Pengurusan Jenazah

Wan Saifuldin W Hassan (wasfiha@unisza.edu.my)

019-9200 963
Pusat Pengajian Syariah
Fakulti Pengajian Kontemporari Islam,
Universiti Sultan Zainal Abidin
 Pengenalan



Hakikat kematian
Tujuan Hidup dan Mati
Adab-adab Pesakit dan Penziarah
Sakaratul Maut- ihtidhar
Tanda-tanda kematian

4/23/17 Pengurusan Jenazah 2

 Hakikat kematian
Alam ruh- alam rahim- alam dunia- alam barzakh-
alam akhirat
Mati: ruh berpisah daripada jasad.

Tujuan Hidup dan Mati

4/23/17 Pengurusan Jenazah 3

 Adab-adab Pesakit
Menyelesaikan kewajipan:
Hutang Allah dan Hutang Manusia
Bertaubat
Jaga perangai
Menjauhi pertelingkahan dalam hal
keduniaan
Menganggap sakit sebagai kesempatan
terakhir untuk beribadah

4/23/17 Pengurusan Jenazah 4

 Adab-adab Pesakit (sambungan)
Menjaga solat, menjauhi maksiat dan
menjaga aurat
Berpesan dengan perkara baik
Perbanyakkan zikir terutamanya ayat-ayat
ruqyah (jampi dan doa)
Bersabar
Berubat
( Afdhal & Harus)
Bersangka baik terhadap Allah

4/23/17 Pengurusan Jenazah 5

 Adab-adab penziarah
Hukum: Sunat muakkad
Digalakkan berdoa
) ) 3
(

(










- .

-

Membaca surah al-Fatihah, al-Ikhlas, al-Falaq dan al-Nas.
Membawa buah tangan
Jangan terlalu lama
Waktu yang sesuai

4/23/17 Pengurusan Jenazah 6

4/23/17 Pengurusan Jenazah 7
 Sakaratul Maut- ihtidhar
Bersangka baik dengan Allah ( pesakit)
Yakin dengan rahmat Allah
Mentalkinkan ()
Mengiringkan pesakit atas lambung kanan
mengadap kiblat./ terlentang kaki ke kiblat
diangkatkan kepala.
Membaca surah Yasin dan surah al-Rad di sisi
pesakit.
Berikan air sekiranya dahaga (Wajib)
titis dalam mulut/ lapkan bibir dengan kapas yang
dicampur air

4/23/17 Pengurusan Jenazah 8

 Tanda-tanda kematian
Kaki terhulur
Terbuka tapak tangan
Condong hidung
Tegang kulit muka
Turun sedikit pelipis
Nadi dan nafas berhenti
Mata tidak berkelip/ anak mata tidak
bertindak.

4/23/17 Pengurusan Jenazah 9

 Kematian yang diragukan
Jika diragui tentang kematian seseorang, adakah
sunat atau wajib ditangguhkan urusan jenazah?
mandi?- boleh
Kafan?- boleh
Kebumi?- wajib tangguh
Jika mudharat semua, wajib tangguh semua
kerana boleh jadi dia hanya pengsan
Pernah terjadi kepada Yaakub al-Majisyun, datuk
kepada Abdul Malik (furu Masail)

4/23/17 Pengurusan Jenazah 10

Perkara Yang Perlu Dibuat Apabila Mati
1- Ucapan:
2-Tutupkan mata dan mulut jenazah. Sunat baca:
( )
(ketika hendak menanggung jenazah: Sunat baca
Bismillah)
(dalam perjalanan ke kubur, menanggung:
Bertasbih)
3- Lembutkan Sendi-sendi
4- Letak mayat di atas katil/ tempat tinggi- supaya
tidak terjejas dengan kelembapan tanah/lantai
4/23/17 Pengurusan Jenazah 11
Perkara Yang Perlu Dibuat Apabila Mati
5- Hadapkan ke arah kiblat- seperti orang
muhtadhar (awla terlentang dengan muka
mengadap ke arah kiblat)
6- Letakkan sesuatu yang sedikit berat (+- 300
gram) di atas perut mayat.
Anas R.A berkata ketika kematian khadamnya:
Letakkan di atas perutnya besi supaya tidak
kembung

4/23/17 Pengurusan Jenazah 12

Perkara Yang Perlu Dibuat Apabila Mati
7- sunat tukar pakaian berjahit yang dipakai oleh si
mati, supaya tidak mudah rosak kulit, kecuali mati
syahid.
8- sunat tutup seluruh badan, kecuali orang yang
sedang berihram.
9- sunat menyegerakan pembayaran hutang
) (

@ Pindah hutang
Diyat
Hutang Gadaian

4/23/17 Pengurusan Jenazah 13

Perkara Yang Perlu Dibuat Apabila Mati
10- Berdoa kepada si mati.
Sunat kepada orang ramai mengucapkan perkara
baik, atau berdoa untuknya
- -





.










