana gogoz kontra egiten badut,
horrekin legea ona dela aitortzen dut; 17 baina, orduan, egiten duena ez naiz ni, niregan ari
den bekatua baizik. 18 Ongi ikusten dut ez dagoela niregan --nire giza grinetan*, alegia--
ezer onik, nire esku baitago on egin nahi izatea, baina ez on egitea. 19 Nahi dudan ongia ez
dut egiten, eta nahi ez dudan gaizkia egiten dut. 20 Nahi ez dudana egiten badut, ordea, ez
dut nik egiten, niregan ari den bekatuak baizik. 21 Beraz, lege hau sumatzen dut neuregan:
ongia egin nahi dudalarik, gaizkia bakarrik dudala neure esku. 22 Neure barruan atsegin zait
Jainkoaren legea; 23 baina neure gorputzean beste lege bat ikusten dut, nire adimenaren
legeari borroka egiten diona, eta niregan ari den bekatuaren lege horrek preso hartua nauka.
24 Ene zoritxarra! Nork askatuko nau heriotzara naraman nire izaera honetatik*? 25
Jainkoak, Jesu Kristo gure Jaunaren bitartez. Eskerrak berari!
Honela bada, adimenaren aldetik Jainkoaren legea dut zerbitzatzen; gizon ahul
naizen aldetik, berriz, bekatuaren legea.
Espirituaren eragina
8,1 Orain, beraz, ez da gaitzespenik Jesu Kristorekin bat direnentzat. 2 Izan ere, Jesu
Kristori esker, bizia ematen duen Espirituaren legeak askatu egin zaitu* bekatuaren eta
heriotzaren legetik. 3 Legeak giza ahuleziagatik ezin zuena, Jainkoak egin du: gurea
bezalako bekatuzko izaeran bidali du bere Semea eta honek, bere burua barkamen-oparitzat
eskainiz*, kondenatu egin du bekatua bere giza izaera hilkorrean. 4 Honela, bete dezakegu
legeak eskatzen duena, ez baikara giza grinen arabera* bizi, Espirituaren arabera baizik.
5 Giza grinen arabera bizi direnek gogoak ere halakoak dituzte; Espirituaren arabera
238
bizi direnek, berriz, gogoak ere Espirituarenak. 6 Giza grinei jarraitzeak heriotzara darama;
Espirituari jarraitzeak, berriz, bizitzara eta bakera. 7 Izan ere, giza grinei jarraitzen dietenak
Jainkoaren aurkako dira; ez dute nahi eta ez dira ere gauza Jainkoaren legeari jarraitzeko. 8
Horregatik, giza grinen menpean bizi direnak ezin daitezke Jainkoaren gogoko izan. 9 Zuek,
ordea, ez zarete bizi grina horien menpean, Espirituaren menpean baizik, Jainkoaren
Espiritua zuengan bizi baita. Norbaitek Kristoren Espiritua ez badu, hori ez da Kristorena.
10 Kristo zuengan baldin badago, berriz, gorputza bekatuagatik hil egingo den arren,
Espirituak badu bizia, Jainkoaren salbamen-indarrari esker. 11 Jesus hilen artetik piztu zuen
Jainkoaren Espiritua zuengan bizi bada, Kristo hilen artetik piztu zuenak berak biziaraziko
ditu zuen gorputz hilkorrak ere, zuengan bizi den bere Espirituaren bitartez.
12 Zorretan gaude, beraz, senideok, baina ez giza grinekin, haien arabera bizitzeko.
13 Horrela bizitzen bazarete, hil egingo zarete; baina Espirituaren bidez giza egintza gaiztoei
uko egiten badiezue, bizi egingo zarete. 14 Jainkoaren Espirituak gidatzen dituenak
Jainkoaren seme-alaba dira. 15 Zuek ez duzue hartu esklabo egingo zaituzten espiritua,
berriro beldurpean bizitzera eramango zaituztena, alegia; zuek, seme-alaba egiten zaituzten
Espiritua hartu duzue, eta Espirituaren bidez <<Abba*>>, hau da, <<Aita>>, esanez hots
egiten diozue Jainkoari. 16 Espiritu berberak barrutik aitortzen digu Jainkoaren seme-alaba
garela; 17 eta, seme-alaba bagara, bai eta oinordeko ere, Jainkoaren oinordeko eta Kristoren
oinordekide; zeren, nekeetan Kristoren kideko garenez gero, aintzan ere beraren kideko
izango baikara.
Kristau-itxaropena eta betiko aintza
18 Nire iritzian, oraingo neke-lanak ezer gutxi dira gero guregan azalduko den
aintzaren aldean. 19 Izadia* bera ere irrikaz dago, zain-zain, Jainkoak noiz agertuko zer den
beraren seme-alaba izatea. 20 Izadiak, bere benetako helburua galdua izan arren --ez bere
gogoz, horretara behartu zuenarengatik* baizik--, badu itxaropena, 21 esklabotza eta
hondamenditik askatua izan eta Jainkoaren seme-alaben aintzazko askatasunean parte
izateko. 22 Badakigu, izan ere, izadi osoa erdiminetan intzirika dagoela orain arte. 23 Eta
hura ez ezik, geu ere bai: Espiritua lehen-dohaintzat hartu dugunok intzirika gaude geure
barruan, Jainkoak noiz askatuko eta bere seme-alaba noiz egingo* gaituen zain. 24
Salbatuak gaude, bai, baina itxaropenetan bakarrik. Eta itxaro duguna begien aurrean
bagenu, hori ez litzateke itxaropena izango, inork ez baitu itxaroten begien aurrean duena.
25 Baina ikusten ez duguna itxaro badugu, iraupenez behar dugu zain egon.
26 Era berean, Espiritua datorkigu geure ahulezian lagun, guk ez baitakigu behar
bezala otoitz egiten; baina Espirituak berak erregutzen du gure alde esanezin ahalako
intziriz. 27 Eta bihotzak aztertzen dituen Jainkoak ezagutzen du zein den Espirituaren
gogoa, Espirituak Jainkoaren asmoen erara erregutzen baitu fededunen alde*.
28 Badakigu Jainkoak bera maite dutenen onerako bideratzen dituela gauza guztiak,
bere aurre-erabakiz deitu dituenen onerako, alegia. 29 Aurrez ezagutu zituenak, aukeratu ere
egin zituen Jainkoak, bere Semearen irudiko izan zitezen, eta, horrela, Semea senide askoren
artean lehen-seme izan zedin. 30 Aurrez aukeratu zituenak deitu ere egin zituen; deituak,
berriz, zuzenetsi egin zituen, eta zuzenetsiak aintzaz bete.
Jainkoaren maitasunari gorazarrea
239
31 Horiek horrela, zer esango dugu? Jainkoa gure alde baldin badugu, nor gure
aurka? 32 Bere Semea bera ukatu ez zigunak, baizik eta gu guztion alde heriotzara eman
zuenak, nola ez dizkigu harekin batera gauza guztiak dohain emango? 33 Nork salatuko ditu
Jainkoak aukeratuak, Jainkoak berak zuzentzat onartu baditu? 34 Nork kondenatuko ditu?
Jesu Kristo da hil zena; are gehiago, piztu ere egin zena, eta orain Jainkoaren eskuinaldean
gure alde erreguka ari dena! 35 Nork aldenduko gaitu Kristok digun maitasunetik?
Atsekabeak, larriak, erasoaldiak, goseak, jantzirik ezak, arriskuak, ezpatak? 36 Liburu
Santuak dioen bezala:
Zuregatik egunoro hilzorian gauzkate;

hiltzeko ardiak bezala garabiltzate.
37 Baina guztiotan erraz ateratzen gara garaile, maite izan gaituenari esker. 38 Bai
baitakit ziur, ez herio eta ez bizi, ez aingeru eta ez goiko beste indar, ez oraingo eta ez
geroko, ez inolako botere, 39 ez ortziko eta ez lur azpiko indar, ez beste izakik, ez gaituela
aldenduko Jainkoak Jesu Kristo gure Jaunarengan agertu digun maitasunetik.
ISRAELDARREN SALBAMENA (9,1--11,36)
Israeldarrak Jainkoaren herri hautatua
9,1 Egia diot --Kristo dut lekuko--, ez diot gezurrik, neure kontzientziak ere, Espiritu
Santuak argiturik, hala aitortzen dit: 2 handia da nire nahigabea, etengabea nire bihotzaren
mina. 3 Ni neu madarikatua* izatea --Kristorengandik aldendua izatea-- ere onartuko nuke,
baldin eta hori nire odoleko senideen onerako balitz. 4 Israelen ondorengo dira eta Jainkoak
seme-alabatzat hartu zituen; beraiek dituzte Jainkoaren presentzia aintzatsua, itunak, legea,
kultua, eta 5 beraienak dira arbasoak eta, giza jatorriari dagokionez, beraiengandik dator
Kristo, gauza guztien gainetik dagoen Jainkoa. Bedeinkatua bedi menderen mendetan!
Amen.
6 Ez du, ez, huts egin Jainkoaren hitzak. Gertatzen dena da Israelen jatorriko guztiak
ez direla benetako Israel herri, 7 ez eta Abrahamen jatorriko guztiak ere Abrahamen
benetako seme-alaba. Jainkoak esan zion Abrahami: Isaaken bidez izango dituzu
ondorengoak. 8 Honek esan nahi du, ez duela giza sortzeak Jainkoaren benetako seme-alaba
egiten, baizik eta Jainkoaren agintzariaren arabera sortuak direla Abrahamen benetako
ondorengoak. 9 Izan ere, hona hemen egindako agintzaria: Urtebete barru itzuliko natzaizu,
eta ordurako Sarak semea izango du. 10 Are gehiago, Rebekak bikiak izan zituen Isaak gure
arbasoagandik. 11-13 Eta seme haiek jaio aurretik, artean ez onik, ez gaitzik egiteko gai ez
zirela, Jainkoak esan zion Rebekari: Zaharrena gazteenaren morroi izango da, edo beste
pasarte batek dioen bezala,
Jakob izan nuen maite,

eta ez Esau*.
Eta hori guztia, Jainkoak aukeratzeko duen askatasuna berresteko eta Jainkoak,
aukera egiterakoan, giza jokabidea ez, baizik eta bere dei hutsa hartzen duela kontuan
adierazteko izan zen.
240
14 Eta zer esan guk? Jainkoa ez dela zuzena? ez eta inola ere, 15 berak esana baitio
Moisesi:
Nik mesede egin nahi diodanari

egiten diot mesede,
eta gupida izan nahi diodanari
izaten gupida.
16 Arazoaren gorabehera ez dago norberak nahi izatean edota norbera saiatzean,

Jainkoak errukia izatean baizik. 17 Honela esaten dio Jainkoak faraoiari Liburu Santuan:
Honetarako utzi zaitut bizirik: nire ahalmena erakusteko eta mundu osoak nor naizen jakin
dezan. 18 Beraz, Jainkoak nahi duenari dio erruki eta nahi duena uzten du bihotz-gogortzen.
Jainkoa eskuzabal israeldarrekin
19 Baina esango didazu: <<Zergatik haserretzen da, hortaz, Jainkoa, inork ere ezin
badio beraren nahiari aurre egin?>> 20 Baina nor zara zu, gizagaixo hori, Jainkoari kontuak
eskatzeko? Buztinezko ontziak esango ote dio buztinlariari: <<Zergatik egin nauzu
honelakoa?>> 21 Buztina ez ote dago buztinlariaren esku, honek lur beretik ontzi baliotsuak
nahiz ontzi arruntak egiteko? 22 Jainkoak bere haserrea erakutsi eta indarra azal zezakeen,
nahi izanez gero, baina eramanpen handiz jasan zituen zigorra merezi zutenak eta hondatuak
izateko zeudenak. 23 Horrela erakutsi nahi izan zuen zein eskuzabal zen errukiz hartu
zituenekin, bere aintza azaltzeko aukeratu zituenekin. 24 Hauen artean gaude gu ere,
Jainkoak juduen artetik ez ezik, jentilen artetik ere deituok. 25 Hori da Oseasen liburuan
esaten dena:
<<Ez-nire-herria>>ri
<<Zu-nire-herria>> esango diot;
eta <<Ez-maitea>>ri <<Maitea>>*.
26 Eta, <<Zuek ez zarete nire herria>>
esan beharrean,
<<Jainko biziaren seme-alaba>>
deituko ditu Jainkoak.
27 Isaiasek, berriz, hau dio Israeli buruz:
Israeldarrak itsasoko hondarrak

bezain ugariak izango balira ere,
bakar batzuk besterik ez dira salbatuko.
28 Beteko du erabakia Jaunak,
oso-osorik eta luzapenik gabe
bete ere lurrean.
29 Baina Isaiasek beste hau ere esan zuen aurrez:
Jaun ahalguztidunak gutariko batzuk
241
bizirik utzi ez balitu,
Sodoma eta Gomorraren azkena
izango genukeen guk ere.
Israeldarren jokaera
30 Eta zer dugu honen ondorio? Jentilek, Jainkoaren onespena* bilatzen saiatu gabe,
Jainkoaren onespena iritsi zutela, fedeaz iristen den onespena, alegia. 31 Israelek, berriz,
Jainkoaren onespena emango zion legea betetzen saiatu arren, ez zuela helburua iritsi. 32
Eta hori zergatik? Fedean oinarritu beharrean, egintzetan oinarritu zirelako. Horrela,
behaztopa-harrian egin zuten estropezu, 33 Liburu Santuak dioen bezala:
Hona nik Sionen behazto-harria ipini,

erorarazteko harkaitza.
Baina horretan sinesten duenak
ez du huts egingo.
10,1 Senideok, hauxe da nire bihotzeko irrikarik handiena eta israeldarren alde
Jainkoari eskatzen diodana: salbamenera hel daitezela. 2 Aitortzen dut beraien artean
jainkozale sutsuak badirela, baina ez dute zuzen ulertzen. 3 Ez dute ulertu Jainkoak ematen
duela salbamena*, eta beren kabuz lortu nahi izan dute, Jainkoarengandik datorrena onartu
gabe. 4 Legearen helburua*, izan ere, Kristo da, eta beronen bidez ematen zaie fededun
guztiei Jainkoaren onespena.
Jainkoa gizadi osoaren salbatzaile
5 Legearen bidez lortzen den salbamenaz, hau dio Moisesek: Legea betetzen duena
beraren bidez biziko da*. 6 Fedearen bidez lortzen denaz, berriz, beste hau: Ez esan zeure
baitan: Nor igoko da zerura? --Kristo handik jaitsarazteko, alegia--; 7 edo: Nor jaitsiko da
leizera? --Kristo hilen artetik igoarazteko, alegia--. 8 Zer dio, orduan, Liburu Santuak?
Esku-eskura duzu hitza,

zeure ahoan eta zeure bihotzean.
Hitz hori*, hain zuzen, guk hots egiten dugun fedearen mezua da.
9 Izan ere, zeure ahoz Jesus Jauna dela aitortzen baduzu, eta zeure bihotzean
Jainkoak hilen artetik piztu zuela sinesten baduzu, salbatu egingo zara. 10 Zeren, bihotzez
sinesten duena onartu egiten baitu Jainkoak, eta ahoz aitortzen duena salbatu egiten da. 11
Hau dio Liburu Santuak: Harengan sinesten duenak ez du huts egingo. 12 Judua izan ala ez,
ez dago bereizketarik, bat bera baita guztien Jauna, dei egiten dioten guztientzat eskuzabala.
13 Izan ere, Jaunari dei egin diezaiona salbatuko da.
14 Nola, ordea, dei egin, harengan sinesten ez badute? Nola sinetsi, haren entzuterik
ez badute? Nola entzun, nork hots eginik ez bada? 15 Nola hots egin, hartarako bidalirik ez
bada? Liburu Santuak dioen bezala: Bai ederrak berrionak ekartzen dituztenen oinak! 16 Ez
diote, ordea, denek harrera ona egin berrionari. Isaiasek esaten du: Jauna, nork sinetsi du
gure mezua? 17 Beraz, mezutik dator sinestea, eta mezua Kristoren berri ematea da. 18 Eta
242
galdetzen dut: Ez al dute entzun? Bai, noski.
Lurbira guztira zabaltzen da

haien hotsa,
munduaren bazterreraino
haien mezua.
19 Eta berriro galdetzen dut: Israelek ez ote du, bada, ulertu? Lehenengo, hona
Moisesek dioena:
Herri ez den batekin

minduko zaituztet,
nazio ergel baten bidez
haserrearaziko.
20 Isaias, bere aldetik, hau esatera ausartzen da:
Nire bila ez zebiltzanei

atera nintzaien bidera;
nitaz galdetzen ez zutenei
agertu nintzaien.
21 Israeli buruz, berriz, hau dio: Egun osoan luzatuak

nituen eskuak, herri sinesgogor eta errebeldeagana.
Israel herriaren hondarrak
11,1 Galdera egiten dut: Jainkoak baztertu egin ote du bere herria? Inola ere ez! Neu
ere israeldarra naiz, Abrahamen jatorrikoa, Benjaminen leinukoa. 2 Jainkoak ez du baztertu
beretzat aukeratu zuen herria. Gogoan duzue, noski, Liburu Santuak Eliasi buruz dioena,
nola hitz egiten zion Jainkoari Israelen aurka: 3 Jauna, zure profetak hil egin dituzte eta zure
aldareak hondatu. Ni bakarrik gelditu naiz, eta nire bila ere badabiltza bizia kentzeko. 4
Baina Jaunaren mintzoak zer erantzuten dio? Utzi ditut neuretzat Baalen aurrean
belaunikatu ez diren zazpi mila gizon*.
5 Bada orain ere, gure egunotan, hondar bat, Jainkoak onginahi hutsez aukeratua. 6
Eta onginahi hutsez baldin bada, ez da egintzengatik; bestela, onginahia ez litzateke
onginahi izango. 7 Zer esan nahi du horrek? Israel herriak ez zuela aurkitu bila zebilena, eta
Jainkoak aukeratuek lortu dutela; gainerakoak, berriz, itsuturik gelditu dira, 8 Liburu
Santuak dioen bezala:
Jainkoak adimena itsutu egin zien.

Begiak eman zizkien,
baina ez ikusteko,
belarriak ere bai,
baina ez entzuteko
Eta horrela gaur arte.
243
9 Eta Davidek honela dio:
Gerta bekizkie beren otorduak*

tranpa eta sare, erorbide eta zigor.
10 Lauso bitez haien begiak,
ez dezaten ikus,
makur bekie bizkarra betiko.
Israeldarrak eta jentilak
11 Beste galdera bat: Gehiago ez zutitzeko erori ote da Israel? Inola ere ez! Haiek
erori zirelako heldu dira jentilak salbamenera, eta hori israeldarren jelosia pizteko gertatu da.
12 Beraz, haien erortzea munduarentzat aberaspide, hau da, haien hutsegitea jentilentzat
aberaspide gertatu bada, zenbatez aberasgarriago ez ote da izanen Israel osoak salbamena
iristea!
13 Orain, zuei, jentiloi, mintzo natzaizue: jentilen apostolu naizenez gero, ospetsu
egin nahi dut neure zerbitzu hau, 14 ea neure jatorrikoen jelosia pizten dudan eta haietako
batzuen batzuk salbatzen ditudan. 15 Israeldarrak baztertzetik munduari Jainkoarekin
baketzea etorri baldin bazaio, zer ote datorke Jainkoak berriro haiek onartzetik? Heriotzatik
bizira etortzea* litzateke hori!
16 Gainera, lehen opilak Jainkoari sagaratuak badira, bai eta oraldi osoa ere eta,
sustraia sagaratua bada, bai eta adarrak ere. 17 Bai, adar batzuk moztu dizkio Jainkoak
Israeli, eta moztu gabekoen artean zu txertatu, basolibondo zaren hori; horrela, haiekin
batera, olibondoaren sustraitik datorren izerdian partaide gertatu zara. 18 Baina ez harrotu
adar moztuen lepotik. Eta harrotzeko tentazioa baduzu, izan gogoan, ez diozula zuk eusten
sustraiari, sustraiak zuri baizik. 19 Zuk esan dezakezu: <<Ni txertatzeko moztu zituen
Jainkoak adarrak>>. 20 Hala da, beren sinesmen-ezagatik moztu zituen, eta zuk zeure
sinesmenagatik irauten duzu; ez izan, beraz, harro, eta ibili kontuz. 21 Berezko adar
zirenekin Jainkoak begiramenik izan ez bazuen, beharbada zurekin ere ez du izango. 22
Hartu, bada, gogoan Jainkoaren bihotz ona eta zorroztasuna: zorroztasuna erori zirenentzat,
bihotz ona zuretzat, baina haren ontasunean irauten baduzu; bestela, zu ere moztu egingo
zaituzte. 23 Israeldarrak ere, beren sinesgogorkeriari uko egiten badiote, txertatuko ditu, bai
baitu Jainkoak ahalmenik haiek berriro txertatzeko. 24 Jatorriz zeurea zenuen
basolibondotik moztu eta zeurea ez zenuen olibondoan txertatu bazintuen, askoz errazago
izango du olibondotik sortutakoak beren berezko olibondoan txertatzea.
Israel herria eta Jainkoarengandiko salbamena
25 Senideok, ez zaituztet ezjakinean eduki nahi Jainkoak honetan guztian duen

asmo ezkutuaz, harro ez zaitezten. Israelgo zati baten itsukeriak jentil-herri guztiak
salbamenera heldu arte iraungo du; 26 orduan, Israel osoa salbatuko da, Liburu Santuak
dioenez:
Siondik etorriko da askatzailea,

eta sinesgogorkeria kenduko du
244
Jakoben ondorengoetatik.
27 Hona haiekin egingo dudan ituna,
bekatuak barkatuko dizkiedanean.
28 Berrionari dagokionez, israeldarrak Jainkoaren etsai dira, zuen onerako; baina,

Jainkoak egindako aukerari dagokionez, maite-maiteak dira beren arbasok direla eta, 29
behin betikoak baitira Jainkoaren dohainak eta deia. 30 Zuek, garai batean Jainkoarekin
errebelde zinetenok, orain, israeldarren errebeldiari esker, errukia lortu duzue. 31 Era berean
haiek ere: orain errebelde bihurtu dira, zuei izan zaizuen errukiari esker errukia lor dezaten.
32 Jainkoak errebelde izaten utzi baitzien gizon-emakume guztiei, denei erruki izateko.
Jainko salbatzaileari gorazarrea
33 Bai handi eta sakonak Jainkoaren eskuzabaltasuna, jakinduria eta ezaguera! Bai
aztergaitzak beraren erabakiak eta sumaezinak haren bideak!
34 Nork ezagutu du Jaunaren pentsamendua?

Nor izan da haren aholkulari?
35 Nork eman dio hari lehenengo,
gero hark itzuli behar izateko?
36 Berarengandik dira gauza guztiak, beraren bidez eta berarentzat. Aintza berari
betierean! Amen.
KRISTAU JOKAERA (12,1--15,13)
Kristauen oparia, bizi eta santua
12,1 Senideok, Jainkoaren maitasunagatik eskatzen dizuet eskain ditzazuela zeuen

buruak* opari bizi, santu eta Jainkoarentzat atsegingarri. Hori da egiazko zuen kultua. 2 Ez
egokitu mundu honen iritzietara, eraberri zaitezte baizik, zeuen pentsaera aldatuz; horrela
bereizi ahal izango duzue zer den Jainkoak nahi duena, zer den ona, atsegingarri zaiona eta
bikaina.
Bakoitzak bere eginbeharra eliz elkartean
3 Jainkoak eman didan dohainaren izenean, hau diotsuet guztioi eta bakoitzari: ez
hartu zeuen burua behar den baino handiagotzat; izan zaitezte neurritsu, Jainkoak bakoitzari
eman dion sinesmenaren arabera. 4 Izan ere, gorputza bat den arren, atal asko ditu, eta ez
dute atal guztiek eginkizun bera; 5 berdin guk ere: asko garen arren, Kristorekin elkarturik
gorputz bat egiten dugu eta guztiok bata bestearen atal gara. 6 Dohain ezberdinak ditugu,
Jainkoak eman nahi izan dizkigunen araberakoak. Beraz, Jainkoaren izenean mintzo denak
iragar beza Jainkoaren hitza sinesmenari dagokionez*; 7 Jainkoak zerbitzari egin duena saia
bedi zerbitzuan; irakaslea irakasten; 8 adore emailea adore ematen. Bere ondasunak
banatzen dituenak bana bitza eskuzabaltasunez*; buru egiten duenak egin beza arduraz;
erruki-egintzak egiten dituenak, alaitasunez.
245
Elkar maitatu
9 Zuen maitasuna izan bedi itxurakeriarik gabea; gorrotatu gaizkia eta itsatsi ongiari.
10 Maita ezazue elkar bihotzez senide on bezala, elkar nork baino nork maiteago izaten
saiatuz. 11 Izan saiatuak eta ez nagi; izan gogoz gartsu, Jauna zerbitzatzeko beti prest. 12
Bizi zaitezte itxaropenean alai; izan eramanpen handiko ezbeharrean eta iraupentsu
otoitzean. 13 Lagundu fededunei beren beharretan; eman gogoz ostatu arrotzari. 14
Bedeinka itzazue erasotzen dizuetenak; bedeinkatu eta ez madarikatu. 15 Poztu pozez
daudenekin; egin negar negarrez daudenekin. 16 Bizi zaitezte elkar ongi hartuz; ez izan
handinahi, apalen mailako baizik; ez jo zeuen buruak jakintsutzat.
17 Ez itzuli inori gaitzik gaitz orde. Saia zaitezte gizon-emakume guztiei ongi egiten.
18 Zuen aldetik eta ahal den neurrian, izan bakean guztiekin. 19 Ene maiteok, ez egin
mendekurik zeuen kontura; utzi Jainkoari zigorra ematea, Liburu Santuak hau baitio: Neuri
dagokit mendekua, neuk emango diot bakoitzari berak merezia. Hau dio Jaunak. 20 Beraz,
zure etsaia gose bada, emaiozu jaten; egarri bada, emaiozu edaten. Horrela, lotsagorritan
utziko duzu*. 21 Ez zaitzala gaitzak menpera, baizik eta menperatu gaitza ongiaz.
Kristauak agintarien menpeko
13,1 Gizaki orok izan behar du ezarritako agintarien menpeko. Ez baita aginterik
Jainkoarengandik ez denik, eta oraingo agintariak ere hark ezarriak dira. 2 Beraz, agintarien
menpeko egiten ez denak Jainkoaren erabakiari egiten dio aurka, eta hari aurka egiten
dionak beraren epaia izango du. 3 Agintedunak ez dira beldur izatekoak ongi jokatzen
denean, gaizki jokatzen denean baizik. Agintarien beldurrik gabe bizi nahi al duzu? Joka
ezazu ongi, eta haien onespena izango duzu, 4 Jainkoaren zerbitzari baitira, zuri ongi
jokatzen laguntzeko. Gaizki egiten baduzu, ordea, izan beldur, zigortzeko ahalmena ez
baitute alferrik. Izan ere, Jainkoaren zerbitzari dira, justizia egin eta gaizkileak zigortzeko. 5
Horregatik, beharrezko da agintarien menpeko izatea, baina zigorraren beldurrez ez ezik, bai
eta kontzientziaren eraginez ere. 6 Horrexegatik ordaintzen dituzue zergak ere, agintariak
Jainkoaren ordezkari direlako, horretarako jarriak direlako. 7 Eman bakoitzari zor diozuena:
zergak, kontribuzioak, begirunea, ohorea, nori berea.
Maitasuna legearen muina
8 Ez eduki zorrik inorekin, elkar maitatzekoa baizik, zeren lagun hurkoa maite
duenak betea baitu legea. 9 Izan ere, harako Ez egin adulteriorik, ez hil inor, ez ostu, ez
gutiziatu eta beste edozein agindu, esaldi honetan biltzen da: Maitatu lagun hurkoa zeure
burua bezala. 10 Lagun hurkoa maite duenak ez dio gaitzik egiten. Maite duenak, beraz,
erabat betetzen du legea.
11 Horrek guztiak balio berezia du zein garaitan bizi garen jakinik. Izan ere, ordua
da lotatik esnatzeko, sinesten hasi berri hartan baino hurbilago baitugu orain salbamena. 12
Badoa gaua, gainean dugu eguna; utz ditzagun, beraz, ilunpetako egintzak eta presta
gaitezen argitan jarduteko. 13 Gabiltzan duintasunez, egun-argiz bezala: ez jan-edanean eta
hordikerian, ez lizunkeria eta neurrigabekerian, ez haserre eta norgehiagokerian. 14 Bizi
zaitezte Jesu Kristo Jaunari itsatsiak, eta ez ibili giza grinak bete nahian.
246
Sinesmen heldugabekoei lagundu
14,1 Egiezue harrera ona sinesmen heldugabekoei*, iritziak direla-eta eztabaidan

hasi gabe. 2 Batek, denetik jan dezakeela uste du; sinesmenean heldugabekoak, berriz,
barazkiak* bakarrik jaten ditu. 3 Denetik jaten duenak ez dezala gutxiets zerbait jateari
uzten diona, eta zerbait jateari uzten dionak ez dezala kondena denetik jaten duena, Jainkoak
onartu egin baitu hau ere. 4 Nor zara zu zurea ez den morroia epaitzeko? Hura zutik ala
eroria dagoen, nagusiaren arazoa da; eta zutik iraungo du, ahaltsua baita Jauna berari zutik
eusteko.
5 Batek garrantzi berezia ematen dio egun bati; beste batentzat, berriz, egun guztiak
berdinak* dira. Joka dezala bakoitzak bere kontzientziaren arabera. 6 Halako egunari
garrantzi berezia ematen dionak Jaunarengatik ematen dio; denetik jaten duenak
Jaunarengatik jaten du, Jainkoari eskerrak ematen baitizkio; jateari uzten dionak ere
Jaunarengatik ez du jaten, eta honek ere eskerrak ematen dizkio Jainkoari.
7 Gutariko bat ere ez da beretzat bizi, ez eta hiltzen ere beretzat; 8 bizi bagara,
Jaunarentzat gara bizi; eta hiltzen bagara, Jaunarentzat gara hiltzen. Beraz, nahiz bizi nahiz
hil, Jaunarenak gara. 9 Horretarako hil eta piztu zen Kristo: hilen eta bizien Jauna izateko.
10 Zergatik kondenatzen duzu, bada, zeure senidea? Eta zergatik gutxiesten? Denok agertu
beharko dugu Jainkoaren auzitegian, 11 Liburu Santuak dioen bezala:
Neure biziarengatik dagit zin

--dio Jaunak--:
Belaun oro nire aurrean makurtuko da,
eta mihi orok goretsiko du Jainkoa.
12 Izan ere, guztiok eman beharko diogu Jainkoari nork bere

buruaren kontu.
Ez kondenatu lagun hurkoa
13 Ez dezagun, beraz, gehiago elkar kondena, baizik eta saia zaitezte senideari
oztoporik edo erorbiderik ez jartzen. 14 Nik badakit eta ziur nago --Jesus Jaunak esan izan
duelako-- ez dela ezer ere berez kutsatua denik; kutsatutzat hartzen duenarentzat bakarrik
bihurtzen da zerbait kutsatu. 15 Baina zerbait jateagatik zeure senideari min ematen badiozu,
ez zabiltza maitasunaren bidetik. Janariak gorabehera, ez dadila zeure senidea gal, Kristo
harengatik hil baitzen. 16 Zuek duzuen askatasun hori ez bedi gaitzesanerako bide gerta. 17
Azken batean, Jainkoaren erregetza ez baitatza jan-edaneko gauzetan, baizik eta Espiritu
Santuaren dohain diren zuzentasun, bake eta alaitasunean. 18 Eta Kristo honela zerbitzatzen
duena Jainkoari atsegin zaio eta gizon-emakumeek onartua da.
19 Saia gaitezen, bada, bakea indartzeko eta elkarte-bizitza eraikitzeko lagungarri
diren gauzetan. 20 Janari-arazo batengatik, ez hondatu Jainkoaren egintza. Janari guztiak
garbiak dira; hala ere, ez dago ongi besteak galbidean jarriz zerbait jatea. 21 Hobe duzu
haragia, ardoa edo dena delakoa utzi, horiek zure senideari oztopo baldin bazaizkio. 22
Gorde zeuretzat, Jainkoarekiko zeure harremanetarako, sinesmenak ematen dizun askatasun
hori. Zorionekoa bere burua errudun sentitu gabe bere aukerak egiteko gauza dena! 23
247
Zilegi ote den ala ez zalantzan dagoela jaten duena errudun da, ez baitu jokatzen berak uste
duenaren arabera. Eta norberak uste duenaren arabera ez jokatzea bekatu da.
Jesu Kristo kristauen eredu
15,1 Fede heldua dugunok fede heldugabekoen ahuleziak eraman behar ditugu, geuri
atsegin zaiguna bilatu gabe. 2 Saia gaitezen guztiok lagun hurkoari atsegin ematen, ona eta
fedean hazteko lagungarri zaiona bilatuz. 3 Kristok ere ez zuen bere atsegina bilatu, baizik
eta Liburu Santuak dioen hau bete zen harengan: Zure kontrako irainak datozkit gainera. 4
Liburu Santuetan idatzia dagoen guztia gure ikasbiderako dago idatzia, geure eramanpenaz
eta Liburu Santuek ematen duten adoreaz itxaropenari euts diezaiogun. 5 Eramanpenaren eta
adorearen iturri den Jainkoak eman diezazuela elkar ongi hartzea, Jesu Kristok nahi bezala.
6 Horrela, bihotz batez eta aho batez goretsiko duzue Jainkoa, Jesu Kristo gure Jaunaren
Aita.
Harrera ona guztiei
7 Beraz, egiozue harrera ona elkarri, Kristok zuei harrera ona egin zizuen* bezala,
Jainkoaren aintzarako. 8 Izan ere, Kristo juduen zerbitzari egin zen, Jainkoak arbasoei
eginiko agintzariak betetzeko eta, horrela, Jainkoaren leialtasuna agertzeko; 9 eta jentilen
zerbitzari ere egin zen, bere errukiagatik Jainkoa gorets zezaten. Hau dio, hain zuzen, Liburu
Santuak:
Horregatik,
atzerritarren artean goretsiko zaitut,
eta zure omenez kantatuko dut.
10 Beste batean, berriz, hauxe dio:
Naziook, egin poz-oihu

haren herriarekin batera.
11 Eta beste batean:
Goretsazue Jauna, nazio guztiok,

ospa ezazue, herri guztiok!
12 Isaiasek ere hau dio:
Erneko da Jeseren sustraia,

eta sortuko denak
nazioak gobernatuko ditu.
Harengan izango dute itxaropen nazioek.
13 Itxaropen-iturri den Jainkoak alaitasunez eta bakez bete dezala zuen fedea, eta
Espiritu Santuak eman diezazuela bere indarraz itxaropena gainezka.
248
AZKEN AGURRAK (15,14--16,27)
Paulo Jesu Kristoren zerbitzari jentilen artean
14 Senideok, neure aldetik, ziur dakit zuek onginahiz beterik eta jakite guztiz
horniturik zaudetena, eta elkarri argi egiteko gai zaretena. 15 Hala ere, ausardia handi
samarrez idatzi dizuet han edo hemen, zenbait gauza gogorarazteko. Jainkoarengandik hartu
dudan dohainak ematen dit horretarako bide, 16 Jesu Kristoren zerbitzari egin bainau
jentilentzat. Apaiz batek bezala betetzen dut Jainkoaren berriona adierazteko eginkizuna;
horrela, jentilak, Espiritu Santuak sagaraturik, Jainkoarentzat opari atsegingarri* izan
daitezen.
17 Jainkoaren zerbitzuari dagokionean, Kristorengan jartzen dut neure harrobidea;
18 horregatik, hau bakarrik aipatzera ausartuko nintzateke: Jesu Kristok nire bidez ekarri
dituela jentilak fedea onartzera, hitz eta egitez, 19 mirari eta egintza harrigarrien indarrez,
Espirituaren ahalmenez. Horrela, Jerusalemdik hasi eta inguru guztietan barrena Iliriaraino*,
Kristoren berrionaren zabalkuntza burutua utzi dut. 20 Hauxe zen niretzat garrantzizkoena:
Kristoren izena entzuna ere ez zen tokietan berriona zabaltzea. Ez nuen nahi bestek ipinitako
oinarrien gainean eraiki, 21 Liburu Santuak dioenaren arabera baizik:
Haren berri ez zutenek dute ikusiko,

eta inoiz hartaz entzun ez zutenek
ulertuko.
Erromara joateko asmoak
22 Horrexegatik gelditu behar izan dut behin baino gehiagotan zuengana joan gabe.
23 Orain, ordea, inguru hauetan nuen lana bukatu dut eta, aspaldiko urte hauetan zuek ikusi
nahian bainago, 24 Espainiara bidean hortik igarotzean, ikusiko zaituztedan itxaropena dut;
eta bidaiari jarraitzeko lagunduko didazuen itxaropena ere bai. Baina lehenago, zuekin
egonaldi bat pozik egingo nuke. 25 Jerusalemera noa orain, hango fededunei* diru-laguntza
eramatera. 26 Izan ere, Mazedoniakoek eta Akaiakoek* diru-bilketa egiteko borondatea izan
dute, Jerusalemen diren senide behartsuei laguntzeko. 27 Borondatea diot, baina zorra ere
bazuten haiekin; zeren, jentilak espirituzko ondasunetan haien partaide izan badira, bidezko
baita lurreko ondasunetan haien laguntzaile izatea. 28 Egiteko hau bete eta bildutako dirua
haien esku jarri ondoren, Espainiara abiatuko naiz, zuen hiritik igaroz. 29 Eta badakit
Kristoren bedeinkazio betea dudala zuengana joateko.
30 Jesu Kristo gure Jaunarengatik eta Espirituak ematen digun maitasunagatik,
eskabide hau egiten dizuet, senideok: lagun diezadazuela eginahalean, Jainkoari nire alde
otoitz eginez, 31 Judean fedeari aurka egiten diotenen esku eror ez nadin, eta Jerusalemgo
fededunek ongi har dezaten daramakiedan laguntza. 32 Horrela, Jainkoak nahi badu, pozez
beterik iritsiko naiz zuengana eta atsedenaldia hartu ahal izango dut zuekin.
33 Bakearen Jainkoa zuek guztiokin! Amen.
Goraintziak
249
16,1 Zenkreasko eliz elkartearen zerbitzari den gure arreba Febe* gomendatzen
dizuet: 2 hartzazue Jaunaren izenean, sagaratuei dagokien bezala. Edozertan zuen beharrik
balu, lagun iezaiozue, berak ere askori lagundu baitio eta neuri batez ere.
3 Goraintziak* Priska eta Akilari, Jesu Kristoren zerbitzuan laguntzaile izan
ditudanei. 4 Horiek beren bizia arriskuan jarri zuten, nirea salbatzeagatik. Eta nik ez ezik,
jentilen eliz elkarte guztiek ere esker ona zor diete. 5 Goraintziak haien etxean biltzen den
eliz elkarteari ere. Goraintziak Epenetori, Asian* Kristorengan sinetsi zutenen lehen fruitu
den nire adiskide maiteari; 6 bai eta zuengatik hainbeste lan egin duen Mariari ere. 7
Goraintziak nire ahaide eta kartzela-lagun Androniko eta Juniari: apostoluen artean
ospetsuak dira eta Kristorengan nik baino lehen sinetsi zutenak. 8 Goraintziak Jaunarengan
oso maite dudan Anpliatori. 9 Goraintziak Urbanori, Jesu Kristoren zerbitzuan laguntzaile
izan dugunari, eta nire Estakis maiteari. 10 Goraintziak Apelesi, kristau zintzo dela erakutsi
duen horri; bai eta Aristobuloren familiakoei ere. 11 Goraintziak Herodion nire ahaideari eta
Nartzisoren etxeko fededunei. 12 Goraintziak Trifena eta Trifosari, Jaunarengatik gogoz
lanean jardun duten horiei; bai eta Jaunarengatik hainbeste lan egin duen nire Perside
maiteari ere. 13 Goraintziak Rufori, kristau agurgarri horri, eta berorren ama eta nire ama
ere denari. 14 Goraintziak Asinkritori, Flegoni, Hermesi, Patrobasi, Hermasi eta haiekin bizi
diren senideei. 15 Goraintziak Filologo eta Juliari, Nereo eta beronen arrebari, Olinpiori eta
horiekin bizi diren fededun guztiei. 16 Agur ezazue elkar besarkada* santuaz. Kristoren eliz
elkarte guztiek agurtzen zaituztete.
17 Otoi, senideok! Ibili argi elkartean zatiketak sortzen eta hartu duzuen irakaspena
galbidean jartzen dutenekin. Alde horiengandik! 18 Horrelakoek ez baitiote Kristo gure
Jaunari kultu ematen, beren sabelei baizik, eta beren hitz leunez eta lausenguz liluratu egiten
dute jende xaloa. 19 Denen agerian dago nola onartu duzuen fedea, eta horrekin poztu egiten
nauzue; baina zuek onerako argi eta gaitzaren aurrean tolesgabe izatea nahi nuke. 20 Bakea
ematen digun Jainkoak luzaro gabe zapalduko du Satanas zuen oinpean. Jesu Kristo gure
Jaunaren grazia izan bedi zuekin.
21 Goraintziak nire laguntzaile Timoteoren izenean, eta Luzio, Jason eta Sosipatro
nire ahaideen izenean. 22 Nik, Tertziok*, gutun hau idazten ari natzaizuen honek, agur
egiten dizuet Jaunarengan. 23 Ni eta eliz elkarte osoa ere bere etxean hartzen gaituen Gaiok
agur egiten dizue. Hiriko diruzain Erastoren izenean eta Kuarto anaiaren izenean agur. ( 24
*).
Aintza Jainkoari*
25 Gorets dezagun Jainkoa! Berak fedean sendotu zaitzakete, nik hots egiten dudan
berrionaren eta Jesu Kristori buruz ematen dudan mezuaren arabera. Mezu horren bidez,
aspalditik ezkutuan zeukan misterioa agertu du Jainkoak. 26 Misterio hori orain azaldu da
profeten idatziek dioten bezala, eta, Jainko betierekoak hala erabakirik, herri guztiei adierazi
zaie, Jainkoari fedezko erantzuna eman diezaioten. 27 Jainko honi, jakintsu bakarra denari,
aintza betierean Jesu Kristoren bitartez! Amen.
\z
250
KORINTOARREI LEHEN GUTUNA
Agurra
1,1 Nik, Paulok, Jainkoak hala nahirik eta berak deiturik, Jesu Kristoren apostolu
naizen honek, eta Sostenes anaiak 2 Korinton dagoen Jainkoaren eliz elkarteari idazten
diogu. Jesu Kristok sagaratu zaituzte eta Jainkoak bere herri santu izateko deitu*, edozein
lekutan Jesu Kristo gure Jaunari dei egiten dioten guztiekin batera, hauek eta guk Jaun bat
bera onartzen baitugu. 3 Jainko gure Aitak eta Jesu Kristo Jaunak eman biezazkizuete grazia
eta bakea.
SARRERA (1,4-9)
Jainkoari esker ona
4 Eskerrak ematen dizkiot etengabe neure Jainkoari zuengatik, Jesu Kristoren bidez
agertu dizuen onginahiagatik. 5 Izan ere, Kristoren bitartez, gauza guztietan aberats egin
zaituzte, bai hitz egiteko eta bai ezagutzeko. 6 Kristori buruz egiten dugun aitormena zuen
artean sendo finkatu denez, 7 ez da zuek ez duzuen dohainik, Jesu Kristo gure Jauna noiz
agertuko den zain zaudeten bitartean. 8 Berak sendo iraunaraziko dizue azkeneraino*, inork
zuen aurka zeresanik izan ez dezan Jesu Kristo gure Jauna etorriko den egunean. 9 Leiala da
251
Jainkoa, eta berak deitu zaituzte bere Seme Jesu Kristo gure Jaunarekin elkarturik bizitzera.
KORINTOKO ELIZ ELKARTEAN ZATIKETAK (1,10--4,21)
Korintoarren alderdikeriak
10 Senideok, Jesu Kristo gure Jaunaren izenean, arren eskatzen dizuet: bat etor
zaitezte guztiok eta ez bedi izan zatiketarik zuen artean. Bizi elkar ongi harturik, ikuspegi
eta iritzi bat bera duzuela.
11 Kloeren jendearengandik* jakin dut, senideok, eztabaidak dituzuela zeuen artean.
12 Alegia, nork bere aldetik honela omen dio: <<Ni Paulorena naiz>>, <<Ni Apolorena>>,
<<Ni Pedrorena>>, <<Ni Kristorena>>*. 13 Zatitua ote dago, bada, Kristo? Paulo
gurutziltzatu ote zuten zuengatik? Edo Pauloren izenean bataiatu ote zintuzteten? 14
Jainkoari eskerrak, ez dut nik zuetako inor bataiatu, Krispo eta Gaio izan ezik. 15 Horrela,
inork ez dezake esan nire izenean bataiatua izan denik. 16 A bai, Estebanen etxekoak ere nik
bataiatu nituen, baina ez dut uste beste inor bataiatu dudanik. 17 Izan ere, Kristok ez
ninduen bataiatzera bidali*, berriona hots egitera baizik, eta hau ez giza jakinduriazko
hitzez, Kristoren gurutzeak bere indarra gal ez dezan.
Kristo gurutziltzatua Jainkoaren indar eta jakinduria
18 Kristoren gurutzeko heriotzaren mezua zorakeria da galtzen direnentzat; guretzat,

ordea, salbamen-bidean garenontzat, Jainkoaren indarra da. 19 Liburu Santuak dio, izan ere:
Hondatu egingo dut

jakintsuen jakinduria,
eta huts bihurtuko adituen adimena*.
20 Zertan dira jakintsuak, ikasiak, mundu honetako gauzetan adituak? Jainkoak ez

ote du zorakeria bihurtu mundu honetako jakinduria*? 21 Begira, Jainkoak bere jakinduria
agertu* duenean, gizakiak ez dira gauza izan beren jakinduriaz Jainkoa ezagutzeko;
horregatik, Jainkoak, guk hots egiten dugun zorakeriaren bitartez salbatu nahi izan ditu
fededunak. 22 Juduak mirarizko seinale eske dabiltza, eta jentilak jakinduria bila; 23 guk,
berriz, Kristo gurutziltzatua predikatzen dugu, juduentzat onartezina eta jentilentzat
zentzurik gabea dena; 24 baina Jainkoak deitu dituenentzat, judu izan ala ez, Kristo hori
Jainkoaren indar eta Jainkoaren jakinduria da. 25 Zeren Jainkoarengan zorakeria dirudiena
gizakiak baino jakintsuago baita, eta Jainkoarengan ahulezia dirudiena gizakiak baino
indartsuago.
26 Begira bestela, senideok, zeintzuk zareten Jainkoak deitu zaituztenok: ez dira
zuen artean munduak jakintsutzat hartzen dituenetatik asko, ez eta ahaltsu nahiz aitoren
semeetatik ere. 27 Aitzitik, munduak zorotzat duena aukeratu du Jainkoak jakintsuak
lotsarazteko, eta munduak argaltzat duena indartsuak lotsarazteko; 28 munduak
baliogabetzat eta mesprezagarritzat duena, munduaren begitan ezerez dena aukeratu du
Jainkoak, zerbait direla uste dutenak ezerezteko; 29 horrela, ez du inork Jainkoaren aurrean
harrotzerik. 30 Berari zor diozue izatea, Jesu Kristori esker. Berau egin du Jainkoak guretzat
252
jakinduria, berorren bidez askatu gaitu bekatutik, salbatu eta bere egin*. 31 Horrela betetzen
da Liburu Santuak dioen hura: Harrotu nahi duena, harro bedi Jaunarengan.
Pauloren mintzaira, jakintsuena ez bezalakoa
2,1 Horregatik, senideok, nik ere, Jainkoaren salbamen-asmoa* iragartzera joan

nintzaizuenean, ez nizuen hitz egin giza jakinduriazko hizkera landua erabiliz. 2 Izan ere,
zuen artean ez nuen ezer jakin nahi izan, Jesu Kristo, eta berau gurutziltzatua, izan ezik. 3
Horregatik, ahul eta beldurrez dardar aurkeztu nintzen zuen aurrean. 4 Nire hitza eta
predikua ez ziren giza jakinduriazko argudiotan oinarritu, Espirituaren indarrean baizik, 5
horrela, zuen sinesmena Jainkoaren indarrean oinarri zedin eta ez giza jakindurian.
Espiritua eta Pauloren kristau-jakinduria
6 Hala ere, sinesmen helduko kristauei jakinduria irakasten diegu guk ere; baina
jakinduria hori ez da mundu honetakoa, ez eta laster galduko diren mundu honetako
agintariena ere*. 7 Guk Jainkoaren jakinduria misteriotsua irakasten dugu, hark ezkutuan
eduki eta betidanik gure aintzarako erabakia zeukana. 8 Mundu honetako agintarietatik
batek ere ez du jakinduria hori ezagutu, zeren, ezagutu izan balute, ez baitzuketen
gurutziltzatuko Jainkoaren aintza berekin zuen Jauna*.
9 Baina, Liburu Santuak* dioen bezala, inork ikusi eta entzun ez duena, gizakiari
inoiz bururatu ez zaiona, Jainkoak bera maite dutenentzat prestaturik zeukana, 10 horixe
agertu digu Jainkoak Espirituaren bidez. Espirituak, izan ere, guztia aztertzen du, bai eta
Jainkoaren barne-sakona ere. 11 Nork ezagut dezake gizakiaren barru-barrua, bere baitan
duen giza espirituak baizik? Era berean, Jainkoaren barrua ere ez dezake inork ezagut
Jainkoaren Espirituak izan ezik. 12 Eta guk ez dugu munduko espiritua hartu,
Jainkoarengandik datorrena baizik; honela, Jainkoak eman dizkigun dohainak ezagut
ditzakegu.
13 Gauza hauetaz ez dugu giza jakinduriak irakatsitako hizkeraz hitz egiten,
Espirituak irakatsitakoaz baizik, espirituzko gaiak Espiritua hartu duten gizon-emakumeei
adieraziz*. 14 Espiritugabeko gizakiak* ez du onartzen Jainkoaren Espirituari dagokiona;
horrek ez du zentzurik berarentzat eta ezin du ulertu, Espirituaren argitan bakarrik juzga
daiteke eta. 15 Espiritua duenak, berriz, dena juzgatzen du; bera, ordea, ez dezake inork
juzga.
16 Nork ezagutu du Jaunaren pentsamendua?

Nork irakats diezaioke?
Guk, ordea, Kristoren pentsamendua dugu.
Korintoarrak kristau-gaietan heldugabeak
3,1 Nik, senideok, ezin izan nizuen hitz egin Espiritua dutenei bezala, pertsona
heldugabeei* bezala baizik, kristau-mailan umetxo direnei bezala. 2 Esnez hazi zintuztedan,
ez janari sendoz, hau hartzeko ez baitzineten oraindik gauza. Orain ere ez zarete gauza, 3
giza grinen menpeko izaten jarraitzen baituzue. Izan ere, bekaizkeriak eta eztabaidak
253
dituzuen bitartean, ez ote zarete giza grinen menpeko*? Ez ote duzue giza irizpide hutsez
jokatzen? 4 <<Ni Paulorena naiz, ni Apolorena>> esaten duzuenean, ez al zarete giza
irizpide hutsez ari?
Denak zerbitzari eta Jainkoaren lankide
5 Azken batean, zer da Apolo? Eta zer Paulo? Zuek sinesmenera erakarri zaituzten
Jainkoaren zerbitzari besterik ez, bakoitza Jaunak eman dion egitekoaren arabera. 6
Landatu, nik egin nuen; ureztatu, Apolok; baina hazi, Jainkoak hazarazi zuen. 7 Landatzen
duena eta ureztatzen duena ezer gutxi dira; axola duena Jainkoa da, hazarazten duena. 8
Landatzen duena eta ureztatzen duena berdinak dira, bakoitzak, berak egindako lanaren
arabera saria hartuko badu ere. 9 Gu Jainkoaren obrako lankideak gara; zuek, Jainkoak
lantzen duen soroa, Jainkoak eraikitzen duen etxea.
10 Jainkoak eman didan dohainaren arabera, nik oinarria ezarri dut, etxegile trebeari
dagokionez; baina beste batek jasotzen du gainean eraikina. Ikus beza bakoitzak nola
eraikitzen duen. 11 Argi dago inork ez dezakeela ezarria dagoen oinarria besterik ezar; eta
oinarri hori Jesu Kristo da. 12 Baina oinarri honen gainean urrez, zilarrez, harribitxiz, zurez,
belarrez edo lastoz eraiki daiteke. 13 Jaunaren auzi-egunak agirian jarriko du norberaren
lanaren balioa, sutan agertuko baita egun hori, eta suak frogatuko du nolakoa den
bakoitzaren lana. 14 Eraikitakoak suari eusten badio, egileak saria hartuko du; 15
eraikitakoa erretzen bada, ordea, egileak galdu egingo du saria; bera, hala ere, bizirik aterako
da, baina suteari ihes egiten diona bezala.
16 Ez al dakizue Jainkoaren tenplu* zaretela eta Jainkoaren Espiritua zuengan bizi
dela? 17 Jainkoaren tenplua hondatzen duena, hondatu egingo du Jainkoak, Jainkoaren
tenplua santua baita: tenplu hori zuek zarete.
Denak Kristorenak eta Kristo Jainkoarena
18 Ez beza inork bere burua engaina! Zuetako norbaitek mundu honen arabera
jakintsu dela uste badu, egin bedi zoro, egiaz jakintsu izateko. 19 Mundu honetako
jakinduria, izan ere, zorakeria da Jainkoaren begietan, Liburu Santuak dioen bezala:
Jakintsuak beren maltzurkerian

harrapatzen ditu.
20 Eta beste hau ere badio:
Badaki Jaunak jakintsuen asmoak

hutsalak direla.
21 Beraz, ez bedi inor harro gizakiez, dena zuena baita: 22 Paulo, Apolo, Pedro,
mundua, bizitza, heriotza, oraingoa eta gerokoa; dena zuena da. 23 Zuek, ordea, Kristorenak
zarete, eta Kristo Jainkoarena.
Apostoluak kristauen zerbitzari
254
4,1 Beraz, har gaitzatela denek Kristoren zerbitzaritzat eta Jainkoaren asmo ezkutuen
administratzailetzat. 2 Eta administratzaileari eskatzen zaiona leiala izatea da. 3 Niri
dagokidanez, gutxi axola zait zuek edo giza auzitegik epaitua izatea. Neuk ere ez dut
epaitzen neure burua. 4 Egia da neure kontzientziak ez nauela ezertan salatzen; baina horrek
ez du esan nahi neure burua errugabetzat dudanik, Jaunak bainau epaitzen. 5 Ez dezazuela,
beraz, epea baino lehen epai. Itxaron Jauna etorri arte. Berak argituko du ilunpean ezkutatua
dagoena, berak agertuko bihotzeko asmo gordeak. Eta orduan, nork bere merezia jasoko du
Jainkoarengandik.
6 Zuengatik esan ditut gauza hauek, Apoloren eta neure adibidea jarriz, guregandik
ikas dezazuen idatzirik dagoena baino harantzago ez joaten*, eta inor ez dadin batengatik
harro besteren bizkar. 7 Nork egiten zaitu zu besteak baino gehiago? Zer daukazu hartu ez
duzunik? Eta daukazuna hartua baldin baduzu, zergatik harrotzen zara hartua ez bazenu
bezala?
8 Asebeteak omen zaudete, aberastuak; gure beharrik gabe, errege izatera iritsi omen
zarete. Nahiago nuke egia balitz errege zaretela, gu ere zuekin batera errege izan gintezen! 9
Dirudienez, gu, apostoluok, Jainkoak azken tokian jarri gaitu, heriotzara kondenatuak
bagina bezala; ikuskizun* bihurtu gaitu mundu guztiarentzat, bai aingeruentzat, bai
gizon-emakumeentzat. 10 Gu zoroak omen gara Kristorengatik; zuek, berriz, kristau
zentzudunak. Gu ahulak, zuek sendoak; zuek izen handikoak, gu gutxietsiak. 11 Orain arte
hor ibili gara goseak, egarriak, larrugorri eta gaizki erabiliak; ez daukagu non bildurik, 12
eta lehertzeraino egiten dugu lan geure eskuz. Irain egiten digute eta guk bedeinkatu;
erasoka erabiltzen gaituzte eta guk jasan; 13 gaitseaka ari zaizkigu eta guk gozoki erantzun.
Orain artean, munduko simaurra bezala gara, guztien hondakin*.
Pauloren oharrak
14 Hau idaztean, ez zaituztet lotsarazi nahi, ohartarazi baizik, seme-alaba maiteak

zaituztedanez gero. 15 Kristau bezala baduzue irakasle franko, ez ordea aitarik asko; kristau
bezala nik sortu zintuztedan berrionaren bidez. 16 Horregatik, nire antzeko izan zaiteztela
eskatzen dizuet. 17 Eta horretarako bidaltzen dizuet Timoteo, neure seme maite eta kristau
zintzoa. Berak gogoratuko dizkizue kristau-bizitzarako nire burubideak, eliz elkarte guztiei
han eta hemen irakasten dizkiedan bezala.
18 Ni berriro zuengana joango ez naizelakoan, batzuk harropuztu egin dira. 19
Joango naiz, ordea, eta laster gainera, Jaunak nahi badu. Ikusiko dut orduan, egintzetan
zenbaterainokoak diren hainbeste hitz egiten duten harroputz horiek. 20 Izan ere, Jainkoaren
erreinua ez da hitz-kontua, egintza-kontua baizik. 21 Zer nahi duzue? Ni zuengana
zigorrarekin joatea ala maitasunez eta goxotasunez?
JOKABIDE OKERRAK ELKARTEAN (5,1--6,20)
Lizunkeri arazoa
5,1 Leku guztietan zabaldua dago, zuen artean lizunkeri arazo* bat dagoela, eta ez
nolanahikoa, jentilen artean ere gertatzen ez direnetakoa baizik: zuetako batek amaordea
omen du emazte.
2 Eta zuek, negar egin beharrean, harro jarraitzen duzue, eta ez duzue bota zeuen
255
artetik horrela jokatu duena. 3 Bada, nik, gorputzez urruti baina espirituz hor bertan nagoen
honek, erabakia dut dagoeneko hori egin duenarentzat epaia, bertan banengo bezalaxe: 4
Jesus gure Jaunaren izenean bilduko zarete --eta han izango naiz ni ere espirituz-- eta, Jesus
gure Jaunaren ahalmenez, 5 Satanasen esku utziko duzue* hori, ea horrela, beraren
bekatuzko izaera suntsiturik, Jaunaren egunean salbatzen den.
6 Ez duzue batere arrazoirik harrotzeko. Ez al dakizue legami pixka batek ore guztia
altxatzen duela? 7 Bazter ezazue legami zaharra eta izan ore berri, legamigabeko
pazko-ogiak bezala; izan ere, horixe zarete, Kristo gure Pazko-bildotsa opari eskainia izan
denez gero. 8 Ospa dezagun, beraz, Pazko Jaia, baina ez legami zaharrarekin, bekatu eta
gaiztakeriazko legamiarekin, legamigabeko pazko-ogiekin* baizik, hau da,
bihotz-garbitasunez eta egiaz.
9 Beste gutunean* jende lizunekin ez elkartzeko esaten nizuen. 10 Ez nintzen mundu
honetako lizunez mintzo, edo hemengo diruzale, lapur eta sasijainkozaleez; bestela,
mundutik atera egin beharko zenukete. 11 Hau da esan nahi nizuena: kristau direla esan eta
lizun, diruzale, sasijainkozale, izen onaren kentzaile, mozkor edo lapur direnekin ez
elkartzeko. Horrelakoekin, ez eta otordu bat egin ere! 12-13 Ez dagokit niri kanpokoak
epaitzea; horiek Jainkoak epaituko ditu. Zuek elkartekideak epaitu behar dituzue. Liburu
Santuak dio: Bota gaiztoa zeuen artetik.
Kristauen arteko auziak
6,1 Zuetako norbait, beste baten aurka auziren bat duenean, nolatan ausartzen da
jentilen auzitegira jotzen, fededunen aurrera jo beharrean? 2 Ez al dakizue fededunek
mundua epaituko dutela? Eta mundua epaitu behar duzuenok, ez ote zarete gauza arazo
txikiak epaitzeko? 3 Ez al dakizue aingeruak ere epaituko ditugula*? Bada, arrazoi
handiagoz eguneroko gorabeherak.
4 Gorabehera horiek direla-eta auziak dituzuenean, nolatan aukeratzen dituzue epaile
eliz elkartearentzat inor ez direnak? 5 Zeuen lotsarako diotsuet. Ez ote duzue inor aditurik,
senide arteko auziak erabaki ditzakeenik? 6 Bai zera! Senidea senidearekin auzitan
zabiltzate, eta epaile jentilen aurrean gainera! 7 Dena dela, zeuen artean auzitan ibiltzea bera
nahiko penagarria da. Zergatik ez bidegabekeria jasan eta zeuen buruak larrutzen utzi? 8
Baina ez, zeuek zarete bidegabekeria eta lapurreta egiten dituztenak, eta hori zeuen senideen
aurka.
9 Ez al dakizue bidegabeek ez dutela Jainkoaren erreinua iritsiko? Ez engaina zeuen
buruak! Lizunek, sasijainkozaleek, adulteriogileek, emakeriazaleek, sodomitek, 10 lapurrek,
diruzaleek, mozkorrek, izen onaren kentzaileek eta iruzurgileek ez dute Jainkoaren erreinua
iritsiko. 11 Horietakoak zineten zuetako batzuk ere; baina garbituak izan zarete, sagaratuak
eta Jainkoak onartuak Jesu Kristo Jaunaren izenean eta gure Jainkoaren Espirituaren bidez.
Haragikeriaren aurka
12 <<Dena zilegi dut>>, dio zenbaitek; baina ez da dena komenigarri. <<Dena zilegi
dut*>>, baina ni ez nau ezerk menpeko egingo.
13 Esaten da bai eta ere: <<Janaria sabelarentzat da eta sabela janariarentzat>>;
baina bata zein bestea hondatu egingo ditu Jainkoak. Gorputza, ordea, ez da lizunkeriarako,
Jaunarentzat baizik, eta Jauna gorputzarentzat*. 14 Eta Jainkoak, Jauna piztu zuenak, gu ere
256
piztu egingo gaitu bere ahalmenaz.
15 Ez al dakizue zuen gorputzak Kristoren atal direla? Eta nik Kristoren atala
emagaldu baten atal egingo ote dut? Ez horixe! 16 Ez al dakizue emagalduarekin elkartzen
dena berarekin gorputz bat bera egiten dela? Honela baitio Liburu Santuak: Biak bat izango
dira. 17 Jaunarekin elkartzen dena, berriz, berarekin espiritu bat bera egiten da. 18 Egizue
ihes haragikeriatik! Gizon-emakumeek egiten dituzten beste bekatu guztiak gorputzetik
kanpora gelditzen dira; baina haragikeriazko bekatua egiten duenak bere gorputzaren aurka
egiten du bekatu. 19 Ez al dakizue zuen gorputza Jainkoak eman dizuen eta zuengan bizi
den Espiritu Santuaren tenplu dela? Beraz, ez zarete jadanik zeuenak, 20 garesti ordainduz
eskuratu baitzaituzte Jainkoak. Goretsazue, bada, Jainkoa zeuen gorputzaz.
EZKONTZAZ ETA GIZARTE BIZITZAZ

