T. C.

BOZOK NVERSTES
MHENDSLK MMARLIK FAKLTES
NAAT MHENDSL BLM

ARATIRMA PROJES BTRMEDEV

Recep Ali DAKESOLU

KAVAK SNYALZASYONLARINDA WEBSTER YNTEM VE YOZGAT

MERKEZ DRTYOL KAVAINA UYGULANMASI

Tez Danman
Do. Dr. Yksel TADEMR

YOZGAT 2014
TEEKKR

Kavak Sinyalizasyonlarnda Webster Yntemi ve Yozgat Merkez Drtyol

Kavana Uygulanmas konulu tez almamda benden yardmlarn esirgemeyen
Sayn Do. Dr. Yksel Tademir hocama teekkr ederim.
Ayrca tm okul hayatm boyunca maddi ve manevi desteklerinden dolay
aileme ve arkadalarma teekkr ederim.

I
NDEKLER SAYFA

TEEKKR ............................................................................................................. I
NDEKLER ....................................................................................................... II
ZELGELER DZN ........................................................................................... V
EKLLER DZN............................................................................................... VI
1. GR ...................................................................................................................1
2. KAVAKLAR .....................................................................................................2
2.1. Kavaklarn Genel zellikleri ......................................................................2
2.2. Kavak Dzenleme lkeleri ..........................................................................2
2.2.1. Kullanc zellikleri ............................................................................2
2.2.1.1. nsan Faktr. ...............................................................................2
2.2.1.2. Tat zellikleri ............................................................................3
2.2.1.3. evre Faktr................................................................................3
2.3. Kavak Tipleri ..............................................................................................3
2.3.1. Edzey (Hemzemin) Kavaklar ..........................................................3
2.3.1.1. Denetimsiz Edzey Kavaklar.....................................................4
2.3.1.2. Denetimli (Sinyalize) Edzey Kavaklar ....................................4
2.3.1.3. Yuvarlakada Kavaklar ..............................................................5
2.3.2. Kprl (Farkl Dzey) Kavaklar .......................................................5
2.4. Trafik Akmlarnn Ynetilmesi..................................................................6
3. KAVAKLARDA SNYALZASYON ..............................................................7
3.1. Terimler ve Tanmlar....................................................................................7
3.2. Sinyalizasyon Sistemleri ..............................................................................8
3.2.1. zole Sinyalizasyon Sistemleri ..............................................................8
3.2.1.1. Sabit Zamanl Sinyalizasyon Sistemleri .......................................8
3.2.1.2. Trafik Uyarmal Sinyalizasyon Sistemleri ....................................9
3.2.1.3. Yaya Uyarmal Sinyalizasyon Sistemleri ....................................9
3.2.1.4. El le Kumandal Sinyalizasyon Sistemleri. .................................9
3.2.2. Koordine Sinyalizasyon Sistemleri.......................................................9
3.2.2.1. Senkronize Sistem .......................................................................10

II
 3.2.2.2. Alternatif Sistem............................................................................................................ 10
3.2.2.3. Progresif Sistem ..........................................................................10
3.2.2.4. Arazi Trafik Kontrol .................................................................10
3.3. Sinyalizasyon Hesap Yntemleri ...............................................................11
3.3.1. Akelik (Avustralya) Yntemi ...........................................................11
3.3.2. Webster (ngiliz) Yntemi ..................................................................11
3.3.3.HCM 2000 Yntemi ............................................................................11
4. WEBSTER YNTEM LE SNYALZASYON .............................................12
4.1. Kapasite ve Doygun Akm Hesab .............................................................12
4.2. Kayp Sre, Ara Zaman Aral ve Boaltm Faslas Hesab ..................13
4.3. Efektif Yeil Sre Hesab ...........................................................................14
4.4. Periyot Hesab ........................................................................................... 16
4.5. g/C Oran ....................................................................................................16
4.6. Periyot Dalm (Paylam) ......................................................................17
4.7. Zirve Saat Faktr Ve Tasarm Saatlik Hacmi ..........................................17
4.8. Dn Hareketi Faktr .............................................................................18
4.9. Otomobil Edeer Faktr .........................................................................18
4.10. Zamanlama Kontrol ................................................................................19
5. YOZGAT MERKEZ DRTYOL KAVAININ WEBSTER YNTEM LE
SNYALZASYONU .............................................................................................20
5.1. Kavan Genel zellikleri ........................................................................20
5.1.1. Kavan Fiziksel zellikleri .............................................................20
5.1.2. Kavan Trafik zellikleri ................................................................21
5.2. Kritik erit Akm Hesab...........................................................................23
5.3. Deiim Faslas Hesab .............................................................................25
5.4. Yaya Geii in Gerekli Srelerin Hesab ................................................25
5.5. Minimum Periyot Sresinin Hesab ...........................................................26
5.6. Periyot Paylam ........................................................................................26
5.7. Sinyal Srelerinin Tayini ............................................................................27
5.8. Zamanlama Kontrol ..................................................................................28

III
KAYNAKLAR ......................................................................................................29
ZGEM ........................................................................................................30

IV
ZELGELER DZN SAYFA

izelge 2.1. Kavak tasarm iin tat zellikleri ....................................................... 3

izelge 2.2. Kavaklarn iletim zellikleri ................................................................ 3
izelge 4.1. erit kullanm faktr ............................................................................. 18
izelge 4.2. Otomobil edeer faktr........................................................................ 19
izelge 5.1. Drtyol kavann trafik akm deerleri ................................................ 21
izelge 5.2. Fazlarn sapmayan, sol dn, sa dn ve ar vasta yzdeleri ......... 23
izelge 5.3. Otomobil edeeri iin hesap yntemi .................................................... 24
izelge 5.4. Faz 1 iin otomobil edeerleri hesab .................................................... 24
izelge 5.5. Faz 2 iin otomobil edeerleri hesab .................................................... 24
izelge 5.6. Kavak iin hesaplanan sinyal sreleri ................................................... 27

V
EKLLER DZN SAYFA

ekil 2.1. Denetimli (sinyalize) bir edzey kavak ..................................................4

ekil 2.2. Yuvarlakada bir kavan krokisi...............................................................5
ekil 2.3. Kprl kavak rnei ...............................................................................6
ekil 4.1. ki fazl trafik sinyalizasyonu diyagram..................................................14
ekil 4.2. Drt kollu bir kavak ve onun faz diyagram ...........................................15
ekil 5.1. Yozgat merkez drtyol kavann krokisi ..............................................20
ekil 5.2. Drtyol kavann sinyal sresi diyagram .............................................27
ekil 5.3. Drtyol kavandaki gei stnlklerinin kollara gre dalm ..........27