.



.

4/23/17 Pengurusan Jenazah 14

Perkara Yang Perlu Dibuat Apabila Mati
11- Takziah: (dalam tempoh 3 hari, kecuali baru
tahu).
- Masa diucap: sebelum atau selepas pengebumian,
bergantung kepada keadaan.
- Lafaz:

4/23/17 Pengurusan Jenazah 15

Perkara Yang Perlu Dibuat Apabila Mati
12- Menyegerakan pengurusan jenazah
:
) (

4/23/17 Pengurusan Jenazah 16

 Perkara Wajib

Mandi
Kafan
Solat ke atas jenazah
Kebumi
4/23/17 Pengurusan Jenazah 17
 1. MANDI
Sebelum Mandi, Pastikan:
Kafan sudah tersedia atau ada orang
yang menyediakannya
Kubur sudah digali
Peralatan yang diperlukan sudah
tersedia

4/23/17 Pengurusan Jenazah 18

 Syarat Jenazah yang dimandikan
Bukan mati syahid- org mati syahid haram
dimandikan dan disolatkan.
Bayi yang sudah bersifat (4 bulan) bagi kes
bayi keguguran.
Wujud jenazah walaupun sebahagian
anggotanya sahaja.

4/23/17 Pengurusan Jenazah 19

 Isu Pengurusan Jenazah
Mayat hancur
kumpulkan dan basuh
Jika sebahagian anggota sahaja yang ditemui, uruskan
seperti jenazah yang lengkap, dengan mandi, kafan , solat
dan kebumi. Jika berjumpa anggota yang berbaki, basuh,
kafan dan kebumi sahaja.
Mayat reput, terbakar
Tayammum -dan jikalau sukar memandikan mayat kerana
ketiadaan air atau kerana buruk mayat, sekira-kira jika
dimandikan nescaya hancur wajiblah ditayammumkan
akan dia- sabilul muhtadin
Jika hancur menjadi debu- tidak disembahyangkan kerana
mayat tidak didapati (furu masail: 170)

4/23/17 Pengurusan Jenazah 20

 Isu Pengurusan Jenazah
Mayat bercampur, muslim dan non muslim/
syahid dan bukan syahid
Jika boleh dikenali dan diasingkan, uruskan seperti
biasa.
Jika tidak dapat dikenali dan dibezakan, urus
semua seperti jenazah muslim, dan ketika solat,
niatkan solat untuk jenazah muslim sahaja dalam
kalangan mereka.
Syahid dan bukan syahid juga kalau bercampur
semua diuruskan seperti mayat biasa

4/23/17 Pengurusan Jenazah 21

 Isu Pengurusan Jenazah
Mati beramai-ramai dalam bencana
Jika boleh diuruskan tanpa mudharat, wajib uruskan
seperti biasa
Jika mendatangkan mudharat (seperti bencana
tsunami di Acheh- utusan on line 07/01/2005):
Mandi- renjis, tutup dengan kain panjang, letak dalam liang
besar, solat, tutup dengan papan dan kebumi (Md. Daud
Che' Ngah- pendakwah bebas)
Dibakar jika tidak dapat dikebumikan- Mufti Negeri Perak,
Datuk Harussani Zakaria
Tidak boleh dibakar, lakukan seperti biasa- Mufti Negeri
Johor, Datuk Noh Gadut

4/23/17 Pengurusan Jenazah 22

 Isu Pengurusan Jenazah
Bayi keguguran
Kandungan umur di bawah 4 bulan- tak perlu
dimandi dan disolatkan
Kandungan 4 bulan ke atas (lahir, mati dalam
perut)- perlu dimandikan, dikafan dan
dikebumikan sahaja
Lahir HIDUP walaupun seketika- mandi, kafan,
solat dan kebumikan seperti orang dewasa.

