7.3.

2010

UPOTREBA GEOTEKSTILA U CESTOGRADNJI

mr. sc. ELJKO SCHWABE, dipl. ing. gra.

UPOTREBA GEOTEKSTILA U CESTOGRADNJI

SADRAJ

OPENITO O GRAEVNIM MATERIJALIMA

POLIMERI
VRSTE GEOSINTETIKA
NETKANI TEKSTILI

1
 7.3.2010

UPOTREBA GEOTEKSTILA U CESTOGRADNJI

UVOD
U suvremenom graditeljstvu su karakteristine velike promjene tehnike i
tehnologije graenja-posljedica razvoja postojeih graevnih materijala i primjene
novih
Novi graevni materijali-njihovo poznavanje najvaniji uvjet za ispravnu primjenu
prilikom projektiranja i graenja
Proizvodi od sintetikih materijala primijenjeni u zemljanim graevinama, a i
openito u graditeljstvu, pojavili su se prije 45/50 godina i od tada se njihova
primjena vrlo brzo iri
Smatra se da je njihovom pojavom nastala revolucija u graditeljstvu, koja se po
uinkovitosti moe mjeriti s pojavom armiranog betona u graditeljstvu, a openito
u tehnici s pojavom elektronikih raunala
Do danas je geosinteticima pokrivena jedna do dvije tisunine povrine Europe ili
oko 10000-20000km2.

UPOTREBA GEOTEKSTILA U CESTOGRADNJI

OPENITO O GRAEVNIM MATERIJALIMA

Kao graevni materijali upotrebljavali su se u poecima graenja samo prirodni

materijali , koje ovjek nalazio u svojoj neposrednoj okolici
Razvojem ljudskog stvaralatva razvijala se obrada i prerada prirodnih graevnih
materijala, isto tako i industrija novih, umjetnih graevnih materijala
Prema nainu proizvodnje razlikuju se prirodni i umjetni graevni materijali

2
 7.3.2010

GRAEVNI MATERIJALI

PRIRODNI UMJETNI
KAMEN VAPNO
DRVO CEMENTI
ZEMLJA SADRA(GIPS)
PRIRODNI BITUMEN MORTOVI
PRIRODNI ASFALT BETON
RAZLIITI PRIRODNI METALI
(PRIRUNI) MATERIJALI GRAEVNA KERAMIKA
STAKLO
VATROSTALNI MATERIJALI
POLIMERI
GUMA
KATRAN
BITUMEN
ASFALTI
ZGURA

UPOTREBA GEOTEKSTILA U CESTOGRADNJI

OPENITO O GRAEVNIM MATERIJALIMA

Prirodni graevni materijali-nalaze se u prirodi i mogu se odmah ugraivati uz

manju ili veu prethodnu obradu.
Umjetni graevni materijali proizvode se iz prirodnih sirovina(materijala)
mineralnog ili organskog porijekla i to kemijskom ili mehanikom preradom.
Tijekom vremena sve manje prirodnih graevnih materijala-umjetni materijali
proizvedeni na primitivan nain-keramika, vapno, gips, razni mortovi, staklo, bakar,
olovo, te prvi put i beton kao kompozitni materijal.
Kraj 19. stoljea-nagli razvoj industrijske proizvodnje umjetnih graevnih materijala-
elik, cement, staklootkriem novih umjetnih materijala nastaje obrat u
graditeljstvu u smislu intenziviranja novih koncepcija graenja .
Stvaranje modernih i ekonomski povoljnijih rjeenja.
Sve vei udio polimernih materijala-skoro da i nema graevine u kojoj nije ugraena
izvjesna koliina polimernog materijala.