KRISTAU IKUSPEGIA (7,1-40)
Ezkonduen betebeharrak
7,1 Idatzi zenizkidaten galderei erantzunez, hau diotsuet: Ongi dago ez ezkontzea; 2
baina, lizunkeria dela-eta, gizon bakoitzak izan beza bere emaztea eta emakume bakoitzak
bere senarra. 3 Eman biezaio senarrak emazteari zor diona, eta berdin emazteak senarrari. 4
Emaztea ez da bere buruaren jabe, senarra baizik, ez eta senarra ere berearen jabe, emaztea
baizik. 5 Ez ukatu elkarri zor diozuena, elkarrekin ados eta aldi labur baterako ez bada,
otoitzean ari izateko. Eta gero, elkartu berriro, grinari eutsi ezinik, Satanasek tenta ez
zaitzaten. 6 Baimen gisa diotsuet hori, ez agindu gisa. 7 Denok ni bezala ezkongabe izatea
nahi nuke; baina Jainkoak eman dion dohain berezia du bakoitzak, batak hau eta besteak
hura*.
8 Ezkongabeei eta andre alargunei, dauden egoeran jarraitzea on dutela esaten diet,
ni bezala. 9 Baina grinari eutsi ezin badiote, ezkon daitezela; hobe da ezkontzea sutan egotea
baino.
10 Ezkonduei agintzen diet --ez nik, Jaunak baizik*-- emaztea ez dadila banandu
senarrarengandik; 11 eta bananduko balitz, ez dadila berriro ezkon, edo bakeak egin ditzala
senarrarekin. Eta senarrak ez dezala zapuztu emaztea.
12 Gainerakoei --neure iritzi bezala, ez Jaunaren agindu bezala-- hau esaten diet:
Kristau batek, kristau ez den emakume batekin ezkondua egon eta emaztea berarekin
bizitzeko prest baldin badago, ez dezala zapuztu emaztea; 13 eta emakume batek, kristau ez
den batekin ezkondua egon eta senarra berarekin bizitzeko prest baldin badago, ez dezala
zapuztu senarra. 14 Izan ere, kristau ez den senarra Jaunarentzat sagaratua dago
emaztearekin bizi duen batasunagatik; orobat kristau ez den emaztea, senarrarekin bizi duen
batasunagatik. Hala ez balitz, zuen seme-alabak ez lirateke Jainkoarenak izango; baina egiaz
Jaunarentzat sagaratuak dira. 15 Kristau ez dena, ordea, banandu nahi balu, banandu bedi*;
horrelakoetan kristaua --gizon nahiz emakume-- aske gelditzen da, Jainkoak bakean
bizitzera deitu baitzaituzte. 16 Zeren nork esaten dizu zuri, emazte horri, zeure senarra
salbatuko duzula? Edo zuri, senar horri, zeure emaztea salbatuko duzula?
Kristauek lehengo gizarte-egoeran jarraitu
17 Aipaturiko kasuaz aparte, jarrai beza bakoitzak Jaunak ezarri dion bizi-egoeran,
257
hots, Jainkoak federa dei egitean zuen egoeran. Hau da eliz elkarte guztietan ematen dudan
araua. 18 Erdaindua zinelarik deitu zintuela Jainkoak? Ez ibili zeure erdainkuntza ezkutatu
nahian. Erdaingabea zinelarik deitu zintuela? Ez erdaindu. 19 Erdaindua nahiz erdaingabea
izateak ez du garrantzirik; Jainkoaren aginduak betetzea da balio duena. 20 Jarrai dezala
bakoitzak Jainkoak deitzerakoan bizi zen egoeran. 21 Esklabo zinelarik deitu zintuela
Jainkoak? Ez izan ardurarik; baina, askatasuna lortzeko aukera baduzu, ez alferrik galdu*.
22 Jaunaren deiak esklabo dena libre egiten du, eta libre dena Kristoren esklabo bihurtzen.
23 Garesti ordainduz eskuratu zaituzte Jainkoak: ez bihurtu, beraz, gizakien esklabo. 24
Senideok, jarrai beza bakoitzak Jainkoaren aurrean, honek deitzerakoan zuen bizi-egoeran.
Ezkongabeak eta emakume alargunak
25 Ezkongabeentzat ez daukat Jaunaren agindurik. Hala ere, neure iritzia emango

dizuet, Jaunaren errukiaz sinesgarri naizenez gero. 26 Bizi ditugun une larriak gogoan
harturik, esan dudana egoki dela uste dut, hau da, on dela norberak dagoen egoeran
jarraitzea. 27 Ezkondua zarela? Ez ibili banandu nahian. Ezkongabea zarela? Ez hasi emazte
bila. 28 Hala ere, ezkontzen bazara, ez duzu bekaturik egiten; neskatxak ere, ezkontzen
bada, ez du bekaturik egiten. Baina ezkontzen direnek arazo handiagoak izango dituzte
beren bizitzan, eta nik ez nuke nahi horrelakorik zuentzat.
29 Senideok, epea laburtu egin dela diotsuet. Beraz, gelditzen zaigun denboran,
ezkonduak bizi bitez ezkondurik ez baleude bezala; 30 negar dagitenak, egingo ez balute
bezala; pozik daudenak, ez baleude bezala; erosten dutenak, ezer ez balute bezala, 31 eta
mundu honetako gauzez baliatzen direnak, baliatuko ez balira bezala; mundu hau, orain
ageri zaigun itxuran, desagertzear baitago.
32 Kezka guztiak kendu nahi nizkizueke. Ezkongabea Jaunaren gauzez kezkatzen
da, Jaunari atsegin nola emango; 33 ezkondua, berriz, munduko gauzez, bere emazteari
atsegin nola emango, 34 eta bere baitan zatitua dago. Emakume ezkongabea eta neskatxa
Jaunaren gauzez kezkatzen dira, eta beroni gorputz-arimaz emanak bizi dira; ezkondua,
berriz, munduko gauzez, bere senarrari atsegin nola emango. 35 Hau zeuen onerako
diotsuet, ez ezertan behartu nahi zaituztedalako. Hau da nahi dudana: era egokienean bizi
zaiteztela, oso-osorik Jaunari atxikiak.
36 Gazte grinatsu batek* bere neskatxarekin ez dela ongi jokatzen ari eta ezkondu
egin behar duela uste badu, bete dezala bere asmoa, eta ezkon daitezela; ez du bekaturik
egiten. 37 Baina beste batek, inork behartu gabe eta bere buruaren jabe dela, andregaiarekin
ez ezkontzeko erabaki sendoa bere baitan hartzen badu, oso ongi egingo du. 38 Bere
andregaiarekin ezkontzen denak, beraz, ongi egiten du, eta ezkontzen ez denak, hobeki.
39 Emakumea loturik dago senarra bizi den bitartean. Hiltzen bazaio, libre gelditzen
da eta nahi duenarekin ezkon daiteke, aukeratua kristaua izanez gero. 40 Baina
zoriontsuagoa izango da dagoen bezala gelditzen bada; hau da nire iritzia, eta Jainkoaren
Espiritua nik ere badudalakoan nago.
SASIJAINKOEI ESKAINIRIKO HARAGIA (8,1--11,1)
Janariak eta kristau-askatasuna
8,1 Sasijainkoei eskainitako haragiaz*, denok dakigu, noski, jakin behar dena. Baina
258
jakiteak harrotu egiten du; maitasunak bakarrik hazarazten du fedean. 2 Zerbait dakielakoan
dagoenak, oraindik ez du behar bezalako ezagutzarik; 3 Jainkoa maite duena, ordea, begi
onez hartzen du berak.
4 Beraz, zer esan sasijainkoei eskainitako haragia jateaz? Badakigu sasijainkoak ez
direna ezer ere munduan eta Jainkoa bat besterik ez dena. 5 Jainko deituak zeruan nahiz
lurrean asko izan arren --eta benetan horrelako jainko eta jaun asko* dago--, 6 guretzat
Jainkoa bat bakarra da, Aita, gauza guztien sorburu eta helburu dena, eta bat bakarra Jauna,
Jesu Kristo: beronen bidez baitira gauza guztiak eta beronen bidez baikara gu ere.
7 Baina ez dute guztiek hau behar bezala ulertzen. Batzuek, oraintsu arte idolatrian
ibiliak, haragi hori sasijainkoei eskainia balitz bezala jaten dute eta, beraien kontzientzia
ongi hezigabea denez, errudun bihurtzen dira. 8 Ez gaitu, noski, janariak Jainkoarentzat
atsegin egiten: ez dugu ezer galtzen ez jateagatik, ez eta irabazten ere jateagatik. 9 Baina
izan kontu, zuen askatasun hori kontzientzia hezigabekoentzat behaztopagarri gerta ez
dadin. 10 Izan ere, kontzientzi hezigabeko batek zu, gauzak behar bezala ulertzen dituzun
hori, sasijainkoen jauretxeko otorduetan parte hartzen ikusten bazaitu, ez ote da sasijainkoei
eskainitako haragia jatera bultzatua sentituko, jokabide hori beraren hezigabeko
kontzientziaren kontrakoa izanda ere? 11 Horrela, gauzak ongi ulertzen omen dituzun horrek
galdu egingo zenuke kontzientzia hezigabeko zeure senidea, harengatik ere Kristo hila izan
den arren.
12 Senideen aurka bekatu eginez eta beraien kontzientzia hezigabeari kalte eginez,
Kristoren aurka egiten duzue bekatu. 13 Beraz, nire senideari janariren bat jatea erorbide
gertatzen bazaio, ez dut inoiz haragirik jango, nire senidea erorbidean ez jartzeko.
Paulok bere eskubideei uko
9,1 Ez ote naiz libre? Ez ote naiz apostolu? Ez ote dut ikusi Jesus gure Jauna? Ez ote
da nire lanaren fruitu zuek kristau izatea? 2 Besteak apostolutzat hartu nahi ez banaute ere,
zuek behintzat hartu behar nauzue, zuek kristau izatea baita apostolu naizenaren froga. 3
Horixe da nire defentsa salatzen nautenen kontra.
4 Ez ote dugu, bada, janaria eta edaria hartzeko eskubiderik? 5 Ez ote dugu
eskubiderik emakume fededun bat* lagun ibiltzeko, beste apostoluek, Jaunaren anaiek eta
Pedrok berak bezala? 6 Ala Bernabe eta biok ote gara geure mantenua irabazteko lan egin
behar dugun bakarrak? 7 Nor ibili da inoiz gerran beretik ordainduta? Nork landatzen du
mahastia eta gero beronen fruituetatik jaten ez? Nork bazkatzen du artaldea eta ardien
esnetik edaten ez?
8 Giza esperientziako adibideak aipatzen ditudala? Eta ez ote dio gauza bera
Moisesek ere? 9 Legean, hain zuzen, honela dago idatzirik: Ez diozu muturrekorik ipiniko
gari-jotzen ari den idiari. Idien arduraz ote dio hori Jainkoak? 10 Ala ez ote dio hori
guregatik, hain zuzen? Jakina, bada, guregatik dagoela idatzia. Izan ere, bai lurra lantzen
duenak, bai gari-jotzen ari denak, fruituan bere partea izango duen itxaropenez egin behar
du lan. 11 Zuengan espirituzko ondasunak erein baditugu, gehiegi ote da zuengandik lurreko
ondasunak jasotzea? 12 Beste batzuek zuen ondasunetan parte izateko eskubidea baldin
badute, askoz handiagoa guk.
Hala ere, ez gara baliatu eskubide horretaz; bestela baizik, den guztia jasan izan
dugu, Kristoren berrionari oztoporik ez jartzeagatik. 13 Ez al dakizue eginkizun sakratuetan
jarduten dutenek tenplua izaten dutela mantenubide, eta aldarean zerbitzatzen dutenek
259
aldarean eskaintzen diren oparietatik hartzen dutela beren partea? 14 Era berean, Jaunak ere,
berriona hots egiten dutenei, berrionaren zerbitzuan egiten duten lanetik bizitzeko eskubidea
dutela adierazi zien.
15 Baina nik ez dut eskubide horretaz baliatu nahi izan; eta orain ere, hau idazten
badizuet, ez da hori lortu nahi dudalako. Nahiago nuke hil... Ez, ez dit inork harrobide hori
kenduko. 16 Egiaz, berriona hots egiten dudala-eta ezin naiz harrotu; ezinbesteko
eginbehartzat jotzen baitut hori, eta errukarria ni berriona hots egingo ez banu! 17 Hori
neure gogoz egingo banu, mereziko nuke saria; baina nik nahi gabe beste batek ezarritako
eginkizuna betetzen ari banaiz, 18 zer sari zor zait orduan? Hauxe besterik ez: berriona
dohainik hotsegitea, berrionaren zerbitzutik datozkidan eskubideez baliatu gabe.
Paulo, dena denentzat
19 Guztiz libre naizen arren, guztien esklabo egin naiz, ahalik jende gehien
Kristorentzat irabazteko. 20 Juduekin judu egin naiz, juduak irabazteko; Moisesen legepean
bizi direnekin legepeko egin naiz, nahiz eta neu lege horren menpeko ez izan, legepean bizi
direnak irabazteko. 21 Moisesen legea ezagutzen ez dutenekin, legea kontuan hartu gabe
bizi izan naiz, legea ezagutzen ez dutenak irabazteko; ez, noski, Jainkoaren legerik onartzen
ez dudalako, nire legea Kristo baita. 22 Ahul direnekin ahul egin naiz, ahulak irabazteko.
Guztiengana ahalik eta gehien egokitzen saiatu naiz, nolabait batzuen batzuk salbatzeko. 23
Eta guztia berrionagatik egiten dut, berrion horretan neuk ere parte izan dezadan.
Atleten antzera
24 Denok dakizue kiroldegian partaide guztiek egiten dutela lasterka, baina saria
batek bakarrik jasotzen duela. Beraz, egizue lasterka, irabazteko eran. 25 Atletek diziplina
gogorra ezartzen diote beren buruari, eta hori, zimeltzen den koroa* irabazteko; guk, ordea,
zimeltzen ez dena irabazteko. 26 Ni ere hala aritzen naiz; ez lasterka itsu-itsuan egiten duena
edo ukabilkadak hutsean jotzen dituen borrokalaria bezala; 27 baizik eta neure gorputza hezi
eta menpean jartzen dut, besteei irakatsi ondoren neu baztertua gerta ez nadin.
Israelen gertaerak aurreirudi kristauentzat
10,1 Senideok, jakin behar duzue, gure arbasoak denak egon zirela hodeiaren
babespean eta denek igaro zutela Itsaso Gorria. 2 Denek hartu zuten bataioa hodeian eta
itsasoan, Moisesekin bat egiteko. 3 Denek jan zuten espirituzko janari bera, 4 eta denek edan
espirituzko edari bera; izan ere, beraiekin zihoan espirituzko harkaitzetik edaten zuten, eta
harkaitz hori Kristoren irudi da*. 5 Hala ere, haietako gehienak ez ziren Jainkoaren gogoko
izan, eta hilik gelditu ziren basamortuan.
6 Hau guztia guretzat ikasbide izateko gertatu zen, gaiztakeriarik irrika ez dezagun,
haiek irrikatu zuten bezala. 7 Ez zaiteztela sasijainkozale izan, haietako batzuk bezala.
Honela dio Liburu Santuak:
Otordua egitera eseri zen herria;

ondoren, jostatzeari ekin zion.
260
8 Ez dezagun haragikeriara jo, haietako batzuek bezala, eta egun bakar batean
hogeita hiru mila* lagun hil ziren. 9 Ez dezagun tenta Jauna, haietako batzuek egin zuten
bezala, eta sugeek zizta eginda hil ziren. 10 Ez zaiteztela marmarrean ari ere, haietako
batzuk ari izan ziren bezala, gero aingeru suntsitzailearen esku hil zirelarik.
11 Haiei gertaturiko gauza horiek ikasbide dira guretzat, eta gure eskarmenturako
idatzi zituzten, azkenak diren garai hauetan bizi garenok zentzarazteko. 12 Beraz, zutik
dagoela uste duenak egin beza kontu eror ez dadin.
13 Ez zaizue gainera etorri giza indarrez gainditu ezin ahalako tentaldirik; leiala da
Jainkoa, eta ez du utziko zeuen indarrez gaindiko tentaldirik izan dezazuen. Aitzitik,
tentaldiarekin batera indarra ere emango dizue, tentaldia garaitu ahal izateko.
Idolatriari uko
14 Ene maiteok, ihes egiozue, beraz, idolatriari. 15 Pertsona zentzudunei bezala

mintzo natzaizue; juzgatu zeuek diodana. 16 Jainkoa bedeinkatuz hartzen dugun esker
onezko kopak, ez al gaitu Kristorekin bat egiten beronen odolean? Eta zatitzen dugun ogiak,
ez al gaitu Kristorekin bat egiten beronen gorputzean? 17 Ogia bat denez, denok gorputz bat
gara, ogi bakarretik hartzen baitugu denok.
18 Begira Israel herrian gertatzen denari: opariak jaten dituztenek ez al dute bat
egiten aldarearekin? 19 Honekin ez dizuet esan nahi sasijainkoei egindako opariek baliorik
dutenik, edo sasijainkoa zerbait denik. 20 Ez, noski! Deabruei eskaintzen zaizkie opari
horiek, ez Jainkoari. Eta nik ez dut nahi zuek deabruarekin bat egiterik. 21 Ezin duzue edan
Jaunaren kopatik eta deabruenetik. Ezin duzue parte izan Jaunaren mahaian eta
deabruenean. 22 Edo sutu egin nahi ote dugu Jainkoaren haserrea? Bera baino indartsuago
ote gara?
Egin guztia Jainkoaren aintzarako
23 <<Dena zilegi da>>, bai, baina ez da dena komenigarri. <<Dena zilegi da>>, bai,
baina ez da dena elkartea eraikitzeko lagungarri. 24 Ez bedi inor bere buruaren onaren bila
ibil, besterenaren bila baizik.
25 Jan azokan saltzen den guztitik, kontzientzi arazorik sortu gabe. 26 Jaunarena
baita lurra eta bertan dagoen guztia.
27 Jentil batek gonbidatzen bazaituzte eta zuek gonbitea onartu, jan mahaira
ateratzen dizuen guztitik, kontzientzi arazorik egin gabe. 28 Baina norbaitek <<Sasijainkoei
eskainitako haragia da hori>> esaten badizue, ez jan, oharra egin dizunari eta kontzientziari
zor diezun errespetuagatik. 29 Ez dut zure kontzientziagatik esan nahi, bestearenagatik
baizik. Eta zergatik mugatu behar du besteen kontzientziak nire askatasuna? 30 Jatordua
Jainkoari eskerrak emanez egiten badut, zergatik gaitzetsi behar naute Jainkoari eskerrak
emanez jaten dudanarengatik?
31 Nolanahi ere, nahiz jan, nahiz edan, nahiz beste edozer egin, egizue dena
Jainkoaren aintzarako. 32 Eta ez izan erorbide ez juduentzat, ez jentilentzat, ez eliz
elkartearentzat ere. 33 Ni ere guztiei atsegin ematen saiatzen naiz gauza guztietan eta ez dut
bilatzen neure ona, besteena baizik, salbo izan daitezen.
11,1 Egin zaitezte nire antzeko, ni Kristoren antzeko naizen bezala.
261
ELIZ BATZARRAK (11,2--14,40)
Emakumeak eliz batzarretan
2 Zorionak zuei, beti gogoan bainauzue eta nik emandako irakaspenak zintzo
gordetzen baitituzue. 3 Baina nahi nuke zuek jakitea, gizon ororen buru Kristo* dela,
emakumearen buru gizona, eta Kristoren buru Jainkoa. 4 Burua estalirik duela otoitz egiten
edo profeta bezala hitz egiten duen gizonak desohoratu egiten du bere buru duen Kristo. 5
Eta buru hutsik otoitz egiten edo profeta bezala hitz egiten duen emakumeak desohoratu
egiten du bere buru duen gizona; kaskamotz egotea bezala litzateke hori. 6 Beraz, burua
estali nahi ez badu, moztu dezala erabat ilea. Baina emakumeari ilea erabat mozturik edo
kaskamotz egotea lotsagarri bazaio, estal dezala burua.
7 Gizonak, bada, ez du estali behar burua, Jainkoaren irudi eta berorren aintzaren isla
baita; emakumea, berriz, gizonaren aintzaren isla da, 8 ez baitator gizona emakumeagandik,
emakumea gizonarengandik baizik; 9 eta ez zen gizona egin emakumeagatik, emakumea
gizonarengatik baizik. 10 Horregatik eta aingeruenganako begiruneagatik, emakumeak
menpetasunaren ezaugarria* eraman behar du buruan. 11 Hala ere, kristau-ikuspegitik, ez da
emakumerik gizasemerik gabe, ez eta gizasemerik ere emakumerik gabe. 12 Izan ere,
emakumea gizasemeagandik sortu bazen, gizasemea emakumeagandik jaiotzen da, eta
gauza guztiak Jainkoarengandik datoz.
13 Juzga ezazue zeuek: ongi al dago emakumeak Jainkoari buru hutsik otoitz egitea?
14 Ez al dizue naturak berak erakusten gizasemearentzat lotsagarri dela ilea luze eramatea,
15 emakumearentzat ohoragarri den bezala? Izan ere, ile luzea buruko estalkitzat eman
baitzion Jainkoak emakumeari. 16 Halaz guztiz, norbaitek eztabaidaka hasi nahi balu, jakin
beza, guk ez dugula horrelako ohiturarik eta Jainkoaren eliz elkarteek ere ez.
Jaunaren afaria eta elkar maitasuna
17 Oharpen hauek egiten dizkizuedalarik, ezin ditut ontzat eman zuen batzarrak, on
baino kalte handiagoa egiten baitizuete. 18 Hasteko, zuen elkarte-otorduetan zatikatuak
zabiltzatela jakin dut. Eta neurri batean egia dela uste dut; 19 izan ere, beharrezko da zuen
artean alderdikeriak izatea, benetako kristauak zeintzuk diren hobeki ager dadin.
20 Zeuen elkarte-otorduetarako biltzen zaretenean, egiten duzuena ez da Jaunaren
afaria, 21 nor bere afaria jaten hasten baita; horrela, bata goseak gelditzen den bitartean,
bestea mozkortu egiten da. 22 Ez ote dituzue zeuen etxeak jateko eta edateko? Ala gutxietsi
egin nahi duzue Jainkoaren eliz elkartea eta lotsarazi ezer ez dutenak? Zer esan diezazueket?
Zorionak eman? Gai honetan ezin dizuet zorionik eman.
23 Jaunarengandik hartu nuen nik, neure aldetik zuei eskualdatu dizuedan hau: Jesus
Jaunak, saldu zuten gauean, ogia hartu zuela 24 eta, esker onezko otoitza egin ondoren,
zatitu eta esan zuela: <<Hau nire gorputza da, zuentzat ematen dena. Egizue hau nire
oroigarri>>. 25 Berdin egin zuen koparekin afal ondoan, esanez: <<Kopa hau itun berria da,
Jainkoak nire odolaz ezarria*; egizue hau, edaten duzuen bakoitzean, nire oroigarri>>. 26
Beraz, ogi honetatik jaten eta kopa honetatik edaten duzuen bakoitzean, Jaunaren heriotza
iragartzen duzue, bera etorri arte.
27 Horregatik, behar ez bezala Jaunaren ogia jaten eta kopatik edaten duena errudun
262
bihurtzen da, Jaunaren gorputz-odolak profanatzen baititu*. 28 Azter beza, bada, nork bere
burua, ogitik jan eta kopatik edan aurretik; 29 zeren Jaunaren gorputza dela kontuan izan
gabe* jan-edaten duenak bere gaitzespena baitu jaten eta edaten. 30 Horrexegatik dago zuen
artean hainbeste ahul eta gaixo, eta franko hil ere egiten da. 31 Geure buruak arretaz
aztertuko bagenitu, Jaunak ez gintuzke gaitzetsiko. 32 Dena den, Jaunak, zigortzean,
zentzarazi egiten gaitu, munduarekin batera gaitzetsiak gerta ez gaitezen.
33 Beraz, senideok, zeuen elkarte-otorduak egiteko biltzen zaretenean, itxaron
elkarri. 34 Norbait gose bada, jan dezala bere etxean, zuen batzarrak gaitzesgarri gerta ez
daitezen. Gainerako gauzak joango naizenean konponduko ditut.
Espirituaren dohainak
12,1 Senideok, Espirituaren dohainei buruz zuek ezjakinean jarraitzerik ez dut nahi.
2 Badakizue, oraindik jentil zinetenean, sasijainko mutuetara jotzen zenutela itsu-itsuan. 3
Horregatik jakinarazten dizuet, inork ere ez duela esaten <<Madarikatua Jesus>> Jainkoaren
Espirituak eraginda; eta inork ezin duela esan <<Jesus da Jauna>> Espiritu Santuak eraginik
ez bada.
4 Era askotakoak dira dohainak, baina Espiritua bat bakarra; 5 era askotakoak
zerbitzuak, baina Jauna bat bakarra; 6 era askotakoak egintzak, baina Jainkoa bat bakarra,
guztiei egintza guztietara eragiten diena.
7 Era ezberdinean azaltzen da bakoitzarengan Jainkoak ematen duen Espiritua, baina
beti denen onerako. 8 Honela, bati jakinduriaz hitzegitea ematen dio Jainkoak Espirituaren
bidez; beste bati, Espiritu beraren arabera, ezagueraz hitzegitea; 9 bati, Espirituaren egitez,
sinesmen-dohaina ematen dio; beste bati, sendaketak egiteko dohaina; 10 bati mirariak
egiteko ahalmena; beste bati Jainkoaren izenean hitzegitea; bati espiritu faltsua eta
benetakoa bereiztea; besteari hizketa arrotzez mintzatzea*, eta beste bati hizketa horren
esanahia adieraztea. 11 Hori guztia, ordea, Espiritu bat berak egiten du, bere dohainak nahi
duen bezala bakoitzari emanez.
Atalak asko, gorputza bat
12 Gorputzak, bat izan arren, atal asko ditu; baina atal guztiek, asko izan arren,
gorputz bat osatzen dute. Gauza bera gertatzen da Kristorekin* ere. 13 Gu guztiok, judu
nahiz jentil, esklabo nahiz libre, Espiritu bat beraz izan gara bataiatuak, gorputz bat bakarra
egiteko, eta guztioi Espiritu bat bera isuri zaigu*.
14 Gorputza, izan ere, ez du atal bakarrak osatzen, askok baizik. 15 Oinak <<eskua
ez naizenez gero, ez naiz gorputzarena>> esango balu, ez lioke horregatik gorputzarena
izateari utziko. 16 Eta belarriak <<begia ez naizenez gero, ez naiz gorputzarena>> esango
balu, ez lioke horregatik gorputzarena izateari utziko. 17 Gorputz guztia begi balitz, non
entzumena? Eta dena belarri balitz, non usaimena? 18 Baina Jainkoak bere tokia jarri zion
atal bakoitzari gorputzean, berak nahi bezala. 19 Denak atal bat balira, zer-nolakoa izango
litzateke gorputz hori? 20 Baina ez, atalak asko dira; gorputza, ordea, bat bakarra. 21 Begiak
ez diezaioke eskuari esan: <<Ez dut zure beharrik>>; ez eta buruak ere oinei: <<Ez dut zuen
beharrik>>. 22 Aitzitik, makalenak iruditzen zaizkigun gorputz-atalak beharrezkoenak dira;
23 eta duintasunik gutxieneko iruditzen zaizkigunak itzal eta begirune handienaz inguratzen
eta zaintzen ditugu. 24 Izan ere, berez ohoragarri direnek ez dute arreta horien beharrik.
263
Jainkoak berak, gorputza eratzean, berez ohoregabeko ziren atalei ohorerik handiena eman
zien. 25 Horrela, gorputzean zatiketarik ez dago, eta atal guztiak bata besteaz arduratzen
dira. 26 Honela, atal batek min duenean, min dute atal guztiek berarekin; eta atal bat onetsia
denean, poza dute beste guztiek berarekin.
27 Zuek Kristoren gorputz zarete, eta zuetako bakoitza gorputz horren atal. 28 Eliz
elkartean bakoitzari bere tokia ezarri dio Jainkoak: lehenengo apostoluak, bigarren profetak,
hirugarren irakasleak; ondoren, mirarigileak datoz; gero, sendatzeko edota behartsuei
laguntzeko edota elkartea gidatzeko edo hizketa arrotzez mintzatzeko dohaina dutenak. 29
Guztiak apostolu ote dira? Guztiak profeta? Guztiak irakasle? Guztiak mirarigile? 30
Guztiek ote dute sendatzeko dohaina? Guztiak mintzo ote dira hizketa arrotzez? Guztiak ote
dira hizketa arrotzen interpretatzaile? 31 Dena dela, irrika itzazue dohainik onenak.
Maitasunaren gorazarrea
Orain biderik bikainena adierazi nahi dizuet.
13,1 Nahiz eta gizakien eta aingeruen hizkuntzez hitz egin, maitasunik ez badut,
brontze soinulari eta ezkila tintinlari besterik ez naiz. 2 Nahiz eta profezi dohaina izan, nahiz
eta misterio guztiak eta munduko jakintza guztiak ezagutu eta mendiak lekuz aldatzeko
adinako sinesmena izan, maitasunik ez badut, ez naiz ezer. 3 Dudan guztia behartsuen artean
banatu eta neure gorputza erretzeraino emanik ere*, maitasunik ez badut, ez naiz ezer.
4 Maitasuna eraman onekoa

eta bihozbera da;
ez du bekaizkeriarik,
ez handiusterik, ez harropuzkeriarik.
5 Ez da lotsagabea, ez berekoia,
ez haserrekorra;
kaltea ez du gogoan hartzen.
6 Ez da bidegabekeriaz pozten,
baizik eta egian pozten da.
7 Maitasunak dena barkatzen du,
dena sinesten, dena itxaroten,
dena ongi eramaten.
8 Maitasuna ez da behin ere itzaltzen.
Profezi dohaina desagertu egingo da,
hizketa arrotzez mintzatzea amaituko,
ezaguera ere amaituko.
9 Erdizkakoa baita orain gure ezaguera,
erdizkakoa gure profezia;
10 eta, bete-betekoa iristean,
desagertu egingo da erdizkakoa.
11 Haur nintzenean,
haur bezala mintzo nintzen,
haur bezala sentitzen nuen,
haur bezala juzgatzen.
264
Gizon egin naizenean,
utzi egin ditut haur-gauzak.
12 Orain dena ilun ikusten dugu,
ispiluan bezala;
gero aurrez aurre ikusiko dugu;
orain erdizka ezagutzen dut;
gero oso-osoan ezagutuko dut dena,
Jainkoak neu ezagutzen nauen bezala.
13 Hiru gauza ditugu oraindanik
iraunkor direnak:
sinesmena, itxaropena eta maitasuna;
baina hiruretan handiena maitasuna da.
Hizketa arrotzak eta profezia
14,1 Saia zaitezte, beraz, elkarrenganako maitasunean. Espirituaren dohainei

dagokienez, irrika ezazue batez ere profezi dohaina*. 2 Izan ere, hizketa arrotzez mintzo
dena, Jainkoari mintzo zaio, ez gizakiei, inork ez baitio ulertzen: Espirituak eraginda, gauza
misteriotsuak esaten ditu. 3 Profeta bezala mintzo dena, berriz, gizakiei mintzo zaie: fedean
hazten laguntzen die, adoretu eta kontsolatu egiten ditu.
4 Hizketa arrotzez mintzo dena, bere buruari bakarrik zaio lagungarri; profeta bezala
mintzo denak, berriz, eliz elkartea hazarazten du. 5 Nahi nuke zuek guztiok hizketa arrotzez
mintzatzea; baina are nahiago profeta bezala mintzatzea. Zeren, eliz elkartea hazarazteko,
hobe baita profeta bezala mintzatzea hizketa arrotzez mintzatzea baino, hizketa horren
esanahia ere argitzen ez bada behintzat.
6 Begira, senideok: hizketa arrotzez hitz eginez aurkeztuko banintzaizue, zer on
ekarriko lizueke horrek, nire hitzak ez balizue emango agerpenik, ez ezaguerarik, ez
Jainkoarengandiko mezurik, ez eta irakaspenik ere? 7 Gauza bera gertatzen da
musika-tresnekin ere, txirula edota zitararekin, adibidez: notak argi eta garbi ematen ez
badituzte, nola jakin zer jotzen duten? 8 Edota turutak soinu nahasia jotzen badu, nor
prestatuko da gudurako? 9 Berdin zuek ere: hitz ulergarriak ez badituzue adierazten, nola
jakin zer ari zareten esaten? Paretari hitz egiten ariko zinatekete.
10 Hainbeste eta hainbeste hizkuntza bada munduan eta denek dute zentzua. 11
Baina nik ez dakidan hizkuntzan mintzatzen bazait norbait, ni arrotz izango natzaio hari eta
hura niri. 12 Horrela bada, Espirituaren dohainak irrikatzen dituzuenez gero, saia zaitezte
dohainok ugari izaten, baina eliz elkarteari hazten laguntzeko. 13 Hizketa arrotzez mintzo
denak, beraz, eska biezaio Jainkoari esaten duena argitzeko dohaina ere.
14 Hizketa arrotzez otoitz egiten badut, nire espiritua otoitzean ari da, bai, baina
adimena fruiturik gabe gelditzen da. 15 Zer egin, bada? Espirituaren eraginez otoitz egin bai,
baina adimenez ere bai; Espirituaren eraginez Jaunari abestu bai, baina adimenez ere bai. 16
Esker onezko otoitza Espirituaren eraginez bakarrik egiten baduzu, dohain hori ez duen
entzule hutsak* nola erantzungo dio <<Amen>> zure esker onezko otoitzari, zer diozun
ulertzen ez badu? 17 Ederra izango da, bai, zure esker onezko otoitza, baina besteari ez zaio
lagungarri gertatuko. 18 Eskerrak ematen dizkiot Jainkoari, hizketa arrotzez zuek baino
gehiago mintza naitekeelako. 19 Hala ere, elkartea bildurik dagoenean, nahiago dut
besteentzat irakasgarri izango diren bost hitz ulergarri esan, hizkera ulertezinean hamar mila
265
baino.
20 Senideok, ez izan haurren antzeko zeuen irizpideetan; gaitzerako bai, izan
zaitezte haur; baina irizpideetan izan zaitezte pertsona helduak. 21 Honela dio Jaunak
Liburu Santuan*:
Hizkuntza arrotzez,
atzerritarren bidez
hitz egingo diot herri honi;
baina, hala ere, ez didate adituko.
22 Hizketa arrotzez mintzatzea, beraz, sinesgogorrentzat da seinale, ez

sinestedunentzat; profeta bezala hitzegitea, berriz, ez da sinesgogorrentzat, sinestedunentzat
baizik. 23 Eman dezagun eliz elkarte osoa bildurik dagoela eta denak hizketa arrotzez
mintzatzen hasten direla; entzule huts den edo kristau ez den bat sartzen bada, ez ote du
esango burutik eginak zaudetela? 24 Guztiak profeta bezala mintzo badira, ordea, eta
entzule huts den edota kristau ez den bat sartzen bada, bere erruak aitortzera eramango dute
denen artean, 25 eta beraren bihotzeko ezkutuak agerian geldituko dira. Orduan, ahozpeztu
eta Jainkoa gurtu egingo du, eta esango: <<Jainkoa benetan zuekin dago>>.
Bileretan nahasmenik ez
26 Zer egin, bada, senideok? Biltzen zaretenean, batek kantua egin dezala, besteak
irakatsi edota goi-agerpen bat eman, hizketa arrotzez mintzatu edota mintzaira hori argitu;
baina guztia elkarteari hazten laguntzeko izan dadila.
27 Hizketa arrotzez mintzatzekotan, bi izan daitezela edo hiru gehienez mintzo
direnak, eta txandaka; eta argi dezala beste batek esanahia. 28 Esanahia argitzeko inor ez
bada, hizketa arroztuna isil dadila batzarrean, eta Jainkoarekin eta bere buruarekin bakarrik
mintza dadila.
29 Profeta bezala mintzo direnei dagokienez, mintza daitezela bi edo hiru, eta
gainerakoek eman dezatela beren iritzia. 30 Hala ere, eseria dagoenen batek goi-agerpen bat
hartuko balu, isil dadila hitz egiten ari zena. 31 Profeta bezala denok hitz egin dezakezue,
baina banan-banan, entzuleek irakaspena eta adorea har ditzaten. 32 Profetek beren
kontrolpean eduki behar dute profezi espiritua, 33 Jainkoak bakea maite baitu eta ez
nahasmendua.
Fededunen elkarte guztietan bezala, 34 emakumeei ez zaie zilegi batzarrean
hitzegitea; beude isilik, beraz, eta ager bitez menpeko, Moisesen legeak agintzen duen
bezala. 35 Argibiderik nahi balute, galde biezaiete etxean beren senarrei, ez baita egoki
emakumeek batzarrean hitzegitea.
36 Zer uste duzue? Zuenetik abiatu zela Jainkoaren hitza? Edota zuenera bakarrik
heldu dela? 37 Norbaitek profeta dela edo Jainkoaren Espiritua duela uste badu, aitor dezala
idazten dudan hau Jaunaren agindua dela. 38 Eta hala aitortzen ez badu, bera ere ez du
aitortuko Jainkoak*.
39 Beraz, ene senideok, irrika ezazue profezi dohaina, baina hizketa arrotzez
mintzatzea galarazi gabe. 40 Dena den, egin guztia duintasunez eta ordenaz.
KRISTAUEN PIZTUERA (15,1-58)
266
Kristoren piztuera
15,1 Senideok, irakatsi nizuen berriona oroitarazten dizuet. Zuek onartu egin
zenuten, hartan sendo oinarrituak zaudete 2 eta salbatu ere harexek salbatzen zaituzte, nik
iragarri nizuen bezala eusten badiozue. Bestela, alferrik sinetsiko zenuten. 3 Neuk hartu
nuena bera eskualdatu nizuen lehen-lehenik, hau da: Kristo gure bekatuengatik hil zela,
Liburu Santuek esan bezala; 4 hobiratu egin zutela eta hirugarren egunean piztu egin zela,
Liburu Santuek esan bezala; 5 Pedrori* agertu zitzaiola, eta ondoren Hamabiei; 6 gero,
bostehun eta gehiago senideri agertu zitzaien batera; haietatik gehienak bizirik daude
oraindik, batzuk hil badira ere; 7 gero, Santiagori agertu zitzaion, ondoren apostolu guztiei.
8 Beste guztiei agertu ondoren, neuri ere agertu zitzaidan, garaiz kanpo jaiotako
haurra* bezalakoa naizen honi; 9 izan ere, apostoluetan txikiena naiz ni, apostolu izenik ere
merezi ez duena, Jainkoaren Eliza pertsegitu bainuen. 10 Baina Jainkoak bere onginahiaz
egin nau naizen hau, eta haren onginahia ez da fruiturik gabea izan niregan: beste apostolu
guztiek baino lan gehiago egin dut, izan ere; ez, noski, nik, baizik eta Jainkoak nirekin bere
onginahiaz. 11 Dena dela, bai haiek eta bai nik, horixe da hots egiten dugun mezua, eta
horixe zuek sinetsi duzuena.
Gure piztuera
12 Kristo hilen artetik piztua dela hots egiten bada, nola esaten dute zuetako batzuek
hilak ez direla pizten? 13 Hilak pizten ez badira, Kristo ere ez dago pizturik. 14 Eta Kristo
pizturik ez badago, funtsik gabea da gure predikua eta zentzurik gabea zuen sinesmena. 15
Egiaz hilak pizten ez badira, Jainkoak ez zuen piztu Kristo ere; eta, hori horrela bada, gu ere
Jainkoaren lekuko faltsu bihurtzen gara, beraren kontra egiten baitugu testigantza, Kristo
piztu zuela esatean. 16 Zeren hilak pizten ez badira, Kristo ere ez dago pizturik. 17 Eta
Kristo pizturik ez badago, alferrikakoa da zuen sinesmena: zeuen bekatuetan zaudete
oraindik. 18 Eta zer esanik ez, hil diren kristauak ere galduak dira. 19 Kristorengan jarria
dugun itxaropenak bizitza honetarako bakarrik balio badu, gizaki guztietan errukarrienak
gara.
20 Baina ez, piztu da Kristo hilen artetik, heriotzatik piztuko direnen aitzindari. 21
Izan ere, heriotza gizon baten bidez etorri zen bezala, gizon baten bidez etorri zen hildakoen
piztuera ere. 22 Eta Adamekin duten batasunagatik gizaki guztiak hiltzen diren bezala,
Kristorekin duten batasunagatik guztiak itzuliko dira bizira. 23 Baina bakoitza bere garaian:
lehenengo Kristo, lehen fruitu bezala; gero, Kristorenak, hau berriro etortzean. 24 Gero,
azkena izango da, Kristok, Jainkoaren kontrako nagusitza, aginte eta indar guztiak* ezereztu
ondoren, Jainko Aitari erreinua emango dionean. 25 Kristok errege izaten jarraitu behar
baitu, Jainkoak etsai guztiak haren oinazpian ipini arte. 26 Azkena ezereztuko den etsaia
heriotza izango da. 27 Izan ere, gauza guztiak haren menpean jarri ditu Jainkoak. Baina
Liburu Santuak, dena haren menpeko dela esatean, ez du, noski, hor sartzen Jainkoa bera,
gauza guztiak menpean jarri dizkiona. 28 Jainkoak gauza guztiak menpean jarriko
dizkionean, Semea bera menpean jarriko zaio gauza guztiak menpean jarri zizkionari, eta
Jainkoa guztietan guztia izango da.
29 Badira zuen artean hilengatik bataiatzen direnak*. Baina benetan hilak pizten ez
badira, zertarako balio du hilengatik bataiatzeak? 30 Eta gu, zertarako gabiltza etengabe
267
arriskutan? 31 Senideok, Jesu Kristo gure Jaunari esker, zuek nire harrotasuna zaretela
bezain egia da, egunero heriotza gainean dudalarik bizi naizela. 32 Efeson basapiztien
kontra borroka egin nuen hartan, giza helburu hutsez ari izan banintz, zer irabaziko nukeen
horrekin? Hilak pizten ez badira,
jan dezagun eta edan,

bihar hil behar dugu eta*.
33 Ez zaitzatela inork engaina! Lagun txarrek ohitura onak usteldu egiten dituzte*.
34 Etor zaitezte senera eta utzi bekatu egiteari, zuetako batzuek ez baitute ezagutzen
Jainkoa. Zeuen lotsarako diotsuet.
Piztutakoen gorputza
35 Norbaitek galde dezake: Eta hilak nola pizten dira? Nolako gorputzez itzuliko
dira bizira? 36 Zoro hori, zuk ereindakoa ez da ernetzen aurrez hiltzen ez bada. 37 Eta
ereiten duzuna ez da gero haziko den landarea, hazi hutsa baizik, gari-hazia nahiz beste
edozein hazi izan. 38 Jainkoak ematen dio haziari berak nahi bezalako forma, bakoitzari
dagokiona. 39 Ez dira berdinak gorputz guztiak: gauza bat da gizakien gorputza, bestea
abereena, bestea hegaztiena eta bestea arrainena. 40 Badira zeruko izakiak eta lurrekoak,
baina zerukoek eta lurrekoek ez dute distira bera. 41 Eguzkiaren distira honelakoa da,
ilargiarena halakoa eta izarrena bestelakoa. Eta izarrek berek ere ez dute denek distira
berdina.
42 Hildakoen piztuerarekin ere gauza bera gertatuko da: ereiten dena ustelkorra da,
pizten dena ustelezina; 43 ereiten dena mesprezagarria, pizten dena ospetsua; ereiten dena
ahula, pizten dena indartsua; 44 haragizko gorputza ereiten da eta espirituzkoa pizten;
haragizko gorputza baden bezala, espirituzkoa* ere bada. 45 Honela dio, hain zuzen, Liburu
Santuak: lehenengo gizakia, Adam, izaki bizidun bilakatu zen; azkeneko Adam, berriz,
Espiritu bizi-emaile. 46 Ez zen espirituzkoa izan lehenengoa, haragizkoa baizik;
espirituzkoa ondoren dator. 47 Lehenbiziko gizakia lurreko hautsetik hartua izan zen;
bigarrena, berriz, zerutik dator. 48 Lurtarra, Adam, lurtarren eredu eta irudi da; zerutarra,
Kristo, zerutarrena. 49 Eta lurtarraren irudiko garen bezala, zerutarraren irudiko ere izango
gara.
50 Senideok, honekin esan nahi dizuet hezur-mamizko gorputz hau ezin dela
Jainkoaren erreinuaren jabe egin, ez eta ustelkorra dena ustelezin denaren jabe ere. 51 Hara,
misterio bat adierazten dizuet: ez gara denok hilko, baina izatez aldatuak izango gara denok
52 unetxo batean, begien itxi-ireki batean, azkeneko turuta-hotsarekin batera*. Izan ere,
turutak joko du eta hildakoak ustelezin piztuko dira eta gu izatez aldatuak izango. 53 Gure
izate ustelkorrak bizi ustelezinez jantzi behar du, eta izate hilkorrak hilezkortasunez.
54 Gure izate ustelkorra bizi ustelezinez jantziko denean, eta izate hilkorra
hilezkortasunez, orduan beteko da Liburu Santuak dioena*:
Behin betiko galdua

gertatu da heriotza.
55 Non duk, Herio, heure garaipena?
Non heure eztena?
268
56 Heriotza dakarren eztena bekatua da, eta bekatuak legetik hartzen du bere
indarra*. 57 Eman diezazkiogun eskerrak Jainkoari, halako garaipena ematen digulako Jesu
Kristo gure Jaunaren bitartez!
58 Beraz, senide maiteok, ez aldatu asmoz eta iraun sendo, egunetik egunera
Jaunaren lanean gero eta gogotsuago jardunez, jakinik Jaunak ez duela zuen nekea saririk
gabe utziko.
KONKLUSIOA (16,1-24)
Diru-bilketa Jerusalemgo kristauen alde
16,1 Jerusalemgo fededunentzat* egin beharreko diru-bilketari dagokionez, egin

zuek ere Galaziako eliz elkarteei agindu niena. 2 Igandero*, eman dezala bakoitzak bere
borondatez aurreratu ahal izan duena; horrela, ni joango naizenean, ez dugu diru-bilketa
egiten ibili beharrik izango. 3 Ni heltzean, ziurtagiriak eman eta Jerusalemera bidaliko ditut
zuek aukeratuak, zuen erregalua eramatera. 4 Eta ni joatea on bada, elkarrekin joango gara.
Pauloren ibilaldi-asmoak
5 Mazedoniatik igaro ondoren joango naiz zuenera, Mazedonian barrena egin behar
baitut bidaia. 6 Badaiteke zuekin gelditzea eta, beharbada, negu osoan; gero, noranahi
joango naizela ere, bidaiari jarraitzeko laguntza eman ahal izango didazue. 7 Oraingo
honetan ez zaituztet bidenabar bakarrik ikusi nahi. Badut itxaropen luzaroxeago egongo
naizela zuekin, Jaunak hala nahi badu. 8 Baina Efeson geldituko naiz Mendekoste arte, 9 lan
handia egiteko aukera ederra egokitu baitzait, nahiz eta asko izan aurka jarri direnak.
10 Timoteo joango balitz, hartzazue ongi, zuen artean uzkurtua egon ez dadin, bera
ere ni bezala Jaunaren lanean ari baita. 11 Ez dezala inork gutxiets. Emaiozue laguntza
niregana etortzeko bidaiari bakean jarrai diezaion, haren zain bainago senideekin* batera.
12 Apolo anaiari dagokionez, behin eta berriz eskatu nion senideekin zuengana
joateko, baina oraingoz ez du joan nahi izan. Joango da, egokiera izango duenean.
Eskabideak
13 Egon erne, iraun sendo sinesmenean, joka gizonki eta izan indartsu. 14 Egin
dezazuen guztia egin maitasunez.
15 Senideok, eskabide bat egin behar dizuet: badakizue Estebanen etxekoak izan
direla Akaiako* lehen kristauak, eta fededunen zerbitzura eman dituztela beren buruak. 16
Jar zaitezte horrelako pertsonen gidaritzapean eta horiena bezalako lanean saiatzen diren
guztienean. 17 Pozik nago Esteban, Fortunato eta Akaiko etorri direlako, haiek bete baitute
zuen hutsunea, 18 eta lasaitu egin gaituzte, bai neu eta bai zuek. Izan, beraz, esker oneko
horrelako horiekin.
Azken agurra
19 Asia probintziako* eliz elkarteek agurtzen zaituztete. Agur beroa Jaunaren
269
izenean Akila eta Priska eta hauen etxean biltzen den eliz elkartearen partetik. 20
Goraintziak, azkenik, senide guztien partetik. Agur ezazue elkar besarkada santuaz.
21 Azken agurra neure eskuz idazten dizuet: Paulok. 22 Madarikatua Jauna maite ez
duena! Marana tha*! (Zatoz, Jauna!).
23 Jesus Jaunaren grazia izan bedi zuekin. 24 Denok maite zaituztet Jesu Kristoren
baitan.
\z
KORINTOARREI BIGARREN GUTUNA
Agurra
1,1 Nik, Paulok, Jainkoak hala nahirik, Jesu Kristoren apostolu naizen honek, eta
Timoteo anaiak, Korinton dagoen Jainkoaren eliz elkarteari eta Akaia* probintzia osoko
fededun guztioi idazten dizuegu. 2 Jainko gure Aitak eta Jesu Kristo Jaunak eman
biezazkizuete grazia eta bakea.
SARRERA (1,3-11)
Atsekabeak jasan ondoren Jainkoari esker ona
3 Bedeinkatua Jainkoa, Jesu Kristo gure Jaunaren Aita, Aita errukitsu eta
kontsolamendu ororen iturri den Jainkoa! 4 Berak ematen digu adore atsekabe guztietan,
guk ere besteak edozein atsekabetan adoretu ahal izan ditzagun geuk Jainkoarengandik
hartzen dugun adoreaz. 5 Izan ere, Kristorengatik jasan behar ditugun sufrimenduak ugari
badira, ugaria da, era berean, Kristok ematen digun adorea.
6 Guk atsekabeak jasaten baditugu, zuek adorea eta salbamena har ditzazuen jasaten
ditugu; adorea hartzen badugu, zuek adorea har dezazuen hartzen dugu, adore honek
eraginik iraupenez eraman ahal izan ditzazuen guk geuk ere eramaten ditugun
sufrimenduak. 7 Eta zuengan daukagun itxaropenak oinarri sendoak ditu, bai baitakigu gure
sufrimenduetan parte duzuenok adorean ere izango duzuela.
8 Senideok, jakin behar duzue nolako larrialdiak izan nituen Asia probintzian. Biziko
nintzen itxaropena bera ere galdua nuen, ezin jasan ahalako larrialdi handiak* izan
bainituen. 9 Bai, etsia nengoen heriotza-epaia gainean nuela; baina horrela, neuregan ez,
baizik eta hilak pizten dituen Jainkoarengan konfiantza jartzen ikasi nuen. 10 Berak atera
ninduen, eta aterako nau aurrerantzean ere, horrelako heriotza-arriskutik; berarengan dut
jarria itxaropena, eta onik aterako nau hemendik aurrera ere. 11 Lagun iezadazue zuek ere
zeuen otoitzez. Horrela, lagun askoren erreguei esker Jainkoak emango didan laguntza dela
bide, eskerrak ere askok emango dizkiote niri egindako mesedeengatik.
270
PAULOREN JOKAERA KORINTOARREN ARTEAN (1,12--7,16)
Korintora joateko asmoak aldatu
12 Nire harrobidea neure kontzientziaren aitorpena da; kontzientziak esaten dit

Jainkoak emandako xalotasun* eta zintzotasunez jokatu dudala edonon, eta gehiago zuen
artean; eta hori, ez giza jakintzak eraginda, Jainkoaren onginahiak baizik. 13 Nire gutunetan
ere ez dago beraietan irakurtzen eta ulertzen duzuena besterik; ez dago ezkutuko asmorik.
Eta espero dut bete-betean ulertuko duzuela, 14 dagoeneko erdizka bederen ulertu
didazuena, hau da: ni zuentzat harrogarri izango naizela, zuek niretzat izango zareten bezala,
Jesus gure Jauna agertuko den egunean*.
15 Uste horrekin, hain zuzen, lehenbizi zuek ikustera joateko asmoa nuen, nire
bisitaren poza bi aldiz* izan zenezaten: 16 Korinton barrena joatekoa nintzen Mazedoniara*,
eta Mazedoniatik berriro Korintora itzultzekoa, Judearako bidaia zuek presta zeniezadaten.
17 Arinkeriaz hartu ote nuen horrelako asmo hori? Edota giza helburu maltzurrez hartzen
ote ditut neure asmoak, orain <<bai>> eta gero <<ez>> zuei esanez? 18 Ongi daki Jainkoak
zuei hitz egitean ez nabilela batean <<bai>> eta bestean <<ez>>.
19 Guk, Silbanok, Timoteok eta nik neuk, hots egin dizuegun Jainkoaren Seme Jesu
Kristo ez zen izan batean <<bai>> eta bestean <<ez>>; harengan dena <<bai>> izan zen, 20
hau da, Jainkoak agintzari guztiei baietza eman die harengan; horregatik, Kristoren bitartez
esaten diogu <<Amen>>* Jainkoari, berau goresten dugunean.
21 Jainkoa da, ni eta zuek Kristorenganako fedean sendo ezarri gaituena: berak
sagaratu gaitu, 22 bere ezaugarriaz markatu gaitu eta Espiritua ipini du gure baitan, hartuko
dugunaren garantia bezala.
Paulo zergatik ez Korintora
23 Jainkoa bera dut testigu, eta hil nadila bertan egia ez badiot: Korintora oraindik
joan ez banaiz, zuei dizuedan begiruneagatik da. 24 Banuen gogoa, ez, noski, zuen
sinesmena neure menpe eduki nahi dudalako --sinesmenean sendo baitzaudete--, zuekin
elkarlanean jarduteko baizik, zuen pozerako.
2,1 Baina berriro nahigaberik ez nizuela eman behar eta, zuengana ez joatea erabaki
dut. 2 Izan ere, nik nahigabea ematen badizuet, nork poz nazake ni zuek izan ezik, neuk
nahigabetu zaituztedanok izan ezik? 3 Hau zen, hain zuzen, nire gutunaren* helburua:
zuengana joatean, ez nazatela nahigabetu poztu behar ninduketenek; zeren ziur bainago, zuei
guztioi dagokizuenez, nire poza zeuen poz egiten duzuela. 4 Nire atsekabea eta barruko
kezka hain handiak zirenez, negarrez idatzi nizuen; baina ez zuek nahigabetzeko asmoz,
nolako maitasun neurrigabea dizuedan adierazteko baizik.
Iraindu zuenarentzat barkamena
5 Norbaitek nahigabetu banau, ez nau ni nahigabetu*, baizik eta neurri batean

--gehiegi ez esatearren-- zuek guztiok nahigabetu zaituzte. 6 Horrelako horrek badu nahikoa
zuetako gehienek ezarri dioten zigorraz; 7 orain, ordea, barkatu eta adorea eman behar
271
diozue, gehiegizko nahigabeak lur joa utz ez dezan. 8 Arren, beraz, ager iezaiozue berriro
ere zeuen maitasuna. 9 Hain zuzen, honetarako ere idatzi nizuen: zuek probatzeko, gauza
guztietan esaneko zareten ala ez jakiteko, alegia. 10 Eta zuek barkatzen diozuenari, nik ere
barkatzen diot; izan ere, nik barkatzen badut --barkatzekorik ezer baldin badut--, zuengatik
barkatzen dut Kristoren aurrean. 11 Ezagunak ditugu Satanasen azpikeriak, eta ez dugu nahi
arazo honetan hura irabazian ateratzerik.
Troadetik Mazedoniara
12 Troadera Kristoren berriona hots egitera iritsi nintzenean, Jaunarentzat lan

egiteko aukera ederra aurkitu nuen; 13 baina Tito*, nire anaia, han ez zegoelako, oso
kezkaturik sentitu nintzen eta, hangoei agur eginik, Mazedoniara jo nuen.
Esker ona
14 Eskerrak ematen dizkiot Jainkoari, Kristoren bidez lortu duen garaipenaren*

partaide egiten gaituelako beti, eta, gure bitartez, Kristoren ezagutza usain-gozoa bezala leku
guztietan zabaltzen duelako. 15 Izan ere, Kristok Jainkoari eskaintzen dion intsentsuaren
usaina bezala gara bai salbatzen direnentzat, bai galtzen direnentzat: 16 galtzen direnentzat,
heriotza ematen duen heriotza-usaina; salbatzen direnentzat, berriz, bizitza ematen duen
bizi-usaina.
Paulo itun berriaren zerbitzari
Eta nor da gai eginkizun horretarako? 17 Gu ez gabiltza salerosketan Jainkoaren

mezuarekin, beste asko bezala; zintzotasunez mintzo gara, Jainkoaren izenean, beronen
aurrean eta Kristok eraginda ari garela jakinik.
3,1 Berriro hasi ote naiz neure burua gomendatzen? Zuentzako edo zuengandiko
gomendio-gutunen beharra ote dut, beste zenbaitek bezala? 2 Zeuek zarete nire
gomendio-gutuna, neure bihotzean idatzia daramadana eta jende guztiak ezagutu eta irakurri
duena. 3 Garbi dago, izan ere, zuek Kristoren gutuna zaretela, neuk idatzia, eta ez tintaz,
Jainko biziaren Espirituaz baizik; ez harlosatan, haragi-losatan* baizik, bihotzean alegia.
4 Horixe da Kristori esker Jainkoaren aurrean dudan konfiantza. 5 Ez ni neurez
zerbaitetarako gai naizela uste dudalako; gaitasuna Jainkoarengandik datorkit, 6 berak egin
bainau gai itun berriaren zerbitzari izateko. Itun hori ez da legearen letra soilean*
oinarritzen, Espirituaren indarrean baizik, legearen letrak hil egiten baitu; Espirituak, berriz,
bizia ematen.
7 Heriotzara zeraman legearen zerbitzua, harlosatan letraz idatziarena alegia, ospez
beterik agertu zen, eta israeldarrek ezin zioten Moisesi aurpegira begiratu, zerion distiragatik
--distira hura iragankorra zen arren--. 8 Ba, zenbatez ospetsuago ez ote da izanen
Espirituagan oinarrituriko itunaren zerbitzua! 9 Gaitzespenerako izan zenaren zerbitzua
ospez betea agertu bazen, zenbatez ospetsuago ez ote da izango salbamenerako denaren
zerbitzua! 10 Hain zuzen, lehen ospez betea zenak galdu egin du orain ospe hori,
oraingoaren ospe ezin handiagoaren aldean. 11 Beraz, iragankor zena ospez betea bazegoen,
iraunkor denak askoz ospe handiagoa izanen du.
272
12 Horregatik, honelako itxaropena dugularik, askatasun osoz jokatzen dugu; 13 eta
ez Moisesek bezala, hark zapi batez* estaltzen baitzuen aurpegia, israeldarrek distira
iragankor hura desagertu egiten zela ikus ez zezaten. 14 Baina ilundu egin zitzaien adimena
israeldarrei, eta gaur bertan ere, itun zaharreko idaztiak irakurtzen dituztenean, hor irauten
du haientzat estalki horrek, Kristok bakarrik ken baitezake. 15 Bai, gaurdaino, Moisesen
liburuak* irakurtzen dituztenean, zapi hark adimena estaltzen die israeldarrei. 16 Norbait
Jaunarengana itzultzen denean bakarrik kentzen zaio estalkia. 17 Jaun hori, berriz, Espiritua
da*, eta Jaunaren Espiritua non, askatasuna han. 18 Gu guztiok, aurpegia agerian dugula,
Jaunaren aintza islatzen dugu, eta haren irudira ari gara eraberritzen, gero eta distiratsuago
bihurtuz, Jaunaren Espirituaren eraginez.
Paulo berrionaren zerbitzari leial
4,1 Horregatik, zerbitzu hau Jainkoak bere errukiz eman digula jakinik, ez dugu
kemenik galtzen. 2 Uko egin diegu isilpeko baliabide lotsagarriei; ez dugu azpikeriaz
jokatzen, ez eta Jainkoaren mezua faltsifikatzen ere. Aitzitik, egia argi eta garbi azalduz,
geure buruak sinesgarri bihurtzen dizkiegu gizon-emakume guztiei Jainkoaren aurrean.
3 Guk hots egiten dugun berriona ilun gertatzen bada, galtzen direnentzat gertatzen
da ilun, 4 sinesgabeentzat alegia; Satanasek, mundu honetako jainkoak, itsutu egin baitie
adimena, Jainkoaren irudi den Kristo aintzatsuaren berrionaren argi distiratsua ikus ez
dezaten.
5 Ez gara geure buruak predikatzen ari, Jesu Kristo Jauna dela* baizik, eta gu ez
gara zuen zerbitzari besterik Jesusen maitasunagatik. 6 <<Distira beza argiak ilunpetan>>
esan zuen Jainkoak berak piztu du argia gure bihotzetan, Jesu Kristoren aurpegian distira
egiten duen Jainkoaren aintza argiro ezagut dezagun.
Konfiantza zailtasunen artean
7 Baina altxor baliotsu hau buztinezko ontzitan daramagu, garbi ager dadin,
honenbesteko indarra Jainkoarengandik datorrela eta ez guregandik. 8 Alde guztietatik
estutzen gaituzte*, baina zapaldu ez; larri gaude, baina etsita ez; 9 erasopean bai, baina
eskutik utzita ez; lurrera botatzen gaituzte, baina suntsitzen ez; 10 nonahi eta beti Jesusen
heriotza daramagu geuregan, Jesusen bizia ere guregan ager dadin. 11 Bizi garen bitartean,
beti heriotzara garamatzate Jesusengatik, gure izate hilkor honetan Jesusen bizia ere ager
dadin. 12 Horrela, guregan heriotza ari da; zuengan, berriz, bizia.
13 Hau dio Liburu Santuak*: Sinetsi nuen, eta horregatik hitz egin nuen. Guk ere,
sinesmen-espiritu bera dugularik, sinesten dugu eta horregatik hitz egiten, 14 jakinik, Jesus
Jauna piztu duenak piztu egingo gaituela gu ere Jesusekin eta beronen ondoan ipiniko
gaituela zuekin batera. 15 Hau guztia zuen onerako da, Jainkoaren dohaina askorengana
ugari zabaltzean, esker ona ere ugal dadin, Jainkoaren aintzarako.
Bizi berria itxaron
16 Horregatik, ez dugu adorea galtzen. Gure gorputza hondatzen ari bada ere,
barrutik* indarberritzen ari gara egunetik egunera. 17 Izan ere, oraingo gure nekeek, une
bateko eta arinak izanik, betiko den aintza paregabea prestatzen digute. 18 Geure begiak ez
273
ditugu ipintzen ikusten diren gauzetan, ikusten ez direnetan baizik; ikusten direnak
behin-behinekoak baitira; ikusten ez direnak, berriz, behin betikoak.
5,1 Jakin badakigu, mundu honetan bizileku dugun oihal-etxola* hau hondatzen
bazaigu ere, Jainkoak prestaturiko bizilekua dugula zeruan betiko, giza eskuz egin gabea. 2
Horregatik, hain zuzen, hasperenka gaude, oraingoaren gainetik zeruko geure bizileku hura
janzteko irrikaz, 3 orduan lurreko geure gorputzaz jantzirik bagaude behintzat, eta ez
biluzgorri*. 4 Bai, oihal-etxola honetan bizi garenok hasperenka gaude larri, ez baitugu
oraingo jantzi hau galdu nahi, baizik eta honen gainetik beste jantzia hartu nahi dugu, hilkor
dena biziak beregana dezan. 5 Horretarako egin gaitu Jainkoak, eta horren garantiatzat
Espiritua eman digu.
6 Beraz, uste onez beteak gaude beti, nahiz eta jakin, gorputz hau geure egoitza
dugun bitartean, Jaunarengandik erbesteratuak gaudela. 7 Sinesmenaren argiak gidatzen
gaitu, eta ez ikusten dugunak. 8 Uste onez gaude, bai, baina nahiago genuke gorputz
honetatik erbesteratuak izan Jaunarekin bizitzera joateko. 9 Nolanahi ere, gorputzean nahiz
gorputzetik kanpo, Jaunari atsegingarri izaten ahalegintzen gara, 10 guztiok Kristoren
auzitegian agertu behar baitugu, nork bere ordaina jasotzeko, saria nahiz zigorra, gorputzean
bizi garelarik egindakoaren arabera.
Kristo Jesusengan sorkari berri
11 Jakinik, beraz, Jaunari zer begirune zor zaion, gizon-emakumeak komentzitzen