VI
1. GR Recep Ali DAKESOLU

1. GR

an ilerlemesiyle artan nfusa ve ara saysna bal olarak trafik art

byk bir sorun haline gelmitir. Bu trafik sorunu teknik ve bilimin gelimesiyle en
aza indirilmeye allyor.
Trafiin en fazla sorun olduu yerlerden birisi kavak ve kavak alanlardr.
Kavaktaki trafik sorununu zmek ve kavaktaki trafik akn dzenli ve gvenilir
bir ekilde salamak iin kprl kavak ya da sinyalizasyona bavurulabilir.
Kprl kavak seenei hem maddi adan hem de arazi artlar asndan genellikle
uygun grlmedii iin sinyalizasyon daha fazla tercih edilmektedir. Buna mukabil
olarak sinyal kontrolnn en iyi ekilde yaplmas gerekir.
Sinyal kontrol, ok amal bir problem olarak tanmlanarak, amalar; e
zamanl veya farkl zamanl olarak sinyalize kontroll kavaklarda gecikme, kuyruk
uzunluu, hava kirlilii, yakt tketimi ve trafik ktlarnn hepsinin ayr ay veya
birletirilerek incelenmesi olarak sralanabilir.(Ceylan ve dierleri, 2006)
Sinyalize kavak tasarm yaplrken bilinmesi gereken en nemli unsurlardan
bir tanesi, trafik akm kuyruk oluumu ve gecikme ilikisinin belirlenmesidir. Bu
iliki ancak trafik akmlar ve kavak yaklam kollarndaki matematiksel ifadeler
yardmyla zlebilir. Kavaklarda meydana gelen gecikme tahminleri gzlemle
veya matematiksel modellerle yaplabilmektedir.
Matematiksel modellerin gelitirilmesi Webstern orijinal almas ile
balar.(Webster, 1996).almamzn konusu olan Webster metodundan itibaren,
sinyal srelerinin hesaplanmasnda kullanlan analitik yntemler, performans
gelitirme dorultusunda ilerlemeye devam etmitir. Bu almada sinyal srelerini
hesaplanrken gzlemlerden faydalanld.
Websterin bu almas gelitirilerek Yaklak Hesaplama Metodu, Akelik
(Avustralya) Metodu ve HCM 2000 gelitilmitir. Bilgisayar teknolojisinin
gelimesiyle paket programlar ve simlasyonlar kullanlmaya balanmtr;
TRANSYT-7F ve SYNCHRO bunlara rnek olarak verilebilir.

1
2. KAVAKLAR Recep Ali DAKESOLU

2. KAVAKLAR

Kavaklar, birden fazla ynden gelen trafik aknn kesitii, ayrld,

birletii ve rld, dier bir deyile ortak olarak kullanld alanlardr.

2. 1. Kavaklarn Genel zellikleri

Kavaklar; karklk ve kazalarn en youn olduu, hzn azalmas

nedeniyle kii bana gecikmelerin; yavalamalar, duraklamalar ve hzlanmalar
nedeniyle grlt, hava kirlilii ve yakt tketiminin artmasna neden olur,
yaklam kollarnn kapasitelerini belirler.

2.2. Kavak Dzenleme lkeleri

ehir ii yol alarnn kapasitesi genellikle bu yollar oluturan kavaklarn

iletilmesine baldr. Kavaklarn dzenlemesinde trafik alarnn kapasitesi,
aralar ve yayalarn gvenlii ve konforu dnlmelidir.

2.2.1. Kullanc zellikleri

Kullanc zellikleri olarak insan faktr ve tatlarn fiziksel ve iletim

zellikleri saylabilir.

2.2.1.1. nsan Faktr

Kavak yaklam kolundaki bir arata bulunan srcnn grevi

karmaktr ve birok faktr ierir. Bunlar; rota belirleme, manevra yapma, trafik
karmaklnn veya kontrolnn farkna varma ve reaksiyon gstermedir.
Ayrca srclerin; yaklam kolunda gr mesafesinin salanmas,
artc dzenlemelerden kanlmas, dn eritleri, adalar gibi tasarm
elemanlarnn devamllnn salanmas, eritleri ifade eden iaretlerin yeterli
olmas gibi beklentileri sz konusudur.

2
2. KAVAKLAR Recep Ali DAKESOLU

2.2.1.2. Tat zellikleri

Kavak tasarm iin, fiziksel boyutlar ve tatlarn iletim zellikleri

dikkate alnmaldr.
izelge 2.1. Kavak tasarm iin tat zellikleri (Acar Gldamlas, 2007)

2.2.1.3. evre Faktr

Kavak tasarm iin dier bir faktr ise evredir. Balca evresel
faktrler; yol ve alan tr, evredeki kullanm alan ve ksmi (yerel) iklimdir.
izelge 2.2. Kavaklarn iletim zellikleri

2.3. Kavak Tipleri

2.3.1. Edzey (Hemzemin) Kavaklar

Genel olarak trafik akmlarnn ayn dzeyde kesitii kavaklar edzey

veya hemzemin kavak olarak adlandrlr. Karayollarndaki kavaklarn ou
edzey olarak kesiirler. Edzey kavaklar genel olarak kendi ierisinde
ksmda incelenir.

3
2. KAVAKLAR Recep Ali DAKESOLU

2.3.1.1. Denetimsiz Edzey Kavaklar

Sinyalizasyon ya da insan eliyle denetlenmeyen, tatlarn gei

dzenlerinin pano iaretleriyle gsterildii ya da hibir iaretleme yaplmam
olan edzey kavaklar denetimsiz edzey kavak olarak adlandrlr.

2.3.1.2 Denetimli (Sinyalize) Edzey Kavaklar

En gelimi ve en gvenilir kavak denetim biimi sinyalizasyondur.

Sinyalize kavakta atan akmlar srayla durdurulur ve ok dk dn
hacimleri dnda akmlarn kesimelerini nleyecek biimde her bir akma srayla
gei hakk verilir. Genellikle yksek trafik hacmine sahip yollar zerinde
kullanlan sinyalizasyon, kavak alannn ve zamannn en etkin, en verimli
kullanmn salad iin en yksek kapasitelere ulaabilen kavak iletim
biimidir.
Sinyalizasyon tasarm daha sonraki blmde incelenecektir.

ekil 2.1. Denetimli (Sinyalize) bir edzey kavak

4
2. KAVAKLAR Recep Ali DAKESOLU

2.3.1.3 Yuvarlakada Kavaklar

Yuvarlakada kavaklarn ileyi ilkesi, bir merkezi ada evresinde tek

ynl olarak dnen ve kavaa alan akmlardan genel trafiin genellikle pano
iaretleri ile denetlenerek bu yola katld dnel bir akm sistemi olmasdr. Eer
trafik hacimleri yksek ise sinyalizasyon uygulamasna gidilir.

ekil 2.2. Yuvarlakada bir kavan krokisi

2.3.2 Kprl (Farkl Dzey) Kavaklar

Altgeit ya da stgeit yardm ile kesien trafik akmlarnn farkl

dzeylere aktarld kavaklardr. Ekspres ya da otoyollarda, trafik
skklklarnn youn olduu ve topografyann baka zmlere imkan
vermedii durumlarda tercih edilmelidir. Bu kavak tipi, kapasitesi en yksek, en
st dzeyde emniyetli gei salayan, konforlu, iletme maliyeti dk bir kavak
tipidir.