3
 7.3.2010

UPOTREBA GEOTEKSTILA U CESTOGRADNJI

POLIMERI

Polimerni materijali-uglavnom materijali kod kojih je osnovni sastojak makromolekulna

tvar.
Nagli razvoj poinje polovicom 20. stoljea. Danas se primjenjuju ne samo u graditeljstvu
nego i u mnogim drugim oblastima tehnike, a prisutni su i u svakodnevnim oblicima
ljudskih aktivnostinose epitet karakteristinog materijala druge polovice 20. stoljea i
novog 21. stoljea.
Osnovne sirovine za proizvodnju-organski kemijski proizvodi od ugljena i nafte.
U pogledu kemijskog sastava osnovu im ine atomi ugljika.
Osnovne sirovine imaju male organske molekule-monomeri. Pod djelovanjem poviene
temperature, pritiska i kemijskih katalizatora spajaju se u duge nizove molekula(lance)-
polimeri(gr. poli=vie, meros=estica).
Glavne vrste polimernih materijala od kojih se proizvode geosintetici jesu poliamid,
poliester, polipropilen i polietilen.

4
 7.3.2010

UPOTREBA GEOTEKSTILA U CESTOGRADNJI

VRSTE GEOSINTETIKA

GEOTEKSTILI-fleksibilni ploni proizvodi, a sastoje se od sintetinih meusobno sloenih i uvrenih

vlakana i imaju izgled filca.Dijele se na netkane, tkane i pletene tekstile.
Netkani tekstili -proizvodi dobiveni mehanikim i/ili kemijskim i/ili termikim sastavljanjem
kontinuiranih(filament) ili diskontinuiranih, kratkih(tapel) vlakana poloenih u slojeve bez primjene tkanja,
pletenja ili njihove kombinacije.
Kratka vlakna-netkani tekstili povrinske mase 100 do 1000g/m2 , debljine 1do3 mm.
Filamentna vlakna(bolja kakvoa netkanih tekstila)-povrinska masa 100 do 500g/m2 debljine 1 do 5 mm.
Osnovne funkcije-razdvajanje, filtriranje i dreniranje.

UPOTREBA GEOTEKSTILA U CESTOGRADNJI

VRSTE GEOSINTETIKA

Tkani tekstili- nainjeni od dva ili vie nizova vlakana. Niz niti koji ide uzduno u
smjeru proizvodnje zove se osnova, a niz niti okomitih na taj smjer je potka.
Debljina tkanih tekstila ograniena je debljinom vlakana od kojih su proizvedeni, a
vrstoa im je obrnuto proporcionalna savitljivosti.
Ova vrsta tekstila je vra od netkanih, pa se obino upotrebljava onda kada se u
graevini trai funkcija armiranja.
Pleteni tekstili -proizvedeni pletenjem usporednih niti, pri emu mjesta dodira nisu
posebno spojena. Naini pletenja su razliiti, a tekstili za graditeljstvo obino se
proizvode tzv. Raschel-tehnikom.
Pleteni tekstili ine zapravo dvodimenzionalne mree s dosta velikim otvorima.

10

5
 7.3.2010

UPOTREBA GEOTEKSTILA U CESTOGRADNJI

VRSTE GEOSUNTETUKA

GEOMREE ploni proizvodi koji imaju otvore znatno vee od dimenzija materijala
koji ih tvore.
Postoji vie naina proizvodnje geomrea. Najjednostavniji tip mree je buena
folija od polimernog materijala bez ikakve daljnje obrade.
Jedan od naina proizvodnje je i taj da se trake odnosno vlakna polau na
odreene razmake, a spajanje(zavarivanje) se moe izvesti termikim, kemijskim ili
mehanikim nainom. Pri tome se ne poboljavaju svojstva osnovnog materijala.
Noviji nain proizvodnje (Netlon, Tensar) s istom povrinskom masom postiu se
znatno bolja svojstva gotovih geomrea.
Osnovna funkcija geomrea u sustavu graevine je armiranje, a obavljaju i funkciju
razdvajanja materijala.
Posebne mree za armiranje asfaltnih slojeva-obino od poliestera dobra
mehanika svojstva i otpornost na visoke temperature (vee od 1600 C).