4/23/17 Pengurusan Jenazah 23

 Isu Pengurusan Jenazah
Bayi keguguran (sambungan)
Jika ada tanda hidup- urus seperti jenazah biasa
Kandungan umur 6 bulan, menurut Syeikh al-
Ramli, perlu diuruskan seperti jenazah biasa
Ibnu Hajar- perlu ada tanda hidup

4/23/17 Pengurusan Jenazah 24

 Isu Pengurusan Jenazah
Anggota dipotong, tuannya masih hidup
Dibasuh, bungkus dan ditanamkan sahaja (furu
masail:172-173)

4/23/17 Pengurusan Jenazah 25

 Isu Pengurusan Jenazah
Mayat berwabak penyakit
Wajib diuruskan seperti biasa
Ambil langkah penjagaan yang sewajarnya:
Pakai mask, 2 lapis sarung tangan, kasut but getah,
apron
Proses memandikan ditambah dengan air kloroks,
dengan nisbah 1 kloroks, 9 air biasa. Sumbat rongga
dengan kapas yang dicampurkan dengan air kloroks.
Air mandian dialirkan ke dalam tanah.
Tambah lapisan plastik sebelum lapisan kafan

4/23/17 Pengurusan Jenazah 26

 Orang Yang Berhak Memandikan
Jenazah lelaki- lelaki
Jenazah perempuan- perempuan
Jenazah Kanak-kanak- lelaki atau perempuan
Jenazah Khunsa dewasa- mahramnya, atau
harus ajnabi, tanpa melihat (jenazah kena
berpakaian)
Sekiranya jenazah lelaki atau perempuan tidak ada
kaum sejenis yang memandikannya, dan tiada
mahram, hendaklah ditayammum sahaja.

4/23/17 Pengurusan Jenazah 27

 Turutan Keutamaan Pemandi
(jenazah lelaki)
Bapa, anak dan adik beradik
Imam atau pengganti yang dilantik
Saudara mara lelaki
Lelaki ajnabi
Isteri
(jenazah Perempuan)
Mahramah, Perempuan Ajnabi, Suami, lelaki
mahram.

4/23/17 Pengurusan Jenazah 28

 SYARAT PEMANDI MAYAT
ISLAM (afdhal)
sah kafir mandikan
BUKAN PEMBUNUH
MUMAYYIZ
BUKAN MUSUH
TIDAK FASIK
MERDEKA
SAMA JENIS

4/23/17 Pengurusan Jenazah 29

 Peralatan Mandi
Sabun Dulang
Air mawar Tapisan
Kapur Barus Gunting
Serbuk Cendana Baldi (2 atau 3)
Setanggi @Bauan Timba/ Penyedok air
Kain Sugi/ Putik Kapas
Lidi/ pencungkil
Sarung Tangan ( kain atau
getah) Tanggungan
Daun bidara (atau inai Tuala
atau limau nipis/ purut) Kain Penutup bagi
Segulung Kapas mandian
4/23/17 Pengurusan Jenazah 30
 Cara Menyediakan Peralatan
1. Air Daun Bidara
Ramaskan ke dalam air, atau blend. Air
Daun
Tapis bagi mengasingkan daun-
Bidara
daun yang telah dihancurkan

4/23/17 Pengurusan Jenazah 31

2. Kapur Barus
Hancurkan
Bahagi 2
Tabur dalam air dalam baldi
Tabur celah kain kafan
Air Kapur
Barus

Kain Kapan

4/23/17 Pengurusan Jenazah 32

3. Sugi/ Putik Kapas- 11- 17 batang @ keperluan
Lubang hidung
Lubang Telinga
Mulut
Pusat
Celah jari tangan dan kaki
4. Lidi/pencungkil
Untuk menyungkil kotoran di celah-celah kuku
tangan dan kaki

4/23/17 Pengurusan Jenazah 33

5. Sarung tangan- getah atau kain (sekali
guna)
Untuk mengeluarkan najis daripada perut
Semasa menekan perut
Utk bersihkan qubul dan dubur
Cara jahitan:

4/23/17 Pengurusan Jenazah 34

6. Tanggung
Sediakan tempat letak jenazah seperti
bangku panjang yang curam sebelah
kaki

4/23/17 Pengurusan Jenazah 35

 Tab Mandi

4/23/17 Pengurusan Jenazah 36

 TEMPAT MANDI MAYAT

TEMPAT BERATAP
TEMPAT TINGGI SEDIKIT
TEMPAT TERTUTUP

4/23/17 Pengurusan Jenazah 37

PERKARA HARAM DILAKUKAN KETIKA
MEMANDIKAN JENAZAH
Meniarapkan Mayat
Menyentuh Aurat Mayat Tanpa Lapik
Melihat Aurat Mayat
Menceritakan Keburukan / Keaiban
Mayat Kepada Orang Lain