ahalegintzen gara. Ondo baino hobeto daki nor garen Jainkoak, eta zuek ere zeuen baitan
badakizuelakoan nago. 12 Ez gabiltza berriro geure burua zuen aurrean gomendatzen;
guregatik harrotzeko aukera eman nahi dizuegu. Horrela jakingo duzue zer erantzun, egiaz
barruan dutenaz ez, baina kanpoko itxuraz harrotzen direnei. 13 Burua galdurik bezala
agertu bagara, Jainkoarengatik izan da, eta orain geure senean agertzen bagara, zuengatik da.
14 Izan ere, Kristoren maitasunak bultzatzen gaitu, jakinik bat denengatik hil dela eta,
ondorioz, denak hil direla*. 15 Kristo denengatik hil da, bizi direnak ez daitezen berentzat
bizi, beraiengatik hil eta piztu den harentzat baizik.
16 Beraz, hemendik aurrera ez dugu inor giza ikuspegi hutsez* balioztatuko; eta
inoiz Kristo giza ikuspegiz balioztatu badugu, orain ez dugu hala egiten. 17 Beraz,
Kristorena dena sorkari berri da; zaharrarenak egin du, berria sortu da.
Jainkoarekin adiskidetzeko zerbitzua
18 Hau guztia Jainkoarengandik dator, Kristoren bitartez berekin adiskidetu baikaitu

eta adiskidetzeko zerbitzua gure esku utzi du. 19 Bai, Jainkoa da Kristoren bitartez mundua
berekin adiskidetu duena, gizon-emakumeei bekatuen kontuak eskatu gabe, eta
adiskidetzearen mezu hau gure esku utzi duena. 20 Kristoren mandatari gara, beraz, eta
Jainkoak berak gure bitartez erregutuko balizue bezala da. Kristoren izenean eskatzen
dizuegu: egitzazue bakeak Jainkoarekin. 21 Bekatuarekin zerikusirik ez zuen hura, guregatik
bekatuarekin bat egin zuen Jainkoak, guk haren bitartez Jainkoarengandik salbamena irits
dezagun.
6,1 Jainkoak bere ekintzan lankide gaituenez gero, eskatzen dizuegu ez dezazuela
274
alferrik har haren onginahia. 2 Izan ere, Jainkoak dio:
Onginahi-garaian entzun dizut,

salbamen-egunean lagundu.
Begira, bada, oraintxe da onginahi-garaia, oraintxe salbamen-eguna.
Pauloren eramanpen handia
3 Ez diogu inori okerrerako biderik eman, gure zerbitzua toki txarrean geldi ez
dadin; 4 baizik eta gauza guztietan Jainkoaren zerbitzari garela agertzen dugu, jasaten dugun
guztian eramanpen handia erakutsiz: atsekabe, beharrizan eta estuasunetan, 5 zigor, kartzela,
nahaspila eta lan neketsuetan, lo faltan eta janari-gabezian. 6 Biziera garbiz jokatzen dugu,
jakinduriaz, pazientziaz eta bihotz onez, Espiritu Santuaren dohainez eta benetako
maitasunez, 7 egiaren mezua hots eginez eta Jainkoaren indarra erakutsiz. Nahiz erasorako
nahiz defentsarako, ez dugu Jainkoaren salbamen-indarra beste armarik*, 8 ohoratzen
gaituztela nahiz iraintzen, gutaz ongi hitz egiten dutela nahiz gaizki. Gezurtitzat jotzen
gaituzte, egia esaten dugun arren; 9 ezezaguntzat, ongi ezagunak garen arren; hilzorian
gaude, baina oraindik bizirik; zigortuak, baina ez hilak; 10 tristetzat jotzen gaituzte, baina
beti pozik gaude; behartsutzat, baina beste asko aberasten dugu; ezertxo ere ez bagenu
bezala, guztiaren jabe garelarik.
11 Korintoarrok, xalotasun osoz mintzatu natzaizue, zabal-zabalik ireki dizuet neure
bihotza. 12 Nire barruan harrera zabala duzue; zuek, ordea, itxirik duzue bihotza niretzat. 13
Erantzun iezadazue zuenganako nire jokabideari dagokionez. Seme-alabei bezala mintzo
natzaizue; zabaldu zuek ere zeuen bihotzak.
Kristauak Jainko biziaren etxe
14 Ez nahasi sinesgabeekin*: ba al dute zerikusirik elkarrekin zuzenbideak eta

gaiztakeriak? Elkar ote daitezke argia eta iluna? 15 Etor ote daitezke bat Kristo eta deabrua,
edota harremanik izan ote daiteke fededun eta fedegabearen artean? 16 Zein kidetasun izan
dezake Jainkoaren tenpluak sasijainkoekin? Zeren gu Jainko biziaren tenplu baikara*,
Jainkoak berak esan bezala:
Haiekin biziko naix

eta haiekin ibiliko,
haien Jainko izango naiz
eta haiek nire herri.
17 Horregatik, hau dio Jaunak:
Irten haien artetik, urrundu,
ez ukitu ezer kutsaturik,
eta neuk hartuko zaituztet.
18 Aita izango naiz zuentzat,
eta zuek seme-alaba niretzat.
Hau dio Jaun ahalguztidunak.
275
7,1 Ene maiteok, honelako agintzariak ditugunez gero, garbi gaitezen gorputzeko eta
espirituko zikin guztietatik, eta eraman dezagun bere betera geure sagarapena,
Jainkoarenganako begirunean biziz.
Korintoarren damua eta Pauloren poza
2 Egidazue* leku zeuen bihotzetan. Ez diot inori bidegaberik, ez kalterik egin, ez dut
inor ustiatu. 3 Ez zaituztet gaitzetsi nahi, esana baitizuet barru-barruan zaituztedala:
elkarrekin bat eginak gaude, bai heriotzarako, bai bizitzarako. 4 Handia da zuengan dudan
konfiantza eta harro nago zuengatik. Adorez betea nago eta pozez gainezka neure atsekabe
guztien artean.
5 Mazedoniara* iritsi nintzenean, nik, gizarajo honek, ez nuen atsedenik izan;
atsekabeak izan nituen alde guztietatik: borroka kanpotik eta beldurra barrutik. 6 Baina
bihozgabetuei adore ematen dien Jainkoak adorez bete ninduen Titoren* etorrerarekin. 7 Eta
ez bakarrik haren etorrerarekin, bai eta zuengandik ekarri zizkidan berri pozgarriekin ere:
berak jakinarazi zizkidan ni ikusteko duzuen irrika, zuen damu-negarra eta nirekiko
maitasuna. Horrek oraindik gehiago poztu ninduen.
8 Horregatik, nire gutun harekin* nahigabea eman banizuen ere, ez dut damurik. Eta,
gutun hark alditxo batez nahigabetu egin zintuztela ikusirik, lehen damuturik egon banintzen
ere, 9 orain poztu egiten naiz; ez, noski, eman nizuen nahigabeagatik, nahigabe horrek zeuen
jarrera aldatzera eraman zintuztelako baizik. Zuen nahigabea Jainkoak nahi bezalakoa izan
zen; beraz, ez nizuen inolako kalterik egin. 10 Izan ere, Jainkoaren asmoen araberako
nahigabeak salbamenera garamatzan bizi-aldaketa dakar ondorio, eta horretaz damutu
beharrik ez dago. Mundu honetatik datorkigun nahigabeak, berriz, heriotzara eramaten
gaitu. 11 Begira, bestela, zer sortu zuen zuengan Jainkoaren araberako nahigabe horrek:
nolako ardura eta zeuen buruak zuritu beharra, nolako haserrea eta beldurra! Nolako irrika
eta zaletasuna nireganako, nolako bizkortasuna erruduna zigortzeko! Garbi azaldu duzue
errugabe zinetela arazo honetan. 12 Idatzi, beraz, ez nizuen idatzi iraina egin zuenarengatik,
ez eta hartu zuenarengatik* ere, Jainkoaren aurrean nitaz duzuen ardura agertzeko aukera
zuei emateko baizik. 13 Zuen jokabideak kontsolatu egin nau.
Eta oraindik gehiago poztu nau Titoren zoriona ikusteak, zuek guztiok biziberritua
utzi baituzue berorren bihotza. 14 Zuetaz egin nizkion goraipamen guztiak ez dira gezur
gertatu; bestela baizik, zuei beti egia esan dizuedan bezala, egia gertatu dira zuetaz Titori
egin nizkion goraipamenak ere. 15 Zuek guztiok agertu zenioten menpekotasuna eta nolako
begirunez hartu zenuten gogoratzean, handiago egiten zaio zuekiko maitasuna. 16 Zuengan
konfiantza osoa izan dezakedala jakiteak pozez betetzen nau.
DIRU BILKETA JERUSALEMGO KRISTAUEN ALDE (8,1--9,15)
Eskuzabal izateko deia
8,1 Senideok, Jainkoak Mazedoniako eliz elkarteei izan dien onginahia jakinarazi
nahi dizuet. 2 Atsekabealdi gogorra jasan behar izan duten arren, haien poza neurrigabekoa
izan da eta, gabezia gorrian izan arren, oso eskuzabal agertu dira. 3 Ahal zutena eta gehiago
ere eman dutela, testigu naiz. Beren gogoz, 4 arren eta arren eskatzen zidaten fededunen*
276
aldeko zerbitzu honetan parte hartzen uzteko. 5 Eta nik uste baino gehiago ere egin dute:
lehendabizi Jaunari eman zizkioten beren buruak, eta gero niri, Jainkoak nahi bezala. 6
Horregatik eskatu diot Titori, zuen eskuzabaltasunezko egintza hau berak hasi zuenez gero,
burutu ere berak buru dezala zuen artean.
7 Gauza guztietan aberats zarete: sinesmenean, hitz egiteko gaitasunean, jakintzan,
denetarako arduran eta nireganako maitasunean*; izan zaitezte aberats eskuzabaltasunean
ere. 8 Hau ez dizuet aginduz esaten, beste eliz elkarteen arreta ikusiz, zeuen maitasunaren
jatortasuna erakusteko aukera izan dezazuen baizik.
9 Ezaguna duzue Jesu Kristo gure Jaunaren eskuzabaltasuna: aberats izanik, behartsu
egin zen zuengatik, bere behartsu-izateaz zuek aberats egiteko. 10 Aholku bat ematen dizuet
gai honi buruz. Iaz zuek izan zineten lehenengoak, diru-bilketa egiten ez ezik, bai eta
horretarako erabakia hartzen ere; on duzue, bada, 11 orain egintza hori azkeneraino
eramatea. Honela, hasierako asmo onaren parekoa izanen da egintzaren burutzapena ere,
zuen ahalbideen arabera. 12 Izan ere, borondatea duenari eman dezakeena onartzen zaio, ez
zaio besterik eskatzen. 13 Arazoa ez da besteak lasai egoteko zuek larri gertatzea, guztien
berdintasuna bilatzea baizik. 14 Une honetan, zuek sobera duzuenak haien eskasia
konponduko du, eta egunen batean haien ugaritasunak zuen eskasia. Honela, berdintasuna
izango da nagusi, 15 Liburu Santuak dioen bezala:
Asko bildu zuenak ez zuen sobera,

ez eta gutxi bildu zuenak ere eskas.
Paulok bidalitako mandatariak
16 Eskerrak ematen dizkiot Jainkoari Titoren bihotzean zuenganako nire ardura bera
sortu duelako. 17 Nire erregua onartuz ez ezik, bere gogoz ere abiatu da zuengana, inoiz
baino arretatsuago. 18 Beste anaia bat* ere bidaltzen dizuet berarekin, berrionaren
zerbitzuan egin duen lanarengatik eliz elkarte guztiek goraipatzen dutena. 19 Gainera, bera
aukeratu dute eliz elkarteek, eskuzabaltasunezko egintza hau burutzeko egiten ari naizen
ibilaldian lagun izan dezadan, zerbitzu hau Jaunaren aintzarako eta neure borondate onaren
agiritzat hartu baitut neure gain. 20 Horrela, inori ez diot hizpiderik emango horrenbesteko
dirutza neure esku daukadalarik. 21 Ongi jokatzen ahalegintzen naiz, Jainkoaren aurrean ez
ezik, bai eta gizakien aurrean ere.
22 Beste anaia bat* ere bidaltzen dizuet horiekin. Maiz eta era askotan egiaztatu ahal
izan dut zeinen arduratsu den, eta orain askoz arretatsuago ageri da zuengan duen konfiantza
handiarengatik.
23 Titori dagokionez, neure lagun eta lankide dut zuen arazoetan; beste gure anaia
horiek, berriz, eliz elkarteen mandatariak* dira eta Kristoren aintza. 24 Agertu, beraz, eliz
elkarteen aurrean, egiaz maite dituzuela, eta denek ikusiko dute arrazoi dudala zuengatik
harro egoteko.
Diru-bilketaz berriro
9,1 Fededunen aldeko diru-laguntzari buruz ez duzue nik gehiago idatzi beharrik. 2
Ezaguna dut zuen borondate ona, eta horrek harro ibilarazten nau Mazedoniakoen aurrean*:
Akaiakoek prestakizunak iaztik eginak dituztela esaten diet, eta zuen arreta bizia bizkorgarri
277
gertatzen da gehienentzat.
3 Anaiak bidaltzen dizkizuet. Ea, bada, nire harrobide hori ez den huts gertatzen gai
honetan, eta zuek benetan prest zaudeten, esan dizuedan bezala. 4 Ez dadila gerta,
mazedoniarrak nirekin joan eta zuek prestatu gabe aurkituz gero, ni lotsatua gelditzea
zuengan jarri dudan konfiantzagatik; lotsa, nirea bai, baina batez ere zuena izango litzateke.
5 Horregatik, beharrezkoa iruditu zait, ni heldu aurretik anaia horiei zuengana joateko
eskatzea, zuek agindutako emaitza prestaturik eduki dezaten. Prest egongo delarik,
eskuzabaltasunaren adierazgarri izango da, eta ez zimurkeriaz egindako emaitza.
6 Izan kontuan urri ereiten duenak urri biltzen duela, eta oparo ereiten duenak bildu
ere oparo biltzen. 7 Eman beza bakoitzak bere kontzientzian erabaki duena, baina ez gogo
txarrez eta behartuta bezala, alai ematen duena maite baitu Jainkoak. 8 Eta ahaltsua da
Jainkoa, era guztietako dohainak zuei oparo emateko, zeuentzat denetik nahikoa izanik,
egintza on guztietarako sobera izan dezazuen, 9 Liburu Santuak dioen bezala:
Esku betean ematen die behartsuei,

haren eskuzabaltasunak betiko dirau.
10 Ereiteko hazia eta jateko ogia ematen dituen Jainkoak emango dizue hazia,
ugarituko du zuek ereindakoa eta oparo gehituko zuen eskuzabaltasunaren emaitzak. 11
Denetan aberats zarete, denetan eskuzabal izateko; horrela, nire bitartez, zuen
eskuzabaltasunak Jainkoarentzat esker ona sortuko du. 12 Diru-laguntza hau liturgi
zerbitzua bezala da, fededunen beharrak arintzeko ez ezik, askorengan Jainkoarenganako
esker ona sortzeko ere balio baitu. 13 Zuen diru-laguntzaren balioa egiaztatzean, Jainkoa
goretsiko dute senideek, argi erakutsiko baitiezue Kristoren berrionaren menpeko egin
zaretela eta benetan eskuzabala dela haiekin eta denekin duzuen elkartasuna. 14 Era berean,
Jainkoak egin dizuen dohain paregabea ikusiz, beren maitasuna erakutsiko dizuete, zuen
alde otoitz eginez. 15 Eskerrak Jainkoari, beraren ezin esan ahalako dohain horrengatik.
PAULO BERE APOSTOLUTZAREN ALDE (10,1--12,21)
Etsaien salaketei erantzuna
10,1 Nik, Paulok, aurrez aurre hain apal eta urrutitik hain zorrotz omen naizen
honek, Kristoren otzantasun eta bihozberatasunagatik erregutzen dizuet: 2 ez nazazue, arren,
zorrotz jokatzera behartu zeuekin izango nauzuenean, prest bainago gogor aurre egiteko giza
irizpidez* jokatzen dudala esaten duten horiei. 3 Gizakia naiz, bai, baina ez naiz giza
irizpidez ari borrokan.
4 Gure borrokako armak* ez dira gizakiarenak, Jainkoarenak baizik, eta hiri-
gotorrak ere errausteko indarra dute: argudio faltsuak 5 eta Jainkoaren ezagutzaren aurka
altxatzen den harropuzkeria oro errausten ditugu, eta giza arrazoiketa oro Kristoren
morrontzapean jartzen, berari obedi diezaion; 6 eta prest gaude edozein desobedientzia
zigortzeko, zuen obedientzia bere betera iritsiko denean.
7 Itxurari baizik ez diozue begiratzen*. Kristorena dela uste duenak izan beza
gogoan bera bezain Kristorena naizela ni ere. 8 Eta neure aginpideaz harro sentitzen banaiz,
agian behar baino gehiago, ez naiz lotsatzen; izan ere, zuei fedean hazten laguntzeko, eta ez
hondatzeko, eman zidan Jaunak aginpide hau. 9 Ez dizuet eman nahi gutunez bakarrik
278
beldurgarria naizeneko itxura. 10 Zenbaitek dio: <<Gutunak gogorrak eta zorrotzak dira;
baina bera itxura kaxkarreko gizona da eta hizlari eskasa>>. 11 Hori dioenak jakin beza,
urrutitik eta gutunez naizen bezalakoa izango naizela hurbiletik eta egintzetan ere.
12 Egia esan, ez dut ausardiarik beren buruak goraipatzen dituzten horien pareko edo
kidekotzat neure burua emateko. Horrelako horiek zentzu ona galdu dute: lehenengo beren
burua hartzen dute neurritzat eta, gero, neurri horrekin balioztatzen dituzte beren buruak.
13 Niri dagokidanez, ez dut neurriz gain harrotu nahi; Jainkoak ezarri didan
lan-eremua hartuko dut neurritzat, eta neurri horren muga barruan zaudete zuek ere,
korintoarrok. 14 Ez ditut ezarritako neurriaren mugak gainditzen, zuenganaino heldu ez
banintz bezala, neu izan bainintzen lehenbizikoa zuei Kristoren berriona eramaten. 15 Ez
naiz, bada, neurriz gain ari, besteen lanaz baliatuz. Hau da, ordea, nire itxaropena: zuen
sinesmena haziz doan neurrian, nire lanak gero eta fruitu handiagoa ekarriko duela zuen
artean, ezarri zaizkidan mugen barruan; 16 badut zuen lurraldeaz harantzago berriona
zabaltzeko itxaropena ere, baina besteren mugetan sartu gabe, eta bestek landutakoaz
harrotu gabe.
17 Harrotu nahi duena, harro bedi Jaunarengan. 18 Izan ere, ez da onetsia bere
burua goratzen duena, Jaunak goratzen duena baizik.
Paulo eta sasiapostoluak
11,1 Zorakeriatxo batzuk barkatuko al dizkidazue! Horixe barkatzen dizkidazuela! 2

Izan ere, Jainkoak bere herriarengatik sentitzen duen jelosiaz nago ni zuengatik jeloskor.
Senar bakarrari*, Kristori, zauzkatet aginduta eta neskatxa garbi bezala aurkeztu nahi
zaituztet berarengana. 3 Baina beldur naiz, sugeak bere maltzurkeriaz Eva engainatu zuen
bezala, zuen gogoak ere ez ote diren gaiztotuko, Kristorenganako jarrera zintzo eta garbitik*
aldenduz. 4 Izan ere, etortzen zaizue norbait, guk predikatu genizuena ez bezalako Jesus
predikatuz, edo hartu zenutena ez bezalako espiritua eskainiz, edo sinetsi zenutena ez
bezalako berriona hots eginez, eta zuek lasai-lasai onartzen duzue.
5 Hala ere, uste dut ez naizela ezertan superapostolu horiek* baino gutxiago. 6
Mintzatzen motela banaiz ere, ez jakintzan, beti eta era guztietara agertu dizuedan bezala.
7 Gaizki egin ote nuen zuek goratzeagatik neure burua beheratzean? Jainkoaren
berriona dohainik hots egin nizuelako diot. 8 Zuek zerbitzatu ahal izateko, beste eliz
elkarteei kendu behar izan nien neuretzako behar nuena. 9 Eta zuen artean nengoela
beharrean gertatu nintzenean, ez nintzen zuetako inorentzat zama izan, Mazedoniatik
etorritako senideek eman baitzidaten behar nuena. Nire jokaera hauxe izan zen eta hauxe
izango ere da: ezertan nekagarri ez izatea zuentzat. 10 Kristo niregan bizi dela bezain egia
da harrobide hori inork ere ez didala kenduko Akaia osoan. 11 Zergatik jokatu dut horrela?
Maite ez zaituztedalako ote? Ongi daki Jainkoak zenbat!
12 Horrela egin dut eta egingo ere, ni adina badirela-eta harro dauden horiek
aitzakiarik izan ez dezaten. 13 Horrelako horiek sasiapostolu dira, gezurrezko langile,
Kristoren apostolu-itxura baino ez dutenak. 14 Eta ez da harritzekoa: Satanasek berak
argizko aingeru-itxurak hartzen baditu, 15 ez da handia izango haren zerbitzariek ere
salbamenaren zerbitzari-itxurak hartzea. Baina horien azkena egintzen araberakoa izango
da.
Paulok jasandako nekeak
279
16 Berriro diotsuet ez nazazuela zorotzat har. Edo bestela, utzidazue niri ere zoro
bezala zertxobait harrotzen. 17 Ez dut Jaunak argiturik hitz egiten, zoro batek hitz egingo
lukeen bezala baizik, zertaz harrotu badudala jakinik. 18 Asko dira giza arrazoi hutsez
harrotzen direnak; zergatik ez ni?
19 Izan ere, zuek, hain zentzudun izanik, gogoz jasaten dituzue zoroak. 20 Denak
jasaten dituzue: morroi bihurtzen zaituztetenak, irensten zaituztetenak, lapurreta egiten
dizuetenak, beren harrokerian gutxiesten zaituztetenak, masailakoka zarabiltzatenak. 21 Argi
dago bigunegi izan naizela! Hori lotsa nirea!
Besteak ausartzen direnera --badakit zoro bezala ari naizela-- ni ere ausartuko naiz.
22 Hebertarrak direla? Bai ni ere. Israeldarrak direla? Bai ni ere. Abrahamen jatorrikoak
direla? Bai ni ere. 23 Kristoren zerbitzariak direla? Ni gehiago, nahiz zorakeria izan hori
esatea. Haiek baino neke gehiago jasan dut, kartzela gehiago, zigorkadak zer esanik ez;
hilzorian ere egona naiz hamaika aldiz. 24 Juduen eskuetatik bost aldiz hogeita hemeretzi*
zigorkada hartua naiz; 25 hiru aldiz makilkatua, behin harrikatua, hiru aldiz hondoratu zen
ninderaman itsasontzia, eta gau-egun osoa eman nuen itsasoan galdurik. 26 Zenbat ibilaldi
oinez eta zenbat arrisku! Arriskuak ibaietan, arriskuak bidelapurren aldetik, arriskuak neure
herrikoen aldetik, arriskuak jentilen aldetik, arriskuak hirietan, arriskuak basamortuan,
arriskuak itsasoan, arriskuak gezurrezko senideen artean. 27 Zenbat neke eta lan! Gau asko
lorik egin gabe; gose eta egarri; maiz ezer jan gabe, hotzak eta jantzirik gabe. 28 Eta horien
guztien gainetik, eguneroko nire buruhaustea: eliz elkarte guztien ardura. 29 Nor gaixotzen
da, ni gaixotu gabe? Nor erortzen da, ni erremindu gabe?
30 Harrotu behar badut, neure ahuleziaz harrotuko naiz. 31 Eta ongi daki Jainkoak,
Jesus gure Jaunaren Aitak --bedeinkatua bera beti!--, ez diodala gezurrik. 32 Damaskon
nengoela, Aretas erregearen* gobernariak zaintzaileak ezarri zituen hirian ni harrapatzeko;
33 baina saski batean leihotik eraitsi ninduten harresian behera, eta horrela ihes egin nuen
haren eskuetatik.
Pauloren ikuskari eta agerpenak
12,1 Harrotu behar badut --ezertarako ez bada ere--, Jaunarengandiko ikuskari eta
agerpenetara joko dut. 2 Ezagutzen dut nik kristau bat, orain hamalau urte hirugarren
zeruraino* eraman zutena --gorputzarekin ala gorputzik gabe ote zen ez dakit, Jainkoak
daki--. 3-4 Eta badakit gizon hori paradisura eraman zutela --gorputzarekin ala gorputzik
gabe ez dakit, Jainkoak daki--, eta han, gizakiak ezin esan ditzakeen hitzak entzun zituela. 5
Halako gizonaz harrotuko naiz ni; neure buruaz, ordea, ez, neure ahuleziaz ez bada. 6
Harrotuko banintz, hala ere, ez litzateke burugabekeria izango, egia hutsa esango nuke eta;
baina bego horretan, inork niregan ikusten edo entzuten duenak adierazten duena baino
handiagotzat har ez nazan, 7 aparteko goi-agerpenak izan ditudala eta.
Horiek direla-eta neure burua den baino handiagotzat jo ez dezadan, oinaze bat
emana izan zait, haragian sartutako eztena bailitzan*, harro ez nadin jo eta jo ari zaidan
Satanasen ordezkaria. 8 Hiru aldiz eskatu diot Jaunari, ken dezala hori niregandik, 9 baina
berak esan dit: <<Nahikoa duzu nire laguntza, nire indarra ahulezian* agertzen baita
bete-betean>>. Gustura harrotuko naiz, beraz, neure ahuleziaz, Kristoren indarra niregan
ager dadin. 10 Horregatik, pozik nabil Kristorengatik jasaten ditudan ahulezia, laido,
beharrizan, erasoaldi eta estualdietan. Ahul naizenean, orduan bainaiz indartsu.
280
Korintoarrak direla-eta Paulo kezkatan
11 Zoro bezala mintzatu naiz, baina zeuek behartu nauzue; izan ere, zeuek atera
behar zenuten nire alde, zeren, ezer ez naizen arren, ez bainaiz ezertan superapostolu horiek
baino gutxiago. 12 Apostolu naizela adierazten duten seinaleak, zuen artean eramanpen
handiz burutu nuen lanean agertu ziren argi: mirariak eta egintza ahaltsu eta harrigarriak. 13
Zertan izan zarete beste eliz elkarteak baino gutxiago, nik zuen kontura bizi nahi ez izatean
baizik? Barka, mesedez, bidegabekeria hau!
14 Prest nago hirugarren aldiz zuengana joateko, eta oraingo honetan ere ez
natzaizue nekagarri izango. Ez nabil zuen ondasunen bila, zuen bila baizik. Izan ere, ez dute
seme-alabek aurreratzen gurasoentzat, gurasoek seme-alabentzat baizik. 15 Nik ere oso
gustura emango dut dudan eta naizen guztia zuengatik. Badirudi, hala ere, zenbat eta
gehiago nik zuek maite izan, hainbat eta gutxiago maite nauzuela zuek ni. 16 Norbaitek esan
dezake egia dela ez natzaizuela nekagarri gertatu, baina, begi argikoa naizenez, engainuz
harrapatu zaituztedala. 17 Hara zenbat lagun bidali izan dizuedan: horietako zeinez baliatu
naiz zuek ustiatzeko? 18 Titori eskatu nion joateko, eta berarekin beste anaia hura* bidali
nuen. Titok ustiatu ote zaituzte? Ez al dugu biok espiritu berarekin jokatu? Ez al gara bide
beretik ibili?
19 Honezkero, neure burua zuen aurrean zuritzen ari naizela uste izango duzue.
Baina ez! Kristau bezala eta Jainkoaren aurrean mintzo natzaizue, eta guztia, maiteok, zuei
fedean hazten laguntzeko da. 20 Izan ere, beldur naiz, zuengana joango naizenean, ez ote
zaituztedan nik nahi bezala aurkituko eta ez ote nauzuen zuek ere nahi ez zenuketen bezala
aurkituko. Beldur naiz ez ote diren zuen artean eztabaidak, bekaizkeriak, haserreak,
norgehiagokeriak, gaizki-esateak, esamesak, handikeriak eta nahaspilak izango. 21 Beldur
naiz, hurrengo zuengana joatean, neure Jainkoak ez ote nauen berriro ere atsekabetuko zuen
aurrean, eta bekatu egin duten askorengatik ez ote dudan negar egin behar izango, beren
jokabide lizun eta biziotsua aldatu ez dutelako.
AMAIERA (13,1-13)
Azken oharrak
13,1 Oraingo honekin hirugarren aldia* da zuengana noana. Auzi oro bi edo hiru
lekukoren aitorpenaz erabakiko da. 2 Neure bigarren ikustaldian esan nizuena bera esaten
diet orain, urruti nagoela, bekatari zaharrei eta beste guztiei: joango naizenean, ez naizela
bai-bainaka ibiliko. 3 Kristo nire ahoz mintzo ote den egiaztatu nahian zabiltzatenok, hori
izango duzue froga. Kristo, izan ere, ez da ahula zuekin; indartsu agertzen da zuen artean. 4
Egia da ahul bezala gurutziltzatu zutela; baina orain bizirik dago Jainkoaren ahalmenaz. Ni
ere haren ahulezian partaide naiz, baina berarekin batera bizi naiz, eta Jainkoaren ahalmenaz
jokatuko dut zuekin.
5 Aztertu zeuen barrua* ea sinesmenean zaudeten, aztertu serioski. Ez al zarete
ohartzen Jesu Kristo zuengan bizi dela? Orduan, eskas atera duzue azterketan. 6 Aitortuko al
duzue behintzat nik ez dudala eskas atera! 7 Jainkoari hauxe eskatzen diot: ez dezazuela
inolako okerrik egin; niri ez dit axola ni zuzen nengoen ala ez frogatzea, zuek ongi egitea
baizik, nahiz eta ni toki txarrean gelditu. 8 Izan ere, ezertarako ahalmenik badut, egiaren
281
alde ari izateko da, ez egiaren aurka. 9 Zuek indartsu izanez gero, ni pozik nago, ahula izan
arren. Hau da Jainkoari eskatzen diodana: zuek bete-beteko izatea. 10 Horregatik,
zuengandik urruti nagoelarik idazten dizuet, gero, zuekin egongo naizenean, zorrotz ari izan
beharrik izan ez dezadan, zuek fedean hazarazteko, eta ez hondatzeko, Jaunak eman didan
aginpidearekin.
Azken agurra
11 Azkenik, senideok, poz zaitezte, saiatu bete-beteak izaten eta izan adore. Bizi
zaitezte elkar ongi hartuz eta bakean. Eta maitasunaren eta bakearen Jainkoa zuekin izango
da.
12 Agur ezazue elkar besarkada* santuaz. Fededun guztiek agurtzen zaituztete.
13 Jesu Kristo gure Jaunaren grazia, Jainkoaren maitasuna eta Espiritu Santuaren
elkartasuna izan bitez zuekin guztiokin.
\z
GALAZIARREI GUTUNA
Agurra
1,1 Nik, Paulok, ez giza aginduz edo izendapenez, Jesu Kristoren eta hau hilen
282
artetik piztu zuen Jainko Aitaren izendapenez baizik apostolu* naizen honek, 2 eta nirekin
diren senide guztiek Galaziako* eliz elkartekooi idazten dizuegu. 3 Jainko gure Aitak eta
Jesukristo Jaunak eman biezazkizuete grazia eta bakea. 4 Jesu Kristok, Jainko gure Aitak
hala nahirik, bere burua eman zuen gure bekatuengatik, oraingo mundu gaizto honetatik* gu
askatzeko. 5 Berari aintza menderen mendetan. Amen.
SARRERA (1,5-10)
Kristoren berriona bat bakarra
6 Harriturik nago Kristoren onginahiaz dei egin zizuena baztertu eta beste berrion
batera* zeinen bizkor aldatu zareten ikusiz. 7 Ez dago, ordea, beste berrionik; baina
badabiltza hor norbaitzuk zuek nahasten eta Kristoren berriona goitik behera irauli nahian. 8
Beraz, norbaitek, ni neu nahiz zeruko aingeruren bat izanik ere, hots egin nizuena ez beste
berrion bat hots egiten badizue, izan bedi madarikatua*. 9 Lehen ere esana berriro diotsuet
orain: madarikatua, hartu duzuen berriona ez beste bat hots egiten dizuena!
10 Gizakien onespena bilatzen ote dut ala Jainkoarena? Gizakiei atsegin ematen
saiatzen ote naiz? Oraindik gizakiei atsegin eman nahian banenbil, ez nintzateke Kristoren
zerbitzari izango.
PAULO BERE APOSTOLUTZAREN ALDE (1,11--2,14)
Kristoren agerpena Paulori
11 Jakin behar duzue, senideok, nik hots egin dizuedan berriona ez dela gizakien
asmakizuna, 12 ez bainuen inongo gizakirengandik hartu edo ikasi: Jesu Kristok agertu
zidan.
13 Ezaguna duzue, noski, noizbaiteko nire jokabidea judaismoan: zeinen gogor
pertsegitzen nuen Jainkoaren Eliza, berau suntsitu nahirik. 14 Judaismoaren baitan, neure
adineko herritar askori aurrea hartzen nion, arbasoen ohiturak betetzen askoz sutsuago
bainintzen.
15-16 Baina Jainkoak, jaio baino lehen* aukeratu eta bere onginahiaz dei egin
zidanak, gogoko izan zuen bere Semea niri agertzea, beronen berriona jentilei adieraz
niezaien. Nik, orduan, ez nion hezur-mamizko inori aholkurik eskatu, 17 ez eta ni baino
lehenagotik apostolu zirenen bila Jerusalemera igo ere, baizik eta berehala Arabiara abiatu*
nintzen; gero, berriro Damaskora itzuli.
18 Handik hiru urtera Jerusalemera igo nintzen Pedro ezagutzera, eta hamabost egun
egin nituen berarekin. 19 Beste apostolurik ez nuen ikusi, Jaunaren anaia Santiago* izan
ezik. 20 Jainkoa dut lekuko ez diodala gezurrik, idazten dizuedan honetan.
21 Gero, Siria eta Zilizia eskualdeetara joan nintzen. 22 Judeako eliz elkarteek ez
ninduten oraindik begiz ezagutzen. 23 Entzun, bai, entzuna zuten lehengo pertsegitzaile
hura, garai batean suntsitu nahi izan zuen sinesmena zabaltzen ari zela orain. 24 Eta
niregatik Jainkoa goresten zuten.
Pauloren berriona beste apostoluek onartua
283
2,1 Hamalau urteren buruan, berriro Jerusalemera igo nintzen Bernaberekin, Tito*
ere neurekin neramala. 2 Goi-agerpen batek eraginda igo nintzen eta, hango zuzendariekin
bakarrean bildurik, jentilen artean hots egiten dudan berriona agertu nien; ez nuen nahi
oraingo edo orduko nire ahaleginak alferrikako gertatzea. 3 Eta hara, neurekin nuen Tito ere,
jentil-jatorrikoa izan arren, ez zuten erdaintzera behartu. 4 Arazoa gezurrezko anaia batzuek
sortu zuten: tartean sartu zitzaizkigun azpikeriaz, Jesu Kristori esker dugun askatasuna
oztopatzeko* eta gu berriro Moisesen legearen esklabo bihurtzeko. 5 Horrelako horien
aurrean ez genuen une batez ere atzera egin, beraiei amore emanez, beharrezko baitzen
berrionaren egiak zuengan sendo irautea.
6 Zuzendariei* dagokienez --zer ziren edo zer ez ziren ez dit axola, Jainkoak ez
baitio itxurari begiratzen--..., zuzendari horiek, bada, ez zidaten ezer ezarri. 7 Oso bestela,
ikusi zuten Jainkoak jentilei berriona hots egiteko aukeratu ninduela, Pedro juduei hots
egiteko aukeratu zuen bezala. 8 Zeren Pedrori juduen apostolu izatera eragin zion Jainkoak
berak eragin baitit niri jentilen apostolu izatera.
9 Aintzat hartu zuten, bada, Jainkoak niri emandako dohaina, eta elkarteko
zutabetzat hartuak ziren Santiago, Pedro eta Joanek eskua eman ziguten Bernaberi eta bioi
elkartasun-seinaletzat: guk jentilen artean lan egingo genuen, eta haiek juduen artean. 10
Hau besterik ez ziguten eskatu: hango behartsuak gogoan izateko. Eta ardura osoz saiatu
naiz hori betetzen.
Paulok Pedrori gogor egin
11 Baina, Pedro Antiokiara etorri zenean, gogor egin behar izan nion aurrez aurre,
oker jokatu baitzuen*. 12 Izan ere, Santiagoren aldeko batzuk etorri aurretik, ez zuen
eragozpenik izaten judu ez zirenekin jateko; baina, haiek etorriz gero, atzera egin zuen eta
bereiz egoten hasi zen, erdainkuntzaren aldeko zirenen beldurrez. 13 Eta gainerako juduek
ere jarraitu egin zioten itxurakeria horretan, Bernabe bera ere hartara jarri zelarik. 14 Beraz,
berrionaren egiaren bidetik zuzen ez zebiltzala ohartu nintzenean, honela esan nion Pedrori
denen aurrean: <<Zu, judu izanik, jentil bezala bizi baldin bazara eta ez judu bezala, zergatik
behartzen dituzu jentilak judu bezala bizitzera?>>
SALBAMENA KRISTORENGAN SINESTETIK (2,15--4,20)
Berrionaren edukia
15 Gu judu gara jaiotzaz, eta ez jentil-herri bekatari horietakoak. 16 Badakigu, hala

ere, Jainkoak ez duela inor onartzen legea betetzeagatik Jesu Kristogan sinesteagatik*
baizik. Eta guk Jesu Kristogan sinetsi dugu, Jainkoak Kristorenganako sinesmenari esker eta
ez legeak agindua betetzeagatik onar gaitzan; izan ere, Jainkoak ez du inor legea
betetzeagatik onartzen. 17 Baina, Jainkoaren onespena Kristoren bidez bilatuz, gu ere
bekatari gertatu bagara, zer esan? Kristo bera bekatuaren zerbitzura dagoela? Inola ere ez!
18 Behin suntsitu nuena berriro eraikitzen badut, ordea, errudun izan nintzela aitortzen dut.
19 Ni legeak eraman ninduen legearekiko lokarria etetera, Jainkoarentzat bizitzeko.
Kristorekin batera gurutziltzaturik nago, 20 eta honezkero ez naiz ni bizi, Kristo bizi da
niregan. Eta oraingo neure giza bizitza, maite izan ninduen eta bere bizia nire alde eskaini
zuen Jainkoaren Semearenganako sinesmenean oinarriturik bizi dut. 21 Jainkoaren
284
onginahia ez dut alferrikako bihurtu nahi. Baina Jainkoak legea betetzeagatik onartzen
gaituela egia balitz, alferrik hila izango zen Kristo.
Legea ala sinesmena
3,1 Galaziar zentzugabeok, nork liluratu zaituzte? Ez nizuen, bada, nik Jesu Kristo
gurutziltzatua begien aurrean ipini? 2 Hau besterik ez dut jakin nahi zuengandik: legea
betetzeagatik ala mezuari sinesmenez erantzuteagatik hartu duzue Espiritua? 3 Horren
zentzugabeak al zarete? Espirituagan uste on izanez hasi eta giza indar hutsetan* ustea jarriz
bukatu behar ote duzue orain? 4 Horrelako esperientzia ederrak alferrik! Zeren alferrik
izango bailirateke... 5 Jainkoak Espiritua eman eta zuen artean mirariak egiten dituenean,
zuek legea bete izanagatik egiten al du, ala mezuari sinesmenez erantzun diozuelako?
Abraham sinestedun
6 Liburu Santuak dioenez, Abrahamek sinetsi egin zuen Jainkoarengan eta,

horregatik, Jainkoak zuzenetsi egin zuen. 7 Jakin ezazue, beraz, sinesmenetik bizi direnak,
horiek direla Abrahamen benetako ondorengo. 8 Jainkoak jentilak sinesmenaren bidez
onartuko zituela aldez aurretik ikusi zuen Liburu Santuak; horrela, aurrez adierazi zion
Abrahami berrion hau: Zure bitartez bedeinkatuko ditut herri guztiak. 9 Horrela, bada,
sinesmenetik bizi direnek hartzen dute bedeinkazioa Abraham sinestedunarekin batera.
10 Legeko egintzetan oinarritzen direnak, berriz, madarikaziopean daude; hau dio,
izan ere, Liburu Santuak: Madarikatua legeko liburuan idatzitako guztiak gogoan hartzen
eta betetzen ez dituena. 11 Gauza ageria da Jainkoak ez duela inor legea betetzeagatik
onartzen; zeren Liburu Santuak baitio: Zintzoa fedeari esker biziko da. 12 Legearen bideak,
ordea, ez du zerikusirik sinesmenaren bidearekin; Liburu Santuak dio: Haren aginduak
betetzen dituena, berauen bidez biziko da.
13 Kristok legearen madarikaziotik askatu gaitu, bere burua guregatik madarikazio
eginez, Liburu Santuak dioen bezala: Madarikatua habetik zintzilik dagoena. 14 Abrahamen
bedeinkazioa Jesu Kristoren bidez jentilengana hel dadin eta Jainkoak agindutako Espiritua
sinesmenaren bidez har dezagun gertatu da hori.
Moisesen legea eta Jainkoaren agintzariak
15 Senideok, giza adibidez baliatuz mintzatuko natzaizue: giza mailako zerbait izan
arren, behar bezala eginiko testamentua ezin du inork indargabetu, ez eta berari ezer erantsi
ere. 16 Horra bada: Jainkoak agintzariak Abrahami eta beronen ondorengotzari egin zizkien.
Ez da <<ondorengoei>> esaten, asko balira bezala, <<zure ondorengotzari>> baizik, bakar
bati buruz ari delarik, hau da, Kristori buruz. 17 Hau esan nahi dut: Jainkoak behar bezala
egindako ituna, ezin zuen indargabetu laurehun eta hogeita hamar urte* geroago agerturiko
lege batek, agintzaria indarrik gabe utziz. 18 Jainkoak emango digun ondarea legearen esku
balego, ez legoke agintzariaren esku; Jainkoak, ordea, dohainik eman zion Abrahami
ondarea agintzariaren bidez. 19 Zertarako da, beraz, legea? Hutsegiteak salatzeko erantsia
izan zen, harik eta agintzaria egin zitzaion ondorengoa etorri arte: legea aingeruek*
aldarrikatu zuten Moisesen bitartez. 20 Bitarteko hau, ordea, ez da bakar baten izenean ari,
eta Jainkoa bat bakarra da*.
285
Legearen xedea
21 Legea Jainkoaren agintzarien aurkakoa ote da, beraz? Ez, noski! Bizia ekartzeko
gai den legea eman izan balitz, salbamena legetik zetorkeen benetan. 22 Baina Liburu
Santuak dioenez, dena bekatupean gatibu dago, horrela, Jesu Kristogan sinesten dutenek
sinesmenari esker har dezaten Jainkoak agindutakoa.
23 Sinesmenaren garaia heldu baino lehen, legepean gatibu geunden, sinesmena noiz
agertuko zain. 24 Hala, legea zaintzaile* izan genuen, Kristorengana bideratzeko,
beronengan sinetsiz salbamena lor genezan. 25 Sinesmenaren garaia helduz gero, ordea, ez
gaude gehiago zaintzailearen menpe.
26 Guztiok Jainkoaren seme-alaba zarete, Jesu Kristogan duzuen sinesmenari esker.
27 Izan ere, bataioaz Kristorekin lotuak izan zareten guztiok, soinekoz bezala Kristoz
jantziak zaudete. 28 Ez da jadanik bereizketarik juduaren eta judu ez denaren artean, esklabo
eta librearen artean, gizonezko eta emakumezkoaren artean, zuek guztiok bat baitzarete
Kristo Jesusengan. 29 Eta Kristorenak baldin bazarete, Abrahamen ondorengo zarete,
Jainkoaren agintzariaren oinordeko.
4,1 Hau esan nahi dut: oinordekoa adingabekoa den bitartean, esklaboaren pareko
da, denen jabe izan arren. 2 Zaintzaile eta administratzaileen menpe egon ohi da, aitak
ezarritako epea bete arte. 3 Halaxe gu ere: adingabekoak ginen bitartean, munduan agintzen
duten indarren menpe* geunden. 4 Baina epea bete zenean, Jainkoak bere Semea bidali
zuen, emakumeagandik jaioa, legepeko egina, 5 legepean zeudenak askatzera, guk
seme-alabatzakoa har genezan. 6 Hona hemen seme-alaba zaretenaren seinalea: Jainkoak
bere Semearen Espiritua bidali du gure bihotzetara, eta Espirituak <<Abba*!>>, hau da,
<<Aita!>> dio oihuka. 7 Orain, beraz, ez zara esklabo, seme baizik eta, seme zarenez, bai
eta oinordeko ere, Jainkoaren borondatez.
Pauloren kezkak galaziarren jarreraz
8 Lehen, Jainkoa ezagutzen ez zenutelarik, izatez jainko ez direnen menpeko

zineten; 9 orain, ordea, Jainkoa ezagutu duzuelarik, edota, hobeki esan, Jainkoak ezagutu
zaituztelarik, nolatan itzultzen zarete berriro funtsik eta indarrik gabeko mundutar
errealitateetara? Berriro ere berauen menpeko izan nahi ote duzue? 10 Oraindik jai egiten
dituzue halako edo honelako egunak*, hilak, aroak eta urteak! 11 Beldur naiz zuengatik
hartu ditudan nekeak ez ote diren alferrik izan.
12 Senideok, bihur zaitezte, arren, ni bezalako, ni ere zuek bezalako bihurtu naizenez
gero. Zuek ez zenidaten inolako kalterik egin. 13 Badakizue, gaixotasun batek* eman zidala
zuei lehen aldiz berriona hots egiteko aukera. 14 Baina neure osasuna zela-eta nekagarri
izan banintzaizuen ere, zuek ez ninduzuen mesprezatu, ez gaitzetsi, bestela baizik;
Jainkoaren mezularitzat hartu ninduzuen, Jesu Kristo bera banintz bezala. 15 Non da orain
orduko zuen poza? Zeren zuen alde aitortzen baitut, begiak ere, ahal izanez gero, aterako
zenituztela niri emateko. 16 Eta orain zer? Etsai bihurtu ote natzaizue egia esan
dizuedalako?
17 Beste horiek agertzen dizueten ardura ez da lege onekoa; niregandik bereizi nahi
zaituztete, beraietaz ardura zaitezten. 18 On zenukete onagatik arduratzea, beti ordea, ez ni
286
zeuekin nauzuenean bakarrik. 19 Ene seme-alabok, erdiminetan nago* berriro ere
zuengatik, Kristo zuengan erabat moldatu arte. 20 Zuekin egon nahi nuke oraintxe bertan eta
mintzaira egokia aurkitu, ez baitakit zuekin nola asmatu.
KRISTAU ASKATASUNA (4,21--6,10)
Agar eta Sara
21 Esadazue zuek, legearen menpeko izan nahi duzuenok: Ez al duzue entzun legeak
dioena? 22 Izan ere, Liburu Santuak dioenez, Abrahamek bi seme izan zituen: bata
mirabeagandik, eta bestea libre zen emazteagandik. 23 Mirabeagandikoa giza sorbide hutsez
jaio zen; emazte librearengandikoa, berriz, Jainkoaren agintzariaren indarrez. 24 Honek
beste zerbait adierazten du: bi emakumeak bi itunen irudi dira; bata Sinai menditik dator eta
esklabotzarako gizon-emakumeak sortzen ditu: itun honen irudia Agar da 25 (Agar izenak
Arabian dagoen Sinai mendia aipatzen du*), eta gaurko Jerusalemi dagokio, honek bere
seme-alabekin esklabotzan irauten baitu. 26 Bestea, ordea, libre dena, goiko Jerusalemen*
irudi da, eta bera da gure ama. 27 Izan ere, hau dio Liburu Santuak:
Egin poz-oihu, Jerusalem,

emakume agor eta haurgabe horrek!
Ekin kantari pozaren pozez,
erdiminik izan ez duzun horrek!
Bakarrik utziaren seme-alabak
gehiago izango baitira,
senardunarenak baino.
28 Zuek, beraz, senideok, agintzariari esker zarete seme-alaba, Isaak bezala. 29

Baina orain ere ordukoa bera gertatzen da: giza sorbide hutsez jaiotako semeak Espirituaren
indarrez sorturikoa pertsegitzen du. 30 Zer dio, ordea, Liburu Santuak? Bidal itzazu etxetik
mirabea eta beronen semea, honek ez baitu oinordeko izan behar librearen semearekin
batera. 31 Beraz, senideok, ez gara mirabearen seme-alaba, librearenak baizik.
5,1 Libre izateko askatu gaitu Kristok. Iraun ezazue, beraz, sendo, eta ez makurtu
berriro esklabotzaren uztarpera.
Eutsi tinko askatasunari
2 Hara zer esaten dizuedan nik, Paulok: Erdaintzen bazarete, Kristok ez dizue
ezertarako balio izango. 3 Berriro ere zinez diotsuet erdaintzen den oro lege osoa betetzera
behartua dagoela. 4 Moisesen legearen bidetik salbamena lortu nahi duzuenok,
Kristorengandik bereizi egin zarete eta Jainkoaren onginahitik saihestu*. 5 Gu, berriz,
Jainkoak, Espirituaren egitez eta sinesmenari esker, salbamena emango digun itxaropenez
bizi gara. 6 Izan ere, Jesu Kristorenak garenontzat, erdaindua izateak edo ez izateak ez du
ezer balio; balio duena maitasun-egintzetan agertzen den sinesmena* da.
7 Ongi ari zineten lasterketan. Nork jarri zizuen oztopoa bidean, egiari ez
jarraitzeko? 8 Deitzen zaituzten Jainkoak behintzat ez dizue horretara eragin. 9 Hartu
287
gogoan legami pixka batek ore guztia altxatzen duela. 10 Hala ere, zuei dagokizuenez, badut
konfiantza Jaunak iritzi bereko egingo zaituztela gai honetan; baina zuek nahasten
zaituenak, edozein dela ere, izango du bere zigorra. 11 Niri dagokidanez, senideok, egia
balitz erdainkuntza gomendatzen jarraitzen dudala, juduek ez ninduketen pertsegituko*.
Baina orduan, deuseztua legoke Kristoren gurutzearen eskandalua! 12 Hobe zuek nahasten
ari diren horiek erabat irenduko balira!
Kristau-askatasuna elkar maitasunerako
13 Zuek, senideok, askatasunera deitu zintuzten Jainkoak: baina askatasun hori ez

bekizue aitzakia izan grina txarren* arabera bizitzeko; bestela baizik, maitasunak egin
zaitzatela elkarren zerbitzari. 14 Zeren lege osoa betetzen baita, agindu bakar hau betez
gero: Maitatu lagun hurkoa zeure burua bezala. 15 Baina elkarri hozka eta elkar irentsi
beharrean bazabiltzate, azkenik elkar suntsituko duzue.
Bizi Espirituaren arabera
16 Beraz, hauxe diotsuet: Bizi zaitezte Espirituari

dagokionez, eta ez giza grinei jarraituz. 17 Giza grinak Espirituaren aurkakoak dira eta
Espiritua giza grinen aurkakoa. Bi indar horiek elkarren aurkakoak dira; horrela, ez duzue
nahi zenuketena egiten. 18 Espirituak gidatzen bazaituzte, ordea, ez zaudete legearen
menpe.
19 Giza grinetatik sortzen diren egintzak ezagunak dira: lizunkeria, zikinkeria,
jokaera biziotsua, 20 idolatria, sorginkeria, etsaigoak, haserreak, bekaizkeria, gorrotoak,
norgehiagokeria, alderdikeria, zatiketak, 21 ikusezina, hordikeria, sabelkeria eta
horrelakoak. Eta lehen esan nizuena diotsuet berriro ere: Horrela jokatzen dutenek ez dute
Jainkoaren erreinua ondare jasoko.
22 Espirituaren fruitua, berriz, hau da: maitasuna, poza, bakea, pazientzia, bihotz
ona, onginahia, leialtasuna, 23 otzantasuna, bere buruaren jabe izatea. Ez da legerik
horrelakoak gaitzetsiko dituenik. 24 Eta Jesu Kristorenak direnek gurutzean hilarazi dute
bekatuzko beren giza izaera beronen gurari eta grinekin.
Elkarri lagundu
25 Bizia Espirituak ematen badigu, jokatu ere joka dezagun Espirituaren arabera. 26
Ez gaitezela izan harroxko, elkarren lehian eta elkarren inbidian ibiliz.
6,1 Senideok, norbait hutsegiteren batean aurkituko bazenute, zuek, Espiritua

duzuenok, saia zaitezte halakoa gozotasunez zentzarazten. Eta egon erne, zeu ere tentatua
izan zaitezke eta. 2 Lagundu batak besteari elkarren zamak eramaten, horrela beteko
baituzue Kristoren legea. 3 Norbait zerbait delakoan badago, ezer ez delarik, bere burua
engainatzen du. 4 Azter beza nork bere jokaera eta, horrela, bereaz harrotu ahal izango da,
baina besteekin konparatzen ibili gabe, 5 nork bere zama eraman beharko baitu*.
6 Mezuari buruzko irakaspena hartzen ari denak bana bitza irakaslearekin bere
ondasun guztiak.
7 Ez engainatu zeuen buruak. Ez dago Jainkoari barre egiterik. Bakoitzak zer erein,
288
huraxe bilduko du: 8 bere bizitzan grina txarrak ereiten dituenak, grina txarretatik heriotza
bilduko du; Espiritua ereiten duenak, berriz, Espirituagandik betiko bizia bilduko du. 9 Ez
gaitezen, beraz, aspertu on egiten, zeren, etsitzen ez badugu, jasoko baitugu uzta bere
garaian. 10 Hitz batean, egokiera dugunean, egin diezaiegun guztiei on, batez ere fedean
senide ditugunei.
AMAIERA (6,11-18)
Pauloren harrobidea
11 Begira nolako hizki handiz* idazten dizuedan hurrengo hau; neure eskuz idazten
dizuet. 12 Erdaintzera behartzen zaituzteten horiek besteen aurrean ongi gelditzearren
bultzatzen zaituztete horretara, eta Kristoren gurutzea dela-eta inork pertsegi ez ditzan. 13
Zeren erdainduek berek ere ez baitute legea betetzen. Zuek erdaindu nahian badabiltza, gero
zuen bizkar harrotzeko da. 14 Niri dagokidanez, Jainkoak libra nazala harrotzetik, Jesu
Kristo gure Jaunaren gurutzeaz izan ezik; Kristo gurutzean hil zenez gero, mundua* hilik
dago niretzat eta ni munduarentzat. 15 Izan ere, erdaindua nahiz erdaingabea izatea berdin
da; balio duena sorkari berri* izatea da. 16 Bakea eta errukia arau horri lotuak bizi direnei,
bai eta Jainkoaren Israel herriari* ere.
Azken agurra
17 Hemendik aurrera ez diezadala inork nekerik eman, neure gorputzean

daramatzadan markek erakusten baitute Jesusen zerbitzari naizela*.
18 Senideok, Jesu Kristo gure Jaunaren grazia zuekin. Amen.
\z
289
EFESOARREI GUTUNA
Agurra
1,1 Nik, Paulok, Jainkoak hala nahirik, Kristo Jesusen apostolu naizen honek,
Efeson bizi zareten fededunoi*, Kristo Jesusengan sinesten duzuenoi, idazten dizuet. 2
Jainko gure Aitak eta Jesu Kristo Jaunak eman biezazkizuete grazia eta bakea.
KRISTOREN ETA ELIZAREN MISTERIOA (1,3--3,21)
Jainkoaren salbamen-asmoa
3 Goretsia izan bedi Jainkoa,

Jesu Kristo gure Jaunaren Aita,
zeruan, Kristoren bitartez,
Espirituaren ondasun oroz*
bedeinkatu gaituena!
4 Kristorengan aukeratu gintuen
mundua mundu izan baino lehen,
haren aurrean santu eta akasgabe
izan gaitezen maitasunez*.
5 Bere onginahiak eraginda
ordutik zuen erabakia,
Jesu Kristoren bitartez
gu seme-alabatzat hartzea,
6 bere Seme maitearengan
eskuzabal eman digun dohain* zoragarria
berarentzat gorespen-kantu bihur dadin.
7 Semeak bere heriotzaz
askapena* eta bekatuen barkamena
lortu dizkigu,
Jainkoaren eskuzabaltasun
agorrezinaren erakusgarri;
8 bere eskuzabaltasunaren dohainak
290
oparo isuri ditu gure gainera,
jakinduria eta ezaguera oroz
gu hornituz.
9 Bere asmo ezkutua*,
bere onginahiaz erabakia zuen asmoa,
ezagutarazi digu:
10 historia bere betetasunera eramatea,
gauza guztiak,
nola zerukoak hala lurrekoak,
Kristo buru dela, batean bilduz.
11-12 Honen bitartez
gara oinordeko gu ere,
lehendik Mesiasengan
itxaropen genuenok*,
gauza guztiak berak nahi bezala
egiten dituen Jainkoak
aurrez aukeratu baikaitu
bere asmoaren arabera,
bere aintzaren gorespen-kantu
izan gaitezen.
13 Eta zuek ere* egiaren mezua,

salbatzen zaituzten berriona, entzun
eta Kristorengan sinetsi duzuenok,
aginduriko Espiritu Santuak
zigiluz bezala markatu zaituzte;
14 Espiritua da hartuko dugun
ondarearen garantia,
harik eta Jainkoak
bere egin duen herria
askapen osora iritsi arte
eta haren aintzaren gorespen-kantu
izan gaitezen arte.
Kristo gure Jaunaren nagusigoa
15 Horregatik, Jesus Jaunarengan nola sinesten duzuen eta fededun guztiak nola
maite dituzuen jakinik, 16 etengabe ari natzaio Jainkoari zuengatik eskerrak ematen, ene
otoitzetan zuetaz oroituz.
17 Jesu Kristo gure Jaunaren Jainkoak, aintza guztia dagokion Aitak, jakinduria eta
goi-argia eman diezazkizuela, bera zer-nolakoa den sakonki ezagutzeko. 18 Argi ditzala
zuen barruko begiak*, jakin dezazuen zer itxarotera deitu zaituzten, zeinen zoragarria den
fededunentzat ondare gisa prestatua duen aintza 19-20 eta zeinen handia den sinestedunen
alde erabiltzen duen bere ahalmena. Indar ahaltsu hori Kristorengan erakutsi zuen Jainkoak,
hura hilen artetik piztu eta zeruan bere eskuinaldean eserarazi zuenean. 21 Munduko aginte,
botere, indar eta nagusigo* ororen gainetik eta, mundu honetan ez ezik, datorren munduan
291
ere aipagarri den edozeinen gainetik ezarri zuen. 22 Dena jarri du Jainkoak Kristoren
oinazpian, eta berau egin du denen gainetik Elizaren buru. 23 Eliza haren gorputza da,
unibertsoa erabat betetzen duen Kristok erabat betea*.
Kristok dohain hutsez salbatu
2,1 Zuei dagokizuenez, hilik zeundeten zeuen hutsegite eta bekatuetan, 2 hori
baitzen zuen jokabidea garai batean, mundu honen joerei jarraituz: munduan agintzen duten
indarren buruzagiaren menpeko* zineten, jende errebeldeagan ari den espirituaren menpeko.
3 Gu guztiok ere hala bizi izan ginen lehen: geure giza grina txarrei jarraituz, geure grina eta
burutapen gaiztoek agindutakoa betez; izatez, guk ere Jainkoaren zigorra merezi genuen,
beste guztiek bezala. 4 Baina Jainkoak, hain baita errukitsua eta halako maitasun
neurrigabez maitatu baikaitu, 5 geure bekatuengatik hilik geundelarik, bizia eman zigun
Kristorekin batera --onginahi hutsez salbatu zaituzte!--; 6 eta Kristo Jesusekin batera eta
berarengan piztu gintuen eta zeruetan eserarazi. 7 Horrela, Kristo Jesusengan gurekiko hain
ona izanez agertu nahi izan die datozen gizaldiei zeinen ugaria eta eskuzabala den bere
onginahia. 8 Dohain hutsez zarete salbatuak sinesmenaren bidez; eta hau ez dator
zuengandik, baizik eta Jainkoaren emaitza da; 9 ez dator egintzetatik, inor harro ez dadin. 10
Izan ere, Jainkoak eginak gara; Kristo Jesusengan sortu gaitu, on egiten saia gaitezen,
Jainkoak guretzat aurrez erabakia zuen bezala.
Kristo bakegile eta batasungile
11 Zuei, jaiotzaz* jentil zaretenoi, juduek, gorputzean egina duten erdainkuntzagatik