5
2. KAVAKLAR Recep Ali DAKESOLU

ekil 2.3. Kprl kavak rnei

2.4. Trafik Akmlarnn Ynetilmesi

Trafik akmlarnn ynetilmesinde temel ama, kavakta gvenlik, konfor

ve kapasitenin salanabilmesidir. Kavak tasarm ve tatlarn ynlendirilmesinde
baz etkin trafik ynetim prensiplerine gerek duyulmaktadr.
En iyi kullanm yolun kapasitesinin arttrlarak sistemin daha ok tat
tarafndan daha az gecikme ile ve daha gvenli kullanlmas amacn tamaktadr.
Trafik akmlarnn ynetimindeki en nemli unsur, ayrntl bir ekilde
sistemin ve dolaysyla oluan envanterlerdir. Bu envanterlerin banda saymlar,
ynlendirme ve hz ettleri gelmektedir.
En yaygn ve etkin trafik ynetim nlemleri:
a)Durma ve park etmenin dzenlenmesi
b)Tek yn sistemlerin kurulmas
c)Dn hareketlerinin yasaklanmas
d)Sinyalizasyon
e)Trafik iaret ve levhalarnn kullanm
olarak sralanabilir.

6
3.KAVAKLARDA SNYALZASYON Recep Ali DAKESOLU

3. KAVAKLARDA SNYALZASYON

3.1. Terimler ve Tanmlar

Trafik eridi: Karayolunun tek bir sra tata hizmet etmesi ngrlen blm.
Trafik Hacmi: Bir yoldan birim zamanda geen tatlarn says.
Sinyalizasyon: Trafiin kl ve bunlar kumanda eden cihazlar kullanlarak
dzenlenmesi.
Tat Kompozisyonu: Belli bir noktadan gemekte olan, deiik tat cinslerinin
(otomobil, minibs, otobs, kamyon v.s) toplam trafik hacmi iindeki orandr.
Uzaklk: Birbirini izleyen iki tatn burunlar arasndaki mesafedir.
Aralk: Birbirini izleyen iki tatn burunlarnn bir noktay geerken aralarnda
kalan zaman farkdr.
Boluk: Bir tatn en geri noktas ile onu izleyen dier bir tatn burnu
arasndaki zaman veya mesafe birimi cinsinden farktr.
Gecikme: Bir tatn; bir kavak veya kontrol edilen bir kesimde, dier tatlar,
geometrik zellikler ve kontrol sistemleri nedeniyle kaybettii zamandr.
Kapasite: Herhangi bir yol, kavak veya trafik eridinin birim zaman iinde
geirebilecei maksimum tat saysdr.
Seyir Hz: Aracn hareket halinde geen sre iinde belirli bir mesafe zerinde
yapt ortalama hzdr.
Trafik Younluu: Herhangi bir anda yolun birim uzunluu (1 km) zerindeki
ara saysdr. Buna gre trafik younluu ara/km olarak verilir.(Yayla, 1993)
Yeil Ik: Yayalara ve tatlara geebileceklerini gsteren sinyaldir.
Krmz Ik: Yayalara ve tatlara durmalar gerektiini gsteren sinyaldir.
Sar Ik: Tatlara durmaya hazrlanmalarn gsteren, krmz kl sinyal ile
birlikte klandnda ise harekete gemeye hazrlanmalarn neren sinyaldir.
Periyot: Sinyal klarnn (yeil, sar, krmz vb.) srayla bir tam dngs.
Periyot Sresi ( C ): Bir periyodun tamamlanmas iin geen toplam sredir.
Deiim Faslas: Balatlan bir hareket iin Sar Ik olup yeil ile krmz
klar arasndaki fasladr.
Boaltm Faslas ( ): Balatlan bir hareket iin sar ktan sonra tm ynler
iin krmz gsterge sresi olup sar art tm krmz iin geen sredir.
7
3.KAVAKLARDA SNYALZASYON Recep Ali DAKESOLU

Yeil Sre ( ): Balatlan bir hareket iin yeil gsterge sresi yani bir periyod
iin herhangi bir yndeki yeil sredir.
Krmz Sre ( ): Durdurulan bir hareket iin krmz gsterge sresi.
Faz: Bir periyod sresinin belirli ksmlarn (bir veya birka araln kapsayan)
belirli trafik akmlarna (ara, yaya, dn, vb.) tahsis edilen blm olup tm
fazlarn toplam periyod sresine eittir.
Kayp Sre ( ): Kavan herhangi bir yn iin efektif olarak kullanlmad
sredir.
Efektif Yeil ( g ): Trafik hareketine efektif olarak msaade edilen sre olup
genel olarak (yeil sre + deiim faslas kayp sre) olmaldr.
Efektif Krmz ( r ): Trafik hareketlerine efektif olarak izin verilmeyen sre olup
genel olarak ( r = C-g) olmaldr.
Doyum Akm ( s ): Herbir yn iin bir kavaktan geebilen maksimum akm
yani sinyalizasyon olmamas halinde her bir yn iin ara/saat trafiidir.

3.2. Sinyalizasyon Sistemleri

3.2.1. zole Sinyalizasyon Sistemleri

zole sinyalizasyon sistemi, yaknndaki dier kavaklarda kurulmu

bulunan baka sinyalizasyon sistemleri ile herhangi bir bants olmayan ve dier
sinyalize tesislerin etkilenmedii sistemdir.
3.2.1.1. Sabit Zamanl Sinyalizasyon Sistemi

Bu sistemde sinyalize tesise deiik ynlerden yaklaan tat ve yaya

trafiine nceden hazrlanm zaman programna uygun olarak sra ile gei hakk
verilir.
Sabit zamanl sinyalizasyon sisteminde, deiik ynlerden kavaa
yaklaan trafie verilecek gei hakk sreleri (yeil sreler) ve bu srelerin
birbirlerine olan oran ortalama trafik yk deerlerine gre saptanr.Dolaysyla,
bu sistemin baarl olabilmesi iin mmkn mertebe ok sayda ve dikkatli ve
dikkatli trafik saymlarnn yaplmas gerekir.

8
3.KAVAKLARDA SNYALZASYON Recep Ali DAKESOLU

3.2.1.2. Trafik Uyarmal Sinyalizasyon Sistemleri

Bu sistemlerde tatlarn gei hakk sra ve sreleri uyarclar (detektrler)

tarafndan saptanan trafik talep ve younluklarna gre dzenlenir.