4/23/17 Pengurusan Jenazah 38

 PERKARA SUNAT SEMASA
MEMANDIKAN JENAZAH
Mengadapkan Mayat Arah Kiblat
Ditinggikan Sedikit Bahagian Kepala
Menutup Mayat Dgn Kain Yang Boleh
Dimasuki Air
Memandikan Mayat 3 Kali
Menceritakan Kebaikan Mayat Kpd Orang
Lain
Membakar Bauan Spt Setanggi
4/23/17 Pengurusan Jenazah 39
 CARA-CARA MEMANDIKAN JENAZAH

Sekurang-kurang mandi meratakan air seluruh

badan jenazah.
PERSEDIAAN AWAL
1- SUNAT MEMASANG BAU-BAUAN DI DALAM BILIK
PEMANDIAN JENAZAH- bakar setanggi/ renjis air
mawar.
2- SEKURANG-KURANGNYA 3 ORANG PEMANDI:
- SEORANG MENCURAHKAN AIR
- 2 ORANG MENGOSOK-GOSOKKAN MAYAT &
MEMBERSIHKAN NAJIS

4/23/17 Pengurusan Jenazah 40

 Sunat bakar setanggi @ kemenyan @
bauan

4/23/17 Pengurusan Jenazah 41

 LEMBUTKAN
SENDI-SENDI
Siku
Pergelangan
tangan dan kaki
Lutut

4/23/17 Pengurusan Jenazah 42

 MEMBUANG
NAJIS PADA
MAYAT

4/23/17 Pengurusan Jenazah 43

 CUCI MATA
TELINGA, HIDUNG,
MULUT, PUSAT,
KUKU

WUDHUKKAN
JENAZAH

4/23/17 Pengurusan Jenazah 44

 Niatkan Wudhu dan Mandi
) (

Niat apabila mahu memandikan jenazah:

) (

4/23/17 Pengurusan Jenazah 45

 Jenis-jenis Mandian yang disunatkan
Sunat mandi sebanyak 3 kali.
Boleh dilakukan dengan 3 cara mandian:
Air Sembilan
Air Tujuh
Air Lima
Mandian ini adalah dengan menggunakan 3 jenis
air, iaitu: AIR DAUN BIDARA, AIR BILASAN dan AIR
MUTLAQ + KAPUR BARUS (mandian yang dikira
memenuhi tuntutan wajib ialah mandian air
ketiga-Air Kapur Barus)
4/23/17 Pengurusan Jenazah 46
 Mandian Air Sembilan
2 Cara untuk mendapatkannya
1: (Air Bidara, Air bilasan dan Air kapur barus) - 3x
2: (Air Bidara, Air bilasan)-3x, (Air kapur barus)- 3x

4/23/17 Pengurusan Jenazah 47

 Mandian Air 7 & 5
Air 7- Cara untuk mendapatkannya:
(Air bidara, Air Bilasan)- 2 x
Air Kapur Barus- 3x
Air 5- Cara untuk mendapatkannya:
Air Bidara
Air Bilasan
Air Kapur Barus- 3x
(kitab Furu Masail)

4/23/17 Pengurusan Jenazah 48

 PROSES MEMANDIKAN JENAZAH
CUCI BAHAGIAN KEPALA

4/23/17 Pengurusan Jenazah 49

 MEMULAKAN JIRUSAN
PADA BADAN DENGAN AIR
MUTLAK
Basuh Anggota badan
kanan Dahulu
Depan 3x

4/23/17 Pengurusan Jenazah 50

 Basuh Anggota Kiri
Depan Bermula
bahu ke hujung kaki
3x

4/23/17 Pengurusan Jenazah 51

 Belakang 3x

4/23/17 Pengurusan Jenazah 52

 Basuh
Anggota Kiri
Belakang
Bermula
bahu ke
hujung kaki
3x

4/23/17 Pengurusan Jenazah 53

 Selesai Mandian Menggunakan Air Mutlak.
Seterusnya Gunakan Air Bidara yang telah
disediakan untuk mandian. Ulangi mandian
seperti cara di atas.
Depan