11

UPOTREBA GEOTEKSTILA U CESTOGRADNJI

VRSTE GEOSINTETIKA

GEOMEMBRANE su nepropusne folije, a osnovna svrha im je spreavanje prolaza

vode ili plinova iz jednog medija u drugi.
Za njihovu proizvodnju se upotrebljavaju razliiti polimerni materijali, sintetine
gume ili njihove kombinacije.
Mogu se proizvesti i od bitumeniziranih netkanih i tkanih tekstila, to se moe
obavljati i na samom gradilitu in situ.
Mogu biti jednoslojne i vieslojne, a debljina im je najee od 0,25 do 2,50 mm.

12

6
 7.3.2010

UPOTREBA GEOTEKSTILA U CESTOGRADNJI

VRSTE GEOSINTETIKA

GEOKOMPOZITI sloeni materijali koji se sastoje od vie razliitih geosintetika.

Tako npr. geokompozit od geomree i geotekstila sadrava drenana i filtracijska
svojstva, ali mu je i poveana vrstoa.
Geokomozit od geomembrane sa slijepljenim slojem geotekstila znatno poveava
otpornost tog materijala prema probijanju otrobridnih materijala.
Mogu se takoer raditi i geokompoziti od drugih geosintetika kako bi se ostvarila
optimalna svojstva potrebna za rjeenje odreenog problema.

13

UPOTREBA GEOTEKSTILA U CESTOGRADNJI

POLIMERI I TEKSTILNA VLAKNA

Da bi to bolje ilustrirali djelovanje geotekstila u cestogradnji upotreba netkanih

tekstila

Tekstil-latinska rije texeo-are-plesti, tkati

Osnovu tekstilnih sirovina ini vlakno-jedinica materije ije je karakteristino
svojstvo da ima duinu najmanje 100 puta veu od irine ili promjera ima ima
svojstvenu orijentaciju kristalnih jedinica
Prema porijeklu vlakna mogu biti prirodna ili kemijska.

14

7
 7.3.2010

PRIRODNA VLAKNA

BILJNA IVOTINJSKA MINERALNA

SJEMENSKA VUNA
-pamuk -azbestna vlakna
-kapok DLAKA
-akon -kozja
STABLJINA -devina
-lan -konjska
-konoplja -zeja
-juta OD LIA
-itd.
-kopriva -agava
-itd. -manila SVILA
-itd.
TVRDA -pitoma
-divlja 15
OD PLODA
-kokosovo brano

KEMIJSKA VLAKNA

VLAKNA OD VLAKNA OD VLAKNA OD SINTETINA METALNE

REGENERIRANE REGENERIRANIH DERIVIRANE VLAKNA NITI
CELULOZE BJELANEVINA CELULOZE

16

8
 7.3.2010

SINTETINA VLAKNA

POLIKONDENZACIJSKA POLIMERIZACIJSKA POLIADICIJSKA

POLIESTERSKA POLIVINILBENZOLNA POLIURETANSKA

POLIAMIDNA POLIVINILKLORIDNA

POLIAKRILNITRATNA

POLIVINILALKOHOLNA

POLIETILENSKA
POLIOLEFINSKA
POLIPROPILENSKA
POLITETRAFLUORIDNA

17

UPOTREBA GEOTEKSTILA U CESTOGRADNJI

NETKANI TEKSTILI

Definicija netkanih tekstila-fleksibilni ploni proizvodi koji su po potrebi uvreni

mehanikim putem, lijepljenjem, svarivanjem ili kombinacijom tih postupaka.
Utjecaj tehnologije na kvalitetu netkanih tekstila od presudnog znaenja.
Osnovna tehnika svojstva netkanih tekstila prvenstveno ovise o svojstvima
sintetinih vlakana od kojih se proizvode.