<<erdainduak>> diren horiek, <<erdaingabe>> deitzen zizueten. Ez ahaztu 12 lehenago ez
zenutela Mesiasik, ez eta parterik ere Israel herriko eskubideetan; ez zenutela zerikusirik
Jainkoaren agintzari eta itunekin, eta itxaropenik gabe eta Jainkorik gabe bizi zinetela
munduan. 13 Orain, berriz, Kristo Jesusenak eginik, garai batean urruti zinetenok, hurbildu
egin zarete Kristoren heriotzari esker.
14 Izan ere, Kristo da gure bakea. Bat egin ditu berak bi herriak, bereizten zituen
etsaigoaren hesia deseginez. Bere gorputzean 15 baliogabetu egin du legea bere agindu eta
arauekin, eta bi herriekin gizadi berri bakarra sortu du bere baitan, bakeak eginez. 16 Bi
herriak Jainkoarekin adiskidetu ditu eta gurutzeko heriotzaren bidez gorputz bakar batean
elkartu, beraien arteko etsaigoa suntsituz. 17 Bere etorrerarekin bakearen berriona hots egin
zigun: bakea zuei, urruti zinetenoi, eta bakea hurbil zirenei*. 18 Zeren bai batzuk eta bai
besteok hurbil baikaitezke Aitarengana Espiritu berarengan elkarturik.
19 Ez zarete, beraz, ez arrotz, ez atzerritar, Jainkoaren herriko kide* baizik eta
Jainkoaren familiako, 20 apostolu eta profeten oinarri gainean eraikiak, Kristo Jesus bera
giltzarri delarik. 21 Kristo Jaunarengan ongi finkaturik, eraikin osoa haziz doa, Jainkoari
sagaraturiko tenplu bihurtzeraino. 22 Kristoren bitartez, eraikinaren parte zarete zuek ere
besteekin batera, Espirituak eraginda Jainkoaren bizileku bihurtzeraino.
Paulok Jainkoaren asmo ezkutua hots egin
3,1 Hori dela eta, ni Paulo, jentil zaretenon onerako Kristo Jesusen preso* naizen
hau... 2 Jakingo duzue, noski, Jainkoak bere onginahian zuekiko eman didan eginkizuna; 3
292
agerpenez jakinarazi zidan bere asmo ezkutuaz* ari natzaizue, goraxeago laburki idatzia
dizuedanaz, alegia. 4 Hori irakurriz, bada, ikus dezakezue nola ulertzen dudan nik Kristoren
misterioa. 5 Misterio hau ez zitzaien iragandako gizaldiei jakinarazi; orain, ordea,
Espirituaren bidez bere apostolu santuei eta profetei agertu die Jainkoak. 6 Eta hauxe da
Jainkoaren asmo ezkutua: Kristo Jesusen bitartez eta berrionari esker, jentilok oinordekide
izatea, Kristorekin gorputz bat bera osatzea eta agintzari beraren partaide izatea. 7 Berrion
honen zerbitzari egin nau Jainkoak onginahi hutsez, bere ahalmen indartsuaz eman didan
dohainez. 8 Neuri, fededun guztien artean txikiena naizen honi, dohain hau eman zait:
Kristoren neurrigabeko aberastasuna jentilei hotsegitea, 9 eta Jainkoarengan, gauza guztien
egileagan, betidanik gordea zegoen asmo ezkutua nola ari den betetzen guztiei argi
erakustea. 10 Horrela, agerian jartzen zaie orain, Elizaren bitartez, zeruetako aginte eta
botereei* Jainkoaren era guztietako jakinduria, 11 aurrez betidanik berak zuen eta Kristo
Jesus gure Jaunarengan bete duen asmoaren jakinduria. 12 Kristori esker eta beronengan
dugun sinesmenaren bitartez ausartzen gara konfiantza osoz Jainkoarengana hurbiltzera. 13
Ez galdu, bada, adorea zuengatik jasaten ditudan atsekabeak direla eta, hauexek baitituzue
zeuen aintza.
Aitari eskari-otoitza
14 Horregatik, belauniko jartzen naiz Aitaren* aurrean, 15 bai zeruan eta bai lurrean
familia ororen sorburu denaren aurrean, 16 eta hau eskatzen diot: bere aintzaren
aberastasunari dagokionez, sendo zaitzatela Espirituaren indarrez, barrutik hazi zaitezten; 17
bizi dadila Kristo zuen bihotzetan sinesmenaren bidez eta izan dadila maitasuna zuen
bizitzaren erro eta oinarri. 18 Horrela ulertu ahal izango duzue, fededun guztiekin batera,
zeinen zabal eta luze, garai eta sakon den Kristoren maitasuna; 19 ezaguera ororen gainetik
dagoen maitasun hori ezagutuko duzue, horrela Jainko-izateaz erabat betez joan zaitezten.
20 Jainkoari, guregan darabilen bere indarraz gauza guztiak guk eska nahiz pentsa
dezakegun baino askoz hobeki egin ditzakeenari, 21 aintza Elizan eta Kristo Jesusengan,
gizaldiz gizaldi eta menderen mendetan. Amen.
KRISTAUEN JOKABIDE BERRIA (4,1--6,20)
Erabateko batasuna
4,1 Nik, Jaunarengatik preso* nagoen honek, hartu duzuen deiari dagokionez bizi
zaiteztela eskatzen dizuet. 2 Izan apal, otzan eta jasankor, elkar maitekiro eramanez. 3 Saia
zaitezte Espirituak ematen duen batasunari eusten, elkartzen zaituzten bakeaz. 4 Bat bakarra
da gorputza eta bat bakarra Espiritua, egin zaizuen deiari dagokion itxaropena ere bat
bakarra den bezala; 5 bat bakarra Jauna, bat bakarra sinesmena, bat bakarra bataioa, 6 bat
bakarra guztien Jainkoa eta Aita, guztien gainetik dagoena, guztien bidez ari dena eta
guztiengan bizi dena.
Dohain ezberdinak
7 Baina gutariko bakoitzak Kristok eman nahi izan dion neurrian hartu du dohaina. 8
Horregatik dio Liburu Santuak:
293
Gorenera igo zenean,
gatibuak berekin eraman zituen
eta gizakiei dohainak eman zizkien*.
9 Igo zela esatean, zer esan nahi du, aurrez beheko lur honetara jaitsi zela baizik? 10
Jaitsi zen hura, zeru gorenera dena betetzera igo dena bera da. 11 Bera da batzuk apostolu
egin zituena, beste batzuk profeta, beste batzuk berrionaren hotsegile, beste batzuk artzain
eta irakasle. 12 Horrela, gai egiten ditu fededunak beren zerbitzu-lanerako eta Kristoren
gorputza hazarazteko, 13 harik eta denok elkarrekin sinesmen eta Jainkoaren Semearen
ezagutza berbera izan arte, heldutasun beteko pertsona, Kristoren betetasunaren neurriko
izatera iritsi arte. 14 Ez gaitezen haur izan, edozein irakaspen-haizek astinduak eta
harat-honat eramanak, uste okerretan erorarazteko trebe den jende maltzurrak engainatuak.
15 Alderantziz baizik, maitasunean benetakoak izanez, hazi gaitezen gauza guztietan,
Kristori gero eta gehiago egokituz. Bera da burua 16 eta berak ematen dizkio gorputz osoari
barne-lotura eta batasuna, atal guztiek, bakoitzak bere jarduera bereziaren arabera, gorputz
osoaren alde egiten duten elkarlanaren bitartez; horrela, gorputza haziz eta maitasunean
osoki eraikiz doa.
Bizitza zaharretik berrira
17 Hona, bada, zer esaten eta zinez eskatzen dizuedan Jaunaren izenean: ez
zaiteztela bizi sinesgabeak bizi diren bezala; buruarinak dira 18 eta adimena ilundua dute;
Jainkoaren bizitzatik urruti bizi dira, beren burugogorkeriagatik ezjakintasunean murgilduak
baitaude. 19 Zentzu morala galdurik, lizunkeriara jo dute, aseezineko antsiaz era guztietako
bizioetara emanak bizitzeko. 20 Ez da hori Kristo ezagutzean zuek ikasi duzuena. 21 Entzun
duzue, izan ere, hartaz hitz egiten eta, Jesusi dagokion egiazko irakaspenaren arabera, hau
ikasi duzue: 22 alde batetik, zuen lehengo bizierari uko egin eta giza izaera zaharra, grina
engainagarrien eraginez hondatua, erantzi egin behar duzuela; 23 eta, bestetik, zeuen
gogo-bihotzak berritu 24 eta giza izaera berria, Jainkoaren irudira sortua, jantzi behar
duzuela, Jesusen egiaren arabera biziera zuzena eta santua eramateko.
Bizitza berriaren eskakizunak
25 Bazter ezazue, beraz, gezurra eta esan egia nork bere lagun hurkoari, guztiok
elkarren atal baikara. 26 Haserretzen bazarete ere, ez heldu bekatu egiteraino; zuen
haserreak ez beza eguzkia sartu arte iraun. 27 Ez eman inolako aukerarik deabruari. 28
Lapur denak ez dezala aurrerantzean ostu, saia dadila baizik bere eskuz lan egiten, beharrean
dagoenari zer eman edukitzeko. 29 Ez bedi atera zuen ahotik hitz zakarrik, baizik eta,
zerbait esan behar baduzue, ona eta egokia eta entzun dezatenen onerako izan dadila.
30 Ez nahigabetu Jainkoaren Espiritu Santua, horrekin markatu baitzaituzte Jainkoak
zigiluaz bezala, askapen-egunean zuek bereizteko. 31 Ez bedi izan zuen artean
zakarkeriarik, ez haserrerik, ez gorrotorik, ez garrasirik, ez irainik, ez eta inolako
gaiztakeriarik ere. 32 Izan zaitezte elkarrentzat on eta bihozbera, elkarri barkatuz, Jainkoak
Kristoren bitartez barkatu dizuen bezala*.
294
5,1 Izan zaitezte, beraz, Jainkoaren antzekoak, beraren seme-alaba maite zaretenez.
2 Bizi zaitezte maitasunean, Kristoren antzera, berak maite izan baikintuen* eta bere burua
gure alde eman baitzuen, Jainkoak atseginez onartzen duen oparitzat eskainiz. 3 Aipatu ere
ez egin zuen artean lizunkeria edota inolako bizio eta gutiziarik, fededunei dagokienez; 4 ez
eta gordinkeria, kirtenkeria edota zorakeriarik ere; hori guztia ez baita itxurazkoa. Aitzitik,
eman eskerrak Jainkoari. 5 Zeren jakizue, lizun, zikin eta gutiziatsu bakar batek ere
--halakoa sasijainkozalea baita-- ez duela Kristoren eta Jainkoaren erreinuko ondarean
parterik izango.
Jokatu argiaren partaide bezala
6 Ez zaitzatela inork argudio hutsalez lilura, horrexegatik

pizten baita Jainkoaren haserrea errebeldeen aurka. 7 Ez izan halakoen kide. 8 Izan ere,
garai batean ilunpetan bizi zineten; orain, aldiz, argitan bizi zarete, Jaunarekin bat eginik.
Jokatu, beraz, argiaren partaide* zaretenez; 9 argiaren* fruitua onginahia, zintzotasuna eta
egia oro dira. 10 Azter ezazue zer zaion Jaunari atsegin, 11 eta ez hartu parte ilunpetan bizi
direnen alferrikako egintzetan; sala itzazue, ordea, 12 lotsagarri bai eta horiek isilean egin
ohi dutena aipatzea ere. 13 Baina argiak salatzen duen guztia agerian gelditzen da*, 14 eta
agerian gelditzen dena argi bihurtzen. Horregatik esan ohi da:
Esna zaitez, lo zauden hori,

jaiki hilen artetik
eta Kristok argituko zaitu*.
15 Begira, bada, arretaz, nola zabiltzaten; ez jokatu ergel, zentzuz baizik, 16

egokieraz baliatuz, garai txarrak baititugu. 17 Ez izan, beraz, burugabe, baizik eta saiatu
Jaunaren nahia zein den ulertzen. 18 Ez mozkortu, ardotik nasaikeria baitator; aitzitik, bete
zaitezte Espirituaz, 19 zeuen artean salmoak, gorazarreak eta kantu inspiratuak* abestuz.
Kantatu eta egin gorazarre Jaunari bihotz-bihotzez, 20 gauza guztiengatik Jainko Aitari
etengabe eskerrak emanez, Jesu Kristo gure Jaunaren izenean.
Senar-emazteak
21 Izan zaitezte elkarren menpeko, Kristori diozuen begiruneagatik. 22 Emazteak

izan daitezela beren senarren menpeko, Jaunaren menpeko bezala, 23 senarra emaztearen
buru baita, Kristo Elizaren buru den bezala, bere gorputza den Elizaren salbatzaile delarik.
24 Eliza Kristoren menpeko den bezala, izan bitez emazteak ere denetan senarren menpeko.
25 Senarrok, maita itzazue zeuen emazteak, Kristok ere Eliza maitatu eta beronen
alde bere burua eman zuen bezala. 26 Bere burua eskainiz, sagaratu egin zuen Eliza, urez eta
hitzaren indarrez garbituz. 27 Horrela prestatu zuen beretzat Eliza distiratsua, zikinik eta
zimurrik edo antzeko deusik gabea, Eliza santu eta kutsagabea. 28 Era berean, senarrek ere
beren gorputza bezalaxe maitatu behar dituzte emazteak. Emaztea maite duenak bere burua
maite du. 29 Ez du inork bere gorputza gorrotatzen, baizik eta jaten eman eta zaindu egiten
du, Kristok Elizarekin egiten duen bezala; 30 eta gu guztiok gorputz horren* atal gara. 31
Horregatik, gizasemeak bere aitamak utziko ditu eta emazteari elkartuko zaio, eta biak bat
295
izango dira*. 32 Handia da misterio hau, eta nik Kristori eta Elizari loturik ikusten dut. 33
Dena dela, zuetariko bakoitzak maita beza emaztea bere burua bezala, eta emazteak izan
biezaio begirune senarrari.
Guraso eta seme-alabak
6,1 Seme-alabok, izan zaitezte gurasoen esaneko, hori baita zuzena Jaunarenak
direnentzat. 2 Ohoratu aitamak, hori baita berekin agintzari bat daraman lehen
mandamendua, hau da: 3 Luzaroan bizi eta zoriontsu izan zaitezen lurraldean. 4 Gurasook,
ez sumindu seme-alabak; hezi itzazue, ordea, Jaunari dagokion bezala irakatsiz eta
zentzaraziz.
Nagusiak eta esklaboak
5 Esklabook, izan mundu honetan nagusi dituzuenen esaneko, erabateko begirunez

eta bihotz-bihotzez, Kristoren esaneko bezala; 6 ez jagolearen begiradapean edo gizakiei
atsegin izateko bakarrik, Jainkoaren nahia gogoz betetzen duten Kristoren esklabo bezala
baizik. 7 Bete ezazue gogo onez zeuen zerbitzua, Jaunarentzat bezala eta ez gizakientzat. 8
Badakizue, egindako ongiaren neurrian sarituko duela bakoitza Jaunak, esklaboa nahiz
librea izan. 9 Zuek ere, nagusiok, joka ezazue era berean esklaboekin, mehatxurik egin gabe;
hartu kontuan haien eta zuen nagusia zeruan dagoela, eta hark ez duela bereizkeriarik egiten.
Gaizkiaren aurkako borroka
10 Bukatzeko, sendo zaitzatela Jaunak bere indar ahaltsuaz. 11 Har itzazue Jainkoak
ematen dizkizuen armak, deabruaren maltzurkeriei aurre egiteko gai izan zaitezten. 12 Gure
borroka, izan ere, ez da hezur-mamizko arerioen aurkakoa, goiko espiritu gaiztoen aurkakoa
baizik, mundu ilun honetako aginte, ahalmen eta botereen* aurkakoa. 13 Horregatik
diotsuet: Hartu Jainkoak ematen dizkizuen armak, une txarrean gogor eutsi eta zailtasun
guztiak, atzera egin gabe, gainditu ahal ditzazuen.
14 Zutik, beraz! Lotu gerrikotzat egia, jantzi bularrekotzat zintzotasuna 15 eta
oinetakotzat bakearen berriona zabaltzeko ardura. 16 Eduki beti besoan babeskitzat fedea,
etsaiaren suzko geziak oro itzali ahal izateko. 17 Hartzazue burukotzat salbamena, eta
ezpatatzat Espirituaren ezpata, hau da, Jainkoaren hitza.
18 Egin otoitz eta eskariak etengabe, Espirituaren indarrez. Egon erne, beila eginez,
fededun guztien alde erreguan lehiatsu; 19 bai eta nire alde ere, Jainkoak hitz egokia ahoan
jar diezadan, berrionaren* misterioa ausardiaz adierazteko. 20 Berrion honen bozeramaile
naiz kate artean*; Jainkoak ausardia eman diezadala, behar bezala hots egin dezadan.
AZKEN AGURRA (6,21-24)
21 Nire gorabeherak eta zertan ari naizen zuek ere jakin ditzazuen, Tikiko* anaia
maite eta Jaunaren zerbitzari leialak emanen dizue guztiaren berri. 22 Horretarakoxe
bidaltzen dizuet, nire berri eman diezazuen eta adorez bete zaitzaten.
23 Jainko Aitak eta Jesu Kristo Jaunak eman diezazkietela senideei bakea eta
maitasuna fedearekin batera. 24 Grazia Jesu Kristo gure Jauna maitasun iraunkorrez* maite
296
duten guztiekin.
\z
FILIPOARREI GUTUNA
Agurra
1,1 Paulo eta Timoteok, Jesu Kristoren zerbitzariok, Filipon bizi zareten kristau
fededun guztioi eta bertako elkarte-zuzendari eta laguntzaileoi* idazten dizuegu. 2 Jainko
gure Aitak eta Jesu Kristo Jaunak eman biezazkizuete grazia eta bakea.
PAULO ETA FILIPOKO ELIZ ELKARTEA (1,3-26)
Esker ona eta eskaria
3 Zuetaz oroitzen naizen bakoitzean eskerrak ematen dizkiot neure Jainkoari. 4

Pozik egiten dut zuen guztion alde otoitz beti, 5 lehenengo egunetik orain arte berrionaren
zerbitzuan lankide izan baitzaituztet. 6 Badakit ziur, zuengan hain lan ederra hasi zuenak
burutu ere egingo duela, Kristo Jesus berriro agertuko den egunera arte*.
7 Bidezko iruditzen zait zuen guztionganako dudan sentipen hau, barru-barruan
baitzaramaztet; izan ere, partaide zaituztet Jainkoarengandik hartu dudan dohainean, bai
preso nagoen honetan*, bai berriona defendatzeko eta sendotzeko aukera dudanean ere. 8
297
Jainkoa dut lekuko nola nagoen zuek guztiok ikusteko irrikaz Jesu Kristoren maitasun
eztiaren eraginez. 9 Eta hauxe eskatzen dut otoitzean: zuen maitasuna izan dadila ezagueraz
geroz eta jantziagoa eta sentiberatasunez biziagoa, 10 egokien dena bereizten jakin
dezazuen; horrela, Kristo agertuko den egunean garbi eta errugabe aurkituko zaituzte, 11
Jesu Kristok guregan betetzen dituen egintza onetan aberats, Jainkoaren aintza eta
gorespenerako.
Paulorentzat bizitzea Kristo da
12 Jakin behar duzue, senideok, bizi dudan egoera berrionaren aurrerapenerako

lagungarri gertatu dela. 13 Izan ere, gobernariaren jauregikoek eta gainerako guztiek garbi
ikusi dute Kristorengatik nagoela preso. 14 Eta ni preso egoteari esker, gure senide
gehienak, Jaunarenganako konfiantzan indarberriturik, ausartago sentitzen dira Jainkoaren
mezua beldurrik gabe hots egiteko.
15 Egia da, bai, batzuk bekaizkeriaz eta nireganako etsaigoz ari direla Kristo
predikatzen; baina beste batzuk asmo onez ari dira. 16 Hauek maitasunez jokatzen dute,
hemen berriona defendatzeko nagoela jakinik; 17 besteek, berriz, nire aurkako lehian
predikatzen dute Kristo; ez dira asmo garbiz ari, nire kate hauek astunago egin nahian
baizik. 18 Baina niri zer? Edonola ere, itxurakeriaz nahiz egiaz, Kristo predikatzen dute, eta
honek pozten nau. Eta are gehiago poztuko naiz, 19 ondo baitakit, zuen otoitzari esker eta
Jesu Kristoren Espirituaren laguntzaz bizi dudan egoera hau salbamenerako gertatuko
zaidala: 20 itxaropen sutsua dut ez didala usteak huts egingo eta ziur nago beti bezala orain
ere, bizi nadila ala hil, Kristok bere handitasuna agertuko duela niregan. 21 Izan ere, niretzat
bizitzea Kristo da eta hiltzea irabazpide. 22 Baina bizitzen jarraituz lan onuragarria egin ahal
baneza, ez nuke jakingo zer hautatu. 23 Alde bietatik nago erakarria: alde batetik, hil egin
nahi nuke, Kristorekin egoteko, hau askogatik onena delarik; 24 baina bestetik, nik bizitzen
jarraitzea beharrezkoagoa da zuentzat. 25 Eta honetaz ziur nagoelarik, badakit gelditu
egingo naizela eta zuekin guztiokin jarraituko oraindik, zuen sinesmenaren aurrerapen eta
pozerako. 26 Horrela, zuek ikustera berriro joatean, Kristo Jesusenak izateaz duzuen
harrotasuna areagotu egingo da niri esker.
KRISTAU ELKARTEAREN JOKABIDEA (1,27--3,1)
Sinesmenean sendo
27 Hauxe besterik ez dizuet eskatzen: zuen jokabidea Kristoren berrionari dagokiona

izan dadila. Ni zuek ikustera joan ala ez, gauza bera entzun nahi nuke zuetaz: gogo berean
sendo zaudetela eta, elkarrekin bat eginik, berrionarekiko leialtasunaren alde borrokan ari
zaretela, 28 etsaien aurrean ezertan beldurtu gabe; zuen kemen hori hondamen-bidean
daudenaren seinale izango da etsaientzat; zuentzat, ordea, salbamenaren seinale. Hala
erabaki du Jainkoak. 29 Izan ere, dohain hau eman dizue Jainkoak: Kristorengan sinestea ez
ezik, harengatik sufritzea ere bai, 30 niregan ikusi zenuten eta orain entzuten duzuen
borroka berbera egiten duzuelarik.
Kristo bezala apal
298
2,1 Beraz, egia bada Kristok aholku ematen dizuela eta maitasunak adorez betetzen
zaituztela, egia bada Espirituagan bat eginik bizi zaretela eta bihozbera eta gupidatsu
zaretela, 2 bete nazazue pozez, denok iritzi eta sentiera bereko izanez, elkar maitatuz eta
ongi hartuz. 3 Ez egin deus ere norgehiagokeriaz edota harrokeriaz, apaltasunez baizik,
besteak norbera baino hobeak direla pentsatuz; 4 ez nork bere onari bakarrik begiratuz,
besteena ere bilatuz baizik. 5 Izan itzazue zeuen artean Kristo Jesusek izan zituen sentipen
berak*.
6 Kristo Jesusek,
Jainko-izaerako izanik,
ez zion gogor eutsi nahi izan
7 jainkozko bere mailari;
bestela baizik,
hustu egin zen bere handi-izateaz*
eta esklabo-izaera hartu zuen,
gizakien antzeko eginez.
Gizaki huts bezala agertuz,
8 apaldu egin zuen bere burua,
heriotzaraino menpeko eginez,
gurutzean hiltzeraino.
9 Horregatik,
denen gainetik goratu zuen Jainkoak
eta izen guztietan bikainena eman zion,
10 Jesusen izenaren omenez,
zeruan, lurrean eta lur azpian,
guztien belaunak makur daitezen,
11 eta mihi orok aitor dezan
Jesu Kristo dela Jauna,
Jainko Aitaren aintzarako.
Izarrak bezala munduan
12 Nire esana beti egin duzuenez gero, ene maiteok, egizue orain ere, hor ez
nagoelarik; ez hor nagoenean bezala bakarrik, askoz gehiago baizik. Saia zaitezte zeuen
salbamena begirune santuz burutzen; 13 Jainkoa da, izan ere, bai nahi izateko eta bai
burutzeko gai egiten zaituztena, berak nahi bezala. 14 Egizue dena marmarrik eta
eztabaidarik gabe, 15 gizarte maltzur eta gaizto honen erdian garbi eta akasgabe, Jainkoaren
seme-alaba errugabe, izan zaitezten; gizarte honetan izarrek munduan bezala egiten duzue
argi, 16 bizia ematen duen mezuari tinko eutsiz. Horixe izango dut nik harrobide Kristo
agertuko den egunean, nire lehia eta nekeak ez baititut alferrik emanak izango. 17 Eta zuen
sinesmenaren kultu-zerbitzua burutzeko nire bizia opari eskaini* behar badut ere, pozik
nago eta alaitu egiten naiz zuekin guztiokin. 18 Poz zaitezte horrela zuek ere eta alaitu
nirekin batera.
Timoteo eta Epafrodito Pauloren lankide
299
19 Jesus Jaunaren laguntzaz, Timoteo* laster zuengana bidaltzeko itxaropena dut,
zuen berri jakinik ni ere bizkor nadin. 20 Ez dut, izan ere, beste adiskide minik, ni neu
bezala zuen gauzez benetan arduratzen denik; 21 nor bereaz axolatzen dira denak eta ez Jesu
Kristorenaz. 22 Baina ezagutzen duzue Timoteoren jokaera jatorra eta nola egin duen lan
nirekin seme batek aitarekin bezala, berrionaren zerbitzuan. 23 Hori bidaltzea espero dut,
bada, nire arazoak nola doazen ikusi bezain laster. 24 Baina badut konfiantza, Jauna lagun,
neu ere zuengana laster joango naizela.
25 Bitartean, beharrezko iruditu zait Epafrodito* anaia maitea, lanean eta borrokan
lagun izan dudana, zuengana bidaltzea. Zuek nire premian laguntzeko bidali zenidaten; 26
baina orain zuek guztiok ikusteko irrika bizia zuen eta oso kezkaturik zegoen, beraren
gaixotasunaren berri izan zenutela jakinik. 27 Egia da, gaixo egon zen, ia hilzorian; baina
Jainkoa errukitu egin zitzaion, eta berari ez ezik, bai eta niri ere, nahigabea nahigabearen
gain izan ez nezan. 28 Horrela, bada, ahalik lasterren bidali dizuet, hura berriro ikustean poz
zaitezten eta ni lasaiago senti nadin. 29 Hartzazue Jaunaren izenean poz handiz, eta ohoratu
beti hori bezalakoak direnak. 30 Izan ere, Kristoren aldeko lanarengatik ia hilzorian egon da
eta bere bizia arriskuan jarri du, zuek niri laguntzeko egin ezin zenutena zuen ordez berak
egin nahirik.
3,1 Gainerakoan, senideok, poz zaitezte Jaunarengan.
LEGEAREN ALDEKO PREDIKATZAILEEN KONTRA (3,1--4,1)
Kristorengan uste on izan eta bizi
Zuei beti gauza berak idaztea niretzat ez da nekagarri; zuentzat, berriz, sendogarri
da.
2 Kontuz zakur horiekin! Kontuz erdainkuntza faltsua* proposatzen dizueten langile
txar horiekin! 3 Izan ere, gu baikara egiaz erdainduak, giza mailako gauzetan* uste ona jarri
gabe Jainkoa Espirituaren eraginez gurtzen dugunok eta Kristo Jesusengan harrotzen
garenok. 4 Eta hori, nik ere badudalarik giza mailako gauzetan* uste ona jartzeko arrazoia.
Norbaitek gauza horietan uste ona jar dezakeela pentsatzen badu, nik gehiago: 5 jaio eta
zortzi egunera erdaindu ninduten; jatorriz israeldarra naiz, Benjaminen* leinukoa,
hebertar-hebertarra; legea ulertzeko moduari dagokionez, fariseua; 6 Elizaren pertsegitzaile
sutsua eta legeak agintzen duen guztia betetzen akatsik gabea izana.
7 Baina baliotsutzat nituen gauza guztiok, baliogabetzat jo nituen Kristorengatik. 8
Eta are gehiago, nire ustetan deusek ere ez du ezer balio Kristo Jesus ene Jauna ezagutzearen
dohain paregabearen aldean. Kristorengatik dena galdu dut eta dena zaborraren pareko
jotzen dut, hura irabaztearren 9 eta harekin bat eginik bizitzearren. Ez dut neurez salbatu
nahi, legea betetzetik datorren salbamenaz, alegia, Kristorengan sinestetik datorrenaz baizik,
Jainkoak sinesmenaren bidez ematen didan salbamenaz*, alegia. 10 Kristo nahi dut ezagutu,
neuregan haren piztueraren indarra nahi dut sumatu eta haren oinazeetan partaide izan haren
heriotza neuregan berrituz, 11 horrela nik ere hildakoen piztueran parte izango dudan
itxaropenez.
Helburua lortzeko lehia
300
12 Ez dut esan nahi hori lortu dudanik edota helmugara heldu naizenik; baina lehia
bizian ari naiz ea eskuratzen dudan, Kristo Jesusek ni neu beretzat eskuratu ninduenez gero.
13 Senideok, ez dut uste dagoeneko hori iritsia dudanik; baina, atzean gelditu denaz
ahazturik, aurrera jotzen dut 14 eta helbururantz lehiatzen naiz saria iristeko; horretara
deitzen baitit Jainkoak goitik Kristo Jesusen bitartez.
15 Gu guztiok, kristau heldu garenok, jo dezagun bide horretatik; eta, bestela
pentsatzen baduzue, Jainkoak argi ikusaraziko dizue horretan ere. 16 Nolanahi ere, eutsi
diezaiogun tinko lortu dugun mailari*.
17 Senideok, izan zaitezte nire antzeko, eta begiratu guregan duzuen ereduaren
arabera bizi direnei. 18 Izan ere, asko dira Kristoren gurutzearen etsai bezala bizi direnak.
Askotan esan dizuet eta berriro diotsuet orain, malko artean. 19 Horrelakoen azkena
hondamena da; sabela dute jainko, beren lotsarietan harrotzen dira eta lurreko gauzetan
bakarrik pentsatzen dute. 20 Gu, ordea, zeruko hiritar gara eta handik itxaro dugu
salbatzailea: Jesu Kristo Jauna; 21 hark antzaldatuko du gure gorputz ezerez hau, bere
gorputz aintzatsuaren irudiko eginez, gauza guztiak bere menpe jartzeko duen ahalmenari
esker.
4,1 Ene senide maiteok, irrika biziz nago zuek ikusteko. Zuek, maiteok, ene poz eta
koroa zaretenok, iraun ezazue Jaunari tinko atxikiak.
AZKEN AHOLKUAK, ESKER ONA ETA AGURRA (4,2-23)
Jaunarengan poztuz
2 Ebodia eta Sintikeri, Jaunarengatik, bat etor daitezela eskatzen diet. 3 Zuri, lagun*
zintzo horri, emakume horiei laguntzeko eskatzen dizut, nirekin batera borrokatu baitziren
berrionaren alde, Klemente eta gainerako nire lankideekin batera; hauen izenak biziaren
liburuan idatzirik daude.
4 Poz zaitezte Jaunarengan beti! Berriro diotsuet, poz zaitezte! 5 Ikus dezala jende
guztiak zeinen bihozbera zareten. Hurbil da Jauna! 6 Ez eduki ezeren kezkarik, baizik eta,
gorabehera guztietan, agertu Jainkoari zeuen eskabideak, otoitz eta erregu eginez eta
eskerrak emanez. 7 Eta guk pentsa dezakeguna baino handiago den Jainkoaren bakeak
zainduko ditu zuen gogo-bihotzak Kristo Jesusen bidez.
8 Gainerakoan, senideok, hartzazue aintzat egiazko, gizabidetsu, zuzen, garbi,
maitagarri eta goresgarri, bertutetsu eta onargarri den guztia. 9 Egizue niregandik ikasi,
hartu eta entzun zenutena eta niregan ikusia. Eta bakea ematen digun Jainkoa zeuekin izanen
duzue.
Filipoarrei eskerrak emanez
10 Poz handia hartu dut kristau bezala, nireganako duzuen ardura nabarmen agertu
delako; bazenuten lehendik ere, baina agertzeko aukerarik ez. 11 Ez diot hau ezeren
beharrean nagoelako, ni neu edozein egoeratan neurez moldatzen ikasia bainago; 12 badakit
eskasian nahiz ugaritasunean bizitzen. Edozein egoeratan zaildua eta edozertara jarria nago:
aserik nahiz goseak egotera, ugari edukitzera nahiz beharrizanera. 13 Dena dezaket
indartzen nauen Kristorengan. 14 Hala ere, ederki egin zenuten nire atsekabean zeuen
301
solidaritatea agertzean.
15 Badakizue gainera zuek, filipoarrok, berriona zabaltzen hasi berrian
Mazedoniatik atera nintzenean, eliz elkarte bat ere ez zela nire gastuen kargu egin*, zuek
izan ezik; 16 Tesalonikan* nintzelarik ere bidali zenidaten behin eta birritan nire
premietarako behar nuena. 17 Ez uste izan neuretzako mesede bila nabilenik; zuen aldeko
kontua handitzea nahi dut. 18 Hartu dut, bada, dena, eta sobera daukat; oso ongi hornitua
nago, Epafroditoren eskuz bidali didazuena hartu ondoren. Jainkoak atseginez onartzen duen
oparia da zuen emaitza.
19 Nire Jainkoak, bere aldetik, bere aberastasun harrigarriaren arabera erantzungo
dizue zeuen premia guztietan, Kristo Jesusen bitartez. 20 Aintza Jainko gure Aitari
menderen
mendetan. Amen.
Azken agurra
21 Agur itzazue kristau fededun guztiak. Nirekin dauden senideek agurtzen

zaituztete. 22 Fededun guztiek agurtzen zaituztete, enperadorearen etxean* daudenek batez
ere. 23 Jesu Kristo gure Jaunaren grazia zuekin.
\z
KOLOSARREI GUTUNA
Agurra
1,1 Nik, Paulok, Jainkoak hala nahirik, Kristo Jesusen apostolu naizen honek, eta
Timoteo anaiak Kolosan bizi zareten kristau fededun* eta senide leialoi idazten dizuegu. 2
Jainko gure Aitak* eman biezazkizue grazia eta bakea.
302
SARRERA (1,3-14)
Esker onezko otoitza
3 Zuen alde otoitz egitean, eskerrak ematen dizkiogu etengabe Jainkoari, Jesu Kristo
gure Jaunaren Aitari, 4 jakin baitugu nola sinesten duzuen Kristo Jesusengan eta nola maite
dituzuen fededun guztiak; 5 zeruan Jainkoak zuentzat prestatua duen sariaren itxaropenak
eragiten dizue horretara, berriona --egiaren mezua-- zuengana iritsi zenean ezagutu zenuten
itxaropenak, alegia. 6 Berrionaren mezua, Jainkoaren onginahiaren berri izan eta egiaz
ezagutu zenuten egunetik bertatik ari da zuen artean hazten eta fruitua ekartzen, mundu
guztian ari den bezalaxe. 7 Epafras gure lankide maiteak eta zuentzat* Kristoren zerbitzari
leial denak irakatsi zizuen horrela. 8 Hark jakinarazi digu nolako maitasuna sortzen duen
zuengan Espirituak.
Kristauen alde otoitza
9 Horregatik, berri hauek aditu genituen egunetik etengabe ari gara zuen alde
otoitzean. Jainkoari eskatzen diogu, jakinduria osoz eta Espirituak ematen duen ulermenaz
jantzirik, Jainkoaren nahia zein den bete-betean ezagut dezazuela. 10 Horrela, Jaunari zor
zaion bezala biziko zarete, atsegin duen guztia eginez, era guztietako egintza onen fruitua
emanez eta Jainkoa gero eta sakonago ezagutuz. 11 Jainkoaren ahalmen aintzatsuak indar
zaitzatela, dena jasateko eramanpena eta pazientzia izan ditzazuen, 12 eta, bozkarioz beterik,
eskerrak eman diezazkiozuen Aitari, argiaren erreinuan bere herri santuarentzat prestaturik
dituen ondasunetan parte izateko gai egin zaituztenari*. 13 Berak atera gaitu ilunpearen
menpetik eta bere Seme maitearen erreinura aldatu; 14 honengan dugu askapena, bekatuen
barkamena.
KRISTOREN MISTERIOA (1,15--2,5)
Jainkoaren salbamen-asmoa, Kristorengan burutua*
15 Jainko ikusezinaren irudi da Kristo,

izaki guztietan lehen-sortua.
16 Beraren bidez sortu zituen Jainkoak
zeru-lurretan diren gauza guztiak,
ageri direnak eta ez direnak:
munduan agintzen duten ahalmen,
nagusi, aginte eta botereak*.
Kristo da sortua izan den guztiaren
eredu eta helburu.
17 Gauza guztiak baino lehenago da bera,
eta berari esker diraute elkarloturik.
18 Kristo da gorputzaren burua,

Elizarena alegia.
303
Bera da hasiera,
hilen artetik lehen piztua,
eta gauza guztietan
lehentasuna dagokio;
19 Jainkoak nahi izan baitu
bere izaeraren betea
Kristorengan egotea,
20 eta honen bitartez gauza guztiak
berekin adiskidetzea,
bai zerukoak eta bai lurrekoak,
berak gurutzean isuritako odolaz
bakea ekarriz.
Kristoren bitartez Jainkoarekin adiskidetuak
21 Zuek ere, garai batean, Jainkoarengandik urruti zeundeten eta haren etsai zineten
zeuen egintza txarrengatik. 22 Baina orain berekin adiskidetu egin zaituzte Jainkoak,
Kristok bere gorputz hilkorrean jasandako heriotzari esker, beraren aurrean santu, errugabe
eta akasgabe ager zaitezten. 23 Horretarako, ordea, sinesmenean sendo oinarriturik, entzun
duzuen berrionari esker duzuen itxaropenean ongi finkatuak iraun behar duzue. Berrion hori
zerupeko izaki guztiei hots egin zaie, eta ni, Paulo, berrion horren zerbitzari egin nau
Jainkoak.
Pauloren ministeritza Kristoren misterioaren zerbitzuan
24 Pozik nago orain, zuen alde jasaten ditudan sufrimenduengatik. Horrela,

gorputzean jasaten ari naizen atsekabeak Kristoren atsekabeei eransten dizkiet* haren
gorputza den Elizaren alde. 25 Elizaren zerbitzari bihurtu naiz ni, Jainkoak bere mezua zuei
oso-osorik eramateko eginkizuna eman baitit. 26 Mezua Jainkoaren asmo ezkutuari*
buruzkoa da, mendeetan eta gizaldietan gordea eduki ondoren, orain bere fededunei
agerturiko asmoari buruzkoa, alegia. 27 Hauei jakinarazi nahi izan die Jainkoak zeinen
aberats eta aintzatsu den jentilentzat asmo ezkutu hori; zuengan den eta aintzarako itxaropen
duzuen Kristori buruz ari natzaizue. 28 Kristo hauxe ari gara hots egiten, denei aholku
emanez eta ahalegin guztian irakatsiz, denak beren kristau-bizitzan heldutasun betera irits
daitezen. 29 Honetarako nekatzen eta borrokatzen naiz, niregan kemen handiz ari den
Kristoren indarra euskarri dudalarik.
2,1 Jakin behar duzue nolako borroka gogorrean ari naizen ni zuen alde,
Laodizeakoen* alde eta ni neu ikusi ez nauten beste senide guztien alde. 2 Haiek adorez bete
daitezen ari naiz horrela eta, maitasunean bat eginik, Jainkoaren asmo ezkutua den Kristo
aberastasun oso-osoan ulertzera eta sakon ezagutzera hel daitezen. 3 Beronengan daude
gordeak jakinduriaren eta ezagueraren ondasun guztiak. 4 Arrazoi maltzurrez inork engaina
ez zaitzaten diotsuet hau. 5 Gorputzez zuengandik urruti egonik ere, espirituz zeuekin
naukazue; pozik, Kristorengan zeinen egoki eta sendo sinesten duzuen ikustean.
KRISTOREKIN PIZTU DIRENEN JOKABIDE BERRIA (2,6--4,1)
304
Kristorengan bakarrik betetasuna
6 Beraz, Kristo Jesus Jauna onartu duzuenez gero, jarraitu berari dagokionez
bizitzen. 7 Harengan errotuak eta oinarrituak, iraun sendo sinesmenean, irakatsi zaizuen
bezala, eta eman eskerrak etengabe.
8 Begira, gero, inork pentsaera eta argudio hutsalez engaina ez zaitzaten; horiek giza
pentsamoldearen ondorio dira eta munduan agintzen duten indarretan* oinarrituak daude,
eta ez Kristorengan. 9 Jainkoaren izaera Kristo gizon eginarengan dago bete-betean; 10 eta
zuek ere, munduko aginte eta botereen buru den Kristoren bitartez lortu duzue zeuen
betetasuna. 11 Zuek ere erdainduak zaudete, baina ez giza eskuz egindako erdainkuntzaz;
Kristok erdaindu zaituzte, zeuen bekatuzko izaeratik* askatuz. 12 Bataioaren bidez
Kristorekin lurperatuak izan zarete eta piztu ere, berarekin piztu zarete, bera hilen artetik
piztu zuen Jainko ahaltsuagan sinetsi duzuelako. 13 Garai batean, hilda zeundeten zeuen
bekatuengatik eta zeuen bekatuzko izaeragatik; baina Jainkoak biziarazi egin zaituzte*
Kristorekin batera, bekatu guztiak barkaturik. 14 Gu gaitzesten gintuen epai-agiria suntsitu
egin du eta gurutzean josiz deuseztatu. 15 Munduko aginte eta botereak indargabetu egin
ditu eta denen aurrean lotsagarri agerrarazi, Kristoren bitartez haien gain garaipena lortu
ondoren*.
16 Ez zaitzatela, beraz, inork gaitzets jan-edanak edo jaiegun, ilberri nahiz
larunbatak* direla eta. 17 Hori guztia etortzeko ziren gauzen itzala besterik ez da;
errealitatea Kristo da. 18 Ez zaitzatela gaitzets apal-itxuran agertu eta aingeruen kultua
atsegin duten horiek; ikuskarietan murgiltzen dira eta beren giza burutapen ergelez
harropuzturik dabiltza*. 19 Halakoak ez daude buru den Kristorekin loturik, eta Kristo da,
hain zuzen, buru bezala, lokailu eta junturen bitartez gorputz osoa elkarlotzen duena eta,
Jainkoak nahi bezala, hazarazten duena.
Bilatu zeruko gauzak
20 Kristorekin hil bazarete eta munduan agintzen duten indarretatik askatu, zergatik
makurtzen zarete oraindik arauetara, mundukoak bazinete bezala? 21 <<Ez hartu, ez dastatu,
ez ukitu>> esaten dizuete. 22 Arau horiek, erabiliaren erabiliz ezerezten diren gauzei
buruzkoak dira, eta giza arau eta irakaspen baino ez. 23 Egia esan, irakatsi horiek badute
jakinduri tankera, erlijiotasunaz, apalkuntzaz eta gorputza gogor hartzeaz ari baitira; baina
ez dute ezertarako balio, norberekeria asetzeko ez bada.
3,1 Beraz, Kristorekin piztu zaretenez gero, bila itzazue zeruko gauzak, han baitago
Kristo Jainkoaren eskuinaldean eseria. 2 Jarri zeuen gogoa goiko gauzetan, ez lurrekoetan, 3
hilik baitzaudete, eta egiazko zuen bizia Kristorekin dago Jainkoarengan gordea. 4 Kristo,
zuen bizia*, agertuko denean, orduan harekin aintzatsu agertuko zarete zuek ere.
Gizon-emakume berrien jokabidea
5 Hilaraz itzazue, beraz, zeuen baitan mundu honen araberako jarrerak: lizunkeria,
zikinkeria, irrits eta grina txarrak eta idolatria den diru-gosea. 6 Honelako gauzek pizten
dute Jainkoaren haserrea errebeldeen gain*. 7 Zuek ere, garai batean, ibiliak zarete horrela,
305
halakoetan bizi zinetenean. 8 Orain, ordea, bazter itzazue horiek guztiak, hau da, haserrea,
gorrotoa, gaiztakeria, irainak eta hizkera gordina. 9 Ez jarraitu elkarri gezurrak esaten, izaera
zaharra eta beronen araberako jokabidea erantzi 10 eta berria jantzi duzuenez gero; izaki
berri zarete, bere egile den Jainkoaren irudira eraberrituz doana, hura gero eta sakonago
ezagutzeko. 11 Harentzat ez dago ez greziarrik eta ez judurik, ez erdaindurik eta ez
erdaingaberik, ez kultura handiagoko nahiz txikiagokorik*, ez esklaborik eta ez librerik:
Kristo da dena, eta denetan bizi da.
12 Jainkoak maitatu eta bere herri santu izateko aukeratu zaituztenez gero, jantz
zaitezte bihozberatasunez, ontasunez, apaltasunez, otzantasunez, pazientziaz. 13 Izan
eraman oneko elkarrekin eta barkatu batak besteari, inork inoren aurka zerbait balu. Jaunak
barkatu zizuen bezala, barkatu zuek ere elkarri. 14 Eta guztien gainetik, jantz zaitezte
maitasunez, hau baita elkartasun betearen lokarria*. 15 Kristoren bakea izan bedi nagusi
zuen bihotzetan, horretara deitu baitzaituzte Jainkoak gorputz batean elkartuz. Eta izan
zaitezte esker oneko.
16 Bizi bedi oparo zuengan Kristoren mezua. Irakatsi eta zentzarazi elkar jakinduria
osoz. Kantatu Jainkoari esker onez eta bihotzez salmoak, gorazarreak eta kantu inspiratuak*.
17 Eta esan nahiz egin dezazuen guztia, egizue Jesus Jaunaren izenean, honen bidez Jainko
Aitari eskerrak emanez.
Bizitza berriaren eskakizunak
18 Emazteok, izan senarren menpeko, Jaunaren jarraitzaileei dagokien bezala. 19

Senarrok, maitatu emazteak eta ez izan horiekin zakar.
20 Seme-alabok, izan beti gurasoen esaneko, hori baitu Jaunak gogoko. 21
Gurasook, ez sumindu seme-alabak, bihozgabe ez daitezen.
22 Esklabook, izan beti mundu honetan nagusi dituzuenen esaneko; ez jagolearen
begiradapean edo gizakiei atsegin izateko bakarrik, bihotz-bihotzez baizik, Jaunarenganako
begiruneagatik. 23 Egin dezazuen guztia egizue gogo osoz, Jaunarentzat bezala eta ez
gizakientzat, 24 jakinik Jaunarengandik jasoko duzuen ondarea duzuela saria. Zuek Kristo,
benetako nagusia, duzue zerbitzatzen. 25 Gaizki jokatzen duenak, dena dela, bere merezia
hartuko du, Jainkoak ez baitu bereizkeriarik egiten.
4,1 Nagusiok, eman zeuen esklaboei zuzen eta bidezko dena, jakinik zuek ere
baduzuela zeruan nagusia.
AZKENA (4,2-18)
Zenbait aholku
2 Izan iraupentsu otoitzean, beti erne Jainkoari eskerrak emanez. 3 Egin otoitz gure
alde ere, Jainkoak mezua hots egiteko eta Kristoren misterioa adierazteko aukera eman
diezagun, misterio horrengatik bainago kartzelan. 4 Egin otoitz misterioa behar bezalako
hitzez* adierazi ahal izan dezadan.
5 Joka ezazue zuhur kristau ez direnekin, une egokiez baliatuz. 6 Zuen hizketa izan
dadila beti atsegina eta gaztuna, bakoitzari dagokion eran erantzuten jakinez.
7 Tikiko anaia maiteak, zerbitzari leial eta Jaunaren zerbitzuan lankide dudanak,
306
emango dizue nire gorabeheren berri. 8 Horretarakoxe bidaltzen dizuet, nire berri eman
diezazuen eta adorez bete zaitzaten. 9 Berarekin batera, zeuen herritar Onesimo* anaia leial
eta maitea bidaltzen dizuet. Hauek emango dizuete hemen gertatzen den guztiaren berri.
Azken agurra
10 Goraintziak ene kartzela-lagun Aristarko eta Bernaberen lehengusu Markosen

izenean (hau zuek ikustera joango balitz, har ezazue ongi, agindua dizuedanez). 11
Goraintziak Justo deritzan Jesusen izenean ere. Judu-jatorrikoetatik hauek dira Jainkoaren
erregetza zabaltzen nirekin lanean ari diren bakarrak, eta oso kontsolagarri gertatu zaizkit.
12 Herritar duzuen Epafrasek* ere, Kristo Jesusen zerbitzariak, agur egiten dizue; zuen alde
eginahalean otoitzean dihardu beti, tinko iraun dezazuen, Jainkoaren nahia betetzera erabat
emanak. 13 Neu nauzue testigu zenbat neke hartzen duen zuengatik, bai eta Laodizea eta
Hierapoliskoengatik* ere. 14 Goraintziak Lukas sendagile maitearen eta Demasen izenean.
15 Agur itzazue Laodizeako senideak, Ninfa eta honen etxean biltzen den eliz
elkartea. 16 Zuek irakurri ondoren, bidali gutun hau Laodizeako eliz elkarteari ere, irakur
dezaten. Eta zuek ere irakurri Laodizeara bidali nuena*. 17 Esan Arkipori, saia dadila
Jaunarengandik hartu zuen eginkizuna betetzen.
18 Neure eskuz idazten dizuet azken agurra: Paulok. Oroit zaitezte kartzelan
nagoela. Grazia zuekin.
\z
307
TESALONIKARREI LEHEN GUTUNA
Agurra
1,1 Paulo, Silbano eta Timoteok, Jainko Aitarekin eta Jesu Kristo Jaunarekin bat
eginik dagoen Tesalonikako eliz elkarteari idazten diogu. Grazia eta bakea* zuei.
JAINKOARI ESKER ONA (1,2--3,13)
Tesalonikarrak sinestedunentzat eredu
2-3 Eskerrak ematen dizkiogu beti Jainkoari zuek guztiongatik, gure otoitzetan
gogoan zaituztegula. Jainko gure Aitaren aurrean gogora dakartzagu etengabe zuen
sinesmen ekintzailea, zuen maitasun saiatua eta Jesu Kristo gure Jaunarengan duzuen
itxaropen iraunkorra.
4 Badakigu, senideok, Jainkoaren maiteok, berak aukeratu zaituztela. 5 Izan ere, guk
zuei hots egindako berriona ez zitzaizuen hitz hutsez eman, Espiritu Santuaren indar beteaz
baizik. Ongi dakizue zuen artean egin genuen guztia zuen onerako izan zela. 6 Eta zuek gure
eta Jaunaren ereduari jarraitu zenioten, atsekabe askoren artean izanik ere, Espiritu
Santuaren pozez onartu baitzenuten Jainkoaren mezua. 7 Horrela, eredu gertatu zarete
Mazedonia eta Akaiako* sinestedun guztientzat. 8 Izan ere, zuenetik zabaldu da Mazedonia
eta Akaiara Jaunaren mezua; eta eskualde horietara ez ezik, bazter guztietara ere heldu da
Jainkoarengan duzuen sinesmenaren entzutea, guk ezer esan beharrik gabe. 9 Beraiek
kontatzen dute, hain zuzen, nolako harrera egin zeniguten zuengana joan ginenean eta nola,
sasijainkoak utzirik, Jainko bizi eta egiazkoagana itzuli zineten, berau zerbitzatzeko 10 eta
zerutik etorriko den beraren Seme Jesusen zain egoteko. Jainkoak hilen artetik piztu du
Jesus, eta beronek askatuko gaitu etortzekoa den haserre-zigorretik*.
Pauloren jokaera tesalonikarren artean
2,1 Senideok, ongi dakizue gure egonaldia zuen artean ez zela alferrikakoa gertatu. 2
Dakizuenez, sufrimenduak eta irainak jasan berriak ginen Filipon; hala ere, Jainkoak
emaniko ausardiaz adierazi genizuen beraren berriona zailtasun handien artean. 3 Gure
predikua, izan ere, ez zen uste okerretan oinarritua, ez eta asmo maltzurrez nahiz engainuz
egina ere. 4 Bestela baizik, Jainkoak berriona gure esku jartzeko gai ikusi gaituenez, horren
arabera hitz egiten dugu, ez gizakiei atsegin emateko, gure bihotzak aztertzen dituen
Jainkoari baizik. 5 Jauna dut lekuko, eta zuek ere badakizue, ez ginela behin ere lausenguaz
baliatu, ez eta diru-gosearen eraginez jardun ere; 6 ez genuen giza onespena ere bilatu, ez
zuengandik, ez besterengandik. 7 Kristoren apostolu garenez, geure aginpideaz balia
gintezkeen, baina maitasun samurrez tratatu* nahi izan zaituztegu, bere haurrak maitekiro
zaintzen dituen amak bezala. 8 Hain bihotzeko zintuztegunez, prest geunden, Jainkoaren
308
berriona ez ezik, bai eta geure bizia ere zuei emateko. Hainbesteraino maite zintuztegun!
9 Senideok, gogoan izan gure neke eta ahaleginak: gau eta egun egin genuen lan
zuetako inorentzat zama ez izateagatik, Jainkoaren berriona hots egin genizuenean. 10 Zuek
zarete testigu, eta Jainkoa ere bai, zein garbi, zuzen eta akasgabe jokatu genuen zuekin,
sinestedunokin. 11 Eta ongi dakizue, aita bere seme-alabentzat bezala izan garela zuetako
bakoitzarentzat, 12 zuei aholku eta adore emanez eta Jainkoari dagokion eran bizitzeko
eskatuz, honek bere erreinura eta aintzara deitzen zaituztenez gero.
Berrionagatik pertsegituak
13 Horregatik, etengabe ematen dizkiogu eskerrak Jainkoari; zeren, Jainkoaren

mezua hots egin genizuenean, zuek onartu egin baitzenuten: ez zenuten hartu giza hitz huts
bezala, Jainkoaren hitz bezala baizik. Hala da izan ere, eta lan ederra ari da egiten zuengan,
sinesten duzuenongan. 14 Benetan, senideok, zuek ere, Judean bizi diren eta Jesu
Kristorenak diren Jainkoaren eliz elkarteen jarraitzaile bilakatu zarete; izan ere, haiek juduen
aldetik jasan zituzten sufrimendu berberak jasan dituzue zuek ere zeuen herritarrengandik.
15 Juduek* Jesus Jauna eta profetak hil zituzten, eta orain gu pertsegitzen gaituzte. Ez
zaizkio Jainkoari atsegin eta gizon-emakumeentzat etsai dira, 16 galarazi egin nahi baitigute
jentilei, salbatu ahal izateko, mezua predikatzea; horrela, beren bekatuen neurria betetzen ari
dira etengabe; baina badatorkie gainera, eta behin betiko, Jainkoaren haserre-zigorra.
Tesalonikarrak Pauloren poz eta aintza
17 Senideok, guri dagokigunez, aldi batez zuengandik urruti aurkitu ginelarik

--gorputzez, ez bihotzez--, eginahalak eta gehiago egin genituen, zuek aurrez aurre ikustera
joateko. Hain baitzen gartsua gure gogoa, 18 zuei ikustaldi bat egitea erabaki genuen --ni
neu, Paulo, behin baino gehiagotan saiatu ere bai--; baina Satanasek galarazi egin zigun. 19
Izan ere, nor izango da gure itxaropena eta poza? Nor, zuek izan ezik, Jauna agertuko
denean beronen aurrean harro aurkeztuko dugun garaipen-koroa? 20 Bai, zuek zaituztegu
geure aintza eta poza.
Timoteoren eginkizuna Tesalonikan
3,1 Horregatik, gehiago itxaron ezinik, Atenasen neu bakarrik gelditzea erabaki
nuen, 2 eta Timoteo, gure anaia eta Kristoren berrionaren zerbitzuan Jainkoaren lankidea*,
bidali nizuen. Sendo eta adore zintzaten bidali nizuen, 3 eta gertatzen zitzaizkizuen
atsekabeengatik inor gainbehera etor ez zedin. Badakizue horiek ditugula geure zori*. 4
Zuekin ginelarik, aldez aurretik esan genizuen atsekabeak izango genituela, eta badakizue
hala gertatu dela. 5 Horregatik, gehiago itxaron ezinik, Timoteo bidali nizuen zuen
sinesmena zer-nola zebilen jakiteko, beldur bainintzen tentatzaileak ez ote zintuzten tentatu
eta gure nekeak ez ote ziren alferrikakoak gertatu.
Timoteo berri onekin itzuli
6 Orain, ordea, etorri zaigu Timoteo zuenetik, eta berri onak ekarri dizkigu zuen
sinesmenari eta zuen elkar maitasunari buruz; jakinarazi digu, beti gaituzuela maitekiro
309
gogoan eta gu ikusteko irrika bizian zaudetela, gu zuek ikusteko gauden bezala. 7 Horrela,
senideok, gure atsekabe eta estualdi guztien artean, adorez beterik utzi gaituzue zeuen
sinesmenagatik. 8 Orain bai bizi naizela berriro, Jaunarekin bat eginik irauten duzuela
ikusirik!
Esker ona eta eskaria
9 Nola eman guk Jainkoari behar adina esker? Hainbestekoa baita zuengatik geure
Jainkoaren aurrean dugun poza! 10 Gau eta egun ahalegin guztian ari gatzaizkio Jainkoari
erreguka, zuek aurrez aurre ikusi eta zuen sinesmenak oraindik dituen hutsuneak osabete
ahal izatea eskatuz. 11 Jainko gure Aitak berak eta Jesus gure Jaunak bidera ditzatela
zuengana gure pausoak! 12 Jaunak gero eta handiago egin dezala elkarrenganako eta
guztienganako zuen maitasuna, guk zuei dizueguna handia den bezala. 13 Sendo zaitzatela
barrutik, Jesus gure Jauna bere santuekin* agertuko den egunean santu eta akasgabe aurkez
zaitezten gure Aita Jainkoaren aurrean.
AHOLKUAK JAUNAREN ETORRERARI BEGIRA (4,1--5,11)
Jarraitu Jainkoari atsegin ematen
4,1 Azkenik, senideok, otoi eta otoi hau eskatzen dizuet Jesus Jaunaren izenean:
Jainkoari atsegin emateko nola bizi guregandik ikasi zenutenez gero, saia zaitezte gero eta
gehiago horrela bizitzen. 2 Badakizue nolako irakaspenak eman genizkizuen Jaunaren
izenean. 3 Hau nahi du Jainkoak zuengandik: bizi zaiteztela berarentzat, sagaratuei
dagokienez, eta alde egin dezazuela lizunkeriatik. 4 Joka dezala bakoitzak zentzu santuz eta
errespetuz bere emaztearekin*, 5 bere burua grinen menpeko egin gabe, Jainkoa ezagutzen
ez duten jentilek bezala; 6 inork ez dezala gai honetan bere senidea irain edo engaina, Jauna
bera baita horiez guztiez mendekatzen dena, lehen ere behin eta berriro zinez esan genizuen
bezala. 7 Jainkoak ez gaitu moralgabekerian bizitzeko deitu, berarentzat sagaraturik
bizitzeko baizik. 8 Beraz, irakatsi hauek gutxiesten dituenak ez du gizakia gutxiesten, bere
Espiritu Santua ematen dizuen Jainkoa baizik.
Elkar maitatzeko eta lan egiteko deia
9 Elkarri zor diozuen maitasunari buruz, ez duzue nik idatzi beharrik, Jainkoak berak
irakasten baitizue elkar maitatzen, 10 eta hala egiten duzue Mazedonia* osoko senideekin.
Hala ere, senideok, saia zaitezte, arren, gero eta maitasun handiagoa izaten 11 eta bizitza
baketsua eramaten, nor bere arazoez arduratuz eta nork bere eskuz lan eginez, agindua
dizuegun bezala. 12 Horrela, kristau ez direnen errespetua zeuenganatuko duzue, eta ez
duzue inoren beharrik izango.
Hildako kristauen piztuera
13 Senideok, ez dugu nahi hildakoen* zoriari buruz zuek ezjakinean egoterik,