Air
Daun Belakang
Bidara

4/23/17 Pengurusan Jenazah 54

 AKHIR SEKALI JIRUS DENGAN AIR
KAPUR BARUS Depan

Air
Kapur
Barus Belakang

4/23/17 Pengurusan Jenazah 55

 Sisirkan rambut
dengan sikat yang
jarang secara
perlahan-lahan

Bagi jenazah
perempuan, selepas
dikeringkan rambut,
sanggulkan ke sebelah
kiri

4/23/17 Pengurusan Jenazah 56

Lap badan dengan kain yang bersih dan kering.
Kemudian sumbatlah duburnya dengan
kapas*(jika perlu) agar air yang keluar dari
perut jenazah tidak mengenai kain kafan.
Sumbatkan kapas ke dalam kubul Jenazah
perempuan.- boleh juga pakaikan cawat.

4/23/17 Pengurusan Jenazah 57

 Lembutkan sekali lagi sendi-sendi
untuk memudahkan proses kafan

4/23/17 Pengurusan Jenazah 58

 SELESAI MEMANDIKAN JENAZAH

Setelah selesai memandikan jenazah,

angkat jenazah tersebut ke tempat
yang telah disediakan untuk kafan.
4/23/17 Pengurusan Jenazah 59
 MANDI BAGI PEMANDI MAYAT

Sunat bagi pemandi mayat

memandikan dirinya
sendiri selepas selesai
memandikan mayat

4/23/17 Pengurusan Jenazah 60

 2. KAFAN
HUKUM : Fardhu Kifayah
ERTI : Sekurang-kurangnya Sehelai Kain Yang
Boleh Menutupi Seluruh Badan Mayat
Tutup aurat- hak Allah
Tutup seluruh badan- hak mayat
Tutup 3 lapis- Tanggungjawab waris

4/23/17 Pengurusan Jenazah 61

 Bilangan kain kafan
Kafan Rasulullah: 3 lapis, tiada di dalamnya baju dan
serban
Lelaki: harus (tidak makruh) mengafan kafan dengan 4
atau 5 lapis jika redha sekalian warisnya yang akil
baligh redho
Ditambah baju dan serban- tetapi bersalahan dengan
sunnah
Perempuan & Khuntha: Sunat 5 Lapis- 1-kain tutup
antara pusat dan lutut, 2-baju kurung, 3- telekung,
4&5- lapisan luar.
(Afdhal/ Akmal)
Harus 7 Lapis- tambah 2 lagi lapisan luar

4/23/17 Pengurusan Jenazah 62

 ALAT-ALAT PENGKAFANAN
KAIN PUTIH (lebar 45 atau 60)
KAPAS DUA GULUNG
DUA BUKU CENDANA
PIRING / DULANG
GUNTING
SEBIDANG TIKAR
KAIN SERBAN (LELAKI)/ TUDUNG (WANITA)
BAJU / GAMIS
SEDIKIT KAPUR BARUS / MINYAK WANGI

4/23/17 Pengurusan Jenazah 63

 PERSEDIAAN KAIN KAFAN
POTONG DGN UKURAN YANG SESUAI DGN
MAYAT.
2 Kaki K 1 Kaki
D A
E N
W A
K
A -
S K
A A
N
A
2 kaki 1 kaki
K
4/23/17 Pengurusan Jenazah 64
 PERSEDIAAN KAIN KAFAN
Sunat dibaca ketika memotong kain kafan

Ya Allah, jadikanlah pakaiannya pakaian
yang mulia, dan masukkanlah dia Ya
Allah, dengan rahmatmu, ke dalam
Syurga, Wahai Tuhan Yang Maha
Pengasih