3.2.1.2.1 ) Yar - Trafik Uyarmal Sistem

Bu tip sinyalizasyon sisteminde kavak yaklam kollarnn hepsinden

srekli olarak uyar alnr ve gei hakk sra ile sreleri uyar alnan yaklam
kollarndaki trafik younluklarna gre deitirilerek otomatik olarak dzenlenir.

3.2.1.2.2 ) Tam - Trafik Uyarmal Sistem

Tam trafik uyarmal sinyalizasyon sistemlerinde kavaktaki tm yollardan

srekli olarak uyar alnr ve gei hakk, devre ve faz sreleri btn yollardan
gelen trafik younluklarna gre deitirilerek otomatik olarak dzenlenir.

3.2.1.3. Yaya Uyarmal Sinyalizasyon Sistemleri

Bu sistemlerde tatlara verilen gei hakk yayalarn GE butonuna

basarak yaptklar uyar ile kesilir.

3.2.1.4. El ile Kumandal Sinyalizasyon Sistemleri

El ile kumandal sinyalizasyon sistemleri, herhangi bir kavaktaki btn

kl cephe gruplar bir kumanda izelgesine balanarak kl sinyallerin
dardan ynetilmesini salar.

3.2.2. Koordine Sinyalizasyon Sistemleri

Ana yollarn birbirine ok yakn iki veya daha fazla saydaki
kavaklarnda, gecikmeleri azaltmak ve sk sk duru-kalklar gidermek
amacyla, kavaklardaki sinyalizasyon tesislerinin koordine edilmesi gerekir.

9
3.KAVAKLARDA SNYALZASYON Recep Ali DAKESOLU

3.2.2.1 Senkronize Sistem

Bu sistemde, birbirine balanan btn kavaklarda ana yol zerindeki tat

cepheleri ayn zamanda ayn kl sinyalleri verirler.

3.2.2.2 Alternatif Sistem

Bu sistemde bir ana yol boyunca birbirini izleyen kavaklarda arka arkaya
zt kl sinyaller verilir.

3.2.2.3 Progresif Sistem

Bu sistemde, ana yol zerindeki btn kavaklarda kl sinyallerin devre

sreleri ayn olmakla birlikte, gerekli yeil sreler proje hzna uygun olarak
seyreden bir tatn btn kavaklardan taklmadan geebilecei ekilde
ayarlanmtr. Kendi arasnda iki gruba ayrlr.
Basit progresif sistem; ara gruplarna belli bir yol boyunca, ngrlen bir
hzla ve bir zaman programna gre srekli bir hareket salamak amac ile yoldaki
kl iaret cephelerinin birbiri ardnca GE iareti vermesine olanak veren bir
sinyalizasyon sistemidir.
Esnek progresif sistem; devre ve k sreleri her kavakta gnn belirli
saatlerinde trafie gre ayarlanabildii sinyalizasyon sistemi olarak ifade edilir.

3.2.2.4 Arazi Trafik Kontrol

Sinyalizasyon tesislerinin tm arasnda genel olarak gecikmelerin

minimuma indirilmesini salamak zere en uygun sinyallerin verilmesini
dzenleyen ve bilgisayarlar kullanlarak yrtlen sistemlerdir.

10
3.KAVAKLARDA SNYALZASYON Recep Ali DAKESOLU

3.3. Sinyalizasyon Hesap Yntemleri

Sinyalizasyon hesap yntemlerinde en yaygn olarak kullanlan yntemler:

Avustralya Yntemi, Webster (ngiliz) Yntemi, HCM 2000 Yntemidir.

3.3.1. Akelik (Avustralya) Yntemi

Avustralya Yntemi ile sinyalize kavaklardaki trafiin kapasite ve zaman

gerekleri analiz edilmektedir. Bu yntem ile geleneksel tekniklere yeni boyutlar
kazandrlarak faz ilikili metod yerine akm ilikili metod kullanlmaktadr. Bu
deiikliin nemli bir grnm olarak faz kayp zaman yerine akm kayp
zamann kullanm ifade edilebilir.(Uysal, 2001)
Ayrca bu yntemde akmlar ve fazlarn temel ierikleri tantlarak, doygun
akm, etkin yeil sre, kayp sre, akm oran ve doygunluk derecesi gibi akm ve
kavak parametreleri tanmlanmtr.

3.3.2. Webster (ngiliz) Yntemi

Sinyal kontroll bir kavaktaki yaklam kolundan geen trafik akm

miktar, trafik tarafndan kullanlabilen yeil zamana ve yeil periyod esnasnda
duru hattndan geen maksimum tat oranna bal olmaktadr. Genel yaklam
olarak Webster Ynteminin Avusturya Yntemi ile birok benzer yn
grlmektedir.
Bu metod daha sonra detayl bir ekilde anlatlacaktr.

3.3.3. HCM 2000 Yntemi

Sinyalize kavaklar, trafik sistemlerinin en karmak ksmdr. Amerika da

sinyalize kavaklarn analizi iin en ok kullanlan model HCM dir. HCM ilk
olarak 1985 ylnda ortaya km ve sonraki basmlarnda dzeltilip
gncellenmitir.

11
4.WEBSTER YNTEM LE SNYALZASYON Recep Ali DAKESOLU

4. WEBSTER YNTEM LE SNYALZASYON

Webster Yntemi kesintili trafik akmn esas alan bir yaklamdr. Zira
sinyalize kavaklardaki trafik akmlar trafik sinyalleri ile kesintiye
uratldklarnda kesintili akmn karakteristii kesintisiz akm karakteristiinden
farkldr. Eer kesintili akm karakteristii tam olarak belirlenemezse trafik
sinyalizasyon analizleri de tam olarak gerekletirilemez.

4.1. Kapasite ve Doygun Akm Hesab

Doyum akm, bir kavakta belirli bir yn iin daima yeil n yand
varsaylarak (yani g/C=1 kabul edilerek) kavaktaki her bir eritten geebilen
maksimum trafik akmdr. Doyum akm aadaki gibi formlle belirlenebilir.
s= N (4.1)
Burada;
s : Mevcut artlar altnda kavak doyum akm, ara/saat
: deal artlar altnda kavak doyum akm
N : erit says
: Mevcut artlara gre dzeltme faktr
Kavaktan geen akmn kapasitesi, o akmn igal ettii yeil srenin
devre sresine oran ile doygun akmn arplmasyla hesaplanmaktadr.
K=s(g/C)=(3600/ )( /C) (4.2)
Burada:
K : Kavak kapasitesi, ara/saat
s : Doyum akm, ara/ saat
g/C : Yeil sre/periyod sresi oran
Sinyalize bir kavakta aralar arasndaki doygun zaman aral ( ) 2,1 ila
2,19 saniye arasndadr. Buna gre doygun akm aadaki gibi de hesaplanabilir.
s=3600/ (4.3)

12
4.WEBSTER YNTEM LE SNYALZASYON Recep Ali DAKESOLU

4.2. Kayp Sre, Ara Zaman Aral ve Boaltm Faslas Hesab

Sinyalize kavaklarda her bir fazda dur/kalk eylemleri tekrarlanmaktadr.