atsekabe ez zaitezten, itxaropenik ez dutenen antzera. 14 Jesus hil eta piztu zela egiaz
sinesten badugu, era berean, Jesusekin bat eginik* hil direnak ere Jainkoak berekin hartuko
310
ditu.
15 Hau diotsuegu, Jaunaren irakatsian oinarrituz: guk, Jauna etortzean bizirik
gertatuko garenok*, ez diegu hil direnei aurrea hartuko. 16 Zeren, goiangeruaren ahotsez eta
Jainkoaren turuta-hotsez seinalea emanik, Jauna bera jaitsiko baita zerutik, eta aurrena
Kristorekin bat eginik hildakoak piztuko dira; 17 gero gu, artean bizirik izango garenok,
haiekin batean eramango gaituzte hodeietan, airean* Jaunarekin topo egitera. Eta horrela
beti Jaunarekin egongo gara. 18 Adore ezazue, beraz, elkar hitz hauekin.
Erne egon Jaunaren etorreraren zain
5,1 Senideok, hori noiz eta nola izango den, ez duzue nik idatzi beharrik. 2 Zeuek
dakizue aski ongi Jaunaren eguna ustekabean etorriko dela, lapurra gauez bezala. 3 Jendea
<<Hau bakea eta segurtasuna!>> esaten ariko denean, orduan etorriko zaie hondamendia
gainera, ustekabean, haurdun dagoenari erdiminak bezala, eta ez dute ihes egiterik izango.
4 Zuek, ordea, senideok, ez zarete ilunpetan bizi, eta egun horrek ez du zuek
lapurrak bezala zertan harrapatu. 5 Zuek guztiok argiaren eta egunaren aldeko* zarete; ez
gaude, ez, gauaren eta ilunaren menpean. 6 Beraz, ez dezagun lorik egin gainerakoek bezala,
baizik eta egon gaitezen erne eta argi. 7 Lo egiten dutenek gauez egiten dute lo, eta
mozkorrak gauez dira mozkortzen. 8 Guk, ordea, egunarenak garenok, argi behar dugu
egon, geure armak prest ditugula: sinesmena eta maitasuna bularrekotzat, salbamenaren
itxaropena burukotzat. 9 Izan ere, Jainkoak ez gaitu bere haserre-zigorra jasateko nahi, Jesu
Kristo gure Jaunaren bitartez salbamena iristeko baizik. 10 Jesu Kristo guregatik hil zen, gu,
nahiz esna nahiz lo*, berarekin bat eginik bizi gaitezen. 11 Horregatik, bada, eman adore
elkarri eta lagundu batak besteari, egiten duzuen bezala.
AMAIERA (5,12-28)
Azken aholkuak
12 Senideok, elkarte-buru dituzuenei, zuen artean hainbeste lan egin eta zentzarazten
zaituztenei, begiramena izateko eskatzen dizuegu Jaunaren izenean. 13 Adierazi beraiei
onespen eta maitasunik handienak, egiten dutenarengatik. Bizi bakean elkarrekin.
14 Otoi, senideok: zentzarazi zabar dabiltzanak, eman adore bihozgabetuei, eutsi
ahulei, izan eramanpen guztiekin. 15 Ez itzuli inori gaitzik gaitz orde eta saia zaitezte beti
elkarri eta denei ongi egiten.
16 Zaudete beti pozik. 17 Egin otoitz aspergabe. 18 Eman eskerrak beti, Jainkoak
horixe eskatzen baitizue, Kristo Jesusenak zaretenez. 19 Ez itzali Espirituaren indarra, 20 ez
gutxietsi profezi dohainik. 21 Aztertu gauza guztiak eta hartu on dena. 22 Zaindu zeuen
buruak edonolako gaiztakeriatik.
Azken agurra
23 Bakea ematen duen Jainkoak erabat bereak egin zaitzatela, eta zuen izate osoak
--gorputz, arima eta espiritu*-- errugabe iraun dezala Jesu Kristo gure Jauna agertuko den
egunera arte. 24 Leiala da dei egiten dizuena, eta beteko du hitz emana.
25 Senideok, egin otoitz guretzat ere.
311
26 Agurtu besarkada* santuaz senide guztiak. 27 Jaunarengatik eskatzen dizuet:
irakurri senide guztiei gutun hau.
28 Jesu Kristo gure Jaunaren grazia zuekin.
\z
TESALONIKARREI BIGARREN GUTUNA
Agurra
1,1 Paulo, Silbano eta Timoteok, Jainko gure Aitarekin eta Jesu Kristo Jaunarekin
bat eginik dagoen Tesalonikako* eliz elkarteari idazten diogu. 2 Jainko Aitak eta Jesu Kristo
Jaunak eman biezazkizuete grazia eta bakea.
Esker ona
3 Senideok, beti eskerrak eman behar dizkiogu Jainkoari zuengatik, zuzen den
bezala, zuen sinesmena gero eta handiago eta zuen guztion arteko maitasuna gero eta
gartsuago egiten ari direlako. 4 Hori dela eta, harro sentitzen gara Jainkoaren eliz elkarteen
aurrean, jasaten ari zareten pertsekuzio eta atsekabeen artean agertzen dituzuen eramanpen
eta sinesmenagatik.
Jainkoaren epaia Kristoren etorrerakoan
5 Horrek guztiak Jainkoak zuzen epaitzen duela erakusten du, sufrimenduek gai
egiten baitzaituztete Jainkoaren erreinurako, erreinuagatik sufritzen duzuelarik. 6 Bidezko
da atsekabetzen zaituztenei Jainkoak atsekabez ordaintzea 7 eta zuei, atsekabetuoi, gurekin
batera atsedena ematea. Hala gertatuko da Jesus Jauna bere aingeru ahaltsuekin zerutik
agertuko denean; 8 sugarrez inguraturik* agertuko da, Jainkoa aintzat hartu nahi ez eta Jesus
gure Jaunaren berriona onartu nahi ez dutenak zigortzera. 9 Horien zigorra betiereko
hondamena izango da: Jaunak bere aurretik eta bere ahalmen distiratsutik urruti botako ditu,
10 etorriko den egun hartan; orduan, bere aintzaz beteko ditu berari sagaratuak eta
miresgarri agertuko bere sinestedun guztiengan. Eta zuek, hain zuzen, gure aitorpena sinetsi
zenuten.
11 Horregatik, otoizka ari gara beti zuen alde, gure Jainkoak bere deiaren gai egin
zaitzaten, eta onerako duzuen gogoa eta sinesmenetik sortzen den zuen jarduera, bere
ahalmenaz, beren betera eraman ditzan.
12 Horrela, Jesus gure Jaunak bere aintza azalduko du zuengan, eta zuek bera
goretsiko duzue*, gure Jainkoaren eta Jesu Kristo gure Jaunaren onginahiaren arabera.
312
Jaunaren etorrerari buruzko argitasunak
2,1 Senideok, Jesu Kristo gure Jaunaren azken etorrerari eta gu harekin elkartuko
garen uneari buruz, hau eskatzen dizuegu: 2 ez dezazuela arinegi burua gal, ez eta kezkatu
ere, Jaunaren eguna gainean duzuela dioen goi-agerpen edo adierazpen edo guk egina omen
den gutunen bat* dela eta. 3 Ez zaitzatela inork inola ere engaina! Aurrez, fede-ukamenak
gertatu behar du, eta gaiztakeri gizonak*, hondamenera kondenatua dagoenak, agertu behar
du. 4 Hau, Jainko-izena duen edo adoragarri den guztiaren aurka jarriko den etsaia da, eta
Jainkoaren tenpluan bertan esertzeraino eta bere burua jainko egiteraino iritsiko da.
5 Ez ote duzue gogoan zuekin nengoelarik gauza hauetaz* hitz egiten nizuela? 6
Badakizue zerk galarazten dion orain agertzea, ezarritako garaia heldu baino lehen. 7 Zeren
indar gaizto eta misteriotsu hori lanean ari da dagoeneko; baina orain erabat agertzea
galarazten dion hura* desagertu bezain laster, 8 agertuko da gaiztoa; Jesus Jaunak, ordea,
bere ahoko arnasaz hondatuko du eta bere etorrera argitsuaz ezereztuko.
9 Satanasen eraginez, gaiztoaren etorrera ahalmen handiz, egintza harrigarriz eta
gezurrezko mirariz gertatuko da, 10 eta engainabide guztiak erabiliko ditu galbidean
daudenak hondatzeko, hauek ez baitzuten salbatuko zituen egia maitatu nahi izan. 11
Horregatik, indar liluragarria bidaltzen die horiei Jainkoak, gezurrari sinets diezaioten, 12
eta egiari sinetsi ordez zuzengabekeria gogoko izan zuten guztiak kondena daitezen.
Tesalonikarrak salbamenerako aukeratuak
13 Baina guk eskerrak eman behar dizkiogu beti Jainkoari zuengatik, senideok,
Jaunaren maiteok: Jainkoak lehen salbatuak* izateko aukeratu baitzaituzte, Espiritu Santuaz
sagaratuz eta egia fedez onartzea emanez. 14 Honetarako deitu zaituzte Jainkoak guk hots
egindako berrionaren bidez: Jesu Kristo gure Jaunaren aintza eskuratzeko. 15 Beraz, iraun
sendo, senideok, eta eutsi tinko gure hitzez eta gutunez hartutako irakatsiei.
16 Jesu Kristo gure Jaunak berak eta Jainko gure Aitak --maite izan gaituenak eta
betiereko kontsolamendua eta halako itxaropen zoragarria dohainik eman dizkigunak-- 17
bete zaitzatela adorez eta sendotu, on den guztia egitez eta hitzez burutzeko.
Egin otoitz beti
3,1 Azkenik, senideok, egizue otoitz gure alde, Jaunaren mezua bizkor zabal dadin,
eta denek ospez onar dezaten, zuek onartu zenuten bezala. 2 Egin otoitz gizon oker eta
gaiztoengandik gu onik atera gaitezen ere, ez baitira denak leialak*. 3 Jauna, ordea, leiala
da, eta beronek sendotuko zaituzte eta gaiztoarengandik* zainduko.
4 Zuei dagokizuenez, guk agindutako guztia egiten duzuen ziurtasuna ematen digu
Jaunak, bai eta egiten jarraituko duzuena ere. 5 Jaunak zuzen ditzala zuen bihotzak Jainkoa
maitatzera eta Kristoren itxaropenean irautera*.
Lan egin eta ogia irabazi
6 Senideok, Jesu Kristo gure Jaunaren izenean hau agintzen dizuegu: alde egizue
zabarkerian bizi diren eta gure irakatsiei jarraitzen ez dieten senideengandik. 7 Ongi aski
313
dakizue nola jokatu behar duzuen gure ereduari jarraitzeko: ez ginen zuen artean
zabarkerian bizi izan, 8 ez genuen inoren kontura jan geure ogia; aitzitik, gau eta egun
lanean nekatu ginen zuetako inorentzat zama ez izateko. 9 Bagenuen zuen kontura bizitzeko
eskubidea; baina lan egin nahi izan genuen zuei jarraibidea emateko.
10 Zuekin egon ginenean, arau hau eman genizuen: lanik egin nahi ez duenak ez
dezala jan. 11 Zeren jakin baitugu zuetako batzuk zabarkerian bizi direla, ezer ez egiten
zeregintsu*. 12 Horrelakoei Jesu Kristo gure Jaunaren izenean agintzen eta erregutzen
diegu: bakean lan egin eta beren ogia irabaz dezatela.
13 Zuek, ordea, senideok, ez aspertu on egiten. 14 Eta norbaitek gutun honetan guk
esanari jaramonik egiten ez badio, jar ezazue nabarian halakoa eta ez izan harremanik
berarekin, ea lotsatzen den. 15 Ez, noski, etsaitzat hartu behar duzuelako, senide bezala
zentzarazi behar duzuelako baizik.
Agurra
16 Bakea ematen duen Jainkoak eman diezazuela bakea aldioro eta era guztietan*.
Jauna zuek guztiokin.
17 Eta orain neure eskuz agurra: Paulok. Honela sinatzen ditut neure gutun guztiak;
nire idazkera bera duzue. 18 Jesu Kristo gure Jaunaren grazia zuek guztiokin.
\z
314
TIMOTEORI LEHEN GUTUNA
Agurra
1,1 Nik, Paulok, Jainko gure Salbatzailearen eta gure itxaropen den Jesu Kristoren
aginduz beronen apostolu naizen honek, 2 zuri idazten dizut, Timoteo*, sinesmenean neure
egiazko seme zaitudan horri. Jainko Aitak eta Jesu Kristo gure Jaunak eman biezazkizute
grazia, errukia eta bakea.
Sasi-irakaspenen kontrako oharpena
3 Mazedonia aldera joan nintzenean, Efeson* gelditzeko eskatu nizun; jarraitu, otoi,
bertan, eta zentzatu doktrina arrotzak irakasten ari direnak; 4 esaiezu ipuin eta amaigabeko
jatorri-zerrendetan* arretarik ez jartzeko; izan ere, honelakoak egokiagoak dira eztabaidak
sortzeko, sinesmenez onartzen den Jainkoaren salbamen-asmoan hezitzeko baino. 5 Zuk
egin beharreko oharpenaren helburua hauxe da: bihotz garbitik, kontzientzia onetik eta
itxurakeriarik gabeko sinesmenetik datorren maitasuna indartzea. 6 Batzuek bide horretatik
okertu eta alferrikako berritsukerietara jo dute, 7 lege-maisu izan nahian, esaten eta aho
betean irakasten dutena ulertzen ez badute ere.
Legea zertarako
8 Badakigu legea, berorren helburuari dagokionez erabiliz gero, ona dena; 9 kontuan
hartu behar da legea ez dela ezarri zintzoentzat, beste hauentzat baizik: gaizto, errebelde,
315
erlijiogabe eta bekatarientzat, sakrilego eta profanatzaileentzat, aitamen hiltzaile eta giza
hiltzaileentzat, 10 lizun eta homosexualentzat, esklabo-salerosle, gezurti eta zinausleentzat,
eta irakaspen osasungarriaren* kontra jartzen den edonorentzat; 11 irakaspen hori, Jainko
zoriontsuak nire gain utzi duen berrion aintzatsuak ematen duena da.
Jainko errukitsuarekiko esker ona
12 Eskerrak ematen dizkiot Kristo Jesus gure Jaunari, nire gain bere
apostolu-zerbitzua uzteko fidagarri aurkitu nauelako eta zerbitzu hori betetzeko indarrak
eman dizkidalako, 13 niri, beraren kontra biraolari, pertsegitzaile eta laidotzaile izan nintzen
honi; izan ere, nitaz errukitu egin zen Jainkoa, neure sinesgabean ez bainekien zer egiten ari
nintzen. 14 Horrela, gainezka isuri zidan gure Jaunak bere onginahia, Kristo Jesusekin bat
eginik ditugun sinesmena eta maitasuna emanez.
15 Sinesgarria eta guztiok onartzekoa da doktrina hau*: Kristo Jesus bekatariak
salbatzera etorri zela mundura. Eta inor ez ni baino bekatariagorik; 16 baina horrexegatik,
hain zuzen, errukitu zitzaidan Jainkoa, Jesu Kristok bere pazientzia aurrenik niregan erakuts
zezan eta betiko bizia izateko harengan sinetsiko zutenentzat eredu izan nendin.
17 Gizaldien Erregeari, beraz, Jainko hilezkor, ikusezin eta
bakarrari, ohore eta aintza menderen mendetan. Amen.
Timoteoren eginkizuna
18 Timoteo, ene seme, argibide hauek uzten dizkizut, elkarteko profetek zutaz esan
zutena* gogoratuz. Hartan oinarriturik, hartzazu parte borroka eder honetan, 19 sinesmenari
eta kontzientzia garbiari eutsiz; hau bazterrera uzteagatik, sinesmenean ere huts egin du
zenbaitek, 20 hala nola Himeneok eta Alexandrok. Hauek Satanasen esku utzi ditut*,
biraorik ez egiten ikas dezaten.
Gizaki guztien aldeko otoitza
2,1 Ezer baino lehen, gizaki guztien alde eskari, otoitz, erregu eta esker-emateak
egiteko eskatzen dizut; 2 bai eta erregeen eta agintea duten guztien alde ere, bizitza bare eta
baketsuan bizi gaitezen, jainkozaletasunez eta gizabidez. 3 Eder eta atsegin zaio hau Jainko
gure Salbatzaileari, 4 honek gizaki guztiak salbatu eta egia ezagutzera hel daitezen nahi
baitu. 5 Izan ere, bakarra da Jainkoa eta bakarra Jainkoaren eta gizon-emakumeen bitartekoa
ere: gizon bat, Kristo Jesus, 6 bere burua guztien salbamenerako ordainsaritzat eman zuena.
Bere garaian egindako testigantza dugu hau. 7 Honetarako egin nau ni Jainkoak oihulari eta
apostolu --egia diot, ez diot gezurrik--, eta jentilen maisu, berauei sinesmena eta egia
irakasteko.
Gizon-emakumeen jarrera kultuan
8 Beraz, gizonezkoek toki guztietan otoitz egin dezaten nahi dut, zerurantz esku
garbiak jasoz, haserrerik eta eztabaidarik gabe. 9 Emakumeei dagokienez, dabiltzala egoki
jantzita, lotsaz eta eratsu atondurik; ez daitezela apain orrazkera nabarmenez, urrez,
harribitxiz edota soineko aberatsez, 10 egite onez baizik, jainkozale diren emakumeei
316
dagokienez.
11 Emakumeak isilik eta menpekotasun osoz entzun behar du irakaspena. 12 Ez dut
ontzat ematen emakumeak jendaurrean irakastea, ez eta gizasemeari agintzea ere: egon bedi
isilik. 13 Zeren Jainkoak Adam egin baitzuen lehenengo, eta gero Eva. 14 Eta liluratua ez
zen Adam izan; emakumea izan zen liluratua eta Jainkoaren agindua hautsi zuena. 15 Baina
bere amatasunaren bidez salbatuko* da, sinesmenean, maitasunean eta santutasunean eratsu
irauten badu.
Elkarte-arduradunak
3,1 Egia da elkarte-zuzendari* izan nahi duenak eginkizun ona nahi duela. 2 Baina
zuzendariak akasgabea izan behar du, behin bakarrik ezkondua*, neurritsu, zentzudun,
gizabidetsu, ostatu-emaile, irakasteko trebe; 3 ez ardozale, ez eta sesiozale ere, bihozbera
baizik, baketsu eta ez diruzale. 4 Bere etxea ongi gobernatzen eta seme-alabak
menpekotasunean eta errespetuan hezitzen jakin behar du; 5 izan ere, nola izango du
Jainkoaren elkartearen ardurarik bere etxea gobernatzen ez dakienak? 6 Ez bedi kristauberri
izan, harropuztu eta deabrua bezala gaitzetsia izan ez dadin. 7 Kristau ez direnen artean ere
izen ona izan behar du, desohorean eta deabruaren sareetan eror ez dadin.
Diakonoak
8 Diakonoak* ere agurgarri eta hitzeko gizon izan daitezela, ez ardozale, ez eta
irabazi zikinei emanak ere; 9 gorde bezate kontzientzia garbiz Jainkoak agertu eta guk
sinetsiriko egia*. 10 Lehenik, izan bitez aztertuak eta, gero, akasgabe badira, bete bezate
diakonotza-zerbitzua.
11 Emakumeek* ere agurgarri izan behar dute eta ez maiseatzaile; neurritsu eta
gauza guztietan fidagarri.
12 Diakonoak izan bitez behin bakarrik ezkonduak*, beren seme-alabak eta etxea
ongi gobernatzen dakitenak; 13 zeren zerbitzu hau ongi betetzen dutenek ohorezko maila
berenganatzen baitute, eta Kristo Jesusengan dugun sinesmenak segurtasunez betetzen ditu.
Gure erlijioaren misterioa
14-15 Zu ikustera laster joango naizela espero dut; hala ere, badaiteke luzatzea eta
horregatik idazten dizut, jakin dezazun nola jokatu Jainkoaren etxean, egiaren zutoin eta
oinarri den Jainko biziaren elizan. 16 Ezbairik gabe, handia da gure erlijioaren misterioa:
Kristo*, gizaki bezala agertua,

Espirituak zintzotzat aitortua,
aingeruek ikusia,
herriei hots egina,
munduan sinetsia,
Jainkoak aintzan hartua.
Sinesmena ukatuko dutenak
317
4,1 Espirituak argi eta garbi dio azken garai hauetan batzuek sinesmena ukatu eginen
dutela, espiritu liluratzaileei eta deabruen irakaspenei jarraituz; 2 horiek, beren barrua
gogorturik duten* maisu gezurti itxurazaleez baliatzen dira: 3 hauek ezkontzea debekatzen
dute eta zenbait janari ezin dela jan irakasten, nahiz eta janariok egia ezagutu duten
sinestedunek, eskerrak emanez jateko Jainkoak sortuak izan. 4 Zeren Jainkoak sortutako
guztia ona baita eta, eskerrak emanez hartuz gero, ez da ezer baztertzekorik, 5 Jainkoaren
hitzak eta gure otoitzak sakratu bihurtzen baitu.
Jesu Kristoren zerbitzari zintzo
6 Senideei hau irakakatsiz, Kristo Jesusen zerbitzari* on izango zara, sinesmenaren

hitzez eta jarraitu duzun irakaspen ederraz hazia zarela erakutsiz. 7 Bazter itzazu fedearen
kontrako ipuin zentzugabeak, eta saia zaitez jainkozaletasunean. 8 Gorputz-ariketek ezer
gutxirako balio dute; jainkozaletasunak, berriz, guztirako balio du, oraingo eta geroko
biziaren agintzaria baitu berekin. 9 Hau sinesgarria eta erabat onartzekoa da. 10 Horregatik
saiatzen gara lanean eta borrokan, gizon-emakume guztien eta batik bat sinestedunen
Salbatzailea den Jainko biziarengan itxaropen dugulako.
11 Aholkatu eta irakatsi gauza hauek. 12 Ez zaitzala inork gutxiets gaztea zarelako;
izan zaitez, ordea, sinestedunentzat eredu hitzetan, jokaeran, maitasunean, sinesmenean eta
biziera garbian. 13 Ni joan bitartean, ardura zaitez Liburu Santuak irakurtzeaz*, irakasteaz
eta adore emateaz. 14 Ez izan zabar zeure dohainari dagokionez: Jainkoak eman zizun,
elkarteko profetek hala adierazirik, arduradunek eskuak ezarri* zizkizutenean. 15 Arduratu
gauza hauetaz etsi gabe, guztiek zure aurrerapena argi ikus dezaten. 16 Egin kontu zeure
buruari eta irakasten duzunari; eutsi tinko, hori eginez, bai zeure burua, bai entzuleak
salbatuko baitituzu.
Elkartekideekin nola jokatu
5,1 Ez egin gogor zaharrei; eman adore aitari bezala. Mutilei, berriz, anaiei bezala. 2
Emakume zaharrei, amari bezala. Eta neskatxei, arrebei bezala, garbitasun osoz.
Alarguntsak
3 Har itzazu errespetuz eta zaindu norengana jorik ez duten* alarguntsak. 4 Baina
alarguntsak semeak nahiz bilobak baditu, hauek ikasi behar dute lehenik beren
etxekoenganako eginbeharrak betetzen eta gurasoei zor dietena itzultzen, hori baitu atsegin
Jainkoak. 5 Alargun gelditu eta benetan bakarrik dagoenak Jainkoarengan jarria du
itxaropena, eta etengabe ari zaio eskean, gau eta egun otoitzean. 6 Aitzitik, atseginetara
emanik dagoena, bizi delarik ere, hilda dago. 7 Aholkatu behin eta berriz gauza hauek,
akasgabeak izan daitezen. 8 Beretarrez eta etxekoez bereziki arduratzen ez den norbait
baldin badago, honek bere sinesmenari uko egin dio eta sinesgabea baino okerragoa da.
9 Nornahik, alarguntsen sailean* sartzeko, hirurogei urtez gorakoa izan behar du,
behin bakarrik ezkondua, 10 bere egintza onez ezaguna: seme-alabak hezitzea dela, edo
ostatu ematea, fededunak apaltasunez zerbitzatzea* edo nahigabetuei laguntzea edota era
guztietako egintza onak burutzea dela.
11 Ez onartu, ordea, alarguntsen sailean alarguntsa gazteagoak; zeren, haragizko
318
grinak eraginda, Kristorengandik aldendu eta berriro ezkondu nahi izaten baitute. 12
Horrela, errudun bihurtzen dira, lehenengo beren konpromezua* hausteagatik. 13 Gainera,
alferkerian ohitzen dira eta hor ibiltzen dira etxez etxe; eta, alfer ez ezik, berritsu ere
bihurtzen dira, non zer jakingo eta behar ez denaz hitz egiten ibiltzen direlarik. 14
Horregatik, nahiago dut alarguntsa gazteak ezkontzea, seme-alabak sortu eta etxeaz
arduratzea, etsaiari inolako hizpiderik eman ez diezaioten. 15 Zeren dagoeneko okertu baita
horietako zenbait, Satanasi jarraituz.
16 Emakume sinestedun batek, berekin alarguntsarik baldin badu, zain dezala berak,
eta ez diezaiola zama hori eliz elkarteari ezar, honek norengana jorik ez duten alarguntsei
laguntzeko modua izan dezan.
Eliz elkarteko zaharrak
17 Elkartea ongi zuzentzen duten arduradunek* estimu bikoitza merezi dute,

prediku- eta irakaste-lanetan ari direnek batik bat. 18 Liburu Santuak hau baitio: Ez diozu
muturrekorik ipiniko gari-jotzen ari den idiari, eta: <<Langileari bere soldata zor zaio*>>.
19 Ez onartu arduradun baten aurkako salaketarik, bi edo hiru lekukoren aitorpenaz ez bada.
20 Zentza itzazu guztien aurrean beren betebeharretan huts egiten dutenak,
gainerakoek ere eskarmentua har dezaten. 21 Arren eskatzen dizut Jainkoaren, Kristo
Jesusen eta aingeru hautatuen* aurrean, gorde ditzazula gauza hauek guztiak aurreiritzirik
gabe, alderdikeriaz ezer ere ez egiteko.
22 Ez ezarri eskuak* inori arinegi, besteen bekatuen partaide egin ez zaitezen; gorde
garbi zeure burua.
23 Ez dezazula ura hutsik edan, ardo pittin batekin nahasturik baizik, zeure
urdailarengatik eta sarritan dituzun ondoezengatik.
24 Zenbaiten hutsegiteak auzitara baino lehen nabariak izaten dira; beste batzuenak,
ordea, ondoren bakarrik azaltzen dira. 25 Gauza bera gertatzen da egintza onekin ere: batzuk
nabariak dira, baina hala ez direnak ere ezin izango dira luzaroan ezkutuan gelditu.
Esklaboak eta nagusiak
6,1 Esklabotzaren uztarpean dauden guztiek har ditzatela beren nagusiak

ohoragarritzat, Jainkoaren izenaz eta gure irakaspenaz inork gaizki hitz egin ez dezan. 2
Nagusi sinestedunak dituztenek ez ditzatela gutxiets, fedean senide dituztela eta; aitzitik,
hobeki zerbitza ditzatela, zerbitzu hori hartzen dutenak ere sinestedunak eta Jainkoak
maitatuak baitira.
Sasi-irakasleak
Hau da irakatsi eta aholkatu behar duzuna. 3 Besterik irakasten duena, eta Jesu
Kristo gure Jaunaren hitz osasungarrira eta jainkozaletasunaren araberako irakaspenetara
egokitzen ez dena, 4 harrokeriak itsututako ezjakina da, eztabaida eta hitz-liskarretarako
joera gaixoa duena. Hortik sortzen dira bekaizkeriak, auziak, irainak, susmo txarrak, 5
etengabeko sesioak; horietan aritzen direnak burua galdutako jendea da, egiaren axolarik
gabea; horiek erlijioa irabazpide bihurtzen dute.
319
Benetako aberastasuna
6 Bai, irabazi handia du erlijioak, baina bakoitza duenarekin konformatuz gero; 7 ez

dugu ezer ekarri mundu honetara eta ezin izango dugu ezer atera ere. 8 Beraz, zer jan eta zer
jantzi edukiz gero, aski dugu. 9 Aberats izan nahi dutenak tentaldiaren sarean erortzen dira,
eta gizakia hondatzen eta galtzen duten grina zoro eta kaltegarri askotan. 10 Zeren diru-
gosea baita gaitz guztien sustraia; diruaren irrikagatik sinesmenetik aldendu eta atsekabe
asko bereganatu du zenbaitek.
Sinesmenaren aldeko borroka jatorra
11 Zuk, ordea, Jainkoaren gizon horrek, ihes egizu hauetatik guztietatik, eta saia
zaitez justizian, jainkozaletasunean, sinesmenean, maitasunean, eramanpenean eta
otzantasunean. 12 Ekin sinesmenaren borroka jatorrari eta eskuratu betiko bizia, hartarako
deitu baitzaitu Jainkoak, eta fede-aitormen bikaina egin baituzu, testigu askoren aurrean. 13
Gauza guztiak biziarazten dituen Jainkoaren aurrean eta Pontzio Pilatoren aitzinean
aitormen bikaina egin zuen Kristo Jesusen aurrean erregutzen dizut: 14 bete agindua akatsik
gabe eta esankizunik sortu gabe, Jesu Kristo gure Jauna agertuko den* arte, 15 bere garaian
agerraraziko baitu Jainkoak.
Berau da nagusi bakar eta zoriontsua,

erregeen Erregea eta jaunen Jauna;
16 bera bakarrik da hilezkorra,
eta iritsezineko argitan bizi da:
ez du inoiz gizakik ikusi,
eta ezin du ikusi ere.
Berari aintza eta agintea betiko. Amen*.
Aberatsei aholkuak
17 Aholkatu mundu honetako aberatsei, ez daitezela harroputz izan eta ez dezatela

beren itxaropidea aberastasun galkorretan ipin, gauza guztiak geure gozamenerako oparo
ematen dizkigun Jainko biziarengan baizik. 18 Egin dezatela ongia; izan daitezela egintza
onetan aberats, eskuzabal jokatuz eta ondasunak besteen zerbitzura jarriz; 19 horrela, altxor
baliotsua pilatuko dute etorkizunerako eta egiazko bizia eskuratuko.
Azken agurra
20 Ene Timoteo, zaindu Jainkoak zure esku utzi duen fede-gordailua. Utzi alde
batera fedearen kontrako berriketa hutsalak eta sasizientziaren* argudioak, 21
sasizientziaren zenbait jarraitzaile aldendu egin baita fede-bidetik.
Jainkoaren grazia zuekin.
\z
320
TIMOTEORI BIGARREN GUTUNA
Agurra
1,1 Nik, Paulok, Jainkoak hala nahirik, Kristo Jesusen bidez agindu zaigun bizia
iragartzeko Jesu Kristoren apostolu naizen honek, 2 zuri idazten dizut, ene seme maite
Timoteo*. Jainko Aitak eta Kristo Jesus gure Jaunak eman biezazkizute grazia, errukia eta
bakea.
Jainkoari eskerrak
321
3 Eskerrak ematen dizkiot, arbasoen irakatsiei jarraituz bihotz garbiz zerbitzatzen
dudan Jainkoari, eta gogoan zaitut etengabe, gau eta egun, neure otoitzetan. 4 Zure
malkoez* oroitzean, zu ikusteko irrikaz nago, pozez bete nadin. 5 Izan ere, gogoan dut zuk
duzun zinezko fedea, lehenik Loide zure amonak eta Eunize zure amak izan zuten fede bera;
ziur nago zuk ere baduzula.
Ebanjelioarekiko leial
6 Horregatik gogorarazten dizut indarberri dezazula nik eskuak ezartzean Jainkoak

eman zizun dohaina*, 7 Jainkoak ez baitigu beldurti egiten gaituen espiritua eman, indarra
eta maitasuna ematen eta geure buruaren jabe egiten gaituen espiritua baizik. 8 Ez izan,
bada, gure Jauna aitortzeko lotsarik; ez lotsatu nitaz ere, harengatik kartzelan* dagoen
honetaz; bestela baizik, Jainkoaren indarraz fidaturik, sufri ezazu nirekin batera berrionaren
alde. 9 Jainkoak salbatu gintuen eta bere herri santu izatera dei egin zigun*, ez gure
egintzengatik, berak hala erabakia zuelako baizik, eta mende guztiak baino lehen Kristo
Jesusengan onginahiz maite izan gaituelako. 10 Onginahi hau orain agertu da, Kristo Jesus
gure Salbatzailea munduan agertzean*; honek heriotza ezereztu du eta biziaren eta
hilezkortasunaren argia zabaldu, berrionaren bidez. 11 Berrion horren oihulari, apostolu eta
irakasle egin nau Jainkoak. 12 Hori da nire sufrimenduen arrazoia; baina ez naiz lotsatzen,
badakit-eta nortaz fidatu naizen, eta ziur nago baduela hark indarrik nire esku utzi duen
fede-gordailua* azken egunera arte zaintzeko.
13 Har itzazu jarraibidetzat, Kristo Jesusengan oinarritzen diren sinesmen eta
maitasunari buruz niregandik entzun dituzun hitz osasungarriak. 14 Zaindu gordailu eder
hau, guregan bizi den Espiritu Santuaren indarraz.
15 Badakizu, Asiako probintziako* guztiek utzi egin nindutela, hauen artean Figelok
eta Hermogenesek. 16 Errukiz har ditzala Jaunak Onesiforo eta beronen etxekoak, askotan
indaberritu bainau honek eta ez da nire kateez lotsatu; 17 bestela baizik, Erroman izan
zenean, nire bila ibili zen arretaz, aurkitu ninduen arte. 18 Eman biezaio Jaunak
auzi-egunean bere errukia iristea. Eta inork baino hobeto dakizu zenbateko laguntza eman
zidan Efeson ere.
Jesu Kristoren soldadu ona
2,1 Zu, beraz, ene seme, sendo zaitez Kristo Jesusengandik hartutako dohainaz. 2
Testigu askoren aurrean niri entzun zenidana, aholkatu zeuk, besteei ere irakasteko gai
izango diren gizon fidagarriei.
3 Hartzazu parte nirekin sufrimenduetan, Kristo Jesusen soldadu onari dagokionez. 4
Soldadutzan dagoena ez da bizitza zibileko gorabeheratan nahasten, soldadutzara deitu
duenari atsegin eman nahi badio. 5 Atletari ere ez diote saririk ematen, jokoaren legeen
arabera lehiatzen ez bada. 6 Lanean ahalegindu den nekazariak behar du izan lehena uzta-
biltzean. 7 Hartu gogoan esaten dizudana: Jaunak ulertaraziko dizu guztia.
8 Gogoan izan Jesu Kristo, Daviden jatorritik sortua, hilen artetik piztua. Hau da nik
irakasten dudan berriona, 9 eta honengatik nago neketan, gaizkile bezala katez lotua; baina
Jainkoaren hitza ez dago katez lotua. 10 Horregatik, dena jasaten dut Jainkoak aukeratu
dituenen onerako, horiek ere guk Kristo Jesusengan dugun salbamena eta betiko aintza irits
322
ditzaten. 11 Sinesgarria da doktrina hau:
Harekin hiltzen bagara,

harekin biziko gara;
12 harekin sufritzen badugu,
harekin izango gara errege;
ukatzen badugu,
hark ere ukatu egingo gaitu;
13 gu leialak ez bagara ere,
hark leial dirau,
ez baitezake bere burua uka*.
Langile frogatua
14 Gogora iezaiezu hau eta eskatu, arren, Jainkoaren izenean, ez daitezela hitzei
buruzko eztabaidatan nahas, hori ez baita on ezertarako, entzuten dituztenen
hondamendirako baino. 15 Saia zaitez Jainkoaren aurrean onesgarri agertzen, zertan
lotsaturik ez duen langilea bezala, egiaren mezua zuzen irakasten duena bezala. 16 Utz
itzazu berriketa hutsalak, horietara emanak gero eta gehiago aldentzen baitira benetako
erlijiotik. 17 Horrelakoen irakatsia minbizia bezala hedatzen da; horietakoak dira Himeneo
eta Fileto. 18 Egiatik okertu egin dira, piztuera jadanik gertatu dela* baitiote, horrela
batzuen sinesmena galbidean jarriz. 19 Hala ere, Jainkoak ezarritako oinarri sendoak tinko
dirau eta idazkun hau* darama: Ezagutzen ditu Jaunak bereak dituenak, eta, <<Ihes egin
beza gaiztakeriatik Jainkoaren izenari dei egiten dionak>>.
20 Etxe handi batean ez dira izaten urrezko eta zilarrezko ontziak bakarrik, bai eta
zurezkoak eta buztinezkoak ere; batzuk baliotsuak dira, beste batzuk, berriz, arruntak. 21
Beraz, bere burua esandako gauzetatik garbi gordetzen duena ontzi baliotsua izango da,
Jainkoarentzat sagaratua, Jaunarentzat baliagarria eta edozein eginkizun onetarako aproposa.
22 Egin ihes gaztaroko grinetatik, eta saia zaitez justizian, sinesmenean, maitasunean
eta bakean, Jaunari bihotz garbiz dei egiten diotenekin batera. 23 Alde egizu eztabaida zoro
eta zentzugabeetatik, badakizu-eta horiek sesioak sortzen dituztela. 24 Jaunaren zerbitzariak,
ordea, ez du sesiotan ibili behar, baizik eta bihozbera izan guztientzat, irakasteko trebe,
jasankor, 25 aurka jartzen direnak gozotasunez zentzatzen dakiena. Nork daki Jainkoak ez
ote dien bihozberritzea emango, egia ezagut dezaten, 26 eta ez ote duten ihes egingo bere
nahira makurtuak dituen deabruaren sareetatik?
Azken egunetako jendea nolakoa
3,1 Jakin behar duzu, azken egunetan une latzak izango direla. 2 Izan ere, gizakiak
berekoi, diruzale, harro eta handiputz izango dira; biraolari, gurasoentzat errebelde, esker
txarreko eta erlijioaren aurkako; 3 bihotz-gogor, anker, gaizki-esale, lizun, basati eta onaren
etsai; 4 traidore, ausartegi eta itsu, Jainkoaren baino atseginen maitaleago. 5 Itxuraz
erlijiozale agertuko dira, baina ukatu egingo dute erlijioaren benetako indarra. Alde egizu
horrelakoengandik!
6-7 Horien artean badira batzuk, etxeetan sarturik, bekatuz beteak eta era askotako
grina txarren menpe dauden emakume kaxkarinak liluratzen dituztenak; emakume horiek
323
jakin-minez daude beti, baina ez dira inoiz egiaren ezagutzara iristeko gauza. 8 Janes eta
Jambres* aztiak Moisesen aurka jarri ziren bezalaxe, liluratzaile hauek ere, buru usteleko
jendea eta sinesmenean porrot egina baita, egiaren aurka jartzen dira. 9 Baina ez dira urrutira
helduko, argi ikusiko baitute denek horien zentzugabekeria, antzinako aztiekin gertatu zen
bezala.
Tinko iraun
10 Zuk, ordea, hurbiletik jarraitu diezu nire irakaspen eta bizierari; zeure egin dituzu
nire asmo, sinesmen eta pazientzia, nire maitasun eta eramanpena, 11 Antiokian, Ikonion eta
Listran jasan behar izan nituen bezalako erasoaldi eta sufrimenduak. Nolako erasoaldiak
jasan ditudan, eta guztietatik atera nau Jaunak! 12 Era berean, Kristo Jesusen jarraitzaile
zintzo bezala bizi nahi duten guztiek ere izango dituzte, bai, erasoaldiak. 13 Gizaki gaizto
eta gezurtiak, berriz, gero eta okerrago ibiliko dira, besteak eta beren buruak engainatuz.
14 Zuk, ordea, iraun ezazu tinko ikasi eta egiatzat onartu duzun guztian; hartu
gogoan norengandik ikasia duzun* 15 eta Liburu Santuak umetandik ezagunak dituzula.
Liburu Santuek emango dizute Kristo Jesusenganako sinesmenaren bidez salbamenera
daraman jakinduria. 16 Liburu Santuetan idatzirik dagoen guztia Jainkoak inspiratua da, eta
irakasteko, arrazoiak emateko, okerrak zuzentzeko eta biziera zuzenean hezteko
baliagarria*; 17 horrela, Jainkoaren gizona guztiz hornitua gertatzen da, edozein eginbehar
onetarako prest.
Berriona zabaltzeari ekin
4,1 Jainkoaren aurrean eta, errege bezala agertuz, biziak eta hilak epaitzera etorriko
den Kristo Jesusen aurrean erregutzen dizut: 2 hots egin Jaunaren hitza, ekin garaia denean
eta ez denean, eman arrazoiak, zentzarazi eta eman adore, zeure pazientzia guztia eta
irakasteko gaitasuna erabiliz. 3 Etorriko baita gizon-emakumeek irakaspen osasungarria
jasango ez duten garaia: beren grinen eraginpean, maisuz inguratuko dira, berauei entzuteko
irrikaz; 4 egiatik saihestuko dituzte belarriak eta ipuinetara bihurtuko. 5 Zu, ordea, izan
neurritsu gauza guztietan, eraman sufrimenduak, ekin berriona zabaltzeari, bete ongi zeure
zerbitzua.
Paulo hiltzeko zorian
6 Ni neu, neure bizia opari eskaintzeko zorian nago; gainean dut mundu honetatik
abiatzeko ordua*. 7 Borroka ona egin dut, bukatu dut lasterketa, gorde dut sinesmena. 8
Dagoeneko zain daukat garaipenaren koroa, Jaunak, epaile zuzenak, azken egunean emango
didana; eta ez niri bakarrik, bai eta haren aintzazko etorrera maitasunez itxaro duten guztiei
ere.
Timoteorentzako aginduak
9 Zatozkit lehenbailehen, 10 Demasek utzi egin bainau: nahiago izan ditu mundu
honetako gauzak, eta Tesalonikara joan da; Kreszente, berriz, Galaziara joan da eta Tito
Dalmaziara*. 11 Lukas bakarrik dago nirekin. Har ezazu Markos* eta ekarri zeurekin,
324
lanerako oso ona baitut. 12 Tikiko* Efesora bidali dut. 13 Hona etortzean, ekar ezazu
Troaden, Karporen etxean, utzi nuen soingainekoa, bai eta liburuak ere, batez ere
pergaminoak.
14 Alexandro errementariak kalte handia egin dit; Jaunak ordainduko dio bere
jokabidearen arabera. 15 Kontu izan zuk ere horrekin, gogor jarri baitzen gure irakatsien
kontra.
16 Nire auziko lehenengo defentsan ez zen inor atera nire alde; bakarrik utzi
ninduten denek; Jainkoak ez diezaiela kontuan har. 17 Baina Jauna neurekin izan nuen eta
indartu egin ninduen, nire bidez mezua oso-osorik iragarria izan zedin eta jentil guztiek
entzun zezaten; berak atera ninduen lehoiaren ahotik. 18 Jaunak aterako nau gaitz guztietatik
eta salbamena emango bere zeruko erreinuan. Berari aintza menderen mendetan. Amen.
Azken agurra
19 Agurtu Priska eta Akila*, bai eta Onesifororen etxekoak ere. 20 Erasto Korinton
gelditu zen; Trofimo* gaixorik utzi nuen Mileton. 21 Saia zaitez negua baino lehen etortzen.
Eubulok, Pudentek, Linok, Klaudiak* eta senide guztiek agurtzen zaituzte. 22 Jauna
zurekin. Jainkoaren grazia zuekin*.
\z
TITORI GUTUNA
325
Agurra
1,1-2 Ni, Paulo, Jainkoaren zerbitzari eta Jesu Kristoren apostolu naiz, Jainkoak
hautatuak sinesmenera ekartzeko eta betiko biziaren itxaropenean oinarritzen den egiazko
erlijioaren egia ezagutarazteko. Gezurrik ez dioen Jainkoak mundua izaten hasi baino lehen
agindua zuen betiko bizi hori, 3 eta, berak ezarritako garaia iristean, bere mezua agerrarazi
du Jainko gure Salbatzailearen aginduz gomendatu zaidan predikuaren bitartez. 4 Zuri
idazten dizut, Tito*, fede berean egiazko seme zaitudan horri. Jainko Aitak eta Jesu Kristo
gure Salbatzaileak eman biezazkizute grazia eta bakea.
Eliz elkarteko arduradunak
5 Arrazoi honengatik utzi zaitut Kretan, konpondu gabe gelditu dena konpon
dezazun; batez ere, hiri bakoitzean elkarte-arduradunak* ezar ditzazun, eman dizkizudan
argibideen arabera. 6 Arduradunak akasgabea izan behar du, behin bakarrik ezkondua*;
haren seme-alabek sinestedunak izan behar dute, jokaera gaiztoz nahiz errebeldiaz salatu
gabeak.
7 Izan ere, zuzendariak*, Jainkoaren etxezain denez gero, akasgabea izan behar du:
ez harro, ez haserrekor, ez ardozale, ez sesiozale, ez okerreko irabazien gose; 8 ostera,
ostatu-emailea behar du izan, ongia maite duena, zentzuduna, zuzena, jainkozalea, bere
buruaren jabea; 9 irakatsi zaion egiazko mezuari atxikia, irakaspen zuzenez besteak
aholkatzeko eta kontra daudenen irakatsiak gezurtatzeko gai izan dadin.
Sasimaisuak
10 Izan ere, jende errebelde, berritsu eta liluratzaile asko dago, judu-jatorrikoen
artean batez ere. 11 Horrelakoei itxi egin behar zaie ahoa, okerreko irabazien goseak
eraginda, familia osoak nahasten baitituzte, behar ez dena irakatsiz. 12 Herrialde horretako
igarle batek, hain zuzen, hauxe esan zuen:
Kretarrak beti gezurti,

piztia txar eta tripazain alfer*.
13 Eta ez zuen gaizki esan. Horregatik, zentzarazi zorrotz sinesmenean osasuntsu

iraun dezaten, 14 juduen ipuinei eta egia utzi duten gizon-emakumeen aginduei jarrai ez
diezaieten.
15 Garbientzat dena da garbi; kutsatu eta sinesgabeentzat, berriz, ezer ez da garbi,
beren adimena eta kontzientzia baitauzkate kutsaturik. 16 Hitzez aitortzen dute, bai, Jainkoa
ezagutzen dutela; baina egitez ukatu egiten dute; higuingarri eta errebelde dira, egintza on
baterako ere gauza ez.
Zahar, gazte eta esklaboen betebeharrak
2,1 Zuk, ordea, irakatsi doktrina osasungarria*.

2 Gizaseme zaharrak izan daitezela neurritsuak, agurgarriak, zentzudunak eta fedean,
326
maitasunean eta eramanpenean helduak.
3 Emakume zaharrek ere fededunari dagokion portaera izan dezatela; ez daitezela
gaizki-esaleak eta ardoari emanak izan, ongian maistra baizik, 4 neska gazteei beren
senarrak eta haurrak maitatzen irakats diezaieten, 5 eta zentzudun, garbi, etxekoandre on eta
beren senarren menpeko izaten lagun diezaieten. Horrela, ezin izango du inork Jainkoaren
hitza iraindu.
6 Mutil gazteak ere aholkatu zentzudun izan daitezen, 7 gauza guztietan zeu egintza
onen eredu agertuz: irakaspen garbiko eta gizabidetsu; 8 hitz egin jator eta inork ez
kritikatzeko eran, kontra daudenak lotsatan geldi daitezen, gutaz gaizki mintzatzeko
egokierarik gabe.
9 Esklaboak nagusien menpeko izan daitezela gauza guztietan: bete dezatela beraien
gogoa, ezezkorik esan gabe 10 eta lapurretarik egin gabe, baizik eta leialtasun betea agertuz,
Jainko gure Salbatzailearen irakaspena gauza guztietan ohora dezaten.
Jainko Salbatzailearen onginahia
11 Izan ere, agertu da Jainkoaren onginahia, gizon-emakume guztientzat salbagarri.

12 Honek irakasten digu Jainko gabeko bizitzari eta munduko grina txarrei uko egiten, eta
neurriz, justiziaz eta jainkozaletasunez mundu honetan bizitzen, 13 gure itxaropen
zoriontsua bete zain gaudelarik: Jesu Kristo Jainko handia eta gure Salbatzailea aintzaz
beterik noiz agertuko* zain. 14 Honek bere burua eman zuen guregatik, gu gaiztakeria
guztietatik askatu eta garbi egiteko, beraren herri izan gaitezen, beti ongi egiteko gogotsu.
15 Hau predikatu behar duzu, adore emanez eta aginpide osoz zentzaraziz. Ez
zaitzala inork gutxiets.
Sinestedun guztien betebeharrak
3,1 Oroitarazi denei gobernari eta agintarien menpeko izan behar dutela, hauen
esanak egin eta egintza on guztirako prest egon. 2 Ez dezatela inor iraindu eta ez daitezela
sesiozale izan, bihozbera baizik, gizaki guztientzat otzantasunez beteak.
3 Gu ere, noizbait, burugabe, errebelde, bide-galdu, edozein grina eta atseginkeriaren
menpeko izanak gara, gaiztakerian eta bekaizkerian bizi izanak, gorrotagarri eta elkarren
gorrotatzaile. 4 Baina orain Jainko gure Salbatzailearen bihotz ona eta
gizon-emakumeenganako maitasuna agertu dira 5 eta salbatu egin gaitu, ez gure jokabide
zuzenagatik, bere errukiari esker baizik, jaioberritzen gaituen garbikuntzaz* eta Espiritu
Santuak guregan eragiten duen berrikuntzaz; 6 Espiritu hori oparo isuri zigun Jainkoak Jesu
Kristo gure Salbatzailearen bitartez; 7 horrela, Jainkoak bere onginahiaz onartu gaituelarik,
itxaro dugun betiko biziaren oinordeko bilakatu gara.
Titori burubideak
8 Doktrina hau sinesgarria da, eta gauza hauetaz zuk finko irakastea nahi dut,
Jainkoarengan sinetsi dutenak egintza onetan lehenengo izaten lehia daitezen. Gauza hauek
gizakientzat on eta mesedegarri dira.
9 Eztabaida zoroak, ordea, jatorri-zerrendak*, sesioak eta legeari buruzko auziak utzi
alde batera, hutsalak baitira eta ezertarako on ez. 10 Alderdikeriak sustatzen dituena*, behin
327
eta birritan zentzarazi ondoren, bota ezazu elkartetik, 11 halakoa oker dabilela, bekatari dela
eta bere burua gaitzesten duela jakinik.
12 Artemas nahiz Tikiko zuregana bidaliko dudanean, zatozkit lehenbailehen
Nikopolisera*, negua bertan igarotzeko asmoa baitut. 13 Zenas legegizonari eta Apolori*
eskura iezaiezu arretaz biderako behar dutena, ezer falta ez dakien. 14 Guretarrek ere ikas
dezatela egintza onetan lehenengoak izaten, premiazko beharrei aurre eginez, gizaki
onuragabe izan ez daitezen.
Azken agurra
15 Nirekin dauden guztiek agurtzen zaituzte. Agurtu sinesmenean adiskide ditugun

guztiak.
Grazia zuek guztiokin*.
\z
328
FILEMONI GUTUNA
Agurra
1 Nik, Paulok, Kristo Jesusengatik kartzelan nagoen honek, eta Timoteo* anaiak zuri
idazten dizugu, Filemon gure lankide maite horri; 2 bai eta Apia gure arrebari, Arkipo gure
gudu-lagunari eta zure etxean biltzen den eliz elkarteari* ere. 3 Jainko gure Aitak eta Jesu
Kristo Jaunak eman biezazkizuete grazia eta bakea.
Filemonen maitasuna eta sinesmena
4 Neure otoitzetan gogoan zaitut beti, eta eskerrak ematen dizkiot Jainkoari, 5 Jesus
Jaunari eta fededun* guztiei dizkiezun maitasun eta leialtasunaren berri izan baitut. 6
Sinesmen berean elkarturik gaude; zure sinesmen hori eraginkor bihur dadila, bada, jakinik
zenbat on egin dezakegun Kristorengatik. 7 Poz eta adorez bete nau zure maitasunak, ene
anaia, barru-barruraino bizkortu baititu fededunak.
Paulo, Onesimo esklaboaren alde mesede eske
8 Horregatik, egin behar duzuna agintzeko Kristorengandiko askatasun osoa dudan

arren, 9 nahiago dut maitasunaren izenean eskatu; nik, Paulok, jadanik zahartua eta orain,
gainera, Kristo Jesusengatik kartzelan nagoen honek, 10 mesede bat eskatu nahi dizut
kartzelan sortu dudan nire seme* Onesimorentzat. 11 Hau, lehen, ez zenuen on ezertarako;
orain, ordea, on bihurtu da*, bai zuretzat eta bai niretzat. 12 Berriro bidaltzen dizut bera, ene
bihotz-bihotzeko dudan hau*.
13 Neurekin eduki nahi nuen, zure ordez zerbitzari izan nezan, berriona hots
egiteagatik kartzelan nagoelarik. 14 Hala ere, ez dut zure baimenik gabe ezer egin nahi izan,
mesede hori gogoz egin dezazun eta ez behartuta.
15 Agian, horretarako alde egin zizun apur batez, gero betiko har zenezan, 16 eta ez
esklabo bezala, esklabo baino zerbait gehiago, anaia maite bezala baizik. Maite-maitea da
niretzat, eta zenbatez maiteago ez ote da izango zuretzat, bai gizon eta bai fededun den
aldetik*!
17 Beraz, fedean adiskide banauzu, hartzazu Onesimo nerau bezala. 18 Eta zerbait
gaizki egina badizu edota zerbait zor, utzi hori nire gain. 19 Neure eskuz sinatzen dizut
ordain-agiria: Paulok; eta ez dizut aipatu nahi zuk zeure burua bera zor* didazula.
20 Bai, ene anaia, kristau zarenez, egidazu mesede hori; arindu nire bihotza
Kristoren maitasunagatik. 21 Esaneko zaitudalakoan idazten dizut, eta esaten dizudana
baino gehiago egingo duzula jakinik. 22 Presta iezadazu ostatua ere, zuen otoitzei esker
zuengana bihurtuko naizen itxaropena baitut.
329
Azken agurra
23 Epafrasek*, Kristo Jesusengatik nire kartzela-lagunak, agurtzen zaitu; 24 bai eta

lankide ditudan Markos, Aristarko, Demas eta Lukasek* ere. 25 Jesu Kristo Jaunaren grazia
zuekin.
\z
HEBERTARREI GUTUNA
SARRERA (1,1-4)
Jainkoaren Semeak goi-agerpenari

erabateko osotasuna eman
1,1 Askotan eta era askotara hitz egin zien antzina Jainkoak gure arbasoei profeten
bidez; 2 azken egun hauetan*, berriz, bere Semearen bidez hitz egin digu. Seme horrexen
esku utzi ditu gauza guztiak, egin ere berorren bidez egin baitzuen mundua. 3 Bera da
Jainkoaren aintzaren distira eta beronen izatearen irudia, eta berak eusten die gauza guztiei
bere hitz ahaltsuaz, eta, bekatuen garbikuntza egin ondoren, Jainko handiaren eskuinaldean
eseri da zeru goienetan*. 4 Eta aingeruak baino gehiago izatera iritsi da, ondaretzat jaso
duen izena* ere haiena baino askoz goragokoa denez gero.
KRISTO AINGERUEN GAINETIK (1,5--2,18)
Kristo Jainkoaren Seme
5 Izan ere, Jainkoak ez dio sekula inongo aingeruri esan:
Nire semea zara zu,

gaur zaitut nik sortu;
eta beste hau ere ez:
Aita izango nau hark ni,

eta seme izango dut nik hura.
6 Jainkoak bere lehen-semea munduan sarraraztean, berriz, honela esaten du:
Adora dezatela bera

Jainkoaren aingeru guztiek*.
7 Aingeruei buruz hau dio Jainkoak:
Haizearen antzeko egiten ditu

bere aingeruak,
330
sugarraren antzeko bere zerbitzariak*.
8 Baina bere Semeaz hau esaten du:
Zure tronua, oi Jainko, betikoa da,

zure erregetza* zuzentasun-erregetza.
9 Zuzen dena izan duzu maite
eta oker dena gorroto;
horregatik, Jainkoak, zeure Jainkoak,
gantzutu zaitu, jai-giro pozgarrian,
lagunen artean aukeraturik*.
10 Eta beste hau ere badio:
Jauna, hasieratik sendo

ezarri zenuen lurra,
zure eskuek egina da zerua;
11 haiek galduko dira, baina zuk iraungo;
jantzia bezala gastatuko dira,
12 soinekoa bezala tolestuko dituzu,
jantzia bezala aldatuko.
Zu, ordea, beti bera,
zure urteak amaigabeak.
13 Jainkoak ez dio sekula inongo aingeruri esan:
Eseri tronuan nire eskuinean:

etsaiak oinaulkitzat jarriko dizkizut.
14 Zer dira, bada, aingeru guztiak, Jainkoaren zerbitzura dauden espirituak,

salbamena jaso behar dutenei laguntzera bidaliak, baizik?
Ez galdu salbamen-bidea zabarkeriaz
2,1 Horregatik, arreta handiagoa jarri behar dugu entzun dugun mezuan, bidetik oker
ez gaitezen. 2 Zeren, aingeruen bitartez* Jainkoak hots egin zuen mezua baliozko gertatu
bazen eta beronen kontra huts egin eta desobeditu zioten guztiak Jainkoak arrazoiz zigortu
bazituen, 3 nola alde egin guk zigorrari, horrenbesteko salbamen-bidea zabarkeriaz galtzen
badugu? Izan ere, salbamen hau Jaunak berak hots egin zuen, eta hari entzun ziotenek
baietsi digute gero. 4 Eta Jainkoak seinale, egintza harrigarri eta mirari-modu askoz eta bere
nahiaren arabera banatu dizkigun Espiritu Santuaren dohainez baietsi du.
Jesus gizaki aintzatua
5 Orain aipatzen ari garen etorkizuneko mundu hau ez zuen Jainkoak aingeruen
menpe jarri. 6 Liburu Santuetan, hain zuzen, hauxe esana du norbaitek:
331
Zer da gizona, zu hartaz oroitzeko,
zer gizakia, zu hartaz arduratzeko?
7 Ia aingeruen pareko egin duzu,
ohorez eta aintzaz koroatu;
8 dena haren menpean jarri duzu.
Beraz, Jainkoak gizakiaren menpean jarri badu dena, ez du ezer utzi haren menpe
jarri gabe. Hala ere, ez dugu ikusten oraindik gauza guztiak gizakiaren menpe daudenik. 9
Baina ia aingeruen pareko egina izan zen Jesus hura ohorez eta aintzaz koroatua ikusten
dugu, sufritu zuen heriotzagatik*; horrela, Jainkoaren onginahiaz, gu guztion onerako jasan
zuen berak heriotza.
Jesus, gure kide sufrimenduan
10 Egoki zen, izan ere, Jainkoak, gauza guztien sorburu eta jomuga denak,
seme-alaba guztiak bere aintzara eraman nahirik, Jesus, haiek salbamenera gidatuko zituen
burua, oinazeen bidez bete-betekoa bihurtzea*. 11 Izan ere, bai santu egiten duen Jesusek,
bai honek santu egiten dituenek, Aita bera dute denek; horregatik, Jainkoaren Semeari ez dio
lotsarik ematen hauei senide deitzeak, 12 Liburu Santuak dioenez:
Hitz egingo diet zutaz neure senideei,

goretsiko zaitut batzarraren erdian.
13 Beste hau ere badio:
Jainkoarengan
jarriko dut nik konfiantza.
Bai eta ere:
Hona ni eta hona Jainkoak

eman dizkidan haurrak.
14 Familia bateko seme-alabak haragi eta odol bereko diren bezala, horrelaxe hartu
zuen parte Jesusek ere gizakiaren haragi-odoletan, heriotzaren nagusi den deabrua
heriotzaren bitartez indargabetzeko, 15 eta heriotzaren beldurrez beren bizitza osoan esklabo
bezala bizi zirenei askatasuna emateko; 16 hura ez baitzen, noski, aingeruei laguntzera
etorri, Abrahamen jatorrikoei baizik. 17 Horretarako, erabat bere senideen antzeko egin
beharra zeukan, apaiz nagusi errukitsu eta Jainkoari dagozkionetan fidagarri izateko,
herriaren bekatuak barkatzeko gai. 18 Bera ere nekeetan probatua izan delako, gauza da
orain probaldian daudenei laguntzeko.
JESUS APAIZ NAGUSI

FIDAGARRI ETA ERRUKITSU (3,1--5,10)
332
Jesus eta Moises elkarrekin konparaturik
3,1 Horregatik, Jainkoak herri santuko kide egin eta zerurako deitu zaituztenok,
begira iezaiozue Jesusi: bera da guk aitortzen dugun fedearen apostolu eta apaiz nagusi. 2
Fidagarria da benetan eginkizun horretarako izendatu duen Jainkoaren aurrean, Moises ere
haren etxeko ziren israeldar guztientzat fidagarria izan zen bezalaxe. 3 Jesusek, izan ere,
ohore handiagoa merezi du Moisesek baino, etxegileak etxeak berak baino ohore handiagoa
merezi duen bezalaxe. 4 Edozein etxek du bere egilea; baina gauza guztien egilea Jainkoa
da. 5 Moises fidagarria izan zen, noski, Jainkoaren etxeko guztientzat, baina Jainkoaren
mezua herriari adierazi behar zion zerbitzari bezala. 6 Kristo, ordea, Jainkoaren etxeko
nagusi ezarritako Seme bezala izan da fidagarri; etxe hori gu geu gara, baldin adoretsu eta
geure harrobide dugun itxaropenean sendo irauten badugu.
Jainkoaren atseden-lekura sartzeko deia
7 Horregatik, Espiritu Santuak dioen bezala:
Gaur Jaunaren mintzoa

entzuten baduzue,
8 ez gogortu bihotzak,
errebelde izan zinetenean bezala,
tentaldi-egunean basamortuan bezala.
9-10 Han tentatu ninduten zuen arbasoek,
ni aztertu nahirik,
nik haien alde eginak
berrogei urtez ikusi arren.
Horregatik,
belaunaldi hark gogait eragin zidan,
eta esan nuen:
<<Bihotzez desleialak dira beti,
nire bidetik ibili nahi ez dutenak>>.
11 Orduan, zin egin nuen haserre:
<<Ez, ez dira sartuko
atsedenerako eman nien lurraldera>>.
12 Begira, senideok, ez dezala zuetako inork bihotz gaizto eta sinesgaberik izan,
Jainko biziarengandik aldenduko duenik. 13 Bestela baizik, adore ezazue elkar egunero
Liburu Santuak dioen gaur honek irauten duen arte; horrela, bekatuak ez du zuetako inor
engainatu eta gogortuko. 14 Zeren Kristorekin partaide baikara, hasierako jarrerari
azkeneraino sendo eusten badiogu, 15 esan zaigunaren arabera:

entzuten baduzue,
ez gogortu bihotzak,
errebelde izan zinetenean bezala.
333
16 Nortzuk dira Jainkoaren mintzoa entzun eta beraren kontra errebelatu zirenok?
Moisesek Egiptotik atera zituen haiek, noski. 17 Eta nortzuk gogait eragin zioten Jainkoari
berrogei urtez? Bekatu egin zutenek; eta, horregatik, hilda gelditu ziren basamortuan. 18 Eta
nortzuei zin egin zien Jainkoak ez zirela haren atsedenean sartuko? Obeditu ez ziotenei. 19
Garbi ikusten dugu, beraz, sinetsi ez zutelako gelditu zirela sartu gabe.
4,1 Beraz, Jainkoaren atsedenean sartzeko agintzaria indarrean dagoen bitartean,

kontuz ibili behar dugu, zuetakoren bat sartu gabe geldi ez dadin. 2 Guri ere berriona eman
zaigu gure arbasoei bezala; baina hauei ez zien ezertarako balio izan mezua entzuteak,
entzun ere sinetsi gabe entzun zuten eta*. 3 Gu, ordea, sinesten badugu, sar gaitezke
Jainkoaren atsedenean; honetaz esan zuen Jainkoak:
Orduan, zin egin nuen haserre:

<<Ez, ez dira sartuko
atsedenerako eman nahi nien
lurraldera>>.
Egia esan, mundua eginez gero, bukatuak zituen Jainkoak bere lanak; 4 honela
esaten baita Liburu Santuan zazpigarren egunaz:
Zazpigarren egunean
atseden hartu zuen Jainkoak
berak eginiko lan guztitik.
5 Baina aipatu dugun pasartean, Ez dira nire atsedenean sartuko esan zaigu.
6 Horrela bada, batetik, atseden horretan batzuk sartzekoak direlako eta, bestetik,
berriona lehendabizi hartu zutenak beren desobedientziagatik sartu ez zirelako, 7 beste egun
bat, gaur bat, jarri du Jainkoak, askoz geroago Daviden bitartez lehen aipaturiko hitzok
esanez:

entzuten baduzue,
ez gogortu bihotzak.
8 Josuek israeldarrei atsedena eman izan balie, Jainkoak ez zukeen beste geroagoko
egun batez hitz egingo. 9 Bada, beraz, oraindik beste atseden-egun bat Jainkoaren
herriarentzat. 10 Eta Jainkoaren atsedenean sartzen denak bere lanetik atseden hartzen du,
Jainkoak ere bere lanetik atseden hartu zuen bezala. 11 Saia gaitezen, bada, atseden horretan
sartzen, eta ez dadila inor sinesgogorkerian eror, gure aurrekoen etsenpluari jarraituz.
12 Bizia da Jainkoaren hitza, bizia eta eragin handikoa, aho-biko ezpata bera baino
sarkorragoa: gogo eta espirituaren sakon-sakoneraino sartzen da, pertsonaren zokorik
ezkutueneraino, eta barneko pentsamendu eta asmo guztiak miatzen ditu. 13 Ez da
harentzat* munduan ezer gorderik; dena dago agerian eta zabalik, kontuak eman beharko
dizkiogun harentzat.
Jesus apaiz nagusi errukitsu
334
14 Beraz, gure apaiz nagusi handia, Jesus Jainkoaren Semea, zeruan sartua dugunez
gero, euts diezaiogun sendo aitortzen dugun fedeari. 15 Izan ere, gure apaiz nagusia ez da
gure ahuleriaz gupidatu ez daitekeen norbait, zeren eta bera ere, gu bezala, gauza guztietan
probatua izan baita, bekatuan izan ezik. 16 Hurbil gaitezen, bada, konfiantza osoz
Jainkoaren onginahiaren tronura, errukia iritsi eta premialdian laguntza izan dezagun.
5,1 Apaiz nagusia* gizonen artetik hautatua eta Jainkoaren aurrean

gizon-emakumeen ordezkari izateko jarria izaten da, bekatuengatik emaitzak eta opariak
eskaintzeko. 2 Badaki ezjakinez eta okerbideratuez gupidatzen, bera ere giza ahuleriez
inguratua dagoenez gero; 3 horregatik, bere bekatuengatik ere opariak eskaini behar ditu,
herriaren bekatuengatik eskaintzen dituen bezala. 4 Eta ezin du inork apaiz nagusigoaren
ohorea beretzat hartu, Jainkoak dei eginik ez bada, Aaronek bezala. 5 Horrela, Kristok ere ez
zion berak eman bere buruari apaiz nagusigoaren ospea, Jainkoak baizik, honela hitz egin
baitzion:
Nire seme zara zu;

gaur zaitut nik sortu.
6 Beste Salmo batean hau esaten dio:
Betiko zu apaiz
Melkisedeken antzera*.
7 Kristok, mundu honetan bizi zelarik, deiadar handiz eta negar-malkoz egin zion
otoitz eta erregu heriotzatik libra zezakeen Jainkoari eta, esaneko izan zitzaiolako, Jainkoak
aditu egin zion. 8 Eta, Semea izanik ere, oinazearen oinazez ikasi zuen obeditzen; 9 horrela,
bete-beteko izatera* iritsi zelarik, betiko salbamenaren iturri bilakatu zen berari obeditzen
dioten guztientzat, 10 eta Jainkoak apaiz nagusi izendatu zuen Melkisedeken antzera*.
Jesu Kristo, ITUN BERRIKO APAIZ NAGUSIA (5,11--10,39)
Kristau-heldutasunerako deia
11 Zer esanik asko ere asko dugu gai honetaz; baina ez da erraza zuei aditzera
ematea, ulertzeko motel bihurtu zarete eta. 12 Honezkero, maisu ere izan behar zenukete,
baina oraindik Jainkoaren mezuaren gauzarik funtsezkoenak ere ikasi beharrean zaudete;
janari sendoaren ordez, esnez mantendu beharrean aurkitzen zarete. 13 Esnez mantentzen
dena, ordea, ez da gai salbamenaren doktrina* ulertzeko, bularreko haurra baita. 14 Janari
sendoa, berriz, pertsona helduentzat da, ona eta txarra bereizteko eskarmentua dutenentzat.
6,1 Horrela bada, Kristori buruzko lehen mailako doktrina alde batera utzirik, has
gaitezen kristau-heldutasunari dagozkionez mintzatzen, berriro oinarrizko gauzak aipatu
beharrik gabe, hala nola: heriotzara daramaten egintzetatik aldentzea, Jainkoarengan
sinestea, 2 bataio-modu ezberdinei buruzko doktrinak*, eskuen ezartzea, hilen piztuera edo
behin betiko auzia. 3 Horrela egingo dugu, beraz, Jainkoa lagun.
335
4 Izan ere, behin fedean argituak izan direnek, Jainkoaren dohaina dastatu eta
Espiritu Santuarengan parte izan dutenek, 5 Jainkoaren mezu ederra eta datorren munduaren
indarra probatu dituztenek, 6 fedeari uko egiten badiote, ezinezkoa dute berriro
bihozberritzea*, Jainkoaren Semea gurutziltzatzen ari baitira eta mundu guztiaren aurrean
isekatzen. 7 Lurrak ere, gainera maiz datorkion euria xurgatu eta nekazariari probetxuzko
landareak ematen badizkio, Jainkoaren bedeinkazioa du berekin; 8 baina, sasi eta sastrakak
ematen baditu, ez du ezertarako balio, Jainkoak madarikatu egingo du eta, azkenik, erre
egingo dute.
9 Horrela hitz egiten badizuegu ere, senide maiteok, ziur gaude, zuei dagokizuenez,
jokabide guztiz jatorra duzuela, salbamena lortzeko egokia. 10 Zintzoa da, bai, Jainkoa eta
ez da ahaztuko zuek egin duzuenaz, ez eta, lehen nahiz orain fededunak* zerbitzatuz, berari
agertu diozuen maitasunaz ere. 11 Hauxe nahi genuke, hala ere: azkeneraino ager dezazuela
guztiok orain arte izan duzuen ardura bera, zuen itxaropena bete-betea izatera irits dadin; 12
ez zaiteztela nagi bihur, baizik eta jarraitu fedez eta eramanpenez Jainkoaren agintzariak
jasotzen ari direnen etsenpluari.
Jainkoaren agintzaria Jesusengan burutua
13 Jainkoak, Abrahami agintzaria egin zionean, bere buruarengatik egin zuen zin, ez
baitzuen bera baino inor handiagokorik zin egiteko. 14 Esan zion:
Oparo bedeinkatuko zaitut

eta ondorea erruz ugalduko.
15 Eta, eramanpenez itxaron ondoren, eskuratu egin zuen Abrahamek Jainkoaren

agintzaria. 16 Gizon-emakumeek berak baino handiago den norbaitengatik egiten dute zin,
eta zin eginez erabakitzen dute edozein eztabaida. 17 Horregatik, Jainkoak ere, agindutako
ondasunak hartuko zituztenei beraren asmoa aldaezina zela garbi erakutsi nahirik, zin-hitzez
lotu zuen bere burua. 18 Beraz, bi gauza ditugu Jainkoaren asmoa aldaezina dela adierazten
digutenak: agintzaria eta zin-hitza --eta horietan Jainkoak ez dezake gezurrik esan--;
horietan oinarriturik, adorez beteak sentitzen gara aurrean dugun itxaropenari eusteko. 19
Itxaropen hau geure bizitzaren aingura tinko eta segurua dugu, zeruko santutegi barruraino
sartzen dena*; 20 hara sartu baitzen Jesus guregatik, aitzindari gisa, Melkisedeken antzera
behin betiko apaiz nagusi egina.
Kristo Melkisedeken antzera apaiz (7,1-28)
Melkisedek eta lebitar apaizgoa
7,1 Melkisedek hau, Salemgo errege eta goi-goiko Jainkoaren apaiza zen. Bidera
atera zitzaion Abrahami, erregeak garaitu ondoren itzulbidetik zetorrela, eta bedeinkatu
egin zuen. 2 Abrahamek guduan harrapatutako guztiaren hamarrenak eman zizkion orduan.
Alde batetik, Melkisedek izenak <<Justizi errege>> esan nahi du, eta, bestetik, Salemgo
errege zen, hau da, <<Bake-errege>>. 3 Liburu Santuan ez da aipatzen haren aitarik, ez
amarik, ez jatorririk, ez jaiotzarik, ez heriotzarik; horrela, Jainkoaren Semearen antzera
betiko dirau apaiz*.
336
4 Zenbaterainokoa ez ote zen Melkisedek, gure arbaso Abrahamek berak guduan
harrapaturiko gauza hoberenen hamarrenak eman baitzizkion! 5 Moisesen legearen arabera,
apaizgoa hartzen duten Lebiren ondorengoek herriarengandik jaso behar dituzte
hamarrenak, hau da, beren senideengandik, hauek ere Abrahamen jatorrikoak direlarik. 6
Melkisedekek, ordea, jatorri berekoa izan gabe, Abrahamengandik jaso zituen hamarrenak
eta, gainera, Jainkoaren agintzariak hartuak zituen Abraham bedeinkatu egin zuen. 7 Eta,
jakina, handienak bedeinkatzen du txikiena. 8 Hemen, gure artean, hamarrenak jasotzen
dituzten lebitarrak gizon hilkor dira; baina harako Melkisedek hura bizirik dagoela aitortzen
dute Liburu Santuek. 9 Eta nolabait esan daiteke, Abrahamen bitartez, orain bere
ondorengoen bidez hamarrenak jasotzen dituen Lebik berak eman zizkiola hamarrenak
Melkisedeki; 10 izan ere, Abrahamek bere baitan zeraman Lebi, Melkisedek bidera irten
zitzaionean.
Lebitar apaizgoa baliorik gabea
11 Lebitar apaizgoa herriari eman zitzaion legearen oinarrian zegoen. Beraz, lebitar
apaizgoa Jainkoarekiko harreman betea lortzeko gai izan balitz, ez zen beharrezko izango
beste apaiz bat sortzea, ez Aaronen antzera, Melkisedeken antzera apaiz dena baizik. 12 Eta,
apaizgoa aldatuz gero, nahitaez aldatzen da legea ere. 13 Hemen adierazten dena, berriz,
Jesus gure Jauna alegia, beste leinu batekoa da, inoiz aldare-gizonik izan ez duen leinukoa,
14 aski ezaguna baita Judaren leinutik* datorrela gure Jauna, eta Moisesek aipatu ere ez
zuen egin leinu hori apaizei buruz hitz egitean.
15 Eta oraindik argiago da hori, baldin beste apaiz bat sortu bada Melkisedeken
antzera, 16 hau da, ez giza legeen arabera, desegin ezin den bizi baten indarrari esker baizik.
17 Izan ere, honela dago esana:
Betiko zu apaiz,
Melkisedeken antzera.
18 Beraz, alde batetik, balio gabe gelditu da aurreko erakundea, ezer gutxitarako
balio zuelako eta alferrikakoa zelako 19-- legeak ez baitzuen ezer bere betera eraman--;
bestetik, Jainkoarengana hurbiltzen gaituen itxaropen bikainago bati ematen zaio hasiera.
Kristo benetako eta betiko apaiz
20 Hau guztia ez zen zinik gabe gertatu. Lebiren ondorengoak bai, zinik gabe izan
ziren apaiz izendatuak; 21 Jesus, ordea, zin eginez izendatu zuen Jainkoak, hartaz esaten
denez:
Zin egina du Jaunak

eta ez zaio damutuko:
<<Betiko zara zu apaiz>>.
22 Horrela, itun bikainagoaren bermatzaile da Jesus. 23 Gainera, apaiz lebitarrak

asko ziren, ezin baitzuten iraun, hil egiten zirelako; 24 Jesusek, ordea, beti irauten duenez,
inoiz amaituko ez den apaizgoa du. 25 Horregatik, salbamen betea eman diezaieke beraren
337
bidez Jainkoarengana hurbiltzen direnei, bizirik baitago beti haien alde erregutzeko.
26 Benetan, Jesus bezalako apaiz nagusia behar genuen guk: santu, errugabe eta
kutsatugabea, bekatariengandik bereizia eta zeruak baino gorago jasoa; 27 honek ez du,
beste apaiz nagusiek bezala, lehenengo bere bekatuengatik eta gero herriarenengatik
egunero opariak eskaini beharrik, behin betiko egin baitzuen hori, bere burua opari eskaini
zuenean. 28 Legeak, izan ere, gizon ahulak izendatzen ditu apaiz nagusi; baina legea baino
geroago etorri zen Jainkoaren zin-hitzak Semea izendatzen du apaiz nagusi, betierean
bete-beteko dena.
Kristo bete-beteko apaiz bere opariaz (8,1--9,28)
Apaizgo berria eta itun berria
8,1 Hau da esaten ari garenaren gailurra: hain handia da gure apaiz nagusia, ezen
Jainko handiaren eskuinaldean eseria baitago zeruan, 2 eta bere apaiz-zerbitzua Jainkoak
egindako benetako santutegian betetzen du, eta ez gizakiek egindako itun-etxolan*. 3
Edozein apaiz nagusi emaitzak eta opariak eskaintzeko jarria dagoenez, Jesusek ere zerbait
eskaini behar zuen. 4 Mundu honetan Jesus ez litzateke apaiz ere izango, hor baitaude
Moisesen legearen arabera opariak eskaintzen dituzten apaizak. 5 Hauek egiten duten
kultua, ordea, zeruko gauzen irudi eta itzal besterik ez da, Jainkoak Moisesi, etxola
egiterakoan, agindu zionaren arabera: Izan arreta, dena mendian erakutsi zitzaizun
ereduaren arabera egiteko.
6 Jesusek benetan kultu-zerbitzu askoz bikainagoa hartu du, itun bikainagoaren,
agintzari bikainagoetan oinarrituaren, bitarteko baita.
Itun zaharraren baliogabetasuna
7 Izan ere, lehenengo ituna* akatsik gabea izan balitz, ez zegokeen bigarren
batentzat lekurik. 8 Baina Jainkoak haserre egin zion herriari, esanez:
Jaunak dio:
<<Begira, badator
Israel herriarekin
eta Juda herriarekin
itun berria egingo dudan garaia.
9 Itun hau ez da izango,
Egiptotik ateratzeko
eskutik hartu nituenean
beraien arbasoekin
egin nuena bezalakoa.
Haiek hautsi egin zuten nire ituna,
eta nik ere bertan behera utzi nituen.
Hala diot nik, Jaunak.
10 Hona hemen etorkizunean
Israelekin egingo dudan ituna:
Buruan ezarriko dizkiet neure legeak,
338
bihotzean idatziko;
ni beraien Jainko izango naiz,
eta haiek nire herri.
11 Ez dute elkarri
irakatsi beharrik izango,
<Ezagutu Jauna> esanez,
guzti-guztiek, txiki nahiz handi,
ezagutuko bainaute.
12 Barkatu egingo baitiet
beren gaiztakeria,
beraien bekatua
ez dut gehiago gogoratuko>>.
13 Jainkoak, itun berria agintzean, aurrekoa zahartutzat ematen du, eta zaharkiturik
dagoena desagertzear dago.
Antzinako opariak baliorik gabeak
9,1 Lehenengo itunak bazituen bere kultu-ohikuneak eta bere lurreko santutegia. 2
Honela antolatua zegoen santutegia: lehenengo aldean, <<Santu>> izenekoan, argimutila,
mahaia eta Jaunari eskainiriko ogiak zeuden; 3 gero, bigarren kortinaren atzean* <<Toki
santu-santu>> izeneko aldea zegoen. 4 Bertan, intsentsua erretzeko urrezko aldarea* eta
itun-kutxa, dena urrez estalia, zeuden. Kutxaren barruan urrezko ontzi bat zegoen, manaz
betea, bai eta Aaronen makila, ernamuindu zena, eta itunaren harlosak ere. 5 Kutxaren
gainean bi izaki hegadun zeuden, Jainkoaren presentzia aintzatsua adierazten zuten
kerubinak, beren hegoez kutxa gaineko estalkia* babesten zutenak. Baina hau ez da gai
hauetaz xehetasunez hitz egiteko unea.
6 Honela eratua zegoen, beraz, santutegia. Lehenengo aldean edozein garaitan
sartzen dira apaizak beren kultu-zerbitzua betetzeko; 7 bigarren aldean, berriz, apaiz nagusia
besterik ez da sartzen eta urtean behin bakarrik; eta orduan ere, bere buruaren eta herriaren
hutsegiteengatik eskaini behar duen abere-odola eramanez sartzen da. 8 Honekin, hau
adierazi nahi digu Espiritu Santuak: lehenengo santutegiak irauten zuen bitartean, benetako
santutegirako bidea ez zegoela zabalik. 9 Izan ere, lehenengo santutegia orain gertatzen ari
denaren irudi da; beraz, hor eskaintzen diren emaitza eta opariek ez dute indarrik eskaintzen
dituena barrutik bete-betea egiteko; 10 izan ere, horiek guztiak janariei, edariei eta zenbait
garbikuntza-ohikuneri --hau da, azaleko gauzei-- dagozkien lege besterik ez dira, Jainkoak
gauzak aldatuko dituen arte balio dutenak.
Kristoren bete-beteko oparia
11 Kristo, berriz, datozen ondasunen* apaiz nagusi bezala agertu da. Bera sartu den
etxola lehengoa baino hobea eta bikainagoa da, ez giza eskuz egina, hau da, ez mundu
honetakoa. 12 Kristo behin betiko sartu da santutegian, ez aker eta zekorren odola eskainiz,
berea baizik, horrela betiko salbamena* lortu digularik. 13 Beraz, akerren eta zezenen
odolak eta erretako behi baten errautsek, kutsaturik daudenen gain zirtatuz gero, kutsaturiko
339
pertsona horiek sagaratzeko indarra baldin badute azaleko garbitasuna emanez, 14 zenbatez
gehiago Kristoren odolak, betiko Espirituaren bitartez akasgabeko oparitzat bere burua
Jainkoari eskaini zion harenak, ez du garbituko gure barrua heriotzara daramaten
egintzetatik, Jainko biziari kultua emateko gai izan gaitezen!
Itun berria
15 Horregatik, Jesu Kristo itun* berri baten bitarteko da, bere heriotzaz antzinako
itunaren garaian egindako hutsegiteak barkatu baititu; horrela, agindutako betiko ondarea
jaso dezakete Jainkoak deitutakoek. 16 Izan ere, testamentua beteko bada, beharrezkoa da
testamentugilea hila izatea, 17 hil ondoren balio baitu testamentuak; testamentugilea bizi
den bitartean, ez du indarrik. 18 Horregatik, lehenengo ituna ere ez zen odol-isurketarik
gabe egin. 19 Moisesek, legeko agindu guztiak herriaren aurrean irakurri ondoren, zekor eta
akerren odola hartu zuen --ur, purpura gorrimin eta ixipuaz batera--, eta lege-liburua eta
herri osoa zirtatu zituen, 20 esanez: Odol hau Jainkoak zuekin egiten duen itunaren
ezaugarri da*.
21 Era berean, Moisesek etxola eta kultuan erabiltzen ziren tresna guztiak zirtatu
zituen odolaz. 22 Izan ere, legearen arabera, ia gauza guztien garbikuntza odolaren bidez
egiten da, eta odol-isurketarik gabe ez dago barkamenik.
Itun berriko oparia
23 Beharrezkoak ziren horrelako ohikuneak zerukoen irudi besterik ez ziren gauzen

garbikuntza egiteko; zeruko gauzek berek, ordea, opari baliotsuagoak behar zituzten. 24
Hala, Kristo ez zen sartu gizakiek egindako santutegian --egiazkoaren irudi besterik izango
ez zen batean--, zeruan bertan baizik, orain Jainkoaren aurrean gure alde agertzeko; 25 eta
ez zen sartu behin eta berriz bere burua opari eskaintzeko, apaiz nagusia santutegian berea
ez duen odolarekin urtean behin sartzen den bezala. 26 Bestela, hil ere askotan hil behar
izango zuen mundua mundu denetik gaur arte. Baina ez, Kristo behin bakarrik agertu da
orain, azkenak diren garai hauetan, bere buruaren opariaz bekatua desegiteko. 27 Eta
gizon-emakumeek behin bakarrik hil behar dutela eta gero auzia izango dela erabakita
dagoen bezala, 28 halaxe Kristo ere: behin bakarrik izan zen oparitzat eskainia guztien
bekatuak desegiteko, eta gero bigarrenez agertuko da, bekatuarekin zerikusirik gabe*,
beraren zain daudenak salbatzera.
Kristo betiko salbamenaren iturri (10,1-39)
Lehengo opariak Kristoren opariaz ordezkatu
10,1 Legeak, beraz, etortzekoak ziren ondasunen itzala bakarrik izanik eta ez gauzen
izatea bera, ez ditzake inola ere, urtero etengabe eskaintzen diren opari berberen bidez,
Jainkoarengana hurbiltzen direnak bete-beteko egin. 2 Bestela, amaitu egingo ziren opariak,
kultu hori eskaintzen zutenek, behin garbituz gero, inongo bekatu-kontzientziarik ez
baitzuten izango. 3 Baina opariak eskaintzean bekatuen oroitzapena berritzen dute urtero, 4
zezenen eta akerren odolak ez baititzake bekatuak desegin.
5 Horregatik, Kristok, mundu honetan sartzerakoan, Jainkoari esan zion:
340
Ez zenuen nahi izan
opari eta eskaintzarik;
baina gorputza eratu* zenidan.
6 Erre-opari
eta bekatuen barkamen-oparirik
ez duzu atsegin izan.
7 Horregatik diot: <<Hemen nauzu>>.
Liburuan agintzen zait
zure nahia betetzeko, ene Jainko.
8 Lehenik dio: Ez zenuen nahi izan, ez atsegin izan, opari eta eskaintzarik, ez
erre-opari, ez bekatuen barkamen-oparirik, nahiz eta gauza guztiok legeak agindutakoak
izan. 9 Ondoren, beste hau dio: Hemen nauzu zure nahia betetzeko.
Aipaturiko lehenengo kultua kentzen du bigarrena jartzeko. 10 Eta behin betiko egin
zuen bere gorputzaren eskaintzaren bidez, Jesu Kristok Jainkoaren nahia bete duelako izan
gara gu Jainkoarentzat sagaratuak.
Apaiz berria eta itun berria
11 Apaiza egunero ari da bere kultu-zerbitzuan, bekatua inola ere kendu ezin duten
opari berberak behin eta berriz eskainiz. 12 Baina Jesu Kristo, opari bat bakarra
bekatuengatik eskaini ondoren, Jainkoaren eskuinaldean eseri zen behin betiko. 13 Eta,
orain, Jainkoak etsaiak oinaulkitzat noiz jarriko dizkion itxaroten dago. 14 Izan ere, opari
bakar baten bidez beren betera eraman ditu Jainkoarentzat behin betiko sagaratuak direnak.
15 Aitorpen bera egiten digu Espiritu Santuak ere, hau esatean:
16 Hona hemen etorkizunean

haiekin egingo dudan ituna:
Bihotzean ezarriko dizkiet
neure legeak, buruan idatziko.
17 Eta haien bekatuak eta gaiztakeriak
ez ditut gehiago gogoratuko.
18 Horrela bada, bekatuak barkaturik daudenean, ez da bekatuen barkamenerako

opari beharrik.
Sinesmenean sendo iraun
19 Beraz, senideok, Jesu Kristoren odolari esker konfiantza dugu santutegian

sartzeko*, 20 Jesusek kortinan barrena --hau da, bere gorputzean barrena-- bide berri eta
bizia ireki baitigu. 21 Jesus apaiz handia Jainkoaren etxeko buru dugunez, 22 hurbil
gakizkion bihotz zintzoz eta sinesmen osoz, barrua bekatu-kontzientzia guztitik garbiturik
eta gorputza ur garbiz txukundurik. 23 Iraun dezagun sendo itxaropena aitortuz, leiala da-eta
hitza eman diguna. 24 Lagun diezaiogun elkarri, maitasunean eta egintza onetan elkar gogo-
341
berotuz. 25 Ez utzi batzarrera joateari, batzuen batzuek ohi duten bezala, baizik eta adoretu
elkar, eta are gehiago Jaunaren eguna hurbiltzen ari dela ikusten duzuen honetan.
Sinesmena ukatzeko arriskua
26 Zeren, egia ezagutu ondoren, nahita bekatu egiten* jarraitzen badugu, ez dago
gehiago bekatuen barkamenerako oparirik: 27 Jainkoaren auzi izugarria eta errebeldeak
irentsiko dituen su kiskalgarria besterik ez dezakegu espero. 28 Moisesen legea hausten
duenari heriotza-zigorra ematen zaio gupidarik gabe, bi edo hiru lekukoren aitorpenaz. 29
Zenbatez zigor handiagoa ez ote du merezi izango Jainkoaren Semea hankapean erabili,
sagaratu duen ituneko odola profanatu eta Jainkoak onginahiz eman dion Espiritua iraintzen
duenak! 30 Ongi ezagutzen dugu hau esan zuena:
Niri dagokit mendekua,

neuk emango dut ordaina.
Eta beste hau ere esan zuen:
Jaunak epaituko du bere herria.
31 Izugarria da Jainko biziaren eskuetan erortzea!

32 Oroit zaitezte iraganeko egun haietaz: argia hartu* berri hartan borroka gogor eta
neketsua eraman behar izan zenuten. 33 Zuetako batzuek irainak eta tratu txarrak jasan
zenituzten guztien aurrean; besteok horrela erabilitakoen lagunkide izan zineten; 34 parte
izan zenuten kartzelatuen oinazeetan eta pozik sufritu zenuten zeuen ondasunak kendu
zizkizuetenean, jakinik aberastasun bikainagoa eta iraunkorragoa zenutela. 35 Beraz, ez
galdu adorea, berekin sari handia dakar eta. 36 Iraupena behar duzue, Jainkoaren borondatea
betez agintzaria eskuratzeko. 37 Izan ere:
Laster, bai, oso laster

etorriko da etortzekoa,
ez du luzatuko.
38 Nire zintzoa fedeari esker biziko da,
baina atzera egiten badu,
ez dut atsegin izango*.
39 Gu ez gara, ordea, atzera egin eta hondatzen direnetakoak, fedearen bidez

salbamen bila gabiltzanak baizik.
FEDEA ETA IRAUPENA (11,1--12,13)
Itun zaharreko gizon-emakumeak sinesmen-eredu.

Abel, Henok eta Noe
11,1 Fedea, itxaroten dena lortzeko segurtasuna da, ikusten ez diren gauzez
komentzitua egotea*. 2 Fede horrengatik onetsi zituen Jainkoak gure arbasoak.
342
3 Fedeari esker ulertzen dugu bere hitzaz eratu zuela Jainkoak mundua eta, beraz,
ikusten duguna ageri ez denetik sortua dela.
4 Fedeari esker eskaini zion Abelek Jainkoari Kainek baino opari ederragoa;
horregatik, Jainkoak zintzotzat aitortu zuen Abel eta honen eskaintzak onartu, eta fedeari
esker hitz egiten du Abelek hilda gero ere.
5 Fedeari esker eraman zuen Jainkoak Henok heriotzarik jasan gabe; desagertu egin
zen, Jainkoak eramanik. Baina, eramana izan zela esan aurretik, Jainkoak nahi bezala
jokatu zuela esaten du Liburu Santuak. 6 Izan ere, federik gabe ezinezkoa da Jainkoaren
gogoko izatea, zeren Jainkoarengana hurbiltzen denak sinetsi egin behar baitu hura badela
eta haren bila dabiltzanei saria ematen diela.
7 Fedeari esker, Noek, oraindik ikusten ez ziren gauzen berri izan zuelarik, untzia
egin zuen etxekoak salbatzeko, Jainkoaren esaneko izanez. Bere fedeaz gaitzetsi egin zuen
mundu sinesgabea, eta fedetik datorren salbamenaren oinordeko egin zen.
Abraham eta patriarkak
8 Fedeari esker, Abraham, Jainkoaren deiari obedituz, Jainkoak ondaretzat emango

zion lurraldera abiatu zen, nora zihoan ez zekiela abiatu ere. 9 Fedea zuelako, bere herria
utzi eta atzerritar gisa bizi izan zen Jainkoak agindutako lurraldean; oihal-etxolatan bizi izan
zen, Jainkoaren agintzari bera hartu zuten Isaak eta Jakob biziko ziren bezalaxe; 10 eta hori,
zimendu sendoko hiria*, arkitekto eta egile Jainkoa bera duen hiria, itxaron zuelako.
11 Fedeari esker hartu zuen ondorengoa ekartzeko indarra, beraren emazte Sara*
agorra izan eta berak sasoia joana zuen arren, hitz eman ziona fidagarria zela sinetsi
baitzuen. 12 Eta, horrela, gizon bakarrarengandik, eta berau ere ia azkenetan zegoela, zeruko
izarrak bezain ugari eta itsasertzeko hondarrak bezain kontaezin ondorengo sortu zen.
13 Horiek guztiak Jainkoak hitz emandako ondasunak eskuratu gabe hil ziren; baina
fedearen argitan urrutira ikusi eta agurtu egin zituzten, horrela lur honetan arrotz eta
atzerritar zirela aitortuz. 14 Izan ere, horrela hitz egiten dutenek garbi adierazten dute
aberriaren bila dabiltzala. 15 Utzi zuten lurraldea izan balute gogoan, bazuten egokiera hara
itzultzeko. 16 Baina lur hobea zuten irrika, zerukoa alegia. Horregatik, Jainkoa ez da
lotsatzen <<haien Jainko>> deitua izateaz, hiri bat ere prestatu baitie.
17 Fedeari esker eskaini zuen Abrahamek Isaak, Jainkoak probatu zuenean. Bera,
agintzaria hartu zuena, prest zegoen seme bakarra eskaintzeko, 18 nahiz eta seme berorri
buruz esana izan Jainkoak: Isaaken bidez izango dituzu ondorengoak. 19 Abrahamek uste
zuen Jainkoa gauza dela hilak pizteko ere; horrela, semea berreskuratzea Jainkoaren
ahalmen horren ezaugarri gertatu zitzaion.
20 Fedeari esker, Isaakek etorkizunerako bedeinkazioa eman zien Jakobi eta Esauri.
21 Fedeari esker, Jakobek Joseren semeetako bakoitza bedeinkatu zuen hiltzerakoan,
eta Jainkoa gurtu zuen, bere makila-buruan ezarrita izana*. 22 Fedeari esker aipatu zuen
Josek ere, hilzorian, israeldarrak Egiptotik irtengo zirela, eta bere hezurrekin zer egin behar
zuten esan zien.
Moises eta israeldarrak
23 Fedeari esker, Moises jaio zenean, haur ederra zela ikusirik, hiru hilabetez eduki
zuten bere gurasoek gordeta, faraoiaren aginduaren beldurrik gabe. 24 Fedeari esker,
343
Moisesek, jadanik gizon heldua zela, uko egin zion faraoiaren alabaren seme-izenari; 25
nahiago izan zuen Jainkoaren herriarekin batera tratu txarrak jasan, bekatuaren atsegin
iragankorrak gozatu baino. 26 Izan ere, baliotsuagotzat jo zuen Jainko-herriarekin
mesprezatua izatea* Egiptoko aberastasunak baino, geroko sariari begiratzen baitzion. 27
Fedeari esker alde egin zuen Moisesek Egiptotik faraoiaren haserrearen beldurrik gabe, eta
sendo iraun zuen, Jainko ezinikusia ikusiko balu bezala.
28 Fedeari esker ospatu zuen Moisesek Pazkoa eta igurtzi zituen odolaz israeldarren
etxeetako ateak, suntsitzaileak haien lehen-semeak uki ez zitzan. 29 Fedeari esker igaro
zuten israeldarrek Itsaso Gorria lur lehorra bailitzan, egiptoarrak, beste horrenbeste egiten
saiatu zirenean, hondora joan ziren bitartean.
30 Fedeari esker erori ziren Jerikoko harresiak, zazpi egunez hiria inguratu ondoren.
31 Fedeari esker ez zen hondatu Rahab emagaldua sinesgabeekin batera, israeldar
ikertzaileei harrera ona egin zielako.
Ikuspegi orokorra
32 Zertan jarraitu hitz egiten? Ez nuke denborarik aski Gedeon, Barak, Samson,
Jefte, David, Samuel eta profeten gertakariak esaten hasiko banintz. 33 Fedeari esker,
erreinuak menperatu zituzten, justizia egin, Jainkoak agindua eskuratu, lehoien ahoak itxi,
34 su gartsuak itzali, ezpataz hilak izatetik ihes egin, gaixotasunetatik sendatu, borrokan
bulartsu izan eta atzerritarren gudarosteei atzera eragin. 35 Eta zenbait emakumek, pizturik
berreskuratu zituen bere hilak.
Beste batzuk, berriz, torturapean hil ziren, handik libratzeari uko eginez, bizitza
bikainagora pizteko itxaropenagatik; 36 beste batzuek isekak eta zigorrak, kateak eta
kartzelak jasan zituzten; 37 harrikatu egin zituzten, zerraz ebaki, ezpataz hil; nora-ezean ibili
ziren, ahuntz- nahiz ardi-larruz jantzirik, premia gorrian, erasopean eta tratu txarrak hartuz.
38 Munduak merezi baino hobeak ziren, eta nora-ezean ibili ziren basamortuetan, mendietan
eta lurreko harpe eta koba-zuloetan. 39 Baina hauek, beren fedearengatik Jainkoak onetsi
zituen arren, ez zuten eskuratu Jainkoak agindutakoa; 40 izan ere, Jainkoak zerbait hobea
prestatu zuen guretzat, eta ez zuen nahi izan haiek helmugara gu gabe iristerik.
Iraun bekatuaren kontrako borrokan
12,1 Horregatik, guk ere, hainbat eta hainbat testiguz* inguraturik gaudenok, astin
ditzagun oztopo zaigun guztia eta itsasten zaigun bekatua, eta ekin diezaiogun etsigabe
aurrean dugun lasterketari. 2 Jar ditzagun begiak geure fedearen iturburu eta betetzaile
dugun Jesusengan; honek, itxaro zuen zorionagatik, gurutzean hiltzea onartu zuen, heriotza
lotsagarria zela kontuan hartu gabe, eta orain Jainkoaren tronuaren eskuinaldean eseria*
dago. 3 Gogora ezazue, bada, bekatarien aldetik halako eraso gogorra jasan zuen hura,
adorea galdu eta etsi ez dezazuen. 4 Ez zarete oraindik bizia galtzeraino iritsi zeuen
bekatuaren kontrako borrokan.
Jainkoak seme-alabak bezala zentzatu
5 Ahaztu egin duzue seme-alabei bezala ematen zaizuen aholkua:
344
Ene seme, ez baztertu
Jaunaren zentzarazpena,
ez eta adorea galdu ere
agiraka egiten badizu,
6 maite duena baitu Jaunak
zentzarazten
eta semetzat hartzen duena
du zigortzen.
7 Jasaten duzuena zuek zentzarazteko da; Jainkoak seme-alaba bezala tratatzen

zaituzte. Izan ere, zein seme-alaba ez du aitak zentzarazten? 8 Zentzarazten ez bazaituzte,
denak zentzarazi ohi diren bezala, ez zarete nonbait benetako seme-alaba, sasiko baizik. 9
Lurreko gurasoak begirunez hartzen genituen, zentzarazten gintuztenean; arrazoi gehiagoz
jarri behar dugu, bada, zeruko Aitaren menpe, bizia iristeko. 10 Gurasoek bizitza labur
honetarako eta beren irizpideen arabera zentzarazten gintuzten; Jainkoak, ordea, hobea den
zerbaitetarako, haren santutasunean parte har dezagun, alegia. 11 Egia esan, momentuan
edozein zentzarazpen mingarri da eta ez pozgarri; baina, gerora, zentzarazpenaren bidez
zaildu direnek haren fruituak jasotzen dituzte: bakea eta bizitza zuzena.
12 Ea bada, sendotu beso ahulduak eta belaun makalduak, 13 eta ibil zaitezte bide
zuzenean, hanka okerra hauts ez dadin, sendatu baino*.
KRISTOREN OPARIAREN FRUITUAK

KRISTAU BIZITZAN (12,14--13,19)
Leial eutsi kristau-bokazioari
14 Saia zaitezte guztiekin bakean bizitzen, eta izan santu; bestela, ez baitu inork
Jauna ikusiko. 15 Ibili kontuz, Jainkoaren onginahitik inor urrun ez dadin; ez dadila zuen
artean guztiok nahasi eta kutsatuko zaituzten landare pozoitsurik hazi. 16 Ez bedi izan zuen
artean lizunik nahiz erlijiogaberik, Esau bezala; janari batengatik saldu baitzuen hark bere
lehen-semetza. 17 Badakizue geroago bedeinkazioa eskuratu nahi izan zuela, baina ez zuen
lortu, eta, negarrez erregutu bazion ere, ez zuen aitaren asmoa aldatzeko modurik izan.
18 Zuek ez zarete hurbildu, israeldarrak bezala, uki daitekeen mendi batera*, su
kiskalgarria, laino itxia, ilunpea eta ekaitza zeuden mendira; 19 ez duzue entzun turuta-
hotsik, ez eta ahotsik ere. Ahotsa entzun zuten israeldarrek, gehiago ez ziezaiela hitz egin
eskatu zuten, 20 ezin baitzuten jasan agintzen ziena: Mendia ukitzen duenari, aberea izanda
ere, harrika emango diote.
21 Hain zen izugarria ikuskaria, Moisesek berak ere honela baitzioen: Beldur-ikaraz
nago.
22 Zuek, ordea, Sion mendira hurbildu zarete, Jainko biziaren hirira, zeruko
Jerusalemera, Jainkoa goresteko bildurik dauden milaka eta milaka aingerurengana, 23
beren izenak zeruan idatzirik dituzten Jainkoaren lehen-semeen batzarrera, guztien epaile
den Jainkoarengana, beren betera iritsi diren zintzoen espirituengana 24 eta itun berriaren
bitarteko den Jesusengana, Abelena baino indartsuago mintzo den odolaz garbitu
gaituenarengana*.
25 Kontuz, bada! Ez gutxietsi hitz egiten dizuena. Izan ere, lurrean hitz egin zienean
345
gutxietsi zutenek zigorrari ihes egiterik izan ez bazuten, are gutxiago guk, zerutik hitz
egitean bizkarra ematen badiogu! 26 Orduan, bere ahotsaz lurra dardararazi zuen Jainkoak
hau hots egiten digu orain:
Oraindik beste behin,

lurrari ez ezik,
zeruari ere dardar eragingo diot.
27 Oraindik beste behin hitzek hau adierazten dute: dardar egiten duten gauzak,
eginak direnez, desagertu egingo direla*, dardar egin ez dezaketenak bakarrik geldi
daitezen. 28 Horregatik, dardaratuko ez den erreinua hartu dugunez, izan gaitezen esker
oneko* eta eman diezaiogun Jainkoari berak atsegin duen kultua begirunez eta errespetuz,
29 su kiskalgarria baita gure Jainkoa.
Kristau-jokabidea
13,1 Eutsi senide arteko maitasunari. 2 Izan arduratsu etxera datozkizuenak ondo
hartzen, horrela jokatuz, jakin gabe etxean aingeruak hartu zituztenak ere badira eta.
3 Oroit zaitezte preso daudenez, zuek ere haiekin batera preso bazeundete bezala;
oroitu tratu txarrez erabiliez, zuek ere, haiek bezala, gorputza duzue eta.
4 Hartzazue denok ezkontza errespetu handiz, eta izan garbi ezkon-harremanetan,
epaitu egingo baititu Jainkoak lizunak eta adulteriogileak.
5 Ez izan diru-gose; egon pozik duzuenarekin, Jainkoak esana baitu: Ez zaitut utziko,
ez baztertuko. 6 Beraz, uste osoz esan dezakegu:
Jauna dut neure alde, ez naiz beldur:

zer egin dezake nire kontra gizakiak?
7 Oroit zaitezte Jainkoaren hitza hots egin zizueten zeuen zuzendariez, eta jarraitu
berorien fedeari, nola bizi eta nola hil diren kontuan hartuz.
8 Jesu Kristo bat bera da atzo, gaur eta beti. 9 Ez zaitzatela edozein eratako doktrina
arrotzek lilura. Garrantzizkoena Jainkoaren dohainaz barrutik sendotzea da, eta ez janariei
buruzko arauez arduratzea, hauek ez baitiete ezer onik ekarri bete dituztenei.
10 Guk badugu aldare bat*, eta santutegi zaharraren zerbitzura daudenek ezin dute
horretan eskaintzen den oparian parte hartu. 11 Izan ere, juduen apaiz nagusiak santutegi
barrura eramaten du barkamen-oparitzat eskainitako abereen odola; baina abere horien
gorputzak kanpalekutik kanpora erretzen dira. 12 Horregatik, Jesusek ere, bere odolaz herria
sagaratzeko, hiritik kanpora* jasan zuen heriotza. 13 Goazen, bada, gu ere Jesusengana,
kanpalekutik kanpora, haren desohorea bera eramanez, 14 mundu honetan ez baitaukagu hiri
iraunkorrik, baizik eta geroko hiriaren bila gabiltza. 15 Beraz, Jesusen bidez eskain
diezaiogun Jainkoari oparitzat etengabeko gorespena, geure ezpainez beraren izena aitortuz.
16 Ez ahaztu on egiteaz eta elkarri laguntzeaz, horrelako opariak baititu Jainkoak
atsegin.
17 Egin zeuen zuzendarien esanak eta izan horien menpeko, zuetaz arduratzen
baitira eta zuen kontu eman beharko baitiote Jainkoari; horrela, beren egitekoa atseginez
bete ahal izango dute eta ez marmarka; honek ez lizueke inolako onik ekarriko.
346
18 Egizue otoitz guregatik. Gure ustez, garbi daukagu kontzientzia, gauza guztietan
zintzo jokatu nahian baikabiltza. 19 Otoitz egiteko eskatzen dizuet, batez ere, berriro zuen
artera laster itzul nadin.
Azken gurariak eta agurrak
20 Bakea ematen duen Jainkoari egiten diot otoitz zuen alde. Berak piztu zuen hilen
artetik Jesus gure Jauna, betiko ituna ezartzeko bere odola isuri eta ardien Artzain handi
bihurtu zena. 21 Bakearen Jainkoak gai egin zaitzatela egite on ororen bidez haren nahia
betetzeko; burutu dezala guregan berari atsegin zaion guztia Jesu Kristoren bidez. Aintza
beroni menderen mendetan! Amen.
22 Arren, senideok, ondo hartuko ahal duzue sermoi hau! Hitz labur batzuk erantsiz
bidaltzen dizuet*. 23 Jakizue askatu dutela gure anaia Timoteo. Agudo etortzen bada,
berarekin joango natzaizue ikustera.
24 Agurtu zeuen zuzendariak eta fededun guztiak. Italiakoek* agurtzen zaituztete.
25 Jainkoaren grazia zuek guztiokin.
\z
SANTIAGOREN GUTUNA
347
Agurra
1,1 Nik, Santiagok, Jainkoaren eta Jesu Kristo Jaunaren zerbitzari honek, atzerrian
zabaldurik dagoen Jainkoaren herriko guztioi*, agur!
Zorionekoa probaldian sendo irauten duena
2 Senideok, egon zaitezte pozik edozein eratako tentaldik erasotzen dizuenean. 3

Dakizuenez, zuen fedeak, probaldia jasanez, eramanpena dakar. 4 Eta eramanpenak lortuko
du bere helburua, heldutasun beteko pertsonak izan zaitezten, ezertan akatsik gabeak.
5 Zuetakoren bat jakinduria beharrean badago, eska diezaiola Jainkoari eta eman
egingo dio, eskuzabal ematen baitu, inori ezer aurpegira bota gabe. 6 Baina eska dezala
fedez eta inolako zalantzarik gabe, zalantzan dabilena, haizeak eraginik batetik bestera
dabilen itsasoko olatua bezala baita. 7 Horrelakoak ez beza uste Jaunarengandik ezer iritsiko
duenik, 8 gogo-bikoa eta bere jokabide guztietan aldakorra delarik.
9 Behe-mailakoa den senidea harro bedi Jainkoak goratu duelako; 10 aberatsa,
berriz, behe-mailan jarria izan delako; izan ere, belar-lorea bezalaxe pasatzen da aberatsa. 11
Eguzkia atera eta sargoriak jotzean, zimeldu egiten da belarra, erori lorea, eta kito haren
itxura ederra. Horrelaxe ihartuko dira aberatsa eta beraren egintzak.
12 Zorionekoa probaldian sendo irauten duen gizakia! Proba gainditu ondoren, bera
maite dutenei Jainkoak agindu dien betiko bizia jasoko baitu sari*.
Tentaldia ez dator Jainkoarengandik
13 Inork, tentaldirik duenean, ez beza esan Jainkoak tentatzen duenik. Jainkoak ez

du gaizkirako tentaziorik, eta ez du inor gaizkirako tentatzen ere. 14 Aitzitik, nor bere grina
txarrek tentatzen dute, horiek dute liluratzen eta erakartzen. 15 Grina txarrek, erne eta gero,
bekatua sortzen dute, eta bekatuak, burutu eta gero, heriotza dakar.
16 Ez engainatu zeuen buruak, senide maiteok! 17 Emaitza on eta dohain bikain oro
goitik dator, Aitarengandik, aldaketarik eta ilunaldirik ez duen argien Egileagandik. 18
Berak hala nahita, bizia eman digu egiaren mezuaz, bere sorkari guztien artean lehenengo
izan gaitezen.
Hitza entzun eta bete
19-20 Izan hau gogoan, senide maiteok: gizaki orok izan behar du entzuteko bizkor,
hitz egiteko nagi eta haserretzeko ere nagi. Izan ere, haserreturik dagoen gizakiak ezin du
Jainkoarentzat zuzen dena egin. 21 Beraz, itsuskeria oro eta hain ugari ageri den gaiztakeria
bazterturik, onar ezazue otzan-otzan zuengan erein den eta zuek salbatzeko indartsu den
mezua.
22 Bete ezazue mezua, eta ez entzun bakarrik, zeuen buruak engainatuz. 23 Zeren
mezua entzun bakarrik egiten duena eta bete ez, bere aurpegia ispiluan ikusten duenaren
antzekoa da; 24 begira egon eta alde egin orduko, ahaztu egiten zaio nolakoa den. 25 Baina
askatasuna ematen duen lege bikaina hausnartu eta horri tinko eusten diona --ez erraz
ahazten duen entzule bezala, benetako betetzaile bezala baizik--, hori zoriontsu izango da
legea betez.
348
Egiazko jainkozaletasuna
26 Norbaitek, bere burua erlijiozaletzat jotzen badu, baina mihiari eusten ez badaki,
bere burua engainatzen du, eta horren erlijioak ez du ezertarako balio. 27 Jainko Aitaren
aurrean benetan garbi eta akasgabeko erlijioa hauxe da: umezurtz eta alargunei beren
premietan laguntzea, eta munduko gaiztakeriarekin nork bere burua ez kutsatzea.
Sinesmenak ez du bereizkeriarik egiten
2,1 Ene senideok, ezin elkartuak dira Jesu Kristo gure Jaun aintzatsuagan duzuen
fedea eta pertsonen artean bereizkeria egitea. 2 Eman dezagun, esate baterako, zuen
batzarrean bi gizon sartzen direla, bata aberatsa, urrezko eraztunez eta dotore jantzia, eta
bestea pobrea, zarpail jantzia; 3 eta dotore jantzitakoari sekulako begiramenez esaten
diozuela: <<Zatoz, jar zaitez hemen, ohorezko tokian>>; pobreari, berriz: <<Hago hi hor
zutik>>, edo: <<Jar hadi lurrean, nire oinazpikoaren ondoan>>; 4 horrela jokatuz, ez al
zarete zeuen artean bereizkeriak egiten ari, eta ez al duzue irizpide okerrez epaitzen?
5 Adizue, nire senide maiteok: Ez ote ditu hautatu Jainkoak munduaren begitan
pobre direnak, sinesmenez aberats izateko eta bera maite dutenei agindutako erreinua
ondaretzat jasotzeko? 6 Zuek, berriz, lotsaz betetzen duzue pobrea. Ez ote dira aberatsak
zuek zapaltzen eta auzitegira eramaten zaituztetenak? 7 Ez ote dira horiek zuek daramazuen
izen ederra* iraintzen dutenak?
8 Liburu Santuaren arabera, hauxe da lege nagusia*: Maitatu lagun hurkoa zeure
burua bezala; eta hori benetan betetzen baduzue, ondo baino hobeto. 9 Baina pertsonen
artean bereizkeriarik egiten baduzue, bekatu egiten duzue, eta legeak berak salatzen zaituzte
eta errudun egiten. 10 Legeko agindu bat bakarra hausten duena, agindu guztiekiko errudun
egiten da. 11 Izan ere, ez egin adulteriorik esan duenak berak ez hil inor ere esan du. Beraz,
adulteriorik egin ez arren, hilketarik egiten baduzu, legea hausten duzu. 12 Hitz egin eta
joka ezazue askatasuna ematen duen legeak epaitu behar dituenak bezala. 13 Zeren errukirik
izan ez duenak errukirik gabeko epaia izango baitu; errukitsu izan dena, ordea, garaile
aterako da auzian.
Fedea eta egintzak
14 Senideok, zertarako du batek <<Nik badut fedea>> esatea, egintzetan ez badu

azaltzen? Horrelako fedeak salba ote dezake? 15 Anaia nahiz arrebaren batek zer jantzirik
edo eguneroko janik ez badu, 16 eta zuetakoren batek esaten badio: <<Hoa bakean, bero
hadi eta ase>>, baina behar duen laguntza eman ez, zertarako balio du horrek? 17 Berdin
fedea ere: bera bakarrik, egintzetan ez bada azaltzen, hila dago. 18 Norbaitek esan dezake
zuk fedea daukazula, eta nik egintzak. Bada, nik esaten dizut: Erakuts iezadazu egintzarik
gabeko zeure fedea, eta nik egintzen bidez erakutsiko dizut neure fedea. 19 Jainkoa bakarra
dela sinesten duzula zuk? Oso ondo; baina deabruek ere sinesten dute hori, eta ikaraz daude.
20 Burugabe hori, konturatuko al zara behingoz egintzarik gabeko fedea
alferrikakoa* dena? 21 Ez al zuen Jainkoak gure guraso Abraham zuzentzat hartu egin
zuenarengatik, hau da, bere seme Isaak aldare gainean eskaintzeagatik? 22 Ikusten duzu,
beraz, Abrahamen fedeak egintzak zituela lagun, eta haren fedea egintzen bidez iritsi zela
349
bere betera. 23 Horrela bete zen Liburu Santuak dioena: Abrahamek sinetsi egin zion
Jainkoari eta, horregatik, Jainkoak zuzenetsi egin zuen, eta <<Jainkoaren adiskide>> deitu
zitzaion. 24 Ohartu, beraz, Jainkoak egintzen bidez zuzenesten duela gizakia eta ez fede
hutsez*. 25 Horrelaxe gertatu zen Rahab emagalduarekin ere. Ez ote zuen Jainkoak
zuzenetsi egin zuenagatik, hebertar ikertzaileak etxean hartu eta, gero, beste bide batetik
joanarazi zituelako, alegia? 26 Beraz, arnasarik ez duen gorputza hila dagoen bezala, halaxe
fedea ere: egintzarik ez badu, hila dago.
Mihia hezi. Kristau-maisuen erantzukizuna
3,1 Senideok, ez zaitezte ibil denok maisu izan nahian; jakizue, maisuok auzi
zorrotzagoa izango dugula, 2 denok baitugu askotan huts egiten. Hizketan hutsik egiten ez
duena bete-beteko pertsona da, bere izate osoa menpean edukitzeko gauza dena. 3 Zaldiei,
menperatzeko, ahokoa jartzen diegu eta, horrela, haien gorputz osoa gidatzen. 4 Horrelaxe
itsasontziak ere: hain handia izan eta haize indartsuek bultzaturik ere, aski du lemazainak
lema koskor bat hura nahi duen lekura gidatzeko. 5 Gauza bera gertatzen da mihiarekin ere;
oso gorputz-atal txikia izanik ere, duen eragin handiaz harro daiteke. Su txiki batek oihanik
handiena ere erre dezake! 6 Mihia ere sua da, gaiztakeriazko mundua*: gure beste gorputz-
atalen artean jarrita, gorputz osoa kutsatzen du eta, infernuko suaz pizturik, sutan jartzen du
bizitzaren gurpila.
7 Edozein basabere, hegazti, narrasti eta arrain hezi dezake gizakiak, eta hezi ere
egin du. 8 Baina ezin du inork mihia hezi, gaiztoa eta menperagaitza baita, pozoi hilgarriz
betea. 9 Berorren bidez bedeinkatzen dugu geure Jaun eta Aita, eta berorrexen bidez
madarikatzen gizakia, Jainkoaren irudira egina dena. 10 Aho beretik ateratzen dira
bedeinkazioa eta madarikazioa. Senideok, horrek ez du horrela izan behar. 11 Iturri batek
berak eman ote ditzake, gero, ur geza eta gazia? 12 Senideok, pikuondoak ematen ote du
olibarik, edota mahatsondoak pikurik? Iturri gaziak ez dezake ur gezarik eman.
Goitik datorren jakinduria
13 Zuen artean jakintsua eta bizitzan asko ikasia denik badela? Erakuts dezala bere
jokabide jatorraz, jakinduriari darion gozotasunean biziz. 14 Baina, bekaizkeriaz eta
norgehiagokeriaz beterik baldin bazaudete, ez harrotu eta ez ibili egiaren aurka gezurretan.
15 Hori ez da goitiko jakinduria, lurrekoa baizik, giza maila hutsekoa eta deabruarena. 16
Bekaizkeria eta norgehiagokeria diren lekuan nahasmendua eta gaiztakeri modu guztiak
dira. 17 Goitik datorren jakinduria, berriz, garbia da lehenik; gainera, baketsua, bihozbera,
amore-emailea, errukitsua eta fruitu onak dakartzana, alderdikeria eta itxurazalekeriarik
gabea. 18 Bakegileek bakean ereiten dute eta fruitutzat zuzentasuna biltzen.
Jaunaren menpean jarri
4,1 Nondik sortzen dira zeuen artean dituzuen borroka eta haserreak? Ez ote zuen
baitan borrokan dabiltzan grina txarretatik? 2 Zerbait irrikatu eta eskuratu ezin duzuenean,
hil egiten duzue; zerbait gutiziatu eta lortu ezin duzuenean, haserretu eta borroka egiten
duzue*. Lortzen ez baduzue, Jainkoari eskatzen ez diozuelako da. 3 Eta eskatu eta hartzen
ez baduzue, gaizki eskatzen duzuelako da, zeuen grina txarrak asetzeko.
350
4 Desleial halakook*! Ez al dakizue munduaren adiskide izatea Jainkoaren etsai
izatea dena? Munduaren adiskide izan nahian dabilena Jainkoaren etsai egiten da. 5 Ala
Liburu Santua alferrik ari dela uste al duzue, hau esatean*: <<Irrika biziz maite du Jainkoak
guregan biziarazi duen espiritua>>? 6 Baina handiagoa da oraindik ematen digun laguntza,
hau baitio Liburu Santuak: Jainkoak aurre egiten die harroei, baina mesede egiten apalei. 7
Jar zaitezte, bada, Jainkoaren menpean; egiozue aurre deabruari, eta ihes egingo du
zuengandik. 8 Hurbil zaitezte Jainkoarengana, eta hurbildu egingo zaizue. Bekatariok, garbi
itzazue eskuak! Garbitu bihotzak, gogobiko zaretenok. 9 Aitortu zeuen zoritxarra, egin dolu
eta negar. Bihur bedi zuen barrea negar, zuen poza tristura. 10 Apal zaitezte Jaunaren
aurrean eta berak goratuko zaituzte.
Bat bakarra epailea
11 Senideok, ez ibili bata bestearengatik gaizki-esaka. Bere senideaz gaizki-esaten

edo hura epaitzen duenak, Jainkoaren legeaz esaten du gaizki eta legea epaitzen du. Eta
legea epaitzen baduzu, ez zara legearen betetzaile, epaile baizik. 12 Bat bakarra da legearen
emailea eta epailea, salbatzeko eta kondenatzeko eskubidea duena. Zu, ordea, nor zara zeure
lagun hurkoa epaitzeko?
Harropuzkeriaren aurka
13 Entzun orain zuek, hau esaten duzuenok: <<Gaur edo bihar halako hirira joango
gara, eta urtebete emango dugu negozioak egiten eta dirua irabazten>>. 14 Hau esaten
duzue eta ez dakizue zuen bizitza bihar zer izango den. Une batez agertu eta berehala
desagertzen den lainoa besterik ez zarete eta! 15 Beste hau esan behar zenukete: <<Jaunak
nahi badu eta bizi bagara, hau eta bestea egingo dugu>>. 16 Zuek, ordea, zeuen harrokeriaz
puztuta zabiltzate, eta horrelako harrokeria guztiak txarrak dira. 17 Nola on egin jakin eta
egiten ez duenak bekatu egiten du.
Aberatsen aurka
5,1 Entzun orain, zuek, aberatsok! Egin negar eta aiene, gainera datozkizuen
zoritxarrengatik. 2 Ustelak jota daude zuen aberastasunak, eta sitsak janda zuen jantzi
dotoreak. 3 Herdoilak jota daude zuen urre-zilarrak, eta herdoil hori izango duzue lekuko
zeuen kontra, eta suak bezalaxe jango du zuen haragia. Auzi aurreko azkenak diren
egunotan pilatu dituzue aberastasunak. 4 Zuen soroetako uzta bildu zuten langileei ordaindu
ez zenieten soldata deiadarka ari da, eta igitarien oihua Jaun ahalguztidunaren*
belarrietaraino iritsi da. 5 Bapo bizi izan zarete zuek hemen lurrean, atseginetara bete-betean
emanak; horrela, abereak bezala gizendu zarete hilketa-egunerako*. 6 Errugabea kondenatu
eta hil duzue, eta inork ezin izan dizue aurre egin.
Izan pazientzia
7 Beraz, senideok, izan pazientzia Jauna etorri arte. Begira nekazariari: lurraren
fruitu ederraren zain egoten da eta pazientziaz itxaroten ditu sasoian sasoiko euriak. 8 Izan
pazientzia zuek ere, eta bete zaitezte adorez, laster etorriko baita Jauna.
351
9 Senideok, ez ibili bata bestearen aurka marmarka, kondenatuak izan ez zaitezten,
ate-atean baita gure epailea. 10 Senideok, har itzazue Jaunaren izenean hitz egin zuten
profetak sufrimendu- eta pazientzi eredutzat. 11 Zoriontsu aitortzen ditugu horrelako
eramanpena izan zutenak. Ezaguna duzue Joben eramanpena, eta badakizue nolako azkena
eman zion Jaunak; Jauna, izan ere, bihozbera eta errukiorra baita.
Ez egin zinik
12 Baina, batez ere, senideok, ez egin zinik ez zeruarengatik, ez lurrarengatik, ez eta

beste edozergatik ere. Zuek esan <<bai>>, bai denean, eta <<ez>>, ez denean, Jainkoak
kondena ez zaitzaten.
Bekatuak aitortu eta otoitz egin
13 Zuetako norbait sufritzen dagoela? Egin dezala otoitz. Pozik dagoela? Kanta
ditzala gorazarreak. 14 Zuetako norbait gaixo dagoela? Dei egin diezaiela eliz arduradunei,
gaixoaren alde otoitz egin eta Jaunaren izenean olioz igurtzi dezaten. 15 Fedez egindako
otoitzak osasuna emango dio gaixoari eta jaikiaraziko du Jaunak, eta barkatu egingo dio,
bakaturik egin badu.
16 Aitortu batak besteari zeuen bekatuak, eta egin otoitz elkarren alde, senda
zaitezten. Indar handia du zintzoaren otoitz sutsuak. 17 Gu bezalako gizakia zen Elias ere,
baina sutsu egin zuen otoitz euririk egin ez zezan, eta hiru urtez eta sei hilabetez ez zuen
lurraren gainera euririk egin. 18 Gero, otoitz egin zuen berriro, eta zeruak euria eman zuen,
eta lurrak bere fruitua ekarri.
Elkarren erantzule salbamen-bidean
19 Ene senideok, zuetakoren bat egiatik aldentzen bada eta beste batek itzularazten
badu, 20 jakizue, bekatari bat okerreko bidetik zuzentzen duenak, bere burua heriotzatik
salbatzen duela, eta bekatu askoren barkamena lortzen.
\z
352
PEDROREN LEHEN GUTUNA
Agurra
1,1 Nik, Pedrok, Jesu Kristoren apostolu honek, Ponto, Galazia, Kapadozia, Asia eta
Bitiniako lurraldeetan atzerritar bezala sakabanaturik bizi zaretenoi* idazten dizuet. 2 Aita
Jainkoak aurrez erabakita zuenaren arabera aukeratu zaituzte eta Espirituaren bidez sagaratu,
Jesu Kristoren esanera bizitzeko eta beronen odolaz garbituak izateko*. Grazia eta bakea
oparo zuei!
Esker ona Kristorengandiko salbamenagatik
3 Bedeinkatua Jainkoa, Jesu Kristo gure Jaunaren Aita! Bere erruki handiak
eraginda, bizi berrira birsortu gaitu, Jesu Kristo hilen artetik piztuz. Horrela, itxaropen bizia
daukagu orain, 4 Jainkoak guretzat zeruan prestaturik duen ondarea jasotzeko itxaropena.
Ondare hori ez daiteke hondatu, ez zikindu, ez zimeldu. Zuentzat ere prestatua du Jainkoak.
5 Honek bere ahalmenaz zaintzen zaituzte, azken garaian agertuko den salbamena irits
dezazuen fedeari esker.
Fededunen poza
6 Horregatik, pozik zaudete, nahiz eta oraindik alditxo batez zenbait probaldi sufritu
behar izan. 7 Horrela, zuen fedeak bere jatortasuna erakutsiko du, galkorra izan arren sutan
garbitzen den urreak bezala; eta urrea baino askoz baliotsuago den zuen fedeak gorespena,
ospea eta ohorea iritsiko ditu Jesu Kristo agertuko denean.
8 Maite duzue Jesu Kristo, gaurdaino ikusi ez duzuen arren. Eta, ikusi gabe
berarengan sinetsiz, esan ezin ahalako pozez, poz distiratsuz, beteak zaudete dagoeneko, 9
zeuen fedearen helburua, zeuen salbamena, iristen duzuelako.
Salbamena profetek iragarri
10 Profetek, Jainkoak zuentzat prestaturiko dohaina iragarri zutenean, salbamen hau

zuten gogoan eta berau aztertzen saiatu ziren. 11 Berekin zuten Kristoren Espirituak aldez
aurretik adierazten zizkien Mesiasen sufrimenduak eta ondorengo aintza, eta hori guztia
noiz eta nola gertatuko zen aztertu zuten beraiek. 12 Jainkoak agertu zien, egiten zuten
profezi lana ez zutela berentzat, zuentzat baizik. Eta haiek adierazia, zerutik bidalitako
Espiritu Santuaren eraginez berriona hots egiten dizuetenek iragartzen dizuete orain.
353
Aingeruak berak ere gauza horiek ikusteko irrikaz daude.
Santu izateko deia
13 Horregatik, prestatu zeuen gogoa zerbitzurako*, eta bizi neurritasunez. Jar ezazue
zeuen itxaropen osoa Jesu Kristoren agerpenak ekarriko dizuen dohainean. 14 Esaneko
seme-alabei dagokienez, ez jarraitu ezjakinean bizi zineten garaiko grina txarrei. 15 Aitzitik,
dei egin dizuen Jainkoa santu den bezala, izan zuek ere santu zeuen biziera guztian. 16 Izan
ere, Liburu Santuak dio: Izan santu, ni santua naiz eta.
17 Inolako bereizkeriarik gabe, nor bere egintzen arabera epaitzen duenari <<Aita>>
deitzen diozuenez gero, joka begirunez munduko erbestealdian bizi zareten bitartean. 18
Gogoratu zeuen aurrekoengandik hartutako biziera zentzugabetik askatuak izan zaretela; eta
askatuak, ez gauza ustelkorrez, urrez nahiz zilarrez, 19 baizik eta bildots garbi eta akasgabe
bezala zuen alde eskaini den Kristoren odol baliotsuaz. 20 Kristo mundua mundu izan
aurretik zegoen Jainkoaren asmotan, eta azken garai hauetan agertu da zuen onerako. 21 Eta
zuek beronen bidez sinesten duzue hilen artetik piztu eta ospez bete zuen Jainkoarengan;
horrela, zuen fedea eta itxaropena Jainkoarengan finkatuak daude.
Bizi jaioberriei dagokienez
22 Orain zuek, egiaren mezuari obedituz, zeuen barruak garbitu dituzue, senide
bezala elkar benetan maitatzeko. Maita ezazue, bada, batak bestea bihotzez eta sutsu; 23
izan ere, berriro jaio zarete, eta ez hazi hilkorretik, hilezkorretik baizik, bizia den eta betiko
dirauen Jainkoaren hitzetik. 24 Honelaxe dio Liburu Santuak ere:
Gizaki oro belarraren pareko da,

haren edertasuna
landako lorearena bezalakoa:
ihartzen da belarra, erortzen lorea;
25 Jaunaren hitzak, ordea, betiko dirau.
Hitz hau, berriz, zuei hots egin zaizuen berriona da.
2,1 Beraz, gaiztakeria guztiak --maltzurkeria, itxurazalekeria, bekaizkeria eta gaizki-

esateak-- alde batera utzirik, 2 haur jaioberriek bezala, irrika ezazue hitzaren esne garbia*,
horren bidez hazi eta salbamen betera hel zaitezten, 3 Jauna zeinen ona den dastatu
duzuenez gero.
Kristo harri bizia eta Jainko-herri berria
4 Hurbil zaitezte Jaunarengana. Bera da harri bizia, gizonek baztertua, baina