4/23/17 Pengurusan Jenazah 65

 LAPISAN KAIN KAPAN 3 LAPIS

4/23/17 Pengurusan Jenazah 66

 LAPISAN KAIN KAPAN 5 LAPIS

4/23/17 Pengurusan Jenazah 67

 LAPISAN KAIN KAPAN 7 LAPIS

4/23/17 Pengurusan Jenazah 68

 CARA MEMBUAT BAJU JENAZAH

4/23/17 Pengurusan Jenazah 69

 CARA MEMBUAT SERBAN DAN
TUDUNG

4/23/17 Pengurusan Jenazah 70

 CARA MENGKAFANKAN JENAZAH
1. Susun 5 utas tali di atas tikar

4/23/17 Pengurusan Jenazah 71

 2. Hampar lapisan pertama-
tabur serbuk cendana dan minyak wangi/ kapur barus

4/23/17 Pengurusan Jenazah 72

 3. Letak kain
serban/
tudung

4/23/17 Pengurusan Jenazah 73

 4. Letak baju (gamis) atau pakaian yang
dipakainya semasa hidup-
tabur serbuk cendana dan minyak wangi/ kapur barus

4/23/17 Pengurusan Jenazah 74

 5. Letakkan kain sarung. Ukuran- dari bawah dada
hingga melebihi hujung kaki, seperti lapisan pertama. tabur
serbuk cendana dan minyak wangi/ kapur barus letakkan
kapas di bahagian sendi dan pingang

4/23/17 Pengurusan Jenazah 75

 6. Letakkan jenazah di atas kain kafan.
Letakkan kapas, terutamanya di bahagian anggota sujud

4/23/17 Pengurusan Jenazah 76

7. Pakaikan kain sarung.
Lipat dari sebelah kiri dan ditutupi dengan kain sebelah kanan

4/23/17 Pengurusan Jenazah 77

 8. Pakaikan baju gamis.
Masukkan bahagian kepala jenazah ke dalam lubang leher

4/23/17 Pengurusan Jenazah 78

 9. Ikat tali baju.
Tangan jenazah diletakkan seperti kedudukan sembahyang
atau diluruskan sahaja

4/23/17 Pengurusan Jenazah 79

10. Pakaikan serban/ tudung.
Lapikkan dengan kapas yang ditabur dengan serbuk cendana
dan kapur barus

4/23/17 Pengurusan Jenazah 80

11. Lipat kain kafan dari kiri ke kanan.
Bermula dari bahagian kaki. Selitkan kain di bawah kaki kiri dan
bawa ke atas hingga ke bahagian kepala.

4/23/17 Pengurusan Jenazah 81

12. Kemudian lipat kain dari kiri ke kanan.
Bermula dari bahagian bawah kaki dan dibawa hingga ke
bahagian kepala

4/23/17 Pengurusan Jenazah 82

13. Ikat tali.
Bahagian kaki, lutut, pinggang dan dada jenazah. Simpul di
sebelah kiri jenazah

4/23/17 Pengurusan Jenazah 83

14. Beri peluang kepada keluarga si mati
menatap wajah si mati buat kali terakhir

4/23/17 Pengurusan Jenazah 84

15. Akhirnya, ikat kain kafan di
bahagian kepala- selesai proses kafan

4/23/17 Pengurusan Jenazah 85

Mengucup Jenazah
Sunat
Jika mayat itu terdiri daripada orang-orang soleh
Jika mayat itu ahli keluarganya (furu:157)
Harus
Selain daripada orang soleh dan keluarga

4/23/17 Pengurusan Jenazah 86

 3.SOLAT JENAZAH
Syarat:
Jenazah muslim, bukan mati syahid dan selepas
dimandi dan dikafan, ada tanda hidup bagi bayi .
Cara
Jenazah lelaki: Imam berdiri searah dengan kepala
Kepala sebelah kiri imam
Jenazah Perempuan: Imam berdiri searah dengan
bahagian tengah
Kepala sebelah kanan imam
Tempat:
masjid, surau atau tempat lain seperti rumah.

4/23/17 Pengurusan Jenazah 87

 Rukun Solat jenazah- 7
1. Niat
2. Berdiri bagi yang berkuasa
3. Takbir 4 kali
4. Fatihah selepas takbir pertama
5. Selawat selepas takbir kedua
6. Doa bagi jenazah selepas takbir ketiga
7. Memberi salam selepas takbir keempat

4/23/17 Pengurusan Jenazah 88

 Niat

( )

( )
(
) Selawat (Paling kurang


) Doa (paling kurang
/ )(dewasa
) ( )(kanak-kanak

Memberi Salam

4/23/17 Pengurusan Jenazah 89

 Jenazah Nabi Muhammad S.A.W
Org terawal yang menyembahyangkan
Ali, Abbas
Diikuti Bani Hasyim
Muhajirin
Ansar
Ahlul Qura (penduduk)
Pendapat lain:
Para Nabi
Malaikat
Lelaki
Kanak-kanak

4/23/17 Pengurusan Jenazah 90

 Wafat pada Dhuha hari Isnin
Ditanam pada malam rabu
Pemandi:
Saidina Ali
Abbas
Fadhal
Usamah
Syaqran
Ditutup mata semuanya