18

9
 7.3.2010

19

UPOTREBA GEOTEKSTILA U CESTOGRADNJI

NETKANI TEKSTILI

Netkani tekstili upotrebljavaju se danas u vrlo irokom podruju, a u

graevinarstvu:
Sve vrste zemljanih radova
Izgradnja nasipa za ceste i eljeznice
Hidrotehniki radovi(kanali, akumulacije, nasute brane, itd.)
Drenani radovi i odvodnjavanje
Filtracijski radovi
Radovi u poljoprivredi i umarstvu
Izgradnja sportskih terena
Radovi u visokogradnji

20

10
 7.3.2010

21

22

11
 7.3.2010

U RAVNINI D DRENIRANJE
R
NISKA E BRTVLJENJE
PROPUSNOST N
I
OKOMITO R
A
N
VISOKA
J
E
FILTRIRANJE

TEKSTURA
RAZDVAJANJE
R
A
ZARMIRANJE I
VRSTOA D ZATITA
V
A
J
A
N
J
E

23

UPOTREBA GEOTEKSTILA U CESTOGRADNJI

NETKANI TEKSTILI

Prometne komunikacije moraju katkada neizbjeno proi preko terena slabe ili
nedovoljne nosivosti.
Takva su tla u smislu nosivosti vrlo nepovoljna kao podloga trupa buduih
prometnica s obzirom na vrlo malu vrstou na smicanje i veliku stiljivost.
Klasini naini rjeavanja:-potpuno ili djelomino uklanjanje slabo nosivog tla uz
zamjenu s odgovarajuim slojem zrnatog kamenog materijala, stabilizacija slabo
nosivog tla ili premoenju slabo nosivog tla pomou raznih vrsta objekata.
Svi ovi naini imaju odreene nedostatke kao to su veliki utroak materijala,
relativno dugi period izgradnje i ovisnost o klimatskim prilikama. U vezi s tim i
trokovi graenja su tada veliki.
Suvremeniji nain rjeavanja takvih problema uspjeno je omoguen primjenom
netkanog tekstila.

24

12
 7.3.2010

25

26

13
 7.3.2010

27

UPOTREBA GEOTEKSTILA U CESTOGRADNJI

TEHNOLOGIJA UGRADNJE NETKNOG TEKSTILA

Isporuuje se u balama. Postavljanje runo ili strojno direktno na slabo nosivo tlo(u
sluaju provizorija humus ne treba skidati)-ukloniti panjeve vee kamenje koje
stri.
Spajanje-preklapanje , ivanje ili varenje
Preklope treba izvesti pravilno.
Na razastrti netkani tekstil nanosi se metodom navaanja s ela nasipni materijal
odreene debljine, razastire se i zbija pogodnim strojevima. Na prvim nasipnim
slojevima-laki vibracijski valjci
Uskladitenje u zatvorenim prostorijama-npr. poliesterski i polipropilenski-strogo
pridravanje protupoarnih propisa, jer je poznato da su ove vrste polimera
zapaljive za razliku od poliamida koji je samogasiv.
Uskladitenje na otvorenom prostoru polipropilenska vlakna ne due od 2
mjeseca, polamidna due od 3 mjeseca (utjecaj UV-zraka).

28

14
 7.3.2010

29

30

15
 7.3.2010

31

32

16
 7.3.2010

33

34

17
 7.3.2010

35

36

18
 7.3.2010

37

38

19
 7.3.2010

39

40

20
 7.3.2010

41

42

21
 7.3.2010

43

44

22
 7.3.2010

45

46

23
 7.3.2010

47

48

24
 7.3.2010

49

50

25
 7.3.2010

51

52

26
 7.3.2010

53

54

27
 7.3.2010

55

56

28
 7.3.2010

57

58

29
 7.3.2010

59

60

30
 7.3.2010

61

62

31
 7.3.2010

63

64

32
 7.3.2010

65

66

33
 7.3.2010

67

68

34
 7.3.2010

69

70

35
 7.3.2010

71

72

36
 7.3.2010

73

74

37
 7.3.2010

75

76

38
 7.3.2010

77

39