Jainkoaren begietan aukeratua eta bikaina. 5 Horrela, zuek ere harri biziaz osaturiko
espirituzko tenplu egingo zaituzte Jainkoak eta apaiz sagaratuko*, Jainkoari atsegin zaizkion
espirituzko opariak Jesu Kristoren bitartez eskaintzeko. 6 Hau dio, izan ere, Liburu
Santuak*:
354
Hona nik Sionen harri bat ipini,
giltzarri aukeratu eta bikaina.
Horretan sinesten duenak
ez du huts egingo.
7 Zuentzat, beraz, sinesten duzuenontzat, harri hori balio handikoa da; sinesten ez
dutenentzat, berriz, Liburu Santuak dioenez,
Etxegileek bazterturiko harria

kantoi-harri bihurtu da;
8 eta bai eta behaztopa-harri ere,
erorarazteko harkaitz.
Behaztopa egiten dute mezua onartu nahi ez dutelako: hori da ezarri zaien zoria. 9
Zuek, ordea, jatorri aukeratu zarete, errege-apaizgo, nazio sagaratu, Jainkoak beretzat
irabazitako herri, ilunpetatik bere argi zoragarrira deitu zaituzten Jainkoaren egintza
bikainak iragar ditzazuen.
10 Garai batean herri ere ez zinetenok,

orain Jainkoaren herri zarete;
errukirik gabe zeundetenok,
orain errukia iritsi duzue.
Kristau-bizitza jentilen artean
11 Ene maiteok, munduan arrotz eta atzerritar zaretenez, arren eskatzen dizuet utz
ditzazuela alde batera zuen kontra borrokan ari diren giza grina gaiztoak*. 12 Joka ezazue
ongi jentilen artean; horrela, orain gaizkiletzat salatzen bazaituztete ere, zuen egintza onak
aitortu beharko dituzte eta Jainkoa goretsiko dute, hura kontuak hartzera etortzean.
Agintariekin harremanak
13 Jaunarengatik, izan zaitezte giza agintari guztien menpeko: bai denen gain agintea
duen erregearen menpeko, 14 bai eta gobernarien menpeko ere, hark ezarriak baitira,
gaizkileak zigortzeko eta on egiten dutenak saritzeko. 15 Izan ere, hau da Jainkoaren
borondatea: zuek, on eginez, zentzugabe eta ezjakinak* isilaraztea. 16 Joka ezazue pertsona
libre bezala; ez, ordea, askatasuna gaiztakeriaren estalkitzat erabiliz, zeuen buruak
Jainkoaren zerbitzura jarriz baizik. 17 Errespetatu guztiak, maitatu senideak, izan begirune
Jainkoari eta errespetua erregeari.
Esklaboen harremanak nagusiekin
18 Zuek, esklabook, izan errespetu osoz zeuen nagusien menpeko, ez on eta

bihozbera direnen menpeko bakarrik, baizik eta gogorrak direnen menpeko ere bai. 19
Gauza ederra baita, Jainkoa ezagutzen duenarentzat, bidegabeko sufrimenduak eramatea. 20
Izan ere, zerbait gaizki egiteagatik zigortuko bazintuztete, zer merezimendu izango
355
zenukete? Baina on egiteagatik sufritu behar baduzue, hori gauza ederra da Jainkoaren
aurrean.
21 Izan ere, honetarako deitu zaituzte Jainkoak: Kristok, zuengatik sufrituz, ikasbide
eman zizuen, zuek ere haren urratsei jarraituz joka dezazuen.
22 Hark ez zuen bekaturik egin,

ez zen haren ahoan maltzurkeriarik;
23 iraintzen zutenean,
ez zuen irainez erantzuten;
sufriarazten ziotenean,
ez zuen mehatxurik egiten;
aitzitik,
zuzen epaitzen duenaren eskuetan
jartzen zuen bere burua.
24 Gure bekatuak bere gain hartu
eta gurutzeraino eraman zituen,
gu ere,
bekatuzko bizierari uko eginez,
zuzentasunaren arabera bizi gaitezen.
Haren zauriek sendatu zaituztete.
25 Galdurik zenbiltzaten, ardiak bezala;
baina orain zeuen artzain
eta zaintzaileagana itzuli zarete.
Senar-emazteen arteko harremanak
3,1 Zuek ere, emazteok, izan zaitezte zeuen senarren menpeko; horrela, horietakoren
batzuek salbamen-mezua onartzen ez badute ere, emazteen jokabideak, eta ez hitzek,
salbamenerako irabaz ditzan, 2 zuen jokabide garbi eta errespetuzkoa ikusteak, alegia. 3 Ez
arduratu kanpoko edertasunaz: orrazkera, urrezko bitxi eta luxuzko soinekoen apainduraz; 4
baizik eta arduratu ezkutuko bihotz-barruaz, espiritu gozo eta baketsuaren edertasun
ustelezinaz, honek balio baitu Jainkoaren aurrean. 5 Horrelaxe apaintzen ziren garai bateko
emakume santuak ere, beren itxaropena Jainkoarengan jarria zutenak: beren senarren
menpeko izanez. 6 Sarak, esate baterako, obeditu egiten zion Abrahami eta <<Ene jauna>>
esaten zion. Zuek haren benetako alaba izango zarete, ezeren beldurrik gabe, onbidean
bazabiltzate.
7 Era berean, zuek, senarrok, jabe zaitezte emakumea izatez bigunagoa dela, eta
erakutsi dagokion errespetua elkarbizitzan, hark ere, zuek bezalaxe, betiko biziaren dohaina
hartuko baitu. Horrela, ez duzue eragozpenik izango elkarrekin otoitz egiteko.
Kristau-elkarteko barne-harremanak
8 Dena den, izan zaitezte denok gogo eta sentiera bateko, elkarren senide on,
errukior eta apal. 9 Ez erantzun gaiztakeriari gaiztakeriaz, ez eta irainari ere irainaz,
bedeinkazioz baizik, Jainkoak bere bedeinkazioa* jasotzeko deitu zaituzte eta. 10 Izan ere,
356
bizia maite duenak,
luzaroan bizi
eta zoriontsu izan nahi duenak,
mihia gorde behar du gaitzetik,
eta ezpainak engainutik.
11 Gaitzetik aldendu behar du
eta on dena egin,
bakea bilatu eta haren bidetik ibili.
12 Zintzoengan baititu Jaunak begiak,
haien deiak entzuteko adi belarriak;
baina gaizkileei
aurpegi ematen die Jaunak.
Zorionekoak zuzentasunagatik sufritzen dutenak
13 Nork egingo dizue kalte, zuek beti on egiten saiatzen bazarete? 14 Baina zuzen
jokatzeagatik sufritu beharrean gertatzen bazarete, zorionekoak zuek! Ez izan inoren beldur,
ez ikaratu! 15 Ostera, aitortu zeuen bihotzetan Kristo Jauna dela, eta egon beti prest zeuen
itxaropenaren arrazoia eskatzen dizuenari erantzuna emateko; 16 baina egizue apaltasunez
eta errespetuz, kontzientzia garbiz jokatuz. Horrela, Kristoren sinesle bezala duzuen jokaera
onaz gaizki-esaka ari direnak beren hitz gaiztoez lotsatuko dira. 17 Nolanahi ere, hobe on
egiteagatik sufritzea, Jainkoak hala nahi izanez gero, gaizki egiteagatik sufritzea baino.
Bataioaz Jesusen garaipenaren partaide
18 Kristo bera ere giza bekatuengatik hil zen, eta behin betiko hil ere, errugabea
errudunengatik, zuek Jainkoarengana eramateko. Gizakia zenez*, hil egin zen, baina
Espirituak bizi berria eman zion. 19 Orduan, preso zeuden espirituei* salbamena hots
egitera joan zen, 20 behinola sinesgogor izan ziren haiei, alegia; Noeren egunetan, untzia
egin bitartean, Jainkoa pazientziaz egon zitzaien zain; baina untzian banaka batzuk bakarrik,
zortzi lagun guztira, izan ziren uretan zehar* salbatuak. 21 Ur hura, orain zuek salbatzen
zaituzten bataioko uraren irudi zen. Bataioak ez gaitu gorputzeko zikina garbituz salbatzen,
Jainkoaren aurrean kontzientzia garbi gordetzeko konpromezua ezarriz* baizik; Jesu
Kristoren piztueraren bidez salbatzen gaitu. 22 Hau, zerura igo ondoren, Jainkoaren
eskuinaldean dago eta menpean ditu aingeru, aginte eta indarrak.
Bekatuzko lehengo biziera baztertu
4,1 Beraz, Kristok bere gorputzean sufritu zuenez, hartu zuek ere armatzat pentsaera
berbera, jakinik gorputzean sufritu duenak bekatuarekiko lotura hautsi egin duela, 2 mundu
honetan gelditzen zaizkion egunetan Jainkoak nahi bezala bizitzeko, eta ez giza grinen
arabera. 3 Nahiko denbora egin duzue lehen ere jentilen erara biziz: lasaikeria eta biziotan,
jan-edan eta mozkorkerian, eta idolatria gaitzesgarritan. 4 Orain, jentilak harritu egiten dira
eta irainka ari zaizkizue, beren biziera txarreko gehiegikerietan ez duzuelako parte hartzen. 5
Baina kontuak eman beharko dizkiote biziak eta hilak epaitzeko prest dagoenari. 6
Horregatik hots egin zitzaien berriona hildakoei ere*, gizakiari dagokion epaia gorputzean
357
hartu ondoren, Espirituaren indarrez Jainkoaren biziaz bizi zitezen.
Hurbil da azkena. Elkarte-bizitza
7 Hurbil da gauza guztien azkena. Beraz, izan zaitezte zentzudun eta bizi
neurritasunez otoitzari lotzeko. 8 Batez ere, gorde ezazue bizi-bizi elkarrenganako
maitasuna, maitasunak bekatu askoren barkamena lortzen baitu. 9 Egiozue abegi ona batak
besteari, marmarrik gabe. 10 Nork bere dohaina hartu du Jainkoarengandik. Jar itzazue
guztiok zeuen dohainak besteen zerbitzura, Jainkoaren hainbat eratako dohainen
administratzaile zintzo bezala. 11 Hitz egiteko dohaina duenak, adieraz dezala Jainkoaren
hitza. Zerbitzuren bat duenak*, bete dezala Jainkoak ematen dion indarraz, gauza guztietan
Jainkoa goratua izan dadin Jesu Kristoren bidez. Beroni aintza eta ahalmena menderen
mendetan. Amen.
Poztu erasoaldietan
12 Ene senide maiteok, ez harritu zuek probatzeko hor piztu den suarengatik, zerbait
harrigarria izango balitz bezala. 13 Aitzitik, poztu Kristoren sufrimenduetan parte izateko
zoria duzuelako, hura aintzaz beterik etortzean poz-alaitasunez bete zaitezten. 14
Zorionekoak zuek, kristau izateagatik iraintzen bazaituztete, honek Jainkoaren Espiritu
ospetsua* zuengan dagoela esan nahi du eta. 15 Ez dezatela zuetako inor zigortu hiltzaile,
lapur edo gaizkile izateagatik, edo bazterrak nahasten ibiltzeagatik; 16 baina kristau
izateagatik bada, ez bedi lotsa eta gorets beza Jainkoa izen hori daramalako. 17 Iritsi baita
Jainkoaren auzia hasteko garaia, eta Jainkoaren familiatik bertatik hasiko da. Eta auzia
gurekin hasten bada, zein izango ote da Jainkoaren berriona sinesten ez dutenen azkena? 18
Zintzoa nekez salbatzen bada, zer izango ote da gaiztoez eta bekatariez?*
19 Beraz, Jainkoak hala nahirik sufritzen dutenek jar dezatela beren burua leiala den
Egilearen eskuetan, on egiteari utzi gabe.
Elkarte-arduradunak
5,1 Zuen arteko arduradunei nik, beraiek bezala arduradun eta Kristoren
sufrimenduen testigu* eta gero agertuko den aintzaren partaide naizen honek, arren eskatzen
diet: 2 larra ezazue Jainkoak zuen esku jarri duen artaldea: zaindu, ez gogoz kontra, gogo
onez baizik, Jainkoak nahi bezala; ez irabazi zikinari begira, bihotz-zabaltasunez baizik; 3 ez
zaintzeko egokitu zaizkizuenen gain agintea ezarriz, artaldearentzat eredu izanez baizik. 4
Horrela, artzain nagusia agertzean, inoiz zimelduko ez den aintzazko koroa jasoko duzue.
Izan apal eta egon erne
5 Era berean, zuek, gazteok, izan zaitezte adinekoen menpeko. Izan zaitezte denok
apalak zeuen harremanetan; Jainkoak harroei aurre egiten baitie; apalei, berriz, onginahia
azaltzen. 6 Behera zaitezte, bada, eta jarri Jainko ahaltsuaren eskumendean, bere garaian
gora zaitzaten. 7 Utzi Jainkoari zeuen kezka guztiak, bera baita zuetaz arduratzen.
8 Izan zaitezte neurritsu eta egon erne. Zuen etsaia, deabrua, zuen inguruan dabil,
goseak dagoen lehoia bezala, nor irentsiko. 9 Egiozue aurre fedean sendo, munduan
358
zabaldurik diren beste senideak ere zuek bezalakoxe sufrimenduak jasaten ari direla jakinik.
10 Eta pixka batean sufritu ondoren, dohain guztien iturri den Jainkoak, Kristoren bidez bere
betiko aintzara deitu zaituztenak, berak bizkortuko zaituzte, sendo egin eta finko ezarriko.
11 Berari dagokio ahalmena menderen mendetan. Amen.
Azken agurrak
12 Anaia leialtzat daukadan Silbanoren eskuz idatzi dizuet gutun labur hau, zuei
adore eman eta Jainkoaren benetako grazia zein den adierazteko asmoz. Iraun sendo grazia
horretan.
13 Babilonia honetan bizi den eta zuek bezalaxe Jainkoak aukeratua den eliz
elkarteak agurtzen zaituzte, bai eta nire seme Markosek* ere.
14 Agur ezazue elkar, maitasunez besarkatuz*. Bakea Kristorenak zareten guztioi.
\z
PEDROREN BIGARREN GUTUNA
Agurra
1,1 Nik, Simon Pedrok, Jesu Kristoren zerbitzari eta apostolu honek, zuei idazten
dizuet, gure Jainko eta Salbatzailea den Jesu Kristoren* salbamen-indarrari esker gurea
bezain fede baliotsua iritsi duzuenoi. 2 Grazia eta bakea oparo izan ditzazuela, Jainkoaren
eta Jesus gure Jaunaren ezagutzari esker.
Kristau-bokazioa
3 Jainkoak, bere ahalmenaz, erlijio-bizitzarako behar den guztia eman digu, bere
aintza eta indarraz deitu gintuen Jesus ezagutaraziz. 4 Honela, agindutako ondasun baliotsu
eta bikainak ere eman dizkigu, grina txarrek munduan eragiten duten ustelkeriatik ihes
eginez, Jainko-izaeraren partaide izan zaitezten. 5 Horregatik, saia zaitezte gogoz zeuen
fedearekin batera bertutea izaten, bertutearekin ezagutza, 6 ezagutzarekin neurritasuna,
neurritasunarekin eramanpena, eramanpenarekin jainkozaletasuna, 7 jainkozaletasunarekin
senide-batasuna, eta senide-batasunarekin maitasuna.
8 Jarrera hauek guztiak zuengan gero eta gehiago indartzen badituzue, lagungarri
izango dituzue eta Jesu Kristo gure Jauna gero eta hobeto ezagutzera eramango. 9 Baina
jarrera horiek ez dituena itsua eta bista motzekoa da, ahaztu egin baitu garbitu egin duela
Jainkoak bere lehenagoko bekatuetatik. 10 Senideok, Jainkoak deitu eta aukeratu zaituzte:
saia zaitezte egoera hori sendotzen; hori eginez gero, ez duzue sekula huts egingo, 11 eta
zabal-zabal irekiko zaizkizue Jesu Kristo gure Jaun eta Salbatzailearen betiko erreinuko
ateak.
359
Apostoluen testigantza eta profeten hitzak
12 Horregatik, ez naiz aspertuko zuei gauza hauek gogorarazten, nahiz eta zuek
jakin eta irakatsi zaizuen egian sendo egon. 13 Izan ere, bidezko iruditzen zait, mundu
honetan bizi naizen* bitartean, zuek bizkortzea zenbait gauza gogoratuz, 14 badakit eta,
laster utzi beharko dudala mundu hau, Jesu Kristo gure Jaunak agertu didanez. 15 Baina
ahalegin guztiak egingo ditut, gauzok beti, bai eta ni hil ondoren ere, gogoan izan ditzazuen.
16 Jesu Kristo gure Jaunaren ahalmenezko etorrerari buruz hitz egin genizuenean, ez
ginen oinarritu irudipenezko ipuinetan, geure esperientzian baizik, geure begiz ikusi
baikenuen haren handitasuna. 17 Jesusek Jainko Aitarengandik hartu zituen ohorea eta
aintza, honela esan baitzion Jainkoaren ospe bikainetik etorritako mintzoak: <<Hauxe dut
neure Seme maitea, hauxe dut nik atsegin>>. 18 Guk geuk entzun genuen zerutik etorritako
mintzo hori, mendi santuan Jesusekin geundela.
19 Badugu profeten hitza ere, hitz guztiz sendoa, eta zuek ederki egiten duzue hitz
horri adi-adi egonez: toki ilunean argi egiten duen kriseilua bezala da zuentzat, eguna
zabaldu eta goizeko izarra zuen bihotzetan jaiki arte. 20 Baina, aurrez, hau jakin behar
duzue: ezin dituela inork Liburu Santuetako profeziak bere kontura adierazi. 21 Izan ere,
antzinako profetek ez zuten beren kabuz hitz egin, baizik eta, Espiritu Santuak gidaturiko
gizonak zirenez, Jainkoaren partetik hitz egin zuten.
Sasimaisuak sortuko
2,1 Israel herrian sasiprofetak izan ziren bezala, zuen artean ere izango dira
sasimaisuak, doktrina kaltegarriak zabaltzen saiatuko direnak. Salbatu zituen Jauna ukatu
egingo dute, eta berehala ekarriko dute beren gainera hondamena. 2 Jende askok jarraituko
die beren jokabide biziotsuan, eta, horiek direla eta, gaitzetsia izango da kristau-bidea*. 3
Diru-goseak eraginda, irabazia lortu nahiko dute hitz maltzurrez, baina aspaldidanik dago
erabakita haien kontrako epaia, eta zain dute hondamena.
Sasimaisuen zigorra: iraganeko adibideak
4 Jainkoak ez zien barkatu bekatu egin zuten aingeruei, eta, infernuko* barrunbe
ilunetara jaurtikiz, han utzi zituen auzirako gordeta. 5 Antzinako munduari ere ez zion
barkatu, baizik eta uholdea bidali eta jende gaizto hura suntsitu egin zuen, nahiz eta Noe
--bere bizitzan zintzotasuna erakutsi zuena-- hondamenditik libratu beste zazpi lagunekin. 6
Sodoma eta Gomorra hiriak ere kondenatu egin zituen eta erraustu, gerora izango ziren
gaiztoen eskarmenturako. 7 Baina Lot zintzoa onik atera zuen, jende gaizto haren biziera
biziotsuak saminez betetzen zuelako. 8 Gizon zintzo hau gaizkile haien artean bizi zen, eta
egunero ikusi eta entzun behar izan zituen itsuskeriek atsekabez betetzen zioten bere bihotz
zintzoa. 9 Izan ere, badaki Jaunak gizon zintzoak probalditik ateratzen eta gaiztoak
auzi-egunean zigortzeko gordetzen, 10 batez ere, haragizko grina zikinen atzetik dabiltzanak
eta Jaunaren agintea gutxiesten dutenak.
Sasimaisuok harroputz eta ausart dira: inolako beldurrik gabe, maldizioak botatzen
dituzte zerutar izakien* kontra; 11 aingeruak berak, ostera, indarrez eta ahalmenez handiago
izan arren, ez dira ausartzen Jaunaren aurrean haien kontra irainik esaten. 12 Gizon horiek,
360
harrapatu eta sarraskitzeko sortuak diren adimengabeko animaliak bezalakoak dira:
ezagutzen ez dutena madarikatzeagatik, animaliak bezala galduko dira, 13 egindako
gaitzaren ordainez gaitza jasoz. Egun-argitan atseginkeriatan ibiltzea dute gogoko; jende
nardagarri eta ustel hori lizunkeriatan gozatzen da, zuekin jan-edanean ari diren bitartean.
14 Begiak adulterio-irrikaz dituztela, ez dira bekatuz inoiz asetzen. Pertsona ahulak
liluratzen dituzte, eta gutiziarako trebatua dago jende madarikatu hori. 15 Bide zuzena
utzirik, galdu egin dira, Bosorren* seme Balaam profetaren jokabideari jarraituz. Honek
bidegabeko irabazia irrikatu zuen; 16 baina izan zuen bere bidegabekeria aurpegiratu zion
norbait: hitzik ez duen asto batek, giza ahotsez mintzatuz, profetari bere asmo zoroa galarazi
zion.
17 Gizon horiek urik gabeko iturri dira, ekaitzak eramaten duen laino. Ilunpe beltzak
dauzkate zain. 18 Hots handiko hitzaldi hutsak egiten dituzte eta grina lizunen bitartez
okerbidetik aldendu berriak liluratzen. 19 Libre izango direla agintzen diete, berak bitartean
gaiztakeriaren esklabo direlarik, zeren eta noren menpean jarri, haren* esklabo baita gizakia.
20 Izan ere, Jesu Kristo gure Jaun eta Salbatzailea ezagutu eta munduko lohikeriei ihes egin
ondoren, berriro haietara erortzen direnentzat, azkenengo egoera hau lehenengoa baino
okerragoa da. 21 Hobe zuketen salbazio-bidea sekula ez ezagutzea, ezagutu eta gero, hartu
zuten lege santutik* atzera egitea baino. 22 Horiengan betetzen da esaera zaharrak hain
egoki dioen hau: Txakurra ok egin eta botatakora itzultzen da eta <<Txerri garbitu berria
lokatzetara>>.
Jaunaren eguna agindu bezala etorriko
3,1 Ene maiteok, egiten dizuedan bigarren gutuna* dut hau. Eta biotan zenbait gauza
gogoratuz bizkortu nahi izan zaituztet, zuzen irizteko gai izan zaitezten. 2 Gogora itzazue,
beraz, antzinako profeta santuen mezua eta apostoluek irakatsitako Jaun eta Salbatzailearen
agindua. 3 Jakizue, batez ere, azken garaietan gizon isekariak, beren grina txarrei jarraituz
biziko direnak, etorriko direla. Eta irriz 4 galdetuko dute: <<Zertan gelditu da Kristo
etorriko zela zioen agintzaria? Izan ere, gure gurasoak* hil ziren, eta geroztik denak berdin
jarraitzen du, mundua mundu denetik bezalaxe>>. 5 Hori esatean, ahaztu egiten dute aspaldi
bazirela zeruak, eta bai eta lurra ere, Jainkoaren hitzak uretatik sortarazia eta uren erdian
finkatua; 6 horregatik, orduko mundua, uholdeko urek estalirik galdu zen. 7 Oraingo
zeru-lurrei dagokienez, Jainkoaren hitz berberak eusten die, eta epai- eta gaiztoen
hondamen-egunerako gordeak daude.
8 Ene maiteok, ez ahaztu, Jaunarentzat egun bat mila urte bezala dela, eta mila urte
egun bat bezala. 9 Jauna ez da bere agintzaria betetzeko luzamendutan ari, batzuek hala uste
izan arren; gertatzen dena da pazientzia duela zuekin, ez baitu inor galtzerik nahi, denok
bihozberritzea baizik. 10 Baina Jaunaren eguna lapurra bezala ustekabean etorriko da.
Orduan, burrunba handiz desagertuko dira zeruak, munduaren osagaiak suak kiskalita
desegingo eta lurra bere egintza guztiekin agerian geldituko da Jainkoaren epairako*.
Itxaropenean erne eta fede-bidean leial
11 Dena honela desegitekoa baldin bada, pentsa ezazue zein santu eta jainkozale izan
behar duen zuen bizitzak. 12 Bizi, bada, Jainkoa etorriko den egunaren zain eta lan egin
lehenbailehen irits dadin. Egun hartan, sutan desegingo dira zeruak, eta munduaren osagaiak
361
kiskalita ezereztuko dira. 13 Gu, ordea, agindutako zeru-lur berrien zain gaude; han dena
Jainkoaren nahiaren arabera izango da*.
14 Beraz, ene maiteok, gauza hauen zain zaudeten bitartean, saia zaitezte
Jainkoarekin bakean bizitzen, garbi eta errugabe haren aurrean. 15 Kontuan izan, Jaunak
gurekin duen pazientzia gure salbamenerako dela. Horrela idatzi dizue gure anaia maite
Paulok ere Jainkoak eman dion jakinduriaz, 16 eta gauza bera esaten du gai hauetaz hitz
egiten duen bere gutun guztietan; egia da bere gutunetako zenbait pasarte ez dela ulerterraza,
eta, horregatik, ezjakinek eta heldugabeek oker ulertzen dituzte, gainerako Liburu Santuak
bezala*, beren hondamenerako.
17 Zuek, ene maiteok, aldez aurretik jakinaren gainean zaudete. Beraz, zabiltzate
kontuz, gaizto horien iritzi okerrek liluraturik, zuen sendotasuna koloka ez dadin. 18 Saia
zaitezte Jesu Kristo gure Jaun eta Salbatzailea gero eta gehiago ezagutzen eta haren
onginahia zeuenganatzen. Aintza berari orain eta beti. Amen.
\z
JOANEN LEHEN GUTUNA
Begizko testiguaren iragarpena
1,1 Hasieratik zen biziaren hitza, entzun eta geure begiz ikusi duguna, begiratu eta
geure eskuz ukitu duguna, iragartzen dizuegu. 2 Izan ere, bizia agertu egin zen, ikusi egin
dugu eta beronen lekuko gara*; Aitarekin zegoen eta guri agertu zitzaigun betiko bizia
iragartzen dizuegu. 3 Ikusi eta entzun duguna dizuegu zuei ere iragartzen, zuek ere gurekin
elkartasunean* bizi zaitezten. Eta gure elkartasuna Aitarekin eta honen seme Jesu
Kristorekin da. 4 Eta gauzok idatzi, gure poza* bete-betea izan dadin idazten ditugu.
Jainkoa argia da
5 Hona hemen Jesu Kristogandik entzuna dugun mezua eta zuei iragartzen
dizueguna: Jainkoa argia da, eta berarengan ez da inolako ilunik. 6 Berarekin elkartasunean
bizi garela esan eta ilunpetan baldin bagabiltza, gezurra diogu eta ez gara egiaren arabera
ari. 7 Baina argitan bagabiltza, Jainkoa ere argitan dagoen bezala, elkartasuna dugu geure
artean, eta haren Seme Jesusen odolak bekatu guztitik garbitzen gaitu.
362
Bekatuari uko egin
8 Bekaturik ez dugula esaten badugu, geure burua engainatzen dugu, eta egia ez
dago gure baitan. 9 Geure bekatuak aitortzen baditugu, ordea, leiala eta zuzena den Jainkoak
bekatuak barkatu eta gaiztakeria orotatik garbituko gaitu. 10 Bekaturik ez dugula egin esaten
badugu, gezurti egiten dugu bera, eta haren mezua ez dugu geuregan.
2,1 Seme-alabatxook, bekaturik egin ez dezazuen idazten dizuet hau. Baina,

norbaitek bekatu egiten badu, badugu Laguntzailea* Aitaren aurrean: zuzena den Jesu
Kristo. 2 Hark bere burua eskaini zuen gure bekatuak barkatzeko, eta ez gureak bakarrik, bai
eta mundu osoarenak ere.
Bete aginduak, maitasunarena batez ere
3 Jainkoaren aginduak betetzen baditugu, ziur dakigu bera ezagutzen dugula. 4

<<Ezagutzen dut Jainkoa>> esan eta haren aginduak betetzen ez dituena gezurti da, eta egia
ez du beregan. 5 Haren mezua onartzen duenarengan, berriz, Jainkoaren maitasuna* bere
betera iritsi da: horrela dakigu berarekin bat eginik gaudena. 6 Jainkoarekin bat eginda
dagoela dioenak, Jesusek jokatu zuen bezalaxe jokatu behar du.
7 Ene maiteok, ez dizuet agindu berririk adierazten, antzinakoa baizik, hasieratik
izan duzuena. Entzun zenuten mezua da antzinako agindu hau. 8 Hala ere, adierazten
dizuedan agindua berria da; hori egia dela Kristorengan eta zuengan agertzen da,
desagertzen ari baita iluna eta argi egiten du jadanik egiazko argiak. 9 Argitan dagoela esan
eta senideari gorroto diona ilunpetan dago oraindik. 10 Senidea maite duena argitan dago eta
ez du ezerk eroraraziko*. 11 Bere senideari gorroto diona, berriz, ilunpetan dago, ilunpetan
dabil eta ez daki nora doan, ilunak itsutu egin baitizkio begiak.
Sinestedunak munduaren aurrean
12 Zuei, seme-alabatxooi, diotsuet: Barkatu zaizkizue bekatuak* Jesusen bitartez.

13 Zuei, gurasooi, diotsuet: Ezagutzen duzue hasieratik zen hura.
Zuei, gazteoi, diotsuet: Garaitu duzue gaiztoa.
14 Zuei, seme-alaboi, diotsuet: Ezagutzen duzue Aita. Zuei, gurasooi, diotsuet:
Ezagutzen duzue hasieratik zen hura. Zuei, gazteoi, diotsuet: Indartsu zarete eta Jainkoaren
mezua zuengan tinko dago eta garaitu duzue gaiztoa.
15 Ez maitatu mundua, ez eta munduko gauzak ere. Mundua maite duenak ez du
bere baitan Aitarenganako maitasunik. 16 Izan ere, munduan dagoen guztia --grina txarrak,
begietatik sartzen denaren gutizia eta aberastasunen harrokeria*-- ez dator Aitarengandik,
mundutik baizik. 17 Mundua eta beronen grinak iragan egiten dira; Jainkoaren nahia
betetzen duenak, berriz, betiko irauten du.
Kontuz Kristoren etsaiekin
18 Seme-alabok, azken ordua da. Entzuna duzue antikristoak etorri behar duela.
Hara bada, antikristo asko agertu da dagoeneko, eta hori da azken orduaren seinalea. 19
363
Gure artetik atera dira, baina ez ziren benetan guretarrak. Guretarrak izan balira, gurekin
jarraituko zuketen. Alabaina argi gelditu behar zuen guztiak ez zirela guretarrak.
20 Zuek, ordea, Kristok emandako Espiritu Santua duzue zeuen baitan eta denok
ezagutzen duzue egia*. 21 Idazten badizuet, ez da egia ez dakizuelako, badakizuelako
baizik, eta badakizue egiatik gezurrik batere ez datorrela. 22 Nor da gezurtia Jesus Mesias
dela ukatzen duena baizik? Horixe da antikristoa, Aita eta Semea ukatzen dituena. 23 Semea
ukatzen duenak Aita ere ukatu egiten du. Semea aitortzen duenak Aita ere berekin du.
24 Zuek eutsi tinko hasieratik entzun duzuen mezuari. Hasieratik entzun duzuenari
eusten badiozue, Aitarekin eta Semearekin bat eginda egongo zarete. 25 Eta hau da Kristok
egin zigun agintzaria: betiko bizia.
26 Engainatu nahi zaituztenei buruz idatzi dizuet hau. 27 Baina zuei dagokizuenez,
Jesusengandik hartu duzuen Espirituak zuengan irauten du eta ez duzue inork irakatsi
beharrik, zeren haren Espirituak dena irakasten baitizue, eta irakaspen hau egiazkoa da eta
ez gezurrezkoa. Beraz, hark irakatsiaren arabera, zaudete Kristorekin bat eginda.
Sinestedunen itxaropena
28 Beraz, semetxook, zaudete Kristorekin bat eginda, bera agertzean konfiantza osoa
izan dezagun, eta etorriko denean, lotsaturik, harengandik urrun geldi ez gaitezen. 29 Hark
Jainkoaren nahia egiten duela baldin badakizue, jakizue halaber Jainkoaren nahia egiten
duen oro harengandik jaioa dela.
3,1 Begira zer-nolako maitasuna izan digun Aitak, Jainkoaren seme-alaba izena
eman baitigu, eta izan ere hala gara. Horregatik, mundukoek ez gaituzte ezagutzen, Aita ere
ez baitute ezagutu. 2 Ene maiteok, dagoeneko Jainkoaren seme-alaba gara, baina oraindik ez
da agertu izango garena. Badakigu, izango garen hori agertuko denean*, Jainkoaren antzeko
izango garela, den bezalakoa ikusiko baitugu hura. 3 Harengan esperantza hau duen orok
garbitu egiten du bere burua, Jesus garbia den bezala.
Bekatuari uko egin
4 Bekatu egiten duen orok gaizki jokatzen du, bekatua gaiztakeria baita. 5 Eta
badakizue, bekatuak kentzeko agertu zela Kristo, eta harengan ez da bekaturik. 6 Harekin
bat eginik dagoenak ez du gehiago bekaturik egiten. Bekatu egiten duenak hura ez duela ez
ikusi, ez ezagutu, erakusten du.
7 Seme-alabatxook, ez zaitzatela inork engaina. Jainkoaren nahia egiten duena
zuzena da, Kristo zuzena den bezalaxe. 8 Bekatu egiten duena, berriz, deabruarena da*,
hasieratik ari baita deabrua bekatu egiten. Hain zuzen, honetarako agertu zen Jainkoaren
Semea, deabruaren egintzak deusezteko. 9 Jainkoarengandik jaio denak ez du bekatu egiten
jarraitzen, mezuaren hazia bere barruan baitu; ezin du gehiago bekaturik egin,
Jainkoarengandik jaioa delako. 10 Honetan agertzen da zein den Jainkoaren seme-alaba, eta
zein deabruarena: Jainkoaren nahia egiten ez duena, hau da, bere senidea maite ez duena, ez
da Jainkoaren seme-alaba.
Elkar maitatu
364
11 Hauxe da hasieratik entzun duzuen mezua: elkar maita dezagula; 12 ez Kainek
bezala, Gaiztoarena izanik, bere anaia Abel hil baitzuen. Eta zergatik hil zuen? Beraren
egintzak gaiztoak zirelako, eta anaiarenak zuzenak.
13 Ez harritu, senideok, mundukoek gorroto badizuete. 14 Guk badakigu heriotzatik
bizira iragan garena, eta hau jakin, senideak maite ditugulako dakigu. Maite ez duena
heriotzaren menpe dago. 15 Bere senideari gorroto diona giza hiltzaile da, eta badakizue
giza hiltzaileak bere baitan betiko bizirik ez duena.
16 Maitasuna zer den, Kristok gure alde bizia eman duelako jakin dugu. Guk ere
senideen alde behar dugu geure bizia eman. 17 Norbaitek lur honetako ondasunak baditu
eta, bere senidea premian ikusirik, ez badio errukiz laguntzen, nola izan dezake bere baitan
Jainkoaren maitasunik? 18 Seme-alabatxook, ez dezagun hitzez eta ahoz maita, egitez eta
egiaz baizik.
19 Horrelaxe jakingo dugu egiarenak garela, eta lasaitu ahal izango dugu geure
barrua Jainkoaren aurrean; 20 zeren eta geure kontzientziak kondenatzen bagaitu ere, gure
kontzientziaren gainetik baitago Jainkoa eta dena ezagutzen baitu. 21 Ene maiteok, geure
kontzientziak kondenatzen ez bagaitu, berriz, uste osoz jo dezakegu Jainkoarengana, 22 eta
eskatutako guztia hartuko dugu harengandik, haren aginduak betetzen baititugu eta atsegin
zaiona egiten.
23 Hauxe da Jainkoaren agindua: sinets dezagula beraren Seme Jesu Kristogan eta
maita dezagula elkar, berak agindu bezala. 24 Agindu hauek betetzen dituena Jainkoarekin
bat eginik dago, eta Jainkoa beronekin. Jainkoa gurekin dagoen seinalea hau da: berak eman
digun Espiritua.
Kristoren Espiritua eta etsaiaren espiritua
4,1 Ene maiteok, ez fidatu edozeinekin; aztertu lehenengo Jainkoarengandik

datorren ala ez, sasiprofeta asko sortu baita munduan. 2 Honela jakingo duzue norbaitek
Jainkoaren Espiritua duen ala ez: Jesu Kristo egiazko gizon egin dela aitortzen duenak
Jainkoaren Espiritua du; 3 Jesusen izaera hau ukatzen duenak*, ordea, ez du Jainkoaren
Espiritua, antikristoarena baizik. Entzuna duzue antikristoak etorri behar duela; hara bada,
munduan da jadanik.
4 Seme-alabatxook, zuek Jainkoarenak zarete, eta garaituak dituzue sasiprofeta
horiek, zuengan dagoena munduan dagoena baino handiagoa baita. 5 Mundukoak dira
horiek; horregatik, munduaren arabera mintzo dira, eta mundukoek entzun egiten diete. 6
Gu, berriz, Jainkoarenak gara, eta Jainkoa ezagutzen duenak entzun egiten digu; Jainkoarena
ez denak, aldiz, ez digu entzuten. Honetatik atera dezakegu nork duen egiaren espiritua eta
nork gezurraren espiritua*.
Maite duenak ezagutzen du Jainkoa
7 Ene maiteok, maita dezagun elkar, maitasuna Jainkoarengandik baitator, eta maite
duen oro Jainkoarengandik jaioa da eta ezagutzen du Jainkoa. 8 Maite ez duenak ez daki
deus ere Jainkoaz, Jainkoa maitasuna baita*. 9 Hara nola agertu den Jainkoaren gureganako
maitasuna: Jainkoak bere Seme bakarra mundura bidali zuen, beronen bidez bizia izan
dezagun. 10 Hau da benetako maitasuna: ez guk Jainkoari izan diogun maitasuna, berak guri
izan diguna baizik, hau da, gure bekatuen barkamen-oparitzat bere Semea bidaliz erakutsi
365
digun maitasuna.
11 Ene maiteok, Jainkoak horrela maite izan bagaitu, guk ere maitatu egin behar
dugu elkar. 12 Jainkoa ez du inork inoiz ikusi; elkar maitatzen badugu, Jainkoa gurekin bat
eginik dago eta beraren maitasuna bere betera iritsi da guregan. 13 Jainkoa eta gu elkarrekin
bat eginik gauden seinalea hau da: berak eman digun Espiritua. 14 Eta guk ikusia dugu eta
aitortzen Aitak Semea bidali zuela munduaren salbatzaile. 15 Jesus Jainkoaren Semea dela
aitortzen duenarengan dago Jainkoa eta hura Jainkoarengan. 16 Eta guk ezagutu dugu eta
sinetsi Jainkoak digun maitasuna. Jainkoa maitasuna da, eta maitasunean dirauena
Jainkoarekin bat eginik dago eta Jainkoa harekin. 17 Hau da maitasuna guregan bere betera
iritsi den seinalea: auzi-egunerako guk konfiantza osoa dugula; Kristoren izaera berekoak
baikara mundu honetan. 18 Maitasunean ez dago beldurrarentzat tokirik, baizik eta maitasun
beteak kanpora botatzen du beldurra, beldurra zigorra espero duenari baitagokio; beldur
dena ez da maitasun betera iritsi.
19 Beraz, maita dezagun, Jainkoak maitatu baikintuen lehenik. 20 <<Jainkoa maite
dut>> esan eta senideari gorroto diona gezurti da; izan ere, ikusten duen senidea maite ez
duenak ezin du maite ikusten ez duen Jainkoa. 21 Hauxe da harengandik hartu dugun
agindua: Jainkoa maite duenak maita dezala bere senidea ere.
Sinesmenak mundua garaitu
5,1 Jesus Mesias dela sinesten duen oro Jainkoarengandik jaioa da, eta aita maite
duenak beraren seme-alabak ere maite ditu. 2 Beraz, Jainkoa maitatu eta beraren aginduak
betetzen baditugu, ziur dakigu Jainkoaren seme-alabak ere maite dituguna. 3 Izan ere,
Jainkoa maitatzea haren aginduak betetzea da. Haren aginduak ez dira astunak, 4
Jainkoarengandik jaio den orok garaitu egiten baitu mundua. Eta munduaren gain garaipena
ematen diguna gure sinesmena da. 5 Zeren, nork garaitzen du mundua, Jesus Jainkoaren
Seme dela sinesten duenak baizik?
6 Jesu Kristo bataioko uraz eta heriotzako odolaz etorri zen; ez zen uraz bakarrik
etorri, uraz eta odolaz baizik*. Eta Espiritua da horren testigantza egiten duena, Espiritua
egia baita. 7 Hiru dira, bada, testigantza egiten dutenak*: 8 Espiritua, ura eta odola, eta
hirurok bat datoz. 9 Gizakien testigantza onartzen baldin badugu, are indartsuagoa da
Jainkoaren testigantza, eta Jainkoak bere Semearen alde egin du testigantza. 10 Jainkoaren
Semearengan sinesten duenak bere baitan du testigantza hori; Jainkoari sinesten ez dionak,
berriz, gezurti egiten du bera, ez baitu sinesten Jainkoak bere Semearen alde egin duen
testigantza. 11 Hauxe da testigantza: Jainkoak betiko bizia eman digula, eta bere Semearen
bidez eman ere. 12 Semea berekin duenak bizia du; Jainkoaren Semea ez duenak ez du
bizirik.
Azkena: konfiantza osoa
13 Zuei, Jainkoaren Semearengan sinetsi duzuenoi, idatzi dizkizuet gauza hauek,

betiko bizia duzuela jakin dezazuen.
14 Konfiantza osoa dugu Jainkoarengana jotzeko, ongi baitakigu, bere nahiaren
arabera zerbait eskatzen badiogu, entzun egiten digula. 15 Eta, gure eskariak entzuten
dituela jakinik, ziur gaude eskuan daukagula eskatutako guztia.
16 Norbaitek, heriotzara ez daraman bekaturen bat egiten ikusten badu bere senidea,
366
egin beza otoitz eta Jainkoak bizia emango dio; heriotzara ez daraman bekatua egiten
dutenei buruz diot hau. Izan ere, bada heriotzara daraman bekatua* ere, eta ez dut esaten
horren alde eskatzeko. 17 Gaiztakeria oro bekatu da, baina bada heriotzara ez daraman
bekaturik.
18 Badakigu Jainkoarengandik jaio denak ez duela bekatu egiten, Jainkoaren
Semeak* zaintzen baitu, eta Gaiztoak ezin dio inolako kalterik egin. 19 Badakigu
Jainkoarenak garela eta mundu osoa Gaiztoaren esku dagoela.
20 Badakigu Jainkoaren Semea etorri dena eta adimena eman diguna egiazko
Jainkoa ezagutzeko. Egiazko Jainkoarekin bat eginik gaude, beraren Seme Jesu Kristorekin
bat eginda egonik. Hauxe dugu egiazko Jainkoa* eta betiko bizia.
21 Seme-alabatxook, ibili kontuz idoloekin.
\z
JOANEN BIGARREN GUTUNA
Agurra
1 Nik, Jaunaren ikasle zahar honek, Jaunak aukeraturiko eliz elkarte horri eta eliztar
guztioi* idazten dizuet. Egiaz maite zaituztet nik, eta nik ez ezik, bai eta egia ezagutzen
duten guztiek ere, 2 guregan irauten duen eta betiko gurekin izango den egiarengatik. 3
Grazia, errukia eta bakea zuekin, Jainko Aitaren eta beronen Seme Jesu Kristoren partetik,
367
egiaz eta maitasunez.
Elkar maitatu
4 Biziki poztu naiz jakitean zuen artean badirela egiaren arabera bizi direnak,
Aitarengandik hartu dugun aginduari jarraituz*. 5 Eta orain, eliz elkarte agurgarri horri,
arren eskatzen dizut elkar maita dezagula. Ez dizuet agindu berri bat idazten, hasieratik
duguna bera baizik. 6 Eta maitasuna Jainkoaren aginduen arabera bizitzea da. Eta hasieratik
entzun duzuen bezala, agindu hau da zuen jokabidea arautu behar duena.
Kontuz antikristoekin
7 Engainatzaile asko sortu da munduan, Jesu Kristo egiazko gizon egin dela
aitortzen ez duen asko. Hauek dira engainatzailea eta antikristoa. 8 Ibil zaitezte kontuz, gure
lanaren fruitua* gal ez dezazuen, sari oparoa jaso dezazuen baizik. 9 Kristoren irakatsietan
iraun gabe, aurrerago joan nahi duenak ez du Jainkoa berekin. Irakatsietan dirauenak, berriz,
berekin ditu Aita eta Semea. 10 Norbait zuengana joan eta irakatsi hau ez badarama, ez
onartu etxean, ez eta agurtu ere*; 11 halakoa agurtzen duena haren egintza gaiztoen partaide
egiten da.
Azken agurra
12 Zuei zer esanik asko dudan arren, ez dut paperez eta tintaz egin nahi. Zuengana
joatea espero dut eta aurrez aurre hitzegitea; horrela poz bete-betea izango dugu elkarrekin.
13 Jainkoak aukeratu duen eta zure ahizpa den eliz elkarte honetako* kideek
agurtzen zaituzte.
\z
JOANEN HIRUGARREN GUTUNA
Agurra
1 Nik, Jaunaren ikasle zahar honek zuri, Gaio* adiskide, egiaz maite zaitudan horri,
368
idazten dizut.
2 Adiskide maite, espirituz ongi doakizun bezala, beste gauza guztietan ere ongi joan
dakizula eta osasuna izan dezazula.
Gaio goratuz
3 Biziki poztu naiz, anaiek etorri eta zure jokabide leialaz hitz egin didatenean,
egiaren arabera bizi zarela aitortuz. 4 Ezerk ez dit poz handiagorik ematen, nire seme-alabak
egiaren arabera bizi direla entzuteak baino.
5 Adiskide maite, zintzo jokatzen duzu senideen* alde egiten duzun guztian, nahiz
eta beraiek arrotz izan zuretzat. 6 Beraiek hitz egin dute gure eliz elkartearen aurrean zure
harrera onaz. Ongi egingo duzu biderako behar dutena Jainkoari berari bezala ematen
badiezu. 7 Zeren Kristorengatik* abiatu baitira, jentilengandik ezer ere hartu gabe. 8 Beraz,
lagundu egin behar diegu horrelakoei, egiaren zerbitzuan berorien lankide bihur gaitezen.
Diotrefes handizalea
9 Gutun txiki bat idatzia diot eliz elkarteari*, baina Diotrefesek, dena bere esku izan
nahi duen horrek, ez du gure aginpidea onartzen. 10 Horregatik, joango naizenean, bere
jokabidea aurpegiratuko diot, gure aurka gaizki-esaka ari baita; eta, hori gutxi bailitzan,
senideak ere ez ditu onartzen, eta onartu nahi dituztenei eragotzi egiten die eta eliz elkartetik
botatzen. 11 Adiskide maite, ez jarraitu jokabide txarrari, onari baizik. On egiten duena
Jainkoarena da; gaizki egiten duenak, berriz, ez du Jainkoa ikusi.
Demetrio zintzoa
12 Demetriori* buruz guztiek hitz egiten dute ongi, eta hark zabaltzen duen egiak ere
beraren alde testigatzen du. Guk ere, bai, testigantza egiten dugu, eta badakizu gure
testigantza egiazkoa dena.
Azken agurra
13 Badut zuri zer esanik asko, baina ez dut tintaz eta lumaz egin nahi. 14 Aurki
ikusiko zaitudala espero dut, eta aurrez aurre hitz egin ahal izango dugu.
15 Bakea zurekin.
Adiskideek agur egiten dizute. Zuk ere agurtu adiskideak banan-banan.
\z
JUDASEN GUTUNA
Agurra
369
1 Nik, Judasek, Jesu Kristoren zerbitzari eta Santiagoren anaia honek, zuei idazten
dizuet, federa deituak izan zaretenoi, Jainko Aitak maite eta Jesu Kristok zaintzen
zaituztenoi. 2 Errukia, bakea eta maitasuna oparo izan ditzazuela.
Gutunaren arrazoia: Sasimaisuak
3 Ene maiteok, gogo bizia nuen denoi dagokigun salbamenaz zuei idazteko; baina,
orain, beharrak agindurik idazten dizuet eta arren eskatzen borroka egin dezazuela fedearen
alde, Jainkoarenak direnei behin betiko eman zaien fedearen alde. 4 Izan ere, bada hor
azpikeriaz sartu zaizuen zenbait, aspaldidanik Liburu Santuak kondenatutzat emana, jende
sinesgabea. Gure Jainkoaren onginahia jokabide biziotsurako aitzakiatzat hartzen dute eta
Jesu Kristo, gure Jaun eta Jabe bakarra, ukatzen.
Iraganeko zigor-adibideak
5 Hau guztia ongi baino hobeki dakizuen arren, berriro gogoratu nahi dizuet.
Jaunak*, Israel herria Egiptotik atera ondoren, galdu egin zituen sinetsi ez zutenak. 6
Aingeruak ere, beren maila gorde nahi ez eta zegokien tokitik alde egin zutenak, Jainkoak
ilunpetan gorderik dauzka, katez betiko loturik, auzi-egun handiaren zain. 7 Sodomak eta
Gomorrak eta inguruko hiriek ere, aingeruek bezala, lizunkeriara eta naturaren kontrako
bizioetara emanak* zeudelako, betiko suaren zigorra jasan zuten, eta hor gelditu dira guztien
eskarmenturako.
Sasimaisuen aurka
8 Hala eta guztiz ere, zuen arteko horiek, beren ameskeriek liluraturik, beren
gorputza kutsatzen dute, Jaunaren agintea gutxiesten eta maldizioak botatzen dituzte zerutar
izakien* kontra. 9 Mikel goiaingeruak berak ere ez zuen horrelakorik egin: Moisesen gorpua
nork eramango deabruarekin tirabiran zebilela, ez zen ausartu hari ezer iraingarririk esaten;
<<Jaunak zigor zaitzala>> besterik ez zion esan*. 10 Horiek, berriz, ezagutzen ez dutena ere
iraindu egiten dute, eta arrazoigabeko senez, animaliek bezala, ezagutzen dutena galbide
gertatzen zaie.
11 Errukarriak horiek benetan! Kainen bidetik jo dute, diru-gosez Balaamen
okerbidean sartu dira eta, Kore bezala, beren errebeldiagatik galdu. 12 Hori lotsa! Zuen
elkarte-otorduetan jan-edanean jarduten dute lasai, beren buruak gizentzen. Haizeak
daramatzan eurigabeko laino dira; udazkenean fruiturik ematen ez duten arbola, bi aldiz
hilak, sustraitik atereak; 13 itsasoko olatu haserreak dira, beren lotsarien aparra botatzen
dutenak; izar iheskorrak, betikotasun guztirako ilunpe beltzak zain dauzkatenak.
14 Horiei buruz iragarri zuen Henokek ere, Adamengandik hasi eta zazpigarren
patriarkak, profezia hau*: <<Hara, Jauna bere milaka eta milaka santurekin dator 15 mundu
guztia epaitzera eta gaizkile guztiak kondenatzera, egin dituzten gaiztakeria guztiengatik eta
bekatari sinesgabeok Jainkoaren kontra esan dituzten irain guztiengatik>>. 16 Gaizki-esale
dira, beti kexu, beren grinen arabera dabiltzanak; harrokeria besterik ez dute ahoan, eta
beren probetxurako lausengatzen dute jendea.
370
Elkarteari oharpenak eta gomendioak
17 Zuek, ene maiteok, gogoratu Jesu Kristo gure Jaunaren apostoluek aurrez
iragarria: 18 <<Azken garaietan gizon isekariak izango dira, beren grina zitalen arabera
ibiliko direnak>>. 19 Zatiketak sortzen dituztenak dira horiek, giza mailan bakarrik bizi den
jendea, Espirituak gidatu gabea.
20 Baina zuek, ene maiteok, jarrai ezazue zeuen bizitza sinesmen txit santuaren
oinarri gainean eraikitzen. Egin otoitz Espiritu Santuaren eraginez; 21 zaudete tinko
Jainkoaren maitasunean, betiko bizitza emango dizuen Jesu Kristo gure Jaunaren errukiaren
zain.
22 Erruki zaitezte zalantzan dabiltzanez; 23 salba itzazue, sutatik ateraz; gainerakoez
izan erruki, baina kontu handiz, beren jokabide txarraz kutsatu duten jantzia bera ere
gorrotatuz*.
Azkena: Aintza Jainko bakarrari
24 Bekatuan erortzetik gorde eta bere presentzia aintzatsuan akatsik gabe eta pozez
beterik agerrarazi zaitzaketenari, 25 gure salbatzaile den Jainko bakarrari, Jesu Kristo gure
Jaunaren bitartez, aintza, handitasuna, ahalmena eta agintea betidanik, orain eta beti. Amen.
\z
371
APOKALIPSIA
Hitzaurrea
1,1 Hau da Jainkoak Jesu Kristori egin zion agerpena*, honek bere zerbitzariei laster
gertatuko dena erakuts ziezaien. Bere aingerua bidaliz jakinarazi zion Joan bere zerbitzariari.
2 Eta honek aitortzen du ikusitako guztia Jainkoaren mezua dela, Jesu Kristok baieztatua. 3
Zorionekoak* mezu profetiko hau irakurri eta entzuten dutenak, eta bertan idatziari jaramon
egiten diotenak, beteko den garaia hurbil baitago!
Zazpi eliz elkarteei agurra
4 Nik, Joanek, Asiako probintziako* zazpi eliz elkarteei: grazia eta bakea zuei
Jainkoaren --den, zen eta etortzekoa denaren-- partetik eta beraren tronuaren aurrean dauden
zazpi espirituen partetik; 5 bai eta Jesu Kristoren partetik ere, testigu leial, hilen artetik
lehenengo piztu eta lurreko erregeen buruzagi denaren partetik.
Maite gaituenari eta bere odolaz geure bekatuetatik askatu gintuenari, 6
Jainkoarentzat, bere Aitarentzat, errege-herri eta apaiz egin gaituenari, aintza eta agintea
menderen mendetan. Amen.
7 Hara, hodei artean dator!

Guztiek ikusiko dute,
bai eta zulatu zutenek ere,
eta lurreko arraza guztiek
hileta-negarra egingo dute harengatik.
Bai. Amen.
8 <<Neu naiz Alfa eta Omega* --dio Jainko Jaunak--, dena, zena eta etortzekoa,
ahalguztiduna>>.
DAGOENEKO BADENA (1,9--3,22)
Jesus piztua ikusi
9 Ni, Joan, zuen anaia eta Jesusen maitasunagatik atsekabean eta erreinuaren
itxaropen iraunkorrean zuen kideko naizen hau, Patmos* izeneko uhartean nengoen
erbesteratua Jainkoaren hitzarengatik eta Jesusen testigantza egiteagatik. 10 Jaunaren
egunean* Espirituak hartu ninduen, eta neure ostean ahots handia entzun nuen turuta-hotsa
bezalakoa. 11 Hau zioen: <<Idatz ezazu liburu batean ikusiko duzuna, eta bidali zazpi eliz
elkarte hauei*: Efeso, Esmirna, Pergamo, Tiatira, Sardes, Filadelfia eta Laodizeako eliz
elkarteei>>.
12 Atzera begiratu nuen, mintzo zitzaidan ahots hura norena ote zen ikusteko eta,
itzultzean, urrezko zazpi argimutil ikusi nituen, 13 eta argimutilen erdian gizaseme antzeko
bat, soineko luzez jantzia, bularpea urrezko gerrikoz lotua*. 14 Haren buruko ilea zuria zen,
372
artilea eta elurra bezalakoa, begiak sugarra bezalakoak*, 15 oinak labean garbituriko brontze
goriaren antzekoak, haren ahotsa ur handiena bezalako burrunba. 16 Zazpi izar zituen
eskuineko eskuan eta aho-biko ezpata zorrotza ateratzen zitzaion ahotik; aurpegia eguzkia
indarrik handienean bezain argitsu zuen.
17 Hura ikustean, hila bezala erori nintzaion oinetan. Berak eskuineko eskua gainean
jarri zidan, esanez: <<Ez izan beldur! Neu naiz lehena eta azkena, 18 bizi dena; hilik egon
nintzen, baina orain bizirik nago menderen mendetan, eta neure menpe ditut Herio eta Hilen
Egoitza*. 19 Idatz ezazu, beraz, ikusi duzuna: orain dena eta gero izango dena*. 20 Hona
nire eskuineko eskuan ikusi dituzun zazpi izarren eta urrezko zazpi argimutilen esanahia:
zazpi izarrak zazpi eliz elkarteen aingeruak* dira, eta zazpi argimutilak zazpi eliz
elkarteak>>.
Efesoko eliz elkarteari
2,1 Idatz iezaiozu Efesoko eliz elkartearen aingeruari: Hona zer dioen zazpi izarrak
bere eskuineko eskuan dauzkanak, urrezko zazpi argimutilen erdian dabilenak: 2
Ezagun-ezagunak ditut zure egintzak, zure lanbide neketsua eta eramanpena*. Badakit ezin
duzula jende gaiztoa jasan, eta,benetan apostolu izan gabe, beren buruak apostolutzat
zituztenak aztertu eta gezurtitzat utzi dituzula. 3 Baduzu eramanpenik eta niregatik nekeak
jasan dituzu, etsi gabe. 4 Baina zure aurka badut zerbait: galdu egin duzula hasierako
maitasuna*. 5 Hartu gogoan, beraz, nondik erori zaren; damu zaitez, eta itzuli lehengo
jokabidera. Bestela, zuregana joan eta bere lekutik kendu egingo dut zure argimutila. 6
Halere, hau duzu zeure alde: nik ere gorroto ditudan nikolaiten* egintzak gorroto dituzula.
7 Ulertzeko gauza denak uler beza Espirituak eliz elkarteei esaten diena. Garaileari,
Jainkoaren paradisuan dagoen bizi-arbolako fruituetatik emango diot jaten.
Esmirnako eliz elkarteari
8 Idatz iezaiozu Esmirnako eliz elkartearen aingeruari: Hona zer dioen lehenak eta
azkenak, hila zegoenak eta bizira itzuli zenak: 9 Ezagun-ezagunak ditut zure atsekabea eta
pobretasuna; halere, aberats zara. Badakit nola iraintzen zaituzten, judu direla esan arren
Satanasen elkarte* besterik ez diren horiek. 10 Ez izan beldur jasan behar izango duzunaz;
hara, zuetariko batzuk kartzelara botako ditu deabruak, zuek probatzeko, eta apur batez*
atsekabetuak izango zarete. Izan zaitezte leial heriotzaraino eta garaipen-koroa, betiko bizia,
emango dizuet.
11 Ulertzeko gauza denak uler beza Espirituak eliz elkarteei esaten diena. Garaileak
ez du bigarren heriotzaren zigorrik jasango.
Pergamoko eliz elkarteari
12 Idatz iezaiozu Pergamoko eliz elkartearen aingeruari: Hona zer dioen aho-biko
ezpata zorrotza duenak: 13 Badakit ongi non bizi zaren: Satanasek bere tronua duen lekuan.
Nirekiko leial iraun duzu, eta ez duzu ukatu nireganako fedea, ez eta Antipas nire lekuko
leiala zuen artean, Satanas bizi den toki horretan, hil zuten egunetan ere.
14 Badut, ordea, zertxobait zure aurka: hor dituzula zeurekin Balaamen irakatsiei
jarraitzen dieten batzuk; hark irakasten zion Balak-i israeldarrak nola erorarazi bekatuan,
373
sasijainkoei eskainiriko haragia jatera eta Jainkoarekiko desleial izatera* bultzatuz. 15 Era
berean, zuk ere badituzu nikolaiten irakatsiei jarraitzen dieten batzuk. 16 Damu zaitez,
beraz; bestela, zuregana joango naiz laster eta horien aurka borroka egingo dut neure ahoko
ezpataz.
17 Ulertzeko gauza denak uler beza Espirituak eliz elkarteei esaten diena. Garaileari
mana ezkutua emanen diot, eta harritxo txuri bat* ere bai, eta harritxoan izen berri bat
idatzia, hartzen duenak bakarrik ezagutuko duena.
Tiatirako eliz elkarteari
18 Idatz iezaiozu Tiatirako eliz elkartearen aingeruari: Hona zer dioen Jainkoaren
Semeak, begiak sugarra bezalako eta oinak brontze goriaren antzeko dituenak: 19
Ezagun-ezagunak ditut zure egintzak, zure maitasuna, fedea, zerbitzugintza eta eramanpena;
zure azken egintzak lehenengoak baino ere bikainagoak dira.
20 Baina badut zerbait zure aurka: bere burua profetesatzat duen Jezabel* horri utzi
egiten diozula bere irakatsiekin nire zerbitzariak engainatzen, Jainkoarekiko desleial izan eta
sasijainkoei eskainiriko haragia jatera bultzatuz. 21 Astia eman diot damu dadin, baina ez
dio bere desleialkeriari uko egin nahi izan. 22 Hara, gaixotasun larria bidaliko diot berari,
eta atsekabe handia berarekin desleialkerian bat egin dutenei, jokabidez aldatzen ez badira.
23 Haren jarraitzaileak heriotzaz joko ditut, eta jakingo dute eliz elkarte guztiek ni naizela
buru-bihotzak ikertzen dituena eta zuetako bakoitzari bere egintzen arabera emango diena.
24 Zuek, ordea, Tiatirako besteok, ez duzue onartu doktrina hori eta ez duzue
ezagutu <<Satanasen barrunbeak>>* deitzen duten hori. Zuei ez dizuet beste zamarik
leporatzen; 25 eutsi kementsu orain duzuenari, ni itzuli arte. 26 Garaileari, nire nahia egiten
azkeneraino irauten duenari, agintea emango diot nazioen gain, 27-28 nik neure
Aitarengandik hartu dudan agintea; burdinazko makilaz gobernatuko ditu, buztinezko ontzia
bezala puskatuko. Gainera, goizeko artizarra* emango diot.
29 Ulertzeko gauza denak uler beza Espirituak eliz elkarteei esaten diena.
Sardesko eliz elkarteari
3,1 Idatz iezaiozu Sardesko eliz elkartearen aingeruari: Hona zer dioen Jainkoaren
zazpi espirituak eta zazpi izarrak dituenak: Ezagun-ezagunak ditut zure egintzak; bizi
denaren itxura duzu, baina hilik zaude. 2 Zaude erne, eta indarberri ezazu oraindik bizirik
daukazuna*, erabat hil baino lehen. Zure jokabidea nire Jainkoaren aurrean behar bezain ona
ez dela ikusi dut. 3 Oroit zaitez nola entzun eta onartu duzun mezua: euts iezaiozu, aldatu
jokabidea. Zeren, erne ez bazaude, lapurra bezala etorriko bainaiz, gutxien espero duzun
orduan etorriko ere. 4 Baina badituzu Sardesen beren jantziak zikindu ez dituzten batzuk.
Nirekin ibiliko dira zuriz jantzirik, merezi baitute. 5 Garailea zuriz jantziko dute*, eta ez dut
kenduko haren izena biziaren liburutik; eta haren alde aterako naiz neure Aitaren eta honen
aingeruen aurrean.
Filadelfiako eliz elkarteari
7 Idatz iezaiozu Filadelfiako eliz elkartearen aingeruari: Hona zer dioen santuak,
374
egiazkoak, Daviden erreinuko giltza* duenak --hark irekia ezin du inork itxi, eta hark itxia
ezin inork ireki--: 8 Ezagun-ezagunak ditut zure egintzak, eta inork itxi ezin duen atea utzi
dut zure aurrean zabalik. Indar handirik ez duzun arren, onartu duzu nire mezua eta ez duzu
ukatu nire izena. 9 Horra, Satanasen elkarteko* batzuk emango dizkizut nik eskura, judu
direla esan arren gezurrontzi huts direnetariko batzuk; zure oinetan ahozpez jartzera
behartuko ditut, maite zaitudala jakin dezaten. 10 Iraunkor izateko nire agindua gorde
duzulako, nik ere gordeko zaitut, lurreko bizilagunak probatzeko mundu osora iristear
dagoen probaldikoan. 11 Laster nator. Eutsi daukazunari, zeure garaipen-koroa inork ere ken
ez diezazun.
12 Garailea neure Jainkoaren tenpluko zutabe egingo dut, eta ez da gehiago handik
irtengo; neure Jainkoaren izena eta neure izen berria idatziko ditut harengan; bai eta neure
Jainkoaren hiriaren izena ere, zerutik, nire Jainkoarengandik, jaisten den Jerusalem berriaren
izena.
Laodizeako eliz elkarteari
14 Idatz iezaiozu Laodizeako eliz elkartearen aingeruari. Hona zer dioen Amen-ek*,
testigu leial eta egiazkoak, Jainkoak egindakoen sorburuak: 15 Ezagun-ezagunak ditut zure
egintzak. Ez zara hotz, ez bero. Ai hotz edo bero bazina! 16 Baina epel zarelako eta ez bero,
ez hotz, botagura emateraino nazkatzen nauzu. 17 Hau diozu: <<Aberats naiz, oso aberats,
ez dut ezeren beharrik>>; eta ez dakizu gizarajoa zarena, errukarri eta behartsua, itsu eta
biluzik zaudena. 18 Aholku hau ematen dizut: eros iezadazu zeuretzat sutan garbituriko
urrea, aberats zaitezen, eta soineko zuriak zeure burua janzteko, larrugorri lotsagarritan ager
ez zaitezen; erosi kolirioa begietan emateko, ikus dezazun.
19 Maite ditudanei egiten diet agiraka nik eta horiek zentzarazten ditut; izan, beraz,
sutsu eta aldatu jokabidez. 20 Hara, atean nauzu deika; norbaitek nire ahotsa entzuten badu
eta atea ireki, harenean sartuko naiz eta elkarrekin afalduko dugu.
21 Garailea neurekin eseraraziko dut neure tronuan, neu ere garaile izan eta neure
Aitarekin beronen tronuan eseri naizen bezala.
GEROAGO GERTATZEKOA (4,1--22,21)
Jainkoaren tronua
4,1 Ondoren, ikuskari bat izan nuen. Irekitako ate bat ikusi nuen zeruan, eta lehen
mintzatua zitzaidan turuta-hotsa bezalako ahotsak esan zuen: <<Igo hona, eta ondoren
gertatzekoak direnak erakutsiko dizkizut>>.
2 Bat-batean, Espirituak hartu ninduen. Tronu bat ikusi nuen zeruan eta tronuan
norbait eseria*. 3 Tronuan eseriak jaspe eta kornalina harrien itxura zuen, eta tronuaren
inguruan esmeralda antzeko ortzadarra* zegoen. 4 Tronuaren inguruan hogeita lau aulki
zeuden, eta aulkietan eseriak hogeita lau zahar*, jantzi zuriak soinean eta urrezko koroak
buruan zituztela.
5 Tronutik tximistak, danbatekoak eta trumoiak ateratzen ziren; aulkiaren aurrean
zazpi argi-zuzi zeuden sutan, Jainkoaren zazpi espirituak adierazten zituztenak, 6 eta
375
aulkiaren aurrean itsaso antzeko zerbait hedatzen zen, kristala bezain gardena.
Tronuaren erdian eta inguruan lau izaki bizidun zeuden, begiz beteak atzetik eta
aurretik*. 7 Lehen izakia lehoi antzekoa zen; bigarrena zezen antzekoa; hirugarrenak gizaki
antzeko aurpegia zuen, eta laugarrena hegaz doan arrano antzekoa zen. 8 Lau izakiok seina
hego zituzten, begiz beteak kanpotik eta barrutik. Gau eta egun honela ari dira etengabe:
<<Santu, santu, santua

Jauna, Jainko ahalguztiduna,
zena, dena eta etortzekoa>>.
9 Eta izakiek tronuan eseria dagoenari, menderen mendetan bizi denari, aintza,
ohorea eta esker ona ematen dioten bakoitzean, 10 hogeita lau zaharrak tronuan eseria
dagoenaren aurrean ahozpezten dira, menderen mendetan bizi dena adoratzen dute eta beren
koroak tronuaren aurrera botatzen, esanez:
11 <<Gure Jaun eta Jainko hori,

zu bazara nor
aintza, ohorea eta ahalmena hartzeko,
zeuk baitzenituen gauza guztiak egin
eta, zuk nahi izan duzulako,
baitira sortu eta dira oraindik>>.
Zazpi zigiluz jotako liburua
5,1 Tronuan eseria dagoenaren eskuineko eskuan erroilu moduko idazki bat ikusi
nuen, bi aldeetatik idatzia* eta zazpi zigiluz joa. 2 Eta aingeru ahaltsu bat ikusi nuen, ahots
handiz hots egiten: <<Nor da gauza liburua irekitzeko eta beraren zigiluak askatzeko?>>
3 Eta ez zen inor ez zeruan, ez lurrean, ez lur azpian liburua ireki eta irakur
zezakeenik. 4 Ni negar eta negar ari nintzen, liburua irekitzeko eta irakurtzeko inor ere
agertu ez zelako. 5 Orduan, zaharretariko batek esan zidan: <<Ez egin negarrik; hara,
Judaren leinuko lehoiak, Daviden kimuak* eskuratu du garaipena, eta beronek irekiko ditu
liburua eta zazpi zigiluak>>.
6 Orduan, tronuaren erdian eta lau izaki bizidunen eta zaharren erdian, Bildots bat
ikusi nuen; zutik zegoen eta lepo eginaren ezaugarriak zituen: zazpi adar eta zazpi begi*
zituen, hau da, Jainkoak lur osora bidaliak dituen zazpi espirituak. 7 Hurbildu eta tronuan
eseria dagoenaren eskuineko eskutik liburua hartu zuen. 8 Liburua hartu zuenean, lau
izakiak eta hogeita lau zaharrak Bildotsaren aurrean ahozpeztu ziren. Zitara bana zuten eta
intsentsuz beteriko urrezko ontziak, Jainkoarenak direnen otoitzen adierazgarri. 9 Eta kantu
berri hau abesten zuten:
<<Bazara nor liburua hartu

eta beronen zigiluak irekitzeko;
hila izan baitzara,
eta zeure heriotzaz
Jainkoarentzat irabazi dituzu*
arraza, hizkuntza, herri
376
eta nazio guztietako gizon-emakumeak;
10 eta gure Jainkoarentzat
errege-herri eta apaiz egin dituzu,
eta lur osoan errege izango dira*>>.
11 Gero, ikuskarian, tronu, izaki eta zaharren inguruan zeuden aingeru askoren
ahotsa entzun nuen. Milaka eta milioika ziren, 12 eta ozenki zioten:
<<Hila izan zen Bildotsa bada nor

ahalmena, aberastasunak,
jakinduria, indarra, ohorea, aintza
eta gorespena hartzeko>>.
13 Eta zeruan, lur gainean, lur azpian eta itsasoan dauden sorkari guztiei, hau esaten
entzun nien:
<<Tronuan eseria dagoenari

eta Bildotsari
gorespena, ohorea,
aintza eta agintaritza,
menderen mendetan>>.
14 Lau izaki bizidunek <<Amen>> erantzun zuten, eta zaharrek ahozpeztu eta gurtu
egin zuten.
Bildotsak zigiluak ireki
6,1 Gero, Bildotsak zazpi zigiluetarik lehena ireki zuela ikusi nuen, eta lau izaki
bizidunetatik lehenengoak trumoi antzeko ahotsez hau esaten zuela entzun nuen:
<<Zatoz>>. 2 Begiratu eta zaldi zuri bat ikusi nuen. Zaldiaren gainekoak uztaia zeukan;
Jainkoak koroa eman zion, eta hura, beti garaile, berriro ere garaitzera atera zen.
3 Bildotsak bigarren zigilua ireki zuenean, bigarren izakiak hau esaten zuela entzun
nuen: <<Zatoz>>. 4 Beste zaldi bat, gorria, atera zen; haren gainekoari Jainkoak ezpata
handi bat eman zion eta lurretik bakea kentzeko ahalmena, horrela gizakiek elkar hil
zezaten.
5 Bildotsak hirugarren zigilua ireki zuenean, hirugarren izakiak hau esaten zuela
entzun nuen: <<Zatoz>>. Begiratu eta zaldi beltz bat ikusi nuen. Haren gainekoak balantza
bat zuen eskuan, 6 eta ahots antzeko bat entzun nuen lau izakien artean esaten: <<Kilo bat
gari bakarrik eguneko soldataz; hiru kilo garagar bakarrik eguneko soldataz; baina ez
hondatu olioa eta ardoa*>>.
7 Bildotsak laugarren zigilua ireki zuenean, laugarren izakiaren ahotsa entzun nuen
hau esaten: <<Zatoz>>.
8 Begiratu eta zaldi horixka bat ikusi nuen. Gainekoak Herio zuen izena, eta bere
erreinukoek jarraitzen zioten. Lurraren laurdenaren gain ahalmena eman zion Jainkoak,
ezpata, gosete, heriotza eta lurreko piztien bitartez jendea hiltzeko.
9 Bildotsak bosgarren zigilua ireki zuenean, Jainkoaren mezuarengatik eta eman
377
zuten testigantzagatik hildakoak ikusi nituen aldare azpian bizirik*. 10 Ozenki egiten zuten
deiadarka, esanez: <<Noiz arte, Jaun santu eta egiazko horrek, ez diguzu justizia egin behar,
gure hilketa lurrean bizi direnen lepotik mendekatu gabe utziz?>>
11 Orduan, bakoitzari jantzi zuri bana eman eta oraino apur batez itxaroteko esan
zien Jainkoak, harik eta beraiek bezala hilko zituzten zerbitzukide eta senideen kopurua
osatu arte.
12 Gero, Bildotsak seigarren zigilua ireki zuenean, lurrikara* izugarria gertatzen zela
ikusi nuen. Eguzkia zurda-oihala bezain beltz jarri zen eta ilargia odola bezain gorri; 13
zeruko izarrak lurrera erori ziren, haize zakarrak astintzean heldu baino lehen pikuondoari
pikuak erortzen zaizkion bezala; 14 zerua bildu egin zen pergaminoa biltzen den bezala, eta
mendiak eta uharteak oro beren lekutik aldatu ziren; 15 lurreko erregeak, handiki eta
buruzagiak, aberats eta indartsuak, eta gizaki oro, esklabo nahiz libre, hartzulo eta mendiko
haitzarteetan ezkutatu ziren. 16 Eta honela esaten zieten mendi eta harkaitzei: <<Eror
zaitezte gure gainera eta ezkuta gaitzazue tronuan eseria dagoenaren aurretik eta Bildotsaren
haserretik. 17 Iritsi baita haren haserrearen egun handia, eta nor egon zutik?>>
Ehun eta berrogeita lau mila zigilatuak
7,1 Ondoren, lau aingeru ikusi nituen lurraren lau ertzetan zutik, lurreko lau haizeei
eusten, haizeak jo ez zezan ez lurrean, ez itsasoan, ez eta zuhaitzetan ere.
2 Beste aingeru bat ikusi nuen ekialdetik igotzen, Jainko biziaren zigilua* zuelarik,
eta ozenki egin zien deiadar lurra eta itsasoa hondatzeko ahalmena eman zitzaien lau
aingeruei, 3 esanez: <<Ez hondatu lurra, ez itsasoa, ez eta zuhaitzak ere, harik eta gure
Jainkoaren zerbitzariak bekokian zigiluz markatu arte>>.
4 Zigiluz markatuak zenbat ziren entzun nuen: ehun eta berrogeita lau mila*,
israeldar leinu guztietarik hartuak:
5 Judaren leinutik hamabi mila zigilatu;

Rubenen leinutik hamabi mila;
Gaden leinutik hamabi mila;
6 Aserren leinutik hamabi mila;
Neftaliren leinutik hamabi mila;
Manasesen leinutik hamabi mila;
7 Simeonen leinutik hamabi mila;
Lebiren leinutik hamabi mila;
Isakarren leinutik hamabi mila;
8 Zabulonen leinutik hamabi mila;
Joseren leinutik hamabi mila;
Benjaminen leinutik hamabi mila zigilatu.
Hautaturiko gizatalde handia
9 Ondoren, gizatalde handi bat ikusi nuen, inork kontaezin ahalakoa; nazio, arraza,
herri eta hizkuntza guztietako jendea zegoen, tronuaren eta Bildotsaren aurrean zutik,
soineko zuriz jantziak eta palmadarrak eskuetan. 10 Eta ahots handiz egiten zuten deiadar:
378
<<Tronuan eseria dagoen
gure Jainkoari eta Bildotsari
zor diegu salbamena>>.
11 Tronu, zahar eta lau izaki bizidunen inguruan zutik zeuden aingeru guztiak
ahozpeztu egin ziren tronuaren aurrean eta Jainkoa adoratu zuten, 12 esanez:
<<Amen. Bedeinkazioa, aintza,

jakinduria, esker ona, ohorea,
ahalmena eta indarra
gure Jainkoari menderen mendetan.
Amen>>.
13 Orduan, zaharretako bat mintzatu zitzaidan, esanez:

--Soineko zuriz jantziak dauden horiek, nortzuk dira eta nondik datoz?
14 Nik erantzun nion:
--Ene Jauna, zeuk jakingo duzu.
Hark esan zidan:
--Larrialdi handitik* datozenak dira horiek; beren soinekoak Bildotsaren odolean
garbitu dituzte eta zuritu. 15 Horregatik, Jainkoaren tronu aurrean daude, gau eta egun hura
bere tenpluan zerbitzatzen, eta tronuan eseria dagoena horiekin biziko da. 16 Ez dira
gehiago gose, ez egarri izango, eta ez ditu eguzkiak, ez sargoriak joko, 17 tronuaren erdian
dagoen Bildotsak bazkatuko baititu eta ur biziko iturburuetara gidatuko; begietako malko
guztiak xukatuko dizkie Jainkoak.
Zazpigarren zigilua. Jainko-herriaren otoitzak
8,1 Bildotsak zazpigarren zigilua ireki zuenean, isiltasuna egin zen zeruan ordu erdi
batez edo*. 2 Gero, Jainkoaren aurrean zutik zeuden zazpi aingeruak ikusi nituen; eta
Jainkoak zazpi turuta* eman zizkien. 3 Etorri zen, orduan, beste aingeru bat eta aldare
ondoan gelditu zen; urrezko intsentsu-ontzi bat zeraman, eta usainki asko eman zioten, tronu
aurrean zegoen urrezko aldare gainean Jainko-herriaren otoitzekin batera eskaintzeko. 4 Eta
aingeruaren eskutik Jainkoaren aurrera igo zen intsentsuaren kea, Jainko-herriaren
otoitzekin batera. 5 Ondoren, aingeruak intsentsu-ontzia hartu, aldareko su-txingarrez bete
eta lurrera bota zuen. Berehala, trumoiak, danbatekoak, tximistak eta lurrikara izan ziren.
Lehenbiziko lau turutak
6 Zazpi turutak zituzten zazpi aingeruak jotzeko prest jarri ziren.