Yaplan gzlemlere gre krmz kta bekleyen aralarn yeil k yandktan
sonra kalk kayplar yaratt ve daha sonraki aralarn ise kalk kaybna neden
olmad ve dier tm aralar arasndaki zaman aralnn hemen hemen sabit bir
doygun zaman aralna ( ) sahip olduu belirlenmitir.
Yeil k yandnda aralarn kalk kayp sreleri olduu gibi yeil k
sndnde de boaltm faslas (sar+hep krmz) kadar bir kayp sre
mevcuttur. nk kavak bir yndeki trafik akm tarafndan boaltldktan sonra
dier yndeki trafik akm iin hareketin emniyetli bir ekilde balatlmas gerekir.
Bir ynde yeil ktan sonra sar sinyalin konulmasndaki ama dier yndeki
krmz sinyalin verilmesinden sonra son aracn veya aralarn kavan iine
girmi olmas halinde durmadan kava terk ederek dier yndeki akmn
emniyetli olarak balamas iindir. Buna boaltm faslas (veya gecikme) denilir
ve birok kentsel kavakta 3 saniye alnmas yeterlidir. Eer akm hz yksek ise
veya kavak genilii ok byk ise boaltm faslasnn 4 ila 6 saniye olarak
alnmas fazlasyla yeterlidir.Boaltm faslas aadaki formlasyonla
hesaplanabilir.

=t+( )+ (4.4)

Burada;
: i ynndeki boaltm faslas, saniye
t : ntikal reaksiyon sresi, saniye (1 saniye tavsiye ediliyor)
H : Ara hz, m/san
A : Fren ivmesi, m/ (4,6 m/ tavsiye ediliyor)
W : Hareket ynndeki kavak uzunluu, metre
l : Ara uzunluu, metre (6 metre tavsiye ediliyor)
Toplam kayp sre ( ) aadaki formlasyonla hesaplanabilir.
= + + (4.5)
Burada;
: Kalk kayb, saniye (1,1 ila 3,6 saniye arasnda tavsiye ediliyor)

13
4.WEBSTER YNTEM LE SNYALZASYON Recep Ali DAKESOLU

: Tm ynlere krmz k, saniye (1 ila 2 saniye arasnda tavsiye ediliyor)

Eer boaltm faslas ok geni ve kompleks kavaklar iin 6 saniyeyi
aarsa yeil sinyali bekleyen srclerde sabrszlk yaratmakta ve yeil ktan
nce grlen sar kta geme istei dourmaktadr. Yaplan aratrmalar
gstermitir ki uzun sar sinyal yerine uzun sar sinyal yerine (sar+ksa sreli hep
krmz) daha uygun olmaktadr.Yani sar sinyal sresinin hemen ardndan tm
ynlere 1 ila 2 saniye sreyle hep krmz sinyal konularak kavaa gelen tm
aralar durdurulmakta ve bylece dier yndeki yollarda yeil kla trafik akm
balamadan nce kavaktaki tm aralar boaltlm olacaktr.

ekil 4.1. ki fazl trafik sinyalizasyonu diyagram (Tun, 2003)

4.3. Efektif Yeil Sre Hesab

Gerek yeil gerekse krmz sinyale tahsis edilen sreler kayp srelerden
dolay etkin kullanm sresi de deiecektir. Bu nedenle sinyalizasyon
analizlerinde efektif sreler gz nne alnmaldr. Efektif yeil sre aadaki
formlasyonla hesaplanabilir.
= + - = + (y+ ) - (4.6)
Burada;
: i faz iin efektif yeil sre, saniye
: i faz iin gerek (fiili) yeil sre, saniye
: Toplam kayp sre, saniye
: Sar + krmz sre, saniye
: Hep krmz sre, saniye
y : Sar sre, saniye

14
4.WEBSTER YNTEM LE SNYALZASYON Recep Ali DAKESOLU

ekil 4.2. Drt kollu bir kavak krokisi ve onun faz diyagram (Ylmaz, 2006)
Efektif krmz sre (r) aadaki gibi bulunabilir.
= r+ = C- (4.7)
HCM ye gre minimum yeil sre aadaki formlle hesaplanr.
Min g=(4~7) + (W/1) (Y- ) (4.8)
Bu yaklamda W, kaldrmdan kaldrma yayalar iin yrme mesafesidir.
Yayalar iin ortalama yrme hz 1,22 m/san olarak gz nne alnrsa (W/1,22)
oran yaylarn yrme hz olacaktr. Buna ilave edilen 4 ila 7 saniyelik sre ise
aralardaki kalk kayplar gibi yrye balay sre kayb ve yrye ge
balay kayb gz nne alnmtr. Esasen burada aralar iin bir yndeki
minimum yeil sre dier yndeki yaylar iin yeil sreye veya aralar iin
minimum krmz sreye eit olmas gerektiini belirtmektedir. Zira trafik
sinyalizasyonu aralar iin olduu kadar yaylar iin de dzenlenmektedir. ki fazl
sinyalizasyonda aadaki hesap yaplr.
= + ve = +

15
4.WEBSTER YNTEM LE SNYALZASYON Recep Ali DAKESOLU

4.4. Periyot Hesab

Periyod genellikle 60 ila 120 saniye arasndadr. Ancak ok zel artlar

hari periyodun 60 ila 80 saniye arasnda seilmesi genellikle uygun olmaktadr.
Eer periyod uzun tutulursa her bir koldaki ara bekleme sresi artar. Buna
karlk periyod ksa tutulursa her bir faz iin oluan toplam kayp sre daha fazla
tekrarlanacandan dolay uzun periyoda nazaran bir saat iinde daha fazla kayp
sre oluacaktr. Bu nedenle optimum periyod sresinin tayini minimum gecikme
ve minimum toplam kayp sre ynnden nem kazanmaktadr.
Drt kollu basit bir kavakta iki fazl trafik sinyalizasyonu iin minimum
periyod sresi (4.9) formlyle hesaplanabilir.

Min C = (4.9)

Burada;
Min C : Minimum periyod sresi, saniye
, : 1 ve 2 ynlerindeki zirve-saat kritik erit hacmi, saniye
, : 1 ve 2 ynlerindeki aralar arasndaki ortalama zaman aral
ZSF : Zirve saat faktr
Webster e gre minimum gecikme gz nne alnarak optimum periyod
aadaki formlle hesaplanr.