4/23/17 Pengurusan Jenazah 91

 4. PENGEBUMIAN- menanggung
Wajib membawa mayat dengan hormat.
Golongan lelaki (kalau hanya ada
perempuan, wajib perempuan)
Membawa mayat dengan kepala di
hadapan.
Tanggungan Afdhal berbentuk tiga segi
berbanding empat segi

4/23/17 Pengurusan Jenazah 92

 Tanggungan
Tiga Segi

Empat Segi

4/23/17 Pengurusan Jenazah 93

 Sunat ketika menanggung
Paling kurang 3 orang (tanggungan 3 segi),
satu di depan 2 di belakang, Sunat bilangan
ganjil, 3, 5, 7,9, atau mengikut keperluan.
Tanggungan 4 segi- paling kurang 4 orang, jika
tidak mampu- 6,8 atau 10 atau mengikut
keperluan
Makruh menanggung seorang diri atau
berdua, kecuali jenazah bayi, boleh dibawa
oleh seorang sahaja.

4/23/17 Pengurusan Jenazah 94

 Sunat ketika menanggung
Sunat menutup tanggungan bagi jenazah
perempuan dan khuntha
Sunat (lelaki) mengiringi jenazah dengan
berjalan
Makruh mengiringi jenazah secara berkenderaan
tanpa uzur
Berjalan di hadapan, hampir dengan jenazah
Segerakan membawa, antara berjalan dan berlari,
jika tidak mudharat.

4/23/17 Pengurusan Jenazah 95

 Sunat ketika menanggung
Sunat diam ketika mengiringi jenazah
Makruh membuat bising walau dengan
membaca quran sekalipun
Bertasbih, mengingati kematian.
Makruh mengiringi dengan api, pelita dan lilin,
kecuali untuk menerangi jalan waktu malam.

4/23/17 Pengurusan Jenazah 96

 Sunat ketika menanggung
Sunat berdiri ketika jenazah lalu dan membaca
doa:

4/23/17 Pengurusan Jenazah 97

 4. PENGEBUMIAN
Kubur paling kurang mengikut ukuran
jenazah dengan kedalaman yang boleh
mencegah bau dan dibongkar oleh
binatang.
Hadapkan jenazah ke kiblat dengan
membuka muka dan ikatan
Makruh membiarkan ikatan tanpa dibuka

4/23/17 Pengurusan Jenazah 98

 Perkara sunat
Luas, dan dalam sekadar berdiri dan
setengah hasta (+- 7 kaki)
Liang lahad (sebelah qiblat) bagi tanah
keras
Liang Syaq (tengah kubur) bagi tanah
pasir
Masukkan kepala jenazah dari sebelah
kaki
4/23/17 Pengurusan Jenazah 99
 Liang Lahad dan Syaq

QIBLAT QIBLAT

Liang Lahad Liang Syaq

4/23/17 Pengurusan Jenazah 100

 Membaca doa ketika menurunkan jenazah ke
dalam kubur

Meraup 3 ketul tanah dengan bacaan dan
dijatuhkan pada bahagian kepala
Memayungi jenazah semasa pengebumian.
Menyentuhkan pipi jenazah dengan tanah
Meninggikan kubur sekadar sejengkal
Berdoa untuk si mati setelah pengebumian
4/23/17 Pengurusan Jenazah 101
 Sekian Wassalam

Semoga dapat mengamalkan ilmu

yang diperolehi

Wan Saifuldin W Hassan

(wasfiha@unisza.edu.my)
Pusat Pengajian Syariah
Fakulti Pengajian Kontemporari Islam
Universiti Sultan Zainal Abidin
 RUJUKAN
Mohd Khairi Bin Zainuddin (2001). Pengurusan
jenazah. Ctk.3. Bahau: M. Khairi Enterprise.
Kementerian Kesihatan Malaysia, et.al. (2002). Garis
panduan pengurusan jenazah Islam dari aspek
kesihatan.
Kertas-kertas pengurusan jenazah
Sabil al-Muhtadin
Furu Masail
Utusan Malaysia, 7 Jan 2005.
Al-Zuhayli, Muhammad (2011). al-Mutamad Fi al-Fiqh
al-Syafii. Jld.1 cet.2. Dimasq: Dar al-Qalam.

4/23/17 Pengurusan Jenazah 103