7 Jo zuen turuta lehenengo aingeruak, eta kazkabarra eta sua erori ziren lurrera,
odolez nahasiak: lurraren herena, zuhaitzen herena eta belar heze guztia kiskalirik gelditu
ziren.
8 Jo zuen turuta bigarren aingeruak, eta sutan dagoen mendi handi bat bezalako
zerbait itsasora amildu zen: itsasoaren herena odol bihurtu zen. 9 Itsasoan bizi diren
sorkarien herena hil egin zen, eta itsasontzien herena suntsitu.
10 Jo zuen turuta hirugarren aingeruak, eta zerutik izar handi bat jausi zen, zuzia
379
bezala sutan, eta ibai eta iturri guztien heren baten gainera jausi zen. 11 Izarrak asentsio-
belar* du izena; uren herena asentsio-belarra bezain mingots bihurtu zen, eta
gizon-emakume asko hil zen ur haiek edateagatik.
12 Jo zuen turuta laugarren aingeruak, eta eguzkiaren herena eta ilargiaren herena eta
izarren herena kolpatu zituen: hauen herena ilundu egin zen, eta bai egunak, bai gauak beren
argiaren herena galdu zuten.
13 Gero, arrano bat ikusi nuen hegan zeru goien erdian, orroa handiz esaten:
<<Zoritxarrekoak, zoritxarrekoak, zoritxarrekoak lurrean bizi direnak, prest dauden beste
hiru aingeruek turuta jotzean!>>
Bosgarren turuta. Matxinsaltoen izurria
9,1 Jo zuen turuta bosgarren aingeruak, eta izar bat ikusi nuen zerutik lurrera eroria.
Izarrari leize-zuloko giltza* eman zioten, 2 eta leize-zuloa ireki zuen: kea atera zen bertatik,
labe handi batetik bezala, eta keaz eguzkia eta airea ilundu egin ziren. 3 Ke artetik
matxinsaltoak* erori ziren lurrera, eta lurreko eskorpioiena bezalako ahalmena eman
zitzaien. 4 Lurreko belarra, barazkiak eta zuhaitzak ez hondatzeko agindua eman zitzaien,
baizik eta zigiluaren marka bekokian ez zeramaten gizakiak bakarrik jotzeko. 5 Ez zitzaien
hiltzeko baimenik eman, baina bai bost hilabetez* oinazetzekoa. Horiek emandako oinazea
eskorpioien ziztadarena bezalakoa da. 6 Egun haietan gizakiak heriotzaren bila ibiliko dira,
baina ez dute aurkituko; hil nahiko dute, baina heriotzak ihes egingo die.
7 Gudurako prest dauden zaldien itxura zuten matxinsaltoek; buruan urrezkoak
bezalako koroak zeramatzaten; aurpegiak giza itxurakoak zituzten, 8 ile-adatsa emakumeena
bezalakoa, eta hortzak lehoiarenak bezalakoak; 9 burdinazkoak bezalako bularrekoak
zituzten, eta hegal-hotsa gudura zalapartaka doazen zalgurdi askoren zarata bezalakoa zen;
10 eskorpioiek bezalako isatsak zituzten, eztenez hornituak: eta isatsekin gizon-emakumeak
bost hilabetez hondatzeko ahalmena zuten. 11 Matxinsaltoek leizeko aingerua zuten errege,
hebreeraz Abadon eta grekoz Apolion deritzana (hau da, Suntsitzailea).
12 Iragan da lehen zoritxarra! Baina beste bi falta dira oraindik.
Seigarren turuta. Zaldi eta zaldizko hondatzaileak
13 Jo zuen turuta seigarren aingeruak, eta Jainkoaren aurrean dagoen urrezko

aldarearen lau ertzetatik ateratzen zen ahotsa entzun nuen. 14 Honela ziotsan turuta zeukan
seigarren aingeruari: <<Aska itzazu Eufrates ibai* handiaren ondoan loturik dauden lau
aingeruak>>.
15 Aske utzi zituzten lau aingeruak: prest zeuden hilabete, egun, ordu eta une hartan
gizon-emakumeen herena hiltzeko. 16 Zaldizko gudariak berrehun milioi zirela entzun
nuen. 17 Ikuskarian honelaxe ikusi nituen zaldiak eta zaldizkoak: haien bularrekoak, batzuk
sua bezain gorriak ziren, beste batzuk hiazintoa bezain urdinak eta beste batzuk sufrea
bezain horiak; zaldien buruak lehoienak bezalakoak ziren, eta ahoetatik sua, kea eta sufrea
ateratzen zitzaizkien. 18 Gizakien herena hil zen hiru zigor hauengatik --ahotik zerien su, ke
eta sufrearengatik, alegia--. 19 Zaldiek ahoan eta isatsetan zuten suntsitzeko ahalmena;
isatsak suge-itxurakoak eta burudunak zituzten, eta haien bidez hondatzen zuten. 20 Halere,
gainerako gizon-emakumeek, zigor hauek jo gabeek, ez zuten beren jokabidea aldatu: ez
zioten utzi deabruei kultu emateari, ez eta ikusteko, entzuteko eta ibiltzeko gauza ez diren
380
urrezko, zilarrezko, brontzezko, harrizko eta zurezko idoloak gurtzeari ere; 21 beren giza
hilketez, sorginkeriez, lizunkeriez eta lapurretez ere ez ziren damutu.
Aingeruaren zina eta liburuxka
10,1 Beste aingeru ahaltsu bat ikusi nuen zerutik jaisten, hodeiz inguratua: ortzadarra
zuen buru inguruan, aurpegia eguzkia bezain distiratsua eta zangoak suzko habeak
bezalakoak. 2 Eskuan liburuxka bat zuen irekia. Eskuineko oina itsas gainean ezarri zuen eta
ezkerrekoa lehorrean, 3 eta deiadar handia egin zuen, lehoiaren orroa bezalakoa. Deiadar
egin zuenean, zazpi trumoik jo zuten burrunba. 4 Zazpi trumoiek hitz egin zutenean,
idaztera nindoan, baina ahots bat entzun nuen zerutik esaten: <<Gorde isilpean zazpi
trumoiek esan dutena eta ez idatzi>>.
5 Orduan, itsas gainean eta lehorrean zutik ikusia nuen aingeruak, eskuineko eskua
zerurantz jaso 6 eta, menderen mendetan bizi denarengatik, zeru, lur, itsaso eta berauetan
dagoen guztiaren egileagatik, zin eginez, esan zuen: <<Epea ez da gehiago luzatuko. 7
Zazpigarren aingerua turuta jotzen hastean, Jainkoak bere asmo ezkutua beteko du, bere
zerbitzari profetei iragarri zien bezala>>.
8 Zerutik entzuna nuen ahotsak berriro hitz egin eta esan zidan: <<Zoaz eta hartu,
itsas gainean eta lehorrean zutik dagoen aingeruak eskuan duen liburu irekia>>.
9 Joan nintzen aingeruagana eta liburuxka emateko esan nion. Hark esan zidan:
<<Tori eta irentsi: sabela garraztuko dizu, baina ahorako eztia bezain gozo izango duzu>>.
10 Hartu nuen liburuxka aingeruaren eskutik eta irentsi egin nuen. Ahoan ezti gozoa
bezala gertatu zitzaidan, baina, jan nuenean, sabela garraztu zidan*. 11 Orduan, esan
zidaten: <<Berriro ere, anitz herri, nazio, hizkuntza eta erregeren aurka profetizatu beharko
duzu>>.
Bi testiguak
11,1 Ondoren, neurtzeko kanabera eman zidaten, makila baten antzekoa, esanez:
<<Jaiki eta neur itzazu Jainkoaren tenplua eta aldarea, eta zenbatu bertan kultu egiten ari
direnak. 2 Utzi, ordea, neurtu gabe tenpluaren kanpoko ataria, jentilei eman baitzaie; hauek
hankapean erabiliko dute Jerusalem hiri santua berrogeita bi hilabetez*. 3 Orduan, neure bi
testiguak* bidaliko ditut dolu-jantziz estalirik, mila berrehun eta hirurogei egunez profetiza
dezaten>>.
4 Horiek dira lurraren Jaunaren aurrean zutik dauden bi olibondoak eta bi
argimutilak*. 5 Norbaitek hondatu nahi baditu, sua aterako da haien ahotik eta etsaiak
kiskaliko ditu; horrelaxe hilko da beroriek hondatu nahi dituen oro. 6 Hauek zerua ixteko
ahalmena dute, profetizatzen ari izango diren garaian euririk egin ez dezan; ura odol
bihurtzeko ahalmena ere badute, eta nahi duten guztietan lurra edozein izurriz zigortzekoa
ere bai.
7 Baina, beren testigantza amaitzean, leizetik igoko den piztiak borroka egingo die,
menperatu eta hil egingo ditu. 8 Haien gorpuak irudizko hizkeran Sodoma nahiz Egipto
deritzan hiri handiko plazan* geldituko dira, haien Jauna ere gurutziltzatu zuten leku berean.
9 Herri, arraza, hizkuntza eta nazio guztietako jendea etorriko da hiru egun eta erdiz gorpuak
ikustera eta ez du utziko haiei lur ematen.
10 Lurreko bizilagunek poztu eta festa egingo dute haien kontura, elkarri
381
eskuerakutsiak eginez, profeta biok samin larria sortzen baitzieten lurreko bizilagunei.
11 Hiru egun eta erdiak igaro ondoren, ordea, Jainkoak bidalitako bizi-arnasa bi
testiguen baitan sartu zen, zutik jarri ziren, eta beldur handiak hartu zituen begira zeudenak.
12 Orduan, ahots handia entzun nuen zerutik haiei esaten: <<Igo hona>>. Eta zerura
igo ziren hodei batean, etsaien begi aurrean.
13 Une hartantxe, lurrikara handia izan zen eta hiriaren hamarreko bat erori zen;
lurrikaran zazpi mila lagun* hil ziren, eta gainerakoek, beldurrez beterik, zeruko Jainkoa
goretsi zuten.
14 Iragan da bigarren zoritxarra! Baina laster etorriko da hirugarrena.
Zazpigarren turuta. Hogeita lau zaharrak
15 Jo zuen turuta zazpigarren aingeruak, eta ahots handiak entzun ziren zeruan,
esanez: <<Gure Jaunari eta beronen Mesiasi dagokie orain munduaren erregetza, eta
menderen mendetan izango dira errege>>.
16 Eta beren aintzazko aulkietan eseririk Jainkoaren aurrean zeuden hogeita lau
zaharrek, ahozpezturik, Jainkoa gurtu zuten, 17 esanez:
<<Eskerrak zuri,
Jauna, Jainko ahalguztiduna,
zarena eta zinena,
zeure indar handia hartu
eta errege izaten hasi zarelako.
18 Haserretu egin ziren herriak,
baina iritsi da zure haserrea,
eta hilak epaitzeko garaia;
etorri da zure zerbitzari profetei,
fededunei
eta zure izenari begirune diotenei,
txiki nahiz handi,
saria emateko garaia,
eta lurra hondatzen dutenak
hondatzeko garaia>>.
19 Orduan, Jainkoaren tenplua ireki zen zeruan eta haren itun-kutxa agertu zen
tenpluan. Berehala tximistak, danbatekoak, trumoiak, lurrikara eta harri-erauntsi handia izan
ziren.
Emakumea eta herensuge gorria
12,1 Seinale handi bat agertu zen zeruan: emakume bat, eguzkiz jantzia, ilargia
oinazpian eta hamabi izarreko* koroa buruan. 2 Haurdun zegoen, eta erdiminez eta
haurgintzako oinazez garrasika ari zen.
3 Beste seinale bat agertu zen zeruan: herensuge gorri handi bat*, zazpi buru eta
hamar adar zituena, eta buruetan koroa bana. 4 Bere isatsez zeruko izarren herena herrestan
hartu eta lurrera jaurtiki zuen.
382
Herensugea, haurra izateko zegoen emakumearen aitzinean gelditu zen, jaio bezain
laster semea irensteko. 5 Emakumeak semea izan zuen, herri guztiak burdinazko makilaz
gobernatuko zituena. Semea hartu eta Jainkoaren tronuraino eraman zuten. 6 Emakumeak,
berriz, basamortura egin zuen ihes; han bazter bat prestatua zion Jainkoak, mila berrehun eta
hirurogei egunez* bertan bizi zedin.
7 Ondoren, gudua izan zen zeruan: Mikel* eta beronen aingeruak herensugearen
aurka. Herensugea eta beronen aingeruak gogor borrokatu ziren, 8 baina ezin izan zuten
garaitu, eta aurrerantzean zeruan ez zen tokirik izan haientzat. 9 Bota egin zuten, beraz,
herensuge handia, antzinako sugea, deabru eta Satanas deritzana, mundu guztia engainatzen
duena; lurrera bota zuten bere aingeruekin batera. 10 Orduan, ahots handia entzun nuen
zeruan esaten:
<<Orain etorri dira

gure Jainkoaren salbamena,
indarra eta erregetza,
eta beraren Mesiasen agintea;
bota baitute gure senideen salatzailea,
gau eta egun Jainkoaren aurrean
salatzen zituena*.
11 Bildotsaren odolaz
eta aitortu duten mezuaz
garaitu dute gure senideek:
ez dute beren bizitza maite izan
heriotzaren aurrean
atzera egiteko beste.
12 Poztu, beraz, zeruak
eta bertan bizi zaretenok.
Errukarriak, ordea, zuek, lur-itsasook!
Zuengana jaitsi baita deabrua
amorru biziz,
denbora gutxirako dela jakinik>>.
13 Herensugea, lurrera bota zutela ikustean, semea izan zuen emakumeari jarraika
hasi zitzaion. 14 Baina bi arrano-hego handi eman zizkioten emakumeari hegan basamortura
joan zedin, han, sugearengandik urrun, hiru urte eta erdiz* bizitzeko prestatua zuen tokira.
15 Orduan, ur-ibaia bota zuen ahotik emakumearen kontra, ibaiak emakumea eraman zezan.
16 Baina lurra emakumeari laguntzera etorri zen: zabaldu egin zen eta herensugeak ahotik
botatako ibaia irentsi egin zuen. 17 Orduan, herensugea, emakumearen aurka amorraturik,
beronen gainerako ondorengoak borrokatzera joan zen, Jainkoaren aginduak bete eta
Jesusen testigantza leial egiten dutenak, alegia.
18 Herensugea itsasertzeko hondarretan gelditu zen* zutik.
Bi piztiak
13,1 Orduan, piztia bat ikusi nuen* itsasotik irteten; hamar adar eta zazpi buru
zituen, adarretan koroa bana eta buruetan Jainkoaren kontrako izen iraingarriak. 2 Piztia
383
lehoinabarraren antzekoa zen; hankak hartzarenak bezalakoak eta ahoa lehoiarena bezalakoa
zituen. Herensugeak bere indarra, bere tronua eta ahalmen handia eman zizkion. 3 Haren
buruetariko bat zauritua zegoen, hilzorian bezala; baina heriotza-zauri hura sendatu egin
zitzaion; lur osoa, liluraturik, piztiaren ondoren zihoan. 4 Denek herensugea gurtu zuten,
piztiari ahalmena eman ziolako, eta piztia ere gurtu zuten esanez: <<Nor piztia adinakorik?
Nor borroka daiteke beraren aurka?>>
5 Handikeriak eta Jainkoaren aurkako irainak esateko baimena eman zioten piztiari,
eta berrogeita bi hilabetez* jarduteko ahalmena. 6 Eta hala egin zuen hark: Jainkoaren aurka
birao egin eta beronen izena, santutegia eta zeruan bizi direnak iraindu zituen. 7 Santuen
kontra borroka egin eta haiek menperatzen ere utzi zioten; eta arraza, herri, hizkuntza eta
nazio ororen gain agintea eman zitzaion. 8 Eta lurreko bizilagun guztiek gurtuko dute, lepo
eginiko Bildotsaren biziaren liburuan beren izenak munduaren hasieratik idatzirik
dituztenak izan ezik. 9 Ulertzeko gauza denak uler beza:
10 <<Gatibutzarako dena
gatibutzara doa.
Ezpataz hil beharrekoa
ezpataz hilko da*>>.
Hor agertuko dira fededunen eramanpena eta sinesmena.

11 Gero, beste piztia bat ikusi nuen lurretik irteten; bi adar zituen, ahariarenak
bezalakoak, baina herensugea bezala mintzo zen. 12 Piztia honek lehengoaren ahalmen
guztia erabiltzen du bere zerbitzuan, eta lurra eta lurreko guztiak bultzatzen ditu
heriotza-zauria sendatu zitzaion lehenengo piztia gurtzera. 13 Mirari handiak egiten ditu,
zerutik lurrera jendaurrean sua jaitsarazteraino. 14 Piztiaren alde mirariak egiteko ahalmena
eman zitzaion eta mirari horien bidez liluratu egiten ditu lurreko bizilagunak, eta ezpataz
zauritua izan arren bizirik dagoen piztiaren ohorez irudi bat egiteko agintzen die. 15
Piztiaren irudiari bizi-arnasa emateko ahalmena ere eman zitzaion, irudiak hitz egin zezan
eta bera adoratzen ez zutenak hil zitzan. 16 Guztiei, txiki nahiz handi, aberats nahiz
behartsu, libre nahiz esklabo, eskuineko eskuan nahiz bekokian marka bat eramanarazi zien,
17 eta marka hori --hau da, piztiaren izena edo izenaren zenbakia-- zeramanak bakarrik eros
edo sal zezakeen zerbait. 18 Hemen jakinduria behar da: buruargi denak asma dezala
piztiaren zenbakiaren esanahia, gizon baten zenbakia baita. Zenbakia seiehun eta hirurogeita
seia (666*) da.
Bildotsa Sion mendian
14,1 Gero, Bildotsa ikusi nuen Sion mendiaren gainean zutik, eta harekin batera
ehun eta berrogeita lau mila lagun*, Bildotsaren eta honen Aitaren izena bekokian idatzia
zeramatenak. 2 Zerutik zetorren hotsa entzun nuen, ur handien edo trumoi handi baten
burrunba bezalakoa, beren zitarak jotzen ari diren zitaralarien hotsa bezalakoa. 3 Kantu
berria* ari ziren kantatzen tronuaren aurrean, lau bizidunen eta zaharren aurrean. Inork ere
ez zezakeen kantu hura ikas, lurrekoen artetik salbaturiko ehun eta berrogeita lau mila haiek
baizik. 4 Hauek garbi gorde zituzten bihotzak, ez baitziren idolatriaz* kutsatu, eta orain
Bildotsari jarraitzen diote noranahi. Gizakien artetik salbatuak eta Jainkoarentzat eta
Bildotsarentzat lehen fruitu bezala eskainiak izan dira; 5 haien ahoan ez zen maltzurkeriarik,
384
akasgabeak dira.
Hiru aingeruren mezua
6 Gero, beste aingeru bat ikusi nuen zeru goian hegan, eta betiko balio duen mezua
iragarri behar zien lurreko bizilagun guztiei, nazio, arraza, hizkuntza eta herri guztiei. 7 Hots
handiz zioen: <<Izan begirune Jainkoari eta eman aintza berari, etorri baita berak mundua
epaituko duen ordua; adora ezazue zerua eta lurra, itsasoa eta ur-iturriak egin zituena>>.
8 Bigarren aingeru bat etorri zen ondoren, esanez: <<Erori da, erori, Babilonia
handia, herri guztiak bere prostituzio-ardoz* mozkortu zituena>>.
9 Ondoren, hirugarren aingeru bat etorri zen, ahots handiz esanez: <<Norbaitek
piztia eta beronen irudia gurtzen baditu eta bekokian nahiz eskuan haren marka hartzen, 10
Jainkoaren sumin-ardoa edan beharko du, haren zigor-kopan nahasgabe garbi prestatua
dagoena. Suz eta sufrez oinazetuko dute aingeru santuen eta Bildotsaren aurrean. 11
Oinazetzen dituen sua pizturik egongo da menderen mendetan. Piztia eta honen irudia gurtu
eta izenaren marka onar dezatenek ez dute atsedenik izango ez egunez, ez gauez>>.
12 Hor agertuko da Jainkoaren aginduei eta Jesusenganako sinesmenari eusten
dieten fededunen iraupena.
13 Gero, ahotsa entzun nuen zerutik esaten: <<Idatz ezazu: Zorionekoak
aurrerantzean Jaunarekin bat eginik hiltzen direnak! Bai --dio Espirituak--, atseden hartu
ahal izango dute beren nekeetatik, beren egintza onak lagun baitituzte>>.
Uzta-aroa eta mahats-aroa*
14 Gero, hodei zuri bat ikusi nuen, eta hodei gainean gizaseme antzeko norbait
eseria, buruan urrezko koroa eta eskuan igitai zorrotza zituela. 15 Tenplutik beste aingeru
bat irten eta hodei gainean eseria zegoenari esan zion ahots handiz: <<Hartu igitaia eta ekin
uzta-biltzeari, iritsi baita igitaitzeko ordua, lurreko uzta heldu-heldua baita>>. 16 Eta
hodeian eseria zegoena igitaitzen hasi zen eta lurreko uzta bildu zuen.
17 Gero, beste aingeru bat irten zen zeruko tenplutik, hura ere eskuan igitai zorrotza
zuela. 18 Beste aingeru bat, suaren gain agintea zuena, irten zen aldaretik eta oihu egin zion
ahots handiz igitai zorrotza zuenari: <<Hartu igitai zorrotz hori eta bildu lurreko mahastiko
mordoak, mahatsa heldu-heldua baitago>>. 19 Aingeruak lurra igitaitzen hasi eta lurreko
mahastia bildu zuen, eta Jainkoaren zigorraren dolare handira bota. 20 Hiritik kanpora
zapaldu zuten mahatsa eta, dolaretik hainbeste odol atera zenez, zaldien muturrekoetaraino
iritsi zen, hirurehun kilometroko zabaleran*.
Garaileen kanta
15,1 Zeruan beste seinale handi eta harrigarri bat ikusi nuen: zazpi aingeru zazpi
izurrirekin; azken izurriak ziren, horietan burutzen baitzen Jainkoaren zigorra.
2 Ondoren, suz nahasiriko kristalezko itsaso antzeko zerbait ikusi nuen, eta
kristalezko itsasoaren ondoan zutik, piztia, beronen irudia eta izenaren zenbakia garaitu
zituztenak. Jainkoaren zitarak zituzten eskuetan 3 eta Jainkoaren zerbitzari Moisesen eta
Bildotsaren kantua abesten zuten:
385
<<Bai handi eta harrigarriak zuk eginak,
oi Jauna, Jainko ahalguztiduna!
Bai zuzen eta leiala zure jokabidea,
oi herrien Errege!
4 Nork ez zuri begirune, Jauna?
Nork ez goretsi zure izena?
Zu bakarrik zara santu!
Herriak oro etorri
eta zure aurrean ahozpeztuko dira,
zure salbamen-asmoak
denen aurrean agertu baitira>>.
Jainkoaren zigorraren zazpi ontziak
5 Ondoren, santutegia, itunaren egoitza, ikusi nuen zeruan irekitzen, 6 eta bertatik
zazpi izurriak zeramatzaten zazpi aingeruak atera ziren, liho garbi eta distiratsuz jantziak,
urrezko gerrikoz bularpeak loturik. 7 Gero, lau izaki bizidunetako batek zazpi aingeruei
urrezko zazpi ontzi eman zizkien, menderen mendetan bizi den Jainkoaren haserre-zigorrez
beteak. 8 Eta santutegia Jainkoaren aintzaren eta ahalmenaren kez bete zen; eta ezin zen
santutegian inor sartu, harik eta zazpi aingeruen zazpi izurriak burutu arte.
16,1 Ahots handi bat entzun nuen, tenplutik zazpi aingeruei esaten: <<Zoazte eta
isuri lurraren gainera Jainkoaren haserre-zigorraren zazpi ontziak>>.
2 Joan zen lehen aingerua eta isuri zuen lurraren gainera bere ontzia: zauri gaizto eta
mingarria sortu zitzaien piztiaren marka zeukatenei eta haren irudia gurtzen zutenei.
3 Bigarren aingeruak itsasoaren gainera isuri zuen bere ontzia: hildako baten
odolaren antzeko bihurtu zen ura, eta itsasoko bizidun guztiak hil ziren.
4 Hirugarrenak ibai eta iturburuetan isuri zuen bere ontzia: urak odol bihurtu ziren.
5 Eta uretako aingeruari entzun nion esaten:
<<Zuzena zara eta justizia egin duzu,
Santu horrek, zaren eta zinen horrek:
6 fededun eta profeten odola isuri zuten,
eta zuk odola eman diezu edaten.
Ez zuten besterik merezi!>>
7 Orduan, aldaretik esaten entzun nuen:
<<Bai, Jauna, Jainko ahalguztiduna,

zure epaiak egiazkoak eta zuzenak!>>
8 Laugarren aingeruak eguzkiaren gainera isuri zuen bere ontzia, eta

gizon-emakumeak suz kiskaltzeko ahalmena eman zion. 9 Eguzkiaren bero izugarriz erre
egin ziren gizon-emakumeak; baina, halere, zigor hauen gain agintea zuen Jainkoaren izena
madarikatu zuten, damutu eta Jainkoak arrazoi zuela aitortu beharrean.
10 Bosgarrenak piztiaren tronura isuri zuen bere ontzia; eta haren erreinua ilunpetan
gelditu zen; jendeak, oinazearen oinazez, nork bere mihiari hozka egiten zion, 11 eta oinaze
386
eta zauriengatik zeruko Jainkoa madarikatzen hasi ziren, baina ez ziren beren egintzez
damutu.
12 Seigarrenak Eufrates ibai handiaren gainera isuri zuen bere ontzia, eta urak agortu
egin ziren, horrela ekialdeko erregeentzat bidea prest utziz.
13 Orduan, herensugearen, piztiaren eta sasiprofetaren ahotik zapo antzeko hiru
espiritu higuingarri ateratzen ikusi nituen. 14 Espirituak mirariak egiten zituzten deabruak
ziren, eta mundu osoko erregeengana jo zuten, Jainko ahalguztidunaren egun handiko
borrokara biltzeko.
15 Jaunak dio: <<Hara, lapurra bezala nator. Zorionekoa erne eta jantzirik
dagokeena! Ez du biluzik ibili beharrik izango eta ez dizkio inork lotsariak ikusiko>>.
16 Hebreeraz Harmagedon* deritzan tokian bildu zituzten munduko erregeak.
17 Zazpigarren aingeruak airean isuri zuen bere ontzia, eta zeruko tenpluko tronutik
ahots handia atera zen esanez: <<Egina dago>>.
18 Orduan, tximistak, danbatekoak eta trumoiak izan ziren, bai eta lurrikara izugarria
ere, gizakia lurrean bizi denetik izan ez den bezalako lurrikara handia. 19 Hiri handia hiru
zatitan lehertu zen eta munduko beste nazioetako hiriek lur jo zuten; orduan, Jainkoa
Babilonia hiri handiaz oroitu zen, hari bere zigor-kopa, bere sumin-ardoz betea,
edanarazteko.
20 Uharte guztiek ihes egin zuten eta mendiak desagertu egin ziren.
21 Egundoko kazkabar-aleak erori ziren zerutik gizon-emakumeen gainera, eta
hauek madarikatu egin zuten Jainkoa kazkabar-izurriagatik, benetan zigor ikaragarria izan
baitzen.
Emagaldu handiaren gaitzespena
17,1 Zazpi ontziak zituzten zazpi aingeruetako batek etorri eta esan zidan: <<Zatoz
hona eta ur handien gainean eseria dagoen emagaldu handiarentzat* erabakitako zigorra
erakutsiko dizut; 2 berorrekin jardun zuten prostituzioan lurreko erregeek, eta lurreko
bizilagunak berorren prostituzio-ardoz mozkortu ziren>>. 3 Espirituak hartu ninduen, eta
aingeruak basamortura eraman; han emakume bat ikusi nuen piztia gorrimin baten gainean
eseria; piztia Jainkoaren kontrako izen iraingarriz josia zegoen; zazpi buru zituen eta hamar
adar*. 4 Emakumea purpuraz eta gorriminez zegoen jantzia, eta urrez, harribitxiz eta perlaz
apaindua; eskuan urrezko edalontzi bat zuen bere prostituzio zikinaren fruitu higuingarriz
betea; 5 bekokian izen misteriotsua zuen idatzia: <<Babilonia handia*, lurreko emagaldu eta
higuingarrikerien ama>>. 6 Emakumea Jainko-herriaren eta Jesusen fedeagatik hildakoen
odolaz mozkorturik zegoela konturatu nintzen.
Erabat harriturik gelditu nintzen hura ikustean. 7 Baina aingeruak esan zidan:
<<Zergatik harritzen zara? Nik adieraziko dizut emakumearen eta berau gainean daraman
eta zazpi buru eta hamar adar dituen piztiaren esanahia.
8 <<Ikusi duzun piztia lehen bazen, baina orain ez; lur azpiko leizetik igoko da,
baina hondamendirantz doa. Beren izenak biziaren liburuan munduaren sorreratik idatzirik
ez dituzten lurreko bizilagunak harritu egingo dira piztia ikustean, lehen bazen eta orain ez
den piztia berriro agertzen ikustean. 9 Buruargitasuna behar da hemen. Zazpi buruak,
emakumea gainean eseria dagoen zazpi muinoak dira; zazpi errege ere esan nahi dute: 10
bost erori dira, bat oraingoa da eta bestea oraindik ez da etorri; baina etorritakoan gutxi
iraungo du. 11 Bazen eta ez den piztia zortzigarren erregea da, nahiz eta era berean zazpi
387
horietakoa izan; baina bere hondamendirantz doa.
12 <<Ikusi dituzun hamar adarrak, oraindik erregetza hartu ez duten hamar errege
dira; piztiarekin batera hartuko dute errege-agintea, baina ordu baterako bakarrik. 13 Denek
asmo bera dute: beren ahalmen eta agintea piztiari ematea. 14 Borroka egingo diote
Bildotsari, baina honek garaitu egingo ditu, jaunen Jauna eta erregeen Erregea baita, eta
berarekin batera garaile izango dira Jainkoak deitu eta aukeratu dituenak eta leial izan
zaizkionak>>.
15 Beste hau ere esan zidan: <<Emagaldua ur gainean eseria ikusi duzu; ur horiek
herri, jendetza, nazio eta hizkuntzak dira. 16 Piztiak eta ikusi dituzun hamar adarrek gorroto
izango diote emagalduari, biluzik eta ezer gabe utziko dute; haren haragia irentsi egingo
dute eta hondarrak sutan erreko; 17 Jainkoak bere asmoa bete behar dutela sartu die buruan:
elkar hartzera eragingo die, beren erregetza piztiari emateko, harik eta Jainkoaren esana
erabat bete arte. 18 Ikusi duzun emakumea, lurreko erregeen gain erregetza duen hiri handia
da>>.
Babilonia erori
18,1 Ondoren, beste aingeru bat ikusi nuen zerutik jaisten; ahalmen handia zuen eta
haren distirak lurra argitu zuen. 2 Ahots indartsuz egin zuen oihu:
<<Erori da erori Babilonia handia!

Deabruen bizileku bihurtu da,
espiritu gaizto guztien zulo,
piztia kutsatu
eta nazkagarri guztien zulo.
3 Herri guztiek edan dute
haren prostituzio sutsuaren ardotik;
munduko erregeak
prostituzioan ibili dira berarekin
eta lurreko merkatariak
aberastu egin dira
haren neurrigabeko luxuari esker>>.
4 Beste ahots bat entzun nuen zerutik esaten:
<<Irten Babiloniatik, ene herri,

haren bekatuekin
bat egin ez dezazun,
eta beraren zigorrak
harrapa ez zaitzan;
5 haren bekatu-pila
zeruraino iritsi baita
eta Jainkoak gogoan ditu
haren gaiztakeriak.
6 Eman berari
berak besteei emandako tratua,
388
ordaindu berari berak egin halako bi;
emaiozue edaten ontzian,
berak besteei edanarazi halako bi.
7 Zenbatekoak izan diren
haren ospea eta luxua,
emaizkiozue hainbateko
oinaze eta negar,
honela baitio bere baitan:
<Erregina bezala nago tronuan eseria,
ez naiz alargun,
ez eta izango ere dolutan>.
8 Horregatik, egun berean
etorriko zaizkio gainera
merezitako zigorrak:
heriotza, dolua eta gosea,
eta kiskali egingo da sutan;
ahaltsua baita
bera epaitu duen Jainko Jauna>>.
Babiloniagatik negar-kanta
9 Babiloniarekin prostituzioan eta atseginkerian ibiliak diren munduko erregeek

negar eta dolu egingo dute, haren sutearen ke-mordoa ikustean. 10 Haren oinazearen izu-
ikaraz urruti geldituko dira, esanez:
<<Ai zu, ai hiri handia,

Babilonia, hiri ahaltsua!
Une batean burutu da zure zigorra!>>
11 Lurreko merkatariek ere negar eta aiene egingo dute harengatik, ez baitizkie
aurrerantzean inork erosiko beren salgaiak: 12 urre, zilar, harribitxi, perla; liho, purpura,
zeta, eskarlata; era guztietako zur usaintsu, boli eta zur baliotsuzko tresnak, brontze, burdina
eta marmolezko tresnak; 13 kanela, iltze-kanela, usainki, mirra eta intsentsu; ardo, olio, irin
eta gari; abere handi eta txiki, zaldi eta gurdi, eta giza esklabo*.
14 <<Hainbeste irrikatzen zenuen fruitua

urrundu egin zaizu;
galdu dituzu zeure luxua eta ospea,
sekula ez berreskuratzeko>>.
15 Merkatariak, haren kontura aberastu direnak, haren oinazearen izu-ikaraz urruti

geldituko dira, negarrez eta aiene bizian, 16 esanez:
<<Ai zu, ai hiri handia,

liho, purpuraz eta eskarlataz jantzia,
urrez, harribitxiz eta perlaz apaindua!
389
17 Une bat aski izan da
hainbesteko aberastasuna errausteko!>>
Itsasontzietako kapitan-pilotu guztiek, marinelek eta itsasoa lanbide duten guztiek,

urruti gelditu 18 eta, haren sutearen ke-mordoa ikustean, honela egin zuten oihu: <<Hiri
handi horrek ez zuen parekorik!>> 19 Eta, nork bere burura hautsa botaz, oihu egiten zuen
negarrez eta aieneka:
<<Ai zu, ai hiri handia!

Zure aberastasunei esker aberastu ziren
itsasontziak zituzten guztiak.
Horra orain une batean erraustua!>>
20 Poztu, oi zeru, horren zoriaz,

eta zuek ere bai,
fededun, apostolu eta profetak,
hori kondenatzean
justizia egin baitizue Jainkoak.
21 Orduan, aingeru ahaltsu batek harri bat, errotarri handi baten antzekoa, jaso eta
itsasora jaurtiki zuen, esanez:
<<Honelaxe jaurtikiko dute Babilonia,

hiri handia,
eta betiko desagertuko da.
22 Ez da sekula entzungo
zitara-soinu edo kanturik,
ez txirula edo turutarik zure baitan;
ez da sekula artisaurik izango,
ez eta errota-hotsik entzungo ere
zure baitan;
23 ez da sekula kriseilu-argirik izango,
ez eta entzungo senar-emaztegaien
kanturik ere zure baitan;
zeren eta zure merkatariak
lurreko ahaltsuenak baitziren,
eta zeure sorginkeriez
herri guztiak engainatu baitituzu.
24 Zikindua zaude
profeta, fededun eta lurrean hilak
izan diren guztien odolaz>>.
Garaipen-kanta eta Bildotsaren ezteiak
19,1 Ondoren, jendetza handiarena bezalako zarata-hotsa entzun nuen zeruan,

esanez:
390
<<Aleluia*!
Salbamena, aintza eta indarra
gure Jainkoarenak,
2 haren epaiak egiazkoak
eta zuzenak baitira.
Kondenatu du emagaldu handia,
bere prostituzioaz
mundua usteltzen zuena,
eta beraren bizkar mendekatu du
bere zerbitzarien heriotza>>.
3 Berriro esan zuten:
<<Aleluia!
Haren sutearen kea
menderen mendetan doa gorantz>>.
4 Orduan, hogeita lau zaharrek eta lau izaki bizidunek ahozpeztu eta tronuan eseria
dagoen Jainkoa gurtu zuten, esanez: <<Amen! Aleluia!>>
5 Eta tronutik ahotsa atera zen:
<<Goretsazue gure Jainkoa,

begirune diozuen zerbitzari guztiok,
txiki eta handi>>.
6 Eta jendetza handiarena bezalako zarata-hotsa, ur handien eta trumoi indartsuen

burrunba zirudiena, entzun nuen esaten:
<<Aleluia!
Errege izaten hasia da Jauna,
gure Jainko ahalguztiduna.
7 Poz gaitezen eta egin festa,
eman diezaiogun aintza,
heldu baitira Bildotsaren ezteiak*.
Apaindurik dago beraren emaztegaia:
8 jantzi zoragarria eman diote,
liho garbiz eta distiratsuz egina
--lihoa, fededunen egintza onak dira-->>.
9 Gero, aingeruak esan zidan: <<Idatzi: Zorionekoak Bildotsaren eztei-otordura

deituak!>> Eta erantsi zuen: <<Jainkoaren hitzak dira hauek, egiazko hitzak>>.
10 Orduan, aingeruaren oinetara ahozpeztu nintzen bera gurtzeko; baina esan zidan:
<<Kontuz, ez egin horrelakorik; ni ere zerbitzari naiz, zu eta Jesusen testigu leial diren zure
senideak bezala. Jainkoa gurtu behar duzu>>.
Izan ere, Jesusen testigu izatea eta profetagintzarako espiritua edukitzea gauza bera
391
dira.
Kristoren agerpena eta piztiaren hondamena
11 Gero, zerua irekia ikusi nuen, eta zaldi zuri bat agertu zen. Zaldizkoari <<Leial>>
eta <<Egiazko>> deritza, justiziaz epaitzen eta borrokatzen baitu. 12 Haren begiak sugarra
bezain distiratsu ziren, buruan diadema asko zituen eta berak beste inork ez zekien izena
zeraman idatzia. 13 Odolez gorrituriko jantzia zeraman, eta izena <<Jainkoaren hitza>>
zuen. 14 Zeruko gudarosteek, liho zuri garbiz jantzirik, zaldi gainean jarraitzen zioten. 15
Zaldizkoaren ahotik ezpata zorrotza ateratzen zen, herriak zauritzeko: burdinazko makilaz
gobernatuko ditu. Hark dolarea zapaldu eta Jainko ahalguztidunaren haserre biziaren
zigor-ardoa aterako du. 16 Izen bat darama bere jantzian eta bere izterrean idatzia:
<<erregeen Errege eta jaunen Jaun>>.
17 Gero, aingeru bat ikusi nuen, eguzki gainean zutik, zeru goian zebiltzan hegazti
guztiei ahots handiz oihuka: <<Zatozte, bildu Jainkoaren otordu handirako; 18 jan errege,
gudalburu eta gudari indartsuen haragia, zaldi eta zaldizkoen haragia, era guztietako
jendearen, libre nahiz esklaboen, txiki nahiz handien, haragia>>.
19 Orduan, piztia ikusi nuen eta munduko erregeak beren gudarosteekin,
zaldizkoaren eta honen gudarostearen aurka gudu egiteko bilduak. 20 Baina piztia
harrapatua izan zen eta honekin batera sasiprofeta, piztiaren aurrean mirarizko seinaleak
eginez, piztiaren marka hartu eta haren irudia gurtu zutenak liluratu zituena; biok, piztia eta
sasiprofeta, sufrez sutan dagoen aintzirara jaurtiki zituzten bizirik. 21 Gainerakoak, zaldi
gainean eseriaren ahotik ateratzen zen ezpatak hil zituen, eta hegaztiak haien haragiz ase
ziren.
Mila urteak
20,1 Aingeru bat ikusi nuen zerutik jaisten; lur azpiko leizeko giltza eta kate handi
bat zeramatzan eskuan. 2 Atzeman zuen herensugea, antzinako sugea --hau da, deabrua edo
Satanas--, eta mila urterako lotu zuen. 3 Leizera bota, sarrera giltzaz itxi eta zigilatu egin
zuen mila urteak* bete arte, aurrerantzean herriak lilura ez zitzan; mila urteon ondoren,
pixka baterako aske gelditu behar du.
4 Tronu batzuk ere ikusi nituen; haietan eseri zirenei epaitzeko ahalmena eman zien
Jainkoak. Ikusi nituen Jesusen testigantza egiteagatik eta Jainkoaren hitza hots egiteagatik
lepo eginikoak ere, hau da, piztia eta beronen irudia gurtu ez zituztenak eta haren marka
beren bekoki eta eskuetan hartu ez zutenak. Hauek bizira itzuli ziren eta Mesiasekin errege
izan ziren mila urtez. 5 Gainerako hilak ez ziren bizira itzuli, harik eta mila urteak bete arte.
Hau lehen piztuera da. 6 Zorionekoak lehen piztuera honetan parte dutenak, Jainkoarenak
baitira! Bigarren heriotzak ez du aginterik beraien gain, baizik eta Jainkoaren eta Mesiasen
apaiz izango dira, eta beronekin errege mila urteetan.
Deabrua garaitua
7 Mila urteak betetzean, aske geldituko da Satanas bere kartzelatik. 8 Orduan,

lurreko lau bazterretako herriak --Gog eta Magog*-- liluratzeko aterako da, eta gudurako
bilduko ditu, itsasoko hondarrak bezain ugari.
392
9 Lur zabalean hedatu ziren, eta fededunen kanpalekua eta hiri maitea* inguratu
zituzten. Jaitsi zen, ordea, zerutik sua eta irentsi egin zituen. 10 Eta deabrua, haiek liluratu
zituena, su eta sufrezko aintzirara jaurtikia izan zen; hantxe daude piztia eta sasiprofeta ere.
Gau eta egun oinazetuko dituzte han menderen mendetan.
Hildako guztien epaia
11 Tronu handi zuri bat ikusi nuen, bai eta bertan eseria zegoena ere; beronen
aurretik ihes egin zuten lurrak eta zeruak, eta aztarnarik utzi gabe desagertu. 12 Eta
hildakoak ikusi nituen, handi nahiz txiki, tronuaren aurrean zutik. Liburuak ireki zituzten;
beste liburu bat ere ireki zuten, biziaren liburua; eta hildakoak liburuetan idatzirik
zegoenaren arabera epaitu zituzten, bakoitza bere egintzen arabera.
13 Itsasoak bere baitan zeuzkan hilak itzuli zituen, eta, orobat, Heriok eta Hilen
Egoitzak, eta nor bere egintzen arabera epaitua izan zen. 14 Herio eta Hilen Egoitza suzko
aintzirara bota zituzten*; suzko aintzira bigarren heriotza da. 15 Izena biziaren liburuan
idatzirik ez zutenak ere suzko aintzirara jaurtiki zituzten.
Zeru berria eta lur berria
21,1 Zeru berria eta lur berria ikusi nituen, suntsituak baitziren lehenengo zerua eta
lehenengo lurra, eta jadanik itsasorik ere ez zen*. 2 Hiri santua ikusi nuen, Jerusalem berria,
zerutik, Jainkoarengandik, jaisten, emaztegaia bere senarrarentzat bezala apaindua. 3 Eta
ahots handia entzun nuen tronutik esaten: <<Hona Jainkoak gizon-emakumeen artean jarri
duen bizilekua; haiekin biziko da; haiek izango ditu bere herri, eta Jainkoa bera izango dute
berekin. 4 Haien begietako malkoak xukatuko ditu, eta ez da gehiago heriotzarik izango, ez
dolurik, ez negarrik, ez nekerik, lehengo mundua betiko desagertua baita>>.
5 Eta tronuan eseria zegoenak esan zuen: <<Hara, gauza guztiak berri egiten ditut>>.
Eta erantsi zuen: <<Idatzi esaten dudan hau egiazkoa eta fidagarria dela>>. 6 Azkenik, esan
zuen: <<Egina dago! Neu naiz Alfa eta Omega*, hasiera eta bukaera. Egarri denari neuk
emango diot doan biziaren iturburutik. 7 Hori izango du garaileak ondare, eta Jainko izango
nau ni eta nik bera seme. 8 Koldarrek, ordea, sinesgabeek, gaiztoek, hiltzaileek, lizunek,
aztiek, sasijainkozaleek eta gezurti guztiek suz eta sufrez garretan dagoen aintzira, hau da,
bigarren heriotza, izango dute ondare>>.
Jerusalem berria
9 Orduan, zazpi ontziak azken zazpi izurriez beterik zeuzkaten zazpi aingeruetako
batek etorri eta esan zidan: <<Zatoz, emaztegaia erakutsi behar dizut, Bildotsaren
emaztea*>>.
10 Espirituak hartu ninduen eta aingeruak mendi handi eta garai batera eraman
ninduen; Jerusalem hiri santua* erakutsi zidan, zerutik, Jainkoarengandik, jaisten, 11
Jainkoaren aintzaz dirdaitsu. Haren distira harribitxi ederrarena bezalakoa zen, jaspe harria
bezain gardena. 12 Harresi sendo eta garaia zuen, hamabi atekoa, eta ate gainetan hamabi
aingeru. Hamabi izen zituzten idatziak, israeldarren hamabi leinuen izenak. 13 Hiru ate
zeuden ekialdera, hiru iparraldera, hiru hegoaldera eta hiru mendebaldera. 14 Hiriko
harresiak hamabi oinarri zituen, eta hauetan idatziak Bildotsaren hamabi apostoluen izenak.
393
15 Nirekin mintzatzen ari zen aingeruak hiria eta beronen ateak eta harresia
neurtzeko urrezko makila zeraman. 16 Hiria karratua zen, luze bezain zabal. Neurtu zuen,
bada, hiria makilaz, eta bi mila kilometrotik gora zen*; luzera, zabalera eta altuera berdinak
ziren. 17 Gero, harresia neurtu zuen, eta hirurogeita hamar metro zen, aingeruak erabili
zituen gizaneurrien arabera.
18 Harresia jaspezkoa zen, eta hiria urre hutsezkoa, beira garbiaren antzekoa. 19
Hiriko harresiaren oinarriak era guztietako harribitxiz zeuden apainduak: lehenengo oinarria
jaspez, bigarrena zafiroz, hirugarrena kaltzedoniaz, laugarrena esmeraldaz, 20 bosgarrena
sardonikaz, seigarrena kornalinaz, zazpigarrena krisolitoz, zortzigarrena beriloz,
bederatzigarrena topazioz, hamargarrena agataz, hamaikagarrena hiazintoz, hamabigarrena
amatistaz.
21 Eta hamabi ateak hamabi perla ziren, bakoitza perla bakarraz egina, eta hiriko
plaza urre hutsezkoa, beira gardena bezalakoa.
22 Ez nuen inolako tenplurik ikusi*, zeren Jauna, Jainko ahalguztiduna, eta Bildotsa
baitira hango tenplu. 23 Hiriak ez du argituko duten eguzki nahiz ilargirik behar, Jainkoaren
aintzak baitu argitzen eta Bildotsa du kriseilu. 24 Haren argitan ibiliko dira herriak, eta
munduko erregeek hara eramango dute beren handitasuna. 25 Haren ateak ez dira arratsean
itxiko, han ez baita gaurik izango. 26 Hara eramango dituzte herrien handitasuna eta
aberastasuna. 27 Ez da han ezer kutsaturik sartuko, ez sasijainkozalerik, ez gezurtirik,
Bildotsaren biziaren liburuan izenak idatzirik dituztenak baizik.
22,1 Gero, ur biziko ibai bat erakutsi zidan aingeruak, beira bezain distiratsua,
Jainkoaren eta Bildotsaren tronutik irteten zena. 2 Hiriko plaza erdian, ibaiaren bi ertzetan,
bizia ematen duen zuhaitza zegoen; urtean hamabi uzta ematen zituen, hilean behin, eta
zuhaitzaren hostoak herrientzat sendagai ziren.
3 Ez da jadanik ezer madarikaturik izango. Hirian Jainkoaren eta Bildotsaren tronua
egongo da: Jainkoaren zerbitzariek kultu emango diote. 4 Aurrez aurre ikusiko dute, eta
haren izena bekokian eramango. 5 Ez da aurrerantzean gaurik izango; ez dute
kriseilu-argirik, ez eguzki-argirik beharko, Jainko Jaunak egingo baitie argi, eta errege
izango dira menderen mendetan.
Hurbil da Jaunaren etorrera
6 Aingeruak esan zidan: <<Egiazkoak eta fidagarriak dira hitzok>>. Jaunak,

profetak inspiratu zituen Jainkoak, bere aingerua bidali du, laster gertatzekoa dena bere
zerbitzariei erakusteko.
7 Jesusek dio: <<Hara, laster nator. Zorionekoa liburu honetan ematen den
Jainkoaren mezua kontuan hartzen duena!>>
8 Neuk, Joanek, entzun eta ikusi nuen hau guztia. Eta entzun eta ikusi nuenean,
erakutsi zidan aingeruaren oinetan ahozpeztu nintzen adoratzeko. 9 Baina hark esan zidan:
<<Kontuz, ez egin horrelakorik; ni ere zerbitzari naiz, zu eta zure anaia profetak eta liburu
honetako mezuari leial eusten diotenak bezalaxe. Jainkoa gurtu behar duzu>>.
10 Eta gehitu zuen: <<Ez gorde isilpean liburu honetako mezu profetikoa, beteko
den garaia hurbil baitago. 11 Honezkero, zuzengabeak jarrai beza zuzengabekerian, eta
zikinak zikinkerian; zintzoak jarrai beza zintzo izaten, eta Jainkoarena denak Jainkoarena
izaten.
394
12 <<Hara, laster nator eta neurekin dakart saria, bakoitzari bere egintzen arabera
ordaintzeko. 13 Neu naiz Alfa eta Omega*, lehena eta azkena, hasiera eta bukaera. 14
Zorionekoak, bizia ematen duen zuhaitzaren fruituak hartu ahal izateko eta hiriko ateetatik
sartu ahal izateko beren jantziak garbituko dituztenak! 15 Utikan zakurrak*, aztiak, lizunak,
hiltzaileak, sasijainkozaleak eta gezurra maite eta gezurretan dabiltzan guztiak!
Zatoz, Jesus Jauna!
16 <<Nik, Jesusek, neure aingerua bidali dut eliz elkarteei mezu hau ematera. Neu
naiz Daviden kimua eta jatorria, neu goizeko artizar distiratsua*>>.
17 Espirituak eta emazteak diote: <<Zatoz!>> Entzuten duenak ere esan beza:
<<Zatoz!>>
Egarri dena betor, eta har beza doan, nahi badu, biziaren ura.
18 Liburu honetako mezu profetikoa entzungo duenari hau jakinarazten diot: Honi
inork ezer eransten badio, liburuan aipaturiko izurriak erantsiko dizkio Jainkoak berari. 19
Eta inork liburu profetiko honetako mezutik ezer kentzen badu, Jainkoak kendu egingo du
bera liburuan azalduriko bizia ematen duen zuhaitzetik eta hiri santutik*.
20 Hau guztia egia dela baieztatzen duenak dio: <<Bai, laster nator>>.
Amen! Zatoz, Jesus Jauna*!
21 Jesus Jaunaren grazia guztiokin.
395

Novi Zavjet

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Novi Zavjet

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

EBANJELIOA MATEOREN ARABERA

AURKEZPENA: DAVIDEN SEME ETA

Jesus birjinagandik jaioa.

Ekialdeko jakintsu batzuek Jesus gurtu

6 Eta zu, Judako Belen, ez zara, ez,

Belengo haurren hilketa

Egiptotik itzuli eta Nazareten bizi

Jesus Joanek iragarria eta bataiatua.

Joan Bataiatzaileak Jesusen etorrera hots egin

Ahots bat oihuka ari da basamortuan:

Jesus basamortuan tentatua

JESUSEN EGITEKOA: ERREGETZA

Jesus berriona hots egiten hasi

Jesusek lehen ikasleei dei

18 Jesusek, Galileako aintzira-bazterrean zehar zebilela, bi anaia, Simon, Pedro

Jesus eta jende-taldea

Erregetza hitzez hots egina:

3 <<Zorionekoak bihotzez behartsu direnak, haiek baitute Jainkoa errege.

Munduarentzat gatz eta argi

Jesus eta legea

Senideen arteko harremanak

21 <<Badakizue legean aurrekoei agindu zitzaiena: Ez hil inor; eta hiltzailea

Adulterioa eta dibortzioa

27 <<Badakizue legean agindua: Ez egin adulteriorik. 28 Nik, berriz, hau diotsuet:

38 <<Badakizue legean agindua: Begia begiaren ordain, hortza hortzaren ordain. 39

Otoitza. <<Gure Aita>>

<<Gure Aita zerukoa,

16 <<Barau egitean, ez zaitezte ager kopetilun, itxurazaleek ohi duten bezala:

Jainkoa ala dirua

<<Eskatu, bilatu, jo atea>>

<<Sar zaitezte ate estutik>>

<<Beren fruituetatik antzemango diezue>>

15 <<Kontuz sasiprofetekin! Ardi-larruz jantzirik badatozkizue ere, otso harrapari

Jesusen irakaspenaren jatortasuna

Erregetza mirarien bidez agertua (8,1--9,34)

Jesusek legenduna sendatu

Erromatar ehuntariaren sinesmena

Jesusek Simonen amaginarreba sendatu

Gaixo asko sendatu

Hark gure ahuleria

Jesusi jarraitzeko baldintzak

18 Bere inguruan jendetza handia ikusirik, bestaldeko aintzira-ertzera igarotzeko

Jesusek ekaitza baretu

23 Jesus txalupara igo zen eta ikasleek jarraitu egin zioten.

Jesusek Gadarako deabrudunak sendatu

28 Jesus aintziraz bestaldera, gadaratarren lurraldera* iritsi zenean, bi deabrudun

Jesusek elbarria sendatu

Mateori deia. Jesus bekatariekin bazkaltzen

Barauari buruz. Zaharra eta berria

Odol-jarioa zuen emakumea eta buruzagiaren alaba

Jesusek bi itsu sendatu

Jesusek deabrudun mutua sendatu

Ikasleak Jesusen egitekoaren jarraitzaile (9,35--10,42)

<<Uzta ugaria da, baina langileak gutxi>>

Jesusek hamabi apostoluak izendatu

Jesusek Hamabiak bidali

Nori izan beldur

Jesusek banaketa sortu

<<Zuek onartzen zaituztenak neu onartzen nau>>

Harrera eta ukapena:

Joan Bataiatzailearen galdera eta Jesusen aitorpena

Jesusek Galileako herriak madarikatu

<<zeruraino altxatuko al zara?