= (4.10)

Burada;
: Optimum periyod, saniye
L : nl+
l : Her bir fazda ortalama kayp sre, saniye
: Varsa tm krmz sre (1 ila 2 saniye arasnda alnabilir)
: i fazndaki (tasarm akm/doyum akm) oran

4.5. g/C oran

Efektif yeil srenin periyoda oran i. fazndaki yeil oran olarak adlandrlr.

16
4.WEBSTER YNTEM LE SNYALZASYON Recep Ali DAKESOLU

Bu oran i. fazdaki trafik akmnn bir periyoddaki gerek akm sresinin

periyod sresine orandr. Dolaysyla doygun akm (s), kavakta yeil n
srekli yanmas halinde bir eritten bir saatte geebilen ara says olacandan
dolay kavaa yaklaan yoldaki her bir eridin kapasitesi aadaki forml (4.2)
ile hesaplanr.

4.6. Periyot Dalm (Paylam)

Periyod sresi her bir fazdaki yeil, sar ve krmz sinyal srelerinin
toplamdr. Bir fazdaki veya bir yndeki trafik akm iin saptanan yeil sre dier
fazdaki yeil sre ile ayn olmak zorunda deildir. nk anayoldaki trafik hacmi
tali yoldaki trafik hacminden daha fazla olacandan dolay tali yola nazaran yeil
srenin daha uzun ve krmz srenin daha ksa olmas gerekir. Bylece toplam
gecikme sresi ve/veya kuyruk uzunluu daha az olacaktr.
Aralar arasndaki zaman fark birbirine yakn ise periyod paylam
aadaki gibi yaplr.
=( / )* veya ( / )=( / )
Aralar arasndaki zaman aral birbirinden ok farkl ise periyod dalm
aadaki hesaplanr.
( / )=( )/( )

4.7. Zirve Saat Faktr ve Tasarm Saatlik Hacmi

Zirve saat iindeki talebin deiim lsn veren zirve saat faktr (ZSF)
forml (4.11) ile hesaplanr.

ZSF= (4.11)

Sinyalizasyon analizleri iin zirve saat iindeki maksimum akm temsil

eden tasarm saatlik hacmi kullanlr. Tasarm saatlik hacmi aadaki gibi
hesaplanr.

TSH= (4.12)

17
4.WEBSTER YNTEM LE SNYALZASYON Recep Ali DAKESOLU

Tasarm saatlik hacmi dzeltilmelidir.

V=TSHU (4.13)
V : Dzeltilmi tasarm saatlik hacmi.
TSH : Tasarm saatlik hacmi
U : Katsay
Eer V/C oran 1 yaklayorsa U=1 olarak alnr.
izelge 4.1. erit kullanm faktr (Tun, 2003)
eritteki Trafik erit Says eridin En ok erit Kullanm
Akm Yn Kullanm Yzdesi Faktr
Sapmayan veya 1 100 1,00
paylaan 2 52,5 1,05
3 36,7 1,10
zel sol dn 1 100 1,00
eridi 2 51,5 1,03
zel sa dn 1 100 1,00
eridi 2 56.5 1,13

4.8 Dn Hareketi Faktr

Sinyalize kavaklarda sol veya saa dnen aralara nazaran daha fazla
yeil sinyal yeil sinyal sresine ihtiya gsterirler. zellikle otobs ve kamyonlar
dnlerde daha fazla yeil sinyal sresi gerektirir. Dn hareketi faktr, dn
yapan aralar sapmayan aralara dntrmek iin kullanlr ve sola dn yapan
aralar iin 1,2 ila 1,6 ve saa dn yapan aralarda 1,0 ila 1,4 kadar
artrlmaldr.

4.9 Otomobil Edeer Faktr

Ar vastalarn (otobs ve kamyon) hacmini sapmayan otomobil hacmine

dntrmek iin otomobil edeer faktr ile artrmak gerekir.
Aratrmalar neticesinde her bir otomobil iin 2,1 saniye gerekli olduu,
her bir sola dn iin yaklak 1,3 saniye ilave sre gerekli olduu ve herbir
ar vasta iin gerekli yeil sre otomobile nazaran 1,5 defa daha fazladr.

18
4.WEBSTER YNTEM LE SNYALZASYON Recep Ali DAKESOLU

Dolaysyla ar vastalar ve sa veya sol dn yapan vastalar daha ok

yeil sreye ihtiya gsterdiklerinden dolay aada verilen otomobil edeeri
faktr ile otomobil cinsine dntrlmelidir.
izelge 4.2. Otomobil edeer faktrleri (Tun, 2003)
Otomobil, sapmayan 1 oef
Ar vasta, sapmayan 1,5 oef
Sola dnen vastalar 1,6 oef
Saa dnen vastalar 1~1,4 oef

Bir fazdaki maksimum trafik hacmine sahip olan erit sinyalizasyon

analizlerinde gznne alnr.

4.10. Zamanlama Kontrol

Hesaplanacak olan gerekli srenin, salanan yeil sreden kk veya eit

olmas gerekir.
Gerekli yeil srenin hesab aadaki formlle yaplr.
( ) (4.14)

Salanan yeil sre aadaki gibi hesaplanr.

3600(g/C) (4.15)
( ) 3600(g/C) olmaldr.

19
5.YOZGAT MERKEZ DRTYOL KAVAININ WEBSTER YNTEM LE
SNYALZASYONU Recep Ali DAKESOLU

5. YOZGAT MERKEZ DRTYOL KAVAININ WEBSTER YNTEM

LE SNYALZASYONU

5.1 Kavan Genel zellikleri

Kavan fiziksel zellikleri ve trafik karakteri hesaplarda

kullanlacandan ve sinyal srelerini etkileyeceinden dolay bu verilerin
bilinmesi gereklidir.

5.1.1 Kavan Fiziksel zellikleri

Kavan fiziksel zellikleri yani; kaldrmdan kaldrma mesafe boaltm

faslasn (ya da sar sreyi) etkileyeceinden bu deerlerin llmesi gerekir.
Hesaplarda kavak eimi dikkate alnmayacandan krokide belirtilmedi.

ekil 5.1. Yozgat merkez drtyol kavann krokisi

20
5.YOZGAT MERKEZ DRTYOL KAVAININ WEBSTER YNTEM LE
SNYALZASYONU Recep Ali DAKESOLU

Krokiden de grld gibi tm ynlerdeki yollarda ikier erit var.

Meydan yolu ve hastane yolunda kaldrmdan kaldrma mesafe 13 metre ve Sivas
ve Ankara yolunda kaldrmdan kaldrma mesafe orta eridin geni olmasndan
dolay 20 metre olarak lld. Sivas ve Ankara yolunda kavaa girmeden zel
sola dn eridi mevcut.

5.1.2 Kavan Trafik zellikleri

ncelenen kavan her ynndeki yollarda park izni vardr. Trafik akm
deerlerini hesaplamak iin zirve saat olan 5 ve 6 saatleri arasnda kavakta
gzlemle ara saym yapld ve izelge 5.1 deki deere ulald.
Aadaki deerlerden anlald zere hastane ve meydan kolundaki ara
trafii Sivas ve Ankara kolundaki ara trafiinden daha fazladr. Bu verilerden
hareketle hastane ve meydan yolu kollarndaki trafik karakterinin; ayn ekilde
Sivas ve Ankara yolu kollarndaki trafik karakterlerinin birbirlerine benzer
zellikler gsterdii sylenebilir. Bu nedenle kavan sinyalizasyonunu
tasarlarken iki ayr karakterden baskn olannn deerlerini kullanarak iki fazl
sinyalizasyon sistemi tasarlanmtr.
Hesaplarda daha gvenli tarafta kalmak ve deerleri optimize etmek
amacyla ayn fazdaki kollarn sol dn, sa dn, sapmayan ve ar vasta
deerlerinin ortalamas alnarak hesaplar bunlara gre yaplmtr.

izelge 5.1 Drtyol kavann trafik akm deerleri

Ankara Yolu Saylan Sapmayan Sola Saa Ar

Dnen Dnen Vasta
1.15 dakika 85 33 33 19 15
2.15 dakika 90 29 39 22 9
3.15 dakika 68 22 28 18 13
4.15 dakika 86 25 42 19 21
Toplam 329 109 142 78 58
Yzde 100 33 43 24 18

21
5.YOZGAT MERKEZ DRTYOL KAVAININ WEBSTER YNTEM LE
SNYALZASYONU Recep Ali DAKESOLU

izelge 5.1. Devam

Hastane Yolu Saylan Sapmayan Sola Saa Ar

Dnen Dnen Vasta
1.15 dakika 138 45 31 62 25
2.15 dakika 135 31 25 79 17
3.15 dakika 156 55 39 62 23
4.15 dakika 146 36 36 74 21
Toplam 575 167 131 277 86
Yzde 100 29 23 48 15
Meydan Yolu Saylan Sapmayan Sola Saa Ar
Dnen Dnen Vasta

1.15 dakika 125 36 61 28 15

2.15 dakika 124 41 56 27 16
3.15 dakika 100 33 44 23 24
4.15 dakika 111 38 40 33 18
Toplam 460 148 201 111 73
Yzde 100 32 44 22 16
Sivas Yolu Saylan Sapmayan Sola Saa Ar Vasta
Dnen Dnen
1.15 dakika 80 28 28 24 19
2.15 dakika 85 34 30 21 15
3.15 dakika 88 32 38 18 19
4.15 dakika 95 40 33 22 11
Toplam 348 134 129 85 64
Yzde 100 39 37 24 18

22
5.YOZGAT MERKEZ DRTYOL KAVAININ WEBSTER YNTEM LE
SNYALZASYONU Recep Ali DAKESOLU

Hesaplarda meydan yolu kolu ve hastane yolu kolu Faz 1 olarak; Sivas
yolu kolu ve Ankara yolu kolu Faz 2 olarak tasarlanmtr. Bu fazlarn sapmayan,
sol dn, sa dn ve ar vasta deerleri aadaki izelgede gsterilmitir.

izelge 5.2 Fazlarn sapmayan, sol dn, sa dn ve ar vasta yzdeleri

Faz 1 Sapmayan Sola Dnen Saa Dnen Ar Vasta
Yzde 31 32 37 15
Faz 2 Sapmayan Sola Dnen Saa Dnen Ar Vasta
Yzde 36 40 24 18

Gvenli tarafta kalmak amacyla toplam ar vasta deerleri hesaplanm

ynlere baklmamtr.
Gzlemlerle elde edilen verilere dayanarak zirve saat faktr (4.11)
forml ile aadaki gibi hesaplanmtr.

ZSF= =0.98

5.2 Kritik erit Akm Hesab

Kritik erit akm deerlerini hesaplarken fazlara ait maksimum deerlere

gre hesap yaplacaktr. Faz 1 deki maksimum tat says hastane yolu kolundan
575 ara/saat olarak llmtr. Faz 2 deki maksimum tat says Sivas yolu
kolundan llmtr ve deer izelge 5.1 de 348 ara/saat olarak grlyor.
Kritik erit akmn hesaplarken otomobil edeerleri faktrlerini (oef) kullandk.
Bunun sebebi ar vastalar, sa veya sola dnen aralarn daha ok yeil sreye
ihtiya duymalarndan kaynaklanmaktadr.
Hesaplarda otomobil edeer faktrleri izelge 4.1 den alnd. Bu deerler
daha nceki almalardan elde edilmitir.
Hesaplarda kullanlan dier bir deer ise sa dn, sol dn, sapmayan
ve ar vasta deerleri gzlemlerle oluturulmu izelge 5.2. den alnmtr

23
5.YOZGAT MERKEZ DRTYOL KAVAININ WEBSTER YNTEM LE
SNYALZASYONU Recep Ali DAKESOLU

Hesaplar aadaki izelgede belirtildii yaplmtr.

izelge 5.3 Otomobil edeerleri iin hesap yntemi

Sapmayan Sola Dnen Saa Dnen Ar Vasta Deer
Faz 1 (%)*(ara (%)*(ara (%)*(ara (%)*(ara Otomobil/saat
veya 2 says) says)*(oef) says)*(oef) says)*(oef)

Faz 1 iin hesap;

izelge 5.4. Faz 1 iin otomobil edeerleri hesab
Sapmayan Sola Saa Ar Vasta Deer
Dnen Dnen
Faz (0.31) (0.32)* (0.37)*(575) (0.15)*(575) 820
1 *(575) (575)* *(1,2) *(1,5)
(1,4)

Faz 2 iin hesap;

izelge 5.5. Faz 2 iin otomobil edeerleri hesab
Sapmayan Sola Saa Ar Vasta Deer
Dnen Dnen
Faz (0.36) (0.40)* (0.24)*(348) (0.18)*(348) 514
2 *(348) (348)* *(1,2) *(1,5)
(1,4)

Yukarda bulunan deerleri kullanarak herbir eritteki akm aadaki gibi

hesaplarz.

=820/2=410 otomobil/saat =514/2=257otomobil/saat

Burada;
ve : 1 ve 2 fazlarnn kritik erit akmlar

24
5.YOZGAT MERKEZ DRTYOL KAVAININ WEBSTER YNTEM LE
SNYALZASYONU Recep Ali DAKESOLU

Kritik erit akmlar erit kullanm faktr (U) ile dzeltilir. Bunun iin
izelge 4.1. ve izelge 5.2 deki deerlerden faydalanlr.

=410*(0.31)*(1.05) + 410*(0.32)*(1.03) + 410*(0.37)*(1.13)

=440 otomobil/saat
=257*(0.36)*(1.05) + 257*(0.40)*(1.03) + 257*(0.24)*(1.13)
=273 otomobil/saat

5.3 Deiim Faslas Hesab

Deiim faslas (4.4) e formlne gre hesaplanmtr.

=1 + + = 3,3 saniye

=1 + + = 2,8 saniye

Burada alnan sabit deerler unlardr;

t= 1 saniye
a= 4,6 metre/
l= 6 metre
H= 50 kilometre/saat = 13,9 metre/saniye

5.4 Yaya Geii in Gerekli Srelerin Hesab

Yaya gei sresi katedilen yolun sahip olaca minimum krmz srenin
tayini iin gereklidir. Tm ynlere krmz sre ( ) deiim faslasna (Y) eit
kabul edilerek bir ve iki faz iin minimum krmz sre forml (4.8) e gre
aadaki gibi hesaplanr.

=7+ = 20 saniye , =7+ =27 saniye

25
5.YOZGAT MERKEZ DRTYOL KAVAININ WEBSTER YNTEM LE
SNYALZASYONU Recep Ali DAKESOLU

Burada bulunan minimum krmz sreleri kullanarak minimum yeil

sreler aadaki gibi hesaplanr.

= - = 27 - 2,8 = 24,2 saniye

= - = 20 3,3 = 16,7 saniye

Yukarda grld gibi birinci fazn yeil sresi ikinci fazn yeil
sresinden daha fazla olmas gerekir. Bunun nedeni birinci faz kolundaki aralarn
katedecei mesafenin daha fazla olmasdr. Trafik hacimleri de gz nnde
tutulursa hesaplanan srelerin uygun olduu grlmektedir.

5.5. Minimum Periyot Sresinin Hesab

Minimum periyot sresinin tayininde iki farkl hesap yaplr. lk olarak

forml (4.9) gre hesap yapalm.

= = 12,32 saniye

Burada = = 2,5 saniye olarak alnd.

Yaya iin gerekli sre gz nnde tutularak minimum periyot aadaki
gibi hesaplanr.

= + + + = 24,2 + 16,7 + 3,3 + 2,8= 47 saniye

Yukardaki deerlere baklrsa minimum 47 saniyenin her art yerine

getirecei sylenebilir. Hesaplarda bu deer gznne alnacaktr.

5.6. Periyot Paylam

Periyot paylam aadaki gibi yaplr.

26
5.YOZGAT MERKEZ DRTYOL KAVAININ WEBSTER YNTEM LE
SNYALZASYONU Recep Ali DAKESOLU

= ( / )* = (440/273)*16,7 = 27 saniye

= ( / )* = (273/440)*24,2 = 15 saniye

ve olduundan hesaplar uygundur.

5.7. Sinyal Srelerinin Tayini

nceki blmlerde hesaplanan sreler dikkate alnd sinyal sreleri

aadaki izelgede grld gibi tayin edilebilir
izelge 5.6. Kavak iin hesaplanan sinyal sreleri
(Saniye) (Saniye) (Saniye) C (Saniye)
Faz 1 27 20 3 50
(Saniye) (Saniye) (Saniye) C (Saniye)
Faz 2 17 30 3 50
.
Sinyal sreleri aadaki ekilde olduu gibi gsterilebilir.

ekil 5.2 Drtyol kavann sinyal sresi diyagram

27
5.YOZGAT MERKEZ DRTYOL KAVAININ WEBSTER YNTEM LE
SNYALZASYONU Recep Ali DAKESOLU

5.8 Zamanlamann Kontrol

Zamanlama kontrolnde kullanlacak gerekli yeil srenini hesab forml

(4.14) de olduu gibi yaplacaktr. Salanan yeil srenin hesab forml (4.15)
deki gibi yaplacaktr.
Faz 1 iin gerekli yeil sre;
( )= (2,5) = 1182 saniye

Faz 1 iin salanan yeil sre;

3600( /C) = 3600(27/50) = 1944 saniye
Dolaysyla 1182 1944 olduundan yeil sresi uygundur.
Faz 2 iin gerekli yeil sre;
( )= (2,5) = 696 saniye

Faz 2 iin salanan yeil sre;

3600( /C) = 3600(17/50) = 1224 saniye
Dolaysyla 696 1224 olduundan yeil sresi uygundur.
Kavaktaki gei stnlklerinin kollara gre dalm aadaki ekilde
gsterilmitir.

ekil 5.3. Drtyol kavandaki gei stnlklerinin kollara gre dalm

28
KAYNAKA

ACAR GLDAMLASI, G., Tek Yn Sistemlerinin ift Yne Dntrlmesinin

Sonular Ve Performans Analizi zerine Aratrma (Balkesir Ve zmir
rnekleri), Yksek Lisans Tezi, T.C Balkesir niversitesi Fen Bilimleri
Fakltesi naat Mhendislii Anabilim Dal, Balkesir, 2007

WEBSTER, F. V., and COBBE, B. M., Traffic Signals, First Edition, Her Majestys
Stationery Office, London, 1996

YILMAZ, E., Karayolu Trafik Simlasyonu, Yksek Lisans Tezi, Karadeniz

Teknik niversitesi Fen Bilimleri Enstits, Bilgisayar Mhendislii
Anabilim Dal, Trabzon, 2006

TUN, A., 2003. Trafik Mhendislii Ve Uygulamalar, Asil Yayn Datm,

Ankara

UYSAL, Y., Kavak Ve Kavaklarda Sinyalizasyon, T.C. Sleyman Demirel

niversitesi Teknik Eitim Fakltesi Yap Eitimi Blm, Isparta, 2001

ZTRK, E. A., UBUK, M. K., HATPOLU, S., 2008. Ankara in Bir Sinyal
Zamanlamas Modeli: Beevler Kava rnei. Sleyman Demirel
niversitesi Fen Bilimleri Enstits Dergisi, 12-1(2008), 49-57

CEYLAN, H., BAKAN, ,. CEYLAN, H., HALDENBLEN, S., 2007. Yaklak

Hesaplama Metodu le Sinyalize Kavaklarda Gecikme Bileenlerinin
Matematiksel zm. Pamukkale niversitesi Mhendislik Fakltesi
Mhendislik Bilimleri Dergisi, 279-288

29
ZGEM

Recep Ali DAKESOLU 1991 ylnda Samsunda dodu. lk ve orta

renimini Samsun Ondokuzmays ehit Arif etin lkokulu, ortarenimini
Samsun Ondokuzmays Ballca 60. Yl ok Programl Lisesinde tamamlad. 2009
ylnda Bozok niversitesi naat Mhendislii Blmnde lisans eitimine balad.

30